le Coöperatieve Zuivelorpisatie.
•Weien te kiezen.
b
h
s
3
#1
ii
3
1
b
b
8
3
ar
Zaterdag 2(5 October 1912.
56e Jaargang. No. 5206.
DERDE BLAD.
Voor Dammers.
fl
V—-
ik.
esi1
B
li
pi
s
n
9
m
Hf
8
8
B
•e)
tatrtinsclffl BriBTen.
RRCLAMES.
en
vtii
tues
en
leis
jen
ing
UIT DE PARTIJ.
De volgende belangwekkende stand is voorgekomen,
in een parlij. gespeeld door J. de Haas met wit legen
i éen der ihoofdklassespelera van V.A.D. De afwikkeling
i is leerzaam, want men kan nu eens zien, welke eigen
aardige slagzetten mogelijkzijn in onregelmatige par
tijen.
Zwart.
Wiïb
wm.
TM
wm
Wk
l'Li
m
'"9,
m
'/mt
m
■mz
Wat.
„Helpt elkander
rechtvajudigheid
deugd;
woont, oti vanwaar uit de wereld geregeerd wordt,
dan de „Faust" niet? en Nattban der WHsc" niet?
en „Shylock" niet? En indien men ze wel kent. heeft
men er <lan niets uit geleerd? En als men er wel
wat uit geleerd heef*, schaamt men zich dan niet.
zoo tegen recht en billijkheid te ageeren? Zie. ik-
WJrt.
S™d2r24,'284^J^n °P: 10- 13. 15,
'0. °p: 23" V. 31. .32, 33 ,o>
Het spel liep als volgt:
Zwart: 10—14.
muur ondersteunt elkander nooit In onrechtvaardig- ben 'a, vijand van de doodstraf-, om redenen die ik
lieid en boosheden. Vreest God en weet, dat God heusch we! motiveer'n kun. al kou de pastoor :n<--
♦ft streng straffer 1» van het kwaad.» wlen Ik verleden week reisde, di: moeilijk aannemen
.Mohammed. en nog minder begrijpen van „zoo'r. verstandig man -
Uit het Vijfde Hoordst, van de Koran. als lk wa»; maar ik geloof waarachtig, dat Ik in
staat zou wezen tot het uitspreken van n doodvon-
„Zlet, oen gebod geef ik u, dat, gij elkander lief- j nis over zulke domme mtiwchcn al» ras- of rods-
Jezus. i dionsthaters. Ofschoon mijn haat dan toch niot zou
p» i r- i i k i wZ®.n dU> men^che"- maar tegen hun domheid.
Of i Aesopus was of De la Fontaine. die de fabel Want ik haat niets, zelfs mijn eigen zwakheden en
van den Wolf en het Lam gedicht heeft, weet Lk 1 zonden niet, hoeveel ik daarmede ook al overbracht
-niet de mcnschcn schrijven wel eens meer wat heb. en hoeveel verdriet deze me ook al veroorzaakt
van elkander overmaar de waarheid ervan is klas- hebben; maar domheid* Zwijg ervan! iets erger* be-
sïek. staat or niet! Het zal Tyrus en Sidon verdraaglijker
wezen ln den dag des oordeels dan *n dom inensch!
nrndneten aan de boeren uit te kceren „Waarlijk. Christus Jezus, de zoon van Maria, i» weten zouden, dat alle godsdk-nrtige menschen
Vele hoeren kennen do geschiedenis Velen wétén God» apostel. Geloof dan ia God en Zijn* gezanten om dan maar „gododti nstlg-u- zeggen mot het
er van te verhalen hoe de zaken stonden, toen /.ij in 'en zeg nooit: Er zijn drie goden. Doe dit «jet; het uiten van verschillende klanken éenen Naam be
den goeden ouden tijd de melk leverden aan d zal beter voor u zijn, want, er is slecht» éen God. doelen? Kent men in die kringen, waar het Gezag
spceiualieve Jabriekcn. Deze hecischten toen. bijna on- Christus ver.Nmiu.ddc, niet trotóeh Gods dienaar
beperkt in hun kring. De coöperatieve fabrieken waren zijn; doe gij het ook niet. mn,
er nog itiet en deden hun tfus geen concurrentie aan. «orapnmeu.
