IJKJKMJKm
oop Dammers.
,aterdag 27 Augustus 1910.
54e Jaargang. No 4767.
DERDE BLAD.
16
34
27
27.
45.
36.
36 47.
47 50.
zelf moest nadenken en overwegen. En toen liij
het te-kort zag, (lat hem was aangedaantoen
hjj het zagtoen was de hreuke onherstelbaar.
Ouders en kind stonden als vreemden tegenover el
kander, als dieven en bestolene.
En vreemd genoeg aan den knaap had het niet
gelegen."
Leven? A. de la Rupelle.
Het brandt maar steeds door. Neen, ik bedoel niet
te Brussel. Och, zoo'n brandje, waarbij 'n goeie
dertig menschen 'n schram opliepen of 'n winkelhaak
in hun jas haalden, waarbij op zijn hoogst twee men
schen om het leven kwamen, en dat met 'n arme
vijftig millioen weer in orde gemaakt kan worden,
is wel erg, maar niet zóo erg, dat men er twee we
ken na dato nog 'n paar kolommen aan wagen zou.
Die twee menschen, als 't dan al waar is, dat zij
in de vlammen zijn omgekomen mogen herdacht
worden; maar de rest?Er is ^en schade, die
ten slotte niet vergoed wordt; en het cijfer der be
zoekers is na den brand niet achteruit gegaan. Over
'n paar weken staat alles weer in folio, en als de
Koning hier zijn visite aflegt, zal het „interessante
geval" 'n ongezocht onderwerp van gesprek uitma
ken, en allicht 'n hiaat van niet-weten „waar nu
over te praten" vullen kunnen.
Neen, dat Brusselsche brandje bedoel ik niet; dat
is gebluscht; en al sloegen de vlammen hoog, de af
rekening zal bewijzen, dat er 'n heeleboel dingen erg
lijken, die 't toch niet zijn. De kunstschatten door
Engeland over 't Kanaal verscheept, waren „copieën"'
van kunstschatten. Men was in Engeland zoo wijs
Albert-Hall en de musea niet te plunderen; men be-
dies betreffende deze rubriek te richten aan het
reau Schager Courant en voorzien van het opschrift
imrubriek".
Oplossing Probleem No. 11.
tand zwart 8 schijven <>p: 7, 8, 9, 16, 20, 29, 30
34.
Itand wit 8 schijven op: 21, 28, 37, 38, 44, 47,
en 50.
•plossing:
fit: 5045. Zwar
4540.
37—31.
47—41.
28—23.
23 1 en wint
.Joede oplossingen ontvangen van: t
K. V. en K. K. Azn. te Koegras, D. D. te Den hield de authentieke voorwerpen en zond namaak,
Jder, B. en P. J. W. te Anna Paulowna, C. v. zooals slimme juweliers namaak-diademen en colliers
H. J. G., Jb. S., T. V. en G. de W. te Scha- voor echte in bruikleen verhuren. Als zij ze dan
Jn. F. te Oudesluis, C. S. te Kolhorn, D. A. i verzekeren en er gebeurt iets mee, dan zijn ze dubbel
te Sint Maarten, D. O. Azn. te Nieuwe Niedorp, gedekt. Nederland zal nooit zijn Rembrandts „op
K. te Winkel, J. D. te Warmenhuizen, Joh. v. ziaht" zenden, en wanneer 't dit al zou moeten doen.
|S. te Wieringerwaard. dan zal 't namaak zenden, zooals reeds dikwijls genoeg
gebleken is, dat... Maar waarom kwaad van eigen land
genooten op te halen en verder te vertellen".' .Men heeft
gelukkig de leugen en de oneerlijkheid ontdekt, en voor
1 chantage op dit gebied voor zoover dit althans is
na te gaan 'n stokje gestoken.
