De Oorlog.
Predikbeurten.
Plaatselijk Nieuws.
Burgerlijke Stand.
Marktberichten.
van paar
ilen
u liet Friesch Paai den-Stamboek telken van pten betnfi&aa dlenslpftchtige en kün dorpsgenoo
i.„.„„.ii Tmii .7.i„i_„i i;:_» i....
[are proocnlsgewijzc hooger wordt. In 1914 zijn ruim
>7 jjcL van de aangeboden paarden opgenomen, in
191.) ruim 75 pet., en de leden van de keuriiiigscom
missie waren eénatemmig van oordeel, dat de kwali
teit van de aangebodendierein beter was dnn het
vorige jaar. Deze vooruitgang is te danken aan den
invoer van beste hengsten, maar is ook loe te schrij1-
ven aan de grooterc liefhebberij, die men in Fries
land voor de paardenfokkerij Begint te krijgen.
Naast het bóvenlandsche paard wordt, mede door
het streven van de Vercenigiug Het Friesche Paard,
en door de oprichting van een afzonderlijke afdeel ing
in het Friesch Paarden-Staraboek, het Friesche peara
meer en meer gefokt. De koudbloedfokkcrij is nog
van weinig beteek enis, hoe wiel hiervoor hier en daar
ambitie begint te komen.
HAGEPREBK.
I>e vierde bijeenkomst van Vrijzinnig Godsdiensli-
oen in Hollands Noorden, zal gehouden worden te
Winkel op 18 Juli Als sprekere treden op: Ds. P.
G. Vlieg van Hauwort, onderwerp: „Zondagsheiliging"
Ds. C. J. F. Hopster vim Midwoud, onderwerp Steek
ni naar 'de diepto"Ds. M. Huizinga van Schagerbrug,
onderwerp?r
Waarschijnlijk zal een koor zijne medewerking ver-
leenen. Gemeenschappelijk zullen gezongen worden: Ps.
68:10 cn 273 Gez.:l.
ROODKLEURLNG DER SPIJZEN.
Dc Gezondheidscommissie te Rolterdam heeft een
onderzoek ingesteld naar de nood-kleuring .op spijzen
aanden Oostkcusdijk en de overblijfselen van de spij
zen, waarop de roode kleur zich had vertoond, ter on
derzoek in handen gesteld van haar medelid prof. dr.
Poels, directeur van de Rijksserum-inrichling aldaar.
Uit het onderzoek is gebleken, dat uitsluitend Batil-
lus Prodigiosus de oorzaak is van het optreden van de
roode kleur.
Ofschoon deze bacterie de spijzen waarop hij groeil
voor consumptie ongeschikt maakt, behoeft mén zich
hierover niet te verontrusten en kan di! micro-orga
nisme door eenvoudige reiniging inzonderheid Tniet
kokend water worden geweerd.
UITVOER VAN LEVENDE SCHAPEN.
Do Minister van Landbouw brengt ter kennis
dat voorloopig weder vergunningen tot uitvoer van
levende schapen zullen worden'verleend. Belangheb
benden hebben zich te dier zake te wenden tot de
commissie in zake de voeding van mensch en dier,
Amaliastraat 2, te 's-Gravenhage. St.-CL
MOND- EN KLAUWZEER.
Sedert de vorige opgave dd. 7 Juli 'jl. worden ge
vallen van 'mond- en klauwzeer geconstateerd:
in Zuid-Holland: 8 gevallen te 1 Hof van Delft, 8
gevallen te Vrijenban, 2 gevallen in elk der gemeen
ten Stomp wfjk, Schiplulden, Pijnacker en 'Delft, 1
goval ln elk de.' gemeenten Kethel en Spaland,
Ylaardlnger-ambacht, Berkel en 'Rodenrijs, Wate
ringen, Wassenaar, Zegwaard en Zoetermeor;
in Zeeland: 1 goval te Kapelle,
in'Overijssel: 1 geval te Denekamp;
en ln Limburg: 7 gevallen te'Vaals en 1 geval in
elk dpr gemeenten Wittem en Maastricht.
Er werd mond- en klauwzeer ontdekt onder het
weido-vop van L. van Leeuwen, aan den Abtswou-
dprweg te Hof Van Delft. 'Een aantal runderen ble
ken reeds ziek en moeten volgens den waargeno
men versohljnselen 'reeds goruimen tijd lljdendo'zijn
geweest. r
Tegen den eigenaar, dl» gèen aangifte had gedaan,
is proces-verbaal 'opgemaakt. Men vermoedt, dat "dit
verzwpgen geval de oorzaak is geweest van tal van
gevallen van mond- en klauwzeer, die zloh in de
laatste weken -in Hof van Delft 'en omgeving heb
ben voorgedaan. 1 1
SCHOOLGELD.