Was er nog al eeno andere speculatieve fabriek ju Uit liet 4 ierde Hoofdst. van do Koran,
hun omgeving, dan waren de hoeren genoeg „business
man' om wel te weten wat een nril kas., en de
veehouder trok aan 'l korlsle eind.
De melkprijzen waren zoodanig gesteld, dat er nu isl
een behoorlijk (vaak onbehoorlijkdividend, reus.ie.uige
afschrijvingen op de bezittingen plaats konden vinden,
terwijl reserve vormingen niet achterwege bleven. Naas-.
I deze lage melkprijzen, werd *J>ussenhuur geheven. ter-
Wijl 't melkvervoer eveneens den veehouder op rekening
werd gesteld. In tijden van heersohende veeziekten, hebt."
b.v. mond- en klauwzeer, wanneer er zeer weinig melk
werd geleverd, werd de melkprijs verlaagd, .wegens
ongeschikte melk. Hieruit kan men afleiden dat dan
niet volgens vetgehalte werd uitbetaald.
De vernuftige lezer zal opgemerkt hebben, dat deze
schets ccne schildering is van de locstanden in fries
land. ccne kleine kwart eeuw. geleden. Sommige dezer
factoren zullen nog wel geldende zijn in bepaalde s',re
ken ook buiten Friesland.
Evenwel er kwam verandering. De coöperatie kwam.
Aanvankelijk slechts langzaam opkomende, evenals do
vloed langzaam maar zeker opkomt en in zijn stroom,
nieuwen voorraad mede neemt, om (Ie oude lang zand
of slib met eene nieuwe te bedekken. De coöperatiévé
zuivelbereiding kwam, aanvankelijk met medelijden aan
gestaard door den welgedanen speculant, die in haar
een doodgeboren kindje waande. Zij ontwikkelde zich.
werd bestreden, groeide en weinigs jaren waren noodig.
haar zoover te brengen, dat zij krachtig den specuïalieven
•bedrijfsvorm kon bestoken en zijn macht niet onbe-
langrijk ondermijnde.
1 Het resultaat was.' Langzaineihalid niocs'cii de spe-
i culatievc fabrieken een hoogeren melkprijs betalen, af-
Dit tal cl Wol van Aeuopus^ezeu; «r Sff?
mjkten. doch ook hiertob hSell do opkomM de. cofl- althans reeds in zijne <laEcn - hij loefde ln de **- fSSJf' !"J' dlc"
Er 6tond 'n lam aan 'n beek te drinken, en terwijl
het daar stond, kwam er 'n wolf, die aan den li ooge
ren kant der beek ook ging drinken. Hij had plan
het laan op te eten, maar fatsoenshalve durfde hij
dit niet zoo in eens, zonder reden of aanleiding te
doen, en daarom zei hij tot het lam, dat deze het
water troebel maaktie. Het lam, dat aan de lagere
zijd-a der vlietende beek stond, antwoordde daarop
heel schuchter, dat dit niet kon, want dat het water
toch niet naar boven stroomde; waarop de wolf weer
antwoordde, dat hij geen brutaliteit verwachtte van
'n dier, dat hem verleden, jaar ook al zoo dikwijls hoor het woord van ^Konim^ v-Hai
door zijd misdragingen geërgerd had .Verleden jaar, denk dan. dat de Sultan 'n e" lk ,be"
•.meneer?!" zei het lam. „toen was ik nog niet eens dvaal-leeraar Mohammed" en Ifonfof
geboren!" „Zoo, niet?! Nou. dan was 't je vader volgeling van Jezus (%rfcrtn« wifiïS Ferdinand n
of je broer, of althans iemand, die sprekend op je dan ben ik mijzelf volkomen hUtS 6" heet'
leek. En nu verdraag ik het niet langer:" En na een *n fataoenlUk mÏTp„ *2?"t fk de"
dit gezegd te hebben achtte hij zijn verontwaardi- noem. ander n schoelje
ging voldoende bepleit en gerechtvaardigd, om het
En voor zulke ezelskoppen zie ik nu al die konin
gen en regeerders, al die menschen aan, die den
er-nen mensch tegen den ander opzetten, omdat hij
óf uit anderen wortel ontsproot of den naam van
God adders spelt en uitspreekt; zie ik al die men
schen aan, dde altijd 'n reden zoeken oii natuurlijk
ook altijd 'n reden vinden, om 'n ander mensch of
'n andere menpchengroep te haten.
