Donderdag 15 April J909
53ste Jaargang. No. 4i86
Bairesw SCHAG&lüj Laan O 4,
EERSTE BLAD.
Bekendmakingen
Arrondissements Rechtbank
te Alkmaar.
INGEZONDEN.
Binnenlaiidscb Nieuws.
Buitenlandse^ Nieuws.
ilititii Nieiws-
Dit blad verschijnt viermaal per tveekDinsdag-, Woensdag-,
Donderdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgons 9
ure, worden ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Intcrc. Telephoon No. 20.
Witgjewes's a TRUPRfflAM
Prijs per jatar f 3.—. Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25: iedere regel meer 5 Cent.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Gemeente SCIIAGEN.
Veemarkten.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente SCHA-
GEN brengen ter algemeeme kennis, dat de keuringen
ran het ter markt aangevoerd wordende vee bij gelegen
beid der groote voorjaarskoemarkten, te beginnen op
15 April a.s. niet zullen aanvangen voor des morgens
te zes uur.
Schagen, den 13 April 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Do Burgemeester,
II. J. POT.
De Secretaris,
ROGGGEVEEN.
o—
Nationale Militie.
Oproeping van verlofgangers onder de wapenen.
De Burgemeester van Schagcn maakt bekend, dat
de in het vcrlofgangersregistcr dezer Gemeente inge
schreven verlofgangers, wier namen hieronder zijn ver
meld. bij deze worden opgeroepen om in 1909 .ieder
voor het achter zijnen naam aangegeven tijdvak, krach
tens art. 111 der Militiewet 1901. onder de wapenen
te komen.
Adrianus Johan van Leeuwen. lichting 1900; Arie
Struijf. lichting 1902; Adrianus Tesselaar. lichting 1902;
Johanncs Wilhelmus Bcrnardus Garstenveld, lichting
1902, allen 4e Reg. Vest. Artillerie, garnizoen Den
Helder, van 26 April tot 7 Mei.
De opgeroepen verlofgangers zullen zorg dragen, dat
zij zich, ieder op den voor hem aangegeven dag. in
uniform gekleed, en voorzien van hun verlofpas (zak
boekje). alsmede van al' de bij hun vertrek met groot
verlof medegegeven voorwerpen van kleeding en uit
rusting. bij hun korps aanmelden en wel:
1 o. zij. die woonachtig zijn in de plaats van op
komst, uiterlijk le 8 uur voormiddag;
2o. zij. die woonachtig zijn binnen 20 kilometer
van klc plaats van opkomst, uiterlijk te 10 uur voor
middag;
3o. de overige verlofgangers, voor zoover zij bin
nen het Rijk gevestigd zijn. op zoodanig tijdstip, dat
zij zich op den dag, voor de opkomst bepaald, met
hét eerstverlrekkend openbaar middel van versneld
vervoer van hunne woonplaats of naaste station naar
de plaats van opkomst moeten begeven, en. voor zoo
veel zij: buiten het Rijk gevestigd zijn. vóór 4 uur
namiddag.
De verlofgangers, die alleen per spoor- of tramweg
moeien reizen en in wier zakboekje aanwezig is een
op wit papier gedrukt en met rooden inkt ingevuld ver-
voerbewijs. behoeven zich niet ter Gemeentesecretarie
aan te melden doch begeven zich rechtstreeks naar
het station van vertrek en stellen aldaar hun zak
boekje ter hand aan den stationsbeambte, met de uit
gifte van plaatsbewijzen belast. De verlofgangers be-
hooren er op indachtig te zijn, dat hun zakboekje
wordt teruggegeven, alsmede de strook van het ver-
voerbewijs. aangezien deze strook hun gedurende de
reis moet dienen als plaatsbewijs.
Verlofgangers, die. hoewel hun reis aanvangende per
spoor- of tramweg, een gedeelte van het traject moe
ten afleggen per stoomboot, of die niet in het bezit
zijn van een vervoerbe\yijs. ingericht om daarop van
het station van vertrek naar de plaats van qpkomst
te kunnen reizen, dan wel op hunne reis van één of
meer veren moeien gebruik maken, moeten zich op
den laatsten werkdag vóór hun vertrek naar het korps,
des voormiddags tusschen 10 en 12 uur ter Gemeen
tesecretarie aanmelden ten einde aldaar in het be
zit te worden gesteld van de vereischte vervoerbcwij-
zen.