„Hot'is te vreezen dat bij het voortduren van de
tegenwoordige buitengewone omstandigheden, zich
meer'en meer gevallen zullen voordoen, waarin per
sonen die ter zake van Tiet openbaar L. O. school-
geldpHchtig zijn, door "financiëeien achteruitgang
niet in staat zijn het door hen verschuldigde school
geld op'de vastgestelde tijdstippen en'tot hett volle
bedrag, te voldoen.
Bet zou noodlottig te acïïten zijn indien als ge
volg van zoodanigon staat-van zaken, door toepas
sing van het dwangmiddeP „wegzending van de
eohool" h*t onderwljB Voor de betrokken leerlingen
werd onderbroken.
Ik heb mitsdien de eer uw 'voolloge t® verzoekpn
de aandacht der gemeentebesturen ifl uw provincie,
namens mij, voor zooveel noodig op dit'punt to ves
tigen, met uitnoodiglng aan die 'besturen om bU
wanbetaling m t na te loten do oorzaak van den
aohterstand te onderzoekon en buitengewone 'mati
ging bij toepassing van bedoeld dwangmiddel te bp-
traohten, zooda.t slechts bij onomstootelijk gebleken
onwil van de zijde der schoolgeldplichtigen, dat ex
pediënt %vare In v/erking te stellen*
WIERINGERW AARD.
Mej. E. van Dompselaar, leerlinge aan de Han
delsdagschool is bevorderd 'tot de 2e klasse.
DE ZAANDAMSCHE KERMIS.
B. en yv. van Zaandam ontraden den Gemeenteraad
hel voorstel van de zes raadsleden om dit jaar mei
het oog op de tijdsomstandigheden de kermis niet te
laten doorgaan, aan te nemen.
B. en W. zeggen biet voorstel uilsluitend Ie willen
beschouwen uit een praolisch oogpunt, waarbij, de be
narde toestand Jder gemeentefinanciön als vanzelf öp
don. voorgrond treedt De opbrengst der kermisgelden
toch, zeggen B. en W., beloopen dit jaar ongeveer
f 10.000.
Daarbij komt hot verzoek van een groot deed der
neringdoenden, die het verzoek hebben gedaan in het
belang hunner raken het voorstel af te wijzen.
Ook vele andere gemeenten laten de kermis doorgaan,
zoowel in het belang der gemeentefinanciën als in dat
van de ingezetenen.
Wat het ideëele standpunt betreft, zeggen B. en W.
zich daarbij te kunnen aansluiten, indien de geldelijke
toestand der gemeente daarvoor ruimte liet.
B. en W. stellen daarom Voor het voarstel-Baas c.s.
Ie wijzen van de hand
LANDBOUWVERLOVEN IN DEN OOGSTTIJD.
De Minister van Oorlog maakt hel volgende in de
„Staatscourant' 'bekend:
Alleen aan bedrijMeidera en aan hJenj die als zooi-
danig fongeeren kan in den oogsttijd, wanneer aan den
betrokken compies. (esks., battij. fort-, dets.)commain-
dant de noodzakelijkheid daartoe olijkl, een "Verlof wor
den verleend Onder bedrijfsleiders moeten ook warden
verstaan, smeden, wagenmakers, hoefsmeden, Ioon-
maaiers en loondorschera in het bezit van ceno ma-
cliino, zoomede paardenhouders, wanneer deze dienst
plichtigen met den landbouw in betrekking staan In
verreweg de meeste gevallen zal met een verlof van
14 dagen of minder kunnen worden Volstaan, in geen
geval zal het den duur van 3 weken mogen over
schrijden Het verlof waarom het hier gaat, mag naar
verkiezing in een of meer .perioden worden genoten
maar mag niet verleend worden aan de miliciens die
voor corete-oefening onder de wapenen .rijn en ook
niet aan hen, die slechts, in het buitenland grond in
eigendom <jf1 in pacht hebben
Tiet verleenen vatfeén oogstverlof aan arbeiders en
knechten is met het oog op de belangen van den diensl
cn die van anderéa niet mogelijk en behoort dus ach
terwege te bljjven
De voor den hooibouw door dm opperbevelhebber
van land- en zeemacht aangegeven grens' van 18 pet
voor de afwezigen, mag ook na 1 Augustus aa. ten
behoeve van de oogstverloven niet worden overschreden
Belanghebbenden bij tarwe-, rogge-, aardappel-, ha
ver- en bietenoogst dienen hun schriftelijk verzoek om
verlof zoo spoedig mogelijk, doch uiterlijk op een door
den compies.' (esks. battij-, fort-, dets>commandant aan
te geven datum In Op hij andere autoriteiten inko
mende verzoeken aal niet worden gelet.
