en een twintigtal oproermakers werden ernstig ge
kwetst.
In den loop van de verdere ongeregeldheden wier
pen de stakers een stoker mot steenen, wierpen ze
een wagen in het dok en braken ze een pakhuis open,
dat vaten bevatte, waarvan er verscheidene wegge
rold werden, waarna men zich aan den inhoud een
roes dronk.
Antwerpen, 18 Juli.
De stakers vielen einployé's van de Red Star Line
aan, die werkwilligen begeleidden. Toen de politie
tusschenbeide kwam, keerde de menigte zich tegen
de agenten. Een hunner werd gewond. De politie
maakte daarop gebruik van de revolver. Er hadden
verscheiden arrestaties plaats.
SPIRITUS-ONTPLOFFING.
Dinsdagavond omstreeks half twaalf hoorden de bu
ren van den kruidenierswinkel van den heer Altva-
der, hoek Haarlemmerdijk en Haarlemmerplein, een
zeer hevigen knal. Aanvankelijk werd gedacht, dat
er weer een botsing was ontstaan, tusschen stakers
en militairen, doch uit de eigenaardige blauwe vlam
metjes en een doordringenden geur, bleek spoedig,
dat men hier met een ontploffing te doen had. In
derdaad was in bedoelden winkel een flesch met brand
spiritus gesprongen, met het noodlottig gevolg, dat
de vrouw des huizes zeer ernstig gewond werd. Door
vlammen omringd, snelde de ongelukkige de straat op
waar zij door voorbijgangers werd gegrepen en de
apotheek der heeren M«uw en Kruysen binnengedra
gen. Daar werden v \-f de eerste zorgen verleend,
waaropp zij per ..ato-brancard naar het Binnengast
huis werd v; voerd. De toestand van mej. Altvader
is vrij ..dstig.
lleerhugowaard.
Gisteren, is hier een kind van den heer Delver, wo
nende aan den Ringdijk, te water geraakt en ver
dronken.
DE HERSTEMMING TE HEERHUGOWAARD..
De herstemming voor een lid van den .Raad te
Heerhugowaard tusschen den Protestant Molenaar en
den Katholiek Overtoom is Woensdag gehouden. Was
bij de eerste stemming voor 5 leden do overwinning
der Protestanten reeds zoo groot, dat 4 van hare can-
ididaten terstond gekozen werden, wel even boven
de volstrekte meerderheid, maar toch met door elkaar
10 tot 30 stemmen boven de Katholieke tegenstanders
gisteren is de overwinning geheel voltooid, door
dat ook de 5e candidaat, de lieer Moleiiaarj is ge
kozen, met 344 stemmen, tegen 312 op den heer Over
toom. Alzoo met een voorsprong van 32 stemmen. Deze
voorsprong is zoo groot, als wel bijna niemand had
durven verwachten. De Protestant heeft nu 26 slem-
men meer behaald dan den vorigen keer 'de Katholiek
slechts 3 stemmen meer.
Ditmaal zijn er 359 kiezer» ter stembus getrokken,
3 biljetten waren van onwaarde Bij de le stemming
waren er 356 kiezers geweest, doch 13 biljetten van
onwaarde.
Uit deze cijfers is de conclusie te trekken, dat al
het meerdere is gekomen ten voordeele van den Pro-
tcslantschen canoidaal.
Deze stembusstrijd is een groote eer voor de Pro-
teslanlsche Kiesvereeniging „Burgerplicht'' aldaar en de
uitslag een voldoening voor de vele moeite en opof
feringen, die van haar Bestuur en verdere medestandem
zijn gevergd.
Wij herinneren hier nog eens, dat Burgerplicht aan
de Katholieken had voorgesteld de vijf zetels te ver
doelen, 3 voor rechtsen 2 voor links. De leiders der
Katholieken verzetten zich daartegen, hun wensch was
alle 5 Katholiek.
De strijd werd dus den Protestanten opgedrongen
door de Katholieken, welnudie kamp is door hen
aanvaard en op royale open wijze gestreden... de over
winning is verdiend door de Protestanten
De Gemeenteraad van lleerhugowaard bestaal nu uit
9 Vrijzinnigen, 1 Antirevolutionnair en 1 Katholiek.
Wij vullen bovenstaande nog aan met de mededeeling.
dat van de 681 kiezers voor den Gemeenteraad, pp
de lijst voorkomende, er sinds de vaststelling 3 zijn
overleden en verscheidene vertrokken. Er zijn dus gis
teren 19 kiezers door ziekte, vertrek en andere omstan
digheden niet te stemmen geweest, dat is nog geen 3 pCt.
