Mlittti Hum-
Nieuwe Abonnes
Iets overkometen.
Donderdag '23 Juni 1910.
Bureau: SCHAGEN, Laan 0 4.
Uitgevers i TRAPMAN Co,
ontvangen de tot 1 Juli nog
verschijnende nummers van dit
blad
GRATIS.
Binnenlandsch Nieuws.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag-, Woensdag-,
Donderdag- en Zaterdagavond. Bü inzending tot '«morgens 9
ure worden ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN een dag vroeger.
Intere. Telephoon No. 20.
Prijs per jaar f 3.—. Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
ADYERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25: iedere regel meer 5 Cent.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaat uit een blad.
RAADSVERGADERING ALKMAAR.
De Woensdagmiddag gehouden raadszitting, die
slechts door elf leden werd bijgewoond, werd bij; uitste-
digheid van den Burgemeester, die met een maand
verlof zich buiten de gemeente ophoudt, gepresideerd
door den oudsten wethouder, den heer Jan de „Wit
Dz. Hoezeer het een vrij uitvoerige agenda betrof, wa
ren de te behouden punten, voor zoover zij voor open
bare behandeling waren bestemd, niet zoo belangrijk,
zoodat te één uur begonnen reeds tegen het uur van
tweeën de sluiting kon worden aangekondigd. Onder
de ingekomen stukken werd o.m. vermeld een schrijven
van Ged. Staten, houdende goedkeuring van het raads
besluit tot het aangaan van een tijdelijke leening, groot
ruim f 33000voorts een schrijven van den Min. van
Binn. Zaken, houdende bericht der goedkeuring van
de verordening op de handelsdagschool. Een adres van
J. Kuiper c.s. te Barsingerhorn, houdende het verzoek
de verordening op het heffen van haven- en kaaigelden
te willen herzien werd om bericht in handen gesteld
van B. en W. Aangeboden werd het verslag van den
toestand der gemeente over 1909, waarvan aan elk
lid een exemplaar zal worden toegezonden.
Overeenkomstig een voorstel van B. en W. werd
besloten aan de afd. Alkmaar der Nederl. Vereeniging
tot afschaffing van alcoholhoudende dranken, naar aan
1 tt li j. T'
1909 een nader subsidie uit de gemeentekas toegekend
ten bedrage van f 678,52. Goedgekeurd werd de reke
ning der algemeene bewaarschool in ontvang op
f 2400.88V2, in uilgaaf op f 2426,511/2, alsmede die van
het Burgervveeshnis in ontvang op f 11553,39 en in uit
gaaf op f 10503.751/2. beiden dienst 1909. Het primi
tief kohier der belasting op de gebouwde eigendommen,
dienst 1910, werd vastgesteld met een invorderbaar be
drag van f 14289,45.
Voorts werden vastgesteldeen tweede suppletoir©
begrooting voor het dienstjaar 1910, in ontvang en uit
gaaf op f 3014,57, voor nog te doene uitgaven voor
de oprichting van het gemeente-slachthuis; een voor
stel tot het versterken van den post voor onvoorziene
uitgaven der gemeente-begrooting dienst 1909. met
f 2100, is tot het voldoen van uitgaven uit dien post,
tot een bedrag van f 1349,98idem tot het doen van
af- en overschrijvingen op posten dier begrooting, tot
een bedrag van f 6OI8.OI1/2, waartoe bij de begrooling
zelve machtiging is verleend en idem tot een bedrag
van f 1143,621/2 en op andere posten.
Nadat de heer Uitcnbosch zijn leedwezen had uitge
sproken over de late behandeling van het kohier van
den hoofdelijken omslag, waardoor de aanslagbiljetten
een maand of drie te laat zijn uitgereikt, ging de Raad
ter behandeling van dit kohier over in eene zitting met
gesloten deuren.
HET KOEGRAS.
