-
Plaatselijk Nieuws.
HOLL. MAATSCHAPPIJ VAN LANDBOUW, AFD.
SCHAGKX.
Vc.i-y.ul g op Donderdag 8 Mei, ia hel hotel Vader,
des nvoi .i. 3 nu,-. Voorzitter de lieer Jhr. J. P. W.
v. Do. 11, opent de vergaièar.'fflg, waarna de' heer P.
C. lloekei, see.ctarfls, de notulen, leest die onveran-
dv.d worden -oedgjkeuid.
Verschalende ingekomen stukken worden gelezen, w.o.
«te vc, scliii.lende Iwpalingrn voor de gxxHcÖö-pé rei .ge
legenheid naar <K- g oote tenioonsiei.ing te s-Graven-
ha^ en d<- aanstellihig van monsternemers en het tarief
vauwe.-c de \Y reenjgmg van Oudleerlingcu 'der Rijks-
landbousvwinteischoo. alhier. Aan deze goede zaak wordt
besloten f 10 subsidie ie geven.
De rekeniing over 1912 sloot met een voordedig
saldo van f Gtf.lVh», de uitgaven waren f289.50. do
ontvangsten f 357.69' De rekening wordt goedgekeurd.
I>e t»cg o -t.ing wordt vastgesteld tot een" bedrag van
f 395.69. De p. ijzen voor de raaimenkeu ring werden
met f 15 verhoogd.
Met ledental bedraagt thans 86.
Men aantal brochures van Dr. Hagedoom over <yy-
dcelkiUKll,.:- zaadteelt en fokkerij, zullen lieste'.d v.or-
d.n ca onder do leden worden verspreid.
Tot Bestuurslid wordt gekozen de heer H. Visser.
Volgt nu de liespreking over het aanvragen san
de g oote a fd edingstentoonstelling in 1911 in oauc ge-
ïiiecntc. Met algemeene stemmen besluit do vergadéring
alle pogingen aan te wenden de 1enstoo«istcdiing 'hier
ie krijgen, en in betrekking tot deze zaak sameai te
verken met de zuslerafdceiingen te Wjeriiigcnvaabd,
Waard en Groet, Anna Pauiowna, Helder, \Yieringan,
Ba.-singarhoni en Zijpe.
Na enkele lKsp rekingen van hnishoudelijken aard,
volgt sluiting.
De openbare School en de
Verkiezingen.
Donderdagavond sprak de candidaajt der Socaaal-De-
moci&ten voor de Tweede Kamer in, dit distriet, de
heer A. H. Gerhard van Amsterdam, in het lokaal
van den lieer Igesz.
Er waren slechts een 50-tal belangstellenden opge
komen, de heer Oukes .voorzitter der AM. Schagen
van de S.D.A.P., sprak dan ook in zijn openingswoord
zijn leedwezen over deze bitter-geringe opkomst uil,
vooral teleurstellend, daar het onderwerp toch van zoo
groot belang is.
De heer Gerhard heeft de ervaring opgedaan., dal
waar gesproken wordt over 'de openbare school, een
kleine opkomst 'n zeer gewoon verschijnsel is. Het
vraagstuk der school toch interesseert in waarheid maar
weinigen. En wel door deze omstandigheden: lo. zeer
velen hechten aan de schoolkwestie niet zoo groole be
teek enis als aan de economische kwestie; 2o. anderen
tooncn geen belangstelling, omdat zij meencsi dat de
school er nog niet zoo bedenkelijk voorstaat en 3o. is
•eene vergpdcring als deze voor velen niet zoo interes
sant, omdat ze nu juist niet een soort hanengevecht
belooft te worden. Als Dr. Kuyper de vriendelijkheid
had met spr. te komen debatleeren, dan zou da zaal te
.klein blijken. IIcl mensehdom houdl nu eenmaal van
gevechten, Ln Spanje de stierengevechten, elders hanen
gevechten, en in ons land een soort hanengevecht, dat
men debatavond noemt.
Tot zijn onderwerp komende, zal spr. inel cefiigje
feiten uil de historie de belangrijkheid laten zien van
het vraagstuk.
De openbare school dateert van do Omwenteling,
na 1795, .doch wanneer we haar de Vrucht achten van
de Revolutie alleen als zoodanig, dan miskent men
de heelo geschiedenis. Daarom is t noodig in de ljisto-
-rie terug le gaan.