Over de 1 districten was de uitslag als volgt
Molenaar. Overtoom.
District I. Rustenhurgerweg 51 57
District II, Raadhuis 164 136
District 111. School Donkereweg 69 92
District IV, Venhuizen 60 27
Totaal 344 312
Bij de le stemming was de verhouding
Molenaar. Overtoom.
1 I. 46 59
f 11 153 133
III. 63 91
IV. 56 26
Totaal 318 309
H. M. DE KONINGIN NAAR PARIJS.
Parijs, 19 Juli. De Echo de Paris geeft een onder
houd weer, dat de Fransche gezant te 's-Gravenhage
bad met verschillende landgenooten, na het vertrek
van president Fallières. M. Pellet zeide, dat onze
Koningin, den president een tegenbezoek zou bren
gen in het a.s. voorjaar. De juiste datum van dit be
zoek is nog niet vastgesteld, doch het zal vermoedelijk
in Mei plaats hebben. Prins Hendrik zal H, M. bij
die gelegenheid vergezellen. M. Pellet vertelde o. a.
ook een bijzonderheid, welke, volgens de Echo de
Paris, getuigt van de sympathie, die onze Koningin
heeft voor Frankrijk. Toen de president, verleden
jaar zijn voornemen te kennen gaf zijn bezoek aan
Amsterdam met dat aan Brussel te combineeren, ant
woordde H. M. hein. dat Zij gaarne zou zien, dat bij
een afzonderlijk bezoek aan Nederland bracht. Presi
dent Fallières gaf gehoor aan dezen wensch en kwam
over zee naar Amsterdam.
Het Nederlandsche volle begreep deze hoffelijkheid
•van den-president en stelde haar op prijs. Waarschijn
lijk zal de Koningin zich eveneens over zee naar
Frankrijk begeven en te Duinkerken landen.
Telegraaf.
GASONTPLOFFING.
Te Gouda had gisterrfliddag een, gasontploffing
plaats in. het café-Lafeber, doordat een lek was ont
staan in de straatleiding en het gas zich onder den
vloer had opgehoopt. Terwijl een bezoeker een sigaar
opstak, klonken plotseling drie knallen, waardoor er
eenige planken uit den vloer los sprongen en een
tafel omhoog werd geworpen. Een begin van brand,
dat daarop ontstond, kon met emmers water worden
gebluscht. De in het café aanwezige personen kregen
geen letsel.
BENOEMINGEN.
Bij Kon. Besluit zijn benoemd: tot Heemraad van
Wieringen de beer C. Maars aldaar; tot Heemraad
van Eijerland op Texel de heer C. Garritsen aldaar.
PROV. STATEN VAN NOORD-HOLLAND.
Woensdagmorgen werd de zitting voortgezet. Aan de
orde was een voorstel van Ged. Staten om voor het
gestichtspersoneel van Meerenberg en Duin en Bosch
op 65-jarigen leeftijd te ontslaan, doch de mogelijk
heid te openen daarvan dispensatie te verleenen, wan
neer naar hun oordeel het gestichlsbelang dit vordert.
Een amendement-Veegens, om op 70-jarigen leeftijd
'geen dispensatie meer toe te laten, maar dan beslist
te ontslaan, werd aangenoméli; ook een redactiewijzi
ging, „zoolang het gestlchtabelang zich niet daartegeu
verzet." De uitzonderingsbepaling voor het thans in
dienst zijnde personeel werd goedgekeurd.
Het salaris van den griffier werd gesteld op f 650D.
De heer Prins stelde voor een memoriepost op de
begroeting te brengen voor de drankbestrijding in
haar geheel.
Professor Van Hamel meende, dat dit voorstel nu
nitt kon worden behandeld.
De heer Vliegen stelde voor zich te vervoegen
aan Ged. Staten om advies. Aangenomen.