Het is noodig, zich ten minste een half uur vóór
het vertrek van den trein of de tram aan het station
te bevinden.
Behalve vrij vervoer, voor zoover de reis geschiedt
binnen het Rijk, beeft de verlofganger, die niet woont
in de plaats van opkomst, voor den dag van opkomst
recht op een daggeld van f 0.25. Het is niet noodig
dit daggeld ter Gemeentesecretarie te vragen; aan hem.
die het in zijn woonplaats niet heeft ontvangen, wordt
het na aankomst bij het korps uitbetaald.
Ingeval ziekte of gebreken de opkomst van een ver
lofganger mochten verhinderen, moet hiervan zoodra
doenlijk ter Gemeentesecretarie worden overgelegd cené
gelegaliseerde geneeskundige verklaring, welke op on
gezegeld papier kan worden gesteld. Na zijn herstel
vervoegt 'nij zich onverwijld bij zijn korps.
Hij. die zonder geldigereden niet voldoet aan de
ze oproeping, wordt, na daartoe verstrekten last van
den minister van Oorlog, als deserteur afgevoerd.
Hij, die zonder geldige reden zich te laat hij het
korps aanmeldt, maakt zich strafschuldig.
Ilct niet-ontvangen van een afzonderlijken oproe
pingsbrief ontheft een verlofganger, zoo deze althans
binnen het Rijk verblijf houdt, geenszins van zijne
verplichting tot opkomst in werkelijken dienst, daal
de openbare kennisgeving ecnig en alleen als be-
wijs geldt, dat hij behoorlijk is opgeroepen.
Den verlofgangers, die op grond van kostwinnerschap,
vermeenen in de termen te verkeeren tot het erlangen
van ontheffing van bovenbedoelden werkelijken dienst
of van eene geldelijke vergoeding, wordt aangeraden
hun verzoek daartoe bijl voorkeur ongeveer zes we
ken vóór hunne opkomst aan de Koningin te doen.
Dat verzoek kan op ongezegeld papier worden geschre
den en moet rechtstreeks aan II. Majesteit worden ge-
monden. Frankocring is niet noodig. Wenscht men al
ken voor ccne geldelijke vergoeding in aanmciking
Je komen, dan kan deze hij ongezogeld en ongefran-
taerd verzoekschrift aan den Minister van Oorlog woi-
<lcn gevraaol. Overigens wordt ten deze verwezen naar
he afzonderlijke publicatie l>ctrekkelijk „Kostwinners
kunnen zoo noodig nadere inlichtingen mondeling
gorden gevraagd ter Gemeentesecretarie, eiken werk-
tog tusschen lü en 12 uur voormiddags,
schagen, den 10 April 1909.
De Burgemeester voornoemd,
H. J. POT.
(Vervolg.)
Een voorde»!ig zaakje met een bitteren nasmaak.
Barend Velleman, een jeugdig Alkmaarsch koopman,
die onlangs al een zwaren dag had, toen hij als ge
tuige optrad in een zaakje contra Arie I.over en Kees
Elswijk, die eenige metalen voorwerpen hadden ge
stolen, die hij had gekocht, zonder 't in het allerminst
nauw te mikken ten opzichte van de wijze, waarop
beiden in 't bezit van de 80 K.G. oud koper kwamen,
mocht nu zelf op 't beklaagdenzeteltje komen plaats
nemen.
Maar hij was er nietwas wegens zenuwachtig
heid weggebleven, zooals hij den heer Officier had ge
schreven.
Nu 't kon zonder hem ook gered worden.
Lover en Elswijk togen in 't laatst van November
jl., in 't bezit van hun koperen buit, naar den Alk-
maarschen handelaar J. Dekker, die 't zaakje echt-er
zelf niet al te best aandorst en ben naar Velleman
verwees.
