nuptiale--r«jr©«aitglag, die dofok3enriga linten droeg, eec.
arm© Jonge® kerel, 61e in zijn verbeelding eon held
won worden. De Diilbach© oolonne trok door een
bosch, waar du jongen werd aangetroffen; hem
werd gevraagd! of er Fraascbes® In de buurt waren.
Hij w^gQrao antwoord te geven, en werd meegeno
men. VJUftjg meter verder werden de troepen bö3cn©«
ten. -La Jongen woud gevraagd, of hij n?et wist
dat <la ïiAMtórm ki het bosch waren. Nog steeds
antwoorihte hij niet, maar g$*g met vasten tred naar
een tjejé&ralafpaeJ in de nabijheid, en stond er recht-
togen aan. met de groene boomen achter zich. en
ontving de kogols met eén glimlach op zijn gelaat.
„Het vmfi Jammer van zooveel verspilden heldle®-
mot-d.
Zulko verhalen] govén, aldlus het HdbtLd1., een denk
beeld v«® do abnormale stemming, die de oorlog bij
menechon doet, ontstaan. Alsof het tets heel gewoons,
heel natuurlijks is. worden zulke verhak®, gedaan;
nlpof or geen énkele bepaling bestaat, die verbiedt,
bewoners van een. lapjd te djwfinge® tot het geven van
inlichtingen, wordt verteld. da,t die jonge held wordlt
doodgOKchoten niet omdat hij onjuiste injjichrtiin-
gon «af. doch weigerde iulJJchtingen te geven,
Dn, alsof het zoo hoort,, meldt de DuiLtsche officier
dat de, jongen, lp, jeugdige,, onbezonnen, heldenmoed
togen een L<te;giT®afpanl gijg staan, om ailch te, laten
doodschiet©®.
Het is afgrijjseüjjk!
EEN MYSTERIE.
AllerzonjdierUnjgste berilchten komen. uii|t Rome om
trent een ondorzeeschie boot, d)I© op een Italdaajasch©
werf voor vreemd© rekening werd) gebouwd do
een aagfc voor Roemenftë, de ain|dér voor Ruslapid
on op een proeftocht spoorloos verdwenen zou rijm.
De Ingenieur der werf dii© bij, dezen tocht de boot
commandeerde, een reserveHzieeoffloiter Belloni, gehee-
tën, zou aan, de directie de(r werf een brief hebbiefa
geschreven, waarin hij zegt dat hij geheel op. ei gein,
gelegenheid met d© boot aan don oorlog wil deelne-
mon. Nu te echter d© boot nog niet bewapend e®
van oorlogvoeren, zal dus voor dien heer Belloni wel
gee® wprakn zijn. De boot 3b echter weg én niemand
weet do opUteetjjg van het mysterie. Zou de oorlog
wellicht de® angelukikiigen ingenieur BqHoaijt in het
hoofd ziji), geslagen,?
TURKIJE EN DUTTSCHLAND.
PONDEN, 7 October. De Times verneemt dcL 5
October uit Athene: Volgen© betrouwbare {berichten
uit Konstnntinopel zouden daar vtfer 42 cM. houwi.t-
sors uit D'uitschland aangekomen en in Duitecb© sche
pen door do DaTdanellen vervoerd' zij® met ruim dhii-
z^nd ton munitie en ander krijgsmaterieel. Men ge
looft, dat de Roomeensche regeering op een groote
hoeveelheid geweren en patronen op den doorvoer
naar Turkije beslag gelegd heeft
BovendRo® f» e«n burgerwacht gevormd en na de daad op een drukfout
eeretü oproeping hebben zich meer dan honderd vrij- DUITS CUE TORPEDOBOOT VERNIELD.
wil 11 gors daarvoor aangemeld. Ook de leden dorechut- j uit Londen, 7 October. De admiraliteit deelt mede,
tersvereenlgingc-n hebbén, voor zoover ze niet roods dat de onderzeeër E 'j behouden is teruggekeerd, na
dienstplichtig waren, een vrijwilligerskorps gevormd.
DE PAUS.
Volgons een telegram uit Rome heeft, naar
een Duitsche® torpedojager tot zinken te hebben go-
bracht door middel van een torpedo ter hoogte van
de rivier do Eeme.
(Blijkbaar heeft bovenstaand telegram betrekking
betrouwbare zijde verzekerd wordt, de Paus zich In op het zinken van een torpedojager te® Noorden vau
verbinding gesteld met graaf Iswolsky, dien hij zeer Schiermonnikoog, waarvan, gisteren melding werd ge-
intiom kcn,t, daar de laatste jaren lang niet-offlciëel maakt. Red. Tel.)
diplomatiek agent bij hel Vatlc®an was en later a.Ls
gezant geaccr ed itcer d werd. toqn ander het Pausschap I DE M3LLIOENEN-SLAG.
van Ian-j XIII de betrekkingen tussche® Rusland en
detn Heiligen Stoel hersteld werden.
