r HUL
irevea uit Land- bh ThIoei.
Vera.
Zaterdag 22 April 1911.
55e Jaargang. No. 4903.
DERDE BLAD.
CDXIX. SLA- EN SNIJBOONEN.
Sla- en snijboonen mogen we gerust tot de l'ijnst
nakende en meest voedzame groenten rekenen. Hare
altuur is daarom zeer belangrijk, zoowel voor eigen
uishouden als voor den handel.
Dat deze gewassen een uitstekend bewerkten grond
erlangen, spreekt vanzelf, want dit is voor alle ge-
assen de eerste voorwaarde voor weligen groei. Bo-
endien vragen zij eene uitstekende bemesting. Als
Ue vlinderbloemige gewassen: erwten, klavers, lupi-
boonenteelt in koude kassen #n de vuurzee was ontkomen, te grijpen «u midden aanleiding. Op e.-n Zaturdajt »u» d.- IV!
in het vuur te werpen, waardoor het beest ver- onwilug iji het opvolg-n \un d kn,
gegeven werden, en toen hij daarover «Jixn- tlwi
ter weid aangesproken, ontstak hij in zulk
dat hij dezen te lijf ging en Su n niet een selui:
te hc.it
on/jch
Na balf Maart kau do boonenteelt in koude kassen ue /T. MIÜ^in«- 9P Za,>!r<h* iih*"11
on bakken veilig begonnen worden. Men zet 12 pel- a het vuur te werpen waardtwr bet beest rtw- I
iu'u?r.Va" 2 Slab0°"<'a 0ndCr WMUand8Chen C<"" j terk%^ te
In bakken kan men slechts stamboonen telen, doch j krijgen,
in, de kassen is ruimte genoeg om hooge boonen te MELKCONTKOLKURS.
kweeken, zoogenaamde stoksnij- en stokslabooneu. I ue cursus in meiKondcrzock ter opleiding van con-
Men leidt ze op tegen touwtjes of dunne bamboe-1 trolciös voor rundvecloKvcieenigJigcn en Kaasiabrie-
stokken. De hooge snijboonen geven meer en zijn ken, welke van October 1910 toi .uaart 1911 vanwege
van fijnere kwaliteit dan de stamsnijboonen. De uit- [liet Zuivclconsulcntscnap voor de provincie Noordlioj.-
I gaven voor stokken of andere steunsels maken do land te lloorn is gegeven, werd gevolgd door 23 ieer-
I cultuur wel kostbaarder, maar men bekomt er ook Jingen. Na afgelegd examen kon aan 22 deelnemers
I een wisser en. duurder product door. Met slaboonen hel diploma van bekwaamheid worden ui.gcreikt ter-
is dit in veel mindere mate het geval. wijl éen moest worden afgewezen. De namen der 'ge-
Een doeltreffende methode van boonencultuur slaagden zijn; (in alphabeüsclie volgorde)
te dichte planting. Stamboonen moeten minstens een \vBakker; te Punner-Edum, Th. j. Borgcrs te Hoorn;
rijenafstand hebben van 4550 cM. en in de rij 15 C. Bouwman te Zwaag; J. D. Donker tc Zaandam;
tot 20 cM. van elkaar geplaatst worden. Stokboonen II. P. Felliuga te Sciiagerbrug; J. ter Hofstede te Wij-
behooren 7080 cM. uit elkaar te staan. In plaats dencs; G. Hop tc War der; J. Hopman te Amsterdam;
van opleiding tegen stokken of hooge rijzen kan men Jb. Huiberts ie Middelie; G. Klaij Gbz. Ie Berkhout;
ook vlechtwerk kippengaas) aan palen ter op- E. Koster Dz. Ic Berkhout; T. Laan te BceinsterA.
leiding der boonen bezigen. Voor tuinen geeft deze Leegwater te Schagerbuig; W. Leegwater te Wijde Wor-
methode uitstekende resultaten. Voor boonencultuur irier; G. Ligtcnberg te JBerkhoul; J. G. Polgicsscr te
aan touwtjes is onze provincie te winderig. Deze me- Hensbroek; J. Ruijtcr te Oosler-Blokker; if. Rijswijk
tb ode is alleen geschikt voor zeer ingesloten, wind- te Warder: E. Schoenmaker Kz., te Beemsler; M.
vrije terreinen. In België wordt het wel gedaan. Sehoonc Kz. te Assendelfl; C. Siewerlsen te Iloom
Een doeltreffende methode van, boonen cultuur cn K. Zilver te Binncnwijzend.
