Schager Courant.
Jac. Met
De Dubbelganger.
ZATERDAG 11 JULI 1914.
57ste Jaargang No. 5410.
Op do (rap stonden Cbr en Mies té fluisteren..,
Do ar was pa.
Men r
TWEEDE BLAD.
Schetsen uit de Rechtzaal.
NIEUWE JURK.
(...BERGAFWAARTS.)
...Dc drie dames zaten bijeen. Op de „lunch-tafcl"
stond koffiokannetje boven spiritusvlam. In fret brood
bakje lagen een paar zeer droge kadetjes en op een
schoteltje lag een plakje kaas. Dat was de luneheon
voor pa, ma en.de twee dochters hadden er voorkeur
aan gegeven om in de buurt een pakketje taartjes te
halen, die zij met een kopie chocola hadden opgepeu
zeld niet dan na wat gekibbel over de vraag, wie de
soesjes en wie de roomhorens zou krijgen... „Dat ze
de taartjes hebben meegegeven I" zei Cor, de kruimpjes
uit kartonnen doos snoepend. „Er was een nieuwe
winkeljuffrouw", helderde Mies op, „en ik zei, dot
ze 't, met do rest, .moest opschrijven. Voor meneer
Hermans, numero twaalf in dc straat... O, zeker dame
zei het meisje, vaste klant, niet waar? Hfeel graag,
nog iels anders van uwe orders?"
„Hadt dan meer meegebracht, paar SDOok dat je
bent!" stoof Cor op, „zoo'ii wurm denkt nou aan
niks I"
„Jawel" hernam Mies rood van nijdigheid wordend
„en dan most zeker de juffrouw-zelf naar voren ko
men, hé?... Dan hadt je van middag zeker taartjes
gegeten... Nog geen bitterkoekje poffen zij meer".
Ma zat zwijgend naar buiten te staren. „Hij vindt
't nooit van z'n leven goed" zei ze opeens, „en ik
kan den man geen ongelijk- geven
„Geen ongelijk!?" barstte Cör los en 't schitterde
van woede in hnnr oogen, „geen ongelijk?. Als wit
probeeren hior uit de misère le komen? Als we een
stuk kiperen willen hchben om een kansje... *n Heel.
heel klein kansje... U moest u schamen ma..."
„Cor ..je spreekt tegen je moeder" vermaande Mies
de gelegenheid prachtig vindejid om zus eens eventjes
te beduiden...
„Zwijg JIJ maar schijnheilige huichelaarster!"
schreeuwde de ander, dat ma met verschrikt gezicht
ï»nr den muur wees... Van: of zo niet beseft0. dat me
vrouw Dc J3ont, van vlnlc-nnnst, nu met Lize heer
lijk zaten fo luisteren... Woord voor woord opvingen.
Elkaar toefluisterden, dat 't hij Hermans weer „net-
zoo" was... Zeker gc.cn duit in huls. Net als laatst,
toen zij hadden laten vragen, of mevrouw De Bont
lieve buurdame, ook misschien van tweehonderd gul
den terug had... En na (het antwoord, dat 't tot haar
spijt niet mogelijk was: of mevrouw dan misschien
even aan vijf gulden kon Jirlpen, want zij konden
't nergens gewisseld krijgen... Toen dat schandaal, na
dat de twee riksen gestuurd waren... Eerst een week
later hadden zij het geld kunnen teruggeven. Met een
briefje, dat door een „schrikkelijk misverstand"... etc.
Natuurlijk zaten dc De Boni's nu met welbehagen
te luisteren...
,,'t Kan me niet schelen!" riep Cpr uit .van woede
en opwinding de kartonnen doos verscheurend, ,,'t kan
me niet bommen. Geen zierf... Mnar düt wil ik Jelui
wel even vertellen, dat 'k er genoeg van heb. De
dagelijksche ellende hnngt mij rle keel uit. Af héél
tong!.... Als pa niet verkiest te maken, dat ik die
lurk me kan aanschaffen... Nou., best,.. Heel goed
Dan zal Ik 't geld tóch wel zien te krijgen!" En zJi wou.
na deze woorden van mysterieuze bedreiging, do ka
mer uitstormen, toen er gescheld werd aan dc straat
deur.... De drio vrouwen elkaar, met hloekc gezich
ten, aankeken... Met wijd-geopende sehrikoogen... Er
was angst-gofluisler... Wie zou gaan kijken?....
Weer werd gescheld, nu wat luider. Ma, met bonzend
hart en trillende beenen, naar beneden. Pa kon elk
oogenhlik thuiskomen.