Het schijnt, dat de Paus, die zich ook direct met
keizer Frans Jozef in verbinding heeft gesteld, den
tsaar door middel van graaf Iswolsky tracht te be
reiken, om ee® beroep te doen o>p zijn liefde voor
den vrede, waarvan, hij het herwijs gegeven heëft., en
dl© in later© eeuwen in, herinnering zal blijven, door
do instelling van het Ha®geche Hof van, Arbitrage.
IN DE SÜHAN8EN.
D© Pojriieche correspondent va® de Times beschrijft
als volgt het dop® en laten der bondgenoot en, j®. de
schansqn:
„Er gaat Bchilteir geen upidht voorbij zonder alarm.
De manschappen leggen koel Moedag een kaartje bij.
kaarslicht. Zij diagen elkaar uit om dlwaz© dlngeu te
doe®. Een. van he® sloop i® een donkeren nacht weg
om ©e.® DluSitech machine-geweer built te maken. Hij
schoof op zij® buik voort tot hij op enkele meters
van zijn do,©li was. Hij overrompelde de wacht van
vijf soldaten,, maakte hen af -n keerde in, triomf
naar zijn, schans terug, met het machinegeweer ®ls
een schaap over zijn schouders. Aangemoedigd door
De Duitscho generaal ven Blume schrijft over den
millioencn-slag, die sedert 10 September in Frank
rijk woed, het volgende:
Bij, het begin van den slag had het in zuidelijke
richting voortrukkende Duitsche leger toen het bij de
Marne aangekomen was, een frontbreodte van ongeveer
160 K.M. Gedurende den slag is die breedte nog aan
zienlijk toegenomen. Op den 30sten September, waar
dé rechtervleugel bij Albert streed, terwijl de linker
op de® rechter Maasoever ten zuiden van Verdun streed,
bedroeg die breedte bijna 250 K.M. Het aantal strij
ders kan aan bedde zijldon wel op een zulilioe® ge
schat worden.
'lm een slag tusschen even sterke tegenstanders over
zoo'm uitgestrektheid, kan de beslissing slechts lang
zaam haderen. Be actie ontaardt natuurlijk in een
aatntal afzonderlijke gevechten en andere ondernemin
gen der armeeën, wxer taak door den noodzakelijker
wijze ver valn het uitgestrekt© front verloevenden op
perbevelhebber, volgens afzonderlijke plannen vastge
steld wordt. Die aparte gevechten enz. verloopen ech
ter, hoofdzakelijk tengevolge van de volmaaktheid der
vuurwapenen, aanzienlijk langzamer dan de slagen, van
even sterke troepenmassa's in vroegere tijden. En a!l
het slagen va® zijn poging ging hij er weer op uit wordt in zoo'n afzonderlijk gevecht ook een. beslissende
om d© munitie en de strook te kale®, die hij op overwinning behaald, da® nog plant zich deze beslissing,
zij® eerste® tocht had achtergelaten. niet onnnduellijik op de andere doelen van het breede
J® d© laatst© week va® Augustus deden de Duiit- j froiat voort. Integendeel kan ee® heden door een le-
schers een verwoedte poging om door de linies te. gerkorps geleden nederlaag morgen door doelmatig in-
bre,leen. D© Pfruüse® voerden,, onder dekking va® de I grijpen der reservetroepen of door een op een andere
,1 duisternis, een charge tegwi de schansen uit. Daar j plek va® het front bdhaald succes goedgemaakt wor-
werd©n zij' dooft- prikkeidraad-Versperring1 tegengehou- den. Laat een beslissing om) deze redenen lang op zich
der. I® een minuut was de infanterie onder hen en wachten, tevens wordt Jnerdoor tijd en gedegenheid
3tak met de bajonet neer, wat het vuur gespaard geboden tot aanleg van sterkere en uitgebreide ver
had. slerldngen op het terrein, zoowel als tot troepenver-
IEr zij® kanonnen en kanonnen, maar het zware schuivimgcn in het groot, maatregelen, die geschikt zijn
Duitsche geschut, dat de Engelséhe® den bijnaam l het verloop va® den slag nog langzamer te maken.
van „Zwarte M®rie" (de ddevenwagen) geve® draagt Op deze wijze kunnen krachtige legers wekenlang
DUITSCHE KRIJGSGEVANGENEN NAAR AL -
till'JtS,
Do Franscben zenden hu® krijgsgevangene!® blijk
baar naar Algiers. OAlfthans, blijkens een bericht
uit Algiers va® 29 September, zijn daar de eerste
transporten krijgsgevangene® aangekomen. Met ee®
©xtratroin zij® zij naar bet binnenland gevoerd, en ge
ïnterneerd te Tlriowzou e® Fort National. De gebo-
ron Elzassere zij® ondergebracht tej Medea, daar me®
onderscheid wilde maken tusschen he® e® de krijgs
gevangene® uüt het overige DultscMoad.
