Alititti Nleiws-
geen nummer v. d. blad.
UitgeversTRAPMAN Co.
Wegens Hemelvaartsdag
ZATERDAG 8 MEI 1915.
SCHAGER
58ste Jaargang. No. 5587.
GOUSAIVT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag,
Donderdag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 9 ure wor
den ADVERTKNTIEN in het eerst uitkomend nummer geplaatst.
SCHAGEN, LAAN D 5. - lnl. Telepb. No. 20.
Prijs per jaar f 8.Per post f 3.00. Losse nummers 5 oenfc
ADYERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25 iödero regel meer 5 et
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
EERSTE BLAD.
verschijnt op DONDERDAG 13 Mei a.s.
H.H. Adverteerders en Correspon
denten geiieven hiervan goede nota te
nemen.
De UITG.
Tweede Kamer.
1 Den Haag, 6 Mei.
Het zal 'bezwaarlijk kunnen worden ontkend, dat
het antwoord van minister 'Posthuma, heden bij de
interpellatie-Schaper over de levensmiddelen-circu
laire gegeven, op "menig punt zwak en -teleurstel
lend was. Z.Exo. bood de Kamer excuses aan voor
het geval hij gansch ongewild de "rechten,
praerogatieven van het "hooge college mocht ver
kort hebben. Maar de verdediging van zijn houding,
daaraan vastgeknoopt, was 'toch wel zwak!Hij
meende volkomen bevoegd te zijn, de '2% millioen,
ter verbetering van 'de volksvoeding voor 1914 toe
gestaan, voor 1915 te gebruiken. Onder do leuze
deze gedragslijn dekkend van „eendraoht maakt
macht", Had ik tien tmillioenaan do Kamer moeten
vragen missehien?, aldus minister Posthuma.
Dan had men eens een Voorloopig Verslag gezien 1
't Was, i ndezen gedachtengang,dus maar be
ter de heeren "voor een „fait accompli" 'te stellen.
De redeneer ing uit een volmaakt-eerlijk ge
moed komend is zoo bekoorlijk-naïef; 'getuigt
zoozeer van onbekendheid met wat „des Parlements
is", dat'niemand het van zijn-hart zal kunnen krij
gen, boos te worden 'op zulk een minister....
Maar niet zonder grond'sprak de heer Van-Vuu-
ren in zijn repliekvan het in een hoek zet
ten van het budget-recht der Kamer.
Wat de 'broodkwestie aangaat, citeerde de heer
Posthuma het oordeel van den 'secretaris der Ne-
derlandsche Vereeniging 'van werkgevers bij het
bakkers-bedrijf, 'die getuigt dat bruinbrood 1 wel
degelijk goed en zeer voedzaam -'is. Van de wijze,
waarop het gebakken wordt, hangt 'hier zeer veel
af. Dat'de minister zelf beseft zwak te staan, kan
men wel vinden 'in zijne verklaring, ten slotte
gegeven dat ZJExc. 'nog eens zal nagaan 'in hoe
ver het budgetrecht der Kamer hier is aangetast.
En hij, minister, dus genoodzaakt zal wezen toch
nog een ontwerp in te dienen.
Waarop de heer Schaper -om „het twijfelach
tige der redactie", alsook om den 'minister tege
moet te komen, zijn 'motie introk.
-■■Do minister van Landbouw,'Nijverheid en Han
del heeft de Kamer nog enkele verdere inlichtin
gen verstrekt. Aan den uitvoer van rundvleesch kan
voorloopig niets worden gedaan. De kaaskwestie is
vooral zoo lastig wijl men bezwaarlijk een centraal
punt voor levering kan vinden. Koolrapen: Amster
dam verwachtte 100 HL., per dag, maar wilde op
slag in Friesland, wat niet ging. De grondtoon Van
's ministers rede was eigenlijk: „de critiek is ge
makkelijk, maar de kunst is moeilijk". Z.Exc. wil
voor altes en nog wat een „open oog hebben". Al
les in 't werk stellen 'om te bereiken, dat de toe
standen van vóór Augustus jl. zullen terugkeeren.