En als ik dan de proclamatie lees, die de Sultan
verleden week aan zijn leger Het voorlezen, en ik
Vi/w J
iWit: 2722. Zwart: 1014. j waren <le veehouders van de eene malaise in de an-
derc overgegaan. De inrichting van hun bedrijf deed
Op 1218 volgt wit met 3934 met 'winst. Op hun naar de zuivelfabrieken overgaan, een volgend
21—27 speelt wit 32:21. zwart 16:18,dan wit 3732. geslacht, onbekend met boter- en kaasbereiding, moest
zwart 26 28. wit 3933,gewonnen f riïn melk door anderen laten verwerken: dan juist
Op 7—11 volgt 22—17. zwart 11 22, wit 32
vart 21:41, wit 36:47. zwart 27:37, wit -18
H zwart
a zwart 37 48. wit
"aardige damslag
9—34. zwart 1830. wit 253.
2. Wit: 22—17. Zwart: 21—27.
r6D Ln antwoord op 1218 of 13IS, zou wit spelen
5 1711 en 3833,. Op 711,. dan wit 2520 en
13934 met dam) op 3.
Zwart zag al deze gevaren en speelde 2127, den
kende hiermede alles te ontloopen.
j zijn melk door anderen laten verwerkendan juist
1 waren zij overgeleverd aan de ongenade van den specu
lant.
De opkomst van de coöperatieve zuivelbereiding heeft
dus voor den boer tot resultaat gehadle. hoogera
melkprijzen. 2e. hetere voorwaarden, 3e. mindere af
hankelijkheid.
.Maar do heleekenis van do 'coöperatieve zuivelbe
reiding is voor den hoer hooger dan de hier genoemde
voordeelen.
lij nel
Wit
31 22.
22—18.
37—31.
25—20.
39—33.
43 1.
Zwart 12 21.
22.
28.
25.
39.
dat wij zooveel waarachtigs ii\ zijn fabelen vinden s'aat ze tot den laatsten, man toe. Laat er niet
en da,t zij 'n klassieke waarde hebben, geldend in
alle tijden en onder alle volken.
Italië, in zijn oorlog met Turkije, is er slecht afge
komen,. De menschen, die er buiten stonden, wij Ne
derlanders bijvoorbeeld, hoorden den naam „Tripolis",
keken er de kaart eens op na, lazen de telegram
men, telden zoo nu en dan de dooden eens, hoorden
van fusillaties, levend begraven, koppen afmaaien en
aödere vriendelijkheden; en als een onzer de vraag
deeid de malle vraag, de nuchtere vraag, de domme
vraag waarom dit alles geschiedde, dan schoof
Deze hoogere betcckenis is vooral gelegen in het meu ous 'n artikel onder de oogen van drie, vier
beginsel dor coöperatie. Een veehouder js niet alleen. kolom» dat °hs niet wijzer maakte of we kregen 'n
geholpen met hooge melkprijzen, mei beste Jeverings- relaas van duizend en meer woord/en, waarbij we
voorwaarden en groote onafhankelijkheid. Wat baten gevoelden, dat we met 'n kluitje in 't riet werden
hoojifl melknriizen. wanneer dat alles toch weer moei gestuurd. We voelden telkens, dat, de reden, van al
hooge melkprijzen, wanneer dat rülês toch weer moei
worden uitgegeven aan pachten. Wat haten, hoog.' melk
prijzen, ui (stekende voorwaarden en groote onafhanke
lijkheid. wanneer hel bedrijf niet is gesteund- door een
zekere male van bestaanszekerheid r 'Dit is vooral „des
Pudels Kern' van dc coöperatieve zuivel organisatie.
dat booswichtig gedoe 'n heel andere was, dan men
ons vertelde. En dan zwegen we maar, nu eens den
leven. De Turk is onze erfvijand en wij zullen niet
rusten voor wij hem verdelgd hebben."