DUITSCITE TAKTTEK.
Do schrijver va® een „Dagboek vn® een gemobili
seerde'", dat nu pn da® tt® dfe(® Mati® verschijnt, ver-
tolt daarin bot een e® andtor over de Duitsche strijd-
wijzo.
In overoQTiiBtejmmirg met de oorlogswetto®, maar
boc® moorddadig in het heigiil® vaj® die® oorlog, w®s de
wijze, waarop d© Dudtsdhcrs zich gedroege® bij bosch-
e® dorp^evecht^®, echriJtft hij.
Tot nog to© wn® hot gewoonte, dtat ee® troep de®
l®gan'g van ©e® dorp, vo® oen bosch bozet/fc© e® ver
dedigde. Patrouilles e® vorken|nji®gsdetachmo®te|ni wdis-
tou dus, wat ziji erve® té dlenko® hadden,, als zdj: bJJ,
verkon® tog va® bewoo®d© oorden of boschp©rce©len
goo® vuur hflidldc® omit,vurige®,nadat zij tot 1®, do
oersto straten of hot miitlidte® va® het bosch wareri
doorgedrongen. Het gtrois kop, dia® gevoegeilijk zonldloï
gevaar vollge®.
Do DriUpchera ®u hebben totaal gohroke® met dllo
methode. Zij. nepie® cem stolling in. aa® hot aridelr©
ultorsto: eind van bosch of diorp. Maixheert da® eo®
vyandeiyko colonne, vertrouwend op het resultaat, der
verkenning, zonder aan. gevoa® te donken op, dan,
wordt zij plotn-ling op een oogoi®bMk, waarop Kij
daaraan het. nuinst denkt, overvallen e® is rij Inde
onmogclijkheldi om rich behoorlijk en snol te ont
plooien, mot het gevolg, diat het Duitjsche vuur ge
weldige gaten slaat In de vijandelijke troepunmossa.
Iota dorgolljks passen de Duitschers toe bij het
uitzetten van postenketens ter bevellfetng van een.
stelling. Zij plaatsen nl. hun schildrwachte® niet een
eind vóór, doch 1® de Unje. Op de plaajts, waar zij
Duitsche posto® en patrouille 3 hadden waargenomen,
stootten dé hen volgende Fransch© troepen dan on
verwachts op met Duitsche soldaten gevulde loop
graven.
STEEDS MEER.
LONDEN, 6 October aa® de Tel. Volgens de laat
ste berichten hebben zich ongeveer 750.000 vrijwil
ligers bij het Britsche leger aangemeld.
De eerste twee legers maken snelle; vordering e®
met hun_ mlEtajre_voorbereidii®g.
DE VERDEDIGING VAN KIATTSJATT.
Uit Berlijn wordt aap het Hdbld'. een artikel toe
gezonden van de „La Plata Post" over de verdedi
ging van Kiautsjan. Baaraa® is het volgende ont
leend:
Wie zich voorstelt, d®t de verovering van Tsimgtau
eenvoudig een militaire wapdeling is voor de Japan
ners, vergist zich geweldig, want DuijtscM'afntil heeft rer
koning gehouden met de mogelijkheid, dat de bezet
ting zou worde® aangevallen zonder hulp uit het moe
derland te zkun®en krijgen, e® het heeft zijn maat
regelen met het oog daarop genomen. Tsiimgtau be
hoeft door zij® natuurlijke ligging wel geen aapy®l
van den zeekant te vree-ze®, wamt de haven ligt ach
ter een heuvelreeks, dite de geheel© kust beheenscht.
Op die heuvelreeks zijn een ®amtal forten e® l®®di-
biatterijen a,angëlegd e® met het zwaarste vestiing-
kustgeschu.t bewape®,di. A1II© flolnten zij® zoo in|gericht,
dat zij geheel o®afhankelijk van elkaa® kunpen ope-
reeren.
Ieder verdédi!gft®gswi©rk: heeft zijn eigen iinstalllatöe.
om licht en stoomkracht te m®ke®, terwijl bij elk
geschut ruimte is voor d!e manschappen. dd)e het be
dienen om te, slape®. Elk fort i® voor langen tijd vap.
proviand voorzien, zoodat ziji een ipsluiting door de®,
vijand rustig kunne® afwachten. V®n groot balapg
ÏS ook, dat men niet afhankelijk ds va1® geïmporteerde
steenkool, doch twee koklenmdjne®, vlak bijter zij
ner beschlkkinig heeft. Ee® ®a®val va® de landzijde
zou gevaarlijker zijn do® ee® vap de zeezijde, doch
enkel omdat de Japanpeps doar Lu® overmacht meer
kunnen doe® golden.