Onderwijs is er altijd gegeven, in eiken staat en in
elk tijdperk, en bizonder opmerkelijk is dit feit, dat
liet ondeiwijs steeds is geweest, in £izondere mate.
een voorwerp van groote zorg van de overheid,;
in groote tijdsgewrichten, die keerpunten genoemd kun
nen worden van een volk,
Yoe. de lc maal in deze lapden was het onder
Karei den Groeten, om de zeer begrijpelijke reden,
dat hij de school noodig achtte, maar ook mogelijk,
om het christendom in de landen te "bevestigen in
zijn strijd legen hel heidendom.
Een ander groot tijdstip in de Geschixlenis vomidc de
Kerkhervorming. ln die dagen werd door de overheid
al weder in onze landen aan de school de moest l»i-
zondero zorg gewijd, tin ge kunt nooit raden welke
man zeer veel er voor gedaan heeft. Het was Spanjes
Koning Phi'ips II. die daarmede het voetspoor volgde
van zijn vader Karei V. Hij is de man geweest, die
►reeds een .soort leerplicht invoerde. "Waarom hebben
zij zooveel moeite gidaan voor de School r Zij' "be
schouwden dr school als hel groole middel om het
opkomende gevaar der kerkhervorming le bestrijden
en het Katholiek geloof te bevestigen.
Hel voetspoor van Karei V en Philips II Werd on-
middellijk nugwo'gd, toen deze Gewesten de Spaan-
'sche ovorh(x*rsehi,ng in dan 80-jarigen oorlog afschud
den. Het was ;u die roerige, in die buitengdwoon
"zorgelijke tijden, da! de vercenigie provinciën ocaicj
opmerkelijke zorg wijdden aan da school. Het was
niemand, minder dan Prins .Willem I die do g oote
beteeken is der school begreep, en cr gebruik van maakte.'
'Hij' vaaidigde plakkaten uil, (li2 voorschriften IKwal
len .waarvan do strekking thans nog heers diende is.
En wat was de moliveering voor die .groole zorg
voor liet onderwijs f Aangezien hel van liet groolsle be
lang is, de jonge republiek te bevestigen waarvoor
Hij kwam nader. Zij droeg geen hoed, had heerlijk
■blond haar, diep in den nek saamgestnengeld.
Er schemerde oen herinnering in- hem 'op. Een kiiii-
devgestalte met lange lokken hoog op zijn paard, waar
op hij 't had getiW en dat juichend} en jubelend over
de volden reed. En dan 'n half volwassen meisje, dat
bloosde wanneer hij het aankeek."Eu eindelijk een
slank schepseltje van achttien jaar, dat hijeenmaal j
in een «toüen luim haar moeien naam liefkozend in 1
liet foor had gefluisterd. Laone zoete kleine Leone.
Die was dus weer hiar. Hij was juist in dc slem- 1
miug 0:11 baar een welkom te bieden, hel was in elk i
geval een afleiding en bracht zijn opgewonden zenu
wen wat mei rust. i
Hallo, hoog nchte juffrouw Welke goede wind
heeft 11 hierheen terug gewaaid?'"
-Zij keek op, spreng op, staarde hem een paar se
conden aan en kwam dan naar hem toe. In haar
oogen was een schitterende, groote vreugde. „Kapi
tein m?"
„Ja ik, en levensgroot En blij en verrukt u mijn
lieve juffer, 11a een eeuwigheid weer terug te zién.'*
Het klonk nnopreelil, onnatuurlijk, maar zij hoorde
het niet, stond sleeh'Ls en keek hem aan. .haar hand,
die zij hem had toegestoken, nog maar steeds in de zijne.
„Een weerzien na vier langs jaren!'" zei ie hij 'dan
zacht.
Met idal lachje, dal hij voor jonge meisjes over had,
keek hij op haar neer. „Uiterlijk is er vesl veranderd,
juffrouw Leone» Staat het met hét hartje evenzoo?'
Weer trof hem een van die lichtende blikken, die
achter haar- opvallend langs wimpers zoo wondórlijk
konden opschitleren.
„Neen. het is hetzelfde gebleven, evenals voor vier
janr het is een dom hart en steekt nog steeds dn
•de kinderschoenen."
„Hoe zoo?''
„Het spint nog sprookjes. Is (dat wel te begrijpen van
een verstandig hprt
Palmer boorde de punt van zijn schoen in het zand
en keek naar dan grond.
„Het zal zich wel schikken, maar hot is toch ner
gens goed voor". Zijn hand schoof door de lucht als
veegde hij iets weg én dan zeide hij op veranderden
toon: „Zult u lang in Lindenslad' blijven, juffrouw?'"
liet noodig is de jeugd op lc lei len in liefde voor die
republiek om in ecu absolulen afteer van hot Ka
tholicisme..