Al die dingen komen terechtde nawerking ervan
vijandelijkheden, daérom.. omdat het openlijk en clau- en dynamiet, en enkele vonk kan uw huis boven
destien do menschen, in casu de Roomschen blijft uw hoofd doen instorten.
opzetten tegen al wat niet-Roomsch is, en omdat het 't Is heel lichtzinnig en dwaas om met vuur en
menschdom ten slotte toch nog wel uil iets anders vonken te spelen. Maar te Rome doet men het. Daar-
dan Roomschen beslaat, en de Roomsche leer en de door staat, in geestelijken zin, heel Spanje en half
Roomsche kerk nicls anders is dan 'n reeds lang ver- Europa in brand; en 't brandt maar steeds door.
molmde knoestige uitwas aan den boom der beschaving H. d. H.
en ontwikkeling, omdal wc in „Roomsch -zijn en mi-
rakel-gedoe geen vertroosting of toevlucht meer vinden
voor onze naar I.ichl en Waarheid zoekende zielen,
omdat de bewustheid in ons is ontwaakt dat wij niet
zoozeer „Roomschen" en ..Lutherschen". maar veeleer j EEN ENGAGEMENT,
broeders en zusters zijn. kinderen van éénen God en MR8. PECKSN1FF.
éénen Alvader, die van den Beste aller menschen het
woord aannamen, dat wij geen vijanden zouden zijn. ■««I1 d*0"d® u,"- en ZIJ mcnecr
maar vrienden geroepen elkander bij te slaan, te hel-D.e. Wijs door hare glinsterende lorgnetglazen aan met
pen lief te hebbfn - en niet den een verdacht te ma-auta.mminachtende koelheid, dat mevrouw toch
Ln bij den ander of '1 eene groepje op te zeiten tegen eigenlijk stekelig woordje op de tong kwam zweven...
110^ andere omdat het voorhangsel, dat den menscii ook precies, op 'n haartje, hoe zwaar
van zijn God scheidde nu al negentienhonderd jaar de B°elens wogen... Maar André was en bleef een
geleden gescheurd is, en negentienhonderd jaar gele- ol^Fik^^/b'""r praktiïk
den re°df 'n berouvJVol zoon, toen hij zich om ver- a's a^s k(>me" zoM- F'ks*« kere'. waar al da
rjffenis naar zijn vader begaf, den priester voorbij liep. kennissen dol-jaloersch op waren...
ricli daar wèl hii bevond, en door zijn vader met open de orfenis van oom Hendrik... Neen, in zoo'n
^rmen^ontvangen ^verd! omdat ^vij tin slotte ons fr- g**» ,ate" -elgevalien
meten onz^ handen op onze eigene wijze op te hef- 'u mevrouw Boelen, en zij wreef Jiet
u nonrfj Ic u-i Hom bidden om eenade en ,0We y!m haar neus en moof eens hedenkel ijk, .als
5j kïwirJ'td"illf„ n7»r 3e kW. mmm De
inspraak van ons ois-n hart en bedenken durven dat s. aan< tvr,end-,.le weet mlJn man was toch
onze Heiland zTlf om die reden het bij de Kerk ver- al zo° uiterst moedijk te overreden, hè?.... Hij had
korven heeft wijl ook die kerk meende, dat er buiten dat André no8. n heelen tijd ongetrouwd
haar geen Waarheid of zaligheid was, en vooral om de as f j nit w" Z\]n ™ormtzl<;h-
reden dat vijandschap, aanklacht, verdachtmaking als ioL® da' de„ Haere- dat
die van Satan in het boek Job. nooit iets gemeens heeft mijn man. Als
of gehad met den geest van Jezus, die terecht de ..Chris- AndJ^ ^nu eens^,Mjiar enfin..."
tus" genoemd is, en voor vele niet-Roomsehen in alle _>-™ N moed merkte mevrouw De Wijs op, en er
waarachtigheid 'n „Christus"' "bleek te zijn, déérom, nu giftpijltjes uit haar oogen, „dat de
déérom. en om nog duizend redenen meer zullen wij baron molens.... hm...