Meer kan hij niet.1
JDe Kamer heeft dat'gevoeld en begrepen.
Den Haag, 7 Mei 1915.
Den 23en December 1914 heeft de heer K. ter Laan
eene motie ingediend van den volgenden inhoud: „De
Kamer- van oordeel dat opzettelijke belemmering van
het politieke leven door de militaire autoriteiten dooi
den aard der buitengewone omstandigheden niet wordt
geboden, en dus ontoelaatbaar is; noodigt den heer
Minister van Oorlog uit, lot de betrokken autoriteiten
eene aansclirijving te richten, waarin wordt aange
drongen op handhaving van het recht van vereeniging en
vergadering en op eerbiediging van de vrije keuze van
bladen en geschriften bij de dienstplichtigenen gaat
over tot de orde van den dag".
Deze motie was heden, Vrijdag, aan de orde. En
tegelijk ermee kwamen in behandeling het Buitengewoon
Krediet voor Oorlog (ad dertig millioen) en het ontwerp
tot bestendiging van den staat van beleg.
Hier zou tie Kamer dus in de ^gelegenheid zijn
om alles, wat op de mobilisatie betrekking heeft, ampel
tc bespreken. En 't behoeft "geen toelichting, dat aan
deze bespreking vele, vele urenvele dagen zullen
worden gewijd!.,.. De Voorzitter begon met de pos-be
sproken Landbouw-verloven uit te schakelen. En daarna
stak de heer ter Laan van wal Wie de breedspra
kigheid van dezen zeer kundigen en schranderen af
gevaardigde kennen, zullen moeten toegeven, dat 't;
stof en omstandigheden in aanmerking genomen, nog
is meegevallen. De heer Ter Laan redevoerde van
kwart vóór twaalf tot o.o. kwart over tweeën, met
't halfuurtje kofüe-pauzo er nog af. Edoch, mr
Borgesius was op zijn „qui vrve"!„. 't Betreft hier een
Begrooüngs-post, en dus mag bij de Algemeene Be
schouwingen slechts een klein uurtje worden gespeecht.
Toen de heer K. ter Laan een dik uur aan 't woord
was geweest, zei praeses: „Nu over uwe motie!".... De
heer Ter Laan is, in zoo'n geval, niet plooizaam! Hij
Sputterde tegen. De voorzitter hield voet bij stuk.
Over ujve motie spreken of ik Iaat de Kamer stemmen
over het voorstel, u over de rest van 't aanhangige
het woord te ontnemen. De heer Ter Laan werd zóó
boos, toen hij 'den heer Duymaer v. Twist hoorde zeg
gen: „H'j heeft al te lang gesproken..." Ook majoor
Van Twist werd hijdig. De zaak is ras bijgelegd gelukkig.
Do heer Ter Laan erkende zich vergist te hebben en
onderwierp zich aan de presidiale leiding.
Nieuwe gezichtspunten heeft de afgevaardigde voor
Den Haag I, burgervader van Zaandam, niet geopend.
Hij had een lange, lange lijst van grieven, met „namen
en Toenamen", die de heer Ter Laan echter niet
in het publiek debat wenschte te noemer. Over het
te veel straffen van gemobiliseerden, zoodat „Engel-
schen, Duitschers en andere vreemdelingen 't vrij wal
beter hebben dan onze eigen jongens". Wordt om
iets te noemen gevraagd om te halvier in plaas
van te vijf ure appél te mogen houden, om dat durven-
vragen de doos in provoostI.... De heer Ter Laan wees
er op, iioe in de burgermaatschappij de rechter steeds
met de grootste nauwgezetheid nagaat, of gevangenisstraf
moet worden opgelegd. Ia de miulaire wereld gaat da
anders!.... Voorts had hij 't over onvoldoende toekenning
van verloven, ongelijkmatige uitkeering van gage en
van menage-gelden bij verlof. Over het schrille con
trast tusscnen officieren én minderen wat dit punt be
treft. Over de schade, die het onderwijs lijdt door
het gebruik van scholen voor militaire doeleinden.
