De Oorlog.
Marktberichten.
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
ttsrd een afrentmtp vsa de .qruurnhw wweja^rtf sa
Spinaerit voorheen onder de firma J. M van der Le-
ly te mmmiuIb en een depot van de Continental Pe
troleum Ca De aangrenzende gebouwen bevatten
taanderijen en opèlagulaa/teen van haringnetten
De opslagplaatsen vac ruw «out der maatschap
pij en' dt beetwortels deer boven, sljn totaal uJv
gebrand. Op de rolders waa een nagenoeg volledige
uitrusting van vUf haring!oggers; de laatste eigen
dom van dp vlsscherlj-m-aatechappljen Stern en
Poolster opgeborgen. Van het utagazun van de Agen
tuur-Maatschappij ia het date doorgebrand, doch
men heeft daar door ontruiming van de zolders dan
brand kunnen beperken. Verzekering dekt de acha-
de.
BROEDENDE VOGELS IN NOVEMBER.
Als een bijzonderheid wordt gemeld, dat san den
gevel van een huls te Barneveld thans nog een
musch op eitjes alt te broeden. Bet vogeltje Beeft
hiervoor als plaats gekozen een zwaluwnestjo, waar
in dit voorjaar laatstgenoemde vogelsoort heeft ge»
brood.
Een boer te Edens En, vermiste oen gans. Men
ging zoeken es vond het dier broedende op negen
eieren I
VOOELMOORD.
In de jongste vergadering van bet bestuur dor Llm
burgscho Vereeniging tot Bescherming van Dieren
vestigde de voorzitter dezer afdeeling do aandacht op
het feit, dat de vogelstand in Zuid-Limburg zien-
deroogen achteruitgaat Valkenburg, Houthem en
omgeving waren eens het vogeloordj vogels van
allerlei slag hadden daar winter en zomer bun ver
blijf en verlevendigden er dc schoone natuur 1onr
hun geluiden en hun levendige drukte, Nu is bet
er de dood in den pot, en zelfs de straatjongen on
der de vogels wordt er Schaarseh. Spreker schreef
deze ramp toe aan het brutale wegvangen van al
dte gevederd ezangers. Naar verluidt, zijn hét vooral
Belgen, die hier veiligheid en gastvrijheid genieten,
die in hun leeg entijd geen beter amusement ken-
n endan vogels te vangen, soms 200 zegge twee»
honderd - per dag. De arme gevangen dieren wor
den voor een appel en een el verkocht en de moeste
worden gedood, geplukt en vererberd,
DURE HAZEN.
Men meldt uit Zeeland)
In onze vruchtbare klelpoldess wemelt Bet soms
van hazen; de terreinen behooren veelal tot de een
of andere Ambachtsheerlijkheid, waarvan de ge
rechtigde moestal am. het jachtrecht bezit en dit
aan een club van jagers verhuurt, Zelden krijgen de
omwonenden een in handen, zelfs niet tegen goe
den prijs of het moet van den een Of anderen wlld-
strooper zijn. Thans is de prijs per haas gestegen
tot t 3.50 a 14 per exemplaar, naar men beweert
voor Duitsche monden, en zoo sullen de Zeeuwen
zelf zich vporloopig wel van hazebout moeten spe
nen,
HARBNCAREPEfi,
Uitslag der verkooping vntf 167 snoes bouwland, lig
gunde te Oudkarspel op Woensdag 29 Nov. in het
lokaal win den hoer Brommer te Dirkshorq, eigen
dom va« de Nod. Harv, Kerk ta Haremkarspel, tra
overstaan van Notaris Vrijburg te Zijpo.
Kooper werd vnn beiden puroeolen dc hïPr J, Tuin
man te Oudkarspel voor de som van f 6865.
Mc'" werd verkocht een porooeltjo bouwland groot
8 snees, eigendom van den hoer P. Boon te Alk
maar, waarvan kooper weird de hoer D, Bobeldjjk
tc Oudkarepel, voor de som van f 68 per snees.
Zondag 26 Nov. jl.Is hlhler tot notabel bij do
Nod, Harv. Kerk herbenoemd de Ü03B W; Molenaar.
OUDE NIEDORP.
Da hokken en hout afkomstig vnn da slakenbarak fc
hij'inschrijving gegund door li. tm W. bos don 'heer
A. Boelcel ts 't Veld voor f 83, als hoogste insdbxiivur»
De -laagste inschrijving was I 21JÜA
W1ERIN SER WAARD.
