De dingen om .ons heen.
wysrï? r s
astrtsjssa:
Uit vroeger dagen.
VOGELVRIJ
Zaterdag 14 December 1918.
61sle Jaargang No. 6329.
TWEEDE BLAD.
BERICHT.
Zij,
die zich yan heden af op
dit hlad abonneereu, ontvangen
de tot 1 Januari verschijnende
nummers GRATIS.
Be Uitgevers.
FEUILLETON.
t
Tlbt wa gaping.
Als hatue bouycauté brengen Reuter cm andere acent
schappen het „nieuws" dat de Britsche delegatie haar
do vredesconferentie gaat met het uitgesproken voor-"
nemen om daar do olsdxafliii^ v&a 4e coascripilcleccrs
te bepleite^
lerzelidcr tjjd laat IJoyd George ecu redevoering
los in oen vergadering van ^lezeressen - verinoedeliik
de eerste ter wereld, waar oen premier ooit het woord
nam oin dat zelfde onderwerp nogmaals te bespre,
ken. „Geen blijvende vrede- is mogelijk" zeido hij
ongeveer, „zoolang de miliioenculegers bestaem waarindo
hoerechers die oorlog willen, liet werktuig gereed vin
den om nun zin door te drijven."
Deze verklaring is volmaakt juist. Iemand die eerst
•en koffer moet gaan koopen, zelf naar denk strijk baas
moet loepen voor zijn boorden, ergens een spoorboekje
moot zien machtig te worden en ten slotte een uur
lang mat zijn koffer naar 'n station heeft te zeulen,
g»a> minder gemakkelijk op reis, dan iemand, die in ziju
werkkamer zijn bediende beltpak mijn koffers, tele
foneer aan het reisbureau mij efcn^hut te reserveer fin
voor de nachtboot en laat de auto oj> tijd voor zijn
voor de maillreinl
Een Regeering, die een lot in de puntjes geregeld
leger achter zich heeft, wat natuurlijk alleen door
Zmge technische voorbereiding, groot© credieten en zulk
eennienschenmateriaal, ais slechts' algemeejxo en over
meerdere jaren lpopende dienstplicht gaan kan, denkt
natuurlijk anders over een oorlog, dan een land. dat
zijn geilede oorlogsorganisatie eerst „uit den grond
moet stampetn" 1
Hat ligt in den aard der zaak, dat staande legers,
door conscriptie sajneoges leid, veel gevaarlijker zijn
itairen. ,Yan
is
•ri
^0f J»t zou nanridiai a£ Wiim-
lerz'jde stellen' en die' tevens' 6r
i denkbare bclann tiii ho/
Het was ^oiiom/ zooals
WL T.
dan huurlegers, die batuurlijk zoo duur zijn. dat alleen
een Jand, dat steeds kleine oorlogen te voeren heeft
en 'dus waar voor zijn geld krijgt, zich de luxe ervan
kan permitteeren.
Zulk een „huurleger" kan hoogstens als ©ncadree-
riag van een op te roepen en met verloop van tijd
:a vormen milibeleger dienen en pooit hadden Enge
land en de Vereenigde Staten te land «ietn .doorslag
kunnen geven, als tegenover het Duitsche leger biet
het Fransche dienstplicht leger had gestaan en als
dit biet den eersten stoot had opgevangen tol Engeland
bereid begon "te worden.
Als geen enkel land een jnilitieleger heeft, als elk
hoogstens gewapend politidegertje bezit, natuur
lijk de kans op een aanval met een voorbereid appa
raat uitgesloten.
Dan moet ieder land, dat oorlog wenscht te voeren,
tijden» den strijd met een tegenstander, die vermoedelijk
biet zeer veel ip. kracht zal verschillen, zijn groota
le8?. maken en uitrusten.
Dingen die biet gemakkelijk zijn, als men bedenkt
hoelang Eng-land in weerwil van zijn enorme prestatie
boodig heeft gehad, voor het zoover was. dat hel een
evenredig deal der Westelijke linie kon innemen.
