Algtitti Nieuws-
Jac. Mei
WOENSDAG 22 JULI 1914.
57ste JAARGANG No. 5417.
SEIAGER
EODIAIIT.
Dit blad verBohijnt viermaal per week Dinsdag Woens
dag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot
'b morgens 9 ure worden ADVERTENTIEN in het eerstuitkoinend
nummer geplaatst. INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger
Bureau Schagen, Laan D 5.
Interc. Telophoon No. 20.
Uitgevers TRAPMAN Co.
Prijs per jaar f3.—. Franco per post f3.60.
Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENTIEN van 1 tot 6 regels f 0.25 iedere regel meer 5 et.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven uit Engeland.
Londen, 18 Juli 1914.
Gewoonten veranderen met de tijden. Dat 1« niet
meier dan natuurlijk. „Dat doen wiji tegenwoordig zoo,,
Ihooren we dikwijls, en: „Vroeger zouden do men-
adhen dat zoo gedaan, hebben." Soms lachen wij dan
even we vinden ons zelf natuurlijk zooveel knap
per. Maar soms gaan we verder,, en zeggen: Hoe is
het mogelijk, dat zoo iets ooit bestaan beeft?
Wie in Londen geweest is, en, een, bezoek heeft
gebracht aan de Mlnorlea, eetn buurt in 't Oosten vap,
de City; aan St. Katberine's Hospitaal bij de Tower
(d.w.z. wat vroeger St. Katberine's Hospitaal was;
het is tegenwoordig een Tehuis voor Verpleegsters)
aan Whitefrlars, tnsschefo Fleet Street en de Theems;
aan de oude Munt in Southwark. of (en daar Is na
tuurlijk Ieder geweest, die ook maar een dag in
Londen, vertoefd beeft) aan de buurt van de West-
minster Abbey, die is geweest in gedeelten en gebou-
wen van Londen, die in vroegere eeuwen een heel
eigenaardig voorrecht (als het zoo genoemd mag
worden), bezaten.
Het waren vrijplaatsen. Als iemand wat te
vreezen had van zijn medemenschen, 't zij, dat ze
geld van "hem te goed hadden ,of redenen hadden,
hem achter slot en grendel te zetten, of misschien
zelfs kort en goed op wilden brengen, dan had hij
slechts een der bovengenoemde plaatsen te bereiken,
en hij was vrij.
Reeds in den tijd der Normandische Koningen
schijnt dit gebruik bestaan te hebben. Trouwens, 't
is nog van veel ouderen datum., In Deüteronomium
IV: 41 en 42 lezen we:
Toen scheidde Mozes drie steden uit aan deze
zijde van den Jordaan, tegen den opgang der zon,
opdat daarhenen vlood de dioodslager, die zijnen (naas
te onwetende doodslaat, dien hij van gisteren en ^er-
gisteren niet haatte, dat hij in eene van deze steden
vlood en levend bleef.
Die zijnen, naaste onwetende doodslaat. Na
tuurlijk,, om zich zoodoende te beschermen teigen de
wraak van de bloedverwanten van de vermoorde,
niet, om het in, negen van de tien gevallen den rech
ters onihogelijk te makem de hand te leggen op ge
wone dieven en moordenaars. Hiertoe daalden, de vrij
plaatsen in, Londen a,f. De misdadiger, die haar bo
reikte, moest, alvorens haar te betreden, verklaren,,
dat hij een misdaad had begaan, ©n towam. om zijp
leven te redden. Eenmaal daarbinnen was hij veilig,
en, kon er verder blijven tot zijn dood, of, Indien hij
dit niet verkoos, binnen 40 dagen na zijn komst,
KiiJn misdaad tot in de kleinste bijzonderheden op
biechten enzweren het land voorgöed te verlaten.
Hij mocht, in dat geval, de havenplaats noemen, van
waar hy j&iich wenschte, in te schepen,, en moe&t zich
daar dan terstond heen, begeven, een kruis in 'de
hand. Wap hij na 40 dagen nog in Engeland, of
kwam hij or ooit terug, dan wérd hij zonder verdier
proces eenvoudig opgehangen.