Dekker sloeg vandaag als getuige echter een vrij
jammerlijk figuur en kreeg benauwde oogenblikken.
Enfin Velleman kocht ten slotte 't gestolen koper
ver beneden de waarde en zijn doen en laten te dezer
zake werd vandaag niet onbesproken gelaten.
De O. v. J. wees er met klem op, dat hij J. Dek
ker sterk verdacht vandaag- erg te hebben staan lie
gen en liet. dezen daarover menig hartig woordje slik
ken. Z.E.G. kan 't echter voor den strafrechter niet be
wijzen, dus kan geen vervolging geschieden. Niettemin,
Dekker kon 't er vandaag mee doen.
Wat Velleman betreft, van diens heling achtte de
heer Officier 't bewijs geleverd en tegen hem eischte
Z.E.G. deswege 6 maanden gevangenisstraf.
Een heel standje.
De heeren H. H. Sanders en Jacob Schoonhoven
uit Alkmaar waren op Zondag 7 Maart jl., 's middags
ten 2 ure zoowat, bij kastelein W. Ivangh te Schoorl-
dam, waar zij 't een en ander gebruikten en ten slotte
den kastelein eene nota van een koekbakker ter be
taling aanboden. Ivangh was niet geneigd die betaling
te doen en toen wilden beide heeren hunne vertering
ook niet betalen.
'n Lastig gevalt!Te meer, daar het op herrie
met ander publiek dreigde uit te loopen en ze den
kastelein uitscholden en niet op zijne vordering als
rechthebbende zijn localiteit verlieten.
Waarvan Ivangh verbaal liet opmaken, terwijl hij
de beide onwilligen ten slotte door de politie de deur
uit liet zetten. Wegens het zich niet op gedane vor
dering des rechthebbenden uit diens lokaal verwijderen,
werd tegen elk der beide heeren f 15 boete subs. 15
dagen hechtenis geëischt.
Bedelen.
Simon Vlaar, die 44 jaren geleden te Hauwert werd
geboren en nu ten huize van den heer Spel te Hoorn
woont, liep den llden Maart jl. met een kameraad,
Adrianus Rovers genaamd, ook 'n inwoner van Hoorn,
te wandelen om liefdegaven van medelijdende burgers
in te zamelen. Zoo verzeilden ze in 't Westeinde van
Wognum ten huize van den heer Appel, waar Anna,
de 17-jarige dochter des huizes, hen een cent gaf.
Ze werden echter hij hunne bedelpartij gesnapt door
'n Hoornschen rijksveldwachter, die hen verbaliseerde
met het gevolg, dat de O. v. J. heden tegen de twee
bedelaars elk 12 dagen hechtenis eischte.
Wegens goed gedrag!
Dirk Koen, een 54-jarig koopman, vroeger te Hoorn,
thans sinds 9 maanden te Alkmaar woonachtig, was
onlangs door het Kantongerecht te Hoorn veroordeeld
wegens openbare dronkenschap bij 10de herhaling tot
eenige dagen hechtenis plus een half jaartje rijkswerk
inrichting. Koen, die nu werkelijk sinds de laatste
maand of acht goed oppast, ging in appel en had
met 't oog op de gunstige rapporten, die van hem
werden gegeven, de voldoening dat de geëischte maan
den rijkswerkinrichting werden ingetrokken en de heer
Officier alleen 3 dagen hechtenis tegen hem eischte.
Diefstal.
De 26-jarige Medemblikker timmerman, Adrianus
Lakeman, werd ten slotte wegens het op 4 Maart jl.
wegnemen van een stuk zinken pijp toetoehoorende
aan Jan Windt, door den heer Officier opgeknapt met
een eisch tot 14 dagen gevangenisstraf.
Drie Kinderwetten-zaken met gesloten deuren, door
den vriendelijken President, den E.A. heer Mr. Van
Tienhoven het laatst ter behandeling aangewezen,
vormden vandaag het slot.
A.s. Dinsdag uitspraken.
EEN TOESTAND.
Wat op 's harten gront leit,
Dat welt me naer de keel
Vondel.