't Was Wouters, De kruidenier. Me? het twintigmaal
onder nllerlei voorwendsels, uitgestelde, briefje Ma
maakte het raampje open. En maneer Wouters tikte
even aan den rand van z'n hoedje.
„Dag meneer Wouters" zei ma ..pogend aan haar
bevende, hccscho angststem iets natuurlijks te geven
„is u daar. uitstekend. Tk zal 't u vaii avond tus-
schen zes en nrht..."
„O neen f' riep de man uit. ,„doet tt maar verder
geen moeite. Tk denk er niet aan. Tk moei nu mijn
Iwee en twintig gulden hebben. Nu, cn geen minuut
later..."
Ma Stamelde nog Iets.
„Dan blijf ik hier \vnchten. mevrouw" zei Wouters
al duurt 't tot tien uur van avond. En om dc vijf
minuien schel ik even... 't Hóeft nu lang genoeg ge
duurd."
En hij keek de straat in, niet meer luisterend naar
wat ma zef.. Leunend tegen het stoepje van belen
dend huis. Heen en weer wapperend met de bedui
melde kwitantie. Zachtjes fluitend... Een slagersjongen
ipand op rug, bleef staan. Monsterde 'l huls van de
biteur, Een Jongeling van besteldienst sprong van zijn
fiets af. Knoopte praatje afin mot slager. Zichtbaar had
den zij 't over „heertje". Ma hoorde, hoe bij me
vrouw Dc Bont, de Jaloeziön werden opengetrokken
De tranen van wanhoop schoten haar In de oogen
'oneer Wouters groette hem zéér onderdanig. Bood
kwitantie van f 21.40 aan, terwijl hij een puntje van
het papier tusschen duim en wijsvinger hield. Pa haal
de, met iets trillerigs in de handen, lorgnet te voor
schijn.... Trachtte pose aan tc nemen van 't zeer na
tuurlijk vinden. Zeker, best, den zooveelstcn... Pa knikte
minzaam. Maar meneer Wouters glimlachte O, neenf
Nu direct.... Pa deed boo§, uit de hoogte. Mcneefr
Wouters bleef zéér bedaard. Hernam wéér z'n plaatsje.
Pa zag do familie 'De Bont in grootc aandacht, vhet
tooncel observeeren. Hij noodde meneer Wouters bin
nen... 't Zweet liep Pa tappelings langs dc slapen...
Zij gingen in zijkamertje.
Tk neb u nu gezega. dat ik u overmorgen zal vdl-
docn" zei pa, „wat wcnscht u nu eigenlijk? Als ik
het geld ln huLs had. zou ik u toch betalen, dat be
grijpt u immers welf'
Wouters zei geen woord. Eindelijk: „Ik moet m'n cen
ten hebben. Eer ,ga ik niet weg. En als u mij de deur
uitzet, best. dan ga 'k weer voor uw huis staan".
Pa stoof op. Schreeuwde, dat ze 't bij De Bont
stéllig moesten hooren. Ma in het kamertje kwam. En
Wouters inderdaad verloederde. Ma schreide en „werkte
op 't gemoed" van kruidenier. Als pa dan een accep-
f, of dót goed was? Desnoods tot icts-hoogcr be
au, als vergoeding voor 't wachten?
Men ÉÉIriHÉBÉi
cneer Wouters haalde de schouders op cn grim
lachte. Maar bedacht niettemin... Zoo'h acceptje
,>\fijn",zei hij, „ik zie wei hoe de zaken staan. Tk
wil mensch zijn,.. Maar als de jonge dames niet zulke
dure japonnen droegen, hoefde mevrouw niet te hui
len om een schuld van twintig pop... Dat wil ik dan
toch eens eventjes zeggen. Zorgt u maar dat ik het
acceptje vóór' van avond heb. Wij zullen zien. Maar
hiervan kunt u verzekerd wezen: ik ken dan geen
pardon. AI kwamen jelui me allemaal op je hioote
knieëen smeeken. Dan maar zoover gegaan ais 't kan.
Bonjour!" En hij ging.
Pa keek op z'n horloge. Wischte zich het zweet
van het hoofd. Had geen lust in eten. Mn had een
kopje slappe koffie voor hem gehaald. Maar hij Het
't staan. Dronk een paar glazen water. Vroeg een an
deren boord. Die hij nu om had was met zweet ge
drenkt. Tn wanhoop staarde hij vóór zich uit. Toen zei
ma. begrijpend, wat 't beduidde om ln zulke omstan
digheden over nieuwe Jurken tc spreken, maftr óók we
tend, wat Cor zou 1c hooren geven nis zij geen po
ging waagde, iets van... „Weet je 't al van Willem
Dcgennnr?" begon zij met den fijnen tact, haast iedere
vrouw ingeboren.
