haar man.
„Lichtgewond" la lm, BörHJ® synoniem met het ver
lof op onverwachte wijze plotseling huiswaarts te
keeren, natuurlijk omstraald' dbor een. zékere hel
denglorie. Uitdrukkeiyk was aan de Jonge echtger
noote getelegrafeerd haar man, te huls of te wachtel
oh hem door zwager en vjader af te laten hajegu
Het bleek dat de lichtgewonde den linkerarm
mJste. Slechts het verlies van den rechterarm geldt
hier offlciëel als zwaargewond. Men kan, zich de ont
steltenis dor familie voorstellen, waar allen reeds de
verwachting hadden den Jongen gewomdo ten min
ste binnen enkele weken weer geheel hersteld te
alen.
Gisteren trof me het varhaal van een oud groot
moedertje, dat bij haar kleinzoon in de Gharite ge
roepen werd, dl- zwaar gewond was. Toen hij haar
opgewekt toeknikte, vroeg, ze zy® hand. te mogen, nej
mee wanneer het hem #;.e©n pijn deed. De pleegzus
ter beduidde haar echter dat de patiënt beide han
den verloren had.
De tegenover mo wonende slager, die doodsbang
was In het vuur te komen e® daardoor tot het be
sluit gekomen was zich met een auto bij het leger
te laten Indeeion, 1b minder gelukkig geweest. Hij is
ln België door een kleine vljandelijko patrouille: vn®.
de bok van zijn auto geschoten, ineens dood!
Daar tegenover staaft weer een heugelijk feit, dot,
de portier van ons huis me mededeelde. Het betrof
een Jongen timmerman., dte by zijn familie en in. de
verlicsHjstcn voor dood geboekt stond. Gisteren was
hij in e©n kleine herberg in mijn buurt verschenen
om zich als levend te laten, bewonderen. Hij voer da
als zegoteeken een roode Fransche broek, èen kepie
en een veroverd geweer mede, die in de klein® her
borg ten toon gehangen, werden.
Ook de lichtgewonden, die men, nu dagelijks fa
groote wagens, waarin banken, of stoelen gazet zijn,
van de stations ziet transporteer©®, wuiven de voor
bijgangers mot Fransche uniformpetten toe, terwijl
de eersto Gordon-Hlghlanderrok eveneens te Berlijn
vorechenen ie. Een Jongen, dte voor op een tram
stond, en hem aangetrokken had, moeit buitengewoon
voel bekijks gehad hebben.
Dat ie nu zoo het voornaamste, wat Je hier van
don oorlog merkt. Natuurlijk: beginnen enkele kran
ten als do Deutsche Tagesasettung en andere, vol met
doodsaranonoes te staan- De meeste bevatten in dan,
regel de zinswending: „HIJ stierf d'en heldendood
voor koning en vaderland." Andere daarentegen, trof
fen meer, als b.v. een dergelijke annonce, die van do
zijde van liet regiment stamt, waarbij de gesneu
velde diende. Zo luidt: „Etaoals eenmaal zijn, v®d
bij den storm op de hoogten bij Spieherrn, in het Jaar
1870 aan de spits van, zijn compagnie viel, zoo stierf
ook de zoon bij don storm op het woud van aan,
hot hoofd v&n zijn regiment, dat hij na, de verove
ring van en van persoonlijk aanvoerde." De
namen der plaatsen mogen nlot eens genoemd worden,
waar room en dood gevonden werden.
Wat een wereld van grootheid, wat e«® wereld
van leed liggen ln deze walmtee regelen verborgen,.
Roerënd zijn ook vaalt de annonces over de „niet
beroepsmilitairen", do reserve-luitenants, en andere
die in den oorlog govnUen, door den kring van, hun
beroepsgenooten herdacht worden,. Dan krijg Je eerst
zoo geheel den indruk, walk® onherstelbare) varlleHon
oen volk toegobrncht wordt, waarvan do bloem van
Jongelingen on mannen,, zonder uitzondering» uit alle
kringen gedeeltelijk vernietigd wordt.
Voor enkele dagen heeft me een annonce nog bij
zonder getroffen,. Het was .die aanikondiligfag va,n oen
kapiteina-weduwe van de®, dood van, haar derden ln
dezen oorlog gen allen zoon. Zo ofadigde met do
woorden: „Wij Magen, «fat, doch buiteen ons ondier
Gods heiligen wil."
Men kan niet nalaten, do kracht van, diilt Duitscho
vo'k te bewonderen,. Het geeft zijn zonen voor het
vaderland. Waar ze als holden vallen zijn, de vrou
wen zelfs groot genoeg hot dragen van uiterlijke®
rouw na to laten. Men hoeft do ge zon,de opvatting:
„Het zou in dezen IJ/oren, tijd neerdrukkend op dio
stemming van het volk kunnen werken."