De compies. /eska "battij-, fort-, dots)-oommandaint
«lelt persoonlijk oen onderzoek ln (door ondervraging
ten, door nagjan van dc controle-lijst en het adnutii!
stratleboëk, eaiz.) en vraagt bij 'twijfel advies aan he'.
bel rokken bemiddelingsbureau voor den landbouw. Hij
regelt hel verlof zoo billijk mogelijk, rekening hou-
dende met de belangen van den aanvrager, maar ook
met die van, anderen, zoodat gegronde klachten over
onrechtmatigheden bchooren te worden voorkomen.
Door een bedrijfsleider reeds genoten hooibouwver-
lof behoeft voor een gemengd bedrijf een verlof in
den oogsttijd niet yit to sluiten.
De compies (esk.s. battij-, fort-, detsHommandartr
ten houden op ae wijze, als aangegeven in St CL 1631
annteekening var de door hen verleende extra-verlo
ven in den oogsttijd en dienen deze opgave onmiddel
lijk na afloop daarvan rechtstreeksch aan het Departe
ment van oorlog in.
Deze en andere extra-verloven om oeconomiscke re
denen verleend, hebben, indien het onvermijdelijk is.
don yoorraug boven de periodieke verloven; ofschoon
dus met het oog op eetu goeden geest in den troep
hot stroven moet zijin het periodiek verlof niet geheel
of gedeeltelijk .stop te zetbetn, zal dat bij "enkele onder-
doelen fiiet altijd kunnen worden vermeden.
Hieronder volgen eenige gegevens met betrekking tot
den aard en den duur van sommige oogsten in de
vorschillende provinciën; deze gegevens zijn verstrekt
door het Departement van Landbouw, Nijverheid en
HandeL
Noord-Holland: De oogsten in deze provincie heb
ben plaats in de maanden Augustus en September.
SPORTBETOOGING TE HELDER.
X verzoek van den Minister van Marine wordt
nderdag 22 en Vrijdag 23 Juli door het „Neder-
l.mdsch Olympisch Comité" een sportbetooging te Helder
Op Donderdagavond zullen eenige partijen worden ge
bokst, geworsteld en geschermd.
Op den daaraan volgenden middag vindt plaats een
demonstratie athletiek (speer- eu discuswerpen, hamer-
weipon, kogelstooten, hoog- en verspringen, hardioopen)
terwijl een paar goede ploegen honkballers en slinger-
bal Iers elkaar zullen bekampen.
Door het N. Ot C. is aan de betreffende bonden
verzocht met hunne beste krachten uit te "komen.
Het mag inderdaad een verblijdend verschijnsel wor
den genoemd dat het Departement van Marine van
plan is de lichamelijke opvoeding krachtig en grondig
aan te vatten en blijk geeft het groote nut van spel
en sport naar waarde te schatten.
WARMEN riUIZEN.
Voor het toelatingsexamen H.B.S. te Alkmaar, met
stelling van „mondeling" slaagde do Jongejuffr. A. D.
Koenen alliier.
VAN EWÏJCKSLUTS.
De heer Jansen, arbeider bij de H.IJ.S.M. te Uithoorn,
is bevorderd tot halte-chef te Van Ewijcksluis.
a 4.10, Juliomuizen f 3.80 a 4.05 per 50 K.G.. drie
lingen f 1.25 a L50, Schoolmeesters 'f 260 a 2.95 per
35 K.G. Aanvoer 7912 zak. Wortelen f 3.40 a 450
per 100 bos. Aanvoer 12000 bos.
BROEK OP LANGENDIJK, 14 Juli.
Bloemkool f 9.30 a JL4.40, 2e soort f 2.50 a 7, roode
kool f 9.60 a 14.50, wortelen, f 3.80 a 5.20 muizen f2.10
a 3.10, Schotsche muizen f 2.90 a 3, Julia muizen
f2.85 a 3, Gladblaadjes f 2.75 a 420. Schoolmeesters
f 2.80 a 3.10, graafjes f 3.15 a 4.20, drielingen f 1.20
a 1.60, slabooneri f 10.70 a 12.20, zilvernep f 6 a S.50.