heeft men in de omgeving van Roermondi en Venlo. In verband met dezen cursus wordl medegedeeld. dal
en enz. moeten boonen over een ruimen voorraad Hier zaait men telkens 3 of 4 boonen in een bloem- op den volgenden, die in October 1911 begint, niet
bosphorzuur en zoo noodig ook over voldoende kali- pot. kweekt de planten op in een bak en plant ze meer dan 24 leerlingen kunnen worden geplaatst. Er zal
lest kunnen beschikken. Vooral op de lichtere gron- irv Mei uit op rijen met 1% tot 2 M. afstand, omdat een toelatingsexamen gehouden worden, waarbij op goed }yel te verwachten was geleerd, dat het tegcnd«4 waar
en, waarop juist nogal veel boonen geteeld worden, men hier later augurken tusschen gaat zaaien. Alge- schrijven in draaglijk Nederlandsch, rekenen met ge- G. Geritte en gekleurde glazen houden 9 tot 25 pro-
loet men aan de kalibemesting de volle aandacht meen teelt men in Limburg voor dit doel de vroegs hoeie getallen, gewone en tiendeelige breuken, ken- i cent van het licht terug, cn voor ruimten waarin mén
jhenken. Als men per 100 M.2 10 KG. Tbomasslak- Wagenaar. Sommige tuinders aldaar zaaien in plaats nis van liet metrieke stelsel en cenige vaardigheid in veel licht noodig heeft, nioct men deze dus niet ge-
enmeel (herfstbemesting) of 10 KG. 'super (voor- van augurken ook wel late stamslaboonen tusschen het oplossen van eenvoudige rekenkundige vraagstukken bruiken.
iarsbemesting) en bovendien 1015 KG. kaïniet of de vroege. Hiervoor gebruikt men de soort Hein- zal worden gelet. In de vorige jaren was het aantal
8 KG. patentkali uitstrooit, dan is men met de rieh's Riesen, welke zeer veel geeft en in, Duitseh- aangiften groot; is dit weer hel geval, dan zal er een
emosting goed op weg. Sla- en snijboonen zijn wel land gewild is. keuze gedaan moeten worden, waarbij zij, die in hel
Underbloemige gewassen, maar zij zijn slechte stik- Ditzelfde soort slaboonen teelt men ln groote hoe- bezit zijn van een einddiploma van een landbouw-
Lofverzamelaars. Zij moeten daarom ook een stikstof- \eeiheid te Oostvoorne en Rockanje in Zuidholland. «intercursus. onder overigens dezelfde omstandigheden,
emesting ontvangen b.v. per 100 M.a 57 KG. chili Hier worden de boonen niet voorbereid, doch direct %óór zullen gaan. Zij. die nog een dergelijken cursus
m a -e vr> ammnniot Ta do ornnd for laatca ««.«law bezoeken, kunnen niet worden toegelaten.
oog verwondde.
De mede-veroordeelden sloten zicii bij den Palcm-
banger aan en mishandelden met een kisi van «ie naai-
i na cd i ine den opzicJiter zóódanig, «lat deze neerviel.
Op het rumoer schoten de andere opzichlexs der g-
vangenis toe. doch werden door de gezamenlijke ver-
oor ocelden tegpngebouden
Inmiddels kon de gewonde opzichter zich herstellen,
en toen de Pak-1«berger hem opnieuw bedreigde. trok
eerstgenoemde zijn revolver cn trof dezen zoodanig in
het hoofd, dat hij dood neerstortte.
Eerst toen trokken de andere veroordeelden af er:
gingen zij weder aan den arbeid, üc rust bleef sedert
hersteld ook. zelfs toen op denzclfden dag éen de*-
andere veroordeelden aan den lijve met 20 roltanslagen
werd gestraft.
doorschijnendheid van' glas.
Het is bekend, dal er, ten opzichte van de doorschij
nendheid. tusschen de glassoorten groote verschillen
bestaan, en'dat liet dus van beting is tvoor de vensters een
soort te kiezen, dat zoo weinig, niog.lijk de lichtstralen
terughoudt. In den laatsten tijd zijn verschillende ge
kleurde en bewvrkte soorten in gebruik gekomen, en
men heeft gemeend, dat deze bijzonder veel licht door
lieten. Nauwkeurige onderzoekingen hebben, zooals ook
f 4-<j "kg. zwavelzuren ammoniak. Is de grond ter plaatse gezaaid,
enkelijk nog vrij goed van voedsel voorzien, dan mag In Noorühoiiand is de teelt van stamslaboonen be-
e bemesting wat lichter genomen worden, is hij ver- tangrijk in de Beemster, de Rijp, Schermerhorn, enz.