Groot on otork is dit Diu'ltsche volk, e® waar het
geen sympathie wekt daar dwingt het tenminste be
wondering en eerbied af.
zij zoo maar op den grond, zijn elk uur op hun
Qul vtve, onder Gods btooten hemel, onder 'n wolk
breuk va® projectielen, in het aangezicht van dien
vijand era den dood. Tien dlagen] dragon zij hun ransel
met veldgerei. Het is ui'et mogelijk om hen bij dag
licht te verplegen. Als het doenlijk is, rijden, als hét
donker fs, de veldkeukens naar de reserves. Op dia
reserves rust dan de„ menschelijk® plicht, om hun
kameraden in de tiraïUeuTsilnié van voedsel te voor
zien, misschien a/ te lossen. Hier en daar zal iemand
het inmaakbllic van zijn ijzeren rantsoen opengebro
ken en het koude vleesch gulzig verslonden hebben.
Voor de vormoeidsten was er geen slaap. Een groot
deel van de vechtende regimenten zal ook 's nachts
op gevechtsvoorposten fa de tiralHeuirslfal© ltgge® met
het geweer in de hand;, aldoor opgejaagd door d rog-
beelden, voortdurend in afwachting va® overrompe
lingen door den vijand. Achter hen. op twee, drie
duizend pas staat de artillerie, de kanonnen zijn ®r
op Ingericht om In het donker te schlete®...
Verschillende Oorlogsberichten.
DE UHLANEN.
In de Corrier© della Sera, schetst Dulgi Barztal
het boeld' va®, don Duitsche® uhl®a®| ongeveer, al»
volgt:
„Toen wij' bij' een klein station kwame® e® de
trein, zij® vaart minderde, zaigen wij, een troepje rui
tere, dat don spoorwegovergang bewaken, moest; een
uhlam:n-patrQqlJe. Kalm e® rustig wasi a|liler houdiito|g.
ZIJ ware® toch 1® oen. vijandelijk land, doch 1® h.un
rustige onbezorgdheid gaven zij den indruk van
manne®, die het vToolijk manoeuvre-leve® ge®ote®.
Dte zwermqn ruitere, die het Duiltsche leger voor
zich uit toftt trekken vin,dit men overal, op iedere®
straatweg, op elk pad. Daaruit blijkt dlnt ziji zoor
veel mogelijk gezien wiflüJen worde®. Overal vertoor
nen zij zldh en zij, rijden maar door, net. zoolang tot
zij beschoten worden. Zij gaan aj maar door tot zij
eindelijk op de® vijand' etooten. Hun taak is hot
om den dbod' tegemoet te rijde®. Het geheele vijan
delijke front wordt door hen verkend; zij worde®
meestal doodgeschoten;- zeker. Doch er is er da®
toch altijd, wel een dlten het gelukt te ontsnap
pen e® die kan dan immers lnllohtinge® geve®
Het vuur waarmede zij ontvangen worden geeft
hun al dadelijk een denkbeeld va® de sterkte der ver
dedigers; want zij weten bij ervaring, dat alle be
schikbare soldaten schieten, zoodra zich de eerste
vijandelijke ruiters voor de stellingen vertoonejn.
Bij ieder boschje. bij iedere greppel moet de uh-
laan tegen zich zelf zeggen: hier zou wel eens ee®
vijand verscholen kunne® zitten. Hij weet dat hij
zich niet verdedigen kan en dat er va® alle kante®
op hem geschoten zal worde®. Overal schuilt voor
den uhlaa® gevaar, verborgen gevaar.
Desondanks rijdt hij kalmpjes en rustig voort met
Duifsche discipline.
Ben schitterend wapenfeit-
In een der Jongste gevechten hebben twee Fra®-
sche soldaten van het 137e regiment infanterie het
vaandel veroverd van het 2Se Duitsche infanterao-
regiment, waarvan de commandant krijgsgevangen
werd gemaakt.
Tot belooning van Üilt schitterend wapenfeit is heit
vaandel van het 137e versierd met het Legioen, va®
Zeemansmoed.
Londen, 7 Sept. De correspondent van de Daily
Telegr. te Grimsby geeft ee® uitvoerig relaas va®
de ramp, die de stoomboot „,Runo" va® de Wtlsom-
UJn is overkomen. (Zooals reeds is gemeld, is dit
schip aan de Engelsche oostkust op een mij® ge-
loopen en gezonken.) De correspondent verklaart dat
de officieren va® oordeel zij®, dat een zeventig op
varenden, die nog vermist worde®, gered zijn door
vtsschersboote®
De passagiers waren geen vluchiteflltoige® maar Rus
sische reservisten,, die uit Amerika zijn teruggeroe
pen.
