Sciiapi Couri,
Grepii it LaM- i TMbflnw,
ar
Artistenleed.
Zaterdag 12 Augustus 1911.
55e Jaargang. No. 4966.
TWEEDE BLAD.
dereltóe 0°^ S^S-SS»'«SS
in sland gehouden dooi versunoig l Oudkarsi>el
Wijl men in
milietcelt.
i Engeland zooveel aan lamilietoeJt tc dan
ken neen, u> hel geen wonder, <Lal men groote waarde
hecht aan den stamboom dei* fokdieren. Natuurlijk,
schenkt men ook wel' den noodigen aandacht aan den
bouw en de eigenschappen der dieren zelf, maar zon-
1 der behoorlijken stamboom pedigree) komen zij als
fokdieren niet in aanmerking. De Engelsche veeteelt
j kan tal van voorbeelden aanwijzen van dieren, die
I zicli zelf niet onderscheiden hebben op <le renbaan,
of op tentoonstellingen en die toch beroemde afstain-
mclingen voortgebracht hebben.
1 if. Iwuxriii
clxxxv. familieteelt in de engelsche
veefokkerij.
Reeds in 1801 schreef de beroemde Duitsche land-
ouwkundige Albreclit Thaer„Ik geloof, dat wij ten op
zichte van de veeteelt, veel, zelfs zeer veel van de
Engelschen kunnen lecren." Deze uitspraak heeft ook
hans nog grootendecls hare beteekenis.
Van groote beteekenis zijn de zorgvuldig bijgehouden
damboeken der Engelschen, waarvan sommige reeds
n do 18e eeuw zijn aangelegd, o.a. dat der Short-'
horps. Geen ras bestaat er thans meer in Engeland,
iat niét zijn eigen stamboek heeft. Natuurlijk zijn vele
lezer „herdbooks", „flockbooks" en „studbooks' geen
200 jaren oud. maar in de laatste 30 jaren opgericht.
Toch laten zij reeds uit de stamboomen der inge-
chrcven fokdieren zien. hoe goed de Engelischen we-
.en. door veredeling der rassen in zichzelf zonder in-
'oer van vreemd bloed, overal dieren van de tcgen-
voordige volkomenlieid te fokken. Zoodra het type
/an een ras gefokt was, hetzij door veredeling in 'het
"as. frissche bloedinvoer of doelbewuste kruising, werd
>p den verkregen grondslag verder gebouwd en begon
nen te fokken zonder meer een druppel vreemd bloed
•n een ras toe te laten.
Wie het evenwel' toch nog waagt, kan de dieren
liet ingeschreven krijgen.
Het is vooral éene fokmethode, welke de Engelschen
>p zeer ruime schaal' s teeds hebben toegepast en zulks
ïog doen. Zij hebben n.1'. zeer veel op met „familieleelt''v
jq durven herhaaldelijk gaan tot de engste verwant
ichapsteelf. Zij spreken dan van „breeding jn and in",
rat wij „blocdschande-teelt" kunnen noemen en dooi-
ie Duitschers „Incestzucht" genoemd wordt. Als dieren.
dat het kennen en
i ucaiuuw.v» ren nuttig en
j noodzakelijk voor den fokker is. Met verwand bloc<l
is men zekerder van goede overervingen en het is juist
de erfelijkheid, waarmede de fokkerij het meest reke
ning moet houden.
Sinds xbe Engelsche fokmethoden meer in liet bui
tenland bekend werden, heeft de familicteelt daar ook
voorstanders gekregen o.a. in Duitschland en ook hier
heeft ze warme voorstanders.
De familieteelt eiseht in bepaalde gevallen invoering
»o~~i ,voi m<vx;lnl door middel van aan-
men
van friscli bloed, wat meestal door "middel
koop van vrouwelijke dieren geschiedt, waarvan
de fokwaarde en afstamming zoo goed mogelijk dient
te kennen.
De goed uitgeoefende familicteelt is de hoogste vorm
-1> -ia. vim den fokker veel kennis
zuidscharwoude.
Godeputeerde Staten van Noord-Holland hebben
aan den beer J. du Burck, onderwijzer aan de o. 1.
school te Zuldscharwoude vergunning' verleend, naast
het onderwijzersambt de betrekking van kassier der
Coöp. Boerenleenbank aldaar waar te nemen.
NOORDSCHARWOUDE.