- -- - -Majesleitelijk-beseffend, hoé graag men haar zoon wil-
naar gast-
opnemen en hebben wij reeds opgenomen den hand- -uajesieiteujk-r>eseffend, hoé graag men haa
scheen, die ons van Rome uit zoo smadelijk werd toe- "e accepteeren, richtte bezoekster het hoofd
gesmeten. vouw....
Weer staat evenals in de zestiende eeuw het
rad op zijn kant, en evenals toen„ zal ook nu het Ge
zond Verstand, - dat sinds dien tot klaarder bewust
zijn kwam keuze doen tusschen „de vrijheid van
n christenmensch" en priesterheerschappij, keuze doen
ienst en het geloof van 'n ander,
duurt niet lang en de gevallen zelf zijn gauw ver
1 seten. Het zijn voorvallen van te zeer localen en tij- en zanae.
i i i 1 l «..„UlAilanic -n O
tusschen eigen godsdienst ^B ^B
tusschen Waarheid en gewichtigdoenerij, tusschen Deugd
rouw....
„Wét vermoedt ,u?" vroeg ze langzaam en streng.
De andere durfde niet verder gaan... Voelde het ge
vaar van ruzie naderen.... Dachtstraks schroeven zij
hun eischen nog hooger op...
Ik dacht zoo, die Eefje Wielens is toch nog 'n
kind. hè?"
Adèle, aanstaande bruid. zat 1e plukken aan
een borduurwerkje: beet zich op de lippen.... Scheurde
draadjes en pluisjes sluk van inspanning om niet los
te barsten bij het geschacher... En hij, de vader, woelde
zich met grijpende, hulpeloos-tastende vingers door het
delïjken aarcL^dan dat zë aan de ^^^ems n ander De vonk is neergewornen
karakter zouden kunnen verleenen. De Beilin-ramp nu, het brandt dan De brand jn uitte krulhaar. Telkens maakte hiji jierveuse slikbewe-
;Ü™kcrV Sr „ra.. meer >v«. d. «Ing. Verschoo, brtL do sl.ze„, „ot
het nog doen, werden persoonLtjk in t verlies van n Spanje door weer t ^roote vlam hem stijver op den neus. Wischte zich zweetdroppels
vad^Vxxler. kind of'vriend daarbij getroffen Maar dien van hf ®ve"^c™rVanU nfet^oo gemak-af. die parelden op 't voorhoofd. Keek zn vrouT...
toen de ramp voorbij was, de aangespoelde hjken be- ^worden en het b Nu zal er nog iets anders die toch iets weten, iets begrijpen moest.... zoo smee-
graven waren, de storm was gaan liggen, toen gingen kelijk gaan als te "erell eerezaal en nog iets kend aan. Draaide de schakels van zijn gouden horlogc-
do menschen langs denzelfden weg heen en weernaar instorten dan n b p Psnuisteri;jen die d00r an- ketting om en om.... Dacht dan weer aan den brief
Engeland, en alleen 'n lijdelijk déficit ui de t>°«ken anders verbranden da „unnen WOrden. De scha- in z'n borstzak... De aanmaning van het Amsterdamsche
en 'n zwarte streep op de kalender, herinnerde ei nog dere snuisterijen ve g berokkent, is met geen liankiershuLs inzake de prolongatie van die drie stukjes...
dt;, die Rome z>icll gil j wTr&a.f 1J
aan. -
Wit
Stand zwart 13 schijven op: 2, 7, 8, 11, 13, 14,
8, 19, 23, 24, 26, 29 en 30.
Stand wit 13 schijven op: 27, 28, 32, 38, 39, 40,
|l, 42, 46, 47, 48, 49 en 50.
Oplossingen van dit probleem in te zenden uiter
lijk Maandag 5 September a.s.
Slagzetten in de partij,
Onderstaande stand is voorgekomen in een partij
eepeeld door de heeren A. de Heer Kzn. te Beem-
ter met wit en J- de Bruijn, Rotterdam met zwart.