In een ruwen tijd,, waarin het recht van den stérk
ste zoogoed als de ©enige wet was, kan een derge
lijk stelsel van vrijplaatsen voor het verdrukte en
zwakke gedeelte van het volk zijn nut gehad heb
ben. Zoo langzamerhand evenwel werd het een ware
vloek voor Londen. Weptminster werd het hoofdver
blijf van al het geboefte, dat er in Londen te vin
den was. Schuldenaars, landloopers, dieven,, straat-
roovers, val echo munters en moordenaars verdrongen
er elkander, en tartten, de wet, zoolang ze maar ble
ven, waar ze waren. Westminster werd een broei
nest van ongerechtigheid. Do hier samengestroomde
bende stichtte een soort van gemeenschap met een
eigen, taal en eigen gebruiken, elkander en al degenen
met wie ze in aanraking kwam, demoraliseerend
De toestand werd steeds erger; tenslotte bijna on
houdbaar. Londen was ln die dagen niet zoo groot,
of Westminster kon vlug genoeg bereikt worden, eu
de moordenaar, of dief, die niet op heerterdaad be
trapt werd, lachte om justitie en politie.
Maar zal men zeggen diende Westminster op
die wijze niet als een soort van groote gevangenis?
Wie er eenmaal in veiligheid was, zou wel zorgen
er niet weer uit te komen. Maar niets was minder
waar dan dat. Overdag, Ja, dan bleven do heoren wel
waar ze waren, maar 's avonds en 's nachts ont
volkte zich Westminster en ging de gemeenschap op
ontspanning uit. Dus een soort van gevangenis mot
open deuren.
In 148/ evenwel, werd die toestand eensigszlns ver
anderd. en verbeterd. Toon werd bepaald, dat wanneer
dieven, moordenaars of roovers, na eenmaal do be
scherming te hebben genoten van Westminster, die
niet opnieuw konden inroepen, wanneer ze de vrij
plaats verlletc-u. en een nieuwe misdaad bogingen. Wat
schuldenaars aangaat, die bleven bescherming genie
ten van hun lichaam. Op hun goedereni evenwel, wan
neer die niet binnen Westminster: gelegen, waren, kon
beslag worden gelegd Verder zou de koning het
recht hebben, om verraders, die zich binnen, de vrij
plaats in veiligheid stelden,, daar te laten bewaken
door oppassers, om te zorgen, dat, ze er niet moor
uitkwamen.
Natuurlijk kwamen ook af en toe gevallen voor
dat de vrijplaatsen nog werkelijk beantwoordden, aan
het doel, waarvoor zo oorspronkelijk waren inge
steld. Toen Warwlck, de I#aatste der Baronnen, zoo-
als Bulwer-Ljtlou, de ook in Holland welbekende
(schrijver van de Laatste Dagen van Pompei en Ha-
rold, hem noemt, toen Warwlck Edfwayd' IV van: 'de»,
troon verdreef, om daar voor ten korten tijd HenrJ VI
op te plaatsen, renden Edward's gemalin en zijne
kinderen met honderden van zijni aanhangers e,cu
veilig véirbHJf in Westmlnjster. Toen Edward terug
kwam en Warwlck versloeg, vond hij, dank zij Wept-
minster, zijn familie eu vrienden in bladeenden, wel
stand.
De Engelsche dichter, John Skelton, die ongeveer
1500 leefde, schreef een gedicht, getiteld: Waarom
komt gij niet ten hove? Hierin voer hij zoo geweldig
uit tegen den toen oppermachtlgen kardinaal Wolsey,
dien hij onder meer betitelde als slagershond, dat hij
het raadzaam vond zich naar Westminster te begeven.
Fu daar bleef hij de laatste zeveni jaar van zijn leven
wonen, zonder dat Wclse.v eenige wraak kon nemen.
Gevallen als deze kwamen natuurlijk af en toe voor,
maar zij behooren tot de uitzonderlingen,. En imeer eto
meer begon men in te zien, dat het weinige nut der
vrijplaatsen bij verre r.a i.let opwoog tegen de groore
mate van ellende, die zij veroorzaakten. Hendrik VIII,
die in 1547 stierf, begon het recht van, vrijplaats
langzamerhand te regelen, te beperken, en gedeelte
lijk af te schaffen. Maar er zou nog een kleine hon
derd jaar over heen gaan, voor het totaal vernie
tigd werd. Dit greep plaats onder de regeering van
Jacobus 1 (16031625). Wie tegenwoordig eem be
zoek brengt aan West minster met zijn, grootsche ge
bouwen, ruime plednen on breede straten, kan zich
met moeite voorstellen, dat daar in vroegere tijden
het uitvaagsel der maatschappij niet alleen woonde,
maar wettelijk werd b(8<heircd.