De kapiteins va® de trawlers toonden buitengewo-
nen moed. Een der bootehi ko® het wtak alleen nar
deren la®gs een weg, fltfa met mijnen bezaaid was.
Mem wees den kapitein op het gevaar» maar hij affltr
woordde eenvoudig: De duivel hale die mijnen; het
ia onze plicht de in gevaar verkeerenden het leve®
te redden of het onze te verliezen.
Oorlogsellende.
De oorlogscorrespondent va® de Neue Fr©te Presse
boschijft de vermoeieniese®.., die de Oostenrijkse®©
Snfcntcrie bij: Lemberg heeft moete® doorstaan.
Sedert tien dagen, zoo meldt hij, zij® onze fata®-
tfiriete» aa® het vechten, sedert tien dagen zijn zij,
pias USD de Moeren geweest, evenvelel aachte® slape®
DÜITSCHLAlND geboycot.
Men weet dat naast de militaire ook de economi
sche oorlog fel tussche® Engeland en Duiitschla®d
woed® Als voorbeeld va® de consekwe®ties waartoe
dit leidt, geven wij hier de vertaling va® een mede-
deeling, voorkomende in ©e® der groote technische E®
gelsche tijdschriften, de „Railway Gagette"„ die
luidt als volgt:
..Geen Duitsche advertenties opgenomen 1® deze
krant. Welke houding ook worde aangenomen door
hu® tijdgenooten, de beheerders van „The Railway
Gazette" hebben besloten, dat, tengevolge van den
oorlog, voortaan de advertentie-pagina's van „The
Railway Gazette" niet meer open staan, voor Duitsche
firma's, hun agente® i® dit land, of firma's, fa dit
laDd, die onder Duitschen invloed staa® De firma's
welke vooruit betaald hebben, zulle® het hun ver
schuldigde aan het eind va® den oorlog terugkrijgen.
Hier volgt een lijst van de firma's waarop deze be
slissing van toepassing is.''
I® de lijst komen da® de grootste Duitsche firma's
voor, als Krupp. Mannesman®, Borailg, dies Allgemei®e
HlektriBitëts-GesellBchaft enz.
hoe de duitschers vechten.
In een brief uit Parijs aan de D®lly Telegraph
wordt een schilderachtige! beschrijving, gegeven van,
de onverschrokkenheid, waarmee dl© Dultschers vech
ten. Iemand, die de Duitsche troepen aa® het werk
had gezien In het gebted, tussche®. dè Mans en de
Mnra0» geeft daarvan de volgende schildering:
,M (d. z. de DHiitsche troepen) komen woest,
bliod en dwaas aanstormen en werpe® zich togén
de Fransche loopgraven en vuurlinies, zonder zich
te bekommeren om de, verliezen aa® mönsche®,le
vens. Wh ontweren duidelijk, dat zij geen, pogi®g
doen, strategie of taktiek in, toepassing te brengén,
zij manoeuvreeren niet. Zij stormen aan, en loópe®
zich het hoofd te bloeden tegen; een béwagendejn
muur, een muur die terugwijkt, maag nooit wordt
doorbroken. Hun iuannen vallen als vlilegenom nog
rukken zij voorwaarts Regiment na regiiimeuit stort
zich tegen de Fransche Mn les e® wordt half vernie
tigd door de artillerie en het geweervuur. Indllen
hu® verliepen aan den eenen kant te zwaa.r worde®,
probeeren zij het ergens andere en, vtoiore® nieuwe co
lonnes op en nieuwe regimenten, dte weer 1® stuk
ken worden geschoten, vöor de Fransche ka®onne®
worden verplaatst en de Fransche Mn|l!e achterwaarts
wordt geschoven.
Al wat ik van het Fransche leger zegge® ko®,
zonder te trede® in verboden bijzonderheden,, 1® dat
al zijn bewegingen, hetzij bij de® aanval, hetzdj bij
het teruggaan, verwon derIljE elastisch zij® en met
•machina,!© stiptheid uitgevoerd wordie®.
De Fransche artillerie, fa fanterlo e® cavalerie, .zoo
wel al» d© intendance en dien dienst voor het op
voer©® van de munitie werke® prachtig. E® overal
worden de van hoogerhamd na®|aioduiidiei plaatsen
steeds zonder eénlgo verwarring bereikt e® bezet.
De bewegingen der Fransche® zijn, meesterstukken
va® strategie geweest; en do tijidl zlajl dat uitwijzen.