Begunstigd door prachtig weder, vierden gisteren
de leerlingen der lagere school feest. Een draaimo
len, door de feestcommissie gehuurd, was zeker een
aangename afwisseling voor de kleinen, die verder
den dag met verschillende spelletjes om prijs en
premie, met zingen en niet te vergeten met lekker
eten en drinken, doorbrachten. Het feest werd ge
houden in het ruime lokaal van den heer M. van
Eten te Julianadorp. Dat de kleinen dankbaar en
voldaan met hun cadeautjes huiswaarts keerden, laat
zich begrijpen. Een gezellig bal in bovengenoemd lo
kaal, dat, wanneer 't geheel afgewerkt zal zijn, zeker
een prettigen indruk zal maken, hield tot laat in
den nacht een groot gedeelte van het uitgaand Koe-
grasser publiek bijeen.
BURGERBRUG.
leiding van haar verzoek om aan H. M. de Koningin Het bouwen van een boerderij aan den Ruigenweg
eene verlaging van het maximum-aantal vergunningen °n qT ^urge,rbrutg voo„r r<fk^ing van den hr. S. Bruin
te St. Maarten is onderhands aangenomen door den
tot verwezenlijking van het mooie denkbeeld van behulp san dit schrijven werd de knaap dan ook spoe-
wijlen den kunstschilder Smits; het oprichten van een dig ontdekt, doordat het hoofd der school in het schrift
gedenkteeken op het Juliana van Stolberg-plein ter de hand herkende van een zijner leerlingen. Nadat
herinnering aan de geboorte van haar jongste nazaat de maréchaussee den knaap verhoord had, bij welk
<n naamgenoot: Juliana van Oranje. Die Commissie verhoor hij bekende den brief te hebben geschreven,
peinst o. a. over een commemoratieve inscriptie. en nog even een onderlinge bespreking hield, had het
En nu vernamen wij dat, zoowaar, in dat opschrift ventje zijn heil in de vlucht gezocht,
de naam Juliana van Stolberg (de echtgenoote van De vader verklaart dat de jongen zoo dol graag die
den grooten Willem den Zwijger) niet mag worden nieuwe detective-romannetjes las, van moorden, bran-
genoemd... om geen aanstoot te geven aan de Room- den. enz., van de Wilson's en andere beroemdheden
schen! <1® wereld der misdadigers. Ook had hij al verschil-
t Vermakelijke van deze overigens niet onbeden- lende keeren gezegd naar zee te willen, verzot als de
kelijke bijzonderheid is, dat de naam Juliana van jongen schijnt te zijn op een avontuurlijk leven.
Stolberg wèl voorkomt in... den officieelen naam der Het model van den (op een blad uit een school
commissie zelve. cahier geschreven) brandbrief had hij uit een derge-
Want die luidt zoo: „Commissie voor de oprich- lijk boekje gehaald; het epistel was maar vijf regels
ting, op het Juliana van Stolberg-plein, van een her- groot en de jeugdige avonturier had zijn hand er vol-
inneringsblijk aan den 30sten April 1909..."'! strekt niet om verdraaid.
Ja, ja, dr. Kuyper had toch maar groot gelijk toen De „brandbriefschrijver" is nog altijd op den loop.
hij er op roemde, dat, dank zij de coalitie, de ver- DE aARDBEIcNTERZENDING
houding tusschen Roomschen en onroomschen zooveel ig thans ,n vollen gang De yrucht js bjjzonder mooi
9STATENVERKIEZING NOORD^HOLLAND. blijft^1 namehjk8 lT ct" De^K G^G^t*1 t0eV°e^ h°°f
lf RI FM Dr Timnw TIJ T aftr die met blijft, namelijk 14 ct. per K.G. Gisteren werden 49
de heeren jhr'. G. S. Boroel (V. L altr.), jhr. mr. J. v®rzonden- het grootste
W. G. Boreel van Hogelanden (V. L, aftr.) en A. H. ,Het me€Stf gaat naar
Gerhard (S. D. A. P. in herstemming komt, heeft aan d°chdemisluktekersenoogst maakt dat
cte fcers verzocht, hun slantnen niet op hem uit te S wSc'.
ZAANDAM. De R. K. Kiesvereeniging Recht en HiT WEIGERT VOEDSEL.