ïoedelijk zeer arm. dan zal men wat meer mest die- Men teelt ze hier tusschen dubbele rijen groote boo-
en aan te wenden.
Dat ook eene flinke bemesting met voedzamen stal-
ïest of compost, of natuurlijken mest en kunstmest
alf om half, een uitstekend gewas kan leveren, ach-
3n wij voldoende bekeud. doch wij meenden, dat het
oor sommige lezers toch nuttig kan wezen bet ter-
ïops nog even te vermelden. Wie zijn grond naar
isch heeft bewerkt en bemest mag vrijwel verzekerd
Ijn van een uitstekend gewas.
Sla- en snijboonen zijn zeer gevoelige planten tij-
ens de ontkieming. Deze moet vlug en ongestoord
erloopen. De bodem moet hiervoor al aardig warm
eworden zijn, waarom men zonder bedekking bui-
>n deze groenten niet kan zaaien vóór de tweede helft
an Mei.
Sla- en snijboonen moeten vlug ontkiemen! Alleen
Is dit het geval is, bekomt men sterke planten met
ezonde harten. Nergens is men van een goede kie
ling der boonen zóo zeker als bij kieming „onder
las", d.w.z. in een broeibak of broeikas.
Overal, waar tuinders boonen in bet groot verbou
wen, heerseht de gewoonte de boonen in een bak voor
i bereiden.
Zij leggen daartoe de zaaiboonen dicht bij elkaar
nder éen of meer broeiramen, bedekken ze met 3-5
M. fijne aarde, die wel vochtig maar niet te nat
tag zijn, strooien hierover, ter voorkoming van uit-
roging van het zaaibed, vochtig mos of gras en slui-
jn den bak met de ramen. Op zonnige dagen opent
ien de ramen wat aan den benedenkant om te voor
omen, dat al te groote warmte de kieming zal hin-
eren. Aldus behandeld komen de boonen spoedig
oven den grond en kunnen gauw verplant worden,
■v. 14 dagen na het zaaien. Na het opkon en lucht
ten meer en meer om sterke planten te kweeken.
let behulp van een puntigen stok of klein graafje
an men ze vlug en gemakkelijk te bestemder plaats
crpotcn.
Het laten kiemen der boonen in eei hak heeft
og het groote voordeel, dat men er het gewas be-
uidend door vervroegen kan. Als de eerste boonen
an de markt verschijnen, zijn de prijzen meestal zeer
oed, zoodat de meerdere zorgen aan het vervroegen
esteed, gewoonlijk uitstekend betaald worden.
Wie over luw gelegen boonenveld beschikt, kan
nen, die 1% M. van elkaar geplant zijn. Daar deze
boontjes teel in Amsterdam gekocht worden teelt
men enkele slaooonen, die wel beter zijn dan de groo-
tere soorten, doch niet zooveel opleveren. Nu de Duit-
sche grocnteLandel meer en meer slaboonen uit
Noordholland U-trekt, wat met groote boonen en,
augurken reeds lang het geval is, wordt het tijd gro
vere soorten voor export te telen.
vergiftiging door bedorven eten.
In hel gezin van een los werkman, beslaande uit
man. vrouw en zeven kinderen en wonende te Amster
dam in de Frederikstraat, kwam gistermiddag om half
zes een „kliekje" van den vorigen dag, koolrapen met
aardappelen, cp tafel, nadat allen van de dien dag toebe
reide spijs, bruine boonen met ossevet, gegeten hadden.
De man cn 4 van de kinderen (tusschen 4 en 8 jaar)
aten van het „kliekje". Des avonds kregen de man en
deze vier kinderen hevige krampen, gepaard met
Stamsnijboonen worden om bare geringere opbreng, «liarrheo en braking Daar het gezin geen dokter had.