Andere tijden andere zeden. Maar in dit geval
zijn de onze toch zeker wel beter.
CARROSSERIEFABRIKANT, ALKMAAR.
Vertegenwoordiger der beroemde
^ex\v ©tv 0$ex\anêi»^\\x\oTfto\>\e\ett.
Levert alle soorten Carrosserieën, desgewenscht op
elk verlangd Chassis.
Een gebruikte PROEFWAGEN billijk te koop.
TELEFOON 672.
Binnenlandsch Nieuws.
WAARLAND.
Kermis Maandag Jl. gaf het duo CrefeJd uit Alk
maar in het café De Touelduif alhier een uitstekend
geslaagde voorstelling. Le verschillende voordrach
ten werden zeer correct uitgevoerd en het flink op
gekomen publiek genoot op dezen avond; cr werd
soms onbedaarlijk gelachen. Een tot weerziens zij
hun ook gaarne toege we recht.
SCHAGERBRUG.
Zaterdagavond jl. werd ten huize van den loge
menthouder A. Bakker de aangekondigde lezing gehou
den over volkshuisvesting. Namens de vem'-mlging Al
gemeen Belang alhier tra,d als ppreker op de heer M.
H. J. NIeboer van 's-Grsvenhage, die sprak over:
Volkshuisvesting in het algemeen en woningnood in
het bizonder. De opkomst van belangstellenden was
nfet groot.
Spreker begon met er op te wijzen dat het van
zooveel belang is goede woningen, te hebben. Uit d©
verschillende statistieken ie gebleken,, dat in> buurten,
waar de woningen werdeju, ver botend, het aantal ziek
tegevallen verminderde en het sterftecijfer afnam.
Het verbeteren van woningen iis bovendien .bevorder
lijk voor de,n bloei en welvaart der gemeente. Bij
een en ander worden gieva,llen aaugebaakl welke zich
ln, de practijk hadden voorgedaap, o.a. te Liverpool,
Rotterdam, 's-Graver.hage en andere plaatsen,.
Wat de gemeente Ziijp© betreft,, spreker verklaarde,
.dat hij daar plaatselijk niet bekend, is, doch hem is
uit eenige verslagen gebleken,, o.a,. uit het verslag- van
de gezondheidscommissie tfe Sdhagon, dat de arbei
derswoningen er wel Iets te. wepBcben overlaten. Uit
de statistische gegevens is Ihem gebleken dat het zie
lenaantal gedurende de laatste jaren is gedaald, ter
wüjï hem Is medegedeeld*, dat er behoeft© bestaat aan
woningen.
Spr. twijfelde er dan ook niet aan, dat de bouw van
nieuwe woningen tot bloed,'vap de gemeente, zal strek
ken. Ook werd het z.g. opechuirvipg-ssystecm door hem
behandeld.
Spr. zelde, dat het thanp zoo gemakkelijk is ge
worden tot den houw van, flinke arbedderswoningen
over te gaan. aangezien volgens de woningwet ver-
eeniginen in liet belang van verbetering der volkshuis
vesting werkzaam, in het leven kunnen worden ge
roepen en welke een voorschot van het Rijk kunn,efc
verkrijgen ten bate van de volkshuisvesting. Deze
voorschotten zullen uiterlijk binnen 50 jaren ln ge
lijke Jaartermijnen of bij wijze van annuïteiten, moe
ten worden afgelost. Ook zou de gemeente zelf de
Jraak' kunnen ter hand nemen, doch in vele gevallen
zal het wensehlijker zijn, dat een vereenlging in het
leven wordt geroepen. Wanneer bijv. spoedig ingrij
pen noodzakelijk is, zal hu aanbeveling verdienen,
dat de gemeente optreedit en dat niet wordt gewacht
totdat eene vereeniging is opgericht.
Spr. eindJgt met het uitspreken van den wensch,
dat in deze gemeente een vereenieing, in, het belang
van verbetering d©r volkshuisvesting werkzaam, op
gericht mag worden.