Wat wil nu die Engelsche verklaring eigenlijk
HSL zij "daar ligt i hedemaal biets. Dan consta
teert zij alleen het bekende Mt, dat iemand die géén
liand heeft geen vuist kan zetten^ Wanneer allo landen
dus zonder hand zijn, kunnen zij geen van alle vuisten
maken. Ziedaar de hooge wijsheid van Lloyd George's
mededeeling, teruggebracht tot den oenvoudjgston vorm.
Doch er is meer in deze quaestio, dan uit het simt-
pelc Reuterbericht blijkt,
Dil n.1., dat Engeland als het Iets wil ver
moedelijk zal aansturen op de algemeen© ontwapening
en dat de uitschakeling van de staande militicsegers,
-eter van do melk.
Zal het ihn|n,<i gaan?
Dus dunkt van wel.
Op twee gronden.
?mdat_»g?JnJ euJW TOli 'dc verliezen
derlaalstc toren ztch de luxe kan permitteexxm niet
ultedn vele millioenm te besteden voor zijn bowapeb
uoch evenmin in staat is om evenals voorheen
beste m krachtigste personen zijner jon:
Iwee of drie jaar aan productief werk te onttrekken om
hun vernielingswerk en - bij voorkomende gelegen
heid - paradepas in 1e etudeeren.
Geen enkel land is daartoe financieel MJ machte,
zelfs al had do oorlog niet zoo afschuwelijk door
dood en verminking hulsgehouden in de gelederen van
hen die straks de geloden verliezen op gebied» van fi
nanciën en volkskracht zullen hebben aan te vullen.
Dezo rodendo onmogelijkheid van nieuwe en nog
vod kostbaarder oorlogstoerustingen schijnt op zich
zdf voldoende. r
Toch is zij dat biot.-
Want een blik op elk beursbericht van welk jaar
dan ook, bewijst hoe elk land voor elk doel. goed of
kwaad, steeds gdd kan machtig worden. Staten lecnen
voor spoorwegen, voor havens voor allerlei oógoa-
schijnlijk vreedzame doeleinden.
Geen der leeners onderzoekt of dit geld misschien
niet alles wel beschouwd dient voor bewapening
alleen, en of niet de lècner de zoo noodig geachte
ondernemingen tot stand had kunnen brengen uit
zijn belastinggelden als hij die niet had besteed voor
oorlogsmateriaal.^ Vermoedelijk zou- bijv. Rusland een
welvarend land hebben kunnen zün, wanneer niet
zijn spoorwegen aan strategische doeleinden en wèl
van de geleende gelden voor oorlogsmateriaal waren
ondergeschikt gemaakt en besteed.
Geld voor welk doel dan ook zelfs, voor zeer
misdadige doeleinden kan elke Staat steeds krjjgen.
Dit leert biet. alleen de .geschiedenis der laatste paar
jaar, doch de geheele historie van J>ijna alle Staatsleer-
[m'ngpfn>
Ais de leeners het bewijs hadden gevorderd dat 'do
credietvrager werkelijk geen cent onnut uitgaf en alles
besteedde voor den bloei van zyn lan<4 2^ dan zouden
weinig leeningen, .tot stand zijn gekomen.
Bovenal zou er veel minder gdu zijn uitgegeven,
dat alieen vernietiging van lichamelijke en finantieetlq
arbeidskracht als uiteindelijk (foei heeft,.
Doch hoven at' (po jxraclische gronden, die pleiten
tegen-een bewapening (ie land en ter Zee) staat het
simpele plan van den Volkerenbond,
Van den Statenbond, waar Wilson van $prak. zooals
oorspronkelijk Reuter meldde, en die ten slotte geen
Statenbond, doch een Bond van Nationaliteiten schijnt
e worden, die zich alle vrijwillig onderwerpen aan een
een raai gezag, waarop zii zeli alle invloed hebben.
Bond van Volkeren plaats zijn
Hoe zou er in een
voor .eigen legers" en
„eigen vloten"?
Hoe zou men het principe, dat tusschen burgers
sedert eeuwen bestaat, n.1. fiat men zijn eigen rechter
niet mag zijn, kunnen doorzetten?
Hoe zal men het onderhouden van etpn leger en
van een vloot kunnen verdedigen, wanneer men geen
rooftocht'in den Zin heelt en wanneer men bereid is
een bevoegd rechter te laten oordeelen over éiké
twistvraag?