Droomerig, aan heel andere dingen denkend.
pa op... i,
„Eet nou een stukje" zei ma. gcloovcnd dat zij> toch
kans had terrein te winnen. ,,nl is 't maar een dinlf
cadetjo... Of ^al ik een naar beschuitjes laten halen?"
Maar pa wenkte afwijzend.
„(lat zou een uitkomst zijn..." hernam ma.
.„Wat bedoel je toch?" zei hij. z'n schoonen boord
nan-doend.
Toen kwam zij vlak bij hem slaap. En praatte,
praatte... Haar gezicht gloeide nog van dc emotie, door
net bezoek van Wouters gewekt En dc opgewonden
stemming, waarin zij was gaf haar ongewone welspre
kendheid.
„Och. phimèresf' riep Pa uit, „die Degenaaris zul
len ons zien aankomen. Ilerschcnschimmcn. anders-
niet f" En hij keek weer op z'n horgc. 't Werd tijd
om den aanval te probeeren. Eerst fantaseerde ma nog
dat Willem Decenanr wel degelijk „scricusc avances"
had gemankt... Pormcelö declaratie kon elk oogcnblik.
Waarachtig, zij overdreef niet...
„Nou" „ijci Pa. z'n hoed opzettend ,.ik mng 't liiën,.
Des te beter. Dan boft Corric. Maar, zooals Tk fjc
zeg, lk moet 't zien om 't te gclooven. Affjn.tot straks...
Neen, ik zou geen brok door m'n keel kunnen 'krijgen.."
„Zeg, TTenri" zei mn hem hij de trap tegen ihou
dend, „zeg. in verband met die zaak..." Zij durfde
niet. i
„Nou?" vroeg pa. kplpoogend van nerveus ongeduld
terwijl 't nu toch In zijn maag begon te hongeren,
„wat nog meer?"
Toep fuisterdo mn... Druk, haastig, 't maar ineens
zeggend. Maar zij deinsde terug.
„Ben je dolf?" riep pa uit ..„ben Je heelemaaf krank
zinnig!?.... Wij worden achtervolgd door de schuld-
elschers, straks leggen ze beslag op m'n traktementje...
En jij durft... Mensch, hls ik me niet ontzag..."
Een deur werd opengerukt. Daar stond Tor, die
eik woord tusschen haar ouders beluisterd had...
,,'t Hoeft niet!" riep zij. „houdt u ie geld maar!
Snauwt u ma maar nie.t verder af.... Ik zal er zelf
wel voor zorgen. Ik bedel niet langer om een hcfyxir-
lijk stuk klceren. Ik heb 't niet noodig... Tk weet '.t
best zelf te krijgen... Heel best hoorf Wacht u maar
stilletjes nf.." Weg was zij. Gauw naar boven. Bang
dat pa zou uitbarsten en haar, in z'n kokende -drift
misschien een tik geven.
't Word nu stil. Pa was ontdaan. Zag zijn vrouw
ernstig in dc oogen. Samen gingen zij naar beneden,
toi bij de straatdeur. En dóór stonden zij zachtjes
te pralen. Nu en dan hoorde men een luider
woord van den vader, snol, daarna onderdrukt ge
smoord... Eindelijk werd de straatdeur dichtgeslagen.
En kwam ma weer naar boven, acmcchtjg van al dc-
opwinding, haar oogen afwisschend... Dat Cor niet zien
zou, hoe zij opnieuw schreide... Magr nu om heel
andere reden, dan toen Wouters zoo'n kabaal maakte
om zijn twintig gulden zooveel. In de huiskamer hoor
de zij druk praten. Cor stond, gereed oin uit te gaan.
vóór den spiegel. Met gloeiende wangen. Zij deed haar
voile vast en, redeneerde al maar door... Tegen Mies
die bij het raam zat, het hoofd rustend op een hand.
luisterend- met strak gelaat..
„Waar ga je heenr vroeg ma. Maar kreeg geen
antwoord. Zij keek Mies vragend aan. Die haalde de'
schouders op.
Cor trok haar handschoenen aan. Elk van haar bo
bewegingen was woest, wild. .gejaagd, 't Was alsof zij
nog worstelde met iets, dat haar deed weifelen. Haar
opgewonden-doen deed cissen iets van tweestrijd...