Bij de ontvangsten kwam aan de orde de motie van
professor van Embden, omtrent progressie in de op-
cenien in het personeel,
De voorzitter deelde mede, dat Gedeputeerde Sta
ten bleven bij hun gevoelen, dat de wet zich verzet
tegen de progressie onzer opcenten. De heer Wibaut
ziet in de motie progressie door een verkleinglas,
omdat, zoolang de opcenten op ongebouwde eigen
dommen niet waren verhoogd, van progressie onzer
opcenten van het personeel nog niets kon komen.
Professor v. Embden wenschte de Staten de wen-
schelijkheid te doen uitspreken tot heffing ivan pro
gressie.
Prof. Fabius ging daar zeer sterk tegen in. Hij
zag in de motie allereerst een poging, om de grond
belasting te verhoogen en om dan in de tweede plaats
nog eens progressie te gaan heffen op het personeel.
De motie werd verworpen "met 38 tegen 15 stem
men.
Bepaald werd, dat zullen, worden geheven 12 opcen
ten op de hoofdsommen der belastingen op de gebouw
cte en ongebouwde eigendommen.
Ged. Staten stelden voor goed te keuren, dat de
exp.oitatie der spoor- (tram-) wegen in de Haarlem
mermeer en haar omgeving zou geschieden door de
H. IJ. S. M. onder voorwaarde, dat de ter dezer zake
tusschen die maatschappij en de Hollandsche Electri-
Bcbe Spoorwegmaatschappij te sluiten overeenkomst
door Ged. Staten zou worden goedgekeurd.
De meerderheid der commissie wenschte veel ver
der I»* gaan, en wenschte voor zoover de gelegenheid
daartoe openstond:
lo. aan de H. IJ. S. M.- op te leggen zooveel mo
gelijk nieuw materieel te gebruiken op de na exploi
tatie over te nemen lijnen;
Zo. haar te verplichten het bij de H. E. S. M. in
!dlenst zijnde personeel over te nemen;
3o. haar wat betreft het personeel nu of later
in dienst op de in exploitatie over te nemen lijnen
te verbieden,:
a. om ongevraagd eervol ontslag van personeel te
ontirekken aan de beslissing van het scheidsgerecht.
De wenschen der oommissie werden door mr. Kap-
paijne bestreden. Daardoor vervielen de wenschen 1
•en 2 vanzelf, 3 werd verworpen mèt 31 tegen 12 stem
jnen en daarna de voordracht goedgekeurd.
Voor een vluchthaven te Hoorn werd f 1500 toe
gestaan.
Daarna werd de zitting gesloten.
DE VOORTVLUCHTIGE INBREKERS VAN
's-HERTOGENBOSCH.
Zooais bekend, zijn twee van de vier uitgebroken
misdadigers gevat. De andere twee tot heden nog niet.
De herhaalde doorzoeking van de terreinen en bos-
schen. leidde wederom tot geen bevredigend resultaat.
Wel werd de zekerheid verkregen, dat er zich ten
minste éen der voortvluchtigen in het boschterrein,
gelegen tusschen Best, Liempde en Oirschot bevindt,
hoogstwaarschijnlijk in hel bosch bij wachtpost 60, aaii
den spoorweg BestBokstel, bij het gehucht Veldercn,
gemeente Liempde. De streek is echter zoo uitgebreid,
en het met overgroeide greppels en sloten dooip'.oegde
terrein zoo uitgestrekt, dat het met éen politicatdecluig
van acht a tien man, niet voldoende is om het te
doorzoeken.
Telkens komen er andere „berichten'' omtrent de
plaats waar de vluchtelingen zich ophoudenis men
in de nabijheid van blokhuis 39 bezig', dan komt er
plotseling een bericht van 43 of 60, dat daar de ver
dachte gesignaleerd is. Men zou eerst kunnen slagen
door den geheelen omtrek gedurende eenige dagen stel
selmatig door posten af te sluiten, en dan met een
flink aantal personen «liet terrein te doorzoeken om
zóó den gezochlen op te drijven en naar buiten le
lokken.
De bevolking is zeer bevreesd en klaagt over de
weinige hulp bij de achtervolging. Bij de afgelegen
boerderijen gaf men den voortvluchtigen uit vrees het
gevraagde voedsel, de angst is overal zeer groot. Gister
morgen zijn een aantal boeren met knuppels gewa
pend, begonnen om het terrein bij en om blokhuis
42 te Best te doorzoeken.
Een flink onderzoek door de rijkspolitie is dringend
geboden. Men vraagt zich of. of er eerst weder inge
broken of gemsoord moet worden.