Waartoe dient het dan de afschaffing der conscriptie-
legers en yloten) ais liaute nouveauté aan te kondigen?
Natuurlijk houdt dit gedoe op, nadat elk. oorlog
voerend land W'ilson's programma als juist heeft aan
vaard. -1
Het afschaffen van do „soldaterij" is nu meer de
eerste voorwaarde van en voor den Volkerenbond.
Wie kan, W;e wil leven in een .gemeenschap., waar
niet de man„ die gelijk lrepft jdoeh de man die met
den revolver het zekerst is van zijn schott de hoogste
toon aangeeft?
De wereld heeft lang genoeg geleden onder dien
toestan4, heeft genoeg mülioenan menschep genoeg
milliarden geld, die beter bestemming hadden kunnen
vinden, er aan opgeofferd, dan dat men nu hetzelfde
spelletje van voren af aan zou beginnen.
UITKIJK.
LV.
De watervjoed van 1675,
De geweldige ovens iroomibg 1916 ligt ons allen nog
versch in het geheugen dn daarom dacht het ons den
lezers van dit blad geen ondiepst te doen met hen een
DQOH DAV1D HENNESSE®'.
Naar het Engelsch bowerkt door W. J. A. Roldaaus Jr.
a».
Uitgave W. Do HAAN. Utrecht
HOOFDSTUK XXVIII.
I
Eeö brlof voor Betsy;
Amoa en Bob sliepen dien pacht in tenten In oen
veel gerieflijker omgeving dan zij linddon durven ver
moeden; maar van Saia Llüol zagou zij niets,
De hitte waa ontzettend, en dgu volgenden dag bleek
het verblijf in de tenten, hoewel die beschermd wer
den door groot® en zwuro vlaggodoukoii, ojthoudhnar
zoodat Ixsuiox die blijkbaar voor hen zorgen moest,
ze in c£ü vertrek, dat in do hots uitgehouwen was,
bracht.
Hot' wns voorzien van houten tafels en stoelen dn
•en groot aantal zachte pelzen en dekens; zij vonden
er hoeken cu nilirijfgcroodsclmp, ou voor menschen. the
til» een lniigo reis te ponrd vannooid warent was het
Mi uitstekende rustplaats
Den tweeden dag na hun aankomst schreven zij den
.1 1 „ii-..~.wre,J imn Atnni rtn lioh
Bob, oa ik willen jc schrijven, want je eult Zeker
graag het een en ander van ons willen hooren. lot
dusver is alles goed gegaan, maar onze "gastheer is
afwezig waars cl ui nii ik heeft hij ons zoo. vroeg öiet
verwacht. Zooals hij beloofd had, heeft hij ons iemand
tegemoet gezonden, die ons als gids hierheen gebracht
heeft; we zullen hem maar George noemen. Hij raadt
ons aan met fo voel to zeggen van den tocht te paard,
voor hol geval onze brief in handen der vijamdeto
mocht vallen; maar wel kuimeai wo zeggen, dat de
wiegen in den omtrek van Bluff Ylak zijn, vergeleken bij
de duizelingwekkend hoogo m smalle paden, die je
over moei om te komen waar wo nu zitten to schrij
ven, n.1. 4000 voet .boven den zeespiegel We kwamen
twee dagen geleden bij het vallen van den «vond hier
j 1 11 1101 aan> liadat wo ruim dertien uur in het
zadd gezeten todden. Het was smooriicet, zoodat je
vet bagrijpen kunt* dat we mar een bad. eten m
bed verlangde. Allo drie die dingen vonden we gereed.
Het eten bestond uit gebraden schapenvleesch, groenten,
brood, een mielkpudduxg en vruchten, en we verorber
den .hel in oen tent, opgetrokken uit jonge boomen
en bedekt met vezelige schors, Behalve George, die
met ons mode at, zagen we dien Avond maar één
persoon! oen klein mannetje, dat ons bediende. Nadat
wc oen pijp gerookt hadden, gingen wo slapen in een
Cte tont op twee slaapbanken mat mooie schoone
is en dekens. George zeidc ons; „Vroeger leefden
:wc .niet op zoo'n weelderige manier/, maar iin de
laatste ncht maanden zijn er hier groote dingen ge
beurd. Morgenochtend zat je toog wel anders staan
kijken.
