De zusters Liesegang,
Het kind en de school.
n
Zaterdag 27 Januari 1912.
56'e Jaargang. No. 5061.
TWEEDE BLAD.
Schoolhervorming.
De molens der Regeeiing en der Tweede Kamer
ilen langzaam. Men aegl, dat dit in overeenstemming
'met onzen volksaard', en zij, die gevoelen dat hun
en aard een vlugger tempo zou verkiezen, moeten
h in vredesnaam maar schikken. Napoleons zijn
der de weigevers nu eenmaal zelden voortiandon
ook Lloyd Georges zijn niet dicht gezaaid.
Desniettemin zal ook de meest bedachtzame Neder-
M.er, <Lie nog enkele jaren levens meent voor zich
(hebben, de hoop mogen voeden, stel dat hij
zulke dingen belang stelt, iets te zien van het
gin tiener wijziging van ons onderwijsstelsel in zijn
geledingen.
bekend is, hapert het o.a. aan het verband.
Hschen die geledingen onderling. Vandaar dat de Slaats-
immissie, l>enoemd .om. voorstellen te doen tot jvjij-
«ing onzer onderwijswetten, aanvankelijk de „Iriecn-
hakelings-commissie" heette. Zelve echter heeft zij
ar laak in menig opzicht ruimer gesteld ën zich
-|<i slotte met den naam van „ReorganEatie-coinmissie
itooid.
0 Reorganisatie, dat is hervorming. Aan die hervorming
inderdaad behoefte. Het strekt de'commissie tot eer,
it zij klit begreep en een poging tot grondige verbetering
ïzer ondenvijsregelingen wilde doen.
Belichaamd is die poging in een lijvig Rapport in
110 verschenen. Brengt dit Rapport metterdaad de be-
eging voor schoolhervorming, van welken naam het
ch meester maakte, een flinken 6tap vooruit f Laat
J as zien.
)h I Hervorming aan ons onderwijs zal toch wel allereerst
Steekenenhervonning der volksschool, die voor 95
*1. der Nederlanders de eenige school is. Er zijn er
L meenen. dat wie 18 jaar oud is, nog wat te jong
om in deze school zelfstandig onderwijs te geven
Staatscommissie deelt die meening niet. Vermindering
m het aantal lesuren, althans voor de jonge kinderen;
invoering van sch ooi pauzen, dagelijksdhe
spel en handenarbeid dit alles
vrgjn eischen, die door de moderne schoolbeweging in
timen- en buitenland algemeen worden gesteld: de
taaiscommissie heeft ze in de verslagen van de sub-
zien bespreken, althans ten deele, maar
-^eeft ze tenslotte zelve, in haar wetsvoorstellen, een
r.ll-nnipii onvoldoende plaats geschonken.
,paj De commissie wil de opleiding der onderwijzers vev-
etcren; het spreekt vanzelf: haar gebrekkigheid is een
er grootste kwalen der lagere school. Maar de
'ommissie geeft met één hand. en neemt me[ de
ndere terug: voorloopig acht zij nog onmisbaar de
pleiding aan normaallessen Voorloop'g" pleegt
i Nederland lang te duren.
Het verderfelijk stelsel van cursussen en aktoexa-
lens, dot de voortgezette opleiding der onderwijzers
teheersaht de Commissie laat het in stand, ook
oor de vorming der leeraren bij het Middelbaar Onder-
1 "vijs. Wei brengt zij verbeteringen aan, maar de krachtig
fervormende geest wordt ook hier gemist. Hier moet
■oei meer geschieden; de akte-examens dienen géhééi
e worden afgeschaft; oefenscholen voor hoogere stu-
liën te worden opgericht, voorzien van het riïcht di-
uit te reiken.
Wat heeft de 'Staatscommissie voor het Voortgezet.
Onderwijs voorgesteldAls grootste verbetering mag
lier worden genoemd: do eisch van paedagogïsche op-
eading voor de leeraren. Maar in tal van opzichten
I?'X de Commissie ook hier beneden haar taak gebleven,
ft [Wat wel het meest t reft is een voorstel, waarbij men
«sneigd is aan een misplaatste grap te denken: de in-
roerinc? van Latijn nis leervak voor alleia.s. studeerenden,
ielfs voor toekoms'ige ingenieurs, officieren en land-
aouwkundigen. Verder: de kloof tussehen de H. B. S.
net 3-jarigen cursus en het Lyceum, de nieuwe school
roor voorbereidend hooger onderwijs; dóór het gebrek
p ian aansluiting tussehen beide zonden het platteland
a»n de kleinere steden achtergesteld worden bïil de grooterë
en allicht ook do weinig bemiddelden bij
gfc meer 'weigestelden. Terecht is gezegd: .door'dit isolee-
i*ön van het middelbaar onderwijs wordt de oorspronke-
•%}ke| fmanm Ineenscliakelingscommissie een ironie, want
iel middelbaar onderwijs wordt utgesdiakeld."