Het is voor de Bossche gemeentepolitie niet moge
lijk. de achtervolging en opsporing geregeld en met
kracht voort te zetten, daar andere diensten hun hulp
verlangen; hetgeen de commissaris, de heer Van Bunge,
en de inspecteurs deden was werkelijk bewonderens
waardig; twee en dertig uren bleef de 'afdeeling van den
inspecteur Brinkman op post; alle kuilen, stoten en
schuilhoeken werden doorgetrokken en doorzocht. Het
ware een weldaad voor deze streek indien nu de rijks
politie en marechaussee duchtig ingrepen, ten einde
de vluchtelingen op te sporen en te arresteeren.
In verband met de arrestatie van Roos en Wijnen
en het ontsnappen van Donker en De Haan, is' het
volgende zeer merkwaardig. De Tel. schrijft n.1.
Maandagmorgen kwamen bij het in aantocht zijn
van een goederentrein uit Eindhoven, die te 10.15 ter
hoogte van blokhuis 39 was, plotseling eenige mannen
uit het dichte struikgewas langs de spoorlijn, sprongen
den breeden greppel over en plaatsten zich op den
j spoorbaan, gereed om op den in snellen beweging zijn
de n trein 1e springen. Een hunner sprong, voor de
anderen het zagen, op een der wagens, maar zijn
sprong mislukte, hij werd door de in flinke vaart zijn-
den goederentrein wegge kwakt en viel voor dood op den
grond, waar hij bleet liggen. Twee zijner metgezel
len pakten hem dadelijk heel. elk onder een arm en
sleepten hem door oen greppel in een bosch. De blok
huiswachter blies op zijn signaalhoorn en na oen kwar
tier ongeveer begon, dc vervolging van de misdadigers,
trachtten ten minste eenige burgers hun spoor tc ont
dekken. Het onderzoek leverde geen resultaat op. Van
de vluchtenden was niets meer te bespeuren.
Zooals bekend, werden Maandag twee der uitbre
kers gearresteerd op den trein.
Het verhaal van den blokhuis wachter is daarom merk
waardig, wijl het in verband met eenige uitlatingen
van de gearresteerden, Willem Roos en Wijnen, grond
geeft aan het vermoeden, dat een der ontviuchten niet
meer in het leven zou zijn. Roos heeft in zijn vcrlioo-
ren én voor den commissaris én voor den procureur-
generaal gezegd: „De liaan is er tusschen uit; jc zult
hem niet meer zienl" Wel trachtte hij die verklaring
voor den commissaris te verzachten of nader uit te
leggen door te verzekeren„De Haan heeft gisteren,
Maandagmiddag', een lak gesneden en zich van ons
gescheiden, omdat hel met vier te gevaarlijk werd".
Maar Wijnen liet zich bij zijn arrestatie tc Boxtel, in
zeer zwaarmoedige stemming aldus uit„De Haan is
gelukkig. Hij is l>eter af dan wij."
De autoriteiten hellen door een en ander sterk over
naar de meening, dat De Haan Maandagmorgen bij zijn
botsing met den trein, in volle vaart, op slag is gedood,
of wel zulk een zware verwonding opliep, dat hij kort
daarop onder het oog zijner makkers in de bosschen
bij Best, is overleden. W as hij eventueel stervende of nog
zwaar ziek, dan zou zijn nog in vrijheid zijnden makker
hem niet in den steek laten en waarschijnlijk bij donker
uit de bosschen komen om te zien het een of ander
voor zijn kameraad te bemachtigen. De solidariteit is.
gelijk bekend, zeer groot onder dit slag volk. Toen
het Dinsdagmorgen bekend werd dat ook Donker had
geprobeerd bij Boxtel op den trein te springen, ont
dekt werd en zich in de bosschen andermaal aan zijn
vervolgers wist te onttrekken, begon de politie mot meer
stelligheid te gelooven, dat De liaan door den dood aan
alle vervolging was onttrokken, döch tevens was haar
vaste overtuiging, dat Donker zich weer verbergen zou
in de dichte ondoordringbare bosschen. waar het jïjk
van zijn kameraad was begraven en die hem en zijn
makkers, ondanks nauwkeurig en ernstig speuren, zulk
©en goede schuilplaats hadden geboden.
