iliuiti Mtiis-
ZATERDAG 30 ÖCTÖBER 1915.
58ste Jaarg ang. No. 5686.
UitgeversTRAPMAN Co.
EERSTE BLAD.
Brieven uit Engeland.
BRIEVEN VAN EEN ONBEKENDE.
Iti menlandsch Nieuws.
5 Ij IA C 11
COURANT.
i it blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag,
Donderdag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 ere wor-
en ADVERTENTIEN in het eerst uitkomend nummer geplaatst.
SCB/IGEN, LAAN D 5. lof. Teleph. No. 20.
Prijs per 3 maanden f 0.85 per post f 1.-. Losse nummers 5 een
ADVERTENTIEN van 1 tot 6 regels met inbegip van bewijsnot
f 0.35, iedere regel meer 6 et. Groote lett. worden naar plaatsr. berek
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
~r
Londen, 24 October 1915.
Ik durf zeggen, dat lezers van Brieven uit Engeland
meer dan eens de opmerking gemaakt zullen hebben:
Wat heeft dat nui te maken met het belangrijkste on
derwerp van het dagelijksch, wekelijksch en maande-
lijksch nieuws, met den oorlog? Een verhandeling over
Pears, Cyclopaedia, of hoe de kippen leggen in Mai-
denhead. Mag ik opmerken, ais antwoord, dat ik nooit
geschreven heb over het leggen van de kippen in
Maidenhead? En dat om twee radenetn. De eerste is
een zeer pessimistische, met welke minder juiste uit
drukking ut bedoel, dat een brief daarover mijn lezers
en mij zeer droefgeestig zou stemmen. Want de drie
kippen van de menschm, in wier huis ik veertien,
wetcon heb doorgebracht, en zomerweken nog wel,
die drie kippen legden te ramen gemiddeld één ei
in de veertien dagen, eto aten dat op. De tweede
reden is, dat ik er nooit aan gedacht heb Maidenhiecud-
sche kippen in het bijzonder of Engels die -n het alge
meen te kiezen als onderwerp voor een brief. Als ik
er aan gedacht had maar geen zorgen ua dm tijd,
het gevaar is nu voorbij.
Waarom ik zooi zelden over den oorlog schrijf? Dat
heeft een héél voor dia band liggende roden. Ik heb
er een hekel aan. Op sommiga kostscholen, heb ik
wel eens gelezen, schrijven de jongens hun brieven
naar huis eerst in het klad, laten ze dan lezen aan
den Censor, ik bedoel den kostschoolhouder, die er
in doorhaalt, wat hij minder geschikt yindt voor het
ouderlijk oog, waarna de brief in het net wordt over
geschreven, en na !nog een laatste correctie aan de
zore der Posterij wordt toevertrouwd.
Een stijve manier van brievetn schrijven, niet waari
Arme jongens, ze kuninen iniet eens huïi hart eens luch
ten Maar, waarde lezers, zoo zijn op het «ogenblik
alle dagbladcorrespondenten in. aJle oorlogvoerende lan
den er aan toe. Gelooft u, dat de Duitsche correspon
dent in, het komt er niet op aan welk blad, alles
zoo mooi vindt in Duits ehland als men uil ziin brie
ven zou opmaken? Ei lijkt „onze Londeaische cor
respondent" piet eön geboren Brit met alle Britsche
eigenschappen en gevoelens tot do tweede macht ver
beven? Hy moet immers wel. Een paar weken ge
leden, toen er zulke) gewichtige veranderingen plaats
grepen in het binnen! andsch bestuur van Rusland,
schreef de bekwame medewerker van de Daily Chro-
nicle. jMr. Harold. Williams, een artikel daarover aan
zijn blad. We kregen het te lezen, zooals de Chronicle
bet ontving, met de mededeeling er bij van de Redac
tie, dat naar haar oordeel de Russische censor er
aardig in aan het snoeien was geweest En waarom zou
hij dat gedaan hebben? Waarschijnlijk, omdat Mr. Wil
liams zijn hart eens gelucht had. Tijd, moeite, en inkt
\prspildl
Begrijpt u nii, waarom ik liever niet over den oorlog
schrijf? Ik ben een trouw lezer van de Daily Chro
nicle, een blad, dat, zooals men weet, de politiek der
tegenwoordige regeering, geheel is toegedaan. Ik keur
de uitingen van de Northcliffe pers in bladen als de
Times, Daily Mail en Eventng News sterk ai. Maar dat
neemt niet 'weg, dat er een massa dingen zijn, waar
over ik ook wel eens graag mijn hart wou luchten.