Pastoor Willenborg te Noordscharwoude is als zoo
danig benoemd te Weesp. Zijn geloofsgenooten zullen
in hem een ijverig herder verliezen; andersdenken
den zullen hem met vreugde zien vertrekken,' aaiK
gezien hij meermalen de aanleidende oorzaak is ge
weest van ernstige geschillen aan den Bangedijk tus-
schen Katholieken en niet-Katholieken.
ZÜID-ZIJPE.
Onze vroegere plaatsgenoote Mej. J. C. Mann, on
derwijzeres te Hoorn, behaalde deze week de akte
Fransch 1. o.
petten.
Het fanfare-gezelschap alhier zal door den heer
Klaas de Vries Sr. te Amsterdam, met een vaandel
vereerd worden.
verkregen
0overervings-
e'rmösen *of IndividualpolcnzZi.i wórden dikwijls
met enorm hoor- prijzen kclaald Men vergrte cch
„iet. dei. do jarentan^ moef van^den
aamv
veldwachter Pool een onderzoek i-> ingesteld.
Allereerst wordt aan de orde gesteld het onderzoek
der geloofsbrieven van dc herbenoemde raadsleden de
hoeren W. Visser. D. Kuilman en D. v. d. Stok,
die even de vergiderinc verlaten. De hoeren Runt en
Wit belasten zich met het onderzoek cn laalstg.'tiocm-
r de stukken in orde zijn Inwonden
en adviseert tot toelating der drie herbenoemde raads
leden. Dit advies wordt overgenomen.
Volgt nu rppport over dc ge meen k-rekening, uit to
brengen «loor den heer D. K lilmnn. Deze rapportcerl.
<likt «Ie rekening zonder eenige reserve kan worden
g<x,dgekeurd. de ontvangst f 40590.21 Vr, de uitgraf
F 37162.71V2. voordeelig saldo f 3227.50 De rekening
wordt zoo vastgesteld.
Volgt adres van de kaas fabriek, en de heeren J.
Heinslman. slager, J. Goet, winkelier en S. Prin,s, on
derwijzer. over de sloot, tusschen den tuin van K.
Blom en de Kaas fabriek, tocbehoorcnde aan kaasfa-
briek. (Nieuwe Niedorper vereeniging tol bereiding van
kaas). Die sloot verkeert in zeer vervallen staat. Deze
toestand kan worden opgeheven door legging van bui
zen. waardoor hel water uit de voorsloot kan worden:
aangevoerd, om 't vuil weg tc spoelen. Kosten f 100.
Adressanten verklaren zich in hun adres i>ereid omi
in die kosten 60 pCt. bij tc dragen. En waar het gezond
heidsbelang dezer gemeente hierin Ls betrokken, ver-
DE MOEILIJKHEDEN VAN HET AMBT. zoeken aJrresantcn"<ten Raad mei aandrong vergun-
Mr. P. 1. Troelstra vult nu zelf.^ van utt Drocn nj^ om wcg ,,,|iIen ,c inofien leggen _en
ten, de eerste bladzijde van Het Volk met een
deeling van het geval Duys, die in gezelschap van >s o-0.
partijgenoot Prins als autoriteit aan de Zaandamsche in de kosten van aanleg, tot een maximum" van f^5.
haveuopening aan boord van hetzelfde schip als Zijne 1 Voorzitter wijst er op. dat (Ut punt in de vorige
Hoogheid de Prins deelnam. vergadering al gunstig is ontvangen, zoodat kan worden
Eerst krijgt de redactie van Het Volk een uit- verondersteld, dat er bij den Raad geen bezwaar Ls.
brander van den leider, omdat zij (blijkens een door «- «-*»
haar geschreven j
vending5 zijner kennis lot op zekere ho^jjldus
betaald moeten worden. „Der zuchtensche Wert solcher
Tiere ist auch kaum mit Geld aufzuwiegen zegt Di.
Hoffinann.
Gelijk alles in de! natuur is ook de erfelijkheid bij
planten en dieren aan bepaalde wetten gebonden, waar
van echter nog niet veel bekend is. Voor enkele planten
heeft men de „Mendelsche wetten'' geldig bevonden en
deze of andere gelijkmatigheden zullen ook in het die
renrijk bestaan, waarvan echter nog zeer weinig vol
doende tot klaarheid is gebracht, al wordt er ook
door tal van geleerden in alle beschaafde landen naar
iie tot elkaar in betrekking staan van volle broer
a» zuster, onderling paren, of met een der ouders,
ian heeft men te doen met „breeding in and in" en
■venzoo nog als kleinkinderen paren met een der groot-
juders.