Eit is niet woordelijk. Ik ben mijn, aanteekeningen
op reis kwijt geraakt; maar dit is de geestelijke
inhoud van beider bedoelen. Menschen, die ln staat
zijn dit te vergelijken met den oorspronkelijken tekst,
zullen dit erkennen. En nu vraag ik, wie hier „Chris
ten" en wie hier „Turk" mag genoemd worden, al
thans zooals wij Christenkinderen, de woorden „Chris-
tou" en „Turk" hebben leeren verstaan.
In de proclamatie van den Sultan is iets, dat aan
d-» Bergrede doet denken,; in het woord van den
Christen-koning Ferdinand niets daarvan, integendeel:
enkel bitterheid, boosheid, wraak.
Zoo'r. soort „Christen" was Philips II en Alva en
Vargas en al die andere schurken, die meenden, dat
gedoopt te zijn en wat wonderverhalen voor historie
aan te nemen, voldoende vrijbrieven waren voor het
plvg-n van aRerlei misdadigheden. Zoo doen die chris-
we maar, iiu eeno
een, dan, weer den ander in ons hart gelijk geven,d. beesten in Rusland tegen T»den
Maar hij, die niets zei en maar afwachtte, wat en zb Joceu zijn, zoo doet de „christelijke" Nedpri:>p/t
verder zou gebeuren, was het verstandigst. sche regeering in Nederlandseh Indië wkir «.u .rl
- - - Welue Heuüa •n*Jr»teniDg vao de Inlander»^
'eèh wonder, L
jjoor. .Wei hacl liijl onmiddellijk verlies kunnen voor- c'oöperalieve zuivelorganisalie die v.uagpimten "naar vo
lkomen, door als tweeden zet een schijf te offeren; ren, die de bestaanszekerheid van den veehouder verhoo-
icn dus 2933 ie spelen en daarna te trachten de gen. Als zoodanig wil ik hier noemen de vorming van
Witte schijf op 17 te winnen. Lcdenkapilaal. Voor den oningewijden lezer, moet ik
dit eenigszins hreedvoeiiger omschrijven.
AVat is Ledenkapitaal.-' Deze vraag mag allereerst
gesteld worden. Gew oonlijk hoort men deze voor stelling.
Ledenkapitaal is dat bedrag, dat jaarlijks meer wordt
afgelost, dan afgeschreven, liet kapiiaal, benoodigd voor
de stichting en 'oprichting eèner coöperatieve fabriek
wordt afgelost over een zeker aantal 'jaren. Voor deze
aflossing is dus geld noodig. dat een onderdeel vormt
van de exploitatiekosten. Dit gold wordt nu gevonden
op de volgende manier. De bezittingen gaan jaarlijks
in waarde verminderen. Voor «eze waardevermindering
i wordt do onkostenrekening belast, waas-door geld vrij
komt. Dit bedrag is gewoonlijk ontoereikend voos- de
j aflossing. Hel resteelende gedeelte vindt men doos- da5
la «ntmivwi Dozft wo; der
llUVMlllg. 11V' *W.w.
I dc J^den voor nvte goed te schrijven. Deze vvps den
pp deze manier langzamerhand geldschieter in hun
ciaen" zaak. Stellen _wc een voorbeeld. Het kapitaal
eener fabriek is J?.v. f 80.000. Dit kapitaal moet nu
dertig jaren zijn afgelost. De fabriek heeft dus na
i dertig jaar geen schulden meer aan dealen. Voor wuar-
j devermindering is in dien tijcl afgeschreven 50 pet,
De bezittingen der vereeniging staan alzoo na 30 jaa
i Wanneer ik hier telkens spreek van coöperatieve zui- i - - -J' n^n r
mooi stukje partij, vooral om de verschillende velbereiding en coöperatieve zuivelorganisalie clan moet v«ertien dagen geleden, beëindigd met de veroordee- mendis niet in staat de geestelijke meerd< r-
m- <he alle aandacht verdienen. Hot _is waaldijk men dit beschouwen als oorzaak en gqvolg. De laatste lm° van ltahë- om gedurende vijftig jaren, jaarlijks -*J
dat zwai't door deze 'combinatie vei*- is uit de eerste voortgekomen). Krachtdadig brengt de zóóveel geld. aan Turkije te betalen.
-----vn- I Of Europa dit, goed vindt,? Ik weet 't niet; maar
soms denk ik, da,t de opsteller van, den, Heidel berg- :,v v' '«"-enjK is, m Kerkgt
i „„„c vati h«hhen. als hii 13 ^Jschuwelijk! Meer dan!