Wie het niet gelooft, moet maar eens een poosje gaan
wonen in een van dé oorlogvoerende landen, het zal er
niet veel op aankomen wak. Tic^ tegen een, dat hij.
als niet-Duitscher, gauw genoeg heeft van al wat hij
om zich heen hoort, ziet en leest in Duits ehland, en
als niet-Engelschman in. Engeland.
Maar genoeg daarover. Ik ga over Zeppelins schrij
ven. Over Zeppelins I Zie zoo, nu weet de Cetnsor ook,
dat ik over Zeppelins ga schrijven.
Zeppelins zijn Duitsche luchtschepen, uitgevonden door
een zekeren maai Zeppelin. Ze woraen in den tegen-
woordigen tijd gebruikt, hoewel ik moei toegeven, dat
ze hem lange va cautie hebhen om tochtjes te maken
naar Londen. Eh dan loten ze cl ar bom me» vallen,
die bij één eukele visite soms 55 raenschen naar de
andere wereld heh>en.
Het kan zijn, dat da* de lezers van de Schager Cou
rant betrekkelijk onverschillig laat, maar het laat mij
absoluut niet onverschillig. Ik heb een grooten heikel
aan graaf Zeppelin en zijn uitvinding.
We zijn het pr allemaal over eens, dat de Zeppelins
in onze straat niet zullen komen, of liever, niet boven
onze straat, want in of op onze straat zou ik zc
met blijdschap begroeteu, al waren het er twaalf. Wie
het daarover eens rijn?. .Wei, eerlijk gezegd heb ik er
Sir Edward Groy en Minister Asquith niet over ge
raadpleegd. Ik bedoel, behalve merèlf en mijn vrouw
en de laatste is hot er alleen over dag mee eens,
's nachts komt ze herhaaldelijk tot andere opinies
mijn buurman, rijn twee dochters, de vischboer, en de
schoenmaker aan den overkant. En mij dunkt, dat
ons aller pordeel veel meer waard is, dan dat van
Sir Edward en de Prime Minister, die hoogstwaarschijn
lijk zeer vage idees hebben over de ligging van onze
straat Wam vooreerst zijn zelfs in deze donkere nach
ten onze idees over bovengenoemd onderwerp zoo hel
der en welomlijnd, dat we eer tot nu toe steeds in
geslaagd rijn, haar, dat is de straat, na onze dage
Bjksche bezigheden terug te vinden. En ten tweede
is mijn buurman een „special coOstable", en heeft de
schoenmaker twee zoons in het leger.
Evenwel, als we met algemeene stemmen tot bo
venstaand oordeel over die veiligheid! onzer woonplaats
rijn gekomen, komt er altijd een maar bij. Als ze niet
verdwalen. Ze rijn de Duitschers. Dat is nu maar
onze grootste zorg Ik kan niet zecgdn, hoe mijn huis
er uitziet, als je er van een afstand van een paar dui
zend meter op neerkijkt Maar ik hoop, dal het, in
vereeniging met cte huizen van mijn buren, niet den
indruk maakt van een kruitmagazijn, of het Britsch
Museum.
Over één raid van de Zeppelins kali ik meespreken,
de laatste, nu aanstaanden Woensdag veertien rfcgon
geleden. Natuurlijk 'zou ik er een heel verhaal van
kunnen gevérx, waar hij precies geweest was, en wat de
zuster van een vriendiiu van mijn vrouw dacht, toen
het spelletje goéd en wed aan den gang was, maar dat
rijn geheimen, die iedereen weet, en duAUniet vertéld
mogen worden. Hoewel van die vriendin misschien niet
zoo algemeen bekend is. Dus dat dan, heel in het
geheim. Zo dacht, dat haar laatste oogenblik gekomen
was. De hoop, dat de Censor dat doorlaat.