Moerbeekers, ik predik opstand! Hoort gij verdruk
ten, gij zult opstaan, te voorschijn komen uit uw duis
ternis en u begeven opwaarts, tot het licht, het licht
dat daar straalt uit de kom der gemeente, en dat
zich een zon verbeeldde, en dat slechts een nacht
kaars is.
Er heerschte duisternis, diepe ondoordringbare,
tast- en snijbare, Egyptische duisternis.
Wanneer men 's avonds door de Moerbeek liep, dan
zag men de inboorlingen, die aan hun mede-inboorlin
gen een avondbezoek hadden gebracht, rondscharrelen,
gewapend met lantaarntjes met kaars- of petroleum
licht.
En iemand, die niet beter wist zou denken, dat harts
tochtelijke visschers daar ijverden om een dosis dauw
wormen machtig te worden.
Eidoch, dat was het niet.
Deze Moerbeekers hechtten aan het leven en wil
den niet verzuipen. Want nog stonden de Moerbeekers
laag, zeer laag in de gunst van hun gemeentebestuur
aangeschreven.
Nieuwe Niedorpveel licht.
Langereisweinig licht.
Moerbeekgeen licht.
Geen licht, middeleeuwsch, lezer, niet waar? Welt in
uw hart niet op modelijden met deze lieden der duis
ternis?
Doch hij, die de Moerbeeker belangen voorstond,
jhet Moerbeeker raadslid, sprak hierover in dien raad
der wijze en vroede vaderen. En zoo geschiedde het,
dat op zekeren dag eenige factota van dit alwijze
lichaam in de Moerbeek verschenen met een handkar,
zwaar bevracht met 3 lantaarnpalen, zegge 3, mest toe-
behooren.
En de Moerbeekers juichten-
Want zij vermoedden niet, dat deze lantaarnpalen
slechts het aantal vermeerderden der dingen die ge
vaar opleveren voor botsing bij Moerbeeker-avond.
Er zou dus licht komen, wanneer natuurlijk de
Moerbeekers -er geen bezwaar tegen hadden, zeil' (en,
gratis, natuurlijk!) de-ze lantaarns aan te steken, te
vullen en schoon te houden.
En zoo geschiedde het dat men gedurende eenige
maanden 's avonds uit 3 huizen Moerbeekers zag ver
schijnen (van beiderlei kunne), torsende een ladder
en rammel-end van lucifers.
En na vele minuten tobbens kon dan de Moerbeek
bogen op 3 lichtvlekken, zoo weinig ver van elkander,
-dat men staande bij den een, vrij duidelijk den and-er
kon zien.
Droeve parodie op moderne verlichting!
En nog een zwak schijnsel van een der lantaarns
verlichtte het brandspuithuisje, dat op zijn ouden dag
nog had moeten verhuizen, afgekeurd aan de Langereis,
maar daarom nog wel goed genoeg voor de Moerbeek!
Maar als dit huisje verstandig was, zou het tevreden
zijn.
Aan de Langereis moest het voor een jonger broeder
wijken, in de Moerbeek heeft het daarvoor immers geen
gevaar te duchten! i
Er was dus licht, maar hoelang zou het blijven?
W-ant Moerbeek-verlichting was nooit voorgekomen
op het programma des burgervaders plus aanhang.
En toen het den Moerbeekers te zwaar bleek, zelf
de lantaarns schoon te houden, enz. toen kwam er weer
beroering in den raad.
Want het Moerbeeker raadslid bracht den rechtmati-
gen eisch te berde, dat, waar Nieuwe Niedorp op kos
ten van de h e e 1 e gemeente, baadde in een zee
van licht, het den Moerbeekers toekwam, dat men
een hunner bezoldigde voor het dn orde houden van
hun 3 lantaarns. Maar naar zijn woorden werd nie-t ge
luisterd.
Zijn edelachtbare -had, zooals gezegd is geen Moer
beek-verlichting op zijn programma, dus geen man
en ge-en cent!
Het Moerbeeker raadslid, dat zoolang de Moerbeeker
belangen warm had voorgestaan, wenschte niet langer
te dansen naar de pijpen van het gemeentehoofd plus
aanhang, en nam zijn ontslag.