Zondag en Dinsdagavond Bedden we wederom het
genoegen do Propagundaclub van don Bond voos Staats-
pens'oneering voor ons te tóen optreden. Beide avonden
was da mal geheel beat. Opgevoerd werd het too-
noelstuk „Uitgestoten" in 4 bodrijvea, door C. W.
van Rijswijk. Dte club hoeft met dg opvoering hiervan
zeer veel succes gulutd en tevens blijk gegeven van
ernstige studie, Da jongelui zijn na da laatste uitvoering
vat actueren betmt, vooruit^<ili0.u
De rol o.a» ^von Herman Kloppen is floer den
heur G. Bakker haal mooi vertolkt. Word tijdens dc
opvoering van desa tooneelschots nog ai eten enkele
traan weggepinkt in het nastukje. Hoe Pap» zijne toe
stemming «af of ueret betalen en dan trouwen, werd
gelegenheid gegeven om eens hartelijk te lachen. Ook
it stukje liep vlot van stapel.
De pauzen werden gevuld «foor muziek en 't zingen
van toepasselijke lieduren op den Bond voor Stuate-
pensionneering.
Door uun heer Vos werd voor afwisseling oan leuke
voordracht gedaan getiteld „De peren" van Dirk Witte.
Het was reeds bij twaalven toen de heer Limpera
als voorzitter dor afdeeling van dm B. v. S. allen
hartelijk dank zei voor du groote belangstelling, als
mede aan de leden der Propagandaalub voornunne
gewaardeerde medewerking. Ook wil de heter Limpera
dc dames Boon hartelijk dank zeggen voor alles wat
zij .gedurende de rapetitito voor de lede® hebben ge
daan. Nu zij op 't punt staan deze Zaak te verlaten,
spreekt voora., dun wensch uit, dat 't hen beiden in
bun verder leven goed ca voorspoedig moge gaan
(Met dezen wensch zal zeker 't qv rgroote dui
dflr Wieringerwaarde» wel Instemmen. Verelagg.)
Bolde avonden werden mot een gezellig bal besloten.
EEN RUMOERIGE VERGADERING.
In de Dinsdagavond te Alkmaar gehouden verga
dering van de vereaniging „Volkshuisvesting" is met
(51 tcuea 16 stemmen besloten tot den bouw van 85
arbeiders woningen san den Westorw-qg voor do b^roo-
tingssoci van f 320,000 Baar de plannm van den ar
chitect Jan Stuyt Op deze vergadering, die bijgewoond
word dooi den Inspecteur van het woningtoezicht in
Noord-Holland, jhr. Dc Graaf, ca den architect Jan
tituyt. ging het bij do discussie af en toe rumoerig
toe, terwijl do toon der debatten zoowel van de zijdo
der aanwezige aannemers en bouwkundigen als van j,
het bestuur nu m dan zeer onaangenaam was. Do
oppositie meende vooral dat een prijs van f 3.50, waar- i
voor deze woningen zullen moeten verhuurd worden,
boven de draagkracht der arbeiders ging.
Do oppositie was flink opgekomen, doch het be
stuur had zich goed versterki, door personon, die nim
mer de vergaderingen bezoeken, van volmachten te
yoorzien. De vergadering wind ook bijgewoond door den
burgemeester den hou' G, Ripping.
Do voorzitter, dokter Noorduin, zette uiteen, dat
het bestuur hot voorstal hoopte te verwazenlijkBu doen
een juarlijkscliea toosl.ifl van do gomouata, groot 1 1750.
Du huren zouden daardoor f 3, f 3.19 en I 3.48 warden
De oppositie oordeelde ook dezs huren voor arbeiders
met f 16 tot f 18 per woek inkomun nog to hoog.
Ten slotte kwam het bestuursvoorstel in stamming,
'te bupgomouster motiveerde zijn stem voor hnrt voor
stel. aangezien do gemeente andera zalf moest bouwen.
Hot raadslid Den Boesterd, een vnn de grootste op
posantou, wiens grootste grief was, dat een architect
van buiten de uitvoerder wus, stando blanco.
Dit ontlokte den burgemeester aan zijn huurman,
den ontvanger, de opmerking t „Del is iztais laf.
Dte hoer Den Boesterd Hield zich aanvankelijk stil.
Meur blancos temmers volgden. Het bestuur kwam mot
de volmachten voor den dag, waardoor de vwgsdwing
zeer rumoerig werd, en geprikkeld door dit rumoer,
plaatste de hem Dun Boesterd zich mei opgestroopte
mouwen voor den burgemeester, hem tocvwguviu
„Wou jij mij in hert openbaar laf noemen. Ik heb
volkomen het recht om buiten stemming te blijven.