sten en kortere boonen niet veel geteeld. Do cultuur sle<:plc da l"1" vannacht naar hel politiebureau
der stoksnijboonen is hoofdzaak. In enkele streken °P Overtoom, waar men geneeskundige hulp in-
van Nederland la ze zeer belangrijk, o. a. in de om- ™P- r°°? kerende den nachl <Te toestand v.,n degenen,
geving van Beverwijk, in Roelofarendsveen en omge- van dc koolrapen met aardappden gege'.en hadden,
ving (in de buurt van Boskoop gelegen);, in Noord- 9TS21" ^erd, werd opneming in liet gasthuis noodig geacht,
brabant te Vlijmen en andere dorpen van de Lang- £cr hutoziekenwaflenwerden de man en twee der kin-
siraat. deren naar het iihe:minagas!huis, de beide andere
ln de laatste jaren hebben de zaadteeiders soorten kinderen naar hei Bïnnen-Gasthuis overgebracht. Heden-
verkregsn, welke de lastige „draden" missen. We heb- m<>rgen was toestand van allen redelijk wei.
ben thans allerlei boonen zonder draad b.v.: S'.ok- I l,n het door den afdeelingschef van hel bureaui Over-
snijboonen, Slagzwaard, zonder draad, Slokslaboonen, ](,)CIV- n !t>°W|nsPectcur Land, ingestelde onderzoek
enkele, zonder draad; enkele en dubbele stamslaboo- bleek, dat der man en de kinderen vermoedelijk onwel
nen zonder draad; rteinriclis Riesen zonder draad, enz. "in geworden tengevolge van liet nultigen van het
Wijl de groei dezer soorten even goed is, als dio khekje van den vorigen dag. dat m een ijzeren pot
oudere rassen met draden, verdienen de draadlooze Nva;L bewaard en vermoedelijk bedorven was.
do voorkeur. I He man verklaarde aan den heer Land, dat hri wel
Terwijl men slaboonen nog zeer Iaat kan zaaien, bemerkt had dat er een vreemde smaak anri kliekje
gaat dit met snijboonen minder goed. J>ate snijboonen Jvas- echter had hij daarin gec-n aanleiding gevonden om
zijn nagenoeg onvruchtbaar. Alleen in kassen gaat de bet te lalen staan. Daar alles opgegeten was, kon de
late snij boonenteelt uitstekend. I politie geen overblijfselen van hel kliekje in beslag ne-
De boonen zijn bijzonder gsschikt voor tweede ge- we', geschiedde dit jnet het braaksel,
gewas. Bekend is de Wtstlandsche cultuur van kropsla
tusschen bloemkool en daarna stokboonen als derde
gewas, welke in Mei tusschen de kooien uitgezet wor
den. ongeveer ais de sla geoogst is. Ook na vroege
aardappelen kan men uitstekend boonen kweeken, even
eens na spinazie en na vroege peulen of doperwten.
DU laatste wordt algemeen gedaan te Roelofarends
veen en omstreken, waar men in Maart de peulen en
gestempeld melkbrood.
Naar aanleiding van het feit. dat in ons land zeg
veel brood wordl verkocht onder den naam van „melk
brood", dat niet voldoet aan de eischen, die aan dit
soort van brood moeten gesteld worden, heeft het be
stuur der vereeniging Sta.ion voor Maalderij en Bak
kerij te Wageningen omgezien naar middelen om hier
aan een einde te maken. Bovendien loopt de kwaliteit
van het ten verkoop aangeboden brood zoo zeer uit
een, dat ook hierin aanleiding genoeg gevonden wordt
voor verbetering. Noodzakelijk is geoordeeld het mclk-
brocd een ondersebeidingsteeken te geven, waardooc
dit door iederen afnemer ocgenblikkelijk als zoodanig
kan worden herkend. Aan het Station voor M. en
B. wordt het brood na het bakken op dc korst ge
stempeld met een caoutchouc-stempel, waarbij van een
onscnadelijke kleurstof wordl jgebruik gemaakt, ^oools
die bij de vleeschkeuring wordt gebezigd. Raaruij is
het merk klein cn kan gemakkelijk uil de korst wor
den weggesneden. Daar misschien sommige afnemers
bezwaar hebben tegen stempelen niet een kleurstof,
is getracht een brandstempcl voor dat doel te gebruiken.
Aan de Haagsche Broodfabriek zijn hiermede proeven
genomen, die uitstekend zijn gelukt. Zeer eenvoudig
is liet. 't brood op de korst van een brandstempel te voor
zien.
Het merk om melkbrood te onderscheiden beslaat uit
de letter M. in een cirkel. Het is als handelsmerk aan
genomen en gedeponeerd.. Aan de bij het Station aange
sloten broodfabrieken, bakkers enz., tot heden 47, wordt
het recht verleend, dit handelsmerk te gebruiken, uil
sluitend voor het brood, dal als melkbrood aan de door
hel Station gestelde eischen voldoet.