Gevolg: Op zeek'ren dag kwam weer dezelfde hand
kar naar de Moerbeek, die de lantaarns had gebracht.
Wat nu? Kwamen daar weer lantaarns?
Och neen, waarde lezer, men kwam en, ontnam aan
de 3 lantaarns het hoofddeel, hun hoofd!
En zoo staan daar tot op den huidigen dag de 3
onthoofde lantaarnpalen, als een zwijgende aanklacht
tegen den onwil van het gemeentebestuur.
En de Moerbeekers koopen -kaarsen voor hun lan
taarntjes.
Moerbeekers, staat op!
VERUS.
Herv. Herv. Gemeente alhier geteekënd op de lijsten
voor het Vrouwenkiesrecht in de Hervormde Kerk.
Een ontslag.
De directie der Goudschie Machinale Garenspinnerij
te Gouda heeft gisteren 20 jongens ontslagen, omdat
een van hen een kraan van een stoommachine had
dichtgedraaid, waardoor deze niet meer van olie werd
voorzien en het bedrijf gedurende korten tijd moest
worden stop gezet. Om-dat niemand den dader wilde noe
men, werden -allen ontslagen.
Doodslag.
Naar bet huis van bewaring te Middelburg is een
20-jarig persoon uit IJzendijke overgebracht, verdacht
van poging tot doodslag. Op den tweeden Paa-schdag
zou hij -aldaar uit een met hagel geladen geweer een
schot hebben gelost op D.
De evenaar zwenkt.
In De Standaard, het orgaan van Dr. Abram Kuyper,
lazen wij het volgende:
Tot dusver na-m de bevolking op de Bijzondere School
de laatste jaren, wel sterker toe dan op de Openbare,
maar toch ging ze ook op de Openbare School tot op
15 Januari 1906 nog steeds vooruit.
De drie laatste jaren klom de schoolbevolking op
de. Openbare School van 309.083 jongens tot 313.927,
d. i. met 4844, en voor de meisjes van 253.537 op
253.837, alzoo met 300. Samen 5144.
De Vrije School daarentegen klom in ditzelfde drie
tal jaren, voor de jongens, van 116.402 op 125.261, d. i.
rne-t 8859, en voor de meisjes van 152.567 op 164.110,
d. i. met 11.657. Samen 20.516. Alzoo viermaal zooveel.
Doch nu eindelijk zwenkte de evenaar door, en vol
gens het jongste Schoolverslag ging de bevolking der
Openbare School voor 't eerst, niettegenstaande toene
ming der bevolking, achteruit, terwijl de Vrije School
nogmaals een grooten sprong vooruit deed.
De Openbare School daalde dit jaar met 1258 leerlin
gen, terwijl de Vrije School dit jaar met 13.783 leer
lingen aanwies.
De cijfers zijn thans voor de Openbare School:
Jongens 312.272, Meisjes 250.915. Saam 563.187.
En voor de Vrije School: Jongens 138.221, Meisjes
177.867. Saam 316.188.
Voor zeven jaar stond het: Openbar-e School 508286,
en Vrije School 231.534. Toen haalden wij nog niet
de helft. Nu reeds staat het 563.187 tegen 316.188,
en zijn we reeds vijftig duizend over de helft van de
Openbare School heen.
1 Moge dit zoo voortgaan. Eindelijk zwenkt dan toch
de even-aar van verlies en winst door.
Gasontploffing.
Gisteren ontplofte te Eindhoven een kleine gashou-
j der in de fabriek der firma Philips en Co. te Eindho
ven. Een der werklieden een zekere van G. uit Stratum
j beliep brandwond-en, en werd ter behandeling naar li-et
gasthuis overgebracht. Het ongeval verwekte groote
opschudding onder het groote ge-tal vrouwelijke werk-
lied-en.
Zwervers.