„Cor! Corric! Kind!...' riep ma toen ze de deur-
knóp al in de hand hield... t,Had iets kermends, dat
naroepen... Maar ze was weg.
En toen ma naar Mies zag. bemerkte ?if, dat deze
een hand tegen het gelaat gedrukt had... En zelfs de
angst voor net schellen door oen nieuwen crediteur
was nu bij do beide vrouwen weg. Want een heel-be-
klcmmcnd gevoel van martelende vrees voor grooter
ongeluk, dat dreigend naderde ,behccrschte moeder cn
dochter...
...In héél klein, goedkoop beneden-huisje van drie
gulden weekhuur waren sinds korten tijd „nieuwe men
schen" komen wonen De vader was een schuwig-
doend, schamel gekleed mannetje, die met „schrijf
werk en zoo" zijn kostje verdiende. De moeder zag
men nooit, 's Avonds heel laat was het broodmagere
vrouwtie verrast, terwijl 'zij de raampjes stond te zee-
men, dat die er op Zondag niet al te vuil zouden
uitzien. Nu en dan, ook 's avonds, scheen er wel eens
dochter op bezoek te komen. Die ergens 'n betrek
king had.
De „nieuwe menschen" hielden zich gansch geïso
leerd. Ze maakten met niemand ooit een praatje. Ze
moesten betere dagen gekend hebben,.. Maar het trotsch-
doen deed. allerlei booze praatjes opbloeien. Totdat een
neef van buurtjes, die drie woningen verder hun do
micilie hadden, den sluier van het geheimzinnige ruk
te. Oud mannetje had „gezeten": Wegens diefstal. HIJ
was vroeger „een stuk meneer" geweest...
,,'n Fijne meneer!" zei er een, .genietend van de
onthulling. ,,Nou „laat Kees verder vertellen!" zei een
van nieuwsgierigheid brandend ander buurtje. En Kce-s
pakte uit. 't Was me een historie.':.. Op de Rechtbank,
waar meneer Kees als schrijver in betrekking was.
had hij 't naadje van de kous ontdekt, 't Zat zóó in
elkaar. De ouwe man moest dan eigenlijk gestolen
hebben om te beletten dat een dochter van 'm het
„breede pad" op. ging... Een buurvrouw snoof zeer
hoorbaar: „Jawel, dat kénnen we!"
„Nou" zei Kees, „cn toen hebben zij hem acht
maanden gegeven, door het Hof op een half jaar go-
bracht... Nou.."
„En die dochter?" vroeg er een. „Jjai" zei Kees,
oolijk kijkend .„dat begrijp je wel. Blonde Cor is in
de heele stad bekend... Een jurk-medam... En een geur
tje, os je 'r tegen komt....
FEUILLETON.
i.
Door het inenscheng-ewoeil -dat om die® middag
steeds heoischte op de gangen e<n in, de portale® van
-het stadhuis te Boedapest, baande zich een; goed-
gekleed, zichtbaar opgewonden man van oonstreeas
dertig jaar zUn weg. HIJ zocht ©c® bepaalde kamer,
waarnaar hij door den portier gewezen, was en toen
.hij het vertrek gevonden, had, trad bij mert vlugge
schreden, naar de aan ©en lessenaar ge zot en beamb
te
„MUn nmitn ia Qoorge Wendüond. Ik kom ®a®glfte
van ©en diefstal doe®,"
De beambte stond op en ging naar het vertrek
daarnaast. Na verloop van eenlge minuten keerde hij
terug, de daur achter zich ope® lotend. „Treedt u
maar binnen."
Da vreemdeMnlg zag zich spoedig tegenover een
kleine mijnheer met een vriendelijk gaz'lcM.
„Neemt u plaats. Wij hebben, over uw zniak reeds
een brief van de politiepost op het centraal station
ontvangen. U is dus ingenieur George Wendland uit
Hamburg."
„Ja."
„U kunt gerust Duitsch spreken, mijnheer Wend
land, wanneer het u ongemakkelijk is Hongaarsch te
spreken."
„lk dank u, maar het ls mij hetzelfde. Mijn moe
der «vas een Hongaoroche en ik heb als kind meer
dere jaren bij mijn grootouders in Arad' doorgebracht
„Des ?e béter. U berweeri dus op weg van Boeka
rest naar hior van uw geld beroofd- te zijn. En dat
moet 'n den tredr. geschied zijn."