Doch ais ik zeg „meespreken", bedoel ik dat eigen
lek niet Want aat zijn allemaal maar dingen, .die ik
gehoord heb. En de waarheidsliefde van de men-
schen, zoodn» ze over Zeppelins beginnen,, daalt plot
seling tot ver onder nul. Onze werkvrouw zag ze wa
rempel boven zich. toen ze een half pond suiker haal
de, „van de be6ter', bij den kruidenier op den hoek.
„Jij zag ze zeker vliegen, Betje?" zei ik. „Ja, meneer",
zei ze.
Maar ik heb ze gehoord, eigenhandig gehoord, als
ik het zoo mag noemen. Boem-boeml 's Avonds ocm eön
uur of half tien. Ik ging het aan mijn vrouw zeggen,
die in de keuken was, maar ze trok er zich niets van.
aan, omdat het nog een paar uur voor den tijd was,
waarop ze aan Zeppelins gaat gelooven. Toen ben ik aan
mijn poortje gaan staan en heb naar de lucht gekeken,
zooals we vroeger in West-Friesland deden, als het
onweer over was. Er was niets te zien, en niets meer
te hooren. En dat is alles, wat ik uit eigen, persoon
lijke ondervinding van de Zeppelins weet.
Zie zoo, nu heb ik over den oorlog geschreven. Als
de Schager Courant nu een Engel sch blad was, schreef
ze boven dit artikel met dikke lettersOnze Londetosche
correspondent in eön ZeppeJinraitL ofOnze Londensche
correspondent hoort: boem-boem! Doch helaas, we rijn
maar nuchter Hoïlandsch. Een volgende keer over een
ander onderwerp, ik hoop, minder griezelig.
LXXI.
Morgen schrijven we 31 -October.
i Hervormicgsdagl
Dat ie een, dag, waarbij we even met onze ge
dachten mogen verwijlen.
Ik weet wel, voor velen gaat die dag onopgemerkt
voorbij. Ik heb daar dezer dagen nog eens de deug
delijke en wel een beetje bedroevende -ervaring van
opgedaan. Een aantal jonge menschen, geen kinde
ren meer, bleven me antwoord schuldig op mijn
vraag, wat 31 October tot hen zei. Zoo zijn er
velen. Velen juist die de zegeningen van dien dag
alle dagen huns levens ervaren. Maar het is nu
eenmaal zoo, dat de menach niet waardeert wat hij
bezit. We moeten iets eerst verliezen, voor we be-
seii'en hoeveel waarde het verlorene heeft. Zoo
gaat het met' stoffelijke, zoo gaat 'het met geeste
lijke schatten. En zoo zal het voorloopig ook wel
blijven. Maar goedkeuren kunnen we het toch niet
Daar is zooiet3 als dankbaarheid tegenover het
voorgeslacht. I>at klinkt wel een beetje ouderwejtsch,
maar op gevaar af van voor ouderwetsch versle
ten te worden, waag ik het toch .den 'eisch t© sted-
len: De grooten van geest die ons-zijn voorgegaan
en die tot den, prijs van bloed en tranen voor ons
veel goeds 'hebben verworven, hebben recht op
onze dankbare herdenking in gedachte, -woord en
daad. Eu daarom mag de 31ste October niet aan ons
voorbijgaan, zonder dat de naam Maarten Luther
althans een oogenblik beslag heeft gelegd op ons
hoofd en ons hart.
Zeker' daar zijn meerderen, die vóór en naast
en na Luther voor ons hebben .gebaand het pad tot
geestelijke vrijheid. En sommigen hunner hebben
dat pad zelfs heel wat consequenter bewandeld dan
hij. Want de Luther van Worms is ook géwordén
de I.uLher van Marburg, waar hij tegenover een
ZwiDgli weer aan den letter bleef hangen. Maar als
we Maarten Luther noemen en {jresn, dan eeren we
in hem meteen vele andere grooten van dien tijd.
„waarin het" naar Ulrich von Hütten's woord „lust
was om te levon". Dan gedenken en ©eren we man
nen als Johannes Huss, Zwingli, Calvijn, Melanchton.
Beza e. a.
En tèrwillc 'daarvan, verheugen we ons erover
op dezen avond zijn naam met sprekende letters
a->n het hoofd van menig krantenartikel geplaatst
te zien.