Evenmin wordt de dringend gevraagde ineenschako-
tussehen de volksschool en het voortgezet
«raderwijs 'de handhaving van den eisch van kennis
injfcr Fransehe Taal, bij do toelating tot het laatste zal
/.fc» 9o praktijk alweder de minder gegoeden, eïï het
•iilfet'eland, tors achter stellen.
v1 En wat komt er terecht van de zoo algemeen ver-
rvlangde verschurving der beroepskeuze tot later leeftijd
-\éan 12 jaar? Ook hieraan is in het minst niet tegemoet
jgokomende Staatscommissie meent dat wel, maar
volkomen ten onrechte, zooals ieder die het onderwijs
in zim verschillende leden kent, beamen zal.
Teleurstellend is biet alleen de tekst, maar de geheel
geest van 'l rapport. 1) Zoo eigens, dan had men hier
mogen verwaciiicu jnoii wodrzlunic op d-.ai a.geineeneu
nooOKiCetvoxlosi onze jeugj van üeu ovenast, Uien
ons gebrekkig onuérwy&tteisci haar bezorgiin. wil nu
eens rraït van overlading spreien, omuui men bij uat
woord nel eerst aan suiiaue voor ue licjiainelijKe gezond
heid. pleegt te denken. (Jok die laatste xs er, onweerspre
kelijk, inaar niet zoozeer op de volksschool ais op. de
scholen van voortgezet onderwys. (jeestenjke overlading
in den zin van iudigastie, door het gebruik van sieelit
verteerbaar en voor den leefujd ongeschikt geestesvoed
sel kent echter ook de voxKSsohool. Maar ai deze
miss landen cuiixiineeren op gymnasium en hoogcre bur-
geischool, waar de vrije zelfwerkzaamheid oer jolige
geesten ,ie zeer ongebi uikt blijft, ondanks neen,
juist ten gevolge van hef veie huiswerk, dat met 'i
schoolwerk den werkdag veel te lang, somtijds onmatig
lang inaakt. „Het schoolwezen zit te veel", zoo iieeil do
rector Nassau Noorderwier het leukweg uitgedrukt. Hicr-
mede bemoeit zich wel de Pruisische onderwijs-minister,
maar met onze 3laaLscomimssie. liet procrustcs-bed blijit
voor haar het bed der toekomst.
Dit alles nu kan beter worden en liet moet beter
worden. Nog is het tijd tot ingrijpen. Maar het kan
alleen als gij, lezer ca lezeres, nctzij gij vader oi
moeder zijt oi niet, onderwijzer of medicus, geestelijke
ol ambtenaar, krijgsman ot man van zaken,
„gestudeerd" of „ongestudeerd", beselt, dat gij
mee moet l doen in de beweging ten bate onzer
jeugd, ten bate onzer volkskracht, ten bate dei' econo
mische weerbaarheid en van den geestelijken bloei onzer
natie. En het zal ook alleen beter worden, als
wij ailen het ernstig willen. Zonder een wil, die zich
in daden omzet, veidienen wij de betere toekomst niet,
van boven ai", van regeeringswege, kan zij ons niet
geschonken worden, wanneer wij niet met klem be
duiden, haar te verlangen, ja op te eischen.
Wal gij dan doen kunt Het antwoord zal
verschillend moeten zijn naar den persoon van den
vrager. Aan ieder, die het van mij verlangen mocht,
wil ik gaarne mijn meening zeggen.
Utrecht. J. F. NIERMEYER.
Voorzatter der vereeniging tot Yereenvoudigiiig
en Verbetering van Examens en Onderwijs.
1) Bij sommige rapporten der subcommissies is dat
gelukkig anders.
lor
Feuilleton.
rs
ROMAN VAN KOHLENEGG.