Jij hebt niet het recht mij laf te noemen. Je moet
niet tienken, dat je oen bocramknul of een soldoat
voor je hebt. Zeg het aan je somt."
Ite voorzitter hamcuda.
Dte vormdering werd verward, doch de burgemeester
blee tkalm.
Ten «lotte kwnre de heer Dan Boesterd weer op
zijn plaats terecht,
De heer Stoel protesteerde als bestuurslid tegen
het opscharrelen rail de volmachten. Dit was buiten
zijn wil geschied, waarom hij els bestuurslid bedankte.
Krachtig applaus van de oppositie, die onder pro
test de vergadering verliet.
Het bestuursvoorstel was evenwel aangenomen.
PROV. STATENVERKIEZINGEN
HOORN, 29 Nov. Bij de heden gehouden stemming
voor een ud der Provinciale Staten werden uitgebracht
4100 stemmen, van onwaarde 25, geldig 4075 Hiervan
verkregen A. Commandeur (R.-K.) 1813, R. Visser
(lib 2262. Gekozen de heer Visser.
MINISTER VAN GIJN TREEDT AP.
De Telegraaf schrijft
Onmiddellijk na afloop vaa de vergadering der Eerste
Kamer, waarin Minister Van Gijn1» Sussecciewet ver
worpen werd (zie verslag 2e Kamer) heeft deze Mi
nister een onderhoud gehad met den tijaelijken voor
zitter van den Ministerraad, mr, Cort van der Llndefc.
Omtrent nadere door Minlstcffi Vnn Gijn gedane stap
pen, in verband met hert votum, was gisteravond nog
niets bekend.
Voor de stemming over de Sucoessmwct In ae Eer
ste Kamer zeide de Minister van Financiën dat hij
bij verwerping van de wet de verantwoordelijkheid nan
oen ander zou moeten overdragen. Nu het ontwerp
is afgestemd, moet dus worden aangenomen, dat de
Minister aftreedt.
Nadat minister Vaa Gijn de portefeuillo-quawtie had
gesteld, werd het ontwerp tot wijziging van de Successie
wet met 22 tegen 18 stemmen verworpen. Op zijn
verzoek werden de beraadslagingen over de andere
belastingontwcrpen geschorst.
Het Hnagsche Correspondentiebureau meldt:
Uit de kringen der Eerste Kamer vernamen wij,
dat op do agenda Voor de vergadering dier Kamer
op morgen hedenavond voorloopig de drie overige aan
de orde gestelde belastingontwcrpen nog gehandhaafd
bleven in afwachting van oen nader bericht, dat de
Minister Van Financiën, die ïia hert votum over de
Successiewet Bdioraing der beraadslaging vroeg, vóór
den aanvang dor vergadering van morgen dan voor
zitter zou doen toekomen.
In dit verband tneonen wij to weten, dat mtnfcter
Van Gijn de Kamer schriftelijk er nuade ia kennis
zal stollen (cesu quo hedenavond reeds heeft gesteld)
dat hij de verdediging van bedoelde wetsontwerpen
niet moer o«p zich kan nemen,
Voor een vermoeden, dat al ditdelijk na do Kamer
vergadering in de parlementaire kringen werd geuit,
dat wellicht het gehocle kabinet, nu dfl zoo noodlgo
versterking van 's Rijks middelen, welke met de wets
ontwerpen beoogd werd, weder voorloopig op losse
schroeven wordt gestold, zich het votum sou aan
trokken en daaraan gevolgen zou verbinden, mort gaai
grond bestaan.
Nog hoorde men de veronderstelling, dat wellicht
een der andere ministers dfl overgebleven belastfngotrt-
werpon zou verdedigen.
ARTILLERIE-INRICHTINGEN.
Naar cvti vernemen komen de voor aai» artillorie-
inrichtlng ter verwerking bestemde goudunsn uit Ame
rika, die sedert gcrutmon tijd.ia Engeland waren aan
gehouden, thans achtereenvolgens binnen en zijn er
mot den toevoer van zoodanige goederen, volgens toe
zegging dor Engelsche rcgw.ring, geen moellijkhedou
meer te trassen, Hét gedeeltelijk stopzetten van sommige
werkplaatsen en daarmede hot ontslaan van een aan
tal losse werklieden, hetgeen van verdere onderbreking
dor aanvoeren hot noodzakelijk gevolg sou lijn (proest,
behoeft thans niet moer,
eVT.y*»
Berlijn meldt dal Von Falkenhayn over het geheo
le front in Wnlachija zegevierend oorukt Da vij
and wijkt ln wanorde naar het Oosten.