UIT DE PARTIJ.
De volgende slagzet kwam voor in een partij .tus-
schen de hoeren V. S. E. met wit en K. Stolp met
zwart, beiden uit Wormerveer.
Leerzaam is de wijze, waarop zwart op den slagzet
Ipcclt.
K. STOLP.
Zwart.
hine
m
m
m
V-
33
m
PjSjS
m
m
'/zm.
km
En de Italiaansch-Turksche oorlog is,
der zich verzettende Javanen te waaxdeeren
het geforceerde kerkgaan der onverschill-ge
ofieUren en ambtenaars, die, sedert het Ministerie
C br-Kttlijk" is, in kerkgaan 'n voordeeltje zien. Dit
zoo v,:il-
wie er oauei nmr n slaatje uit te slaan was. verkochten ze hun
6r En,aan,auwelijks is de vrede tussehen Italië en Z13,« hen geweten, hun innigste overtuiging als
Turkije geteekend, of Turkije „ordt aansevaileu door °0lt bCKte" hadden
al de BaUcau-Staxen tdgel«k. Koninkrijkjes, vorsten- het met deed, heette 'n ..ketter „paga-
dojnnietjes die er gisteren nog niet waren en mis- J"st ««..godloochenaar en ai dat moois meer, braeh
sr-hien morgen weer van de aarde zullen zijn weg- °P dei1 brandstapel, stieten hem uit zija
gevaagd, hebben in onderling overleg, tegelijker 'n ïl?,uld van dlon Man- dle
tijd de wapenen, opgenomen, om Turkije de les te
lezen, recht te zetten, ten, onder te brengen.
Waarom
gezegd heeft: „Zalig zijt ge. indien gij weet wat gij
doet; maar wee u, indien gij diit niet weet"; die de
gelijkenis dichtte van, den verloren zoon en daar
mede protest aanteekende tegen alle priesterdwang
of priesterïnvloed. en gezegd hee'ft. dat alleen de rci-
nen van, hart God zullen zien. Z6o onchristelijk
Wit.
Lees de- fabel nog maar eens, waarmee ik dezen
brief ben aangevangen en dan zult ge "t misschien
beter begrijpen, dan ik u met duizend woorden zou
kunnen zeggen; want eerlijk gesproken, weet ik er geen Jood en geen Turk, en wie de boeken r'L.r if-rT
ook niets van, evenmin als... eentg mensch, even- voIken leest en hun doen tradeRHit 7. ?e
min als de „wolf" of zooals hier: de wolven ls tussehen. „Christenen" te leven en hirn^UK^,
zelf. Na de losmaking van Bulgarije van het Turk- gezwets aan te hooren. weet wel dat de ChH -
sche Rijk, nadat Ferdinand zich als Czaar als nen'* alleen met den naam tevreden riin
„kleine Czaar" wel te verstaan had laten uitroe- betrachten ran Jezus' lessen overiaron riaar l
zich onafhankelijk had verklaard, Oost-Rumelië deren, die er *n hart en *n geweten on n-ih^
is hij gaan droomen van ook dat Des Sultans en des „Ch rietelij ken" Konings^
tiog op dé balans gedebiteerd! voor f 40.000.- Dit ~be- had ingerekend,
drag is dan het z.g. Ledenkapitaal, dal de lejden zich gedeelte van Turkije tn te palmen, waar zoovele Bul-
langzamerhand, boven hunnen melkprijs hebben ver- garen wonen,
worven. Een ieder, die uittreedt door vertrek, opheffing
der boerderij of anderszins, krijgt zijn aandeel hiervan
uitbetaald. -Ter voorkoming van misveis!and wil ik
hier even opmerken, dat bisschen Aflossing. Afschrij
ving en Ledenkupïtaalvorming g?en<?Wei verband bestaat. maaI onwau.
't Js hier echter niet de plaats "dit verder uil ta'werken, troebel, maar is 'n lekker hapje voor den wolf,
J— ->is de heele
Stand z^'art, 14 schijven op:.3. 4, 8, 12, 13, lo,
«ai .6. 18, 19, 21, 23, 25, 26 en 29.