Da vrouw van, den Justitieraad had weer 'n nieuw
breiwerk opgezet, maar daarbij ook een nieuw plan,
me Het was eigenlijk een oude gedachte van. haar: een
aiekenieuken. Tot n,u toe had een elk zijn armen, en
zieken en hielp die naar eigen goedvinden. De ge-
makzuchtigen mochten wat haax betrof over haar plan
9 het hoofd schudden.
erli Daardoor verscheen Dein weer meerdere malen in
de Muntsteeg, om tante Sophie hij haar schrijfwerk
te helpen.
De tafel was met papiertjes en kleine kwitanties
ISt voor de kuiseollecte bedekt Dela hield het, donker
hoofd gebogen, zoodat men de vroolijke krulletjes
daarin zien kon. Zij schreef, zooals veel vrouwen, met
sterk gebogen wijsvinger, ofschoon het haar van
haar jeugd af, als heel leelijk was voorgehouden.
Haar gelaat was hoogrood gekleurd door het, werk.
Het was eigenlijk wel wat dwaas dat dit door het
'il schrijven zou zijn gekomen. Zij sprak geruimen tijd
lang reeds geen woord meer e"' steeds boog zij het
hoofd dieper en dieper.
.Tante Sophie. Ik zou wel iets willen weten. Ik
y(- «ou u wel iets willen, vragen. U kunt neen zeggen,
of eenvoudig zwijgen,"
Tante Sophie keek over ha&r stalen, bril heen, het
was een vorschende blik, dien Dela zelfs voelde, al
zag zij hem niet.
„Wat ls het kind?"
„U moogt neen zeggen. Ik weet dat u reeds lang
dien dagorder hebt opgevolgd. Menig mensch maakt
het den ander moeilijk, om hem te doorzien zelfs
dan,, al moet zijn hart daaronder lijden," Zij brak af.
Kou het laatste ook op tante Sophie van toepassing
aija?
De vrouw van den Justitieraad knikte even en
verschikte enkele papieren. „Zeker, Dsla."
„Het is verschrikkelijk, dat men elkaar zoo gemak
d(*
la,
Een gewichtig Staatsstuk.
(1788).
De Koning, gehooid hebbende den Staatsraad,
enz., besluit:
le. Dat de afgevaardigden tot de aanstaan
de Algcnteene Staten ten minste een getal van
duizend zullen uitmaken.
2e. Dat dit getal zooveel mogelijk zal uitge
bracht worden in evenredigheid, beiden met de
volkrijkheid en de lasten van elk baljuwschap.
3e. Dat het getal der afgevaardigden \an
den Derden Slaat gelijk zal wezen met dal
der twee overige Orden, samengenomen, en dat
deze evenredigheid bij de Brieven van Beschrij
ving zal bepaald worden.
4e. Dat deze vooiioopige bepalingen tol een
basis zullen dienen voor het noodige werk, ten
einde zonder uitstel de Brieven van Beschrijving
in gereedheid te brengen, alsmede voor andere
schikkingen, welke daarmede moeten gepaard
gaan.
Versailles, den 17en December 1788.
LODEWIJK.
Hoe men ook in stilte mocht gekuipt hebben of zich
openlijk hebben verzet onder de Prinsen en Pairs van
het Fransehe koninkrijk, de aanzienlijksten der geestelijk
heid'en van den adel, het had hem niet mogrn gelukken
den Koning te doen besluiten, een ongunstig oordeel
to doen vellen over het Rapport van zijn minister van
Financiën, den gcnialcn Necker.
Want al mogen de geldmiddelen des Konings en daar
mede die van het gmsche rijk zich in een dcsolalen toe
stand !>evinden, liever nog dan zich. in beraadslaging le
moeten geven met de lieden van den Derden Staat
hadden zij zelve de zaken natuurlijk ten hunnen
voordeele in hel reine willen brengen. Wat raakte
het hun, die lieden van don Derden Staat; het deficit, 1
liet tekort, ddor de comple-rendor van Necker aan
het licht gekomen, moest toch betaald worden door...