Plicht alhier heeft besloten, bij de herstemming te ijve- De beruchte in- en uitbreker Arie Boere die thans
ren voor de candidatuur van den heer Baas (a.-r.), en weer in de bijzondere strafgevangenis voor mannen
bovendien de candidatuur van den heer Van Tienen te te 's-Hertogenbosch achter slot en grendel is ge-
steunen mits de liberalen wederkeerig den heer Baas bracht, weigert voedsel tot zich te nemen,
steunen.
De afdeeling Zaandam van de Liberale Unie besloot BEZOEK VAN DEN KONING EN DE KONINGIn
in de Woensdag gehouden vergadering bij de a.s. her- VAN BELGIë.
stemming voor twee leden in de Provinciale Staten Naar het Nederl. Correspondentie-bureau verneemt,
tusschen de heeren Van Tienen (lib.), Baas (a.-r.) en de is het bezoek van den koning en de koningin van
beide soc.-dem. candidaten Duys en Binnendijk, alleen België aan ons land tegen 15 September a.s. te ver
te ijveren voor de candidatuur-Van Tienen. wachten.
Ook de liberale kiesvereenigingen te Koog-Zaandijk ZFT P„ op n 7mnlr,
en te Krommenie, besloten een gelijke gedragslijn te /ELFS OP DEN ZONDAG NIET.
voor deze gemeente aan te vragen, te berichten, dat
dit verzoek vooralsnog niet voor inwilliging vatbaar is,
omdat het zeker nog langer dan vijf jaren zal duren,
vóórdat in deze gemeente het wettelijk maximum zal zijn
genaderd en eene verlaging wan dat maximum vóór
dien tijd geen reden van bestaan heeft.
De Raad benoemde: tot stadsklokkenist den heer W.
Ji. Crefeld, muziekonderwijzer alhier; tot onderwijzeres
met akten Fransch en Duitsch aan de Meisjesschool
mej. E. M. Boland te 's-Gravenhagetot onderwijzers
aan 5e Gem.school de h.h. W. Bralto en W. Strubbe,
onderscheidenlijk onderwijzers te Uithuizen en te Waar
land.
Van den heer J. C. Baan zal overgenomen worden
een strookje grond langs Nieuwpoorlslaan ter grootte
van pl.m. 29.a0 ML, tegen een prijs van f 2.50 per
ML Aan het Burgerlijk Armbestuur werd op den dienst
heer A. Eriks te Burgerbrug.
St. Pankras.
Door 17 opgekomen stemgerechtigde ingelanden,
werd bij de verkiezing van een lid voor het banne-
bestuur te St. Pancras, met algemeene stemmen her
kozen de heer Jb. Tol.
ROOMSCHE HAAT NA EEUWEN.
In een Haagsche correspondentie van het Handels
blad lezen wij het volgende:
Een teekenend staaltje van de wassende macht van
Rome kwam ons dezer dagen weer ter oore. 't Ge
beurde In dezelfde stad, waar de Burgemeester, om
Roomsche gevoeligheden te ontzien, een tooneelstuk
censureerde en waar B. en W. een paar Geuzenna
men wilden wegmoffelen. In Den Haag.