De overige gevallen van familieleelt noemt men „In-
Treeding" Duilsch „Inzucht"). Vanaf de paring van
achterkleinkinderen onderling (3c generatie) tot en met
ie verwanten uit dc 6e generatie, spreekt men van
verwijderde fanülietcelt Engelsch „line-breedingV
Het voornaamste Engelsche rundveeras is dat der
„Shorthorns", welke vroeger „Durhams'" genoemd wer
den. Het waren de gebroeders Colling. welke dit ras
op don voorgrond brachten.
Een der beste slieren door Colling gefokt, was Co-
met 155. welke op 11 October iSiO verkocht werd'
voor 1050 pond sterling f 12600! Dit dier gold
oen voor het beste van Engeland. Uit den stam-
joom van Cornet 155 blijkt, dat zijn grootvaders en
yrootmoedeis. alle vier, elk 50 pCt. bloed van den
'•tier Foljambc hadden, wat dus ook mot zijne ouders
m hemzelf het geval was. Vorder blijkt uit dien stam
boom, dat zijne voorouders veel bloed bezaten van
ie koe „Lady Mayuard", zijne grootouders respec-
ievelijk 25 pCt., 50 pCt., 37Va pCt. cm 50 pCt. en zijne
baders 371/a pCt. en 433/i pCt„ zoodat hij zelf 40&/s pCt.
>loed van Lady Maynard had.
Bij de beroemde koe „CHarissa" van Colling heeft
lo „Breeding in and in" nog een grootere rol1 gespeeld,
tij was een kind van Wellington, die 62J/a pCt. bloed
van Favourito bezat en en een koe met 933/t pCt.
bloed van Favourito, zoodat zij 78Vs pCt. bloed van
Favourito in de aderen had.
Zulke uau\vo bloedverwantschapstcclt geeft slechts ge-
vcnschte resultaten, indien zij geleid wordt door vee-1
tonners alis de gebroeders Colhng. Velen hebben gc-
racht het na lo volgen, wat jammerlijk mislukt is;
loch velen zagen hun pogingen met uitstekenden uit-
ilag bekroond..
Daarentegen wordt l>jj# aanwending ©ener matige ver-
cantschapstcelt in den regel een bevredigend resultaat
'erkregon, indien de te paren dieren maar m eigenschap-
>enl vrn productiever mogen goed bij elkander passen
m gezond en wij van gebreken zijn. i
Een bekend Schotsch veeras is het zwarte hoornlooze.
,Pollcd: Angus'1 of „Aberdeen Angus'". Het is be-
oemd geworden door den fokker M. Combie off Tilly-
four, die op het voetspoor der Colliings in engste»
;erwantschap fokte.
Familieteelt heeft eveneens het beroemde ras der „Réd
^olleds" verbeterd. Dit is een donkerrood hoornloos
•und met witten staartpluim, uitstekend voor melkgift
m vleeschvorming.
Hetzelfde kan gezegd worden van fokkerij der Devons.
Ier Longhorns en andere rundorrassen van Engeland.
Do heer Bunl acIM 40 p.Ct. .loor dc (.emcenle bij
I leider, omdat zo (blijkens een aoo Jmoea te hooc en meent, dat de vooroestelde ver-
1 ?rt"ïbWi11Im-erede zjufk'in I Ix-lïmg slechts geheel is in l belang der kaaslabriejó
',et„ï™ w^ne^fir Troelstra Zooals de toestand (laar is. schijnt het invloed",, de
ua
der veeteelt, die echter van den fokke
en scherpe controle vordert. ,#„1,,^
Die VerwanlsehaftsziiChl ist somil der Haupllaktoi
fur die Herauszuchlung konstanter Stammc zeg1 een
Duitsch schrijver."