Terwijl in al deze gevechten, de Franscho verlie
zen betrekkelijk gering zijn geweest, waren de ver
liezen van den vijand reusachtig. Ik zou ee®vo,ucLi/g
niet kunne® zegge®, hóéveel Duittpcheira er do laatst»
acht dagen gevallen zijn. Op sommige plaatsen, zij®
geheele regimenten vernietigd. Met eigen ooge® helb
lik dat gezien. Opeens kwamen dan die Duiftschers b.v.
uit een bosch, sfdeelinlg, na afdéell|n|g. Een granaat
kartets voor iedere afdeeling en er bleef ternau
wernood meer iemand1 overeind. Zoo ontytolg; de Fran
sche artillerie hen.
Op twee of drie ondiepe plaatsera fn de Maas lar
gen de lijken zoo dicht, dat de rivierbedding er door
afgesloten was en het -water de oevers overstroom
de, Men zon over de lijke® der Duitschers de rivie
ren te voet lubben kunnen oVersrtekera. De uitwer
king de? Fransche extMérie overtreft alles, wat men
zich ka® voorstellen, De Duitschei granaatkartetsen
hdbbes vesl winder veïmjleilmide uitwerking, Doaren-
zijn de D uitschei® beter uitgerust wat hu®ne
machinegeweren betreft. Zij, hebben daarvan heeJe
afdeellngen, en die verbergen zij heel1 behendig i®
bosschen en gedekte plaatsen. Nadat zij don de
Franschen er toe hebbe® verlokt aan te vall©®, ope
nen zij op korten afstand het vuur. Maar de Fran
schen hebben die taktték thans doorgrond en zijn
dus op hun hoede. Ge®eraal Joffre heeft bevole®,
dat zfj niet langer I® geslote® formatie mogen aan
vallen."
gezel an <Ie Dultschers, die. volgens den berichtgever
der Tirncs. ryet verwacht hadden, dat de Belgen zich
zulk een opoffering zouden gelroosien, slaan tot diep
in het «waler en werken onder het hevige vuur der
Antwerjjsche forten heldhaftig om hun kannon Ie
redden. Volgens dezen berichtgever hébben de Duit-
schers zware verhezen geleden. In een ander telegram.
Zaterdag uit Antwerpen verzonden, wordt gemeld, dat dé
Duitschers veel geschut in den steek gelalen hebben
en dat hun verliezen wel 5000 man aan dooden en ge
kwetsten bedragen. Ook hét land rond Dendermonde zou
onder water staan en de Duitschers zouden er gedwon
gen zijn geworden in boomen cn op huizen te klim
men om niet te verdrinken.
G UERTLLA-OORLOG.
Dat ook in Frankrijk door de plattelandsbewoners
de guerilla wordt gevoerd, blijkt uit een bericht van
den correspondent der „Daily Chrön." te Bordeaux. Deze
vertelt dat hij op zijn reis van Parijs naar Bordeaux
met dertig vluchtelingen in een veewagen van een
der medereizigers vernam, dat vijf van diens kinderen
waren omgekomen bij de verwoesting van zij'n dorpje
in de Ardennen bij Vougiers. De man vertelde dat
op de nadering der nTanen hïj al de mannen die hij
bereiken kon, bijeenriep en deze b'enevens eenige jon
gens en vrouwen met geweren bewapjende. Deze gueril-
labende legde zich' achter een heg in hinderlaag en
doodde de ulanen op één na. Deze ontkwam, en keer
de den volgenden dag met een grooteren troep ulanen
terug. die het dorpje in brand staken. De kinderen
van den verteller, van wie de oudste 18 jaren was,
kwamen in de vlammen om.
DB DOOD VAN GENERAAL V. BULOW.
De correspondent van de ,,Daüy Cron." te Ostende
deelt mede. dat hij van officieele zijde mededeelingen
ontving over den dood van den Duitschen generaal von
Bulow bfj Haelen.
Volgens dit verhaal zag een jeugaïge soldaat van acht
tien jaren, alleen staande te midden van de lijken zijner
gesneuvelde kameraden, op een afstand van ongeveer
negenhonderd meter een Duitsch officier staan, die
een kaart bestudeerde. De jonge soldaat kroop tusschen
de lijken van zijn kameraden door tot hij op ongeveer
vier honderd meter afstand van den officier was ge
komen, toen richtte hij Küm en gaf vuur. De officier
viel dood neer.
De Belg ijlde vooruit naar zijn slachtoffer en ont
dekte toen dat hij den generaal nhd gedood. In de uni
form van den generaal en deze bijzonderheid maakt
het verhaal nu zeker niet geloofwaardiger, sloop de
Belg daarop door de Duitsche linies. In de uniform
zou crén bedrag aan bankbiljetten van 135.000 fres.
zijn gevonden, die door koning Alberl aan het Roode
Kruis werden geschonken. Ook werden verschillende
geheime documenten gevonden. De jonge soldaat ont
ving de Leopoldsorde.