„Nu, daar had hij gelijk In, want al onze voorstel
lingen "van woudloopcrs en fiun verblijfplaatsen wer
den omvergeworpen. We kregen voor ons ontbijt ha
vermeel met melk pa suiker, eieren ea spek. brood
en boter, en George vroeg ons 11a Bfloop of wo lust
liaddeu in ©en ochtemdrit over vlak lerroiu op vers che
paarden, om do stijfheid uit onze loden to houden.
Natuurlijk zeiden wo ia, en oen half uur later bracht
ifij drie versche paarden en maakten we oen rit van
/cs mijl oin hol dal. Zou ja willen jgcloovem, dat zij
do
uitgestrekte landerijen iin cultuur hebben gebracht, u.«.>
grond is vulkanisen en buitengewoon vruchtbaar. IAr-
we, ma is en aardappelen groeien lilor oven goéd als
hij 'Pus. Jo vindt hier koeien, schapen en paordetol
en een 'geregelde nederzetling mot huizen voor do tnan-
men sommigen hehbuu zelfs hun vrouwen h\j zich
en oen groot aantal 'fijjako schuren en stallen die
allemaal gebouwd zün, nadat do schoolmeester do
Broadhaveiivallei verlaten hecfj. Ook is het pen uit
stekende pldk voor natuurlijke kelders.
De menschen zijn allemaal vogelvrij verklaarden
of 'ontsnapte dwangarbeiders, en kapitein Jack zoo
noemen ze hem hier heeft hun veiligheid gewaar
borgd zoolang ze kalm onder ziju bevelen in hot dal
AduLLam blijven werken. Zoo heet n.L- de plek hierj
Hij duldt geen luiheid en hij heeft een gevangenis en
andere methoden om weerbarstige individuen tot rede
te brengen Rum of whisky komen alleen onder zijn
controle in het dal en hij heeft er Jjuitongcwoon slag
van met de menschen om te gaan, George zegt, dat ze
allemaal onder militaire discipline staain. Dag en nacht
zet men er wachtposten uit, .en iedereen heefteen éêd
van gehoorzaamheid afgelegd. Wc begrepen niet goed,
loen Wjj fti de Schager Courant het eerste artikel
.f20 Sertu plaatsen, vroegen w^ en de
Redactie met o|ns, medewerking van de lezers
Gopdat veel wat tot de verheldering der Geschiedenis
van 'WestJFricsland kon bijdragen, aan het licht kome
ttn mot blyve liggen ten prooi aan motten, vocht en
houdwtg„M'n waarde vriend, go kunt vragen,.,
eén_. tien., honderdmaal desnoods, maar do Westfries
doodkalm zijln papieren onder zijn bevusting,
ilij vindt het voel te lastig, dien ouden rommel op to
zoeken en zich 'daarmeo te begeven naar het Bureau
vuiu 11e Schager Courant, ook al wordt hij daar nog
zoo -welwillend ontvangen. Go zult aangewezen zijn
op u zelfwilt ge in Wiest-Frieslands geschiedenis
speuren en snuffelen, haal zelf te voorschijn wat jaren
lang onder stof en spinrag lag verborgen, help u zelf
°'.v.. <te Schager kam de rubriek „Uit Vroeger Dagen"
wol schrappen,"
't Klonk niet bemoedigend, maar ketnnetodo het ka
rakter onzer Westfriezen, .konden wo gsis niet ont_
veia"™ *,"A L-«j j
M
post
was oen vervolg op den bekenden HoornscheQ Krohiek
van Velius, bewerkt door C, A. Abbing en ons toege
zonden door den heer P. Koorh te Aartswoud/
die in dezen het ijs heeft gebroken en wien zoowei
do Redactie, als ondergeteekend© ten hoogste dankbaar
zijn en paar we hopen ook onze lezers, .want het is
aan zijn gezonden werk, dat dit artikeltje zijn ontstaan
dankt Van harte hopen wij, dat dit voorbeeld ras
door anderen zal worden gevolgd.