En weet ge, wanneer het onderwijs op z n aller
slechtst was? I11 de 18e eeuw, torn Nederland zoo
rijk was, dat hel dc bankier v^ji Europa was. Toen
was liet niet de algemecne Hmlksontwikkeling aLlertrcu-
"ig>t gësleldi. Ja, enkele onderwijsinrichtingen moch
ten uitblinkenenkele manncai uitsleten in wetenschap,
maar dit geeft niet 'I peil aan van jlo algemeene ont
wikkeling De Ovo.rheia hield in naam de zorg voor
liet ontfcnvijs aan zich, maar inderdaad was liet ge
komen aan dfe Kerk. Dat kwam, omdat da groote
beteekenis van het zelfstandig volksbestaan niet zoo
gevoeld werdomdat waar iel gevoel van veiligheid
bestond, dc zorg der overheid begon te verslappen.
I11 alle plakkaten en verordeningen in de 17e eeuw
uitgevaardigd, heerschtc het beginsel, dat de overheid
zoigde voor de school. Het onderwijs toch 'was het
hoofdmiddel 0111 de toekomst van een land te verzekeren.
Met behulp van de school, kon men de natie leiden
in oen richting door de overheid g>ed en noodig ge
oordeeld. Dat beginsel is n'ooi' verlaten; in de wetten
is geen ander systeem gevolgd. Maar in do 18e eeuw
liet de overheid de zorg voor de school aan de Kerk
de kerk werd er opperheerscheres.
En dat is noodlottig geweestvoor de volksontwikke
ling .Langzamerhand kwam de school onder zoo in-
sleehte omstandigheden, .dat wij..er ons niet in kunnen
denken. Iedere provincie, iedere gemeenté had haar
eigen regeling; er waren zoovèafcautori'eiten, dat elko
poging tot verbetering dor onderwijstoestanden nood
wendig in het moeras verslikte. Het sclieen wel of
niemand zich veijiliclit achtte, nog iels voor 'l onder
wijs te doen.
Deze diep-treurige toestanden goed in 't oog hou
dende, spreekt 'J. vanzelf, dat de vele mannen, die
jaren en jaren vruchteloos ijverden voor .verbetering,
alleen geleid werden door die overweging, dat gloed
onderwijs Ln het belang is van het algemeen.
Datzelfde beginsel, dat van 1580 af, vanaf Prins
Willem I steeds voorop hoeft gestaan.
Het onderwijs is geen persoonlijke zaak, neen, hel
is de zaak van de gemeenschap. Dót was het voor Karei
den Grooten in hot belang van 't christendomvoor
Karei V ter bevordering van het Kath. g?loofvoor de
Vereen. Provinciën ter bevestiging van het Calvinisme.
Daar breekt dc Revolutie uil. In 1798 vèrscheettde
eerste akte van Staatsregeling voor de Bataafsche Re
publiek, ingeleid door een uitvoerige motiveering, van
de beginselen. In die motiveering komt "de volgende
merkwaardige bepaling voor: De Maatschappij .ver-
langt, 'dat ieder harcr burgers ontwikkeld worde en
in staat gesteld, om een goed burger der Mij. te worden.
Alweer de gemeenschapscisch. Van nog groofcr be
teekenis was, wat erop volgde: ..en dit dit onderwijs
worde gegeven naar eenparige wetten". Het onderwijs
moest dus gelijkvormig zijn; een groole en gewichtige
schrede vooruit.
Een nieuwe periode brak aan. Zoolang de Vereen.
Prov. bestond., was de school Calvinistisch, en dat do
school van 't begin van 1800 Calvinistisch zou zijn.
vond men heel natuurlijk, want men had alleen op
het oog een goede school. Mef shakke hand werd
het beginsel der wet toegepast, dr eenheidvschool voor
het gansche land. Maar Ipeu in 1815 Noord- en Zuid-
Nederland bijeenkwamen, begon de Katholieke kerk haar
rol te spelen, de school bevredigde haar niet. Dc g-ooto
strijd om de school is dan ook altijd geweest een strijd
tusschen het Calvinisme en het Roomschc geloof en
niet over het beginsel, dal overheid voor hel 011-
denvijs zorgde.
Het wT^d spoedig1 zoo'n herrie, dal de Regeering
water in haar wijn moest doen, en nu behandelt spreker
de opvolgende welswijzigingen, die alle poogden, om
aan öe bezwaren dar pölitieke tekens la nders "tegmioel
te .komen, maar die toeh allé niemand bevredigden.
Krampachtig echter hield men vast aan dit feit de
sch ooi-overheidszorg. -
De herrie Over de school duurde steeds voort» tot
in 1818 de Grondwet liet onderwijs vrij verklaarde.