Daar vergadert namelijk af en toe de Commissie
De Nieuwe Zutf. Ct .bevatte dezer dagen een be-
olgpn. richt uit Eerbeek, luidende:
De Vrijzinnig-Demoeraten zullen den heer Van jDe byen mak(m het zeer gQed De ontwikkeli
T'l>OORVERKEERIIEULECTUl^' heeft t0t du8yer naar behooren plaats gehad en de
ÏÏL kTOa Tr de Mfuierijsche Crt vertelt een termen, die zijn afgekomen, waren over 't algemeen
v^u^e ^r^T bezoek vaT^n 13-jSn jon- een middelmatige grootte. Het nazwermen is
f„. die uitdrukkelijk verklede haar aheen le moe. W
ZiPffifgehoor aan zijn verzoek en de jongen over- de bljtjes gunnea zich daa geen rust, zelfs
handigÜe haar een briefje, wat tot groote ontsteltenis van °P. den Zondag niet; gisteren bv. geurde het om
De Komeet van Halley 1
Oef, daar zijn we goed afgekomen. Tegen de afspraak
heeft ze ons maar kalmpjes ongedeerd gelaten
De Komeet van Halley, nog eens. Zij is voor ve-
dikwijls andere vormen aan, terwijl de kern steeds
duidelijker wordt. Bij de kometen, die in de nabijheid
der zon een staart vormen, ziet men meestal uit de naar
de zon toegekeerde zijde hel lichtgevende massa's te
voorschijn springen't verschijnsel doet zich voor als
of bundels lichtstralen vanuit de komeet naar de zon
JHR HHI9J .„.j .geslingerd worden. Dcch zonder uitzondering buigt het
len reden tot teleurstelling geweest, door de ongunstige uitgeworpene zich, op een bepaalden afstand gekomen
omstandigheden waaronder ze tot ons gekomen en weer langs beide zijden der komeet naar achter om, waar
van ons gegaan is. Ik hoop echter dat deze teleur- uit dan de van de zon afgewende staart ontstaat. Als
stelling geen aanleiding gegeven heeft tot minder be- nu de komeet zich weer van de zon verwijdert, wordt
langstelling in dit onderwerpen rekenende op nog vol- de staart gedurig korter, terwijl bovengenoemde ver
doende belangstelling, zal ik trachten in algemeene trek- anderingen zich in omgekeerde volgorde herhalen, zoo
ken iets over het wezen der kometen mede te deelén. dat straks de komeet zich weer voordoet als de Tonde,
Nu en dan, betrekkelijk zelden, wordt aan den weinig in 't oog vallende nevelvlak. Aan de kome-
nachtelijken hemel een eigenaardig verschijnsel waar-ten echter, die niet in de nabijheid der z(>n
genomen. Een groote ster, een langen hel lichtenden
staart achter zich aanslepende, duikt als 't ware plot
seling op. Zij verandert snel van vorm en grootte,
en alles wat men aan haar opmerkt, wijkt in hooge
mate af van wat gewoonlijk aan den hemel waar to
nemen is. Het behoeft dus niet te verwonderen, dat
zulke verschijnselen steeds het bijgeloof in de hand
werkten, en aanleiding gavep tot allerlei zonderlinge
gissingen en opvattingen. Tot op twee en een halve
eeuw geleden telde men ze in 't algemeen niet tot
de hemellichamen; men hield ze o.a. voor uitwase
mingen der aarde, die in de hoogere lagen van den
dampkring in ontbranding waren geraakt. Een aantal
andere meeningen en 't geloof aan het gepaard gaan
met allerlei rampen en besmettelijke ziekten, ga ik
hier stilzwijgend voorbij.
Sedert do laatste helft der 17e eeuw hebben de ster
renkundigen, met behulp der steeds volmaakter wor
dende instrumenten, de kometen zóó nauwkeurig na
gegaan, dat tegenwoordig voor de ingewijden nog
slechts omtrent een paar punten twijfel bestaat. En
de onderzoekingen en berekeningen ten opzichte der
twee dit jaar verschenen kometen zullen er zonder
twijfel heel wat toe bijdragen, om onze kennis dezer
schijnbaar zoo zonderlinge hemellichamen te verrijken
en te volmaken.
In totaal zijn er tegenwoordig ongeveer 800 kometen
bekend. Hiervan wordt echter verreweg het meeren-
deel nooit voor het bloote oog zichtbaar. Aan den
anderen .kant zinkt genoemd handje vol kometen in
het niet bij het aantal, dat volgens berekeningen van
beroemde sterrenkundigen moet bestaan.