Aldus hét verhaal van de „Dailv CKfon." waarin
waarheid en verdichting waarschijnlijk wel vermengd
zullen zjjn.
DE DIJKEN DOORGESTOKEN.
Uit Antwerpen is Zaterdag aan. de Times bericht,
dat dc dijken 'ten zuidwesten van Mecaele® doorge
stoken zijn. ,Het "Water heeft dè geheele streek blank
EEN ONTSNAPPING.
Een kapitein en een onderofficier va® de Drayvon
Guards, die bij Anregnles gewond' werden en daarna
krijgsgevangenen werdén gemaakt, slaagden er in te
ontvluchte® en kwame® dezer dagen te Folkestorae
aan.
Da onderofficier verteld© aan ©en correspondent
van d© Daily Chro®. dat hij, toen hij bij AndreguJea
gewond werd. toevlucht zocht, fa een boerenwoning,
waar hij nog een twintigtal gewond© kameraden vond.
De Duitschers begonnen het plaatsje te bombardée-
ren e® allen zochitjem ©e® toevlucht in den kelder. De
oude Belgische vrouw, aa® wie het huisje behoorde,
kon echter niet rustig wordeb, gehouden en zoo kwaf-
m©n de Duitschers, toe® ze het plaatsje hadden in
genomen, op het rumoer af en naar het huis to©,
waarin de gewonde Bngelschen toevlucht, hadden
gezocht. Met de kolven der geweren sloegen zij de
deur in en ik, zoo vertelde de sergeant, hield mij®
handen omhoog, omdat me niets anders overbleef.
Hoewel hg had moete® zien, dot ik gewond was, na
derde me een Duitsch soldaat met opgeheven ge
weer. Ik kreet een slag op den arm maar hij
was voor mijn hoofd bedoeld geweest. Toen de oud©
vrouw door het veraster trachtte t© ontsnappen,
werd ze doodgeschoten. Wy werde® gevangen ge
maakt en de Duitschers name® me al mijn geld af.
Met de andere gewonden werd' ik naar eé® kloo
ster gebracht aghter do Duitsche linies. Daar vond
ik myn kapitein. Hy was bewusteloos op het slag
veld gevonden. De® schrap®él was voor h©m ont
ploft e® de dampen hadden, hem doe® bezwijme®. Hij.
was door een scherf slechts Licht aan het voorhoofd
gewond.
Men dot het klooster onbewaakt, 1® vol vertrou
wen dat we toch nJet door de litotes zoude® kunnen
ontsnappen. „Toe® we er echter een paar dage® wa
ren geweest, zagen we dat ee® wacht werdi gezon
den. „Nu Is het tyid om te ontsnappen," zej my®
kapitein, ,,als er nog let» va® zal komen" Zonder
moeite kwamen we butte® en tle® uur la®g hfaldch
ons achter ©e® heg verborgen, Toon besloten
we te trachten door de Dulitische Unies te slulpe®.
Dq kapitein had een knort va® het land e® ee®.
beschadigd co repos, era zoo konden we bepaje® waar
wa on» eigeniyk bevonden. Overdag hielden we ons
verborgen, maar 'e nachts slope® wa voort, telkens
wel ee® 27 mijlen, I® 48 ure® kregie® we goe® slaap
era vaak moesten we lango omwegen m®ke® om do
voorposten te vennyde®. 'Ié® Blott© kwame® we na®
een riviertje dat we trochtto® over tje zwemmon, maar
onze kleere® waren te zwaar e® we besloten, dlus
ovor de brug te 'gaan. Dé/® echter word door 26
Duitschers bewaakt. W© kropen vooruit tot een af
stand van lü of 20 meter en toen floot de kapi'tolra
tusschen de tanden. We bléven liggen, en luisteren,
maar er kwam goe® antwoord. Verder kruipend do
do® wo weer geluld hoore®, maar wederom ge®® ant
woord. Wé naderden steeds meer ea spiedde® zorg
vuldig rond. Do schildwacht au® onzen kont v®n dé
brug sliep. We krope® lia®ge hem en over do brug.
De geheele wacht bleek to Klape)®.
'Be® volgend maa,l trokke® we het water Oiver 1®
een ponton, die men onbewaakt had geld ten. Toe®
we eenmaal de DuJitschn lindes gepasseerd wape®, had1-
do® we verder geep mo©1|te moor. De BoJige® hielpen
o®u om naar Oste|ndei te kiome®.