Over de gebreken van den „ziekendienst". Over de
noodzakelijkheid tot werkelijke eerbiediging van het
grondwettelijk recht van vereeniging en vergadering
voor de gemobiliseerden. En dat alles werd toegelicht,
met een vloed, een schat van
Na den heer K. ter Laan is gekomen dr. Beumer,
die de motie- Ter Laan niet kon steunen, ai ware
't slechts wijl zij' krachtens de toelichting anti.-;
militaristische propaganda wil gedoogd zien. De heer
Dëttmer acht ae houding van minister Bosboom vol
komen „ruim en loyaal er op wijzend hoe de mi
nister van Oorlog bijv. het verbod om te Helder een
anii-Oorlogsleening-vergadering te houden „niet voldoen
de gemotiveerd" heeft genoemd. Intusschen houdt ook de
hoer Beumer den wenk niet terug om waar .de
bestendiging van den staat van beleg toch reeds allerlei
ongewone maatregelen noodzaakt, bij de vrijheids
besnoeiing der ingezetenen vooral niet verder te gaaxl
don strikt noodig is.
Van het verder debat stip ik nog aan, dat jhr.
Van Nispen (Rheden) een warm "woord sprak in
het belang der veehouders en paardenhouders, die
in deze tijden vooral wat het weiden van vee aan
gaat in 'zoo moeilijke omstandigheden worden ge
bracht. De man voor 'Amsterdam in, de heer Otto,
hield een pleidooi voor de ambtenaren-Rijkswater-
staat, thans als reserve-officier dienend, die in
hun salaris schade lijden en wees voorts op de drin
gende wenschelijkheid 'om meer voor de onderwijs-
oursussen te doen. De man voor Hoorn, de heer
De .long,pleitte voor betere opleiding bij het re
serve-kader, waarvan -„tot nu toe weinig 'of niets
is terecht gekomen" 'en waarvan de meesten het
nog niet tot korporaal hebben gebracht. En ten
slotte hield dr. Scheurer een ^van zijn zalvend-ge
moedelijke bespiegelingen.'Waarin hij aanvang met
te waarschuwen tegen afbrekende kritiek in 'deze
dagen, waardoor onze nationale positie zou kunnen
ondermijnd worden. 'Dit was de „aanloop", welke
den hoer Scheurer vervolgens bracht tot 'n woord
van verontwaardigde afkeuring over de Haagsche
kermis in den Dierentuin, waarna-nog iets werd
gezegd over den niet-juist-volmaakten geneeskun
digen dienst bij het leger, waaromtrent dr. Scheu
rer na de mobilisatie een „kort en zakelijk rap
port" wacht.
Toen verdaagde 'praeses Borgesius de zitting tot
Maandag-middag. Er is nog een -lange lijst van
sprekers!... Meer dan genoeg om tot Woensdag,
laat in den middag, over het mobilisatie wel-en-wee
te praten. De illusie, dat wij met Pinksteren door
de agenda komen: ze is 'reeds
Eerste Kamer.
En de Rechterzijde, de oppermachtige, in het Hoo-
gerhuis, beeft het ontwerp tot wijziging van de
Vermogensbelasting heden verworpen in den zeer
laten namiddag, met 26 tegen 16 stemmen.
Zuiver Rechts tegen Links.
Het „peuleschilletje" door minister Treub m <lc
Tweede Kamer indertijd aangeduid ais hot begin van
zijn nieuwe belasting-politiek.
Het zóóveeisle teeken van politieke vijandschap te
genover het extra-parlementaire Kabinet, en de Eerste
Kamer geuit!
Verworpen is, daar komt 't (vergete men met) een
ontwerp dat dienen moest om de nieuwe Inkomsten-be
lasting uitvoerbaar te maken.
Wake gevolgen deze daad van de Kamer zal hebben
is nog niet te zeggen, is 't niet voor heden, dan lom
wel voor de toekomst is hel gebeurde van groote be-
teeseois.