Op verschillende plaatsen van ons land zal mer
spoedig dit gestempelde melkbrood verkrijgbaar zien
gesteld.
ernstig ongeluk.
Woensdag heeft er een ernstig ongeluk
plaats gehad op het terrein van het sanatorium t
Hellendoorn. Bij het verwerken van grond voor de
uitbreiding van genoemde inrichting, kwamen twe-
grondwerkers tusschen twee met zand beladen kipkar
ren, met het gevolg, dat een hunner reeds is over
leden, en de andere levensgevaarlijk gewond werd;
hij Is per wagen naar 't ziekenhuis te Almelo ver
voerd.
watergebrek.
Slechts zelden, zoo meldt men uit Haarlemmermeer
aan het Leidsch Db'd., zal het voorgekomen zijn, da*,
er zoo'n gebrek heerseht aan drinkwater in dezen
tijd van het jaar als nu het geval is. Naar de groote
bakken, die zich op de dorpen bevinden, ziet men
De gedachte aan misdrijf is uitgesloten.
om 'x vette koe.
Op./G 3 -houden verloting, verbonden aan de Paaseh-
ten'oonstelling te Purmerend', viel een meubelmakers-
bediende aldaar, op z'n nummer een vette koe ten deel.
Maar, p ramp. hij had dit verloren, doch hiervan
aangifte gedaan bij de politie, 't Werd echter gevonden
dooi' een knecht van een paard en-handelaar aldaar, die
erwten uitpoot op rijen, welke 1.40 M. van elkaar hiervan mede aangifte deed. doch 't zoolang bewaarde,
liggen en van Oost naar West loopen. Aan dc Zuid- tot de eigenaar opdaagde.
zijde dezer regels, ongeveer een voet er af, zet mén 1 Toen nu de prijs op dit lot viel. was laatstgenoemde
in Mei de boonenplantjes. i ter paardenmarkt Ie Alkmaar en kwam 's avonds Iaat
De teelt van snij- en slaboonen in het groot, vooral met ziin beest thuis. Men wachtte den knecht op en
voor export, breidt zich geregeld uit. Dit is ook het verzocht hem 't lot af te geven. Men bood hem f 10 j gaan met emmers, tonnen, enz. Buiten de dorpen be-
- k" njOP .u. geval met de vervroegde en verlate te#lt in kassen, voor het vinden, doch deze wil 'l aanvankelijk niet helpt men zich meer met tocht- en slootwater, en
mstreeks 1 Mei boonen o s ;'ele boonen zijn er jaarlijks noodig in de conserven- afgeven, dan tegen de helft der waarde van de koe, aan den rand van den polder doc-t men zooals mer.
en klaine veertien °SP fabrieken, omdat snij- en slaboonen uitstekende en veel waartoe dc eigenaar echter niet genegen is. j torh al altijd doet: men drinkt ringvaartwater. In
rengen. Deze geringe moeite.geef.eer^aardigen >oor- gevraagde busgroenten zijn. j DF m, vistfi, v4x jitstittf mTR.mii tijden van droogte, zooals nu. ziet men hoe noodf-
prong. Op zwaardere gronden kan men ^of^boo- Bij dcelmatige behandeling slaagt de boonenteelt op
SKICftK JUSTITIE f;i;\ I RH.VI.I- ;10| toch is, dat de quaestie van wal
den potkluit ïS2,|tóS^1™, T" .aeh«7,w"f De te,'iloonslellinq Ie Boskoop heeft aan tien gemecnle- voor onze gemeente wordt opgelost, w
ig doch niet 8 w,l1'm,1kc,n besi)a,,!dc veldwachter van Zocterwomfc veel werk beiSrgd. De rUn? Ook voor de landerijen wordt
feSen e" hwluuixicrs van vele aulo's wis'en blijkbaar nir'. dal sen
de geheelo 'gemeente Zoeler-woude wordt beschouwd ppv
T^Sn h"? V'ja.nd üan b0Onen" «G bebouwd" kom: meer dan 20 p-o^essen-verbnal zijn
S0"' ZJ^m0eten daar°m °P 601 opgemaakt. Een dezer da^n werd de bestuurder van
j worden. een auto g^verbalisee-d. die volgens de bewering van
Onder de ziekten, welke ,n boonen vooricomen, is <fen verbalisant, ccn rij- en nummerbewijs vertoonde ten
men name van mr. Regoüt, minister van Justitie. N.R.Ct.