Do voorzitter van Algemeen Belang, de heer J. van
Levorlnk, sloot de bijeenkomst, na een woord van
dank te hebben gebracht aan den spreker en, aan de
aanwezige toehoorders.
Naar men ons mededeelt, zijn reeds een 15-tal aan-
deJon f 25 genomen voor een op te richten, bouw
vereniging.
RAAI) VAN ANNA PAULOWNA.
Vergadering van, den Rand op Dinsdag 21 Juli 1914
dos middags 2 uur. Afweeg de heerem dé Mazune én
Goerligs.
Voorzitter de heer C. Wijdenes Spaans,, burgemees
ter.
Na opening volgt lezing der notulen, die onveran
derd word.cn goedgekeurd.
Voorzitter d©efl!t, mede, dat, van de Hollandsche Sp.-
Mij. bericht ia ingekomen, dat. met de werkzaamheden
van het. perron to Braezand binnen enkele dagen za,l
worden befipnjnen. Voorzitter wijst er op, dat hij tot
nog toe niet veel van, de werkzaamheden lieeft, be
merkt, zoodat w© nog wel e enigen tijd. ge,d,uld zullen
moeten hebben.
Goedkeuring 1b ontvangen op het besluit tot bet
aangaan van een, geldlLeelnfl*i&» welke leenipg is geslo
ten tegen 4%
De verslagen, van dea toestand der provincie, der
gemeente en het verslag van de. volkshuisvesting zul
len circuloerem Bij de- laatst gehouden kasverificatio
moest in kas zijn, en, waa f 824.96.
Het Dag. Bestuur heieft een adres gericht tot den
directeur der Posterij en Telegrafie behelzende het
verzoek om bij school II (Breezand) een hulpkan
toor d?r posterijen te vestigen. In het adres wordt,
o.a. door B. en W. gewezen op de brievenverzending
die veel te wensefcen overlaat on op het feit dat er
geen pakketdienst is, terwijl deze dienst juist voor
de bollencultuur zoo gewenscht is.
Gedep. Staten hebben goedgekeurd do verpachting
van het pont aan de Kooij. zoomede het besluit tot
het doen van af- en, overschrijvingen en het betalen
uit den post voor onvoorziene uitgaven- Dankbetuiging
is Ingekomen van den heer K. Keuris Az. voor de on-
dorhandsche vei pachting; van, 'bet pont aan de Kooij.
Voorzitter deelt medte, dia,t do héér Raap ongesteld
is, maar dat maatregelen, zijn, genomen, opdat bet on
derwijs zijn gewonen, gang ml kunnen gaan.
Van mej. Oosterbout d® bericht ingekomen dat zij
18 Augustus weder in, fumjotie zal treden.
De aanbevelingen voor zetters, aftredend de hoe
ren R. Blankovoort en J. Stammes, worden als volgt
vastgesteld. Vacature Blankevoort: 1. R. Blankevoort,
2. Jb. Bakker; vacature J. Stammee: 1. J. Stammes,
2. A. de Graaf.
Tot leden van de commissie van toezicht op bet
lager onderwijs worden benoemd de beeren O. J.
Relndere en D. C. Reaalman. Mede op de aanbeve
lingen, stonden de boeren A. C. Otter en C. R, Wai-
boor.
Tot leden v.an de commissie tot wering van school
verzuim, aftredend de heeren IJ. Lunshof etn N. Raap,
worden benoemd die heeren Lunshof en Raap. Ale no.
2 op de uanbevelingen kwamen voor de heeren P.
Visser en A. de Boer.
De kohieren schoolgeld over het 2 e kwartaal 1914
worden vastgesteld van school I op f 91.68, school
II f S9.88 en school IH f 21.12.
De gemeente-rekening dienst 1913 wordt den,
Raad aangeboden. De ontvangsten hadden, bedragen
f 45067.47^, de uitgaven f 43087.12, het batig
saldo f 19S0.35Tot lede® van de commissie tot
onderzoek van deze rekening worden gekozen de hee
ren Jb. Bakker, Baauboer en Stammes.
Een suppletoir© tegrootfng dienst 1914, wordt goed
gekeurd en vastgesteld op 600, voor voorschot aan
het Armbestuur.