Zwart
de rar..r ,._B
1 Brusselsche Tentoonstelling nog minder, evenmin ais ver achter den naam van den thans regeerenden paus oogen...
't omvallen van mijn inktpot verleden week, wat mij zai neerschrijven: „bijgenaamd „de Domme"." En als En zacht-hoffelijk, beklemd door het p>erspiec1ief van
de vergoeding van 'n kar piet kostte en ik mij over Iwee 'u „Streckfuss" of 'n „Wyne" een overzicht dezer wat straks, over een maand, over een halfjaar kón ge-
maanden moeilijk meer herinneren zal. eeuw zal geven, zullen onze kinderen lezen kunnen, beuren... terwijl hij even kcj'iuwig gekeken had naar
Maar er zijn andere voorvallen, andere branden, die dat 't „toen wel scheen, alsof alle gezond verstand t blonde hoofd van zijn dochter, van aanstaand bruidje
wel niet geheel en al buiten de materie of buiten ma- uit het Vaticaan was weggevlucht, want dat de eene Adèle, die al-maar zat te plukken aan half-voltooid
terieel voor- of nadeel slaan, maar toch in hun diepiste dwaasheid en onvoorzichtigheid, de eene brutaliteit borduurwerkje., voelend hoe 't haar moest martelen...
wezen tot het rijk der gedachten behooren. En die de andere met bijna belachlijke snelheid op den zei hij tegen bezoekster
daarom des te heviger zijn, omdat zij omwentelingen voet volgde. Raddraaiers en intriganten, waar het „Gelooft u niet, dat 't tegenover jonge mensehen
te weeg brengen in onze ideeën, en den loop der ge- aan elk Hof van krioelt hadden den vromen, maai" voorzichtiger gehandeld is om voorloopig... Ziet u, in
schiedeiiLS voor den duur van zoovele eeuwen n andere kortzichtigen Pius X die zelf niet goed denken t begm.... De rente... De renle van een kapitaal liit
richting geven, totdat weer andere ideeën oprijzen, en i{0n wijsgemaakt, dat hij geen rekening had te te keeren... Dan... Later..."
wederom andere paden worden betreden. En zóó'n brand houden met de wetten Gods, die Vooruitgang bedoe- Aanstaand bruidje was uit de kamer gegaan, door
ontstaat door 'n even simpel voorval, als waardoor j jeJl, en ver verwijderd en totaal vervreemd van het bezoekster nageoogd met 1 L
Wit.
Zwart was in dezen- stand aan zet en beëindigde
de partij als volgt:
Wit: Zwart: 1923.
de brand te Brussel ontsloud, die naar hien ge
looft aan eenvoudige kortsluiting te wijten was.
Bijna alles wat geweldig was in zijn gevolgen, dankte
zijn ontstaan aan 'n bagatel. Toen hjlips II tot het
uitmoorden der Nederlanden besloot, 'n ijdel en vijandig
woord zoo los daarheen wierp, lette hij niet op dien
zwijgzamen jongen man, die daar achter hem reed.
maar die zijn woord opving en het bewaarde in zijn
hart. Toen paus Leo X meer kunstbeschermer dan
praus van Tetzel en Luther hoorde, haalde hij
lachend de schouders op over dien „armzaligen monik-
kentwist". Lodewijk XVI, toen hij op 't punt was
Frankrijk te verlaten, keek even uit zijn rijiuig en
werd verraden door zijn eigen neus. Een enkele ver
keerde aanteekening in de geografische gegevens van
Napxileon, besliste over het lot van Najxileon zelf en
over dat van geheel Europa. „Kortsluiting", niets meer,
is noodig om 'n wereld van saamgebraehte kunstschat
ten als die te Brussel in de asc-h te leggenen 'n
enkele lucifer, 'n woord, 'n spotlach, 'n neus, 'n fou
tief streepje op 'n landkaart beslissen over hel lot van
volken en landen.
De tachtigjarigen oorlog, Filips en de Zwijger mogen
vergeten worden, maar de gevolgen van wat er toen
1 1 rui»i umc U'Al'l'Pn
„vreezen en beven", waarin 'n mensch zijn eigen za
ligheid moet werken, beging hij, dom-brutaal
hunne instigatie de eene dwaze daad na de
zoo 't scheen ten slotte, in allen ernst zelf gcloo- zoon. Maar toch.... toch
ijzig-koud gezicht...