Ook aa® de lapdizijde Is Tsipgtau door reeds larig
geleden uitgevoerde weyke® versterkt- Met het oog
op een vijandlellijken »a®val ibi dé bergep; zijn stand1©®
gemankt om de kanon®e® in te plaatsen, w®t me®
gedaan heeft op ee® wijste dat zij het voorterrein vol
komen bestrijken. Daar i® China de natuurlijke steun
punten» zooals bossche® of versterkte steden, ontbre
ken, moet de opmapsch van een Japanjsdi veldleger
onder zeer groote moeilijkheden plaats vi®d©®, wijl
het geschut het gemakkelijk ka® beschieten. Verder
is de toestand der wegen van doen aard,, dot inen
slechts moeilijk vooruit kan komen. Tsipgtau te daar
door nog veel sterker dan de vestingwerken vari
Port Arthnï.
De „Poet" maakt ®og dè opmerking, dat de be
zetting van EJa,utsjau te samengesteld uit diemstplich-
ti*-©®, dte ui* geheel OoeLAzië zijn bijeengehapld-
de palm der overwinning gemakkelijk weg. Mapechap-
pen die uit de schansen terugkomen vertellen ver-
bijsteven.de verhalen over de verwoestingen die hun
projectielen aanrichten. Als er ee® auto ontdekt
I wordt die langs de® weg voorttuft, wordit er fluks
een projectiel achter haar a®n ggeworpen. De lucht-
druk, die de onptloffitng vergezelt, is zoo sterk, dat
op 40 (t©t 50 voet afstand: niets overeind blijft staan,
Iho.t gat, dat in den weg wordt geslagen, is zoo
groot dat bestuurder en auto en al de rest er ge
makkelijk door verzwolgen worden. „Zwarte Mar ie"
wierp dozer dage® een projectiel midde® in een
troep, van 40 paardien dié kalm in een dorp stonden.
De géheele troep werd aan stukken gescheurd; van
oen sergeant-majoor die erbij stond, vond me® alleen
een been en een arm terug. Een kapitein met zijn
Htaf stond achter dekking va® een hooiberg naar de
krijgsverrichting©® te kijke®... Ee® auto, die geluk
kig loog was, stond langszij va® den weg. Iemand
vermoedelijk oe® verkepper ip ee® Taubc- moet
het groepjo bemerkt hebben. „Zwarte Marië" liet
haar stem hooren en Het een, projectiel vlak voor de
a®to neervallen. Do auto. verdween volkomen door
den gro®d verzwolgen."
UIT RUSLAND.
Uit Petoreburg aap de Monnfipg Post:
De Duitsche Keizer zo.u zelf voor Osowiec het he
vel gevoerd hebben en de kriJigsveriiichtjirigcri va!®
het grensdorp Grajewo uit, op> eontge mtjilen a,fata®d
van do vesting, bebbé® goleild. Soldaten) vertollen!,, dat
de Keizer last had gegeven Osowiec blipne® drie
dagen to vermeeateirePi. Daarom hadidenl di© Duitschers
veertigduizend granaten afgéschoteni. Ecn| enkel© af
deel in g Russische cvlaiailérie heeft echitor ton slotte
do vjjnridelljke llpitteta niet eeni opotnlriillgie;® aapivnl go-
®omon.
Ee® to Arigustof gevaplgiej® gemaakte oiffiicier dl'oiejg
oe® proclamatie uit naam van, de® KélKor bij z!|ch,
waarbij allo bewoners vani die bezetftid gebied©® wer
den uitgcnoodlgd zich tegen, de® gömeenBohappelij1-
ke® Rurolsdhon vijand te veréepjlgieni.
DB RUSSEN IN GATJCIë.
Uit Berlijn, 7 October. Naar Pooüscbe Made® weten
mode te doelen, hebbe® d© Russen uit hot ObhoHjis-
kische Nationale Museum te Lemberg 1034 schilder
stukken, 28.000 kopergravures, 17.000 muntstukken,
4300 medOljos, 142.000 boekwierkep, 5000 manus
cripten, 5300 autografieën, 17.000 andere documen
ten en verscheidene nationale Poolsche rcliikwiiën; weig-
gehaald e® naar S-t, Betersburg doe® brengen
DE ZONEN VAN DEN DUITSCHEN KEIZER.
Uit Berlijn, 7 October. PrinS Eitel Friedrlch, de
tweede zoo® van dep keizer, is in e©n gevecht met
zijn paard gevalle® e® verwondde zijn knie.
Prino Joachim wacht op de vergunning vap, Üén
keizer om naar het front terug te koeren.
VERLIES VAN OFFICIEREN.