Te Folkestone kwam ©veraeonsi ©ea korporaal
van d© Itiöh Fuseliers aan, die onitsnapt was, dank
zy een moedl? Fran&chma®, üüe hem drié dage® fa
dera kelder verborg©® hield. Zeven e® twintig ure®
lang had hy bavo® zyra hoofd het gestamp gehoord
va® de optrekkende Duditschers, steeds fa angst, dat
men het huis zou doorzoeken, Ia burgerkléödl®g var-
Uot hy eindeiyk het hui», maar hy werd weldra.door
een vijftal ulane® govefage® genomen. Gelukkig wer
den deze door oen, Belgisch© patrouiillie' aangevallen
e® de lersche soldaat mankte v®n dde géliegenheilld gé
bruik de vLucht t© n©mie® 1® een tarweveld,, waar hy
z'ch verborge® kon houide®. Later bracht ee® Frayisch
meisje hem door blntaierawegen, raaax 8t. Pol, waar hij
eenige kameraden tiof met wie hy< naar Boulogne
gï«ig.
hebben verloren ten g^.-oIge van het bbrbaarsché or>
reden vau die misdadigers,"
Russische troepentrausporten, n^ar Engeland?
Volgens het .te Kopenhagen verschijnende blad ,Po
li'iken" is te Stockholm berichtontvangen, dat te 'Ar-
changel 250.000 Russen ingesciieegt zouden zijn om in
Engeland aa® wal le worden gezet.
„Sudswenska Dagbladet" Tjericht: Onze correspon
dent te IJstadt (Zweden) bericht ons: De kapitein van
een Zweedscii stoomschip uit Engeland hier aangeko
men deelde o.a. mede, dat hij tijdens zijn verbNJf to
Ilartlepoo! van betrouwbare zijde had vernomen, dat
in de laatste dagen groote Russische troepen-transpor
ten je Birkenheadv Livergool en Aberdecri ontscheept
waren.
Deze troepen zouden j>er spoor naar Devonport aan
het Kanaal jvorden gebracht en vandaar naór Brest
en Cherbour^ in Noord-Frankrijk,
DE DUTTSCJHE MORTIEREN.
Aan een veMpostbrtef, die ter beschikking va® de
Vosslsche Ztg. is gesteld, ontleent het blad de vol
gende bijzonderheden over d© ultwerklQg va® de
Duitccb? mortieren van 42 cM.:
„Ik was by de beschieting tegenwoordig. Op 26
Augustus 10 uur 20 begon het lieve loven. eD op
27 Augustus 6 uur 's middags, toen heit 158ste sui
kerbrood eruit was, zwaaiden de Framschen met hun
witte hemd, en de trots, het modernste fort van
onze vyande® (bedoeld zal zijn het sterke fort Ma-
nonvillere. Red. N. R. Ct.) wa» een puinhoop. De
verdedigers 20 officieren, 790 mam keurtroepen
waren de verstikkfing n®by, zoo ware® zy onder het
puin bedolven. De officier van gezondheid! vertelde,
dat zy den eerste® dag al 50 bezwijmden gehad had
den era dat de zuurstofvoorraad spoedig opgebruikt
geweest zou zü'n. De commandant en een deeQ van
de bezetting moest uitgegraven worden. Het dikste
pantser en gewapend beton was glad doorboord. Het
eerste schot trof dadelijk den koepel en een twee
de sloeg door den heele® torera, heem, GeweldJfe©
trechters getuigden, ervan, dait het een© schot n®
het andere raak wa» geweest. De eerste vraag va®
den copituleerenden commandant was: „Waar hebt u
mee geschoten? Er was totnogtoe immers gee® gra
naat, die door. onze pantsering heen kou dnfaigiei®!
Voor het overige moet de Fransche kolomen eera zeer
sympathiek man met groote kundigheden zijm, Hy
schreide bitter, toem hy: zy® degen moest overgeve®.
Zyne officieren ware® alle® fa St. Cyrs opgeleid1".
In een ouderen brief, meegedeeld door d© Frèfak.
Kurder, staat dat er voor het fort Loncins by Luik
maar twee schoten nood%, waren. Toe® waren er al
zu'ke verwoestingen oatogericht, dat ee® derdj© projec
tiel niet meer nooddg leek e® weer uit de® montMr
werd genomen.
WAARDE VAN DEN MENSCH.