VAN EWIJCKSLUIS.
Aangevoerd üod den vischafslng op Woensdag 14
Juli: 216 pond bot, prijs per pond. 12 h 13 cent; 6
pond aal, prijs por pond '25 cent.
MEDEMBLIK, 14 Juli.
Aardappelen: f 2.75 a f 2.85, klelnmhrf waordlu
Aardappolpn: groote muizen f 2.75 a f 2.85, klei
ne muizen f 1.40 a f 1.20, groote ronde f 2.30 a f 2.35
per halve HL. Aanvoer 2811'manden of zakken.
SCBAGEN, 15 Juli.
16 Stieren f 100 a 300.
52 Geldokoeien (mag.) f 190 'a 260, stug.
96 idem (vette) f 200 a 470, matig.
45 Kalfkoeien f 220 a 400, stug.
Vaarzen f 120 a 160.
Nuchtere kalveren f 16 e 29, vlug.
Schapen (magere) f 20 a 30.
Idem (vette) f 31 a 45.
Lammeren f 12 a 20.
Het Engelschp blad de Timos schrijft, dat er
het Westelijk oorlogsveld versterkingen voor
Duitscbers'zijn aangekomen en schrijft daaraan hun
sucofts'bij Souohez toe en-hot verleggen der Engel-
sche positie bij Yperen en het Duitsche optreden In
de Argonnen en Vogezen. De Duilschers hebben, zoo
deze bewering van de Times waarheid is, ook op
hun beurt niet veel sucoes behaald. En de Engel-
schen hebben als tegenmaatregel ook hun leger -
soharen versterkt. MHoe groot die versterkingen
zijn, wordt natuurlijk geheim gehouden, maar do
indruk dier nieuwe troepen moet algemeen zeer gun
stig zijn.
We spraken gisteren over het Duitsche optreden
in de Argonnen. Hot •'Jongste Fransche legerbericht
vertelt ons daar niet veel van. Er blijkt evenjwel
duidelijk 'genoeg uit, dat de Duitsche kroonprins
daar een krachtlgen aanval heeft gedaan en eerst
sucoes had. Het Fraiïsche front heet gezwicht te
zijn, maar later werd de vijand tot staan gebracht
en teruggeworpen. Het leger van den kroonprins, zoo
luidt het bericht, heeft een nieuwe nederlaag gele
den.
Ons 'lijkt deze uitdrukking ietwat te scherp ge
kleurd en hebben we bier bepaald te doen met een
afgeslagen aanval. Het is echter de vraag, hoe ver
hot succes der Fransclien is gegaan en of tenslotte
de Duitschers 'iiog niet een kleine winst te boeken
hebben. Het Duitsche berioht wijst1 tenminste op
succes. Zij noemen den aanval ln de Argonnen vol
komen geslaagd. Onze 'lezers zullen zioh nog 'wel
herinneren, dat telkens gemeld is, hoe een door
braak in de Argonnen in de Duitsche bedoeling ge
legen heeft.
Fr is daar steeds hevig gevochten en heel wat men
sch aal evens zijn er opgeofferd. Het was de gmcraal
Von Moltke, die dit doorbraak-plan ln de Argonnen
zoo voorstond. Later is deze generaal tijdelijk \un
het bevel ontheven en vervangen door Von Falken-
liayn, die meer voorliefde koesterde voor een door
braak bij Yperen, dat eveneens mislukte Zou liet oude
plan van de Argonnen-doorbraak nu weer zijn opge
vat? We weten het niet. Maar uit alles blijkt, dat
het Fransche iniatiel verslapt en dat het weer de Duit
schers zijn die aanvallend optreden.
Aan het Oostelijk front is geen inieuws, zoo bok
op het Zuidelijk krfjgstooneeL
ZONDAG 18 JULI.
NEDERLANDSCH HERVORMDE GEMEENTE te:
Behagen, ▼.ra. 10 uur, D«. D® Graaff.
Kolhorn, voorin. 9.30 uur, Ds. Thoesing.
Veenhuizen, voorm. 0.30 uur, Ds. 'Vethako. Avond
maal. 1
Burgerbrug, voorm. 9.89 uur. Di. Nlauwburg.
St. Maartensbrug, nam. 1.30 'uur, Ds. Nieuwburg.
Doop.
U Petton, voorm. 10 uur, Ds. 'Reindera.
Barsingerhorn. Geen dienst.
Harenkarspel. Geen dienst.
Heerhugowaard, v.m. 9.80 uur, Dt. Broekema.