Maurice Barrès gewaagt i® de Echo de PParis va®
het verschrikkelijke en geheel onevenredige verlies
aan officieren ook aan Frapschen ka®t. Een Duiltsch
gevangen© heeft verteld, dat bij. elk Duitsch regiment
een kleine ®fdee!a®g scherpschutters behoort, die het
vooral op de officieren vooralen hébhen. De Fran-
sche officier is goed kenbaar aan zij® kaartenétui
met een micaplaat, die de zonnestxale® weerspiegelt,
a,an zijn bij zond eren maptel e® aan dte wenke®, dlie
hij aan zij® minderen geeft.
BEDWETJIIEND-VERGIFTIGE UITWERKING.
Wij hebbejn, al meepmale® gelezep,. dat de gassen
en dampen uit de Franséhe granaat-kartetsen in ee®
besloten ruimte een bedwelmendi-vengiftige uitwer
king hebben, zoodat me® d'e slachtoffers Later in de
houding, waari® zij rich hét laatst bevondte®, als lij
ken vindt. Nu meldt Reuter in een telegram uiit Pa-
rijg van 4 dezer bijzonderhedie®, die. d'at schijnen te
bevestigen- De Franjschen kwam©® ©en, kasteel biinp(e®,
waar DuitBcher© zrich ophiieldle® e® d®t beschoten was
I® het s®lon troffen zij. een. gezelschap dood© Wur-
tem'bergefrs aa®, dille 1® hu® laagste hoiudii|ng ®lis veq.*»-
steend ware®. Sommige® stoin|dé®| aa® 'het venstér met
.aangelegde wapenjg, Ide® vin|gio!r nog ®a® de® fcrekketr.
Anderen zate® met speelkaarten, ip die handje® en
hadden ee® sigaret in d'e® mon|di. Ee® officier Btopd.
nog met de® mond open,. Hij: waa gedoodi op het
oogenblik, dat hij. een bevél 'gaf.
EEN DUITSOIIE TORPEDOBOOT VERNIELD.
In de ochtendbladie® komt een beschrijving voor
va® een bijzondere® correspondent va® het Nieuws
va® de® Dog, volgens welk bericht ©en. Duitsche tor-
pedoboot zo® zij® gezonken op 1000 1200 meter
ten Noordoosten v®n het eilapid) Sehüermonrifkoog. In-
die® dit heriéht juist was, zou er vermoedelijk ©e®
oorlogshandeling hébben plaats gewonde® binn©® on
ze territoriale wat.ere®.
Naar d)e marinestaf mededeelt, «s evénwel die i®
dit bericht genoemdte afstand; onjuist en, moet hier
aan ©en drukfout worde® gedaéht, aangezien, de
kustwacht aan den marinestaf heeft 'gerapporteerd,
dat het ongeval plaats vond1 op 12 duitoend metor
van de kust, al zoo ver bulten de grens der Nedtór-
landsche territoriale watére®.
De opgegeven afstand van, 1200 meter kon boven
dien onmogelijk juist zij® omdat de banke® ten Noor
den en Noordoosten va®, Schiermonnikoog zich rot op
ongeveer vierduizend meter va® den wal uitstrekke®,
e® de-zee binpen die® afstand1 onbevaarbaar is.
Naar wij nader vernemen, berustte de vermelding
'i® hot Nieuw? ran dé® Dog, va® die® ofetand, inden-
met elkaar worstelen, voor de verliezen va® een zoo
Soot worden, dat het zich genoodzaakt ziet te wijken.
e verliezen aan gesneuvelden, gewonden en strijd
materiaal, als ook do grootare of geringere geschikt
heid om die moeilijkheden te overwinnen, waarop voe
ding der troepen, de muniticaanvoer, de verpleging
der gewonden en zieken, enz. enz. in een milLioc-
nenslag, sluiten, kunnen grooten invloed uitoefe
nen op den duur va®, den weerstand der manschap-
gene te beoordeelen, die het leven van talrijke dient
pen. Het aantal dier moeilijkheden vermag slechts die-
opeengodrongen troepenmassa's in het veld en de ge
weldige actie achter het front, vooral in een vijandelijk
land. met eigen ervaring kent. Tot overwinning dier
moeilijkheden js or behalve een degelijke legcrorca-
nisatie en tucht een zoo groot aantal intelligente plicnt-
tetrouwe krachten noodig als men slechts in een op
oog zedelijk en beschaafd peil staand Yolk vermag
te \indcn.
Bil overigens gelijke tucht in de vijandelijke legers
kan in den uoslissendcn slag nog den doorslag geven do
moerdero physxsclhe en moreeie sterkte dor troepén
en hunne aanvoerders.
I® geen andere omstandigheden des levens wordt
va® het weerstandsvermogen va® groote mcnschcn-
massa's aa®houdend zooi veel gevergd als iti een der
gelijke® grooten slag. Na wekenlange worsteling moet
ér onvermijdelijk aan bedde zijden een afmatting merk
baar worde®. Aan dcZe zijde zal zich ton slotte don
wil om to overwinnen nog sterker dan aan de andere
zijde doe® gevoelen, e® de palmtak der overwinning
is misschien voor die manscihappen weggelegd, die,
zooals bij MoekcLe®, een partieel succes bcJialen, dat
onder ander© omstandigheden nauwelijks van betec-
kcuis zou gowoest zij®. Hdbld.