Het voornaamste hulpmiddel ter onderzoeking van
kometen is natuurlijk de telescoop. Daar een tame-
njk groot aantal telescopen op verschillende punten
ner aarde hemelwaarts gericht staan, en do sterren
kundigen den hemel geen oogenblik onbewaakt laten,
worden de meeste kometen het éérst met behulp der
telescoop ontdekt. Men ziet ze dan als ronde nevel
massa's met een naar het midden sterker wordend
lichtschijnsel, de kern. Deze laatste ziet er nader
hand meestal uit als een gewone ster; dikwijls echter
ls van een kern niets te bemerken, zoodat men niets
anders ziet dan de nevelvlek. Het nevelachtig omhulsel,
koma, ontbreekt nooit, zoodat djt te beschouwen
1S «r 'let blijvende, als de eigenlijke komeet.
«anneer een komeet de zon nadert, zijn er gewoon-
"Jk groote veranderingen aan haar op te merken. Het
omhulsel doet zich scherper omlijnd voor en neemt
mevrouw niets meer of 'minder bleek te zijn dan een
brandbrief.
De geadresseerde werd in de gebruikelijke termen
verzocht 100 gulden te geven en wel verdeeld als volgt
5 bankbiljetten van 10 gulden en 2 van 25 gulden. In
geval het niet geschiedde, zou zijn binnen twee dagen
een lijk zijn. Nog werd bericht, dat de bode geen deel
uitmaakte van „onze bende", doch geheel onschuldig
raijn bijenstal van honig. Tot heden was het verloop
voor den imker bevredigend."
ZOO ZIJN ER.
Een jeugdige arbeider kwam z'n patroon vertel
len dat hij enkele dagen te voren met zijn knie
op een scherp voorwerp was gevallen.
Arme knie! Is er ook een getuige bij het ongeval
geweest?
Ja, die en die.
Die en die verklaart, dat de jeugdige arbeider
was.
Toen mevrouw de honderd gulden maar niet zoo da
delijk wilde geven, verklaarde de jongen den brief te mel ziJ'n knie in een naald was gevallenzen dat hT:
moeten terug hebben, maar dit werd geweigerd en met getuige, de naald zelve uit de knie heeft gehaald'
verschijnselen zich hierbij voordoen. Maar 't waarom, of drie ongeveer gelijke deelen gesplitst, die daarna
De staart met zijn dikwijls ontzaglijk volume, zou ieder als komeet op zichzelf huns weegs gingen. En
invloed moeten uitoefenen op andere hemellichamen, m 't bizonder van één komeet, de komeet van Biela
wanneer hij ook maar uit de ijlst denkbare stof was is het bekend dat zij zich in een onberekenbaar aan-
opgebouwd. Van een dergelijken invloed is echter nooit tal deelen en deeltjes gesplitst heeft. Deze periodieké
iels gebleken. En verder zou de uitstrooming van zoon komeet keerde sedert hare ontdekking eerst een paar
enorme hoeveelheid materie verandering moeten bren- malen behoorlijk op tijd terug, splitste zich bij hare
gen in de snelheid der komeet, wat ook niet het geval verschijning in 1845 in tweeën, en werd in 1852 weder
is. In werkelijkheid kan de staartvorming tot heden
slechts verklaard worden door de electriciteit ter hulp
te roepen. Door de enorme inwerking der zonnewarmte
en de aantrekkingskracht der zon, worden de boven
vermelde uitbarstingen uit de kern veroorzaakt. Bij
deze geweldige uitstroomingen worden de beide elec-
triciteiten van elkander gescheiden, zooals dat ook wer
kelijk bij sommige onzer electrische machines geschiedt.
Zijn nu de in de richting der zon geslingerde gassen
bijv. negatief geladen, terwijl de positieve electriciteit
achterblijft in de kern der komeet, dan behoeft men
slechts de zon een uitstraling van negatieve electrici
teit toe te schrijven, om de plotselinge terugwerping
ItJIl ULillCI VllD lilOl' lil UU hu»j«j
wordt nooit eenige verandering opgemerkt. Het be
wijs ligt dus voor de hand, dat alle veranderingen
aan de kometen toegeschreven moeten worden aan de
werking van de zon.