Nog w Wendland had kunnen antwoorden werd
de deur weer geopend en een oude hoer in burger-
kloeding trad de kamer binnen. HU' had een scherp-
gasneden, baardeloos gericht met opvallend. Levendige
oogen. In het eerste ooger.blik had het den schUn.
alsof de verschijning van den ingenieur hem verras
te. HU blcief plotseling staan, en rij® blilk vestlgdei
zich scherp op Wendland» gezicht,- Dan wepddo hU
zich met een, glimlach tot don andere®, beambte,
die, beleefd was opgestaa®. „Gaat uw gang, mijnheer
de couim'Br.iris, mijn boodschap hepft dien tijd. maakt
u eerst met mijnheer af."
HU ging op, een stoel aan die a®|die(re zijde van de
schrijftafel zitten en begon, ln dq notastukke® te bla
deren. Daarbij bleef hij over de pap tere® hee® den
Jongen Duitscher opmerkzaam gadeslaan.
„U is dus op reis bestolen geworden?" zoo
nam de commissaris weer het woord. „Wilt u even
een eenlgsztns samenhangend verhaal va® het ge
beurde geven?"
„Er is niet veel te vertellcp. Ik ben van plan om
na een zesjarig vsrbUUf -Ln Boekarest naar mUu Duitse!
vaderland terug te keeren. Met dit plan had ik en
kele dagen voor mUn vertrek mijn klein vormoge®
in Duitsche en OoslenrUksche banknoten omgewisseld
on bewaarde het verzegelde pakket in do binnenste
zak va® mJjn vest. Op een station ik weot niet
precies meer welk stege® twee heere® bij mij i®
het compartiment, die lk voor reizende kooplui hield.
Trots mijn terughoudendheid kwamen wU in gesprek
en in Belgrado ltet ik mU bewege® om ee® glas. wijn
ruët hen te drinken. Ik moot daarop ingeslopen zUn,
wajnt Ut weot slechte dat ik hier op het centraal star
tlo® door de® conducteur gewekt be® en spoedig
daarop tot de vernietigende ontdekking kwam dat ik
bestolen wa®. Ik bezit op dit oogenbjik nog slechts
vier gulden, die lk ln Qe® apart Bakje va® mij® Jas
had zitten."
„En hoe groot is de door u verloren som?"
„Het was 15.760 gulden in banknoten. Bovendien
hebben de dlove® nog een dure chronometer met
gouden ketting en mUn beurs met ongeveer honderd
gulden in goud en zilver ontnomen,'"
„Kunt u mij «en nauwkeurige beechrUving van die
belde kooplieden, geve®?"
Wendland scherpte zooveel mogelijk zU® geheugen.
Maar toen hem de commissaris n® rijn opgave het
het in zUn algemeenheid op dutzende menschen va®
toepassing kon zijn.
Do beambte trok da® ook een zeer bedenkelijk ge
zicht. „WU zullen alles doen, wat, maar oenigsrins
ka®, om do spoorwegroovero ln handen te krUge®,"
zeido hU. „Maar ik moet u Jammer genoog zegge®,
dat u geen, ajl te gropto hoop moet, koesteren. I/aat
u in, leder geval uw adres hier achter, opdat wU u
„Wat 'n bende!" riep een verontwaardigd buurtje
uit.
En do „nieuwe menschen" hoefden zich niet meer
te „isoleeren". Zelfs in het straatje van zeer goedkoope
woningen werd 't hun zóó benauwd gemaakt, dat zij
moesten verhuizen.. Zwervend van 't ecne naar 't andere
achterwijkjo...
MATTRE QQRBEAU,
CARROSSERIEFABRIKANT, ALKMAAR.
Vertegenwoordiger der beroemde
^)©tvx- en 0$eT\atid-^\u\oxT\o\s\e\en.
Levert alle soorten Carrosserieën, dosgewenscht op
elk verlangd Chassis.
Een gebruikte PROEFWAGEN WUUk te koop.
TELEFOON 672.
Grepen uit Land- en Tuinbouw.
VAN DE NOOllD-HOLLANDSCHE PROEFVEL
DEN.
De vorige week bespraken we die proefvelden, waar
op bemesting met Uitsluitend kunstmest werd verge
leken jet gewone bemesting. Thans zullen wc ons
bezig houden met die proefvelden, waarop bemestin
gen met verschillende hoeveelheden stikstofmest wor
den vergeleken.