Maar hiermede was de strijd niet uit. In 1857 bepaalde de
wet, "dat het onderwij's op 'de openbare scholen neutraal
moest zijn. Vier mislukte pogingen waren aan deze
wet voo.af gegaan. Het pjidra>vijs moest zoo iugj-
richt worden, dat het de godsdiens'ige geve-eens niet
kon kwetsen. Die eisch "van neulrali'eit had mei hef
onderwijs a's zoodanig, met dé paedafpgiek zelf niets
te maken, doch dat lag aan den strijd der politieke
partijten, aan den strijd tusschen de geloofsrichtingen,
die elkaar het licht i:j de oogen niet gunnen.
Maar die eisch van, upjtraü'eit, die den ondervvijt
zer niet vertelde, wal li)} wél moest d<ien. maar die
hom alleen vooi-schVeof iels niet te doen, had tot
gevo'g, dat de onderw ijzer in -d? opvoeding zijji eigten
riehling kon kiezen. g-Mwjuig-.'p als hij was om .vol
maakt onafhankelijk le zi|h ten opzichte van geloofs
verschillen. Hij kon 111 de schooLzoeken naar waf be
langrijk was voor de toekomst van het kind. Dank
ziji den verwoeden strijd over de seliool. gencot hij
in de school eene ongekende vrijheid En het iver
bazend welke mooie Vu goede gedachten 'n 50 a 60
jaar geleden betreffende de opvoeding der kinderen
door "cle Nederlandsche onderwijiè$s op sclirift zjjn
gesteld.
Wat is de laak der school r 'Den geest van het kind
te ontwikkelen; zijn Vermogon fe scherpen: vóór alles
hem te loeren denken, zelf te 'Zien, vvaar te- nemén.
De onderv\ij'zers voelden helt z«>ó goed, dat cle school
.een groote toekomst heeft 'in 't be'ang van dr op
heffing van het volk. Ondenvijs is een gemeenschap
pelijk belang, geen individueel belang.
Met voorbeelden loont splVSah, dol het begrip neu-
ba'itei! op godsdi mstig terrein 'ee-if ond'ng is. eo lcgrwh
kwam men in den loop dei- tijden tot het streven
naar de absolute neutraliteit.
Reeds Pestalozzi voedde, dat de school een andere
laak had dan een bepaalde richting,to j>Vopigeer:'i.
Hij: reeds leeraarde "dat. dio school het kind geve wat
des kinds is, «lat i. «fe volle ontwikkeling van zijn
gaven en krach ten. Want de Maatschappij: heeft daar
tiet grootste belang bij. 120 Jaar is er verloopon. en
wie nagaat, hoe 'L nu met de school is gjsteld, die
voelt wat een aanklacht er verscholen ligt in den toe
stand van het ondenvijs thans. Hoeveel kostelijke gaven,
die sluimeren m de lagere klassen der bevolking, komen
niet lot ontwikkelingHoeveel kleinheid en middelmatig
heid bij de gegoode klassen wordt niet kunstmalig om
hoog gewerkt. Alles ten nadeele van de Maatscliappij.
in haar gclieel.
Ook Fiöbel, de innig-vrome man, schreef dal irtler
kind individueel recht heeft op de volle ontwikkeling
van zijne gavén, en is het dus te yerwonderen, dat
langzamerhand in de school een nieuwe richting zich
openbaarde, dts. posjtieve ricliting, die eisclit dat hel
kind g.gcvcn orde, wat des kinds iidie zich ver
zet tegen alles wat het onderwijs in een bepaalde rich
ting wil leiden r De spreker wijst ophel reusachtige
verschil tusschen- de wettelijke neutraliteit en de pae-
dagogisdic neutraliteit, die {te onderwijzer zich zélf
oplegt in liet belang van het kind. Het 1" deze neu
traliteit, die dén grondslag: moet vormen voor de open
bare school! Dal is een groot gemeenschapsbelang.
En dat groofe belang, is dal in de lange jaren al
gediend r Spreker constateert, dat nog geen liberale
regeering er ook maai- oenigsziris naar gestreefd heeft,
om de Upealxue school aan haai- doel te do-en beant
woorden. De standenscholen worden yerooidealdde
6-jarige, schooltijd is gansch onvoldoende: ten eenen-
male in strijd met hare roeping L het feil, «üiï men voor
de volkss«Jüapl hel minste voldoende acht. Dé school
van tlians;gs nog dezelfde als die yan 1806. Dat is een
ontzaglijk verwijl aan de Liberale partij. Hel is jiu
ecliter niet meer de vraag: of eane liberale dian wel
eene clericaj^ .g egocrihg het ondenvijs vokloendo bé-
hartigen. Ot> een dergelijke vraag- antwoordt, spreker
voor allebei' ontkennend.