Fokdieren uit zulke door „breeding in \erkregen
slammen l>rtben he0tT^va,eD^s'^lV hiueft.'wll mr. Troeletra Zooals de tocstana aajir is smj», ut.
gevraagd hebben: ,iaas te hebben, voor de andere ondergeteekenden acht
of ons Zaansch partijblad en onze Zaansche partij- spreker de zaak van weinig belang
geuooten niet een prachtige gelegenheid tot propagan- De heer Kuilman verklaart dat de kaas fabriek w,|
da vooral onder de nog zoo burgerlijk denkende boot- dragen 40 pCt. der kosten, de anderen zouden dan voor
werkers, hebben laten voorbijgaan, door niet, in plaats de rest slaan wat hem een billijke regeling voor
van met de haven-kapitalisten feest te vieren, ter ge- komt te zijn. Het nool van het perceel van den heer
legenheid van dat feest in woord en schrift den ar- Prins, dat langs de straat van de kaasfabnek giét,
helders deze vraag te beantwoorden: „Waarom wij wordt er dan in opgenomen, wat daar ook beter toe-
niet deelnemen het feest der autoriteiten."
Hij gaat dan voort:
erlelijkheidsweuen gezoem.
Wat er van bekend is, wijst echter aan, dat de door
v..waring gevonden familieteelt dc fokmethode dient te
zijn om constante rassen te vormen en to behouden. Fa
milieleelt alleen is echter niet genoeg om uitmuntende
dieren te fokken. Altijd zal het Engelsohe spreekwoord
waar blijven, dat dc helft van het ras door den bek
in de dieren komt! Aan rationeclc voeding en verple-
oic mn de ionuen.
ging. zoowel van ".lo fokdieren «U vau de jong»,
mMt dus de groolste zorg hesleed w?11!""- 1)e ®e.
de zorgen aan de paring der dieren besteed"
Zij, die over het hier behandelde uitvoeriger inge-
gelicht willen worden, verwijzen we naar liet Duitsdie
werk van Dr. Ludwig HoffinannWeldio Zudilungs-
gi'undsatv.e lassen sicli aus den I',inrichtingen zur För-
derung der Tierzüdrlung in EngeUmd fcslstellen^ Han-
nover 1909, Verslag von M. und II. Schaper. Dit
boek Ls verkrijgbaar bij de firma Trapman en Co.
te Schagon voor den priis van plVmi. f 3.
Voorstanders van fa mille teelt in de veefokkerij kunnen
uit dit werk veel lecren, wat noodig is om de voord ce
len dezer fokmethode te genieten en de r.adeclen ér-
van te onlgaan
D. E. LANDMAN.
stand schept, 't Afvaï van don slager gaat er ook naar
I toe. hij wil' er ook aan bijdragen.
De meer algemeene fout, die zich in, dit geval ma- 1 De heer Bunt wil, dat J. Goet verplicht wordt het
nifesteert, is de neiging, om, waar geen bepaalde mate privaat in te richten als bij den slager, dan komt er
riëele en directe belangen het tegendeel e i s c h e n, geen vuil' meer van in de sloot.
het vooropstellen en verdedigen van standpuntver- De heer Van der Slok denkt sterk aan dc waar-
schil met de bourgeoisie en de haar naloop en de ar- schijnlijkheid ,dat liet hij den nieuwen slager erger
beiders, bij voorkeur „als van geen praktisch be- nóg is. dan vroeger bij zijn voorganger: want gene
lang" na te laten. Dit is een onderdeel van een tak- heeft geen land én deze wel. cene tegenstelling, dié
tiek, die de beteekenis van het ideëele niet hoog vooral ten opzichte van de behandeling en het ver
genoeg aanslaat en onze algemeene gezichtspunten in gaan van sommigen slachtafval, als bijv. bloed, wel ver
den klassenstrijd niet genoeg recht laat wedervaren, schil' maakt.
Toch ls de moderne arbeidersbeweging op den duur i De heer Bunt vindt 10 pCt. voor de gemeente nu
niet te voeren zonder een proletariaat, dat, bij alle eenmaal' te hoog. Bovendien is 't zoover van de hui-
-• zen af. En ook: er kunnen meer aanvragen komen!
De heer Wilken aoht 't niet zoo erg en denkt er
aan. den waterstand te verhoogen, om op z'n lijd
weg te spuien.