Zoowel de Oorlogs-zeeongevallenwet 'als de wij
ziging van de artt. 111 en 56 van -het Indisch Re-
geerings-reglement (vrije "koffie-cultuur en ophef
fing van het verbod van vergadering) 'zijn door
den Senaat in een ommezien-goedgekeurd. Warende
senatoren ietwat ontdaan 'over hun eigen votum
van gisteren. Donderdag? Mag men daaruit aflei
den dat zij bij de straks aan de ordekomende ont
werpen (de Senaat 'is tot nadere bijeenroeping ge
scheiden) wat milder van stemming zullen zijn?....
Laten wij 't hopen. Zonder ons te-zeer aan illu
sies over te geven. De Senaat "is diruk-bezig ,„hoog
spel" te wagen in deze tijdsomstandigheden.
Mr. ANTONIO.
Binnenlandsch Nieuws.
DOOR EEN ADDER GEBETEN.
Omtrent den milicien-wielrijder, die to Oosterbeek
door eetn adder werd gebeten, meldt men nader
uit Arnhem, dat de patiënt met een militaire auto werd
gezonden naar prof. Spronck te Utrecht, die hem be
handelde met serum, dat binnen drie uur moet worden
toegepast. Het resultaat was gunstig en de toestand van
den patiënt is reeds weder zoo, dat hij dezer dagen
naar het hospitaal te Arnhem kan worden overgebracht.
Vah amputeeren is 'geen sprake geweest.
BIJNA ONTSLAGEN.
Maandag 29 Maart jl. kwam'in den gemeenteraad
te Borger (Dr.) een adres van 'ingezetenen, ouders
van schoolgaande kinderen, ter sprake, waarin aan
gedrongen werd op verbetering van het onderwijs
te Eeserveen. Dat werd dén laatsten-tijd zeer slecht
gegeven, omdat de onderwijzeres mej. G. Sureveen,
aldaar werkzaam, doch wonende te Schoonoord, som
dagen en weken de school niet binnenkomt.
B. en W. van Borger deelden daarop mede, dat
de zaken te Eeserveen lang niet in orde waren. Ge
noemde onderwijzeres geeft voor ziek te zijn. al
thaas te Eeaerveeu niot te kunnen werken. De i iets-
reis van Schoonoord naar Eeserteen was haar ook
te moeilijk.
I>e burgemeester bood haar daarna aan, zich te
zullen beijveren, dat ze te'Borger (waar een vaca
ture was) werd benoemd, zoodat'ze dan geen fiets
tochten meer behoefde te maken. Ze wilde dit ech
ter niet en stelde B. en W. den eisch dat de ze zich
moesten beijveren om een betrekking voor haar te
zoeken in het centrum des 'lands. B. en W. merk
ten natuurlijk op, dat dit niet k(#i worden verwacht
en stelden baar voor de keuze ziekenverlof aan te
vragen en zich onder ^behandeling van een zenuw
arts elellen of eervol ontslag aan 'te vragen, daar
hun'college anders verplicht was.den'Raad voor te
stellen, dit ongevraagd te verleenen.
Van het een noch het -ander kwam iets. Alleen
vernam men van een Groninger -specialist, dat mej.
S. goed gezond was en niets 'mankeerde. Toen do
gestelde termijn verstreken was en geen verzoek
schrift inkwam, brachten -B. en W. op de raads -
agenda: „Voorstel B. en W. ontslag mej. G. Sure
veen." 1 r
Ter vergadering stelde 'dat college echter 'voor
het ontslag voorloopig niet te geven. Want, den
ernst van 'de situatie inziende, had mej. S. sedert
geen enkele maal de school meer verzuimd. Bleef
de toestand zoo, dan stelden B. en W. op ontslag
natuurlijk allerminst prijs.
Daarmee ging de Baad' accoord, doch niet dan
nadat B. en W. waren uitgienoodigd, den Raad in
spoedeischende 'zitting bijeen te roepen om onge
vraagd -ontslag uit te lokken, -zoodra de betrokken
onderwijzeres drie malen de school op de oude, on
gemotiveerde wijze weder mocht verzuimen.
BARSINGERHORN.
Bij de laatstgehouden onderwijzers-examens is
ook geslaagd de heer C. Sluis 'Pz., leerling van de
woonacMG"gS° Middelburg, vroeger alhier
H^t^^^^mS-TTJVTDONSTELLlNG TE
't Was Donderdagmiddag ongeveer 'te half vier,
dat hier de oficiëele opening plaats 'had van de
electeiciteits-tentoonstelling. Enkele genoodigden
onder wie wij de burgemeesters Wan St. Maarten.