Maar in dezen lijd vertoont zacli het vraagstuk in
een nieuw Spreker betoogt? ctat de clericalé
partij altijd g^'figst is de hardnekkigste voorstandster
van de overhcidischool, maar in een bepaalde kleur.
Indien thans dê-'-ealvini^ten kans zagen, de scholen cal
vinistisch te maken en de Roomschen zicht moesten
onde.A\crpen^ de règoering zou ér niet aan denken
aan den grondslag van hel onderwijs iets te verande
ren. Dat is echter niet mogelijk en daarom zijn Calv.
en Kath. b°hdgenoolen geworden en vinden zij de
openbare school een gevaarlijken vijand. Uit dat ver
bond is het nieuwe beginsel voortgekomende
school aan de ouders.
Het nieuw voorgestelde grondwebar.ikel zegt, dat op
de ouders den plicht rust, scholen op te richtenwaar
zij daartoe niet in staat zijn daar za,l de overheid't
doenda,l is dan de opeubaie scii«x>l. Dat is de vol
komen reversie van de grondgedachte, die de eeuwen
door heeft gegolden. Daarmede wordt het onderwijs van
ha c hoogc p,;utsj>lotseiing afgerukt. Van een gemeen
schapsbelang SsJöfaT het eeii individueel belang en nood
wendig zal 'het peil meer en meer dalen, ten Schade
van het kind, ten schade vajn, de Maatschappij!
I-In op dit pixnF'hu is de itehliug van denhalen
en libeialen geheel anders. De cleiieaal stelt zich prin-
cipiëel op 'u sta^iidpunt, dat noodwtendig moet voeren
naar achteruitgang van het onderwijs, terwijl dc liberaal
met zijn principeT onderwijs gemeensdiap izaak, staat
op een bodem, waarop het mogelijk is, bij groolen
ijver onzerzijds te bereiken wal ons ideaal L. Wie «lil
go.cl in, ,'t oog houdt, jdie gaat piet meer kalmpjes
neerzitten 'hij ds overweging, dat jaclLch gesproken
er niet zooveel verschil beslaat ia de twee partijen,
maar die ziét ia dit, blijft hel onderwijs overheids
zorg, hel mogelijk is." dal bij' het groeien der denk
beelden deze ook de school ten' goede komen. Nimmcr
hfeefl yan zoo ernstige bedreiging van de school be
staan als de nu voorgestelde grondwetsherziening. Veel
erger is dié, dan de subsi lieeringen, want «Iie millioe-
nc-n kunnen hij goede wettelijke regeling vruchLhagejid
zijn vo.ir {le volksverheffing'; een andere regeering kan
daar ten allen. Jijde voor zorgen. Maar wordt dc Grond-
wet gewijzigd, niemand kan dan haai' werking tegen
gaan.
Indien ooit de bruta'i eit der clericalen is gebleken,
dan is 't w'el i-i 'hel durven vo-orstellen van deze
grondwetsherziening Dat er overeenstemming. i> tus
schen Clalvinisten en Katholi -ken, is te heg. ijprn maar
dal de Ch, isl.-Histon' ehen, die voors'anders zijn van
het beginselor.ctei'V.ijs- overheidstaak, er mede arcoord
gaan, is een bewijs hoe door en door valsch en teug-m
achtig «te coali iis.
Spreker eindigt niet de hoop ui le 'p eken, dat
hij de ovciiuiriag zal hebben bijgebracht, cht er geen
onve;-schilligheiI mag zijn bij deze verkiezing, welk
politiek standpunt men ook i.ineeml.
De openb. school mag niet beoordeeld worden, naar
haar oogenblikkelijke positie, maar naar haar princi-
piëele positie. En deze dreigt te worden aangetast.
1 Ieder, die iets gevoelt voor het systeem' onderwijs
gemeeas-jhapsplieht. moet zich aangegord gevoelen
1 om aieli te verzetten tegen elke poging om dit sys-
teem ontrouw te worden; hij ij vore met lclem voor
1 die richting, welke «ie openbare school wil behouden
J in haar prinoipiëele positie van thans.
Een dankbaar appluas beloonde den heer Ger-
hard voor zijn boeiend pleiidlooi voor de openbare
I school; ecm J'ede, getuigende va,n do groote liefde dies-
sprekers vpor heb onderwijs eii| voor de volksontwik
keling.
De heer 'Oukes sloot met de gewone plichtplegin
gen de vergadering.