Het Bulgaarsch legertjericht meldt:
In Walachije zet bet Donauleger zijn opmarscli
onafgebroken voort Het heeft zich nauw verbonden
met de troepen van onze bondgenooten, die da Ze-
venbargsche Alpen hebbon overschreden.
Onze troepen, voortrukkond langs den linkeroever
van dan Donau, hebben Glurjewo aangevallen. Ge
steund door het artillerievuur van het garnizoen
van Roestsjook en door de Ooetenrijk-Hongaarsche
monitors, hebben wij gisteren na een hardnekkig
gevecht dat duurde van 11 uur 's morgens tot 4 uur
na dun middag de stad veroverd. De Roemeen»
scha troepen eu de bevolking vluchten ln paniek
naar Boekarest
Hot Italiaansche blad de Popolo d'Italla zinspeelt
3T ln een artikel, waarin krachtige hulp voor Roe
menië wordt bepleit op, dat grootvorst Nikolaas
waarschijnlijk aan het hoofd van de Russische hulp
troepen zal worden gesteld. Ook de Ide>a Nazionale
heeft een bericht ln dien geest uit Zurlch. Er wordt
bij gemeld dat de grootvorst over een troepenmacht
van 400.000 man beschikt
Wij lezen ook van krachtige aanvallen der Rus
sen ln de Karpathen,. Wijst dat soms op hulp
voor de Roemenen? Dan zouden de Russen daar
eerat moeten doorbreken.
Uit Rome wordt gemeld, dat er een belangrijke
persoonsverwisseling op til ia bij de regeering eb
het legerbestuur van Roemenië, seint de correspon
dent der Frankfurter Ztg. uit Lugano. De positie
vah Bratlanu moet door de jongste gebeurtenissen
onhoudbaar zijn geworden.
Uit Macedonië ook berichten over krachtige aan
vallen vand e troepen van generaal Sarrail, plaat-
sotijke voordeelen werden behaald.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den morgen van
10 November 1916, medegedeeld door het Kon. Ned.
Met Instituut De. Bildt
Hoogste barometerstand onder 77B te Noord-Oost»
Duitsehland, laagste 753.4 te Boda
Verwachting tot dan avond van 1 December.
Zwakke tot matige win uit Z. richtingen. Nevelig
tot zwaarbewolkt Aanvankelijk nog weinig of geen
neerslag. Later iets zachter.
NOORDERMARKTBOND. Noordscharwoude.
Woensdagmiddag. Uien f AIO o 4.50, wwta-
ion fC a 7.20.
- Donderdagmorgen. Rooda kool i 8.50 a 18.10,
gele kool f 1.80 a 15.90, witte kool f 10 a 29.70, bloem
kool binncnl. f 6 a 6.70, id. buitenL f 27.20 a 34.20.
LANGEDIJKER GROENTEVEILING. Broek op L
Woensdagmiddag. Uien f6 a 6Ü0, wortelen
f AIS a 4.30, rammenas f 23.
Donderdagmorgen. Bloemkool, blnnenL <3.36
8.50, buitenL f20.10 a 45.50. Inmaak f5.90 a 7.60,
reode kool f8.30 a 16.50, gele kool f 3.40 a 18.20, wit-
te kool fO a 20, rpode kool per wagon 1693.
WINKEL 29 Nov.
Appelen f 10 a 15.50, peren f 5 a 37, kool f 2
s 6, koolra]xjn f 2.60 a 3.50, bieten I 170,
WARMENHUIZEN, 29 November.
Aangevoerd: 81100 stuks witte kool f8.70 a 41.90,
14600 stuks roode kool f2.50 a 17.40, 11400 stuks gele
kool <2 a 12.90, 35 baal wortulen 13.80 a 3.95, 37 baal
uien 16.90 a 7.10
SCHAGEN, 80 November,
155 Paarden 1 150 a 750.
57 Veulens f 100 a 100,
20 Geldekoeien, mag. f 170 a 260.
120 Idem, rotte f 220 a 500,
JL7 Kalfkooien f 280 a 380.
47 Vaarzen I 135 a 240,
31 Graskalroren 150 a 110.
18 Nucht. kalveren f 10 a 25.
500 Schapen, rotte f 34 a 52.
270 Overhouden t 20 27.25.
4 Varkens, vette, 80 a 90 cent peT K.S.
88 Biggen f5 n 10.
75 Konijnen f 1 a 2.50.
220 Kippen f 1.50 a 2450,
16 Eenden f 1 a 2.
831 K.O. boter f 1.90 a R,
1038 Eieren f13 a IA
POLITIE.