En nu ter zakel
Den 4en November van hert jaar 1675 werd het
walcr van de Zuiderzee 'door een vliegenden 'N.Wi
wind opgestuwd -tot de kruinen der dijken, tot groot
gevaar voor diep bij Medemblik, maar doordien de
wind meer wesielijk draaide, wist men met inspanning
van allo krachten deto jfljk te behouden. Aan dien
ten zuiden vato Hoorn dacht men te minder, omdat
de wind aflandig was en to§h, hoe gerust zich de
bevolking aan den avond van dien dag ter ruste lei,
bezuiden ,West_Frieslands hoofdstad school het gevaar.
Immers toen des nachts twee huislieden, woonachtig to
Scharwoude, door nieuwsgierigheid en onrust gedreven,
den <fijk opwandelden, om te zien, of ergens ook
gevaar mocht dreigen, pevonden zij tot hun. gr00ten
schrik, hoe „.omtrent het zoogenaamde Carbasius-
wieltje, thans paal no. 27 nabij den Oudendijk", de
zeedijk was doorgebroken en" 't zeewater over de lan
derijen golfde.
Een van beiden wékte zijn meriedorpelingen en de
ander liep met allen spoed naar Hoorn/ om daar de
droeve tijding bekend te maken. Omtrent 2 uren to
den morgen klepten allerwegen in den omtrek 'da
noodklokken, overal schrik en ontsteltenis versprei-1
dende. Terecht mag het een wonder heeten, dat bij
dezen ramp slechts drie menschen. het leven, verloren.
Toch was de toestand ernstig genoeg i het gat in
den dijk, 30 roeden lang. gaf het water gelegenheid
ngar binnen te storten en groef een kuil van 50 voet
diep. Al 4© landerijen om Scharwoude. Grosthuizen,
Avenhorn, Berkhout. Bobeldijk ea Spierdijk liepen on
der en weldra bereikte het watef zelfs Rustenburg
en Medemblik.
Geestmerambachtj Schager en Niedorper Koggen wis
ten piet groote moeite het water aan de Langereis te
keeren en ook Drechterland bleef voorioopig bevrijd:
de Zwaagdijk keerde het daar en van Hoorns Noorder-
r langs hef Keern tot aan het Westednde van Zwaag-
werdep kistdammen gemaakt. Daar men echter
weldra deze gemaakte werken te zwak achtte, om den
vloed te keereto, besloot men de kistdammen te ver
vangen door eetn dijkje van onder 9 Drechterlandsche
voeten breed en boven 6 en zoo hoog. als men dacht,
dat het genoegzaam was. om net water te keeren,''
Het personeel voor dit werk werd betrokken uit de
Drechterlandsche dorpen, buurten en gehuchten, Eep
iegelijk werd zijn perk aangewezen, om. er beurtelings
aan te arbeiden en bij Ie waken," ,.Ten koste van
de vier iWestJFriesche "Ambachten, werden alle arbei
ders van brood, kaas en bier dagelijks voorzien (wor
dende zulks alles door de vrouwen met pramen of
platboomde schuiten aangebragt) waarom dit nieuwe
gemaakte dijkje de 'naam van het Kaas- en broodsdijkje
werd gegeven, (Een dijkje .van denzelfden naam
tusschen de gem. Ohoai
Berkmeer.)
De Zwaagdijk werd mede, rap den Krommen EH<
tot den Afschouw bij Wervershoof, drie voet opgeh'
De Hoeren van de Vier Noorder Koggen verzochten
aan die van EPkhuizen, om uil hunne Koggen ecnig
water te mogen aftappen to de Ooster Kogge van
Drechterland; dan zulks werd hun door did van Enk,-1
huizen, afgeslagen, zeggende: „Daar mogte van komen
wat wilde, zij wilden noch zij zouden den visch in
hunnen polder om geen ander renueren, en zouden
nooit ecnig zeewater in dim- polder gedoogen,"
In dien tusschenfijd had men natuurlijk de dichting
van het gat ta den <fljk Plet uit het ocg verforentwee
„katschepen" fiat ïnen «r to zinken en een ry van
palen ward voor da opening geslagen, waarna xneö
allerlei materialen aanbracht om de opening te stoppen.