Daarom is het ons "goed te weten, dat zijn naam
morgen met grooten eerbied van duizenden kansels
zal worden genoemd.i
Daarom is h et ons een behoefte tofcze gedach
ten uit te laten gaan naar „het heest met de -diepe
o"gen en de wonderlijke speculatlén in 't hoofd",
gelijk kardinaal Cajelanus hem eens minachtend
noemde. 1
En wanneer onze gedachten bij hem verwijlen,
dan komt daar meer dan één „groot moment" uit
dit rijke levan ons voor den geest.; -meer dan één
woord, dat trof als een'mokerslag, speelt ons door
de'gedachte. f
Neen! 't was niet altijd in gekuischte salontaai,
dat. Luther zijn strijd hoeft gevoerd. De tijd was
er niet naar. En Luther had niets van den salon
held. Meer dan een woord van hem klinkt ons zelfs
wat rauw in de ooren. Maar 't werk dat er voor
hem te doen was, was *niet met zij'den handschoen
tjes te verrichten. Wat Dr. Kuvper niet zoo heel
lang geleden zqo typeerend „afborstelen" heeft ge
noemd, dat verstond Luther bij uitnemendheid. Aan
zijn woord „Schlag' dr'alif!" is hij zijn geheele le-
van trouw gebleven. En in zijn „Vermaning aan de
geestelijken op den riiksdag te Augsburg" mocht hij
de Roomsche Kerk toevoegen: „Ik moet zöoat's
Hozea zegt, voor u een beer en een leeuw 'zijn."
Want nu zie ik hora optreden vol heilige veront
waardiging, ontsproten aan een innig-vroom ge
moed. tegen den aflaatkramen-Tetzel, die zijn aflaat
brieven op dé markt onder trommelslag'aan den
man bracht. „Laat mij dien schreeuwer eens een
gat in zijn trommel s&aun!*'
Ik lees hoe hij vóór zijn debat 'met den ijdeleö,
Dr. Eek aan zijn vriend Spalatin schreef: „Ik'weet
niet of de Paus de Antichrist zelf of zijn Apostel
is; zoo 'erbarmelijk wordt -Christus door hem ge
kruisigd." En dienselfden Eek werpt hij 'fier de
beschuldiging in het gelaat, dat hij over „den eigen
lijken zin 'der Heilige Schrift heenloopt als een spin
over 't water en dat liij voor den Bijhei zoo bang
is als de duivel voor 't kruis."
En in zijn „verklaringen tot het twistgesprek"
schrijft hij die, ons Protestanten, als uit het hart
gegrepen woorden,: „Ik wil vrij zijn en mij 'niet
geven aan eenig gezag, om openhartig alles te be
lijden, wat ik -voor waarheid erken, zij het door
een Katholiek of een ketter geleerd". Beluisteren
wij daarin niet reeds de klank van het groote woord
van den ..Man van Worms", den ..Reformator in
monnikspij" voor de schitterende grootmachten van
het Duitsche rijk? „Het 'is veilig noch raadzaalm.
iets tegen het geweten te doen. Hier sta -ik. Ik
kan niet anders. God helpe mij. Amen."
Het pleit voor den jongen Keizer Karei V, die
Luther overigens lang geen goed hart toedroeg, dat
bij zich toen niet beeft kunnen weerhouden te .zeg
gen: „Die monnik spreekt onverschrokken en met
kl ieken moed."
Ik heb maar hier en daar een groep kunnen doen
in dat rijke leven.
Ik zou op zoovoel meer verhevens en bewonde
renswaardigs in Luther's leven kunnen wijzen. En
wanneer wij, Protestanten, op den Hervormingsdag
daarop met trots wijzen, doen we dat geenszins
met de bedoeling om onszelven en anderen wijs te
maken, dat Luther -een heilige, -een volmaakte is
geweest. We weten wel beter. Luther heerft als
ieder mensch zijn ondeugden gehad (hoewel ook
dit nog dikwijls waren de „gebreken 'zijner deug
den' en de Roomsche Kerk is tot op onze'dagen
met moe geworden, deze in den breede uit te meten.
Dat kunnen we met 'gerustheid aan haai- overlaten.