Verloren een paar bruine handschoenen.
Gevonden een sleutelring met sleutels.
Gevon'den een schokbreker.
Inlichtingen ter Gemeente-Secretarie,
LANDVERHURING.
Uitslag der openbare verftlirtng fö ScB&gen op Woens
dag 29 Nov. 1916, dds voormiddag* ten 10 ure, in
het R, K. Vercenigingsgebouw aan de Molenstraat,
van de navolgende, aan de R. K. Kerk te Schagen
beihoorende perceeleni
In da gemeente Schagen:
1. Twee perc. Weiland in dti Hoep, bekend fn
sectie C, nos. 63 en 698, groot Q.26.30 en 1.65.80 H.A..
te zamen 1.92.10 H.A.' thans in gebruik bti N. Snaas
voor f 400, thans J. Rood, Schagen voor f 465.
2. Een perc. Weiland aan den Nasdijk, bekend ln
sectie A. no. 181, groot 1.87.80, H.Ai. thans in gebruik
bjj A. Deutekom voor f 260, thans dez. voor f 251.
In de gemeente Barsingerhorn
3. Vier perc. Weiland, in den Kaagpolder, bekend
in sectie A, nos. 504, 505. 507 en 508, groot 2.02.80,
1.99.60, 1.87 en 0.05.87 H.A, te zamen 5,95.27 H,A/,
thans m gebruik bij J. v. d. Horst voor f 810, thans
dezelfde voor f 831.
4. Een perc. Weiland, aan de Gouw in den Kaag
polder, bekend in sectie A, no. 498, groot 1.96.40 H.At
thans m gebruik bij G> Wit, voor f 252, thans dezelfde
voor f 261.
5. Een perceel Weiland ln den Sc.hringkaagpolder,
fxekend in sectie B, no. 303, groot 2.40.40 11.A., thans
bin gebruik bil Jm. Blaauboor Ka. voor t 260, nu
dezelfde voor *r 480,
In do 'gemeente Zijpa:
6. Vier poro. Welland, nahtj den Ecntgenburg aam
den BurgftrbrufisiTMcg, bekend in sectie E, nos. 279,
280, 535 en 530, groot 1.51.40, 1.49.10, 2,05,90 en
1.67.20 H.A., te zamen 6.73.60 H.A^ thans in gebruik
bij W. Filmer voor f 625, nu G. Nuland voor f 1210.
voor vier jaar het geheel f 2607 per jaar, nu f 3498
per jaar, alzoq moer f891 gulden per jaar.
De verhuringen gelden voor den tijd vaa 4 jaar.
MARKTOVBREICHT.
De handel en prijzen fn alacktvee, waren heden
vrij goed. Vdor vette ech&pen iets minder, voor dito
koeien iets beter dan verleden week- Vette koelen
met groeten aanvoer golden voor eerste kwaliteit
60 a 61 cent, voor tweede 56 cent De heer D. Ma-
rees van Bartingerhom ontving voor 2 stuks f 1000.
Stalvee was trekkend, nuchtere kalveren vlug en
hoog. Vette schapen werden Verkocht tot 52 gld. Ou
de slachtschapen f 43, slachtoverhouders, lamsvleesch
f26. Voor de weide waren de overhoudera zeer traag
Slachtkippen noteerden tot I 2, een zoer hoogen prijs.
Konijnen slaehtgewieht 45 oent Eieren waren iets
minder 14 cent
BELGISCHE BURGERS ALS «ABBEITER-RAT»
TAILLON".
Burgers van Gtent, samengeroepen of met geweld
samengebracht in de fabriek Gantoise, hert conoentratte-
punt, zooels wij vroeger meldden, zijn samengevuerd
tot het „le Civiel Arbdter-Bataillon" un aan t werk
gesteld in omgeving van Sofesons achtor 't front bi
Frankrijk dus. Zij moeten er loopgraven maken, ver
sperringen spannen en wegen aanliggen. Hun voeding
is zeer onvoldoende. Da ongalukkigon overnachten in
een oud klooster. Verscheidene burgen, daar door
shrapnels gewond, kwamen te Gent terug.