Noord-Zijpe. Geen dienst. I
Dudkarspel, voorm. 9.30 uur, Ds. Do Leeuw.
Callantsoog. Geen dienst.
Anna Paulowna. Geen dienst.
Wieringorwaard, voorm.'0.30 uur, Ds. Groonevold.
Huisduinen, v.m. 10 uur, Ds. Van Griethuijsea.
Julianadorp, nam. 2 uur, Ds. Van Gridthuijsen.
Winkel, voorm. 0.30 uur, ;Ds. Hars.
Bint Maarten, voorm. 9.30'uur, Ds. Tinholt.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Burgervlotbrug, voorm. 9.30 uur, Ds.'Huizinga.
Nieuwe Niedorp. Geen dienst.
Btr.oe, v.m. 10 uur, Da. Leendertz.
Hippolytushoef.iGeen dienst.'
Barsingerhorn o. a., voorm. 10 uur, te Wieringer-
waard, Ds. "Van der Veen.
EVANGELISATIE te:
Behagen, 's av. 6.45 uur, Ds. De Borst.
42
50
70
980
330
50 Varkens (vette) p. K.G. f 0.76 a 0.89.
60 Biggen f 12 a 18.
20 Konijnen f 0.20 a 1
100 Kippen f 0.15 a 1.10.
800 K.G: boter f 1.35 a 1.45.
50 K.G. kaas f 0.60 a 0.80.
3500 Kipeieren I 5 a 5.75.
400 Eendeieren f 5.25 per 100.
WINKEL, 14 Juli.
Aardappelen f 2.05 a 2.25 per zak, kropsla f 0.80
per 100, aalbessen f 9 a 14^ kruisbessen f 6 a 8, fram
bozen f 16 a 18, aardbeziën f 12.50 per 100 pond.
•TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den morgen van don
15 Juli 1915, medegedeeld door het Koninklijk
Meteorologisch Instituut te -De Bilt.
Hoogste barometerstand 759.7 te Breslau, laagste ba
rometerstand 747.2 te Helder.
Verwachting tot den avond van 16 Juli
Aanvankelijk meest matige W. tot N., later krim
pende en afnemende wind Meest zwaarbewolkt met
tijdelijke opklaringen. Waarschijnlijk eenige regen. Zelf
de temperatuur.
AANGEREDEN DOOR DE TRAM.
Gisterenavond werd de 'melkwagen van den heer
O. Huibers op dan Lagedijkerweg door de Noorder
tram aangereden. Het mag wel een wonder genoemd
worden, dat er geen ernstig ongeval plaats had. Do
berijder'kwam or met den schrik af, de hond ging
er ongedeerd van 'door, de melkbussen werden wol
von den wagen geslingerd,u doch de inhoud 1 bleef
behouden. Zuo liep dit ongevaj nog goed af.
BEVORDERD.
L. Melchior is aan de R. H. Burgerschool te Hal
der bevorderd van de le naar de 2e klasfee.
M ARKTO VERZICHT.
Alweer een flinke aanvoer, met meer publiek dan
na kermis het geval jvss. De treinenloop, waardoor
men spoediger vertrekken kan, zal hier wel zijn invloed
laten gelden. Voor de mnrktneringen zijn de ingelaschtc
treinen minder nreLtig. De prijzen waren in vele af
deel ingen iels minder dan verleden week. Vette koeien
wenden op 52 en 53 cent gesohatv De heer Groot van
Barsingerhorn verkocht er éfcn voor f 460, de heer
Borst van Tuitjehorn voor f 470. Hot fonds boekte er
70 stuks. Er word ecne flinke laag gelde- en melk
koeien gepresenteerd. Do prijzen waren hoog, de han
del in goede waar willig, wat bij de hooge vleesch-
en kaasprijzen ook wel niet anders kan.
De hoogste priis voor vette schapen was 45 gld Het
was de heer K. Breeboart van Winkel, die hem ontving.
Mnccre schapen, lammeren waren prijshoudend.
Hef weidevec is over het geheel willig, do toestand der
weiden is dan ook zeer gunstig en de maarktvooruitidch-
len ook.
Vette varkens waren £raflg, Ho beste kwaliteit ging
voor 44 cent Een tiental regeeringsvarkens ging npsr
Amsterdam. Ook Anna Paulowna betrok.
GEMEENTE SCHAGEN.
Geboren: Coraelis Dirk, zoon van Jotjannes Jaco-
bus v.d. Linde om van Cornelia Rood.
GEMEENTE HEERHUGOWAARD.