„Ik ben blij; dat Adèle even weg is, dan kunnen
J, op we vrijer praten, niet waar?" ging gastheer voort. „O,
u'dere, ik heb alle vertrouwen, 't volste vertrouwen in uw
gcloo- zoon. Maar toch.... toch..."
"V was on aarde „Wat toch!? \roeg mevrouw Boelen, op den
en" doen1 kon waf hem goed dacht. Met eenige wijzi- toon van rechte van instructie... Wenkbrauwen fron-
ging is op de Roomsche kerk van die dagen het woord
van Gladstone van toepassing: „Ecclesiastical injus-
tice is the surest road to ecclesiastical downfall, and
it is written in the eternal laws of the Univers of
God, that sin shall be followed by Buffering", wat
zeggen wil: „Kerkelijke onrechtvaardigheid is de
zekerste weg tot kerkelijken ondergang, en het is
geschreven in de eeuwige wetten van Gods Heelal,
dat zonde zal gevolgd worden door leed."
send, bijVvoorbaat in moederlijken trots gekrenkt...
weet ook wel uit eigen ervaring, wat decepties
beteekenen", viel gastvrouw, die 't niet langer harden
kon, uit... Of ziji 't soms glad-vergeten was. hoe meneer
Boeien een jaar of twaalf geleden 'n soort van „ac-
coordje" had moeten sluiten met crediteuren, zaakje,
dat toen binnen de grens van intiemen kring Was ge-
hieven
Hel woord bracht even stilte. Mevrouw Boelen was
A.
28 19.A
19 28.
30 19.
36 27.
19 8.
30 19.
18—23.
1318.
2731.
813.
3 43 en wint.
23 43 en wint.
Zoo zal de geschiedschrijver, die nu zijn aanteeke- bleek geworden, met trillende neusvleugels... Meneer
ningen maakt, de ontvangen indrukken weergeven, en De Wijs snoot z'n sneus om te verbergpn kleur van
de steeds in aantal afnemende Roomsche schaap- hevigen schrik over de herinnering....
kens, zullen met nog meer weemoed dan de tegen- Bezoekster was opgestaan.
woordige, terug zien naar de dagen van weleer, toen ,.M... Maar", hausite gastheer in te vallen, „maar
de paus en de Roomsche kerk heusch wel wat betee- het geluk van Adèle gaat ons natuurlijk boven alles....
kende. Dat was in de middeleeuwen. Wanneer u en meneer Boelen van oordeel zijn... Als
Maar die beteekenis neemt dank zij eigen agi- u inderdaad meent... Ja, ziet u..."
„otatie hand over hand af. De gestichte brand, nu Zij: slak gastheer de toppien der vingers toe.... Me-
gezegd is, en waarom hel toen te doen was. werken 1 eens gebluscht, straks weer oplaaiend, zal ten slotte vrouw scheen ze niet eens te zien...
nog na, Er is 'n vrijheid van godsdienst uit geboren, niets o
die zich blijft ontwikkelen en die nooit gedood kan varen,
worden. Leo X en al zijn kunstschatten zijn opgeborgen n»
HET NOTEEREN.
Teneinde na afloop van de partij de gemaakte fou
ten te kunnen opzoeken en daardoor zijn speelken-
nis te vermeerderen heeft men een manier uitge
dacht om zulk een partij te kunnen opschrijven.
Elke ruit heeft nml. een nummer (zie de in de
rubriek voorkomende diagram). Men lette er wel
op dat no. 1 altijd ls bij zwart en make zich de be
naming van deze ruiten goed eigen. "Wij raden een
ieder steeds, de zetten te noteeren om voorgenoemde
reden.
Bovendien leidt het noteeren tot serieuzer spel,
dus ook tot beter spel, waardoor een partij groo-
tere waarde verkrijgt.
liets overlaten; en daar zal de Menschheid wel bij Hel gevaar kwam nader en nader...