Het is zonder twijfel een belangrijke kwestie, dfe
op «leze proefvelden onderzocht wordt. De stikstof toch
neemt in de bemesting een bijzondere plaats ln, door
dat ze in de eerste plaats de duurste meststof is en in
de tweede plaats in den grond meer kans loopt van
uitspoelen dan andere voedingsstoffen. In de kunst
meststoffen is do stikstof gemiddeld per K.G. 4 a 5
maal zoo duur als kali of phosphorzuur. Het is geen
wonder, dat de landbouwers in net algemeen vrij zui
nig met den stikstofmest omgaan.
Geeft men te veel, dan worden óf de kosten {ter
bemesting niet door de meeropbrengst goed gemaakt,
óf, voorat bij grassen, het gewas wordt althans bij aan
wezigheid van voldoende hoeveelheden der andere plrin-
tcnvoedingsstoffen, le geil, wordt slap en gaat logo-
gcren, waardoor de schade zeer zeker heel groot kan
zijn.
Vooral bij die gewassen, die per 1000 K.G. betrek
kelijk weinig waarde vertegenwoordigen, zooals hooi
is een ruim gebruik van stikstofmeststoffen, als chill-
salpeter cn zwavelzure ammoniak, meestal niet renda
bel.
Te Eierland op Texel werden door de Verecnlging
van Oudlecrlingen van landbouwwintercursussen aldaar
aldaar eenige proefvelden aangelegd om de uitwerking
van stikstofbemestingen van verschillende sterkte te ver
gelijken. Volgens de uitkomsten der proefvelden in het
vorige jaar bleek er op de daar liggende gronden
«n het elgeroeen veel gebrek psn stikstof te bestaan. Dit
is trouwens een verschijnsel, dat zich bijna overal voor
doet. Zoodra door den aanleg van proefveldJes de be
hoefte van den grond wordt onderzocht, is het ge
woonlijk de stikstof, welke bet sterkst In de minder
heid blijkt te zUn. Zoo was het dus ook in Eierland
In het jaar 1012 bleek zelfs een bemesting met fJOO
K.G. chilisalpctcr per H.A. op haver boven een be
mesting met 400 K,G. chili per H.A. nog ruim te
rcndccrcn, d.w.z. door do meerdere 200 K.G. óhfli werd
een hoogcre opbrengst verkregen vap hooger geldswaarde
dan de kosten der zwaardere bemesting bedroegen.
Op twee proefvelden werd de proer op tarwe go-
nomen, op porcoolen ter grootte van resp. 1/4 en 1/8
H.A. Op het eerste proefveld werden alle pcrceelen
bemest met per H.A. 800 K.G. slakkcnmeel en 800 K.G.
kofnlet Het eerste perceel ontving daarbij 200, het tweede
400 en het derde 600 K.G. chTlisalpeter per H.A. De
opbrengsten op deze perccclen waren resp. 87, 47 en
6/ HJL zaad en 501Ö, 5536 en 76-14 K.G. stroo per
H.A. De zuivere winst, d.i. de opbregst in geld, ver
minderd met de bemcslingskosten, bedroeg resp. f246
233 en f 427, zoodat de zwaarste stikstofbemesting
het best rendeerde.
Op het andere tarweproefveli waar de hoeveelhe
den chilisalpcler per "H.A. op de drie pcrceelen 300,
400 en 500 K.G. bedroegen, werden opbrengsten ver
kregen van resp. 43,5 53 en 57 H.L. zaad en 4992
6180 en 7480 K.G. stroo per H.A. De zuivere winst op
deze perceelen was resp. f 276, f 347 en f 372. ;oo-
dat ook door de zwaarste stikstofbemesting de beste
geldelijke uitkomsten gaf. Vermeld mag nog wel wor
den, dat op beide proefvelden alleen net perqcel met
de zwaarste chilibemestlng slechts een begin van le
geren vertoonde, en dat in weerwil van het ongunstige
weer in den zomer van 1913.
Ook in de gemeente Andijk wordt ccn dergelijke
proef genomen. In 1913 was dit proefveld beteeld met
blauwe a/irdappelen. In deze omgeving worden over
het algemeen zeer zware bemestingen toegepast Bo
vendien kunnen aardappelen zwaardere bemesting met
stikstof beter verdragen dan bijv. granen. De hoeveel
heden chili zijn waarschijnlijk door deze omstandigheid
hooger geworden, n.l. resp. 333. ,666 en 1000 K.G. per
H.A. Natuurlijk wa9 op alle perceelen voor een flinke
bemesting met kali en phosphorzuur zorg gedragen
door toediening van 1600 K.G. super en 1600 K.G. kaT-
niet per H.A. Het zwaarst bemeste perceel gaf echter
evenveel aardappelen als dat met de kleinste hoeveel
heid chilU zoodat hier waarschijnlijk onregelmatigheid
in den bodera in het spel is. Het tweede perceel ech
ter bracht 50 H.L'. groote aardappelen per H.A. meer
op dan het perste. Do zuivere winst op het perceel met
666 K.G. chili was f 66 per H.A, hooger aan on het
eerste.