De heer Kuilman meent, dan moet voor den
tuin van K. Blom een riolccring worden aangebracht
waardeering van en energie voor directe materiëele
moei uua 0 o- voordeelen, de groote ideeëp van den, klassenstrijd
heele veehouderij dient in overeenstemming te zijn met in zich voelt bruisen als zware golven, in den oceaan.
a.;0yon besteed. - .o
j Een partij, die het gevoel hiervan verliest, kan mis
schien een, wijde stille poel worden naast de andere
politieke poelen, maar de onweerstaanbare drang en 0
kracht, die de dijken en dammen van het heer- om zoo door te kunnen spoelen. Spreker vestigt cr
schende stelsel moet breken, is in haar zoek. verder de aandacht op. dat als er niet gebeurt wal
Hieruit ïs dan ook te verklaren, waarom de vra- er in 't adres slaat, ongetwijfeld dc te Hoorn geze
gen van representatie en demonstratie (hofbezoeken, telde Gezondheidscommissie zal oplreden. De afval van
ontvangst van buitenlapdsche staatshoofden, stemmen kaasfabrieken komt den heer Kuilman voor vergiftig
voor begrootingen, enz.) in landen met een klasse- te zijn en dan de privaten nog, hel kan in vereeniging
i niet elkaar miserabel genoemd worden,
397ste Staatsloterij.
•2de KLASSE. 3do TREKKING.
3IOOGE PïtIJZEN.
f 200.* 17544.
Prijzen van f 30.
88 .2860 6665 8492 12285 14494 17271 19*32
- 98 360 '673
815 80 859
9112 504 15134
bewust proletariaat steeds zooveel stof opjagen. Zoo
dra men in onze partij in de taktiek, tot heden in 1
dezen opzichte geldend, verandering zou willen bren
gen. zou ook hier dat stof worden en, moeten,
worden opgejaagd. Da,t schrijver dezes in vragen van
dezen -aard niet behoort tot de uiterste linkerzijde,
is den lezer bekend. Als zij dan ook eenmaal in
de partij nader onder de oogen gezien en, in reso
luties belichaamd worden, die den vertrouwensmannen
der partij tot leiddraad moeten strekken, zal ik van buurt van veel' belang,
zekere zijd© het verwijt van, „opportunisme" denke- I De heer Visser vreest. (Lat wc hier spraakverwarring
lijk wel weer niet geheel ontgaan. Maar hoe ten op- zullen krijgen. Hij veronderstelt, dat de heer Bunt ook
zichte van enkele dezer vragen het eindoordeel vntra _i—
761
3170
94
833
249
6025
1009
392
■637
57
556
806
58-4
629
23
690
30
929
2184
4205
7005
193
453
162
289
606
276
591
896
327
792
975
970
849
5350
«057
322 84
89 20007
529 194
847
992 13401
018* 586
311 820
180
2.77
■627
7V*
347
778
684 834
741 54
839 18065
930 186
28 16369 687
236 566 19037
92 792 226
455 913 96
zijn, vast moet Staan boven alles het groote belang
dier vragen en nu de redactie van ons partij-orgaan,
blijkens de wijze waarop zij zich vroolijk maakt
over hen, die dat belang toonen in, te zien, den in-
■druk vestigt, alsof bet niet bestaat, acht ik uiting
van mijn tegenovergesteld inzicht plicht.
Na het een en ander omtrent zijn, eigen ervarin
gen en, de gewoonten der Kamerfractie in zulke ge
vallen medegedeeld te hebben, wijst de heer Troelstra
-op de noodzakelijkheid dat „de Partij" zich zoo spoe- j het daar ligt
dig mogelijk «over quaesties van representatie uit- men,
spreke.
Voorzitter verklaart. 40 pCt. dezer kosten volstrekt
geen offer voor de gemeente te vinden.
De heer Bunt meent er op te moeten wijzen dht
de geschiedenis eigenlijk alleen in 't belang der adres
santen is.
De heer Kuilman deelt die meening niet en noemt
het gezondheidsbelang: gemeentebelang.
De heer Wit acht de verbetering voor de geheeld
ZU11CI» KI IJgCU. i»IJ «LIMMUVIJIVI.. V 1 I
i wel voor verbetering is, maar slechts stilstaat bij do
Staan boven, alles net groote oeiaug i 40 p.Ct. voor do gemeerde alis zijnde hem te hoog.
n,u de redactie van ons partij-orgaan, Bij rondvraag over 't besprokene onderwerp verklaart
niemand zich tegen verbetering. De heer Bunt zou
echter de bijdrage voor de gemeente in de kosten
van. aanleg verminderd willen zien en noemt daarvoor
20 pCt. en als maximum-bijdrage f 25. Hiervoor stem
men met den heer Bunt, de heeren Visser en Van der
c'"v Ujwvmv ïfnii'mon Wifem Wit en Voorzitter
Stok. Do heeren Kuilman, Wilken,
j verklaren zich voor inwilliging van het verzoek zooals
i dus 40 pCt. bijdragen en is dit aangeno-
Binnenlandsch Nieuws.
noordschar-woude.