Maar waarheen gaat nu zoo'n komeet, en hoe kan i MM
...en weten of zij weer terugkomtWaaruit bestaat zijder gassen te verklaren. Want," zooals men weet twee
En die staart? En de vallende sterren, die zien er im- ladingen van gelijknamige electriciteit stooten elkander
mers ook zoo staartachtig uit? Ik zal deze vragen ach- f m-
tereenvolgens beantwoorden, daarbij ten opzichte van
enkele twijfelachtige punten de tegenwoordig meest gang
bare opvatting kiezende.
De hemmellichamen kunnen zich op drie wijzen om
een centrum bewegen. Het centrum is voor ons de
zon. De wijze, waarop een hemellichaam zich om de
zon beweegt, noemt men zijn baan. Er bestaan drie
drie soorten van banen, en wel elliptische, hyperbo
lische en parabolische. Een elliptische baan heeft een
gesloten vorm, zoodanig dat een hemellichaam, hetwelk
zich daarin beweegt, na een zeker tijdsverloop altijd
weer hetzelfde standpunt ten opzichte van de ion in
neemt. Dit nu is het 'geval met de planeten, waartoe
wij met onze aarae 't genoegen hebben te behooren.
De beide andere soorten van banen, n.1. de hyper
bool en de parabool hebben geen gesloten vormen,
en een hemellichaam dat zich in een van deze soorten
van hanen beweegt, gaat slechts éénmaal om onze zon
heen. om ziel? daarna tot in 't oneindige van haar
te verwijderen. Slechts de kometen kunnen alle drie
soorten van banen innemen.
Nu kunnen de sterrenkundigen door hun waarne
mingen de soort der baan, de uitgestrektheid daarvan,
alsmede de snelheid der komeet berekenen. Blijkt de
baan een elliptische te zijn, dan is dus de komeet oen
periodieke, d.w.z. zij keert na een zeker tijdsverloop
tot de zon terug. Met behulp van de uil de waarne
mingen voortvloeiende gegevens kan dan nauwkeurig
het tijdstip berekend worden, waarop de komeet weder
tot dé zon zal terugkeeren.
Een tijdlang heeft men gemeend de kometen voor
electrische verschijnselen te moeten houden. Doch het
i1 /Ja cnprfrns-
eiectnsciic vu
gebruik van een wondervol instrument, de spectros-
coop, heeft het buiten twijfel gesteld dat de kometen
werkelijk uit stoffelijke bestanddeelen bestaan. Ik zal
echter bij de beantwoording der laatste vraag hierop
vanzelf terugkomen. Daarom zal ik nu eerst den staart
bij den kop nemen. Ai, 'n mooie zin is dat!
De staartvorming is steeds het moeilijkst te verklaren
geweest, en hierover is ook voorloopig het laatste woord
nog niet gesproken. We hebben boven gezien welke
af. Verder hebben verschillende proefnemingen op
't gebied der electriciteit de opvatting zeer waarschijn-
lijk gemaakt, dat ten slotte de staaft zelf uit niets
anders dan electrische ontladingen bestaat, welke zich
voortplanten door middel van de kosmische materie
en de kleine vaste lichaampjes, waarmede het heelal
betrekkelijk dicht gevuld is. Overigens, zooals ik bo
ven al zei, met de onderzoekingen hieromtrent is men
nog lang niet ten einde.
Met die kleine vaste lichaampjes van 'daareven ben
ik meteen tot de beantwoording van de laatste vraag
gekomen. Hoezeer de kometen ook afwijken van het
rustige en statige dat men gewoonlijk aan het uitspan
sel pleegt waar te nemen, in nog hoogere mate is
dit het geval met de zoogenaamde verschietende ster
ren en ae daaraan verwante verschijnselen. Het daar
heen vliegen van een verschietende ster, het plotseling
in onzen dampkring verschijnen van een vuurbol, het
op onze aarde neerstorten van een tneteoorsteen, en
ten slotte het verschijnen van een groot aantal ver
schietende sterren tegelijk: een sterrenregen; ziedaar
de voornaamste verschijnselen veroorzaakt door een
andere klassen van hemellichamen, waarvan ik meteen
de hanwe verwantschap met de kometen zal Aiiteen-
zetten. Ik hoop naderhand in de gelegenheid te zijn
om in dit blad genoemde verschijnselen afzonderlijk
te behandelen. Thans slechts een paar bijzonderheden.