HET KOEGRAS.
"en in potjes met goede aarde poten, in den bak tot
lanten opkweelcen en ze daarna met
verplanten. Ook kan men ze in vochtig
a nat zand laten spruiten en voorzien van een spruit
wortel) van een, paar cM. lengte te bestemder
laatse uKpoten.
In Juni en de eerste helft van Juli zaait men de
oonen direct op de blijvende plaats uit. Met tamelijk
roote kans op succes kan men in Juli nog enkele
i incesseboontjes zaaien, die in den nazomer nog aar-
eex vrouwelijke politieagent op java.
De N. Soer. Ct. deelt het volgende mede:
„We hadden dezer dagen te Banjoewangi het ge
noegen, kennis te maken met Minten, een Ietwat
bejaarde en hoekige dame, die daar het ambt van
politieoppasser bekleedt op zóo voorbeeldige wijze, dat
verscheidene harer mannelijke collega's er gerust
r_ de „boonenroest" het meest te vreezen. Merkt
ig kunnen geven. In de Streek zaait men ze veel- moet F160 die da-j
uldig als tweede gewas na vroege aardappelen ot uit- pen Is reed^oen deel dér üu lum- dcmr'^ojSf MneelasT °P Vrijdag 28 April a.s„ 's namiddags éen uur, een punt aan kunnen zuigen,
erooide tulpen. Ook voor eigen behoefte verdient moe| jukten Sd- heer' W. Thij^en aan hel:
der roest niet on de no" e^zonde bedden over te dra Westplein te Helder, de verkiezing plaats hebben van y e aiiecn \<>or ac. .isitati. \an
- P v n0g B-20"06 bedden over le dra* twee hoofdingelanden voor den nolder Het Koe^-as i vrouwelijke verdachten. Maar als actief agent is Min-
ulk een late zaaiing dezer boontjes alle aanbeve-
Ing. In Juli is er in eiken tuin al heel wat leeg, zoo-
at de proef overal gemakkelijk genomen kan wor-
en. Wel komt het in koude, natte zomers voor, dat
Ie resultaten niet meevallen, maar men geeft er dan
och niets op toe dan wat zaaizaad en wat moeite.
Waar men zich sterk toelegt op het vervroegen
an allerlei groenten en voor dit doel vele kassen en
lakken in gebruik heeft, zaait men vanaf Januari
nij- en slaboonen in stookkassen en warme bakken.
gen.
D. E. LANDMAN.
Biimenlandsch Nieuws.
ERGERLIJK.
Naar men aan h. D. uit Haarlemmermeer mede
deelt. beging een bezoeker van den brand bij g. roerlje in de gevangenis te Hatu. Een Palembangseh
oor heetwaterbulzen of door broeimest verwarmd. Enthoven, aldaar, de ergerlijke daad, een- -kat, dié veroordeelde, die steeds zeer halsstarrig was, was de.
twee hoofdingelanden voor den polder Het Koegras. j
wegens de periodieke aftreding van de heeren P. Glas
en K. Slikker.
UITE REN NEDERLANDSCH-INDISCHE GEVAN
GENIS.
In „Oost en West" wordt uit een Indisch blad „Pam-
borita Belavi" een verhaal overgenomen over een op-
Feuilleton.
Hoe gaarne zou Vera den briefschrijver hebben
eholpen. Maar zij had nog nooit iets van hem ge-
ooid, zij wist zelfs niet, waar hij woonde; de da-
um van den brief was reeds een paar jaar oud.
Vie zou er ook met haar over dezen neef hebben
meten spreken? Omgang met andere familie had /jj
iet, en de nieuwe be-dienden wisten van de zaak
iets af.
Waarom zou haar grootvader haar dien brief heb-
i-n onthouden? Tot dusverre had zij voor de familie
an haar vader slechts trotsche minachting gekoes-
srd, maar hier toonde zich een hunner voor haar
a een heel ander licht, en deze man wekte haar
:edeiijden op.
Zijn flinke, openhartige taal, die niets kruipends,
i. toch ook weer niets hoogmoedigs iü zich had,
e mannelijke wijze waarop hij zijn ongeluk droeg
u de oprechte weusch aan het slot van zijn brief,
at alles had iets zeer aantrekkelijks voor haar.
laar levendige belangstelling hiexd zich een geruime
kjos met iiciu bezig. Doxter Jordan zou er uepau.d
tel aues van weten. Zij basiool den ouden man. die
aar steeds mei raad en daad ter zijde stond, haar
ol.e vertrouwen te schenken. De ecnzaa.nlieul, dal ge.