Maar waarom wij hem, onjdanks dit alles groot
blijven zien en dankbaar blijven vereeren? 't Is,
omdat hij tegenover 't willékeurig gezag 'der Kerk
(d. i. gezag van andere menschen) het gefcag van 't
persoonlijk geweten heeft geplaatst En
als gevolgen daarvan priesterheerschappij heeft ver
nietigd en vrijheid van denken en spréken in moei
lijken strijd veroverd. I 1
JaJ dat wij op dit oogenblik alle dingen mogen
onder//-eken en, ook het kmiekste loetson aan ver
stand en hart dat wij vrijuit mogen spreken, van
wat we als waarheid voelen in ons hart 'dat
wij ons niet meer behoeven laten welgevallen, de
leiband van priesters (dit zijn ook feilbare, zwajfcke,
zondige menschen!) die ons zullen zeggen hoe en
waarbeen we onze 'schreden hebben te richten,
dat danken gij en ik voor een niet gering deel aan
Luther en de zijnen.
En dat moeten weten allen die den Protes
tanten dragen. t
Eu, opdat allen, dat voldoende zouden waardereen,
zou men haast kunnen, wenschen, dat Rome's hand
voor een oogenblik weer almachtig onder ons was.
Wat zou dat drukken! Wat zouden we snakken en
hunkeren naar datgene wat we nu hebben. Wat
zouden we waardeeren .datgene wat we nu door de
gewoonte van, 't bezit nauwelijks opmerken en op
prijs stellen. Daarom is het goed, dat de 31 Octo
ber met zijn gedachte a!an wat Luther voor ons
verwierf lot ons komt en .even beslag op ons legt.
En als ons geheugen, dat dikwijls t baste .loslaat
dan maar weer vastgrijpt, wat het niet mag laten
zinken in vergetelheid. En 'als 't hart, dat dreigt
koud en onverschillig te wonden, dan maar weer
even in gloed wordt gezet.
Dan heeft de 'Hervormingsdag althans weer iets
in ons her vorand, wat in den "grauwen sleur der
dagen dikwijls m i s vormd geraakt.
Dan heeft 31 October ons -iets van zijn zegen ge
bracht; een zegen, die zich dan al de verdere da
gen zal openbaren in waardeeren. Jen danken en
strijden voor Hervorming's beste gave: vrije vroom
heid.
Om daartoe op te wékken en,te bezielen werden
deze regelen in de eerste plaats geschreven,
't Heldenkoor
Ging blijti' ons voor.
Moedig volgen wij hun schreden
Ons behoort het heden.
1 X.
LANGEDIJK.
De afdeeling Langedijk van den Bakkersgezel-
lonbond heeft aidhaesiebetuigingen gezonden naar-do
cetrokken gemeenteraden, met het adres der afdee
ling Langedijk van de S.D.A.P. om goedkoopere co
kes verkrijgbaar te stellen.
ouokarspel.
In den nacht van Woensdag op Donderdag zijn
twee inwoners dezer* gemeente betrapt op het vis-
scben 5a door anderen gepacht water in den Nieu
wen Polder. Door den gemeente-veldwachter alhier,
die de bekeuring dt ed, *is proces-verbaal wegens
slrooperij opgemaakt.
NOORDSCHARYVOUDE.
Wij vernemen, dat de 'heer J. Schrioken te Oud-
karspol, ontslag heeft genomen als Directeur der
welbekende turnvereenigkigen „Hercules" en „Hy-
giëa", die onder zijn leiding vele jaren tot de bes
ten in het Noorderkwartier hebben behoord. Tot 1
Januari a.s. zal de 'heer Schrieken deze funptie nog
blijven waarnemen. Voor de vereenigingen is dit
zeker een groot verlies te achten.
SCHOORL.
Öp de Woensdag gehouden koemarkt alhier wer -
den slechts 80 stuks vee aangevoerd. De prijzen, wa
ren hoog. I 1
KOLHORN.
In polders Waard en Groet valt de oogst van sui
kerbieten mede. Men haid er een minderen kijk op,
daar het loof zich niet als andere jaren had ont
wikkeld. Ook do 'arbeiders (delvers) kunnen, dank
het gunstige weder, een goed daggeld verdienen. Al
leen do schippers klagen over te lage vrachten.