7'JP,e ,e,* Heerhugowaard opmerkten, hadden zich in
de koffiekamer van het cafe 'Ruiter vereenigd. En
het was daar dat Burgemeester Foreest, 'eerst het
woord voerde, er op wijzend, hoeveel moeite en in
spanning hei had gekost om'te bereiken wat aan
stonds te bezichtigen zou zijn. Spr. - wees daarbij op
de zoozeer gewaardeerde medewerking van de 'K.
E. M. te Bloemendaal, zonder welker technische voor
lichting men er nooit was 'gekomen. Spr. wees ver
der op het propagandistische karakter der tentoon
stelling voor het gebruik 'van electriciteit voor
kracht en warmte. Ook op landbouwgebied was do
electriciteit een uitkomstgevende macht en het
was misschien niet algemeen bekend, dat zooveel
landbouwwerktuigen 'met electriciteit kunnen wor
den gedreven en daarom achtte spr. het een geluk
kig idee, dat ook enkele van dergelijke machines
in werking waren te zien.
De directeur van de K. E. M„ de''beer Smit-Klei
ne, wees er in zijn rede op, dat met de electrici
teit op landbouwgebied nog zulk'n enorm resultaat
is te bereiken. De toepassing' van electriciteit in
den landbouw had vooral in Duitschland zulk een
groote vlucht genomen. Zag men dat ia bedrijfjes
van 2 h 3 H.A., voor 85 87% menschelijke kracht
werd gebruikt, in bedrijven van 100 HA. en meer
was dit gedaald tot 2%% 'en werd voor 97%% al
les machinaal gedaan, door electriciteit gedreven.
Het Duitsche Rijksbestuur had begrepen, wat de
landbouw-voor een zegen in de-electriciteit zou
hebben en daarom plattelands centrales gesticht.
Holland kwam achter-en er werd op het platteland
nog lang niet scherp 'genoeg gevoeld, wat electrici
teit voor den landbouw waard -was. Op verschillend
gebied was ook op deze tentoonstelling 'te zien wat
genot de landbouw van de electrische drijfkracht
kon hebben. 'Electrisch cüorschen en ploegen 1 kon
niet worden gedemonstreerd. Spr. "wees er nog op,
hoeveel voordeeliger electrisch dorschen was dan
stoomdorschen, mede een gevolg van het regelmatig
loopen van den electrischcn motor.
En toen was het oogenblüc gekomen, dat we on
zen rondgang konden beginnen. En-we willen direct,
zeggen, dat wie zich een groote tentoonstelling had
gedacht, zich teleurgesteld 'zou voelen. Alles was in
een beperkte ruimte ondergebracht en'veel nieuws
werd ods ook niet geboden. Maar het negental in
zenders bad toch met veel smaak geëtaleerd en ge
woekerd 'om op zulk een kleine ruimte nog zoo
veel en met zulk een aardig aanzien te brengen.
Want heusch het geheel was keurig aangekleed. Wo
gelooven wel dat het 'doel dat men zich -voor oogen
had gesteld, „propaganda" dat 'dit doel wel is
bereikt 1
We zagen er verschillende aardige ren interessan
te dingen. Een 'pompstation, dan bet Landbouw-
huis te Alkmaar met tal van-'landbouwwerktuigen,
door electrische drijfkracht voortbewogen, een cen-
trifugaalpomp voor polderbemaling.'De firma Vrede
en Bais te IJmuiden exposeerde een perspomp, een
boterkarn, terwijl tal van andere zaken, w.o. veel
voer huishoudelijk gebruik in de'verschillende uit
stallingen opvielen. We zagen -naaimachines, elec
trisch voortbewogen, electrische piano's, orgels,
dan huistelefoons, enz.'enz.
Een aardige demonstratie was ingezonden door de
K. E. M„ waar 'men o.a. in beeld ziet -gebracht de
snelle uitbreiding die'het electrisch licht in Noord-
Holland heeft verkregen.