Maar voor alles afdoende was bezorgd, slot den ltxm
Nov. wederom eein geduchte storm op, die al het bijna
voltooide in één Steg weef vernielde en verwoestte
Opnieuw golfde de zee naar "binnen, <^t water rees
hooger dan ooit t Opmeer, Hoogwoud, en Aards woud
liepen onder.
Toet de wind was bedaard, witte men den^ arbeid
weer
kelt:
ter
ketting werden zeer sterk door dwarsbalken en ijzer
werk aap elkander gegord en verbonden en vervolgens
met wier ea "daarop drukkende kedsteenetn van binnen
gevuld. Voor het edn.de van Slachtmaand was alles
gereed, maar weer tradm do dementen tusscheobéidé
want m den nacht van 4 op 5 Dec. verhief zich ten
derden male een storm, waardoor alles opnieuw om
gedaan werd gemaakt en den 6en dier maand steeg
net water zoo hoog, dat de Zwaagdijk voor don enor.
men druk bezweek en .ook Drechterland overstroomde.
„Men kon torn rekenen, dat in hot Noorder Kwartier
20.000 morgen tends overstroomd waren en 24 kerkeu
in hot water lagen,"
Allerlei soorten van zeevisch werdén binnendijks ge
vangen: zoo bÜ t° Wognum vingen cenigo vlsschers
een kabdjauw vati 61/* pond, terwijl dezelfde menschen
ook roods schel visch en haring hadden gevangen. In
Zwaag ving man to één fuik schol, bot, spiering, zee
hanen, haring, snoek. enz., en to de stadsgrachten
vato Höorn vingen eenigo burgers met een trekzegen in
H weinig trekken zooved vis en, dat 4a pphzclf ruim
schoots konden bedienen en dé rest pan een menigte
anderen uitdeden.
Met da dichting van hert gat to den zeedijk ging
men nu anders te werk dan voorheen. Daar de diepte
in' t gat zelf te groot was, om 't hout stevigheid jto
doen verkrijgen ,gmg men meer zeewaarts in en sloeg
op de diepte vpn 12—14 voet water drie regêis paal
werk .terwijl do ruimte daar tusschen met aarde werd
gevuld. (De plaats, waar da doorbraak eenmaal is
geweest, staat in 'de buurt nog bekend als Zeegat.)
Betrekkelijk spoedig, reeds 19 Januari 1676, was
het gat dicht en toen men daarop bijna voortdurend
Oostenwind pad, die een lagen stand van de Zuiderzee
veroorzaakte/ konden de meeste polders het overtollig
water op zee loozen.
In Hoorn _was. op 1.6 Januari bekend gemaakt, dat
sfraaldeTn. vele rekeningen ai te sterk en al te duidelijk
door" etoopp 4Q Maart werd andermaal bekend ge
maakt,. dat elk, die ©enige leverantie gedaan had. pint-
ten vyf dagen een nieuwe rekening moest Indienen,
zoodat hij onder eede kon verklaren
le. dat de leverantie volgens rekening was geschied;
2e. dat de prijzen er voor berekend de gewone
waren.
Dat de doorbraak veel onkosten met zich sleepte,
We geven hier jn
it bedrag voor Leder
im en de riogsloot van
geeringS6tempel er op, prettig werk en ontspanning, en
George zegt, dat heel wat Van de ergste misdadigers
olnder kapitein Jacks leiding heel andere menschep
geworden zijn. Hun grootste vrees is, dat er met den
kapitein iets zal gebeuren of dat hij Urn in 'den steek
zal laten; want volgons de wet wacht ieder hunner een
zware straf of de dood: en toch zijn volgens George
velen, vgn hen volstrekt niet misdadig aangelegd!