Aan verschillende personen wordt afschrijving ver
leend door vertrek op aanslagen in den hoofdei ijken
omslag, dienst 1914, tot een totaal van f23.88.-
Volgt regeling beloopingen schooloppassereasen. De
belooningen van de schoolsehoonmaaksters) worden
overeenkomstig het voorstel van B. en W. vastgesteld
als volgt: voor school I met ingang van, 1 Juli 1914
ivan f 65 op f 86 en, voor school II vanaf 1 April
1914 op f 85 en tunaf 1 Juni 1914, omdat er toen
een lokaal is bijgekomen op f 100.
De verordening schoolwijken wordt gewijzigd en
wel in dien zin dat was voorheen de grens in, den
Kleiweg aan dezen kant van het perceel van den,
hrer R. Waiboer, zij nu zal komen, aan den anderen
kant van het perceel van, den heer Brugman,- ln, dop.
Stoomweg was voorheen de grens bij. den hoek, n,u
komt zij tusschen de* perceelen van de* heeren A.
Eriks en M. Aris. Door deze wijziging zullen met 1
Augustus, dus na de vacantie, enkele* kinderen* ver
plaatst worden van schooi II naar school I.
De rooilijn aan den Lagendijk wordit vaatgeeteld
vanaf Veerbung tot het -perceel F 180 op 4.20 M.,
dit is dus voor de bestaande perceelen en* verder op
2 meter van de greppel,, dioeh minstens 7 meter, uit
liet hart van don weg
B. en W. stellen den, Raad voor op het, verzoek
om subsidie van het Algemeen Tehuis voor Militai
ren te Helder afwijzend te beschikken. Vorig Jaar
is deze inrichting, zegt voorzitter door e*en paar
leden bezocht en heeft men niet kunnen, inzien, het
gemeentebelang dat hierbij betrokken zou zijn. B. en,
W. hebben, nu vragenlijsten gezonden aan miliciens
van de laatste lichtingen en hieruit hebben B. etn W.
den indruk gekregen, dat het gebruik dat er van ge
maakt is, van geen groot©) beteekenis is. Overeenkom
stig het voorstel wordt met algemeene stemmen be
sloten. Hierna sluiting
ANNA. PAULOWNA.
Gevonden, voorwerpen. Ter secretarie der gemeente
Anna paulowna zijn inlichtingen, te bekomen, omtrent
een gevonden teekesnjng op calqueerpapier, betreffen
de een schoolgebouw.
ZLJPE.
Naar wij vernemen, is de heer J. de Wit, smid te
Keinsmerbrug, voornemens aldaar eene inrichting ter
bewerking van ijzer op te richten, waarbij "ecu benzine
motor van paardekracht als beweegkracht "2al wor
den aangewend.
ZIJPE.
Electriciteit. Bij het gemeentebestuur alhier is de
belangrijke mededeeling ingekomen, dat deze gemeente
gee kosten, hoegenaamd ook, voor hel II. S.net zal
behoeven te maken, aangezien de Provincie die voor
hare rekening zal nemen.
ZIJPE.
De hrer P. Swart, no. 3 der voordracht voor dc
benoeming van "Hoofd der O. L. school te 't Zand.
i-, Is zoodanig ben emd to Andijk.
BARSINGERHORN.
Joh. de Groot, laabt litfriing der II.B.S. van Alk
maar, is toegelaten hls leerling aan de Kweekschool
voor'de Zeevaart te Amsterdam.
ST. >LAART£N6VLOTBRUG.
Naar ons werd medegedeeld, is ook alhier een voet
balclub opgericht.
ANNA PAULOWNA.
De jongeheer A. N. Dekker is geslaagd voor het
toelatingsexamen der R.H.R. te Helder.
-- ANNA PAULOWNA.
R. Brands alhier, die onlangs het diploma behaalde
van de Zeevaartschool te Den Ilelder, gaat Augus
tus als stuurmansleerling met ,De Zijldijk" gen boot
van de HollandAmerika-lijn naar Welmington
(Amerika).
GOED AFGEIiOOPEN.