Stand wit. li sohijven op: 27, 30. 31, .32, 34, 35,
17 38. -40. 41, 42, 43, 45 en -48.
iWit's si>el had het volgende verloop, wit is aan zet
achj
1. Wit: 43—39. Zwart: 12—17.
Om wit te verlokken op de winst
tit te gaan.
schijf
2. Wit39—33.
Wit loopt in de val.
Zwart
Wit: 33
32
34
12
18
2-4.
14A'
12.
21.
39.
4— 9.
23—28.
9 29.
Dit is de eigenlijke reden van dezen oorlog. De
wolf heeft trek in het lam, en omdat *t nu wel 'n
beetje bruut is, om dit maar zoo ronduit te zeggen,
worden er meer „billijke" redenen gezocht, die alle
maal onwaar zijn. Het lam maakt 't water u.et
- -1 —air nat
'Ledenkapitaal kan gevormd wbiden door jaarlijks
hiervoor een bedrag le rese'weeren. Dit word! geluk
kig meer en meer in toepassing gebracht en wel pp
aandringen van do organisatie. Melkprijzen en land
pachten zijn nauw aan elkaar verwanI. De laatste stij
gen regelmatig mei do eerstgenoemde. Dit is voor d'en
veehouder een ernstig kwaad. Eenigszins kan men dit
tegengaan en daarmede tegelijkertijd een ander doel
hereiken. Zijn b.v. de prijzen der producten hocg,
dan is h.et een gezonde zaak, een bedrag te reserves-
ren voor Ledenkapitaal. Daardoor drukt men eenigs
zins de melkpriizen en voor de leden der fabriek
vormt men als 't ware een soort van ouderdomsver-
la,at aan duidelijkheid niets te wenschen, over.
Moet ik hier nog meer aau toevoegen? Ik durf
niet. Laat 't genpeg zijn! Ik heb genoeg gezegd. Mis
schien te veel! Misschien zijn er menschen. die zich
aap den toon van dit schrijven ergeren. Goed! Laat
hep zich ergeren,!... en zich belceeren, terug keer n
van dien weg van christelijke vertooning. die nie's
christelijks meer in zich heeft Ik weet van Een.
van wien de overlevering zegt. dat Hij predikende
en goed-doende het land doorging en die zulke v<r-
toonere van vroomheid voor de voeten, wierp, dat :'.ij
waren als „slangen, en addergebroedsel, wit gepleis
terde graven, van buit.en wel schoon, maar van bin
nen, vol doodsbeenderen en onreinheid"; die v.-aard
waren, „dat er 'n steen om hun nek gebonden werd,
om verzopen te worden in de zee."
Wilt ge u ook hieraan ergeren? Goed, erger
En omdat de Bulgaarsche wolf om zooveel mo
gelijk bij de gelijkenis te blijven dit Turksche
lam niet alleen aandurft, heeft bij Servië en Grie
kenland bepraait, om hem bij te staan.
En dit gebeurt n,u ook. Maar 't gaat njet van
harte. Griekenland bleef liever thuis, net zoo goed
als Servië, dat graag terug zou keeren van den in
geslagen weg. In Belgrado is men niet wel te spre
ken over Montenegro, dat als klein praatsmakertje I
en uit zucht; naar populariteit de vijandelijkheden Maar laat die woorden ons "low.,- Vri!
- - - ei inkeer breien!
t iri, WP_T v,eike reden Ferdi- ea inkeer brengen! Heeft Jezus daan-oor alles gele-
21
16
25
43.
38.
43.
(J Slaat wit bij den lden act. mplaats 32 4 onmiddellijk
14 12. dan 'is het verloop 'als volgt
S' 4A' Wit32
5. 48
6. 12
12.
39.
21.
Zwart 21 43.
19 23.
16 38.