En plotseling greep Adèle's moeder haar bij een
;een uiting van Diiterueiu oi '»•••-~~i- J-
in denzelfden sarkophaag der geschiedenis ol der ver- schadenfreude, maar de
i i l -- -1 T „llior -.rssD.^1,4 WTiA V»
Dit laatste woord is
geen uiting van bitterheid of I arm. Sïiikte zij 'T uit... Ontspanden zich de getergde
logische consequentie van het zenuwen. Begreep mevrouw De Wijs, dat 't nu er op
«tèlheid"—veei~verscïul ©"'niet waarin LuÜier wereld-gebeuren. Wij hateni zoomin den pausmis de of er onder
en Tetzel en al de vrienden en vijanden van dien pastoors, zoomin de dominee^dat nou zóó hoon- (innemen Alc ik-
tijd opgeborgen zijn; maar dat ééne"woord: „Ik kan
niet anders!' blijft fluisteren of dondert door de luch
ten en (rameit de geesten en gewetens, die in sleur
verloren of in onwaardigs heerschappij gevangen, drei
gen zouden in te sluimeren. „Het is ook nu even
min als in 1519 -„niet raadzaam iets legen het
geweten te doen." En „de vrijheid in Christus van
'n ihristelijk gemoed" is zich sedert Luthers dagen
meer bewust geworden.
Het zijn de ideeën die de wereld regeerenén of
zij worden uitgesproken door 'n mensch die Willam
of Maarten heat, of dat zij' ontbloeien aan 'n penne-
streek of aan 'n vuistslag, aan 'n nieuwsgierigheid of
aan brutaliteit, aan 'n wijsheid van Maeterlinck of aón
'n dom en niet-overwogen woord van den Paus, zij
komen, "die ideeën, en steken als 't vuur van Prometheus.
zoo niet de gansche aarde dan toch de geesten in
brand, die eenmaal ojsgeheven op hunne beurt
- «-li
In aanmerking dient genomen
teert den ruit die een dam of schijf verlaat en dien
waarop hij neerkomt, als laatste ruit, als volgt:
3328 beteekent schijf 33 naar 28.
39 28 beteekent schijf 39 slaat naar 28.
Bij het slaan noteert men de ruiten die overge
sprongen worden niet.
beteekent zwakke of twijfelachtige zet.
beteekent goede zet.
Het damreglement schrijft voor, dat stukken die
aangeraakt zijn, gespeeld moeten worden. Wij willen
bovendien met nadruk er op wijzen hoe verkeerd het
is, met de vingers de ruiten aan te wijzen om zoo
doende de zetten te berekenen. Dit is zeer onaan
genaam en uiterst hinderlijk voor den tegenstander.
Bij onzen a.s. Damwedstrijd stellen wij het notee-
rei1 verplichtend, vandaar deze kleine uiteenzetting.
JJU dlIVI, V1AV-Z - I Oz z
dat men dus no- den hemel bestormen en telkens weer nieuw en stèèas
CCLXI.
VAN VONKEN.
••National injusüce is tlie surest road to national
downfall, all(1 it is written in Üie eternal lavvs of
,e Universe of God, that sin shall be foUowed by
sutferiug,,
Gladstone.
j.,z'jn redevoering to
'yniouth, 30 November 1878.
«Arme ouders, ze hadden nooit tijd gehad of ge-
Mtehheid gevonden, liun jongen te loeren, dat n.l
heiliger vuur vvegrapen van den haard der goden, om
or de menschen mede te verwarmen en te verlichten.
Zoomin als Von Staupitz wist, wat hij deed. toen
hij zijn hand troostend legde op den schouder van
den dertigjarigen zoekenden monnik Luther, zoomin
als eenig vader of moeder of onderwijzer weel wat hij
doel, als hij 'n kind 'n hard woord of 'n vriendelijkheid
zegt, zoomin als wij ooit vermoeden kunnen "Vvat ons
en de onzen lot winst of schade, onze ziel tot zegen
of tot vloek zal zijn, zoomin heeft Pius X kunnen ver
moeden, dat het woord van bitterheid, dat hij eenige
weken geleden als 'n vonk neerlegde in de „Editae
Saepe Dei" zulk een brand zou stichten, als nu ge
bleken is er door gesticht te zjjn.