DE SLAOHTOFFERS.
Een correspondente der N.R.Ct. schreef 22 Sep
tember uit Bordeaux):
Bordeaux v glimlacht niet meer. Aan het St. Jan's
station komt geen einde laan de trieste sloeten ge
kwetste®; eiken dag brengen, de treinen or honderden
aa® on de ombulancewagens hebben geen rust. Gisteren
allee® zijn er -100 gekwetste Franscben en Duitschers
aangebracht. Alle mogelijke gebouwen, die daarvoor
maar ecnigszins in aanmerking komen, zijn tot tijdelijke
hospitalen ingericht. Aan bedden begint gebrek te ko-
mem Zoodat dc Fransche soldaat, dio het nog goed'
maakt, in hot stroo slaapt om zijn bed aan do ge
kwetsten uf te staan. Eeitige Fransche gewonden, uil
Bordeaux afkomstig, worden in hun familie verpleegd.
De kolcuhandelaar aan don overkant heeft zijn twee
gekwetste zmen uit den oorlog thuis gekregen. Don
oudste was de linkerhand verminkt door een granaat,
de jongste had ©en kogel onder het linkeroog gekre
gen, die er door de rechterwang weer uitgegaan is.
Zijn verhemelte is verbrijzeld, maar de tong is onbe
schadigd. De arme jongen wordt met moeite gevoed
e® kan voor gcruimen tijd niet spreken. Ik heb de
zoons van den kolenhandelaar eens opgezocht en met
hen gepraat. De oudste doet het woord en de jongste,
die naast ons op een zak anthraciet zit, moet er
zich toe bepalen door knikken met zijn nog zwaar
verbonden hoofd aan de conversatie deel te nemen.
De oudste dan vertelt):
Ja, die granaten, dat is afschuwelijk, een groote
slang, die aood e® verderf uitsist. Als je 'm alleen
maar hoort voel je het kwaad, dat ie gaat doen.
Ik heb nog maar alleen een verminkte hand, maar
mijn kameraad zijn hoofd is afgerukt, mijn luitenant
de buik opengescheurd en nog zooveel andere® zijn
er ook dood. 't Gebeurde te Chalons. Ik weet niet
of ik het gebruik, van. mijn hand ooit terug zal krij
gen en of ik weer naar de troep kan gaan. Zoo
lang de vijand in het land is, zal ik maar aan één
ding denken): vechten om hem er uit te gooien. En
toch is 't afschuwelijk. De slag is het ergste niet,
da1" ben je btzig, dan verdedig je je en kunt aan niets
anders denken. Maar al word ik honderd jaar oud,
ik zal de® nacht niet vergeten, dat ik op schild
wacht stond op een veld, waar over dag zwaar ge
vochte® was. Van alle kante® hoorde ik de gekwetste®
e® stervende® kermie® e® roepen om hulp. Of ze
lage® te klagen en smicetkte® oins 'drinken. Ik slomd
op schilldwariit c® mocht mij® post niet verlaten.
Maar do tlui die dood lage® te gaan, diie dat voel
de® of die ®iet meer Wiste® waar ze waren, kermde®
e® riepcu om hun vrouw, hu® kinderen of hun moe
der. Ure® jtarig hieb ik hén zoo gehoord, tegen den
morgen .werd het veel stiller. Nooit, herhaalde de
zoo® va® de® kolenhandelaar, zal ik dien nacht ver
geten.
De Fransche soldaat spreekt niet met veel baat
over den Duitsche® soldaat. Hij! beschouwt keizer Wil
helm, le „Kaiser" als verantwoordelijk voor dien oor
log, en toe® die oudste zoo® va® de® kolenhandelaar
zeidé; we wete® aillen, dat Frankrijk de® oorlog niet
gewiLd heeft, knikte de sprakeioozQ jongste krachtig
met zij® verbonden hoofd.
Nadat ik 's ochtends dit gesprek gehad had, heb
ik 's middags de Duitsche gekwetste® in ©en der tij
delijke hospitalen bezocht. Er waren zeven zalen en met
veel soldaten heb ik gesproken. Wanneer ik vroeg
naar iets wat het Duitsche leger betrof, naar name®
van officieren, dan antwoordden ze steeds dat ze het
niet visten. Be won hun vertrouwen door met hen
over hu® „heimath" en htm familie te spreken en
door hun te vragen wat ze in het burgerlijke leven
ware®schoenmaker, metselaar, timmerman. Er was
slechts einijahriger onder de soldaten met wie
ik gesproken heb. Er waren veel Saksers, ecnige Wur-
tembergers en Beieren. Eé® soldaat van het Berlijn-
sche garderegiment was er, een groote baardelooze
jongen ran 21 jaar, met een -kindergezicht, die zwaar
.ian de bcenen gekwetst was. Om het terrein te ver
kennen zcide ik tegen hem: deze oorlog is voor ieder
een versclirikkclijk. De gekwetsten gaven me dat vol-
mondig toe. er bij voegende, dat zii, eenvoudige luid-
jes, hem zeker niet gewild hadden. Maar dat de Kei
zer hem gewild zou hebben, neen, daarvan wilde®
ze niet weten. Rusland, zeiden allen, was begonnen.