den Derden Staat. Waarom dan dat volk in de beraad
slaging gehaald, op gevaar af van door deszelfs onbe
scheiden vorderingen op eone gevoelige wijze tot een
volksregeering 1e komen f En dan de verhouding der
partijen; werd het volk hier tiiet ongemeen en in 'l
oog 'loopend bevoordeeld door in even groolen getale
op te (mogen komen als adel en geestelijkheid te zamen
Was de géheelo coanedie en dat was het in hun
oogen tocih per slot van rekening niet opgezet om
enkele vertegenwoordigers des volks zoogenaamd zelve
goed te laten keuren de nieuwe/ belastingen en gabellen,
die ingevoerd zouden worden naast'de reeds bestaan-
do jen zoo drukkende lasten, om het tekort te dekken r
En kon men er dan niet mee volstaan zooals in
1614, toen men eenvoudig zooveel van dat volkje had
opgeroepen, dat men ze kon overstemmen en had men
zo toen niet de heffingen laten goedkeuren en na af
loop weer naar huis gc-stuurd
Waarom thans 'deze lieden, die niet tot hunne klasse
behoorden en met minachting en wantrouwen werden
■tangszien en behandeld, in dubbele getale opgeroepen
Van hun standpunt uit hadden Adel en Geestelijkheid
volkomen gelijk, maar 't was Necker, zélf behoorende
tot de opgekomen middenstand, dio inzag, dat. wilde
men het Fransqh® volk in breeder banen lelden, en
bovenal wilde men van datzelfde volk de beloften los
krijgen, dc miilioenen op te zu.Lm brengen om hel
tckoil te dekken, dal dan diezelide iniducnsiunu ua.i
het roer van Staal gyholpen moes» worden, in samen-
werking met, zoo noodig ten Koste van ecu algcteeldcn
adel en een diep gezonnen Geestelijkheid.
Hij begreep te goed, dal de burgerij, die, zoouL
hij terecht in zijn ivippori aan den honing zegde, v<v-
Knoütil was geraakt aan de puoueKe welvaart door Uc
loerende en omoereaide eigendommen die zij uezat
en door dc vele gddleeiiiugeii, waaraan zij nad deel
genomen, zien met zou laten we^gevail.ii om ziv-i
zooals in 1614 met een kiuiije jn t nel le laten s.u-
rut om zich te mogen vergenoegen bij de gram
üous met de opgemaakte ïexemng le opalen, tot
dat er dank zij hei wanbeheer en <ie gruwelijke vei-
kwisling van hel nol met. deszelfs grooio nasleep weer
eens oen rekening zou uitgeschreven worden. Zuj ver
langde inans blijvend medezeggensciiap, geëveiuedigd.aaii
liaie positie in de maaisehappij, en ae koning, meur
vertrouwend op de groote kunde van zijn eersiesl die
naar dan op zijn eigen doorzidit en ook gesteund
door enkelen uit de ooide andere Orden, stemde toe.
Weinig toch bevroedde do goede sukkel dat hij met
het teekcnèn van dit besluit, net gswitaiiiigsie staatsstuk
zijner regccring, 'benevens zijn eigen doodvonnis dat
teekende van nel gcheele feodale stelsel dat geduren
de zoovele eeuwen over i rankrijk fi»d gelieerscht. lladdc
hij geweten welke geesten iuj op guig roepen, haddo
hij gezien de Danton's, de itobespiêixe's, <io Marat s
en ue Saint-Just s om van zoovele hondetxien andereu
niet te spreken, die door zijn wil als 'l ware opgeroe
pen straks op 't staatstooneel zouden verschijnen, ze
ker zoude hij zich wel driemaal bedacht hebben, deze
geesten te ontketenen.
Maar had Necker in zijn Rapport niet verklaard
en op aangevoerde gronden bewezen dat de twee eerste
'Orden toon altijd het evenwicht zouden behouden en
wel door de verhevenheid van hunne stand en dooi
de -velerlei gunsten, welke zij le begeven hadden, 't
zij uit hoofde van iiun eigen middelen, 't zij door hun
aanzien bij het Hol en ininisteis Vooral deze woorden
luidden den doorslag gegeven, want wist men niet bij
ondervinding hoe in de vergadering der Staten, waar
de drie Ordens nu en dan tezamen kwamen, zoodra die
van den Derden Staat zich bedremmeld vonden, door
het bijzijn van hen, welke zij gewoon zijn te eerbiedigen,
zij verzochten om zich naar hun kamer te mogen
begeven, teneinde zoodanig afgezonderd, den moed te
hervatten en nieuwe krachten te verkrijgen.
Te verwachten was dus, dat deze lieden niet ié
sterk pp hun rechten zouden staan; maar bovendien
mocht zulks zich onverhoopt voordoen, zou niet enkel
dc bloote verschijning van den souvereinen vorst vol
doende zijn om de gemoedereu te doen bedaren.
Hoe heeft men zich in die verwachting bedrogen!
De Fransehe geesten, vaardig geworden door mannen
als Jean Jacques Rousseau, Voitaire en andere geleer
den, en een klasse, die economisch het sterkste stond
en daarom tot dc ma dit moést geraken, ziedaar de
elementen, die bereid waren, om al was 't ook door
een zee van bloed, van jammei* en ellende, den strijd
te aanvaarden met koningschap, adel en geestelijkheid en
de zege te bevechten.