Tot lid van het Bannebestuur te Noordscharwoude
benoemd de heer s. Opperdoes aldaar.
tonnenstelsel langedijiv.
Dcor verschillende particuliere personen aan den
Familieteelt is ook .veelvuldig toegepast in Sa Ën- Langedijk is aan de gemeentebesturen een
jelsche paardenfokkerij. Breeding in and in" is herhaal- richt met het verzoek het t°nn^.^ reruirkeerende
ielijk af te leiden uit xle stamboomen der Hackneys. voeren, zich beroepende op de telkens e
5.v. paring van broers en zusters. Insgelijks heeft men typhue aldaar.
•r bij de fokkerij der zware arbeidspaarden. n.1'. de oNT>ERAVTJZERS-SALARISSE- vaD den
Juffolks en de Shires, herhaaldelijk en met succes Door de ajd. Heerliugowaard en t -t_
ïebruik van gemaakt. Bond van Ned Onderwijzers is een
-,r~" i Voorzitter brengt nog Ier sprake dat er Zaterdag
ztl zal wel doen, zich tevens voor w bereiden op ver^dcring is geweest van de kaaslabriek, waarbij bleek
een uitspraak omtrent een bolaagrtike kweet» van <bt dc bedoeling fa, dal adressanten het werk zullen
demonstratie, het stemmen over begroetingen, waar- doe„ uüvom,n, t>„k B. en W. hel.ben bespreking over
Met de Engelsche schapen- en varkensrassea is het voerige memorie van
toelichting verzonden ter be
over in oiyte partij reeds meermalen is gesproken,
(denk aan den nacht van Staal), zonder dat de alge
meene princi|iiëele en taktische gezichtspunten, daar
mede samenhangend, n,og ooit zijn ontwikkeld en be
hoorlijk van verschillende zijden toegelicht.
RAAD VAK NIEUWE XIEDORP.
Vergadering van den Raad der gemeente Nieuwe
.Niedorp. gehouden op Donderdag den 10 Augustus 1911,
des na middags 3 uür, onder presidium van den Bur
gemeester Koopman. Allen present.
Voorzitter opent de vergadering, waarna de notulen
door -den lieer J. Kuilman, secretaris, worden gele
zen cn goedgekeurd.
Voorzitter deelt «aar aanleiding der notulen mede.
üt"
it
Feuilleton.
PAUL HöCKER.
20.
het verzoek gehouden en vertrouwen, dat liet een goede
uitvoering zat te gernoet gaan. Het verdere „onderhoud
van de geschiedenis zal zijn voor adressanten. Want
voor aanleg wordt subsidie gevraagd cn gegeven.
De heer C. Hartog alhier heeft indertijd aanvraag
•gedaan om verlaging van de l/-ug voor zijn perceel.
Voorzitter zegt. dat na eenif>; over en weer schrij
ven. B. en W. een onderhoud met Hartog hebben ge
had. B. en W. vonden verlaging der brug goed en zijn
overeengekomen die je doen plaats vinden en eenige
benoodigde ijzeren leggers en ecnig betonwerk te doen
aanbrengen. De kosten daarvan zijn dan voor de ge-
meente. maar deze is er dan ook geheel af en kan
dan niet meer worden toegepast de indertijd aangegane
dat inzake dc begraafplaaLsruimte door den gen jeep te- j regeling dat de gemeente voor
van 't onderhoud stond.
d| "Wat kwam Hella de reis eindeloos lang voor, zij
'ond evenwel geen tijd, om hare gedachten te ver-
amelen. Steeds weer las zij die gruwelijk-wreede
egels. Zij kende elk dier vreeselijke woorden haast
an buiten. Wat haatte zij den rechter, die deze woor-
f cn had gesproken, die de gemeenste uitlegging gaf
m.n een in drift toegebrachten Blag, en die het ka-
akter van haar man in het slechtste licht plaatste.