Ingeschreven van 130 Juni 1915.r
Geboren: Catharina, dochter van Cornelis Groen
veld en Aafje Jonker. Maria, dochter van Klaas
Snoek en Elisabeth Wit. Afra Elisabeth, doohter van
Jacob Oudhuis 1 en, Maria Catharina Roskam. Maria
Catharina, dochter van Petrus Cornelis Mooij ftn
Anna Stoop. Marijtje Nealtje, dochter van Corne
lis dnn Hartigh en Grietje Blbemendaal. Jan Johan-
nes, zoon van Jan Wagenjaar en Dimiwertje van der
Oord. Cornelia, doohter van Petrus Westen en Ren-
sina Anna Dam. Theodorus, zoon van Gerrit van
Diepen en Bregje Tamis. CorneliB, zoon van Arie
Bos nn Neeltje 'Weèl.
Willem, z. v. Simon Appelman: eh van Atnna Komen.
Cornelia, di. V. Jan Stam Hz. en Maria Besseling. Ja-
cobus yL V. Gerrit Wijnkar en Adriaantje v. Diepen.
Ondertrouwd en Getrouwd: Geene.
Overleden Petrus Meereboer 6 jaar. Antonia Trom
petter, 80 j. ,wed. van Alibert Komen. Pieter Brink, 74
echtgenoot van Aagje Molenaar.
W-ARMENHUIZEN, 14 JulL
Aardappelen: Schotsche piuizen f 2.75 a 2.95, Julia
mUizen f'2.70 a 2.95, gewone muizen f 275 a 2.95
Schoolmeesters I 280 a 295, drielingen f 0.95 a 1.45
per zak.
NOORPSCaiRWOUDE, 14 Ml.
Gewone muizen f 3.80 a 405, Schotsche muizen f 3.9o
Verschillende Oorlogsberichten.
HET WEERSTANDSVERMOGEN VAN HET TE
GENWOORDIG MENSCHDOM IN EEN OORLOG.
Zoovelen gelooven nog altijd 'aan „pen goeden
ouden tiJd'VEefl goede oude tijd, toetn dp menschfn
boter 'en sterker waren, grooter en moediger, met
meer weerstandsvermogen, en beter bruikbaar 'voor
den oorlog.
Heldendaden lang geleden, werden'zij verricht,
zoo is nu nog 'steeds het volksgeloof. In de tijden
waarvan de'sagen van Siegfried, Achilles, 'Hercules,
Simson en Roland ons vertellen.
Maar, zegt dr. Spier in een bijblad van het „Ber-
liner Tageblatt", dergelijke overleveringen houden
voor'de moderne wetenschap geen stand.
Eerst 'reeds heeft do sport ons wat meer klaar
heid gebraoht. Ieder kent do 'praohtlge historie van
den looper van Marathon, Voor het overbrengen van
het overwinningsbericht van*-Salami8 naar Athene
gebruikte hij'een tijd, dio plke getraineerde hard-
looper hem 'spelend verbetert. Een afstanrislooper
legt thans 40 KM. n ongeveer 2% uur 'af, soms iets
moer en soms iets minder. De Saüamis-looper ge
bruikte in verhouding 'veel meer tijd en viel na
afloop dood neerl Een tegenwoordige sportsman «is
na zulk een prestatie 'frisch en flink. Maay in den
ouden tijd was 'die Marathon-gecshiedenis een re
cord i
Zoo is er meer.
In de jongste 'wedstrijden hebben springers hoo-
ger 'dan 2 meter gesprongen en bijna 8 meter ver,
met een polsstok vier meter "hoog. Anderen hebben
100 M. n 10 seconden afgelegd. Geen dier geen
löeuw'en geen panter, geen paaï-d en geen «hert
zegt dr. Spierkan over zulke afstanden sprin
gen. Watin hot zwemmen, werpen'enz. gedaan is,
overtreft al wat vroeger gebeurde 'verre. Boksers,
worstelaars, athl«ten hebben "door goede oefening
alle voorgangers uit vroeger eeuwen 'overtroffen.
Een Weenscho athleet b.y. 'is er in geslaagd 400
pond'vrij boven zijn macht te brengen en daar te.
houden. Zelf8 Mflo 'van Kroton zon hem dat niet
hebben nagedaan.
Dat zijn persoonlijke daden en'zij bewijzen niets
voor de hoedanigheid der massa? Ja, maar die
groote daden 'van vroeger waren ook daden van
enkelingen. De hproën van vroeger zijn als onze
recordmakers. En bovendien bewijst het iets voor
pen volk als het zulke enkelingen voortbrengt.