Wat een mensch waard is kan men op verschillende
wijze berekenen. n.I. uit de som, die men er .voor
over heeft om een menschen]even te vernietigen, en uit
de Sóm. die men besteedt om er een te redden. In de
jongste oorlogen is gemiddeld f 33000 uitgegeven voor
het dooden van een vijand; in den Boer en-oorlog zelfs
f 90000. Maar de gezondheidsmaatregelen in de streek
van het Panama-kanaal bedragen slechts f 6 voor ieder
leven, dat door die maatregel is gespaard. Toch is
men niet altijd bereid, voor zulk een luttel bedrag
levens te koopen. Een voorstel van Irving Fisher op
thét congres uer Vereenigde Staten, om het budget
voor gezondheidsmaatregelen onder de Indianen te ver-
hoogen van 90.000 tot 400.000 dollars, is verworgen. Van
de Indianen sterven jaarlijks 3.2 gct. aan tuberculose;
van de overige bevoÜdhg I.I gct. Door actuarissen is
berekend, dat de mcnschenlevens dfe In de Vereenigde
Staten kónden worden gespaard door doelmatige maat
regelen .een economische waarde vertegenwoordigen, van
1500 miilioen dollars. T. v.
EEN TELEGRAM VAN KEIZER WILHELM AAN
PRESIDENT WILSON.
Uit Berüj®, 8 Sept, aan het Hdbld. De Nordid. All-
gem. Zelt. publiceert het volgend© telegram, dat de
keizer president Wileon gezonden heeft: „Ik
beschouw het als mij® plicht, u, mijnheer die pre
sident, als ee® der eerst© vertegenwoordigers van de
beginselen der menschlieveradhedd, mede te deeje®,,
dat myn troepen,' ®a fa®emi®g van de vesting Long-
wy, daar duizenden duan-dum-kogels hebben gevon
den, die in een speciale regeeringswerkplaats waren
vervaardigd. Soortgelijke kogelb werden, gevonden op
gesneuvelde en gewond© soldaten e® gevangen©®, ook
van het Engelsche leger.
Het is u bekend, welke verachrikkeiyke wonde®
deze kogels veroorzaken en dat het gebruik ervan
door de algemeen aangenomen grondbeginselen va®
het internationaal recht veroordeeld zijn. Ik richt der
halve tot u een plechtig, protest tegen deze wijze van
het voeren van een oorlog, d'ile ten gevolge van de
methodës van onze tegenstanders een der meest bax-
baarsche is geworden, dte dé geschiedenis kant.
Maar niet allee®, dat onze vijanden deze wreede
wapens tegen ons gebruiken, de Belgische mgeerfag
heeft bovendien de burgerlijke bevolMng openlijk aan
gemoedigd tot deelneming aan den stryd, e® deze
deelneming sedert geruime® tyd zorgvuldig voorbe-
röDe zelfs door vrouwen en geesteiyké® in dezen guerilla-
oorlog gepleegde wreedheden, ook op gewonde solda
ten geneeskundig personeel en verpleegsters (genees-
hee'ren werden gedood, hospitalen beschoten) waren van
dien aard. dat mijn generaals ten slotie genoodzaakt
waren de strengste maatregelen tot bestraffing der schul
digen te nemen, ten einde de bloeddorstige bevolking
af fe schrikken van de voortzetting van naar schan
delijke daden. Eenige dorpen en zelfs dc oude stad
Leuven, met uitzondering van het schoone stadhuis,
moesten ter zelfverdediging en ter bescherming van
mijn troepen verwoest worden.
Mijn hart bloedt, als ik zie. <jat dergelijke maatre
gelen onvermijdelijk zijn geworden e® wanneer ik denk
aan de tallooze onscnuldigingen, dje have e® goed
ENGELSCHE KRUISER GEZONKEN.
Volgens een particulier beo-iicht ullt Tor®euae® aa®
de N. R. Ct., .is de Pathflln.der" van d© Hngelaehef
marine op de Tyne by Newcostlé op eo® mij® geloor
p©n en gezoDken. Het wlle® na® mön©ckenl©vefi»
moet zeer proot zij®.
(De „Patbfinder" 1b eera zg®. soout, welke type
oorlogschepen dient voor het doe® van verkenningen
of het begeleide® va® t|orpeidéjager-floit'tielJesHet
schip 'liep in 3 914 va® stapel. Do wi.Uorv&rp.laataluig
is 2940 ton. De snelheid bedraagt 26 knoop. Do be-
wnpenimg bestaat uit 10 kanonnen van 7,6 cM. en
6 van 4.7 cM. De bemanning tolt 800 koppen.)
Reuter verneemt nader ullt betrouwbare bron,, dat
d© kapitein en 60 tot 60 ma® va®' do bem®n®faig
van do „Pathl'inder" gereld &oudlc® zdjra.