- Langcdljk.
De „Koophandel'', vereeniging van kooplieden aan
den Langedijk, heeft als afgevaardigden naar een ver
gadering te Den Haag, waarin de Directeur-Generaal
van Landbouw zal spreken over de middelen, om de
Hollandsche producten beter gesorteerd op de buiten-
landsche markten te doen verschijnen, aangewezen de
heeren C. Wagenaar Kl'z. en H. J. Houtkooper, bei
den te Broek op Langendijk.
VREEMDE TOESTANDEN.
Men schrijft uit Ankeveen:
In onzen polder heerscht thans een verwarde toe
stand. Het is nl. gebleken dat verschillende akkers,
die sommigen reeds -jaren in gebruik hadden en als
de hunne beschouwden, aan anderen toebehooren.
Anderen hebben eertijds akkers verkocht, waarvan
nu blijkt, dat zij hun slechts ten deele toebehoorden.
Weer anderen bezaten geen eigendomsbewijzen voor
't geen zij reeds jaren als het hunne beschouwden en
behandelden. De polder zelf had verschillende stuk
ken aan zich, die nu blijken andere eigenaars te heb
ben. Om verbetering in dezen chaos te brengen is nu
door 't polderbestuur opmeting geschied en elk 't
zijne zoo nauwkeurig mogelijk aangewezen (geheel
nauwkeurig zou in onzen polder ondoenlijk zijn). De
polder zal n,u een 50 bunders ongeveer aan verschil
lende eigenaren moeten afstaan.
EEN NOODLOTTIGE LES.
De directeur van de chr. Normaalschool te Putten
was Maandagavond met zijne vier leerlingen bezig
met het doen van een natuurkundige proef. Plotse
ling had er eene ontploffing plaats. Met een hevigen
knal sloeg het toestel uit elkander en allen kregen
de bijtende vloeistoffen over gelaat en handen. De
directeur en zijn, zoon zijn er het ergst aan toe. Eerst
genoemde werd gewond aan zijne oogen, zoodat hij
den volgenden morgen naar Utrecht moest. Zijn zoon
ligt met een dik gezwollen gezicht te bed. De overi
gen kregen brandwonden aan hoofd en armen, van
twee meisjes verbrandde zelfs gedeeltelijk de boven-
kleeding. De ontsteltenis was natuurlijk buitenge
woon,
EEN ONFEILBAAR MIDDEL TEGEN MOND- EN
KLAUWZEER?
Uit Dirkshorn wordt ons gemeld, dat koeien, te Tui-
tjehorn en Kalverdijk om haar hals een plaatje of
medaille dragen, waarop het volgende voorkomt:
ST. BURGITTA
ORA PRO NOBIS.
S.S. CORDIBUS.
JESU ET' MARIA HONOR
ET GLORE.
Men deelt ons mede dat de koeien hierdoor voor
Mond- eu Klauwzeer bevrijd zullen blijven. We willen
hopen, dat dit middel beter doel treft dan de karne
melk voor de blanke huid vau onzen redacteur.
OUDE NIEDORP.
De zomervacantie van de openbare lagere school te
Oude Niedorp wordt dit jaar gehouden van 12 tot
29 Augustus en te Zijdewind vau 21 Augustus tot
3 September.
SPELEN MET LUCIFERS.
Gisterenmorgen geraakte te Groenveld bij den hr.
D. de hooiklamp in brand, doordat een der kindereu
met lucifers spelende, brandje wilde stoken. Door
eenige rappe handen werd deze brand intijds ge-
hluschf, wat, met het oog op den sterken wind, wel
gelukkig was.
Predikbeurten.
ZONDAG 23 JULI.
NEDERLANDSCH HERVORMDE GEMEENTE te:
Schagen, v.m. 10 uur, Ds. Vethake.
Valkoog, v.m. 9.30 uur, Ds. Tinholt.
Huisduinen, 's av. 7 uur, Ds. Van Griethuijsen.
Julianadorp, v.m. 10 uur, de heer R. G. Barends,
Evangelist te Alkmaar.
Veenhuizen. Geen dienst.
Wieringen, Den Oever, v.m. 10 uur, Ds. Hopster vax
Anna Paulown,a.
Wieringen, Hippolytushoef. Geen dienst.
Wieringen, Wesberland, v.m. 10 uur, Ds. *Reiuders
van Zuidscharwoude.