HJPE.
De heer J. A. de Boef te.Sobagerbrug is door hét
Gemeentebestuur alhier aangewezen tot correspon
dent voor de Nationale eet,1 Intercommunale Arbeids
bemiddeling.
ZIJPE.
Naar wij uit goede bron vernemen, zijn dé adres
sen om salarisvérhooging van de Hoofden der O. L-
Scholen en het onderwijzend personeel in deze ge
meente, door B en W. in handen gesteld van de
commissie van toezicht op het lager onderwijs al
hier om bericht en raad.
HOOGWOUD.
Naar we vernemen heeft de Kerkeraad der Ned.
Herv. gemeente alhier aan, den predikant een diïur-
tetoeslug van f 100 toegekend.
- HOOGWOUD.
Uitslag der zitting vtea den Keuringsraad voor de
1 andstormplichtigen der* jaarklasse, 1912. Geschikt ziji
bevonden Th. Berkhout, P. Davidzon, C. van Die
pen, P. Koning, H. Poland, P. Ruig, P. J Stroei en
H. de Wit. De 1 anjdstormplichtige Jb. Klaver is niet
verschenen.
LANGEDIJK.
Aan den Langedijk doet zich bij de 'laadplaatsen
voor groenten weer 'een groot gebrek aan wagons
voor, zoo zelfs dat de prijzen van sommige pro
ducten er eaniggzins lager door zijn geworden, 't Is
wel jammer, dat de bouwers door dergelijke om
standigheden worden gedupeerd. Aandrang op de
Directie der H.S.M. schijnt niet veel te helpen, aam-
gezien meermalen een verzoek is gedaan tot rui
mere beschikbaarstelling van wagons.
—i BROEK OP LANGENDIJK.
Tot controleur over de in te maken zuurkool is
door He Regeering aangesteld de heer P. Schooi
te Broek op Langendijk.
YYIEREVGERYV AARD.
De heer C. H van Leeuwen, stationschef alhier,
zal 18 November a.s. 'van hier vertrekken naar
Yinkeveen. ïn zijn plaats wordt alsdan naar hier
overgeplaatst de heer Jansen, thans stationschef
te Van Ewijcksluis.
ST. MAARTEN.
Tot correspondent der intercommunale arbeidsbe
middeling is voor de gemeente Sint Maarten aange
wezen'de heer P. Henerweer, alhier.
ST. MAARTEN.
In de vergadering 'der lriesvereeniging werd de
heer A. Louw als penningmeester herkozen; en in
de plaats van den heer J. Glas, die niet herkiesbaar
was, werd gekozen de heer J. Brotamer. Men be
sloot geen afgevaardigde te zenden naar .do Bonds
vergadering, maar wel te Sint Maarten een openbare
vergadering te houden,met een bekend spreker, in
Januari of Februari.
VOLHOUDEN IS JE WARE..
Voor de vierde maal is in de nabijheid van Sit-
tar.d een en hetzelfde paprd -aangehouden, dat men
poogde over de grens le voeren.
Reeds driemaal is dit heest door den ontvanger
der registratie te Sittard ten bate van.het rijk ver
kocht. De laatste maal bracht het nog 395 guldon
op. Thans is het dier opnieuw te SittarÜ gesttald
om weldra voor de vierde maal te worden geveild.
MELKVOORZHEMNG.
Naar wij vernemen heeft do minister van land
bouw, nijverheid en hamdél thans een algemeene re
geling getroffen inzake de melkvoorziening voor de
bevolking van Nederland.
Ter oplossing van de moeilijkheden, 'welke met
betrekking tot dit vraagstuk gerezen zijn, heeft de
minister zich geplaatst op het standpunt, dat al de
genen, onverschillig of dit natuurlijke.of rechtsper
sonen zijn, die in vorige jaren gedurende de win
termaanden bepaalde gemeenten van melk voorzagen,
verplicht zijn dit ook thans te doen. Doen zij het
niet, doch verwerken zij hun melk thans tot een of
ander melkproduct of verkoopen zij ze aan fabriek er
van melkproducten, dan krijgen zij geen consent tot
uitvoer, niet alleen niet voor de producten, die uit
de melk gemaakt worden, maar in het geheel niet
En indien men te doen heeft met iemand, die dezé
producten verkoopt aan derden, dan zal de kooper
daarvan geen consent tot uitvoer krijgen.