Maar de triomf dier klasse is geweest de opkomst
en 'de. verdere ontwikkeling van een nieuwe klasse,
dio 'der arbeiders, der werkers dezer wereld en evén
zoo zeker als de belangen van adel en burgerij met
elkander in botsing kwamen, even zoo zeker zal de
strijd ontbranden tussehen deze machten, kapitaal en
arbeid, van den nieuweren tijd. Die 't beleven zal, zal
't zien." Zoo zijn de grootste gebeurtenissen der we
reldgeschiedenis op zich zelf in hunne eenheid slechts
perioden, die, doorleefd zijnde, bestemd zijn om in
hunne algemeenheid slechts in de herinnering voort te
leven van volgende geslachten. Geen gebeurtenis vindt
plaats zonder hare onmiddellijke of middellijke oorza
ken. zoo ook de Fransehe revolutie en zeer zeker zou
do loop der wereldgeschiedenis geheel anders zijn ge
weest wanneer het rapport des heeren Neckers ongunslig
ware geweest voor wat men noemde den Derden Staat.
C. P. BREED.
Binnenlandsch Nieuws.
kelijk bedriegt. Er zijn uren, die als zware, zwarte
sluiers tussehen. de menschen, staan, schaduwen,
nevels! Ook al verweert men zich daartegen. Men, is
zelf zoo weinig zoo weinig standvastig:."
Dela doopte langzaam de pen In den inktpot.
Tante Sophie volgde deze manoeuvre en haar blik
werd nog scherper.
„U weet wel, wat ik bedoel, tante Sophie. U zelf
staat natuurlijk reeds zoo ver van mij af, dat het
u nauwelijks meer roert."
Dela legde de pen neer, vouwde de handen over
elkaar boven het papier en keek tante Sophie vrij
en frank aan.
„Ik wil niet vragen en vorsehen, tante Sophie. Ik
weet, dat dit niet gaat. Ik ben niet hierheen geko
men, om daarover te praten. Maar wellicht zegt gij
mij hu éen enkel woord. Ik wil heel openhartig zijn.
Sedert. al die nieuwe geruchten over hem, heeft
het mij weer getroffenen opnieuw opgewonden
en verontrust!" Zij kneep de heide handen nog vaster
in elkaar. „Neen, ik wil dat niet zeggen. Niets daar
van."
„Delavoelt ge een. weinig, dat het een dwaas
heid zijn kon, dat het een dwaasheid geweest is?"
vroeg tante Sophie met gebogen hoofd. „Ik heb veel
daaraan gedacht, wanneer ik hier voor mijn venster
zat."
Dela antwoordde niet. Daarna schudde zij heftig
het hoofd. „Ik wil niet over mijzei:' spreken. Het is
verschrikkelijk hoezeer de mensch ren uiterlijke din
gen afhankelijk is, ik bedoel van zekere hulp van
buiten,: wanneer men elkaar ziet, wanneer men
elkaar steeds zien, kan, dan is de samenhang van
den, een tot den ander zoo geheel anders, 't Is als
voelt men het leven en alle waarheid In de lucht,
die beiden dan inademen. Maar ls men, gescheiden,
dan wordt alles zoo moeilijk, alle duisternissen stijgen
op, gebreken, vijandige vermoedens, leelijke gedach
ten, zoodat het leven zoo vreemd wordt, en als
vol duisternisTante Sophie, weet ge iets van
hem?" Zij sloeg de oogen weder op.
,,Hij is hij het gerecht In, Meiningen in dienst ge
treden. En hij verddent ook iets
Dela's oogen werden grooter. Het was nu juist,
als raakte zij weer eens iejts van hem aan.
WEERINGEN.
Naar wij vernemen, zal te Stroe alhier een nieuwe
stoom-kaasfabriek worden gebouwd. Het bestuur is als
volgt samengesteld uit de heeren: S. J. Koorn, direc
teur. D. J. Lont, J. S. Rotgans, S. W. Snooij en
S. C. Kuut, leden. De fabriek ral genoemd worden „De
Hoop"' en verrijzen naast de boerderij van den heer
S. P. de Vries.
WEERINGEN.
Onze plaatsgenoot, de jongeheer P. Peppen Pz„ ver
wierf een diploma. 3e klasse voor reporterschrift, ste-
nographie Groote.