I Jl. Zondag kwam zekere W. P. met vrouw en drie
kinderen uit Borkum naar Eexta (Gron.). De man was
indertijd uitgeweken over d-e grenzen om gevangenis
straf te ontgaan. Om welke red-enen hij n-aar zijn Hei-
i math meende te moeten terugkeeren, weten we nie-t.
i Doch hij kwam, meldde zich bij de politie aan en
de gevangenisdeuren werden voor hem geopend om da-a
zijn tijd uit te zitten.
Blijkbaar zonder eenig geld bleef de vrouw met de
kinderen te Eexta achter. Den eersten nacht werd haar
I onderdak verleend door een harer naaste familieleden,
doch den volgenden morgen stond ze al weer vroeg
1 op straat. Den ganschen Zondag heeft ze zich opge-
houden aan de Stationsstraat op -een aangrenzende
j laan. Twee kindertjes lagen in den kinderwagen. Mede
lijdende mensch-en brachten haar wat te eten. Doch
de -avond kwam en de nacht stond voo-r de deur. Waar
moest het arme mensck wel heen? De politie wenschte
zich met de zaak niet te bemoeien. Tevergeefs werd
hierbij aangeklopt;! Ook familie hield de deur voor haar
gesloten. Naar we later hooren, moeten medelijdende
menschen zich in het late avonduur over de arme
vrouw met de kinderen hebben ontfermd door ze
nachtlogies te verschaffen. Vanmorgen was ze al weer
op pad. Hoe zal dit afloopen? Lang kan dit niet blij
ven duren, zonder dat er wordt ingegrepen.
Veenhuizen bij Oude Niedorp.
Dank zijl den ijver van de heeren G. Smit en P.
Raat. ouderlingen, hebben reeds meer dan ze
ventig mannelijke en vrouwelijke lidmaten der Ned.
DE UITBARSTING IN CONSTANTINOPEL.
Zooals reeds in ons nummer van gister is gemeld,
is Dinsdag eensklaps een revolutie In Constantinopel
uitgebroken. Zoo geheel onverwachts was dat niet, ver
schillende -teekenen hadden er reeds op gewezen dat
het in het rijk van den Sultan nog lang geen pais
en vree was.
Uit allerlei was den laatsten tijd al duidelijker ge
worden/dat de kloof tusschen de jong-Turksche partij
en die der liberalen steeds wijder begon t-e gapen. Het
verschil van inzicht vond, behalve in persoonlijke quaes
•ties, zijn oorzaak in de uiteenloopende opvattingen van
beide partijen over de hervorming van, het staatsbe
stuur. Het jong-Turksche comité staat absolute -eenheid
des rijks voor, terwijl de liberalen neiging toonen
om aan de verschillende deel-en een zekere zelfstan
digheid toe te kennen. Daardoor kwamen zij in het
gevlij, niet alleen van Grieken en Armeniërs, ma-ar
ook van de Mohammedaansche volken van niet-Turk-
schen oorsprong, zooals bijv. de Arabieren. In het par
lement konden de liberalen, daar zij verreweg de min
derheid vormen, slechts weinig gewicht in de schaal
leggen, maar in hun pers werd een verwoede strijd
gevoerd tegen het jong-Turksche streven.
Met de liberalen trokken een lijn de tegenstanders
van het nieuwe regime, zich recruteerend uit -de velen,
die met leede oogen het aanzagen, hoe de oud-Turk-
sche opvattingen door deWestersche langzamerhand
werden verdrongen en die zich daarom aaneensloten
in het Islamitisch comité, dat zich ten -doel stelt de
oud-Turksch-e overleveringen en opvattingen ongeschon
den te handhaven.
Eindelijk voegden zich bij deze elementen de ontevre
denen, die door den nieuwen koers in hun belangen
benadeeld waren of vreesden benadeeld te zullen wor
den. Reeds vroeger wezen we er op, dat van de-
Turksche Staatsgelden gebruikt werden voor ambte
naren-salarissen en -pensioenen. En nu er naar Wes-
tersch voorbeeld e-en begrooting is ingediend, waarbij
het mes er diep ingaat, zijn er duizenden en nog eens
duizenden in den lande, die vreeze-n, dat of zij zelf
of hun familieleden onvermijdelijk het slachtoffer van
deze bezuiniging zullen worden. Al deze ambtenaren,
die, hoog en. laag, niettegenstaande drievierde der
Staatsgelden ter hunner beschikking stond, slecht be
taald werden, zorgden voor bronnen van inkomsten,
welke zij, dank zij hun positie, maar al te* gemakke
lijk konden laten vloeien. Niet alleen zal nu een groot
aamtal hunner overbodig zijn, maar tevens zullen de
extra-baten, dank zij de controle der volksvertegen
woordiging, op zijn minst belangrijk beperkt worden.