In den oorlog echter moest blijken wat do massa'
thans beter of raindor 'goed dan vroeger verrichten
kan.
Tot hot hoofdstuk behooren ook 'gehardheid en
uithoudingsvermogen tegen weersgesteldheid, togen
ziekten, tegen honger, tegen verwondingen, tegen
geestelijke storingen.
Vroeger, zoo heet 't, droeg men 'geen öndergoed;
de men8chen waren zoo hard als leder en zoo droog
en'stevig als eiken. Zij waren bestand tegen koude
en warmte.
Thans zou een soort van verweekeifjking zijn in
getreden 'en slechts menschen die voortdurend in
de buitenlucht loven, landbouwers, bergbewoners
(sohr. vergeet 'do matrozpn) kunnen nog van die
zelfde gehardheid van woleer blijken geven.
Vroeger zouden de menschen ook grooter en
krachtiger en zwaarder geweest zijn. 'Maar het
tegendeel is waar. Zelfs de elite van vroeger, do
ridders, kunnen niet 'veel zwaarder geweest zijn
dan hun nakomelingen. Het bewijs is te leveren: do
wapenuitrustingen van vroeger passen "den gemid
delden mensch van tegenwoordig niet meer. Zij zijn
te nauw, vooral 'om de borst. Ook te kort. Engel-
sche aristocraten, die voor een feest oude familie-
wapenrustingen wilden aqptrekken, moesten daar
van 'afzien, die harnassen waren 'to klein.
Nauwkeurige statistieken toonen verder 'aan, dat
de studenten aan Amerikaanfeche universiteiten at
zwaarder en grooter worden, steeds breeder 'borst
krijgen.
Maar wat leert nu'de oorlog över het weerstands
vermogen? Nemen wij 'eerst den gezondheidstoö -
stand.
Nog nooit zijn in een langdurigen oorlog de op
gaven der (Duitsche) 'hospitalen zoo gunstig go -
weest 'als thans in dezen oorlog. De vroeger -zoo
gevreesde, oorlogsziekten zijn bijna uitgeroeid. Dit
argument von den schrijver geldt voor Duitischland,
maar zeker niet voor 'alle andere landen, o.a. niet
voor Servië, terwijl daar toch 90 procent der be
volking 'landbouwer is of was, dus levende in do
buitenlucht. Daar zijn tienduizenden door de oor-
logsziekte: de typhus, aangetast. Voor den groote-
ren weerstand van den modernen mensch'bewijzen,
de Duitsche getallen niets anders dan aat de hygië
nische toestanden in den oorlog in Duitschland uit
muntend waren. Door 'inenting enz. zijn daar cho
lera, typhus enz. tot een „quantitó négligeable" ge
worden. In den oorlog'Van 1870-71 stierven nog 10
duizend Duitischers. schrijft -hij, aan typhus.
Iets andprè en niet specifiek Duitisch is dat hot
getal ziekten door koude 'vatten aanzienlijk lager
is, evenals de gevallen van 'bevroren ledematen,
rheumatiek é.d. "lager 'zijn in evenredigheid met
vroeger, yoor zooverre daarvan -„vroeger" statis
tieken werden bijgehouden. 'Do betere kleeding en
uitrusting der legers van'onzen tijd kunnen voor die
uitkomsten niet als groote factoren beschouwd wor
den. Wie den KarpatheuWinter kent of in de over
stroomde vlakke polders 's winters 'in de loopgra
ven gelagpn heeft, weet dat alle soorten van kleo-
ding niet voldoeDde zijn als dö menschelijke weer
stand niet meehelpt.
Dio weerstand moet duB grooter geworden zijn,
zegt dr.Spier.
Men meende tot'nu toe, dat de marstohvaardighêid,
da geschiktheid om honger en ontberingen te ver
dragen, minder groot zijn dan vroeger. Ook dait
smart, wonden, zielsschokken nadoeliger gevolgen
hobb«n voor den tegonwoordigem Tnensch dan vroo-
ger. 1
Maar het leger van Hindenburg heeft toch mar-
Bchen gemaakt zooals nooit in éene krijp-vecshiede
nis gemeld zijn; 70 kilometer en dergelijke afstan
den per dagl 1
Eu dan voortgezette marsdien van veresheiden da
gen met ëen gemiddelde marschlengto, zooals noch
in J870, noch in i813 vermeld zijn. Nergens is ge
durende dezen oorlog'een operatie niet gelukt, door
dat troepen niet 'meer in staat waren zooveel to
'loopen als van hen verlangd werd. 'Aan alle eischen
aan de'lichamen der Boldaten gesteld, werd voldaan.