RAAD VAN HOOGWOUD.
Vergadering van den Raad der gemeente Hoogwoud,
gehouden op Donderdag 25 Januari 1912, des voormid
dags 10 uur. Voorzitter Burgemeester Breebaart. Allen
present.
De vergadering, geopend zijnde door voorzittei*, wor
den de notulen gelezen, die onveranderd worden goedge
keurd.
Ingekomen: Schrijven van den Commissaris der Ko
ningin, d.d. 4 Januari j.1., behelzende de herbenoeming
en beëodiging van Burgemeester Breebaart. Voorzitter
verzoekt dat voor kennisgeving aan te nemen. Wat
geschiedt. Voorzitter ontvangt nu de felicitatiën met
die herbenoeming. Missiven van Ged. Staten, waarbij
goedgekeurd door dit college worden teruggezonden
a. de Bouw- en Woningverordening (waaromtrent voor
zitter mededeelt dat zij 16 Januari is afgekondigd, ter
wijl er oen aantal exempl. van zullen woerden gedrukt);
Tante Sophie werd verlegen bij deze uitwerking,
harer woorden. „Hadt ge dat dan niet verwacht, Dela'.
Gelooft ge niet
„Ja,wel jawel. Het verheugt mij slechts, dat u
het zegt, men, babbelde weer zoo velerlei. Of mijn
woorden indruk op hem hebben gemaakt...?" Haar
oogen schitterden. Zij zag hem weer in het donkere
boekwinkeltje.maar daar was ook weer die droeve tra
giek van zijn leven en bestaan. „Schreef hij aan u?"
Tante Sophie aarzelde mest haar antwoord. Zij zou
er nu liever niet meer over spreken. Zij had juist
weer even, de vlam van den hartstocht bij het jonge
meisje zien oplaaien,. Dela was hartstochtelijk, een
©D,kele vonk deed het vuur weer hoog oplaaien, zoo
dat zij verdoofd werd dpor het licht, dat haar als
dat der eeuwigheid toescheenOf er dan nog steeds
dat gevoel voor Wil in, haar was, onder al het an
dere verborgen?
„Oom Zoecke weet het door zijn collega zelf. Die
schreef het hem ambtelijk."
„En, hij Wil, schreef hij niet?"
„...Jawel ook. Kort en gedwongen, eenmaal. Hij
had geen afscheid van ons genomen. Hij had dat
piet noodig geooi-deeld."
„Hij was door jelui voor het hoofd gestooten,
tante Sophie. Er uitgejaagd! Dat zegt genoeg."
,,'t Kan zijnJ' Tante Sophie greep naar het, lini
aal. Dela gaf hot haar over de tafel heen, aan. „Da.nk
je kind. Oom Zoecke heeft hem zekere dingen, onder
het oog gebracht en hem het vuur na aan de
schenen gelegd."
„...Hij wilde het, kort maken, tante Sophie
Wil
Dela lachte vreemd. Zij zat voorover gebogen en
haar lippen waren droog. „En dan was hij veel bij
Spinner tenslotte geheel nietwaar?"
„Soort bij soort."
„Niet waar, tante Sophie. Spinner moot een vreemd
map zijn."
„Wat verloopen. Maar zij gingen reeds vroeger
ïmeft elkaar om."
„Hij leende boeken van, hem."
„Dat ook," zeide tante Sophie kort.
Dela zweeg boos, en begon dan weer ijverig te wer
ken. Toch verried zij haar gevoelens daarbij steeds
b. st4| pleioirc gemecnte-bogrooliiig; c. 1>.sluit af- cn
overschrijvingen; d. id. kasgeldJecnuig; e. id. omtrent
■vuas.cUiiig van den loekuingrioellijd voor leerlingen op
de scholen. Voorts wordt medegedeeld, dit <io heer. C.
Schilder is benoemd ter vervanging van den heer K.
v.m Diepen tot zet Ier van s Rijks Directe belastingen.