Over het bezoek viel, ofschoon'het weer prachtig
was, den eersten middag niet te roemen.'
HOLHORN.
In de plaats van wijlen den heer Cs. Louw, werd
als 'aanplakker der ansjovisvangstberichten van an
dere Zuiderzeeplaatsen aangesteld de heer Abr
Engel. In verband hiermede heeft openbaarmaking
nu niet meer plaats aan bet sluishuis, maar in het
dorp, nabij de woning van laatstgenoemde.
kOLHORN.
Alhier is de ansjovisvisscherij thans 'in vollen
gang; de vangsten zijn echter nog zeer gering. Het
getal booten is dit aar belangrijk minder, daar de
booten van gemobiliseerden stil liggen..1
BURGERBRIG.
Door dc aandeelhouders 'in do acetvleen-gasfa
briek is op 'clo vergadering van Donderdag besloten,
de gasinstallatie met towebooren, 'zoo noodig, aan
de Keapemer Electrische Maatschappij over te doen.
ZUJDSCHARWOUDE.
De heer J. B. 'uit Zuidscharwoude raakte giste
ren onder de tram, met het 'gevolg, dat de fiets
zeer ernstig was beschadigd cn hij zich zoodanig
bezeerde, dat hij geen werk kan verrichten.r
ZIJ IDSGHARW OUDE.
Doordat te Zuidscharwoude geen plaats meer is
op de openbare 'schooi, zal getracht wórden de uit
Broek op Langendijk gekomen leerlingen aldaar op
school to 'laten.
ST. MAARTEN
Donderdagavond vergaderde in cafo Rust en'Lnst
alhier, de af deeling St. 'Maarten van den Bond voor
Staatspensiormeering. 1
Voorzitter, de boer C. Grootee, opent deze verga
dering met een betuiging 'van leedwezen over de
geringe opkomst, wat dan ook'al heel treurig was,
daar er 4 bestuurs- en 2 leden 'aanwezig waren.
Volgt lezing en goedkeuring der notulen.
Een schrijven van bet centraal bestuur van den
Anti-Oorlogsraad'wordt voor kennisgeving aangeno
men. Toegezonden was een boekje: Toegestaan en
afgewezen art. 369—370 der Invaliditeitswet, waar
van 1(X) stuks zullen worden aangekooht om als pro
pagandamiddel dienst te doen cn verkrijgbaar te
stellen'tegen den koetenden prijs.'
De rekening, nagezien door de heeren'S. Schut en
PP. Heneweer, werd in orde bevonden en goedge
keurd'met een ontvangst en-uitgaaf van respectie
velijk f 87.85 en f 79.55, alzoo saldo 830.
De aftredende bestuursleden 'de heeren P. Appel
en G. Bruin werden als zoodanig'herkozen; de heer
Appel, ter vergadering aanwezig, neemt deze'func
tie weder aan.
Bij'het punt, om de militie- en Jandweerphchti-
gen dit jaar vrijdom van contributie to -verleenen,
wordt besloten dit niet 'in de vergadering uit te
spreken, doch het aan die 'leden zelf over te laten,
dus degenen die meenen niet in staat te zijn tot
betaling, evengoed de kwitantie te presenteeren.1
Tot afgevaardigde naar de algemeene vergade
ring, te houden op 'Dinsdag 10 Augustus 1915 in
Bellevue te Amsterdam, werden 'gekozen de hee
ren S. Schut en C. Grootes en 'de heer P. Appel
als plaatsvervanger. Bij de behandeling der agenda
dier vergadering werd besloten de -afgevaardigden
vrij mandaat te geven.' 1
GEIT EN KONIJN. fi
Een ingezetene van Oldcnzanl had oen geit, die hem
alle dagen een flinke portie melk gaf. Het dier werd
goed verzorgd en was in uitstekende conditie. Toch
werd vóór eenige dagen de mdk plotseling minder
I en ondanks een uitstekende behandeling kon. de eige
naar zijn dier niet weer „op peil" krijgen. Ten einde
1 vaad besloot hij den veearts te gaan raadplegen, toen hij
eensklaps een zonderlinge ontdekking deed. Op heeter-
daad betrapte hij de geit er op, dal zij als zoog
moeder fungeerde van een konijn, dat zien toegang
tot den geitenstal had welen te verschaffen en er nu
geregeld „zijn kostje" kwam ophalen. Den volgenden
melktijd kroeg de man nu weer de volle hoeveelheid,
daar de vreemdsoortige melker buiten den stal werd
gehouden.