Het heeft me by mijn bezoek aan de gekwetsten
diep getroffen, dat Kzij geen van alle® met bitterheid
j over den oorlog spraken.
Ten slotte doe ik u nog het volgende verhaal, zoo-
als het mij van verschillende zijden gedaan is:
Te Sommesous liet het terugtrekkend© Duitscho
leger zijn gekwetsten in den steek. Het waren or hon
derden. Enkele verplegers en een paar dokters waren
bij hen gelaten, maar toen het Fransche leger naderde
namen' dozen met uitzondering van één dokter de
vlucht.
Wat, vroeg ik verschrikt, gingen de doktere e®
de verplegers weg?
„Ja, ja, sie zogen weg", antwoordde de ge
kwetste.
De gewonden, die nu allee® in het dorp achtergela
ten werden, waar ook de inwoners uit weggetrokken
ware®, zijn toen, volgens het verhaal, daar ze zonder
eten en verzorging ware®, op handen en voeten voor
zoover 't ging langs den, weg gekropen, om een aard
appel of ©en biet te vinden, waarmee ze zich voeden
konden.
Toen, de Franscben, naderden, begonnen ze het dorp
te bombardeeren, daar ze wisten, dat er Duitschers
in waren. De ©enige dokter, die gebleven1 was, hoeft
toen een witte vlag uitgestoken' en de beschieting hield
terstond op. De Duitsch© gekwetsten zijn torn in Fran
sche hospitalen opgenomen.
Dit verhaal is mij eenvoudigweg zonder beklag
door Duitsche gekwetsten gedaan. Aan een ldoin
schoenmakertje uit Saksen, die drie kogels in het
lichaam had, vroeg ik' of hij! hier te Bordeaux goed
verpleegd werd? Heel goed, antwoordde hij' juist
zoo goed als de Fransche gekwetsten in' Duitse®land.
Denk je. vroeg ik opzettelijk. Aber sicher,
sieher, zei het kleine schoenmakertje met overtui
ging.
NOG MEER DUITSCHE SCHEPEN EN DEN GROM
GEBOORD?
Uit Tokio. 7 October. Dte minister va® oorlog sprajk
het vermoeden uit. dat d© Duitsche kruiser „Cormo-
ran" en twee Duitsche kanonneerhooten 1® de Golf
van Kiauitsjau 1® den grond rij® géhoord.
DE DOODEXRIT DER PRUISISCHE GARDE
Er vrorden thans bijzonderheden, bekend gemaakt
va® een merkwaardig gevecht in, het; dal van de Sulp-
pe, hetwelk een paar weken geleden plaats had, e®
waaromtrent destijds slechts ©enig© nuchter© ain®en
worde® gèsetnd, hoofdzakelijk betrefféudé. de zware
verliezen, hierbij door de (Pruisische gard© geleden.
Dit krijgsbedrijf begon, met een beweging va® dé
Fransche troepen langs het dal. bedoeld als tegenaan
val op oen beweging der Pruisische garde, gesteund
door artillerie en cavalerie,, va® het Noord-Weef©®
van Rolms. 1® de richting van Sulppee. Het w®3
blijkbaar het doel der Du-itsdbera, de spoorlijn af
te snljde®. dl© Reims met Verdun verbindt e® tus
schen Sutppc-s e® Sain,t-Menehould' heengaat.
Terwijl de Fransche cavalerie op Auberlve aan
rukte, eo® dorpje aa® de Sutppe gelegen, barrlka-
deerde de infanterie d© straten va® het 6tadje Sutp-
pos en stélde, mitratlleuees op voor d© venstors van
een aantal gunstig gelegen, huize® op. DteOrop werd do
artillerie naa® Auberlve gezonde®, de cavalerie ach
terna.
Door haar verkenners van. deze beweging op de
hoogte gesteld, deed de DUiteéhe cavalerie, oe®
regiment doodskop-Ihuziajre® ee®. stoute, poging om
de nvtt 1 lerle-oolo®®e af te enijdie®, alvorens zij haar
cavalerie ko,® inhalen, en terwijl haar infanterie nog
drie mljloq achter was. Dwairs dioor do omgeploegd©
akkers galoppeeremd, verschenen; de Duitscho huaaasoai
plotseling op de ttmkorfla®k va® de voootrukkemldtëi ar
tillerie.