Zij knikte hlijcle. „Den gehfeeten zomer. Tante heeft
mij niet noodig en di? heeft niij nu hier onder «lak
gebracht".
„Zult u zich niet vervelen i 1 d. ze eenzaamheid, juf
frouw Halter
„Vciwclen Zij"" keek hem aan 'dis had zii' iets
heel vreemds gehoord. „Ik mij hier vcgve'.equ?,',En
haar liand wees naar het heerlijke lentelandschap rond
om haar.
,,U loopt graag jdoor veld - en hosch le dwalen
Steeds zoo alleen en zonder lte 'r-h ■fduhe a's vandaag?'
-„Ik voel mij niet zonde.' bescherming en eenzaam". I
..Goed zoo! Vrees is eten buderwets h din^ voor een I
bereisde, jonge dame van tegenwoordig
„Vrees?' Een, lachje blonk-er iu haar oog?n en
haar hand die haastig .i i lia^r, gordel had gegrepen,
zwaai.de p'otsehnc em ktei ief TCvolver.
„Alle du Leisriep Palmer verbluft. „Men merkt
wel dat u uit Amerika kpntt. Dal rijdt niet alleen,
maar dat schiet ook. Xu wnelv!' niaar eens, ik zal
11 aanklagen wegens het onbevoegd dragen van wapens,
zoi'n gevaarlijke amazone- als u".
Hij wilde haar den revolver afnemen, maar zij stak
hem weer weg. Daarbij' zeirie zij zeer ernstig: .„wij.
vrouwen zijn zoo dikwijls zonder bescherming en. hel
is goed dat wij" een wapen kunnen voeren.'
Een paar woorden, verspilden zij nog met eikaar,
dan 4{af Lcone hem do hand tot afscheid.
Hij vroeg haar, wanneer hij haar zou terugzien.
„Wanneer u wilt. Kom -ee.ns bij - ons 's avonds
zitten wij' steeds iu den tuin onder den vlierboom".
Toen dinikte hij" haar lachend -do hand. „Ik zal
komen.'"
Leone zeddë niets, maar haar g-élaat was als dat
van eene, die een, rijk geschenk had gehad, Palmer
voelde 't meer dan hij hert, za^-i-een rijk geschenk
van hem.' Dat hij ujet in-laehen uitbarstte was wel
wonder.
Met glosien.de wangen en luidkloppend hart snel
de Leone de landstraat af. Gelukkige herinneringen
giDgen, met haar mee. Langs dit pad, dat zij sinds
haar jeugd had gekend. En sedert zij den kapitein,
kende w-as hij langs dezen weg gegaan. Reeds sinds
haar kindsheid had zij zijn hooge gestalte als een
heldeng-stalte bewonderd en in haar fantasie
Pterd. en dart-was zoo gebleven, al waren er a.1 heel
wat jaren voorbijgegaan. Toen kwam de liefde, die
eerste schuwe liefde van de ontluikende vrouw
wens-hlocs. zonder begeeren. Zoo had zij hem liefge
had v'es jaar ael d?n en was gelukkig geweest, toen
hij baar die Lieve woordjes in de ooren had gefluis
terd. En zoo had zij hem nu nog lief. Geen dwaze
hoop, of een onvruchtbare sentimentaliteit hadden in
haar hart ruimte gevonden. En toch was dat gevoel
van liefd": en aanhankelijv.lieid tegenover hem in de
verte grooter geworden en versterkt.
E n h imsjijke wersch had er in haaf binnenste
gele-fd. Mocht zij hem onveranderd terugvinden en
vrij nog vrijHooge re wenschen had haar hart j
nooit gekend!' I
En vrij had zij hem teruggevonden. Wat hinderde
haar nu die witte villa nog, zij bekommerde zich daar
niet meer over. Het witte huis zag Leone nu niet
meer
Dagen verliepsn. Dagen opgevuld door allerlei alle-
daaescbe dingen, maar toch mooie, heerlijke dagen.
Leone was blij en licht van gemoed en van dile heer
lijke gave kon zij ook aan anid-aren meedeelen. Zij was
met alles tevreden, was voor alles dankbaar en kon
zich over een kleinigheid roerend verblijden.
...Jij zoaiué-kind." had dokter Folirenback. eenmaal
tot liaar gezegd. „Wat zal jij toch beginnen^ als God
je nog èens'eenmaal een. groot geluk schenkt."
..Maar heeft Hij dat dan, piet reeds gedaa(n?" Hoe
haar, moioiie, teejdere oog-en straalden toen. zij' dit
zei dé. ..Wanneer men zoo arm is als ik. en slechts
rerht heeft op de moeilijkheden van het leven, dan
is het toch a,l een grroort geluk, wanneer men men-
schen vindt, zooals ilc ze heb gevonden."