De heer Schilder ontvangt hiermede de felicitatiën der
aanwezige 'nee:en. Dc Directie der Brundwaarbos'g-.Maat-
schaj.p j le Bennumbroek, heeft aan de gemeente eeno
5-aliliealie van f 20 toegekend 1 er tegemoetkoming in
e kosten van het optreden der Aanswouder brand
spuit. tijdens den brand in eene hooischelf van de«*
heer G. de Boer te Aartswoud waarhij de brand
weer zich gunstig onderscheiden heeft. Onder dank wordt
de gralificat.c aanvaard, 't Verslag van de commissie tol
wering van schoolverzuim over het afgeloopen jaar
geeft aan, dat de commissie ook nu weer geenc moei
lijke taak had, dank zij het gmegeld schoolbezoek in
deze gemeente. Slechts zelden werd vergaderd. Voor
kennisgeving geaccepteerd. B. en W. s;ellcn voor om
aan den telegrambesteller alhier, de heer G. Stroomer,
cene gratificatie van f 15 toe te kennen voor meerder
door hean verricht werk. In 1909 zijn 191 telegrammen,
ingekomen, waarvan 108 kosteloos en 83 buiten den
kring. In 1910 191 (116 kosteloos en 78 buiten den
kring cn in 1911 294, waarvan 191 kosteloos en 103
buiten den kring (en daarvan 21 le bezorgen aan het
stoomgemaal. Algemeen goedgevonden <ki voorgestelde
gratificatie loc te kennen en te bestrijden uit den post
voor onvoorziene uitgxven. In plaats van wijlen den
lieer J. J. van Wijk, moet nu een lid der commissie
tot wering van schoolverzuim worden Jicnocmd. waar
voor in alphabelische volgorde op dc voordracht zijn
gebracht dc namen van dc heeren K. Slagtcr cn Joh. v.
d. Wiel Bij stemming Verkrijgt de heer Slagter 1, do
heer v. d. Wiel 6 stemmen. Deze laals'.e E dus benoemd
en ral daarmede in kennis worden gesteld. De Ixmoo-
ming ral zoo wordt bepaald ingaan 1 Januari 1912.
Komt ter sprake het plein bij de met N. 'Niedorp
meenschapp.-lijke school aan de Lange reis. Eeai ge
deelte daarvan is als proef met beton bewerkt en na
vraagt voorzittei* of de Raad er in beginsel voor is
om het geheele plein met beton te bevloeren ter vér-
Yangmg van het tot nu toe gebezigde grint. Zoo ja
dan zou spreker over do opaave van kosten daaraan
verbonden willen spreken. Voorzitter vindt het voor
begrinten een lastig plein, 't Is niet gemakkeüjk om
er met grint te komen. De heer Kooij denkt er ook
zoo over en gevoelt er wel voor om beton te bezigen.
De geheele Raad verklaart zich daarvoor. Voorzitter legt
nu over de resultaten eener door timmerman A. Meijeas
gedane opmeting, waaruit blijkt dat de oppervlakte van
het plein iis 118 ML Eene séhetsteekening van het
schoolplein komt nu ter ia fel. De metselaar Silver
heeft zich bereid verklaard om voor 1.40 per M-.
het plein van deugdelijk beton te voorzien en voor dezen
prijs staat hij er voor in, dat het goed werk ral zijn.
deelt voorzitter mede. Naar dien maatstaf berekend zal
net ongeveer f 165 moeten kosten. Werd bestrating
aangebracht, dan zou het veel duurder werk worden
en lang zoo goed niet. De heer Schilder houdt zich
bezig met de overweging, of de duurzaamheid wei
a^waarborgd zal zijn f De heer Vijn vindt dit ook
de vraag nog. Voorzitter verwijst ten deze naar de ver
klaring des metselaars, die voor den opgegwen prijs
voor betrouwbaar werk instaat. Spreker vindt, als het
besteed werd, zou het wellicht goedkooper zijn, maur
dan is men volstrekt niet zeker welke kwaliteit wordt
geleverd. Goedgevonden wordt om aangaande de bc-
tonvloering van het Langereizer schoolplein met Nieu
we Niedorp in overleg te treden.
Rondvraag. De heer Koorn vraagt, wanneer men
zich voorstelt, de Kaai-effening tussehen De Gouw en
Aartswoud te doen plaatsvinden. Hij zou dit liever nu
zien. als in het voorjaar. Voorzitter zegt dat B. en W.
juist meenden het nu om het weer te moeten uitstellen.
Het idéé is om zoo gauw als we van den strengen
vorst bevrijd zijn, het werk te laten doen. Goedgevonden.
De heer Vijn vraagt aan Voorzitter of deze den Raai
zou kunnen inlichten hoe het staat met het huis aan
't Zuidend, of de Gezondheidscommissie van Hoorn
ten doel heeft afkeuring van dat huis r Voorzitter ver
klaart dat er over dit onderwerp een schrijven E ge
richt aan de Gezondheidscommissie, meldende dat wij
er niet voor zijn om af te keuren en dat hebt u zelf
mede onderteekend, zegt voorzitter tot den heer Vijn.