Vrijdag en Zaterdag l.L hooft een nieuwe maatregel
der Duitsche overheid roei onrust gewekt. Stadsagenten
moesten van huis tot huis gaan en aan alle burgen
van 17 tot 45 jaar van allerlei rang of stand vragen
welk beroep ztf uitoefenden. Voel beambten van het
steuncomité enz. kregen een bewijs, dat zij van weg
voering vrijgesteld werden. Men verwacht dus nieuwe
deportatie on groote schaal. Wij kunnen nogmaals be
vestigen, dat ook uit Gent veel burgen gedeporteerd
z(jn, die werk hadden,
KEIZER FRANS JOZEF,
Van hert artikel, dat de Temps aan den dood ven
Frans Jozef wijdt, luidt de aanhef als volgt:
Frans Jozef is overleden. Deze dood beloekent hot
einde van oen verfouielijke regeuring. Acht en zestig
jaar historie, begonnen in bimwnlandschen oorlog, ge
ëindigd in buitenlandJchen oorlog, du» is het werk van
Frans Jozef, keizer en koning. Ln 1848 is hij door Rus
land gered, dadelijk daarop verried hij Rusland; in
1897 wordt hij ondergeschikt aan Duitsehland en sedert
hert begin van de twintigste eeuw is hij agent van
Duitschland's provocatie», verantwoordelijk voor en
medeplichtig aan hert drama, waarin de wereld wor
stelt. Zoo is de treurige grijsaard er in geslaagd de
tragédies van zijn huiselijk leven te doen vergpten voor
die, waaraan zijn openbare leven gebonden is. Zijn
Hoofdwerk zal zijd: do verdwijning van Oostenrijk-
Hongarije, Want vóór 4e vrede het uiteenslaat, zal de
oorlog hfct vernietigd hebben. Er is geen Qosten-
iijksch-Hongaarachc regeering me^, Korber en Tisza
agn de knthhts van Berlijn.
Aan het sjot wan het artikel stelt de Ttemp» de
vraag, welke fol Frans Jozef gespeeld heeft bij de
voorbereiding van den oorlog. Het blad antwoordt:
Hert is moeilijk op deze vraag nauwkeurig bescheid
te gevetn. Werktuig, (lupe, medeplichtige, hij was beur
telings het een zoowol als het ander. Er is gezegd,
dat Tijj voor zijn ouden dag den Vrede weooschta:
al zijn daden hebben den oorlog voorbereid. Zoo de ze
nen buiten hom zijn omgegaan, bewijst dat, dat do
monarchistische staatsvorm, waar sommigen zoo
groote voorstanders van zijm anarchistischer zijn kan
dan «enige domokratie. In eli geval moet mtm, hij ge
brok oan zekerheid, zich aan het feit houden. Het Ls
een feit dat de redering van F^ans Jozef de verant
woordelijkheid draagt voor de gruwelen, waar Europa
sedert langer dan twee jaar onder lijdt.
Schijnheilige en slaafsche diplomatie, reactlonnairo
•m brutale binenlandsohe politiek., opgeven van allo
onafhankelijkheid en waardigheid ten voordeele van
een bondgenoot zondnr gewetensbezwaren, dat was
Oretonrijk-Hongarije onder Fhansah Jozef. Acht en zes
tig regoaringsjaran., die heorbuigen tot finale knecht
schap, dat is dé monarchie der Habsburaere zooals du
laatste titularis die gemaakt heeft. Als vijand van het
ïationaliteits- on van oen demokratkah bcginael, hoeft
de verdwenen keizer door zijn fouten ooknet monar
chistisch beginsel veroordeeld. Deze lange rogeering
ia oen rreeenng van alxlicutie, failliet en schande,
Zoo schrijft o.m. de Tcmps naar aanleiding van den
dood von "Frans Jozef
AAN HET WESTELIJK FRONT.
De Delftsche Courant heeft oen onderhoud gehad
met don kapitein van hert Indische leger H. Kerre-
mans, die van een tocht door Duitsehland en langs
het Westelijke front ls teruggekeerd en die ons als
„een betrouwbaar en ontwikkeld man" wordt be-
ochreven. „Op geheel zijn tocht", zegt het blad, „heeft
do kapitein alles kunnen bezichtigen wat hij wensch-
te te zien. Men leidde hem niet rond volgens een be
paald programma, maar hij gaf zelf aan". Van het
relaas nemen wij een paar stukken over, aldus de
N. R. Ct
„De Verwoesting van Noord-Frankrijk la volstrekt
Van elk dorpje of stadje dat genomen wordt ls
niets meer te vinden dan puin, geen enkel huis
itaat meer. De artillerie der Franschen en Engel-
schen braakt onophoudelijk stroomen van lood en
staal op de ongelukkige plaatsjes en elke granaat
vernielt er iets van. Reeds nu is Bapaume, dat nog
ln hart bezit der DuiUchers is, zwaar geteisterd door
artillerievuur der geallieerden, Ruun 2200. wwre
en twintighonderd gemeenten moeten de geauiew
den alleen in Noord-Frankrijk aan de Duitschera
ontrukken.