Do hoer Wu B. te SL Maarten zou Maandagnamidclag
dp npotcn van zijn ket, weljfe ontveld waren, wasschen.
met'gevolg, dat het dier, bepaald "door de pijn hok
en dumpaal uit den grond rukte en met dit heelo
stelletje aan don nek het dorp inholde. Even yoorbij
de plek waar dit ongeval gebeurde, sprong het keest
to water cn kwam daar toch weer goed en wel uit. Toen
weer op den weg aan het hollen met gevolg, dat de
ket van den beer M. K. alhier eveneens met den wagen
achter zich het dorp inholde, evenzoo de ket ypn
den heer P. Sch., welke aangespannen op den weg slond.
wilde de beenen opnemen, maar door tijdig ingrij
pen van den heer R. Steensma alhier, die de ket no. 2.
tot staan wist te brengen J>leef no. 3 ook "staan, wat
heel gelu.kkig was, daar er voor deze ket een 3-jarig
jongelje stond, welke er bijna zeker had onder ge
raakt. Dus liep dit ongeval zonder persoonlijke on
gelukken af.
WATERWILD.
Bij de opening van de jacht op waterwild bleek, dat
liet veld goed voorzien is van wilae eenden. In slooten
plassen en poelen wemelt bet. Duizenden zijn in Hol
lands Noorocn tc zien. Op den eersten kwamen verschil
lende jagers met tientallen thuis. De prijs is nog slechts
40 cent.
DE STAKING IN HET HOUTBEDRIJF TE ZAAN
DAM.
In het Handelsblad werdJ een overzicht gegeven vtfc
aanleiding, verloop en tegenwoordlgen etand der sta
king, dit nu al zoo vele weken hardnekkig voortduurt
waaraan wij het volgende ontleenen.
Bij het eindigen vap de etaking In 1913 bU de
firma'8 J. Simonsz Hz. en Wed. StadJandor en Mid
delhoven werd tusschen partijen een overeenkomst
aangegaan omtrent arbeidsvoorwaarden etn loonen, die
niet alleen voor dn twee betrokketnj firma's, doch voor
alle bij den Bond van Werkgevers in het Houtbedrijf
van kracht zon zijn.
Omtrent den termijn gedurende welken, deze over
eenkomst geldende zou zijn ontstond in het begin van
dit Jaar verschil van meening. De betrokken werk
lied e nor ganieatlee, bestaande uit,: a. do aid. Zaandam
van den CentTalen Bond van Transport en Havenar
beiders, (z.g. modernen); b. de Houtwerkersvereont
ging ..Voorwaarts" (z.g. vrijen); c. de Christelijke
Houtbewerkerevereenlgtng „Recht en Plicht" en
de R.-K. Timmerlieden- en Houtwerkersvereenlgtag
St. Jozef, waren van gèvoelen, dat de aangegane
overeenkomst slechts lle*> tot 1 of 10 Mei 1914, ten*
wijl de Patroonsbond van oordeel was, dat tot 1
Januari 1915 deze overeenkomst van kracht was.
Door don Patroonsbond werd aan de werklieden-
organisaties het voorstel gedaan om met Ingang van
1 Januari 1916 de loonen, met 60 cent per woek en
(met 1 Juli d.a.v. weder met 60 cent te verhoogen,
teifwijl' de loonen der loe-vaste en loese arbeiders op
1 Januari 191S met 1 cent per uur en 1 Juli d.a-v.
weder inet 1 cent zouden, worden verhoogd.
Do loonen voor de jongens bleven ongewijzigd. In
geval van ziekte \erklaarden de patroons zkh bereid
het volle loon te geven en een ruime opvatting te
huldigen omtrent den duur der uitkeering. Deze voor
steller. waren in een concept collectief contract beli
chaamd.
Nadat deze vooretellen door do arbeiders botweg
waren afgewezen, dedenj zij hunner zijde den Patroons
bond een looneisch toekomen, die neerkwam op
een verhooging van f 1.50 tot f 3 per wueik voor do
arbeiders van 22 jaar en daarboven en van f 0.50
tot f 2 voor arbeiders ben/eden 22 Jaar. De bestaan
de loonen voor volwassen, arbeiders bedroegen, van
f 12 tot f 15 en worden, voorgesteld; van f 18.60
tot f 18.
i Hunnerzij dB w°rden deze voorstellen, door de pa
troons afgewezen, waarop de weTklleden.org. (do mo
derne en de vrije de Christelijke en Kath. wil
den nog nader coufereerep) een ultimatum stelden
met ais uitersten termijn, Maandag 30 Maart des
avonds 7 uur.