Sedert dlien dag had Leone het hart van, mevrouw
M&lhiMe veroverd.
„Behalve bij óns" heeft zij nog geen goede dagen
beleefd." zeide zij tot zichzeü in stilite. En bij gele
genheid vroeg zij naar de leefwijze van de oudief me
vrouw Mora,nd
Men had groote reizen gemaakt, maar had overal
geheel afgesloten van de wereld geleefd. Tante was
zeer mensohenschuw geweest .maar was toch steeds
goed en vriendelijk voor haar.
Of zij niet wist hoe het met het vermogen van
Binnenlandsch Nieuws.
MEERDEREN EN MIXDEREN.
Eko schrijft, in Leger en Volk, orgaan van de
Ver. Ons Leger, dte volgende herinnering uit het mi
litaire leven:
De lichting „1800 en zooveel'" van het zooveel-
ste regiment vesting-artillerie zou met groot verlof
gaan. Ook van de ...de compagnie stonden de man
schappen op de binnenplaats der kazerne aangetre
den; ongewapend, de vetlaurzen over de schouders,
hv.n bundeltjes uitrustingstukken, die ze mee naar
huis moesten nemen, vóór zich op den grond en de
zakboekjes niet de verlofpassen in de hand. Zoo zou
de oompagnjes-commandant hen straks „afpreseptee-
ren" aan den afdselings-commandant.
Op-de-plaats-rust" stonden de manschappen, op de
komst van den overste te wachten... Aan wat dach
ten ze? De uitdrukking der gezichten was verschil
lend. Er varen er, die opgeruimd ,er waren er. die
een beetje bedrukt keken, er waren er ook, die wat
uitdagends hadden in, liun blik, zoo iets van: Straks
ben 'k er af en dan Hoe je me niks meer. V)a,o de-ze
laatsten waren er echter maar enkelen; er heerechte
een prettige stemming in de ...de compagnie.
„Geeft acht!"... Daar kwam de overste zyn
bureau uit. vergezeld door zijn adjudant.
De overste keek grimmig... dat was zijn gewoon
te. Ik geloof, dat hij het noodig vond„ dat eea over
ste grimmig keek. Hij deed tenminste zhb uiterste
best om, vooral bij plechtige gelegenheden zijne
wenkbrauwen te fronsen en zijn mondhoeken in een
nijdigen trek omlaag te halen. Hij hield dan ook
heelemaal niet van onmililtair gedoe. „Zoilke burgers
in kapot jassen kan ik piet uitstaan... Ik moet, sol
daten hebben.'
Daar kwam hij dan aam, de -overste. Eenigsziinpi ach
teloos nam hij de melding van den compagnies-com
mandant in onitvangst, dat de lichting, 18... present,
was.
Is alles in orde?
.la, overste.
- Wilt u dar maar... ito eens verschrikkeLijk
nijdig)... Wat staat me die kerel d'aar in het achter
ste gelid, weer te draaien! Al gaan jelui n,ou straks
naar je moeder toe. je bent hier nog soldaat, hoor
Zoolang je die uniform nog aan hebt, ben je sol
daat: (Nu weer tegen den compagnies-commandant:)'
Wilt u dan de gelederen laten, openen? 1
Dit geschiedde en de overste stapte plechtig langs
de gelederen. lede: man werd nauwkeurig bekeken
en kreeg een, kernachtige aansporing om zich straks
bij 't naar huis gaan. netjes te gedragen.
En waar ga jij straks nou naar toe? zoo vroeg
hij den milicien B.. dezen aanziende alsof liij h:?ra
wellicht wilde opeten.
Naar Rotterdam, overste.
Wonen daar je ouders?
Neen overste, die heb ik niet meer.
Zoo! Ga je dan naar familie?
Neen overste, die heb ik daar niet wonen.
Waay ga je dan heen?
Naar m'n. vroegere kostmenschen.
Heb je dan werk ia Rotterdam?
Neen overste, dat moet ik nog zoeken.
Geen werk? En waarvan betaal je dian je kost
geld?
Dat lcan ik nog niet betalen, overste; dat moet
maar zoolang op den pof gaan, overete.
- En willeb je kostmenschen dat?
Ik hoop 't. overste.
De overste keek den milicien B. npg even bo
eide niets meer en,- vervolgde zijn inspectie. Toen, hij
klaar was, gaf hij dfen, commajidant te kennen, dat
de miliciens kondein, .inrukken, behalve -die eene mili
cien B..., dien mo.st hij nog eens wat zeggen.