Erger misschien nog dan de verwoesting der
steden on dorpen is het voor jaren en jaren on
bruikbaar maken van den grond. We hebben kaar.
ten gezien, die de heer Kerremans had meegebracht
waarop een klein gedeelte was weergegeven van het
Duitsche en het vijandelijke loopgravennet. Een net?
Een onontwarbaar kluwen over een groote breedte
Niet een rechte loopgraaf met eenige verbindingsdag
gen naar een achtergelegen loopgraaf, maar een
duizeling makend warnet van dicht opeen loopende
lijntjes en van onberekenbare grilligheid. Men den-
ke eens aan hoe Frankrijks bodem daar wordt om
gewoeld, boe de vruchtbare humuslaag wordt on-
dergewerkt en het zand boven komt Waar de pt
onierschop den grond onberoerd laat regent het dag
en nacht granaten, die op den grond uiteenspatten,
trechters graven en den omtrek met brokken staal
en Ijzer bedekken. Over do gehecle linie is de bo
dem bezaaid met granaatscherven massa's prikkel-
draad, deelen van wapenen, voertuigen enz. Het zou
jaron duren om dat terrein, dat is dus heel Noord.
Frankrijk, weer bebouwbaar to maken als dat
werk met vele en frissche krachten kon aangevat
worden. Maar welk een vreeselijk tekort aan arbei-
ders zal er zijn. wanneer eenmaal het moorden ge.
staakt zal worden.
„Men krijgt eenig begrip van den regen staal, die
neerdaalt op Frankrijk, als men weet dat de heer
Kerremans reeds op eenige kilometers achter
vuurlinie het kanongebulder hoorde zonder dat het
ooit een seconde werd onderbroken. Het was als
een roffel, die niet ophield en slechts onderbroken
werd door heviger slagen van het zwaarste geschut
Dag en nacht gaat dat zoo door. In huizen waar de
heer K. overnachtte, hield het schudden en rinkelen
der ramen tengevolge van het artillerievuur geen
enkel oogenblik op. Wel werd het nu en dan plotse-
ling heviger als ergens een aanval werd gedaan,
maar nooit zweeg het gebulder. De Duitschers heb
ben nu op elke 10 K.M. 1000 kanonnen van verschil-
lend kaliber, de artillerie der entente is 2 8 maal
sterker".
„Tijdens zijn verblijf aan het front was de bezoe-
ker ook in de gelegenheid geweest zich te onderhou.
den met Franscho en Engelsche krijgsgevangenen.
De Duitsche officieren bleven daarbij ver van den
bezoeker, zoodat de gevangenen volkomen vrij wa»
ren in hun uitingen. Het was den heer K. opgeval,
len, dat de Franschen en Engelschen niet bij elkaar
kwamen, en toen hij eerst met een Engelecbman en
later met een Franschm&n daarover sprak, bleek de
verhouding tusschen hen zeer koel te zija. De Fran
sehen vooral waren sterk Ingenomen tegén de En
gelschen, die zij er van beschuldigden dat de Engel
schen het gevaarlijke Moedige ->erk steeds door de
Franschen poogden té laten doen en zelf achter
bleven
„Over de verzorging en behandeling waren de ge-
vangenen tevreden .Over het eten niet bijzonden
Men moet hierbij niet uit het oog verliezen, dat aan
het Fransche en vooral aan het Engelsche front op
het gebied van spijs en drank bijna overdaad
heerscht Komen dan de krijgsgevangenen in Duitsch
land, waar zuingheid en afgepast gebruik noodza
kelijk is, dan zal het verschil aan de Engelschen en
Franschen sterk opvallen en zullen zij over het Duit-
Bche eten zich beklagen.
„Ik heb aan het front en elders veel met Dult-
scho officieren gesproken, zeide onze zegsman, van
jonge luitenante tot vergrijsde armeekorpécomman»
danten en natuurlijk het meest over den oorlog. Wel
nu, in al dien tijd, bij al die gespreken, met vele
personen op vele plaatsen heb lk nooit ook maar één
enkel woord gehoord dat kwetsend of grievend klonk
voor de.geallieerden. Ik moest dikwijls denken aan
Grey, Briand, Asqulth, Poincaró en anderen, dis
over de Duitschers sprekend, gaarne de grofste be
schimpingen bezigen- De Duitschers bewonderen
vooral den moed en het gedrag te velde der Fran
schen. Een armee-commandant zeide tot den heer s.*.