En het brandt maar steeds door. Elke courant, die be
zorgd wordt, van welken omvang of richting ook. be
vat lange artikelen met vet-gedrukte hoofden over dien
brand, die door den Paus giesticht is met het neerschrij
ven van die twee, drie aartsdomme of onbeschoft-brutale
regels. Het excuus, dat er voor werd aangeboden kon
niet aangenomen worden, omdat het geen excuus
was; omdat trots alles, al wat niet-Roomseh was of
is, als minderwaardig werd beschouwd en gerust ge
scholden, belasterd en voor eeuwig verdoemd mocht
worden, 'n Gang van Canossa uit heeft er niet plaats
gehad. Integendeel, terwijl het zoogenaamde excuus de
rondte deed, lieten sommige Duitsche. Oostenrijksche en
Hongaarsche bisschoppen de lasterlijke woorden nog
eens herhalen van de Roomsche kansels, en... zij werden
niet lot de orde geroepen. Graaf Galen deelde aan
den uitgang \an de kerk zelf zijn brochures uit, en de
gemeente werd voor de zooveelste en zooveelste maal nog
eens gewaarschuwd tegen den omgang met niet-Room-
schen.
En déérom, daarom, onidat Rome persisteert in zijn is er geen „wijn" in de vaten, maar
„waarom pioet je
H^n"ln«^« en va- óul nou zóó hoog' opnemen Als 'ik iets gezegd heb,
moeders, maar pausen en pastoors, dominee krenkte, vergééf 't me dan.... We kennen elkaar
ders en moeders moeten goed auderfe wezentoch ai zóó lang... Bij de veertig jaar.... Herinner je
doeling van alle opvoeding i s, en Seen la ie nog van 'de school bij madame Legrand.... op het
kan, dan den opvoeder overcompleet te makeaja, l^g
ik zeg het goed: ve r eo mp einde Gauw liet mevrouw Boelen zich niet verteederen.
en moeder wisten wel. dat .7. daarom heb- Maar toch... toch... eindelijk drukte ook zij neusdoek je
mijner dagen bij mij zouden blijven, en daarom n Zoemi^n de elJkaar.„. Ver
zekerde gast\Touw nogmaals, dat ze niets, absoluut „niets
kwaads" bedoeld had... Onwillekeurig was een mensch
wel eens onhandig in z'n woorden, zonder dat-ie toch...
„Is 't niet zoo?... In haar opwinding dreigde zij zich
nog meer te verwarren, te vernaspelen....
En meneer stond maar te knikken blij-glimlachend.
Dan weer wrijvend over z n voorhoofd.
Men ging weer zilten. En hij stemde toe... In alles.
Zeker, hij zou zich voegen naai" den wensch van
André z'n ouders. Dertig mdle was ook niet te veel...
Stellig niet. 't Wés oorsjwonkelijk zóó bepaald. Hij wisl
't best. Een man, een woord!... C'est eonvoou, eest
aiTête!...
Mevrouw schelde. Er werd een karaf wijn gebracht.
Men klonk. Adèle werd door de meid geroepen.... Zij
begreep dadelijk, dat alles terechtkwam... loog aan
stonds sehoonma in de armen. Mevrouw "Boelen kuste
haar héél eventjes op het voorhoofd. Gaf haar, met be
schermend-glimlachje, tikje tegen de wang... De Wijs
jes moesten deugdelijk blijven gevoelen, beseffen, dat
„de eer" heelemaal aan hon kant was... Mevrouw
Boelen trad als gemachtigde, vertegenwoordigster van
haar man op, die. altijd reizend, geen gelegenheid vond
om zulke zaken „au fond" te bespreken... Die, nadat
meneer De Wijs hein offieieele aecesvisite had gebracht,
dadelijk zei, hoe z'n vrouw verder alles bedisselen zou...