Een mooie slagzet
(Vervolg van het No. van 30 December 1911
I In het laals'e artikel schreven we. dit do coöpe-
bïie dc macht \ran den speculatieven bedrijfsvorm heeft
getemperd, en de beslaande fabrieken (speculatieve)
ïwingt. een rechtmatiger aandeel van de opbrengst d
Éen gedeelte van het inelkgeld passeert hun "beurs ziiQ elkanders vrienden niet! Weet dit wel! En 'n In de middel-ecuwen kon
wordt voor hen gereserveerd, en hun'ter hand bondgenootschap van menschen, die elkander bijstaan den. dat daar. waar 'n Turk znn ww JI
i— I om een derde te vernietigen, is 'n „complot" en n,eer g'öeide, welk gezegde zou e- In
lean niet anders dan ellende en schande brengen over |aiJn over de Christenen on's'jrm -r1!
hen, die er aan, deelnemen. kringen? Vele christelijke schrijven wnT1c
We zullen elkaar over 'n maand of wat als er ')CT1 neer geschreven, dat hehzurhi tn'"s
weer zooveel duizend ma,n vermoord zijn.np; v«„„rar..„„i. .- ^n-. onlrouvv.
eens nader spreken. En welke de gevolgen van
misdadngen oorlog wezen kunnen, is niet te bereke-
i. Hebt ge de plaat van de „Groene" van verleden
■v- o-ovion? Terwiil de Balkan daar aan 't vechten
steld bij: een eventueel uittreden uit de coöperatieve
vereeniging. Een soort spaarbankboekje, dat ieder lid
heeft, wondt telken jane bijgevuld:, mei hun gevorinid aan-
deel. zoodat een ieder zijn eigen aandeel 'kan nagaan,
1 waarvoor hifi dan eene zekére rente kriigt uitgekeerd.
I H. TII. DE "BRUIN.
St. Maartensbrug. Oct. 1912.
CCCLXXIII.
DE BALKAN-STATEN TEGEN TURKIJE.
„Den boozen, is het, gelijk, of gij hun (le waarheid
verkondigt, of niet. God heeft lui mie harten en ooren
verzegeld, hunne oogen geblinddoekt. Zij zeggen: Wij
gelooven aan God en aan het jongste Gericht, maar
niettemin trachten zij God en de menschen to mis
leiden. Helaas, zij mjsleideri slechts zich zeiven en
begrijpen het, niet. Een ziekte zetelt in hunne har
ten, en God zal die slechts doen toenemen."
Mohammed.
Uit het, Tweede Hoofdst.. van de Koran.
P-S woordbreuk ondeugden zijn. die speciaal bij de Chrisle-
nen voorkomen. Zandt ge ineenen, dat 'men dit in
Turkije niet zou weten? Daar heeft'mee '1 aan dcci
ire lijve ondervonden en ondervind' meu 'l nog. Als ik 'n
Turk was. dan zou ik 't spreekwoord in omloop bren
gen,.'n M^isch moet zuinig op zijn kwitanties wezen,
vooral wanneer hij zaken doet met Christenen.'"
Doe 't hier voorloopig maar mee en wees waakzaam
genoeg, dal t op u niet van toepassing zij.
II. d. II.
nen.
week gezien? Terwijl de BaJkan daar aan 1
is, zitten de Europeesche goden: Keizer .Wijhelm.
Keizer Frans Jozef, en van uit den hemel dit gade
te slaan, den tijd afwachtend, waarop zij er zich
mee bemoeien zullen. En indien dit gebeurt...! Arm
Europa, dajt zoo overgeleverd zal zijn aan dwaas
heid en, willekeur!
Men heeft het willen doen voorkomen, alsof deze
oorlog 'h. oorlog zou zijn van rassenhaat of gods- j
dienstverschil. En menschen, die niets aannemen of
ze moeten er aflhans iets van begrijpen, hebben j
elkaar bij 't hooren van die verklaring eens aan-
gekeken. Rassenhaat?: Is t menschelijk versaand;
dan zóo beperkt, dat 't in verschil van ras en af-
komst 'n reden vinden kan tot haat? Moeten dan 1 Welen
beuken en eiken elkaar óok haten? Godsdienstvcr- publiek heeft een
schil'? Hebben we dan zóo weinig begrepen var. wat keur te lu. Men «r.nV kt *7 <Ioör v°°
Plato, Christus. Puit». Shakespeure. Voltairc. S.hll-b-nm Jü...,s-I!,;Kn«ale,
Ier, Goethe en nog zoovele andere vertegenwoordi- lük ilnnvuiii -^'^eC!V,|tePeiL »a!uur-
gers der mengchheid bedeelden, dat we' nog niet doe!:" reini"' uisiui'end %eroo:zaak:»Seen verzwakking,
kiezen
een uitnemende makhel