Tusschen stations en halten kwam er ten slotte
en station waar zij moest overstappen. Ben zeer
praakzame burgerjuffer, die onderweg in den coupé
'as gekomen en haar toestand begreep, vroeg waar
een zij ging. Hella kon het haar niet zeggen, zelfs
1 had zij gewild. Zij moest bij elk woord dat men
Jt haar sprak, weenen. De vrouw keek haar betee-
jl>»enisvol aan. „Naar den vader van de kleine?" vroeg
Ij deels verwijtend, deels medelijdend. „Ja zoo, ja
oo." Zij was Hella bij het overstappen behulpzaam
n wees haar terecht, toen de conducteur te vlug
oorbijliep. „Wij vrouwen moeten elkaar helpen. Nie-
jand zal den eersten steen werpen. Nu, reis met God,
rm kind."
Toen Hella weer in den trein zat, bemerkto zij,
at zij krampachtig een pakje in haar handen hield,
ie vrouw had het haar op het laatste oogenblik nog
„Nog een getuige?" vroeg de koetsier. „Maar neen,
dat kan niet, ze zijn nü reeds aan de verdediging.
Gister heeft de rechter zijn... zijn... nu ja zijn
woordje aan het eind gebracht. Da's te zeggen, van
morgen heeft ha iet'laÉttste restje gedaan. Ik heb
gister den heer kamerzanger ook erheen gebracht,
weet u. Van Uit het rijtuig hebben ze hem in een
rolstoel gebracht. Groote goden, wat zag die arme
drommel eruit" Hij was intusschen op den bok ge
kropen. „Vooruit, Lotjetvvooruit!"
Doodstil was het in, de stad. Zat dan iedereen daar
boven in de gerechtszaal? Ja, ja, nu hadden de be
woners van, het kleine nest eens een sensatie. Het
ging holderdebolder over de hobbelige straat ïMet
brandende oogen keek Hella naar het oude, kale ge
bouw, waarvoor het rijtuig stil hield.
Zij sleepte zich naar binnen. Verward stamelend
vroeg zij, waar zij moest zijn,
„U kunt niet meer naar binnen," zeide de portier
tamelijk barsch, „zij staan, daar binnen tot aan, de
deur."
„Maar ik moet er binnen ik ben er expres voor
van Berlijn gekomenhet is mijn man."
„De uitspraak zal dadelijk volgen het zat zoo
aanstonds wel afgeloopen zijn."
Ten slotte opende hij toch de deur.
Achter een paar dozijn op de teenen staande men-
schen, die de kleine ruimte voor het publiek be
stemd geheel vulden, kwam Hella binnen. Zij schoof
langzaam naar voren.
Met droge stem werd daar binnen iets voorgelezen.
Zij kon het niet verstaan. In haar ooren, brulschte
en suisde het.
Door een opening tusschen een paar hoofden over
zag zij de zaal. Tegenover haar stond een groen ge
dekte tafel, waarachter vijf heeren met zwarte ba-
sprak of hij las het
tb» aterdokter was al reeds opgesprongen, anderen
waren eveneens toegesneld.
Thomas Brandt greep met beide handen naar de
keel. „Het is het is mijn vrouw!" stamelde
hij. Maar hij kon de gesloten bank niet verlaten.
De president gebood eindelijk dat de gerechts
beambten den beklaagde uit de bank moesten laten.
Naast de in zwijm gevallen vrouw lag Thomas wel-
Hella was nu Wat gewend aan de bedorven
om zich heen. S
De voor haar staande mijnheer draaide zich om
en siste van stilte. „De uitspr&Sk!" zeide. hijkort
en wees op dec spreker.
Thomas Brandt stond onbewegelijk daar. Zijn ge
laat was niet naar den Spreker toegekeerd. Doorbo
rend keek hij den joügén, blonden rechter aan.
Hella was nu Wat gewend aan de bedorven dikke dra op de knieën. Doch de dokters schoVen hem vlug
lucht in de zaal, zij begreep nu ook enkele half af- op zijde.
gebroken uitdrukkingen van de lijzig voorgedragen De toehoorders, die hadden willen verdwijnen, om-
rede. Maar het waren steeds slechts enkele- woor- dat zij een reprimande hadden verwacht over hun
den: bijval bij de uitspraak, waren tusschen de banken blij-
ongelukkige samenloopverzachtende om- ven staan als gebannen. Van buiten af drongen en-
standighedentot acht maanden gevangenissiraf Kelen, die waren heengegaan, weer binnen, 't Scheen
veroordeeld, waarvan af twee maanden in voorarrest." daarbinnen bepaald nog wel niet afgeloopen! Verschil-
Bij het publiek een vlug heen- en weer-vragen- lende uitroepen werden gehoord. „Is het de vrouw
„Hoeveel? Acht maanden?" En dan een goedkeurend van den beklaagde? Ja. die bier vroeger de Aga-
gemompel. een volmondig: „bravo!" en ten slotte the heeft gezongen! Stilte, deuren sluiten!"
een applaus als in een theater. Nog eenmaal weerklonk de bel van den president.