Anna Paulowna. Geen dienst.
Noord-Zijpe. Geen dienst.
Winkel, v.m. 9.30 uur, Ds. B. Nieuwburg.
Callantsoog, v.m. 10 uur, Ds. Groeneveld.
Harenkarspel, v.m. 9.30 uur, Kerkebuurt, Ds. S)n-
niughe Damsté.
Kolhorn, v.m. 9.30 uur, Ds. Onnekes.
Wieringerwaard. Geen dienst
Nieuwe Niedorp, v.m. 9.30 uur, Ds. Schermerhorn.
Oude Niedorp, n.m. 2 uur, Ds. B. Niaawburg.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Nieuwe Niedorp. Geen dienst.
Barsingerhorn. Geen dienst.
Wieringen, Hippolytushoef, v.m. 10 uur, Ds. Leen-
dertz.
Noord- en Zuid-Zijpe, Oudesluis, v.m. 10 uur, Ds.
L. G. Holtz.
LOKAAL BETHEL, HOEP, SCHAGEN,
ten behoe*"} der Nederlandsch Hervormde Kerk:
v.m. 10 uur, de heer Fruit van Amsterdam.
Breezand, v.m. 9.30 uur, de heer Woltman.
Wieringen, Hippolytushoef, Evangelisatie Rehoboth,
v m. 10 uur, de heer Dijkstra.
(Om verkeerde opgaven te voorkomen, verzoeken
wij dringend veranderingen in de predikbeurten, zoo
spoedig mogelijk in te zenden,.)
Telegrafisch Weerbericht.
20 JULI,
VERWACHTING.
Zwakke veranderlijke wind, afnemende bewolking.
Waarschijnlijk droog weer. Warmer.
Losse gedachten over de mond
en klauwzeerplaag van 1911.
Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen en
daarom willen wij ons eerst eens bepalen tot enkele
brieven, die ons in verband met 't bovenstaande wer
den toegezonden.
In de eerste plaats ontvingen wij van een Zuidhol-
laii,dsch abonné het volgende schrijven:
„Bij het mond- en klauwzeer krijgen melkgevend^
koeien zeer dikwerf nog zgn. kopziekte. Is men er
vlug bij met lucht in den uier te pompen, dan, voore
komt men meestal een plotselingen dood en veelal
herstel. Ook is opgemerkt, dat koeien, welker uier is
opgepompt, geen ontsteking aan uier of tepels krij
gen. Kan dat ook zijn tengevolge van het brengen van
lucht in den uier?"
Het bovenstaande was mij bekend, voor zoover de
„kopziekte" gepaard ging met de tongblaar. Voor
de lezers, die buiten de provinciën Holland en Ut
recht wonen, dienen wij echter een denkbeeld te ge
ven van hetgeen daaronder verstaan moet worden..
De kopziekte is een weideziekte, welke vóór on
geveer 20 jaar haar intrede deed in de provincie
Zuid-Holand, inzonderhid in de Rijnstreek. Van, daar
uit heeft zij zich in dat tijdsverloop voornamelijk uit
gebreid over de provinciën Zuid- en Noord-Holland
en de westelijke helft van Utrecht. In het eerst werd
zij vooral in den herfst opgemerkt, en werd zij daar
om ook wel „najaarsziekte" genoemd. Al spoedig
trad zij ook in het voorjaar op en toen heeft men
den meer algemeenen naam van, kopziekte behouden.
Deze naam heeft haar ontstaan te danken aan de
verschijnselen van dolheid en razernij, welke bij d°
lijdende dieren veelal worden waargenomen. Ze gr*""
soms als dollen te keer en geVen vaak blijk gel,.t"v
krankzinnig te zijn. De hersenen dus zijn voornamelijk
aangedaan, zoodat de naam „kopziekte" nog zoo heel
kwaad niet bedacht is, ofschoon zij wel eens verwar
ring heeft veroorzaakt mat de zgn, „boosaardige kop
ziekte", een ziektq van geheel anderen aard, die ia
genoemde streken maai' heel weinig voorkomt De
(Hollandsche) kopziekte telde echter haar slachtoffers
bij tien- en honderdtallen. Het kwam in dien tijd
dikwijls voor, dat een boer, die 30 koeien, had, er
tot 5 aan kopziekte verloor in éen najaar.