Teneinde nu op deze regeling 'het noodige toe -
zicht te kunnen uitoefenen en tegen ontduikingen
te kunnen waken, roept de minjsler de hulp in van
de besturen van de Melk-, de Boter- en de Kaas-
vereenigingen, yan de rijkscommissies van toepsicht
op die vereenigingen en van, de burgemeesters.
De bedoelde vereenigingen kunnen met de hulp
van de fabrieken en personen welke lid zijn van do
bij haar aangesloten Vereenigingen, gemakkelijk 't
geheele land bezetten, wat de controle betreft *en
kunnen den minister dus ook gemakkelijk waarschu
wen, wanneer hier of daar eonsuthptiemelk aan het
binnenlandsch verbruik mocht worden onttrokken
door verwerking tot melkproducten.
Een tweede beginsel, waarvan do minister bij zijn
regeling is uitgegaan, is, 'dat niet te ontkennen valt
dat de producent van de consumptieimefk.thans hoo-
ger productiekosten heeft dan vóór de crisis. Hem
moet dus voor do melk betaald worden de win ter-
prijs 1911-1915, verhoogd met de hoogere produc
tiekosten. Die hoogere productiekosten zijn. voor den
minister berekend door de herren B. vpn der Burg,
leeraar aan de Rijks Hoogere Land-, Tuin- en
Boschbouwschool te Wageningem, A. Rauwerda,
leeraar aan de Rijks! andbouwwinterschool te Leeu
warden en dr. L. T. C. Schey, rijkszfuivelconsulent
te Hoorn, op 'ten hoogste 1% cent per Liter voor
het geheele land, behalve voor sommige zoetboeren,
die een vast quantum volgens contract iederen dag
moeten leveren, waarbij de productiekosten mis
schien tot ten hoogste twee cent kunnen 'stijgen.
Het behoeft geen betoog, dat in sommige deelea
van het land het aangegeven,maximum niet behoeft
te worden bereikt.
Heeft men "nu te doen met gemeenten, waar voor
de consumptie niet'meer melk wordt afgeleverd dan
in die gemeenten wordt geproduceerd, dan is 'naar
's ministers oordeel de oplossing van het vraagstuk
der melkvoorziening hierin tel'zoeken dal de burge
meester van zulk een gemeente op diens aanvrage
door den minister gemachtigd wordt om voor de
daar verkochte consumptiemelk een maximum-kost
prijs te bepalen, berekend op de hierboven aange
geven wijz<f Mochten zich dan, nog distributiemoei-
'ijkheden voordoen, dan is de minister bereid voor
de* melkproducten van een dergelijke gemeente geen
consent voor uitvoer te doen geven dan nadat die
moeilijkheden 'zijn opgeheven.
Op deze wijze zal dus de melkvoorziening.zijn1 ge
regeld voor het overgroote doel vaa hét platteland.
Voorts zijn er gemeenten, 'waar de melkproductie
we'iswaar kleiner is dan de voor die 'gemeente .be-
noodigde hoeveelheid consumptiemelk, doch waarin
zuivelbedrijven zijn gevestigd, die gewoon zijn 'een
deel van de in hun inrichtingen aangevoerde melk
te verkoopen als consumptiemelk, terwijl zij als
hoofdbedrijf het andere deel tot boter en kaas ver
werken. J 1
Aan deze inrichtingen is, overeenkomstig de hoofd
beginselen van 's ministers regeling, de plicht op te
leggen in de levering.van consumptiemelk ook thans
te voorzien tot eenzelfde hoeveelheid als in andere
jaren het geval is.
Mocht het intusschen in zulk een gemeente noo-
dig zijn dat voor de distributie 'dopr de bedoelde
bedrijven thans een grooter boeveelheid melk be
schikbaar wordt gesteld, 'dan is 'aan de daardoor
veroorzaakte schade tegemoet te komen door te
bepalen, dat de meer te leveren melk in boter (of
kaas bij kaasfabrieken) 'zal worden verrekend en
de aldus verkregen hoeveelheid boter (of kaas) /.al
worden in' mindering gebracht van de hoeveelheid.