Adèle ging pa en ma een zoen brengen. Mama schrei
de van aandoening... En pa beefde eigenaardig toen
hij z'n dochter naar zich zag oveibuigen. Hij keek
haar aan met zoo'n schuwen, angfitig-gespunnen blik.
dat mevrouw, die merkte, dat bezoekster er op lette,
haar toefluisterde„Hij is toch zoo gevoelig, die De
WijsWil je nou wol gelooven, dat hij daar nog (légen
van in de war is'?.... Dégen, verzeker ik jel"
Mevrouw Boelen knikte van och-inderdaad.... Maar
toch bleef ze, met bijzonder-scherpe aandacht, turen
naar meneer s vreemd-gejaagde doen...
Het briefje dat ze, een half uur geleden, van haar
man had gekregen...„Kom dadelijk na kantoortijd
even hier. Ik moet je dringend spreken.." 't Briefje had
ze nog samengefrommeld in haar hand.
En van schrik was haar de parasol uit de hand
gevallen. Ze keek hem aan met wijd-opengesperde oogen
oD haar wannen oloe.id« 't Fn -:_jj•-
ben zij naar de mate hunner wijsheid mij toegerust
met zooveel zelfstandigheid als in hun vermogen
was. Déérom was 't geen gebrek aan liefde, maar
was het wijze opvoeding, die hen soms zeggen deed:
„Dat moet je zelf weten! 'n Mensch blijft geen kind;
althans geen gezond mensch. Dat moet je doen of
laten, al naar je eigen beste denken je dit ingeeft."
En als ik dan vroeg: „Maar als 't eens verkeerd
uitkomt?" dan antwoordden zij mij kalm, dat ikzelf
(1e gevolgen dragen moest. En die droeg ik dan ook.
Natuurlijk, men kan geen ander zijn verlies, zijn te
leurstelling, en zijn tranen opladen; dat alles moet
men zelf dragen en lijden.
En, dat is goed, daar wordt 'n mensch al duurt
het lang sterk en wijs door. Goede opvoeders we
ten dit dan ook, houden 't kind vast, zoolang 't
nog niet alleen staan kan, leeren het lezen, leeren
het oordeelen, leeren het schiften, schijn van wezen,
leeren het zelfstandig zijn, leeren het luisteren naar
ieders woord, maar ook ieders woord zelfstandig over
wegen, opdat als zij straks man of vrouw zijn
geworden en de groote vragen des levens hen wor
den voorgelegd zij niet in den blinde „ja en
amen" zeggen op alles wat brave menschen of kwar
tjesvinders hen durven voorliegen, maar zelf, toege
rust met al het kostelijks dat ouders, onderwijzers,
leeraren, ernstige opvoeders hen mede gaven, kiezen
zouden.
De ware opvoeder maakt zichzelf overcompleet, en
siert met die overcompleetheid zijn eigen hoofd als
met 'n kroon, zooals hij er het leven van zijn pupil
rijk en sterk door maakt.
Maar aan deze soort van opvoedkunde heeft de
kerk van Rome nooit haar kracht besteed. Zij blijft
haar kinderen beschouwen als „kinderen", die nooit
mondig, nooit zelfstandig worden.
Weest gewaarschuwd, vaders en moeders! Weest
gewaarschuwd, onderwijzers en leeraren! Wees ge
waarschuwd, kerk van Rome! Bedenk, dat kinderen
„menschen" worden, wien 't ten slotte verdrieten zal
altijd als kind en onmondige te worden toegesproken
en behandeld. Als ge niet bijtijds inziet, dat ge „ja"
moet zeggen als 't kan en mag, zal uw kind en leer
ling „neen" zeggen, als 't niet kan en niet mag;
en dat doet heel erge pijn
Als de opvoeding geen zelfstandigheid bedoelde, op haar wangen gloeide '1. En ze tteclde"rze"sidderde
kruit, buskruit van 't hoofd tol de voeten...