Behalve de verschijnselen van razernij zag men ook
dikwijls een sterk verhoogde prikkelbaarheid van het
geheele zenuwstelsel. Spterrillingen, schrikachtigheid
en dergelijke traden daarbij op den voorgrond. Ik
heb wel gezien, dat een koe bij de minste aanraking
als door den bliksem getroffen neerstortte en binnen
een paar minuten stierf.
De oorzaak werd gezocht en vermoedelijk ook wel
gevonden in een soort van schimmel, die op het wci-
degras voorkwam, en daarop tal van zwarte vlekjes
veroorzaakte.
De veeartsenijkundige behandeling liet voorheen
dikwijls in den steek. Alleen wist men dat de ziekte,
wanneer men de koeien op stal zette en. hooi voeder
de, als met een tooverslag verdween. De eerst dagen
ttot 5 hoogstens) na de opstalling maakte zij nog
wel enkele slachtoffers, maar daarna verdween zij, wat
heel goed klopte met de veronderstelling dat da
schimmel op het weidegras de oorzaak was.
In den loop der jaren kwam echter de luchtinbla-
zing in de uier op als geneesmiddel tegen, de moer-
ziekte (melk- of kalfziekte), en zoowaar... men be
vond deze behandelingsmethode ook doeltreffend bij
kopziekte.
Over de rechte verklaring van dit verschijnsel is
men het nog niet geheel eens; zooveel is echter wel
zeker, dat zoowel moerziekte als kopziekte voorna
melijk aandoeningen der hersenen zijn en dat de zuuf-
stof van de lucht, welke in den uier wordt geblazen,
daarop een haast tooverachtig gunstige uitwerking
heeft.
En nu schijnt die kopziekte dan vaak met tong-
blaar gepaard te gaan en een groot gedeelte van de
sterfgevallen voor haar rekening te hebben,, terwijl
alweder met de luchtpomp verscheidene dieren, die
op vallen staan, nog intijds kunnen worden gered.
Of de verklaring van het verschijnsel hierin, moet
worden gezocht, dat de ziekmakende schimmei ge
makkelijker door de ontvelde tong in de bloedbaan,
binnendringt, of dat zij gemakkelijker spel heeft ten
gevolge van de vermindering van het weerstandsver
mogen der aan, tongblaar lijdende runderen, daarin
zullen wij ons voorshands niet verdiepen. Dat het
lucht inblazen ontsteking van uier en, tepels zou voor
komen, lijkt geheel onverklaarbaar en is niet zonder
voorbehoud aau te nemen, temeer daar blaren, op de
spenen bij aan tongblaar lijdende koeien lang niet
altijd voorkomen.
Een ander abonné in Zuid-Holland schreef ons-
„Ruim een maand geleden verkampte ik mijn melk-
V3j van de oude naar de nieuwe weide. Nu is gedu
rende drie weken het mond- en klauwzeer tamelijk
ernstig uitgebroken in de omgeving der oude weide.
Vlak naast mijn kamp stierven twee beesten; de ove
rige in de andere kampen schijnen er doorheen te
komen. Thans raakt echter mijn. gras in de nieuwe
weid op, mijn koeien loopen daar prachtig geïso
leerd en door deu aanhoudenden zuidwestelijken wind
kon ook geen besmetting overwaaien. Wat moet ik
thans doen? De oude weide, geheel omgeven door be
smette kampen, staat er prachtig bij met volop malsc-h
gras, de nieuwe weide is afgegrasad, terwijl daar in
de omgeving geen grasland te krijgen is. De een
zegt: bij voederen en zoo noodig gras of hooi op 't
land brengen; anderen zeggen: houd het nog een
week vol tot de beesten uit de besmette kampen
beter zijn en waag" het er dan op. want door liet
malsche gras en de krachtige voeding zullen ze ge
noeg weerstandsvermogen hebben, terwijl de regen var
de laatste twee weken de besmetting van de kamp
heeft voorkomen en de smetstoffen heeft neergesla
gen. Daarbij komt, dat voederen van gras of hooi in
't land niet mogelijk is. wijl de beesten het vertrappetr
eu niet vreten. Ze vermageren en staan altijd toch
bloot aan besmetting. Weer anderen zeggen: doe ze
op stal en houd ze daar; ik heb echter uitspanning
en 's Maandags komjen allerlei menschen in mijn, stal,
dus is besmetting daar evenmin te voorkomen. Wat
nu te doen; aan de eene zijde: een kale kamp, hon
gerige beesten, bijvoederen; aan de andere zij ie
volop gras, doch in besmette omgeving. Is hier raad
te verschaffen?"