Ten eerste, dat zij allen veroorzaakt worden door de
kleinere vaste lichamen, die buiten de meer bekende
hemellichamen in zeer groote hoeveelheid in 't heelal
aanwezig zijn. Ten tweede, dat de opgesomde verschijn
selen zich alleen kunnen voordoen, wanneer deze licha
men in aanraking komen met onzen dampkring. En
ten derde, dat door den loop der tijden zeer veel
meteoorsteenen op de aarde gevonden en veilig en
wel in verschillende natuurkundige verzamelingen op
geborgen zijn. Deze laatsten nu heb ik noodig om de
verwantschap van al die kleine hemellichamen met de
kometen te verklaren.
Van sommige kometen heeft men groote stukken zich
zien afscheiden. Een paar kometen hebben zich ten
aanschouw© der sterrenkundigen gewoonweg in twee
in dezen gespleten vorm waargenomen. Daarna heeft
nöoit iemand haar weergezien. Maar op 27 November
1872, het tijdstip waarop de komeet vriji prec'ies de
baan der aarde zou hebben moeten kruisen, zag men,
in plaats van 'de komeet, een prachtig vuurwerk in
onzen dampkring; een sterrenregen, zoo grootsch, als
nog bijna nooit te voren gezien was. Het stond buiten
twijfel dat dit verschijnsel veroorzaakt werd door een
ontzaglijke menigte meteoorsteenen, die voorheen te
zamen de komeet van Biela vormden. Wij zien dus
dat een sterrenregen niets anders is dan het met onzen
dampkring in aanraking komen van een zwerm mete
oorsteenen, ontstaan door uiteenspatting van een ko
meet.
Behalve de November-sterrenregen zijn er elk jaar
nog zes sterrenregens waar te nemen, zoodat in den
loop der tijden minstens nog zes periodiek tot ons
terugkeerende kometen hetzelfde lot hebben ondergaan.
aar zoo'n komeet echter slechts na een bepaald aan
tal jaren terugkomt, en een sterrenregen elk jaar zicht
baar is, ligt het vermoeden voor de hand, dat de zwerm
meteoorsteenen, waarin de komeet zich oploste, zich
langzamerhand over de geheele baan van de oorspron
kelijke komeet verspreid heeft. Elk jaar dus ontmoe
ten wij een aantal van die brokstukken, en wel op
het tijdstip dat onze aarde de „oorspronkelijke kome-
tenbaan kruist.
Daar nu, zooals ik schreef, zeer vele meteoorstee
nen op de aarde terecht gekomen en gevonden zijn,
kunnen we ook veilig aannemen stukken van kometen
in ons bezit te hebben. En deze omstandigheid maakt
ook de beantwoording gemakkelijk van de vraag waar
uit de kometen bestaan.
Bij onderzoekingen van deze steenen vond men een
groot aantal elementen, te veel om ze allen hier op
te noemen. Maar nog nooit vond men in meteoren een
stof. die op de aarde onbekend wasterwijl het op
merking verdient dat de elementen, die op de aarde
het veelvuldigst voorkomen, ook in de meteoorsteenen
gewoonlijk het meest gevonden worden.
We kunnen ons dus een komeet denken als uit
dezelfde bestanddeelen opgebouwd als alle andere he
mellichamen. De kern bestaat uit vaste deelen, die
echter geen geheel maar een verzameling van grootere
en kleinere stukken vormen. Deze verzameling is door
gassen omgeven, welke de nevel of koma uitmaken. En
de geheele komeet, die voor ons een paar eeuwen
geleden nog een onoplosbaar raadsel was, blijkt ten
slotte aan volkomen dezelfde wetten onderworpen te
zijn als alle andere bekende hemellichamen.
Niets dus, niets in het heelal dat niet te verkla
ren is 1 En niets in 't heelal, of het maakt deel uit
van den grooten, verheven kringloop van het eeuwig
gebeuren
Amsterdam, Juni 1910.
SCH.