I «el alleen-zijn d.-ukle haar thuns zoo loodzwou-
Gedurig kwamen haar dc slotwoorden van den brief
1 gxljuitcn. „Ju, ha. ts hier injo. splau z,j nuden-
n'h' Z'Jl,OPi a neerkeek, „en hel ».-luk
on dat geluk"»'p^- Maar hoe kwam ik
HOODDSTUK 5.
De oude dokter was een vriendelijk en bereidwil-
I g man en toen Vera den volgenden avond voor hem
:o"'d- om ,hem raad te vragen, keek hij vaderlijker
u bereidwilliger op haar neer, dan haar grootvader
ooit had gedaan.
„Dus u is niet ziek daar ben Ik heel erg blij
om," zeide hij, haar vriendelijk de hand reikend,
„ik moet anders van mijn recht gebruik maken en
u eens flink beknorren, omdat if mij niet eerder bij
u liet komen. Weet u wel dat ik er heel erg trotsch
op ben, dat u ook nog andere diensten van mij wilt
vergen."
Zij glimlachte even, doch sprak toen op ernstigen
toon: „Het is eigenlijk geen dienst, dien ik van u
verlang, het is misschien nog meer dan dat. Ik wilde
u vragen, of u mijn vriend en raadsman wilt zijn."
Met een bijna jeugdig vuur drukte de oude dokter
Vera's handen. „Wat zou mij ooit grooter genoegen
kunnen doen," riep hij uit. „Wees er ten volle van
overtuigd dat ik mij uw vertrouwen zal waardig
maken, daar gij mij het recht geeft mij onder uw
vrienden te rekenen."
Zij schudde weemoedig het hoofd. „Onder mijn
vrienden ach, beste dokter, in dat opzicht hen ik
zeer, zeer arm, ik heb niemand buiten u, -Hoe heb
ik ooit tijd en gelegenheid gehad om vriendschap te
sluiten, ik ging als 't ware van de eene hand in de
andere over en heb altoos in dé grootste afzondering
geleefd."
„Ik wilde u eenige vragen doen," ging zij voort,
toen dokter Jordan zweeg en haar opmerkzaam aan
hoorde, „en ik hoop dat u deze niet zult toeschrijven
aan ij dele nieuwsgierigheid."
„Mijn grootvader heeft mij gezegd, dat gij de vriend
en dokter der familie Von Zahi ingen zijt geweest
weet u soms ook waar Waldemar von Zahringen
woont en wat er van hem is gewórden?"
De dokter keek haar verbaasd aan, als wilde hij
de reden weten van deze plotselinge vraag, toen
zeide hij aaizelend: ,,lk was slechts hun geneesheer,
hun vriend was ik niet. Levensbeschouwingen, nog
meer dan bun levenswijze hieidtn wij van hen ge
scheiden, behalve wanneer mijn hulp werd verlangd.
S.echts éen peisoon der geheele familie boezemde
mij belang in en dat was de jonge Waldemar, naar
wi n u mij zooeven hebt gevraagd. Ik heb geen Kin
deren, m^ar wanneer ik een zoon had gehad, hoe
ten de eerste, de primula veris.
,Je mloet haar zien op het station, als ze orde
houdt onder het inlandsche publiek, de onderlip
waarop buiten dienst vermoedelijk een sirih pruim
rust coquet vooruitgestoken. We hebben de ma
trone geïnterviewd. Hoeveel boosdoeners ze al had
opgepakt. „Wah, banjak sekali, toean", teemde ze.
Overdag loopt ze ongewapend, doch 's nachts trekt
zo met de sabel er op uit.
zou mijn vurigste wensch zijn geweest, als hij op
hem had mogen lijken."
Zij knikte bevredigd. „Wanneer u zoo hartelijk over
hem spreekt, zult u ook wel weten, op welke wijze
deze brief is beantwoord, dien ik onder de papieren
van mijn grootvader heb gevonden."
Hij keek het papier even in en gaf het haar na
eenig nadenken terug. „Ik ken den inhoud en ook
het antwoord. Ik wist dat Ik mij niet vergiste, toen
ik beweerde dat dit niet van u kon zijn uitgegaan.
Veroorloof mij éen vraag.. Weet u, hoe de familie
van uw vader mest u heeft gehandeld?"