In de omgeving van Wiidenes en Venhuizen werden
eveneens een viertal proefvelden aangelegd ter vergé-
lijking van verschillende hoeveelheden stikstofmest. Op
drie van deze vfcr velden wjsrdcn regelmatige uitkom
sten verkregen, waaruit een conclusie viel te trekken.
Een dezer proefveldon was ter meerdere controle dub
bel aangelegd, terwijl bovendien op twee proefvelden
een perceel geheel zonder stikstof voorkwam.
Alle perceelen kregen natuurlijk weer flinke bemes
tingen met kali en phosphorzuur.
In de volgende Staatjes geven we de voornaamste uit
komsten per H.A., van ae opbrengsten echter aüeen
die aan groote aardappelen en verder de totale waarde
van den oogst
Proefveld van Jb. Ruiter Pz. te Venhuizen:
Perceel 1, 200 chilL. 365 H.L.. f 8-47
Perceel la, 200 chili, 369 H.L., f 855
Perceel 2, 400 chili,. 411 H.L., f 1QJ4
Perceel 2a, 400 chili, 406 II.L. f 938
Perceel 3, 600. chili, 467 H.L., f 1065
Perceel 3a, 600 chili, 448 II.L., f 1033
Men ziet, dat do zwaarste bemesting het best ge
rendeerd heeft Misschien was zelfs met een nog zwaar
dere bemesting nog winst behaald. Het gewas op dit
proefveld was vroege aardappelen.
Proefveld van Jac. 'Man te WJJdenes. Het gewas be
stond uit blauwe aardappelen.
Perceel 1, 200 chili. 257 H.L.. f 646
Perceel 2, 400 chili, 283 H.L.. f 696
Perceel 3, 600 chili, 308 H.L. f 747
Perpeel 4, geen chili. 230 H.L.. f 595
Ook hier werd winst behaald met de zwaardere chili
bemestlng. Men ziet dat het'verschil in opbrengst tus
schen de perceelen met 400 en 600 K.G. chili groolcr
is dan thusschen die met 200 en 400 K.G. Dit is
ook bij het volgende proefveld het geval. Volgens het
verslag is de oorzaak hiervan te zoeken in de om
standigheid, dat de chili' voor de perccclen in zakjes
afgewogen aan cje proefnemers wera verstrekt, een ge
deelte van die meststof met het opgenomen water in
dc zakken is getrokken en natuurlijk van de kleinste
hoeveelheid naar evenredigheid het meeste.
Proefveld van J. Water, Oosterleek. Hel gewas be
stond uit vroege aardappelen.
Perceel 1, 200 chili, 355 H.L... f 681
Perceel 2, 400 chili, 375 H.L.. f 729
Perceel 3, 600 chili,. 428 H.L., f 817
Perceel 4, geen chili, 281 H.L._ f 531
Op dit proefveld treden zeer duidelijke en regelma
tige verschillen op. De cijfers bewijzen een groote voor-
deelige werking van het chilisalpeter in het algemeen
en het sterkst van de grootste hoeveelheid.
bericht kun®en. zenden, wanneer omze nosporioge® tot
eenlg resultaat mochten leiden."
George We®dlan,d stonid! op. De uitdrukking va®
zUn gelaat was ®og- donkerder da® zooeven,.
„MUn adl-es?" vroeg hU. „Ja wa®®ee[r ik u dot
maar kon opgeven. U hebt het gehoord^ ik ben ge
heel zonder middelen, mUn bagage ie naax Dultsch-
land gezonden en alles waarover ik beschik is oen,
kleine handkoffer, dden lk in het station heh achter
gelaten. Ik kan mij niet eens ln een hotel wagon. Ik
heb geen geld."
De oude mUnhetr, die zich tot dusver met geen
enkel woord in, het onderhoud had gemengd, stond
„WU bezitten Jammer genoeg goen fondsen om u
over uw oogenblikkelUke verlegenheid1 heen te hel-
pe®. Maar er is bepaald toch wél in de plaats waar
u tot dusver woonde, of in uw geboorteplaats, een
persoon die u op uw telegraftoche vraag van het
noodige zal willen voorzien. En waaneer u mU zoudt
willen toestaan u tien guldeu j.o leeno®, zoo zult u
tot dat u wat geld gezo®d£® krUgt, kunne® leve®."