Dat is een echte puzzle, waarvan da oplossing maar
r.iet zoo voor de hand ligt.
In de eerste plaats aal onze abonné wèl doen met
bij den burgemeester te Informeeren, of hij zijn vee
wel mag verkampen, 't Is nl. best mogelijk, dat die
oude weide verdacht verklaard is en daarop geen, vee
mag worden gebracht.
Verder is het vermoedelijk 't be6t te wachten tot
het vee in de omgeving zoover hersteld is, dat het
geen smetstof meer verspreidt en daarna het vee over
te brengen naar de oude weide. Op de verhooging
van het weerstandsvermogen door krachtige voeding
en malseh gras moet men niet te veel rekenen. De
vatbaarheid voor tongblaar vermindert daardoor niet.
wèl is het krachtig gestel een voorname gunstige fac
tor bij het eventueel doorstaan der ziekte. Zoo ziet
men in den regel, dat krachtige ossen en Jongvee de
ziekte in veel minder hevigen graad krijgen dan melk
vee, maar ook op dezen regel komen heel wat uit
zonderingen voor.
Ten derde ontvingen, wij een brief uit Zeeland van
den volgenden inhoud:
„Hier in onze omgeving wordt ons door de Aphthol-
raaatschappij te Amsterdam als geneesmiddel, en, wat
nog wel het voornaamste is, als voorbehoedmiddel
voor mond- eu klauwzeer ten zeerste aanbevolen het
Aphthol.
In hoever mag de veehouder daarvan resultaat ver
wachten? Hier op Hoofdplaat is een agent aangesteld,
die echter nog geen vaste wenken kon geven, omdat
tot nu toe geen proef genomfen is."
In dit. geval is het zaak goed uit de doppen te
kijken en zich geen knollen voor citroenen te laten
verkoopen. De naam Aphthol zegt op zichzelf niets,
want dien kan men aan elke stof geven. Het kan
zijn, dat het een heel goed ontsmettings- en zelfs
geneesmiddel is, maar als voorbehoedmiddel verwacht
:1c er niets van.
WAT ER BIJ DE SPOORWEGMAATSCHAPPIJEN
OMGAAT.
Voor onjngewijden in het spoorwegbedrijf is het
zeker wel eens interessant enkele cijfers te hooron
waaruit men kan zien, welke reusachtige ondernemin
gen onze beide groote spoorwegmaatschappijen, de
Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen en
de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij zijn, en
welk een enorme vlucht het spoorwegverkeer tegen
woordig heeft genomen.
De Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoor
wegen, verder kortheidshalve S. S. genoemd, heeft
een kapitaal van IS millioen, terwijl de Hollandsche
IJzeren Spoorweg-Maatschappij verkort H. S. M.
een aandeelenkapitaal van 22 millioen heeft
Deze kapitalen zinken echter in het niet bij de reus
achtige geldleeningen, welke beide maatschappijen
hebben aajigegaan. D® h®®ft bijna 102 millioen
geleend, terwijl de H- S. M. nog meer. nl. ruim 119
millioen opnam. Natuurlijk moet voor die geldleenin
gen een'respectabel bedrag aan rente betaald worden.
De S S. gaf hier In het ^geloopeu jaar ruim 3%
millioen' gulden, terwijl de rentelast der H. S. M. over
de 4 mil9°en beliep.
Voor mop lg behoeft men zich echter niet. ongerust
t-> moi£en' dat do spoorwegmaatschappijen, niet in staat
Zi,lleu zijn dien rentelast te betalen, want als men
aiet, dat de S. S. verleden, jaar bijna 34 millioen In
casseerde, terwijl de H. S. M. bijna 26 milioen, op
streek, zal men begrijpen, dat men op 'n paar duizend
gulden rente meer of minder niet behoeft te letten.
In hoofdzaak zijn, het de reizigers, welke de dubbel
tjes aanbrengen, maar Ook bij de sporen snijdt het
mes aan vele kanten, zoodat b.v. de H. S. M. bijna
honderd duidend gulden ontving als opbrengst van