W. p. G. HELSDKGEN.
Het Kamerlid voor brandeer, de heer Helsdmgem
is plotseling vrij ernstig ongesteld geworden. Gemeld
wordt, dathij lijdende is aan cholera nas tras.
I)E HEER LOVTNK ZIEK. T
Het „Bat. Hbl." verneemt, dat de heer Lovink. we
gen* op Sumatra opgedane malaria, vermoedelijk eer
der met verlof zal gaan, dan het oorspronkelijke plan
ZWARE BRAND TE ILPENDAM.
Een brand, die zeer.ernstige gevolgen had kunnen
i hebben, brak omstreeks 9 uur Vrijdagmorgen in de
smederij van den heer G. Oudejans tc Ilpendam uit
Deze smederij wordt begrensd door de gasfabriek, waar
een groot aantal vaten benzine en gasoline opgestapeld
lagen. De huizen, die naast de smederij liggen, zijn
gedeeltelijk an hout, terwijl ook de Hervormde Kerk
m de onmiddellijke .nabijheid ligt.
In een oogwenk stond de smederij in volle vlam,
terwijl ook de winkel van den heer D. Brouwer en
het huis van mej. Wal Rabenslein dreigden in brand
te geraken, daar de tusschenschotten van hout zijn.
Drie handspuiten van Dpendam en een groot aantal
militairen, die daar ingekwartierd zijn, begonnen direct
met het blusschen van den brand, waarbij de veld
wachter De Boer dc leiding had. Te voren waren reeds
de vaten uit de gis fabriek verwijderd, zoodat het ge
vaar voor ontploffing vermeden was.
De Amsterdamsche brandweer werd met het oog op
de brandbare omgeving in de Kerkstraat gewaarschuwd
en een automobiel-stoomspuit was op weg naar Ilpen
dam, doch kon bij Watergang terugkeeren, de brand
weer van Ilpendam en ook een spuit van P urm erLand
binnen het uur den brand meester waren.
De smederij was verzekerd. De smid kon slechts een
paar boeken en eenig geld "redden. Zijn huis werd ge
heel in de asch gelegd.
De burgemeester van Ilpendam was wegen huiselijke,
omstandigheden juist toen de brajod uitbrak, niot in
het dorp aanweag.
Zooals te begrijpen is, stond dadelijk het geheele dorp
op stelten en in den omtrek, in Purmerend. Water
gang, Broek-in-Waterland, keek men naar den hoo-
gen Rookkolom, die vlak naast de kerk uit Ilpendam
opsteeg. En toen de auto-stoomspuit luid puffend langs
de boerenhuisjes en tusschen de weilanden reed, met
de Amsterdamsche brandweermannen, wier helmen in
net zonlicht schitterden, ringen velen op de tets naar
Ilpendam. Daar waren de spuitgasten met een drietal
handspuiten, die bij dc Achter&foot stonden, druk in
aktie, terwijl de soldaten emmers water tegen het bran
dende hout en dak wierpen. Men kon het vuur niet
van de achterzijde, waar juist de gasfabriek stond, aan
tasten. Hoewel het natuurlijk den Hpendamschen brand
weer tot eere strekt, dat hij het vuur reeds bedwongen
had voordat do Amsterdamsche stoomspuit het plaatsje
bereikt had, zou Let toch. wel oen aardige aanblik opge
leverd hebben voor de boeren en boennnen, om hunf
handspuiten te zien werken naast een onzer auto-
stoomspuiten. De Amsterdamsche brandweermannen
hadden dan ook hun collega's uit Purmerland, na het
blusschen van den brand kunnen hooren zeggen: „N'u
gaan wij eens een potje bier drinken!"