„De natuurlijke gesteldheid van ^köe plek is zeer
wonderbaar. Oxley's Pcak ligt 700 voert boven ons in
het Z.W. en is des winters dikwijls mot Sneeuw bo-
Uijnt. omringd to zijn met natuurlijke
wmmige plaatsen eemige honderden
opstijgend, KoeieP en paarden, die
er eenmaal ingebracht zijn, kunnen er niet meer uit,
tenzij zij er .uitgedreven worden, daar de enkele toe-
-gaingen dag en nacht bewaakt worden, en zelfs als
zij 'niet zoo bewaakt werden, zou het nog de groote
vraag zijn, of vreemdelingen to sjoat zouden zijn ta
le vinden. George zegt, dat of nog ean paar dergelijke
natuurwonderen in aezo bergketen zijn, maar deze is
het best tegen oningewij den beschermd,
,.Het eigenaardige van dit gedeelte van het dal ls
een -mtoeigevormd moer, omgeven door accacia'a ctn
andcro boomen, dat krioelt van visch. Door een kunst-
matigen aardwal is hot grootar gomaakt, en met oen
bruisenden waterval stroomt hot water to een nauw, diep
ravijn, dat de „Hellemond" genoemd wordt.
/.We moeten hier ophouden, want er komt zoo
Juist bericht, dat kapitein Jack teruggekomen is eto een
heer uit Sydmey, een zékeren Bcamett. heeft medégét-
bracht; George zegt, dat we niet behoeven te verhui-
dat kij zich zoo gewillig daarin schikten, maar het
feit dat buiten het dal hun de gevangenis, do knoet
of de galg wacht, moet hen steods. wanneer nj den lust
nu icu dan in zich voelen opkomen, weerhouden, pm
uit tdeu band fe springen. Ze hehb«n bovendien over
vloedig «ten en fatsoenlijka ktearen* «onde-1 het re
zen, want dat er inliet dal genoeg slaapgelegenheden zijn.
„P.S. Dan Morley is fuer4 stekeblind. Dat is alles
wat we er van weten.
,,-P.P.S. George is juist weer terug- hij heeft gehoord
dat de kapitein gisteren Sir James Bennett, oen rijks
advocaat, hot leven gered heeft. Kapitein Jack hoeft
hem hier gebracht, onder belofte van geheimhouding,
om hem des te beter zijn laatste daden en hervormingen
in het leven der ontsnapte dwangarbeiders te ktinnen
uitleggen. Allen hopen door hem gratie to krijgen.
God geve, dat zij toiet teleurgesteld worden 1"
Het was eeP toevallige samenloop van omstandig
heden, dat Salathiel juist bij deze gelegenheid Sir Ja
mes BePnett moest ontmoeten en redden op minder dan
oen dag rijdens van zjjn vesting Met drie van rijn
mannen trachtte hjj een berechten woudlooper te pak,
ken te krijgen, dié vele misdaden op zijn geweten had
en onlangs op sommigen van zijn troep geschoten
had Salathiel had dien man eenigen tijd geleden ge
waarschuwd, dat hij. wanneer hij toog eens zoo »ts uit
het is te
en penningen
Drechterland
Omslag over deszeifs landerijen
Omslag van vsz. penningen 5 °/o
Giepegocieerd om 1 zeega t te digten
Intrest van voorn, sommie 6 0/0
De Vier Noorder Koggen
Geestmer Ambacht
Schager Koggen
Nieuwdorper Koggen
Ldens, stuivers
Ambachtep.
98.148 2 -0
19213— 0 0
960 13 0
190800 0 -0
11.448- 0-0
f 320.569—16 0
95.888—13 0
6 821 12 0
473—17 Q
1.494 8 -0
Totaal f 415.248 5 - 0
Dat tengevolge van de doorbraak de dij klas ten ge
wéldig stegen moge blijken uit het volgende staatje;
1672 t 52.608 - 0 -0
1673 f 59.895— 5 0
1674 f 92.897— 0 0
1675 f 415.248 5 0
1676 f 350 740 18 0
1677 f 382.588 16 0
1678 f 258.000 17 —0
1679 I 198.983 -19 - 0
Tol zoover is de kroniek mi 'zeer vertrouwbaar,
maar in de gevolgen vato overstrooming is voor
zichtigheid in 't aannemen der beweringen geraden.