D© ramp had Zaterdagmiddag om half vyf plaat»
op 10 myien ten Noorden, v®n, St. Abib's Headi. Dé
manschappen ware® Juist benieidten a,an hu® maaltijd,
toen het schip een, schok kreeg. Aan, dek komende,
zagen zy het schip va® achteren naar vore® over
hellen, en een ©ogenblik, later had vreeseiyk©
ontploffing plaat®, waardoor het schip b®® stuklto®
vloog. Het ongeval druurldio 4 mlnute®.
Een torpedojager, welke op 5 of 6 myieiv v«i® de
plek was toen de ramp EieBchfadldo, Btoomidie
mlddoliyk naderby e® ee®, go©d uur later was ook die
reddingboot van St. Ablbsi ter pilaatso. Togo® 6 uur
in den namiddag ware® ®og meer sehepie®, oiok oor
logsschepen, aangékomon^ dUé allen na®r dre®kellln-
gen vlschten.
De myn schee® de® kruiser dicht by het; magOziJto
te h&bben getroffen. D© o®tpliofffa|g w®& /x>0' hevig
geweest, dat van het houtwerk, van, het schip nog
slechts éen stuk hout wa» overgebHeye®, grooit, ge
noeg om oen drenkoling te drogien.
De Pathfinder etorad onider bevel va® kapltota
Francis Mar:i'n Leake. D© bemin®(nlaig tolde 268 kop
pen. Volgens een Exchange-toilegraju zouden er 90
zyn gered. Deze zyh, naar Rosyth én andere plaatsen
fa de bovenstreek va® de Firtjh of Fonth gobracht.
Behalve de kapitei® moefe® ook nog 8 andere, affir
eieren zyn gered.
Turkije en Griekenland.
Uiit Weenen, 7 Sept. aa® het Hdbld. De „Sudslavi-
sche Korresp." bericht, dat aan haar vertegenwoor
diger te Konsrtantfaopeli iragevoJ'g© een, opdracht: va®
den giootvfaier ©e® verklaring w©rd ter hand gesteld,
volgens weflke de in de laatst» dage® verspreide be
richten over ee® bedenkelijke wending- in de verhou
ding tusche® Turkije e® Griekenland ongegrond zy®.
De onderhandelingen met Griekenland, dl© o®der
gunstige auspiciën begonnen zyra, worden door Hal 11
bey en, de® Grieksche® gedelegeerde met, groote ka®»
op succes voortgezet.
De bewering, dat Turky© oorlogstoéberefidselkfa, zou
make® tegen Griekenland^, is onjuist. Turldja we®»cht
met Griekenland op vredleli©ve®d© wdjae de ei.landen-
quaestie te regelen. In Turkije 1b men van meenfag,
dat te Athene dezelfde opvatting heereeht.
Een Rnssisch ultimatum aan Roemenië?
De Dusseldorfer Zeilung bevat het volgende telegram
uil Boekarest d.d. 2 dezer:
„Een groot Russisch leger staat aan de Roemeen-
sclVe grens. Een nota. die de Russische regeering te
Boekarest heeft ingediend, verlangt vrijen doortocht
door Roemenië."
Dit opzienbarende béricht is ons nog in geen an
dere Duitsche krant onder de oogen gekomen. Het
moet dan ook stellig onder hel grootste voorbehoud
rtanvaard worden.
Eera Bocioal-Dem. afgevaardigd© gesneuveld.
De rijksdagafgevaardigde dr. Ludwig Frank is ge
vallen. toen hij voor de eerste maal in het vuur kwam.
De Duitsche sociaal-democraten verliezen in hém.
hun meesthelovende leider e® de rijksdag een zij
ner beste sprekers, die hét meest het oor van alle
partijen had.' Door zijn kalme^ „verstandige houding
en 'aoor zijn grooten invloed in zijn partij' verwacht
te men algemeen veel van hém, o.a. dat het hém
gelukken zou het Duitsche socialisme ten slotte "tot
een positieve tactiek te brengen.
Hij' viel als vrijwilliger.
In België.
Dinont verwoest.
Het Duitsche leger heeft weer een va® die daden
bedreven, die voor buitein»taa®d©TS tot de onbegrijpé-
lijkheden bebooren. Waarom toch dat onmenscheiyk
wreede verwoesten era uitmoorden? is ee® vraag die
onwillekeurig op de lippen komt. Uit Oostende wordt
gemeld: De Duitsch ere hebbe® 1® enkele uren door
beschieting en. brandfitlchbiirag Dlonnt aan de Maas
verwoest. De vrouwen werden ln de kloosters opge
sloten, terwyi vele mannén gefusilleerd werden. Hon
derd notabelen zijn op de Place d'Armes neergeschor
ten. De Duitschers beweren deze exces&an bedrevem
te hebben, omdat er van dé heuvels rond Dtoa®t of
schote® gelost ware®, zorader resultaat, overigens.