Toen dit ultimatum onbeantwoord bleef, werd op
1 April de staking geproclameerd bJJ de firma P. de
I^ange Cz.
De organisaties hadden besloten om 5% van het
loon als extra-bijdrage voor de stakers te storten.
De patroonsbond besloot toen om b&Jken van de fa.
De Lange bij andere firma's te laten zagen. Achter
eenvolgens werden te, dien eind© twéé balSkem Cta, de
wandeling „de historisch© balken" genaamd) bij de bij
den Bond van, werkgevers aangesloten firma's ter za-
glug aangeboden en overal door de werklieden ge
weigerd, waarop in dezelfde volgorde de staking aan
de verschillende fabrieken werd uitgeroepen.
Ten gevolge hiervan lag op .Maandag 6 April aan
alle (16) bij dén Bond aangesloten fabrieken 't werk
stil.
Het aantal stakers bedroeg ongeveer 600 (de Jon
gens daarbij Inbegrepen).
Dezen waren haar de organisaties als volgt ver
deeld: Cbr. Houtbew. Recht en Plicht 60, R.-Kath.
Houtbewerk. St. Jozef 20, Voorwaarts (vrijen) 140.
Centrale Bond (modernen) 220, ongeorganiseerden 80.
De uitkeeriagen die de stakers ontvingen bedroe
gen voor:
De ChrlBtelijken (Recht en Plicht) f 5 voor de
ongehuwöen» f 7 voor de gehuwden plus f 0.60 voor
elk kind tot een maximum van 4 kinderen.
De Katholieken (St. Jozef; f 7 voor gehuwden en
ongehuwden (de Jongens naar verhouding van het
genoten loon) plus f 0.50 voor elk kind (zonder be
perking naar het aantal).
Vrijen en modernen f 4.50 voor ongeh., f 7 voor
gehuwden plus f 0.50 voor elk kind (eveneens zon
der beperking).
Met uttzonderitag van vier firma's konden all© fa
brieken het bedrijf, zij het dan ook op bescheidener
schaal voortzetten, doordien te zamen ongeveer 100
arbeiders (werkwilligen) aan het werk waren, geble
ven, terwijl ongeveer 40 kantoorbedienden, aan de
fabrieken de opengevallen, plaatsen Innamen en ook
de patroons zelf en hun zonen aan de werkzaamhe
den krachtig deelnamen-
Do stoomhoutxagerij „De Engel" staat bulten do
staking, omdat de eigenaresse, de fa. E. van, de
Stadt en Zonen (de eenige zagerij voor eigen reke
ning aan de Zaanstreek) niet bij dien Bond van Werk
gevers is aangesloten-
Ook de buitenlandsche houthandel (d. i. hout,
hetwelk In het, buitenland gezaagd is) die in de sta
king niet inbegrepen was, bleef Intact.
Toch werd niet meer aangevoerd, dan voor de be
hoefte strikt noodzakelijk is en werden verschillende
ladingen uitgesteld. Dit heeft ten gevolge gehad, dat
thans (ruim 15 weken, nn het uitbreken dei staking)
ln de Zoandamsohe haven minder zijn aangevoerd 7
booten met balken cn 9 booten met gezaagd hout
wat behalve ©etn ver Mes voor de gemeentekas aan ba-
vengelden, ©en g root bedrag ann loonderving voor
bootwerkers enz. beteekenjt.
Ook de firma, William Pont, die evenais de loort-
zage tijen en sch ave rij en „De Prins van Oranje", de
„SkaudAnavlë" en „De Twee Gebroeders", bulten do
staking valt, lijden belangrijke schade; de eerste om
dat zij haar voornaamste afnemers mist, de hvat8i.cn
omdat ©r minder werk le.
Alleen voor de werkenden bij de ln ertakfng zijnde
firma's kan het bedrag aan loonderving veilig gesteld
worden op f 100.000.
Tijdens het conflict is eenmaal door een der firma's
(J. Dekker Jz.) een poging gedaan om werkkrach
ten van bulten aan te werven, wat weinig succes heeft
geleverd, eersten® door geringe aanbieding, tweedens
door de actie der stakers, die de gegadigden wisten
te bewegen op hun schreden terug te keerep.
Op 1 Juli werd door de patroons besloten stakers,
die zich wilden aanmelden, weer toe te laten, wat