Wie de troepen gevolgd heeft, dooi^ moerassen inde
hondsdagen, door zandwoestijnen, in rpgen, in do'
sneeuw, die zal moeten erkennen, dat do Romein-
sche legioenen van Drusus -langs hunnq herwo
gen geen'grootere bravourstukkon hebben vertoond.
Het hongerlijden höeft geen -catastrophen opg.v
leverd. Misschien hielp hier de energie der ziel mcA,
waarvoor de moderne mensch kracht weet te putten
uit bronnen, die niet zoo rijkelijk vloeiden voor zijn
voorvaderen. Die bronnen -zijn verantwoordelijk
heidsgevoel, plichtsgevoel, vaderlandsliefde. Als
„Kulturmensch" is hij niet slechte lichamelijk, maar
ook psychisch 'beter uitgerust. Een' mensch heeft
oma meer aan stalen zenuwen en zielskracht 'dan
aan een stierennek en veel biceps. 1
Zulk een 'mensch kan meer weerstaan dan een
reus met'kinderverstand en leeuwenkracht.
Natuurvolken bezitten tegen honger, en ziekten ot
lang lijdetn een mintonaleia weerstand. De fabel van
extra langen levensid'iiuir bijl 'die natuurvolken Schrapt
dr. Spier met de mededeèling, dat mlen o.a. bij] do
negers zelden grijsaards aantreft En wat het verdra
gen v&n verwondingen betreft, zoo hebben Mucius Scae-
vola of andere liefhèbbers van zelf verwondingen en
pijn zich niet lmoediger kunnen gedragen dan de Duit
sche soldaten. In de hospitalen kan men staaltjes va"n
heldenmoed in lijden zien. Verschrikkelijke pijnen cn
operaties aan martelingen gelijk, doch noodzakelijk, wor
den door dit „Kultur"-geslacht (ae boven) met stoïcijn-
schen moed doorstaan. Het is onmogelijk dat vroegere
geslachten zich kalmer en met meer zelfbeheersching
daarbij hébben gedragen.
En het staat vast dat bij 'de oude Grieken de ge
wonden van pijn Imildein en brulden.
De zielswondetm, de „verwondingen der psyche" vin
den bij detn beschaafden mensch tellietns meer weerstand.
Men staat verbaasd te zien enl te h'ooren hoe snel 'do
soldaat gewend makt aan de oorlogsgruwelen èn zicht
aanpast aan de vroeselijkste ervaringen. Er zijn 'uit
zonderingen, Tnaax de massa hiondt 't goed uit. Bij
schijnbaar zwakke schepselen komen juist reacties Voor,
die tot nieuwe ongehoorde en krachtige daden voeren,
voortspruitende uit zielsoorzaken.
Als resultaat van deze overwegingen, die tot*in f
oneindige kunnen aangevuld woroen. meent dr. Spier
met beslistheid "te kunnen besluiten lot de gevolgtrek
king, dat de tegenwoordige („Kultur">mensclihdd een
vermeerderd weerstandsvermogen heeft en dat vblü ecni-
gerlei degeneratie geen sprake is.
En in bijzonder bedoelt hij" daarmee den Duitscher
als soldaat.
DE BR1TSCHE OORLOGSLEENING.
Uit'Londen, 14 Juli. Het schitterend succes der
nieuwe 'oorlogsleening bewijst de groote ''financieel©
hulpbronnen van het Briteche Rijk. Mot dezen ba
lans en de toenemende'Inkomsten zal de oorlog ge
makkelijk gevoerd kunnen 'worden tot eind Febru
ari. Dit kan geschieden zonder dat hypotheek be
hoeft 'te worden genofnen op ''nalatenschappen of
waarden behoeven te worden in pand 'gegeven.
DE TSAAR IN LEMBERG.
Uit Wenen wordt dd. 8 Juli gesohrevpn 'aan de
N'Voigen3'de Hongaarsche Pesti Naplo had de Tsaar
bij zijn bezoek aan Lemberg hot volgend" gezegd:
„De hulde, die de hoofdstad van het veroverde Ga-
licië mij brengt, n*ern ik welwillend ter kennis. Dit
land behoort nu reeds tot Rusland. Ik neem h«t voo
altijd in mijn bezit. Ik ben zeer tevreden over het
gedrag dep bevolking ®n na'afloop van den oorlog,