Zij knikte.
„Weet u ook hoe uw grootvader zich later heeft l
gedragen tegenover de familie Von Zahringen?"
„Neen," antwoordde Vera. „Ik dacht, of liever ik
hoopte dat die menschen niets meer met elkaar had
den te maken; maar uit dezen brief blijkt mij, dat
zij tot elkaar in betrekking hebben gestaan. Buiten
u heb ik daar niemand naar durven vragen. Wat ik u
bidden mag, vertel mij alles. Geloof niet, dat gij
mijn gevoel moet sparen, in dit opzicht ben ik niet
verwend, en bij mij gaat de waarheid boven alles."
„Lief kind," ze de de dokter, „d.at m«ret ge niet
van mij vergen, ik weet dat mijne mededeeling u
zou bedroeven en niet waar, gedane 2aken nemen
nu eenmaal geen keer. Zelfs uw grootvader, die zacht
heid noch medelijden kende, heeft u dit verdriet
bespaard waarom moet ik u die mededeeling nu
doen?"
„Omdat u beloofd hebt, mijn vriend te zullen zijn,"
antwoordde zij. ,.ls het dan zoo akelig wat u mij
moet ophelderen?"
„Voor u, zoover als ik u ken, Ja. Een goed mensch
kan onmogelijk goedkeuren wat uw grootvader heeft
gedaan. De wereld en de familie Von Zahringen heb
ben zwaar tegen hem gezondigd en na alles, wat
hij door de omstandigheden heeft geleden, was zijn
verbittering menschelijk en misschien verschoonbaar.
Toen hij evenwel onsthuld'gen liet boeten voor
Schuldigen, toen hij in zijn nooit voldanen lust
naar wraak, geen enkel middel ontzag om aan zijn
wraaklust bot te \ieitn, en zcifs uw uauiu graruia-
te, om zijn hardheid dubbel wreed te maken gij
hebt gewild dat ik oprecht zou zijn handelde hij
onwaardig. Vergeef mij," voegde de oude dokter er
bij, toen hij zag dat Vera do oogen neersloeg, als
gold deze aanklacht haar zelf, „ik ben een oude
domkop, u hebt niet naar mijn oordeel, maar alleen
naar de feiten gevraagd. Maar weet. dat mijn hart
zooveel geleden heeft om Waldemar von Zahringen.
dat mijn gevoel zich wel eens laat meesleepen. Wees
maar stil, het zal niet meer gebeuren, dat beloof ik
Je, ik zal alleen feiten opnoemen en deze spreken
helaas, duidelijk genoeg voor zichzelf. Ik moet ech
ter wat teruggaan om u een inleiding te geven van
den brief dien gij hebt gevonden, en dan zal ik u
ook zeggen, hoe het antwoord luidde.
„Toen uw vader gestorven was, kwam het land
goed in handen van den opperhoutvester Von Zah
ringen. U zult wel eens hebben gehoord hoe het er
Irier toen toeging. Ik woonde hier in die dagen nog
n!et. Nu er rustte geen zegen op. Verscheidene jaren
scheen alles goed te gaan, want de kamerheer had
e°n heel ander karakter dan uw vader. In plaats van
meer uit te geven dan hij kon, trachtte hij zijn ver
mogen steeds te vergrooten. Dat was natuurlijk ge
oorloofd, als hij daarbij maar verstandig was to
werk gegaan, en indien het gedrag van hem Jegens
uw moeder zijn crediet niet aanmerkelijk had ver
minderd.
„Zocals ik zeide. leefde hij den eersten tijd rus
tig op zijn landgoed, dat hem bijna als een geschenk
uit de lucht was komen vallen, en een tijd lang
scheen het. dat hij zich tevreden gevoelde ln het
bez't van zijn heerlijken jongen. Ik wilde dat ge hem
hadt gekend, zoo frïsch, zoo vroolijk, zoo verstan
dig, zoo oprecht, ik wilde dat gij hem nu nog ken-
det Al heeft.zijn vroolijkheid veel geleden, zijn hart
is nog even goed. Ziet ge," ging hij opgewonden
voort, terwijl hij een portret van zijn schrijftafel
nam. „met zulke vroolijke, oprechte oogen keek kU
In de wereld rond, toen hij nog een jongen was
nu kan hij helars dat niet meer."
Vera had de beteckenis dezer laatste woorden niet
ten volle begrepen. Zij nam het portret in haar haa-