He-t behoeft nauwelijks betoog, dat het -aantal onte
vredenen legio zal zijn of reeds is. En daaruit ver
klaart het zich ook, dat de bovendrijvende partij, in
casu de jong-Turken, met een krachtige oppositie heeft
te kampen.
Ziehier de grondoorzaak dezer oproerige beweging.
Deze ha-d volgens de latere berichten bet volgend
verloop:
Dinsdagochtend trokken twee in het ministerie van
oorlog ondergebrachte bataljons over de Divanjoloe-
straat naar het parlementsgebouw. Men z-ag slechts
weinige officieren aa-n hun hoofd. De anderen waren
in de kazernes opgesloten. De door de jagers van'
Saloniki gevormde parlementswaeht werd naar huis
gezonden en haar officieren werden gekneveld. Het
zelfde geschiedde met de wacht voor de Porte. Spoe
dig daarop sloten zich groote menschenmassa's bij de
opstandelingen aan. De menigte groeide wel tot hon
derdduizend personen aan. De soldaten houden de
toegangen tot het parlement bezet. De nieuwe brug
is voor .hét verkeer afgesloten, de oude brug wordt
voor de militairen vrijgehouden. Troepen en volk
v-erlangen het herstel van het sjeriat-reoht (de gods
dienstige wet), de afzetting van den grootvizier,
eenige ministers en den Kamervoorzitter. Later slo
ten zich 6000 studenten bij het volk aan. Zij bezet
ten de Moskee-Mohammed F-aty. De telegrafische
verbindingen zijn afgesneden. Eenige jong-Turksche
officieren moet-an gedood zijn. Tegen half elf wer
den 22 kanonnen van Pera naar Stamboel gebracht.
Naar 't -schijnt, heeft een deel van de jagers van
Saloniki, die -totdusver aan het jong-Turksche comité
trouw gebleven waren, met de opstandelingen gemeene
zaak gemaakt. De ministers zijn op de Porte verga
derd en wollen, nog in onzekerheid als ze zijn om
trent de sterk-te der beweging, eerst met de leiders
der opstandelingen onderhandelen.
Een later bericht van 's middags, dat de verdere
ontwikkeling der gebeurtenissen schetst, meldt:
De sjeich oei Islam onderhandelde in opdracht van
de regeering met de opstandelingen. Naar verluidt,
teekenen de soldaten verzet aan tegen de invoering
van sommige hervormingen. Ze verlangen de ontbin
ding van het jong-Turksche comité. Ook geven zij hun
wantrouwen te kennen tegen den Kamervoorzitter, Ach-
met Riza, en willen de benoeming van den oelema
Moestafa pasja tot voorzitter en. die van den Arme
niër Sohrab tot ondervoorzitter der Kamer. Voorts wil
len zij straffeloosheid. De sjeich oei Islam bracht deze
oischen aan den ministerraad over. Na eenige uren
begaf zich de sjeich oei Islam met het antwoord van
den ministerraad naar het parlement. De opstandelin
gen laten de Kamerleden ongehinderd binnengaan. Ook
Achmet Riza bevindt zich In de Kamer. Bijna het
gqnsche garnizoen doet aan den opstand mee. De regee-
rlng beschikt slechts over eenige bataljons en drie of
vier stukken geschut. De -toestand is ernstig.
Zooals uit latere berichten blijkt, heeft de regee
ring spoedig ingezien dat ze niet tegen de beweging
op kon en dat haar niets overbleef dan te zwichten.
Het kabinet, zoo meldde een telegram uit Konstan-
tlnopel, heeft zijn ontslag gevraagd, dat door den Sul-