Het was ©e® kritiek oogenblik. Bve® leek, het,
alsof do Duitsche huzaren inlidide® tuiaseheini do Btulc-
rljders zouden, zilt,ten voor dozen, hunne stukken iai
Stolling konden brengen,. D© Dutacheria wairem, #6o
dichtbij, 'dat de Fraósclhé® reédia de rauw© klanken
der uitgeschreeuwde bevelen, koude® hooreav.
Maar on,mI|did©niJik zwenkte® die stukke®, en, kwa
men In stelling. Op- 600 ©Hen/ ware® zij nog niét ge
reed. Op 300 ellen, waren die huzaren nog steeds 1®
galop, de lanspunten, omlaag gericht, Op 200 ellen,
ko® gelukkig het bevel: „Pointez feu!" worden
gegeven.
„Het was hoog tijd," schreef ee® der ooggetuigen.
„Door do, blauwe rook kee®, kon men ,d.-« paarden,
zien steigeren ln de verbroken 1 linies, terwijl dc offir
elor°® tevergeefs trachttenH hu® maano® te vca-zanne-
len. Nogmaals vuurde® onze batterijen, dood c® ver
derf brakend 1® d© wanordelijk© gélodere® der Dtuilt-
scho cavalerie."
De Fransche stukrljiders bleven niet kijken rrnar
het resultaat va® hu® snellen arbeid. Zij sprongen
weer Ijlings lu de®, zadel, de stukken wenden nan, do
voorwagens gehaakt, e® toen r®®sde de colonne in
galop naar Saint-Hilairé le Granjd, waar zijl haar el)ge®
cavhlerie vond, die zich langzaam uit Auberlve. terug
trok, stap voor stap.
De kanonne® waren welkom. Nogmaals kwamen zij.
in stelling, maar nu met minder succes. De Diuütsche
kanonnen, gunstig opgesteld', antwoordde® heftig op
het vuren, va® de beroemde „rijf-en-zevenitlgeTs". Te®
slotte kwam de infanterie va® Suippes aan. dl© be
gon uit te zwermen tusschen de wijnbergen «n| spoer
dig haar aanwezigheid deed gevoelen.
Dë Duitschers ware® er ®u Lelijk aan, toe. Zij had
den den steun hunner cavalerie verloren, door do
noodlottige charge tegé® de Fransche stukke®', e®
verkeerden nu i® gevaar, tusschen, de infanterie en
de Fransche cavalerie te. worde® verptettercL Op dit
kritieke oogenblik toonde d© Pruisische garde haar
karakteristiek© minachting voor alle) voorschriften dér
veiligheid. Terwijl hét grootste gedeelte der Duitsche
troepen zich in de richting van Reims terugtrok
wierp ee® regiment der garde rieh met de® mo©d der
wanhoop op de. linies der Fransch© infanterie. Niét
minder da® vijf maje® ondernam hét telkens op ont
zettende wijze gedunde keurregiment zijn stormloop
op het Fransche fro®t, diat o®wrih!baar Meef als een
muur.
Na de vijfde vergeefsche poging bleef er slechte
een handvol Duifscbetrs over, om ee®i vilag geschaard.
Zoude® zij ee® zesde vruchteliooze charge beproeven?
Nee®. Eerst stak er een zij® geweer in, di© hoogt©
met de kojf naar bove® het, DuiLtsdhe teekeu va®
onderwerping toen twee, toe®, t|ie®, e® toe® allen
zich badlde® overgegeven, bleek het, da|t| ér ®®uwè|lJj[ks
honderd ma® overgébleve® Wa(rei®, bijna ajie® 'ge
wond.
Maar terwijl de gaf de zich ajdhs opofferde zij
verloor 3000 man slaagde de. rest der Duitsche
troepe® er i®, btn®e.® he,t bereik va® de Cojrte® via®
Beru en Noge®t ll'Abbesse t© fcoime®. T©L
VLUCHTELINGEN.
Van gisteravond wordt geseind aan het Hdbld.
Breda wordt ten gevolge van het bombardement
op Antwerpen overstroomd door vluchtelingen. De Zuid-
Ncderlandsche Tram) bracht veertig stampvolle wagens
gevluchte® aa®.
De treinen uit Roosendaal zij® overvol e® doen
het aantal vluchtelinge® met honderden stijgen. Mot
alle mogelijk© en onmogelijke vehikels, zelfs te voet,
komen ze naar Breda1. Het Steuncomité tracht allen
en het zijn er voor vandaag circa drieduizend
onder dak te brengen en de bevolking helpt prachtig
mede. Tal van aanbiedingen voor gratis opneming kwa
men in; een aanbod van 6 of 8 personen is geen
zeldzaamheid.
Klein Wolfslaar te Ginneken bood aan gratis zoo
noodig tweehonderd menschen te bergen, het Leger
des Heils bood «au dagelijks 170 menschen te spi^-