Ik heb de Franschen bestreden van de Noordzee tot
do Vogezen en overal heb ik hun schitterend ge
drag bewonderd. Ik heb meer dan eens gevangen
genomen Franschen mijn hulde gebracht voor hun
ontembaren moed. Zoq was het oordeel van alle
Duitsche krijgslieden".
„Twaalf K.M. achter het tegenwoordige gevechts
front zijn de Duitschers al bezig nieuwe linies aan
te leggen en als het noodig is, als zij geen onnoo-
dlge verliezen willen lelden, trekken zij terug
„Aber durch kommen sie nlel" had de stafofficier
gezegd met die zelfde onfeilbare zekerheid, welks
de heer K .bij allen had aangetroffen...../
•A an de hoogte waarop de vliegdlenst staai kreeg
de heer K. een verstommend bewijs. Men toonde den
gast eenige vliegmachines van de nieuwste construc
tie. Deze kunnen een hoogte bereiken van 5300 M.
en een snelheid van 200 K.M. per uur! De bestuur
der en de waarnemer spraken met elkaar door spreek
buizen. Teekenen kunnen zij elkaar niet geven, om
dat de luchtdruk achter de schroef zoo geweldig is
n dat die in staat zou zijn een opgestoken hand te
ontwrichten".
DE CATACOMBEN AAN DE SOMME.
Bi] den strik] in Comblés is, zoo schrijft Sckcnermann
in de Norddeutsdhe Ailgemrine Zeitung, voor het
egrat melding gemaakt in dezen oorloc van merk-
waardige cptecoxnbe^ onderaardse!* gangen m ver»
trekken, die diep onder de straten en hiuaëm van het
vlek dopr hepen. Boven kon de vijand alles gerust lo
splinters schieten, in de oude onderaardscftt gangen,
waar de verbanoplaats was, la#n de gewonden ten
minste veilig.
De vele meters dikke dekking van een met planten
wortels als door éen nert samengehouden bodem konden
zelfs de zwaarste granaten nooit doorboren. De cata
comben van CombTes de Saksische troepen noem®
ze Kumben hebben ons dus goede diensten bewezfl^
zoo lang de plaats ondqr roffeïvuur stond. Door o*
toeval waren ze ontdekt. Het doel, on de uitgestertt-
beid ervan heeft men niet kunnen bepalen, wint dB
tijd was niet erg geschikt voor wetenschappelijke
onderzoekingen. Zij liepen naar een. richting in e®
eindelooze gung uit, dia men twee honderd meter vrf
kon volgen. "Dan werd de lucht zoo slecht, dat m®
slechts met eenr gasmasker verdo rkon. Een plaatselijk
legende beweert, dat deze raadselachtige oiukraaiW'
c vertrekken van een kasteel uit de middeleeuw®
afkomstig zijn, dat op geheim zinnige wijze met e®
naburig kasteel vertonden was.
Langzamerhand is gebleken, dat deze catacomb®
geen bijzonderheid van Comble» zijn .mnar dat men 2°
aan de Somma ook op veie ahdere plaatsen vindt, zoo-
als te Bapaumo. Er zjjn lieden, die beweren, dat
in do geheale streek geen oud dorp, is, dat niet E®
huw diep onder zijn straten zijn geheime, gang®
hééft. Vindt men ze b(| uitzondenng ;iiert., dan mow
do holvn-geestelijko J, op bezoek komen, een geloerde
en bewegelijke divisie-zielenherder, dia "ue catocomb®
aan het Somme-front tot een onderwerp van grondig
onderzoekingen heeft «smaakt. Hij behoeft maar
konum, dan ontdekt htf ze zeker. Voakt helpt ook het
afj Jtel^en was ik in een dorp waar
vijand dagelijks eenige zware granaten ra werpt,
waartegen noch de huizen noch de kelders dekkuG
Dieden. Men begon dus onderaardsche kwartieren aan
te leggen. Nauwelijks wes de genie op eon pluk
co we.1 in den grond gekomen, toen zich voor naaf
spaden wijde gewelfde gangen en hooge hall«ö_
'•[•enden. Zij hadden catacomben gevonden., waarvan
do toegangdicht gevallen was en 'waarvan mem
bestaan bad ~v«Fgeten. Men kon 2ich, zonder verd<®
moeite te doen, inrichten in do vertrekken,
te^n^ösdha v"^t^J^0QC'^an duizenden jaren P*
In role andere plaatsen weert men van het bestaan
der catacomben, el kan mem er menigmaal niet
komen, en hebben zij het onderwerp gevormd van g»
(pende onderzoekingenmaar zij zijn vooral o®
prikkel geweest voor da vcrboddingskiuchl van de