En toen alle andere miliciens wieg waren... toen...
nou, toen ga,f die barribal van, een overste den mili
cien B. stilletjes een rijksdaialder.
HET BADHUIS TE KOOG.
Men meldt van Texel aan de Tel.:
Het badihuis te Koog op Texel blijkt voor het aan
staand seizoen al weder veel te klein te zijn. Br zal
zoo spoedig mogelijk een tweede 0ijgebouwd worden,.
Met het oog op de broedende vogels en verdere na
tuurbaden, komen hier reeds vroeg in het voorjaar
vreemdelingen, vooral Engels«dien aap.
.DIERENBESCHERMING.
In het Lagerhuis heeft gisteren de afgevaardigde
Ge-crge Greenwood gevraagd of, nu het Roode Kruis
geen bescherming verleent aan hen die op het slag-
I veld gewonde paarden of andere dieren uit hun !ij-
I den willen helpen of hun het lijden verzachten, de
regeerïng de betrokken mogend-heden niet zou willen
uitnoodigen.d e conventie ren Genève aldus te wijzi
gen. dat veearsten, paardenambulauees en in het
algemeen erkende vereenigingen vap hulpverschafl'ing
I voor dieren door het Roode Kruis gedekt worden.
Acland, de onder-minister van buitenlandsche za
ken, zei dat dc regeering de zaak in gedachte zou
houden tegen den ijtd. dat de volgende vredescon-
I ferentie bijeenkomt.
Een tweede vraag, in het Lagerhuis gedaan, gold
eveneens bescherming va,n diieren, maar uit andere
I overwegingen. Een afgevaardigde herinnerde den mi
nister vaji lan,dbouw, dat in de 16de eeuw onder
I Hendrik VlIII, toen er buitengewoon veel kalveren
geslacht waren, een wet verbood, drie jaren Lang
tusschen 1 Januari en 1 Mei een kalf te slachten.
Aangezien nu in de 20e eeuw, in het onderstelde
belang van melkboeren weer een overmatige slach-
ting plaats heeft, waardoor een tekort* aan vee ont
staan is, wenschte de vrager die wet weer vtan.
I kracht verklaard te hebben.
Minister Runeiman wou eerst weten of in de 16e
I eeuw het verbod had geholpen.
tante stond. Mogelijkerwijze was ei' voor Leone toch
wel op een erfenisje te rekenen. Maar lachend had
Leone het hoofd geschud. Geen gedachten van. Tante
Morand heeft, dat had zij dikwijls genoeg gehoord,
een beperkte rente, anderq niet.
Mevrouw Mathilde had dit thema laten rusten. Er
waren ook wel andere dingen die haar op dit oogen-
blik bezig hielden. Hert seizoen in Lin,d«*nstadt was
begonnen, en. het, eerste réunion stond voor de deur.
Daarbij mochten de deftige burgers niet ontbreken.
Maar daar kwam iets heel ergs aan het licht. Leo
ne verklaarde, zij kon, zoo goed als niet dansen.
„Lieve hemel. Herman, ik vraag je. hoe is het
mogelijk, zulk eea jong ding te zijn en dan niet te
kunnen dansen.
„Wel oudje, dan wordt jij nog eens jong en geeft
haar dansles. Wildebald kan daarbij op de ocarina
blazen."
En mevrouw Mathilde werd weer jong en alles ge
schiedde zooals dokter Fohrenback dat had aan
geraden-
Sierlijk, het wijdie, ^warte kleed links en rechts
vasthoudend, zweefde mevrouw Mathilde daa.rheen en
maakte de mooiste passen uit haar zalige jeugd.
„Eén ,twee driie éen, twee, drie!"' En boven op
de veranda zat Wildebald en blies op ocarina en
keek nog me'.ancholieker dian gewoonlijk.
Het, fijne blonde kopje gebogen ,om dien mond 'n
gelukkig lachje, het witte japonnetje opgetild, de
voetjes gracieus plaatsend, stond de leerlinge en
keek af. wat zij had te leoren.
Toen Fohrenback op een middag van zijn praktijk
tbuiskwajn, zeide hij: „Ik heb Palmer aangetroffen
en hem voorgeslagen vanavond een Meibowl met ons
te drinken."
Nu en...?" vroeg mevrouw" Mathilde. die onder
wijl de kosten van een Meibowl berekende.
„Hij komt," was het laconieke antwoórd.
Leone. die een handwerkje maakte, had zich met
den naald in den vinger gestoken en staarde onbe
weeglijk naar de b'.oed droppels.
Wordt vervolgd.
i n