Terwijl toch op bl. 164 wordt vermeld, hoe in Hoorn
alle boomen ooor het zouté water stierven,iets wat
niet onze ervaring overeenkomt, wordt jp, een noot op
blz. 165 meegedeeld; le. dat dé zomer van 1676 zoo
vruchtbaar was, dat ito Sept. en jOct. voor de tweede
maal werd gehooid, en 2e. dni sommige boomen
1 vru<
pe
Het spréékt wel vanzelf, jdat <nt laatste tot het
tweemaal vrnchtela droegen, ja een bo om
ito Zwaag zelfs driemaal per Jaar,
rijk der fabelen Behoort,
Tot zoover onze kroniekover den groortea vloed
vato 1675, Wie "iets meer wenscht te weten van den
strijd der Westfriezen tegen hun grooten vijand, de
zee, verzuime niet kennis te maken met het belang
rijke werkje van P. Schuitemaker Jz. Je Baisingerhorn
De .Westfriesche dijk, etc„ waarin ook een en ander
over deö watervloed van 1675 voorkomt.
haalde, pp staanden voet neergeschoten zon worden,
en hij naa hem geüart. Zij vonden hem half dronken to
een van zijn schuilplaatsen .met den biut van een
nieuwe rooverij bij ach. Daaronder waren ©en groote
tiesch whiskey, een beurs en twee horloges, een van
goud met den naam va» Sir James Bennett er to ge
graveerd, Salathiel wilde met alle geweld weten waar
Sir James waa, maar Üe man was koppig en weigerde
iedere inlichting; zij reden nu nog enkele uren terug,
totdat zq den advocaat in bewusteLoozen toestand oAn
een boom vonden. Hij bad den gebeden nacht zoo
doorgebracht en het zou niet latog meer goduuind hebben
of hij ^as gestorven. De dwangarbeider Stokte koes
terde een wrok tegan hom.
Het gevolg wns. dat Sir James Bennett hert leven,
zijn beurs en an<lero eigendommen terug kreeg; rijn
belager werd onmiddellijk neergeschoten en begraven
onder den Boom, waaraan Bij rijn slachtoffer had
vastgebonden, om oen lamgzamen dood te steryen. Naar
bot Oosten waren boschbrandem uitgebroken^ waarom
Salathiel {Jen advocaat modenam toaar hotdal pin
daar pp zijn verhaal te komen en zich zoo mogelijk
een betere inynnima te vormen omtrent den vogelvrij
_1 tI 1— -L,'f Iao/im. Pm /ln«lrnlr» trwl! 1
verklaarde/ wïan hij zijn leven te danken hadj
Mogcfijk had Jack dog een andere reden, want hij
bod vun Sir James gehoord, dat kapitein Moore en
zijn vermomde troepen ito. het distriet wurm, terwijl
mapscba'PPOo to. weten
van politio oen kolonist
ca van zijn mapscüappen to. weten gekomen, was
r.t van poliuo oen kolonist aangeraden lxaa
voeten Ié maken, daar waarschijnlijk oen
dat ©dn
g oote Jboschbratod to do Ranges zou uitbraken.
Het was voor Salathiel öiet moeilijk te begrijpen,
dat de agent het nieuws van den boschbrand wel uit
halfofficieclo bron zou hebben, en dat het de be
doeling was hem en zijn mannén door dat middel
uit zijn vesting to verdrijven. Hij nam zich voor, dat.
o 3 welke manier dan ook, Sir James bij hem in het dal
zop bfijven, .totdat de poging, pm hem daaruit te ver
dij ven, geen resultaat zou blijken te hebben. Want
zilts Salathiel ion -zich geen voorstelling vormen van
de verschrikking van een grooten eucalyptus boschbrand.
Zulk een brand aan zes rijden te stichten was de 'ont
zaglijke misdaad, die men zich voorgenomen had en
die uitgevoerd .zou worden, toen Salathiel Sir James
Bennett naar zijn schuilplaats in de bergen brachtt
De advocaat ging des to geroeder mede, omdat hij
wist, dat hij van den noordelijken weg reed door een
boschbrand afgesneden was.
HOOFDSTUK XXIV..
Boschbratoden.
Salathiel kwam Amos en Bob dien avond even
opzoek«n en baatte hen hartelijk welkom, rij Vonden