Wendland dankte hem met eeto lichte buiging. „U
is zeer goed, mUnlreer. Maar ik zou onder mijn te
genwoordige omstandlgiheden ojlet graag geld leonojn.
Ik heb ondanks mUn lang verblUf 1® Boekarest daar
geen enkele® vrtend gevonden, va® wie® ik hulp ver
wachten of aannemen kan. D- vriend«n mUner Jeugd,
die lk ln Dfultschla®jd heb achtergelaten, zU® mU
.zoo geheel ontvreemd, dat ik nauwelUks nog weet.
waar zU fclch ophouden. MU® ouders zU® dood e®
bloedverwanten bezit ik niet. Onder zulke omstan
digheden zou zelfs het terugbetalen va® het kleinste
bedrag mij in verlejgenheld brengen en zou lk lie
ver probeeren door eenlgen arbeid 1® mijn, onderhoud
te voorzien,"
De oude mijnheer Bcheen ovar iets na te denkon.
„Nu, lk ben misschien 1® de gelegenheid u een aa®-
nemeUjk voorstel te doen," zoide hij dan. „Gaat u
eens even mee naar mUn werkkamer." De l®gep!our
gaf aan de vrlendelUke uitnoodiging gevolg en toen
zU ln do andore kamer waren aangekomen, ging de
beambte voort: „Ik be® do politie ra ad von Ronay,
chef va® do crimineele afdeeling en ka® u een zeor
mooie gratificatie i® uitzicht steile®, wanneer u
zoudt kun®en besluite® voor zeer korten tUd, waar
schijnlijk maar voor een enkele® dag, aa® de po
litie uwe dienste® te wUden."
„De politie lk?" riep de Ingenieur verbaasd.
„Ja, mijnheer Wendland. Een merkwaardig toeval
stelt juist u ln staat oma een groote® dienst te be-
v'Uzen. MUn naam zoowel als mU® positie zU® er u,
hoop ik, voldoende waarborg voor, dat er niets on
rechtvaardigs o,f oneerlUks va® u zal worden ver
langd."
„Maar ik bogrijp nog altijd niet
„U zult het dadelUk ervaren vooropgesteld, dat
u mU ocnlge zekerheid geeft omtrent uw persoon
lijkheid en mij op handslag en eerewoord belooft,
dat u zult zwUgen."
Wtndiand overhandigde hem zonder aarzelen ajl®
papleren die bU bU aich had en gaf de verlangde
belofte.
Nu trok de mUnbeer een schuiflade va® zU® schrijf
tafel open en overhandigde den ingenieur een foto
grafie, de beeltenis van een ongeveer dertigjarig man.
„KUkt u dat eens en zog mU dan eens wat u opvalt."
George Wendland bekeek het portret met groeien
de verbazing. „Merkwaardig!" zeide hU. „Daar heb
lk, zooals het scbUnt een ware dubbelganger."
De politieambtenaar knikte. „De overeenstemming
zou nog veel merkwaardiger zUn, wanneer u uw baard
een weinig korter draagt en uw haar precies zoo frl-
aeereri Het, zocala de man op het portret 't draagt
Het Ie Béla Marty, een va® de grootste schavuiten,
die ooit op de straten va® Boedapest bebbe® geloo»
pen, een mensch \a® wien wU allang weten dat hij
de laagste praktijken beoefende en dien wij trots
die wetenschap, toch maar niet te pekken hebben
kunnen krijgen. In de® afgeloopen nacht Is hU bU
een vechtpartij door oen messteek zoo zwaar gewond,
dat bU bewusteloos naar het ziekenhuis is gebracht
en volgens verklaring van den geneesheer waarschU®-
lUk wel zal aterven, zonder ®og tot bewustzUn te
zU® gekomen. Ir. zU® kleeren hebben wU twee brie
ven gevonden, die bepaald betrekking hebber, op ee®
zaak die nog niet geheel 1b afgewerkt on wU heb
ben ea: het grootste bolang bU om over den aard va®
doze taak en de daarbU betrekke® personen Inge
licht te worden. U, mUnheer Wendland kunt on» mis
schien daarbij helpen."
«Ik, die hier geheel vreemd ben, geen mensch ken
zelfs."
„Juist daarom kunnen wU nut hebben uit uw go-
lUkenJs mot Marty. WU hebben het hedennacht voor-