Deze gsoft dit ook toe, maar heeft van de buitenwacht
vernomen 'd at het niet het doel der Gezondheidscom
missie was om het huE het zoogenaamde „Zwarte
huE'", bevattende 4 kluizen, die drie gozi -
gen en toebehoorend aan J. en P. Rood -
keuren. De heer Vijn zegt verder tegen het afkeurings
systeem te zijn. Maar als de Gezondheidscomnilvsiet
met d en Raad in overleg zou kunnen treden tot toe
passing van het uitstervingssysteem en tot bepaling dat
de 4e kluis van d at huis niet verhuurd ral mogen
worden, daar is de heer Vijn voor. Voorzitter wijst
er op dat op het a an de GezondhcklscommEsio ge
zonden schrijven over deze zaak nog geen antwoord
van haar is ingekomen. Er E dus nu niet meer van
mee te deel en. De correspondentie van de Gezond
heidscommissie en den Raad over deze woning wordt
nog door Voorz. voorgelezen. De hr. Vijn verklaar!, deze
zaak eens in bespreking te hebben willen brengen; de
Raad wil wel bemiddelen in deze met do gezondheids
commissie. Aangezien 't antwoord der Gezondheidscom
missie nog niet is ingekomen, wordt verder nu ni-t
over dit punt doorgegaan.
De openbare vergadering w-ordt gesloten om over
tegaan in comité, ter behandeling van het kohier
van den Hoofdelijken Omslag.
DIRKSHOIIN.
Woensdag hield de heer Sinninghe Dams'.é in de
Herv. Kerk zijn aangekondigde rede over Oorlog ri
Vrede. Een vrij groot getal aanwezigen gif door zijn
duidelijker.
„Gelooft ge. tante Sophie, dat hij..."
„Wjj weten niets, Dela. Bepaald niets."
„Om Gods wil."
„Wij weten, niets, kindlief." herhaalde tante Sophie
en. bralc onwillig af. Zij maakte lawaai met de schaar.
Zij schoof haar onderlip naar voren en keek boos
door haar bril. „Hij moet zeer zuinig zijn. Wat hij
nu verdient, is niet voldoende om van te leven of te
sterven, het is een 7.eer luttel bedrag. Hij moet weer
lessen geven, nog goedkooper dan hier, want hierha4
hij zijn oom Rühlemann nog en had weinig of niets
noodig. Hij is nu financieel geheel op zichzelf aange
wezen. hij moet eiken cent tweemaal omdraaien. Eten,
kleöding, woning, alles kost hem geld. Dat is zeer
moeilijk en eigenlijk niet in overeenstemming met de
ministeriëele beschikking. Want die jonge menschen
moesten een bepaalden toeslag hebben. Rühlemar.n
geef tnatuurlijk niets. Of hij het zal kunnen uiv.ho::-
den? Hij zal ook maatschappelijk veel te lijden heb
ben en dat ook wel weer uitlokken. Het is voor hem
reuzenmoeilijk, voor iedereen zou het dat zijn, maar
voor hem nog dubbel, hij heeft reeds zooveel achter
den rug. Ontgoochelingen, hittere nederlagen en tegen
slagen en wat het ergst is, hij E vol vertwijfeling over
zichzelf en over de wereld, zijn zelfvertrouwen is ge
wond, ja, gebroken. Hij moet zichzelf zeer in acht.
nemen en bovendien E oom Zoecke zeer haag voor
het examen."
Dela liep het koud langs den rug. „Bang?"
„Nu ja!.-. Het is een weinig bezorgdheid.
Met het oog op zijn vroegere ervaringen op dit punt.
Menschen als hij hebben in den regel iets noodig
een toespraak wat opbeuring zie je." Tante
Sophie bromde wat voor zich heen.
Dela zat stil voor zach "uit in de lamp te staren.
„...Wanneer hij maar wat middelen had waa
neer die ellendige Rühlemann hem maar wat gaf...
Ja, hij E te fijn van aanleg en gevoel, tante Sophie.
Fijner dan de anderen. En een elk heeft ook de
keerzijde van zijn deugden. Men mag hem niet te
zwaar aanpakken. Hij heeft een hand noodig, die li era
leidt, tante Sophie. Menschen als hij zijn in hun vrïl
ook fijner, breekbaarder, als dun staal... Ach, tante
Sophie, ik heb menigmaal zulk een zwaren, onuit-
in,