Dadelijk weerklonk de bel van den president. „Por
tier zorg voor stilte."
Maar het publiek verliet haastig zijn plaats en dron
naar de deur.
Voor Hella was wat ruimte. Met angstige oogen
en verschrikt gelaat deed zij enkele passen naar vo
ren, aarzelend, wankelend. „Acht maanden gevange-
Thomas Brandt sprak. Hij bad de handen smee-
kend opgeheven. „Gelooft dan iemand ter we
reld, dft ik op een oogenblik als dit, aan vluch
ten denk? Deze ongelukkige vrouw verlaten?"
Meer hoorde men niet, de opgewondenheid en de
onrust was te groot. „De zaai ontruimen!" riep de
president den portier toe en klopte toornig op de
nisstraf, acht maanden gevangenisstraf," dreunde het tafel,
in baar ooren. Zij begreep het niet Was dan nu alles In minder dan een paar minuten was aan dit bevel
afgeloopen? Wat werd dan nu verder nog behandeld? geooorzaamd. De veroordeeling eindigde met de bo-
Dt. blonde, jonge rechter sprak het een en ander slissing, dat de veroordeelde voorloopig op vrije voe-
op nbusachtigen toon. Ergens werd gefluisterd: „aha, ten werd gelaten.
hij wordt dadelijk gevangen genomen!" Advocaat Bernheim was met de beide doktoren
Nu had Helia de voorste bank bereikt. Zij had de nog steeds met Hella bezig.
de handen gestopt Er zaten 5.^ I "«en. De eene stond en spnüc - »l net
eeakken koekon In. Met tronen In de keel zt ztj er I ?en ot ander voor van oen bW papier lat v,»or kern
its van. Maar dan werd het haar zeer moeilijk." Zü laS- Dan aan den hoek van de taïel links een knappe,
V unde met gesloten oogen achterover. Bij het stoo- blonde rechter, was dat de ambtenaar van het open-
in van den trein sloeg haar hoofd tegen den houten baar ministerie? Hij had zijn lorgnet afgenomen en
'and. Als geradbraakt kwam zij in de residentie aan. ademde op de glazen, waarna hij ze ijverig afwreef.
Een wagen stond voor het station. D e wagen, had Bn rechts het daglicht viel vol op zijn bleek ge-
omas altijd lachend gezegd. Hella stapte in e'n liet laat, met de stijf opeengeknepen mond op de
iid. h naar het gerechtsgebouw rijden.
bank der beschuldigden haar..
„Wij moeten haar dadelijk naar het z'ekenhuis ver-
voeren," reide de theaterdokter en sprak op z5jn
kort aangebonden manier een paar woorden tot Tho
mas. Nu kwam Hella tot zichzelf. Toen zij de oogen
opsloeg, zag zij het angstige gelaat van haar man
over zich heengebogen.
„Ach, Hella, waarom heb jij dat jezelf en ons
vrouw! Dat
handen saamgevouwen en tegen den mond gedrukt, i
want hare tanden sloegen tegen elkaar. En dan hoor
de zij zichzelf schreeuwen: „Thomas!" Maar het
klonk haar in de ooren als uit de verre verte. En het
scheen ook haar eigen stem niet. Een groote vuur
gloed kwam daarbij voor haar oogen. Zij voelde dat
haar hoofd op den grond sioeg, maar zij voeide geen
pijn, zij hoorde het slechts dreunen, en vlammend aangedaan? Arme, arme, lieve, kleine
ht-l was het rondom haar. Daarna diepe, diepe nacht, had je dood kunnen zijn."
Een paar toornige woorden van den president weer- „Wees niet boos, Thomas." fluisterde zij. „Dau
klonken, hij belde heftig en riep om den portier. De was ik toch in jouw armen gestorven."
