ZATERDAG 20 DECEMBER 1919
Jaargang No, 6537
Raad Yan Callantsoog.
Buitengewoon goedkoop en overal verkrijgbaar
is Alkmaarsche Tabak van J. R. Keuss.
EERSTE BLAD.
UitgêvêrsTRAPMAN <fc Co.
SCHAGEN, LAAN D 5.
Int. Teleph. No. 20.
Binnenlandsch Nieuws.
een amsterdamsche beurstrein.
Alpien Nienws-
AiMeitie- LuiliifUil
Dit blad verschijnt viermaal per weekDinsdag, Woensdag,
Donderdag en Zaterdag. Bij in2ending tot 's morgens 8 uur wor
den ADVERTENTIËN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
Prijs per 3 maanden fl.40. Losse nummers 6 cent AD VERTEN
TIËN van 1 tot 5 regels f0.80. iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte bereker
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
i'etuigingen van mej. Dekker—
ïkkor. Doevendaas en Ba kén.
bjijkl
Vergadering op Vrijdag 10 Decembter 1919, des mor'
gems 10 uur.
Voorzitter de heer Lovtnk, burgemeester.
Aanwezig .alle leden.
Na .opening deelt voorzitter mee, dat na afloop der
verga dier ling, p.m. 2 uur. de heer Mr. W. C. Bos_
man te Alkmaar mtet den raad zal onderhandelen over
d» grondruiling. Het is eigenUjkTgeen onderhandeling,
maar .allojn een bespreking.
D» heer Vos vraagt, waaróm het onderhoud met
dien heer Bosman in comité zal geschieden. Hij had
dit Jatver in een openbare vergadering gezien, éln
meende pok, dat dit afgesproken \yas.
Voorzitter: Mij niets van bekend en spr. achtte
h»t pok' .beter om het onderhoud in comité te doen
plaats hebjjen, waar men beter over zaken kon spre_
kien, die tuet in een openbare vergadering gezégd
konden worden-
De heer Vos wijst er nog op, dat als deze zaak'Tn
comité behandeld, wordt, de menschen er wat
achter zoeken.
Voorzitter ^meent, dat als de menschen hun ver
tegdnwoordigérs niet vertrouwen, dat daar niets aan
is te doen- Spr. herhaalt dat 't alleen een bespreking is
meer niet, de besluiten zuilen ia openbare vergadéraig
moeten geschieden.
De heer Vos is hiermee tevreden.
Eveneens wprdt medegedeeld dat de vaststelling dér no
tulen tpt een volgende vergadering zal worden uitge
steld ,daar dfeze nog niet aan heeren Raadsleden zijn
rondgezonden- .Wordt goedgevonden.
Ingekomen zijn da
Struif, en de heeren Dekker,
voor yerhooging van hunne salarissen.
Uit die kas verificatie, gehouden op 15 Dec.
dat in kas was en moest zjjn f 43.92.
Voorzitter zegt, dat dit 'n klein bedrag is. maar dat in
Octob'er dte venioogde salarissen der onderwijzers reeds
zjjn uilbfelaald en nog niet van het Rijk zljiu terugont
vangen.
.De afdieeling Callantsoog van den Centralea Bond
van Arbeiders heeft een dankbetuiging ingezonden
voor de hulp van Burgemeester en wethouders on.
dervonden bij de werkverschaffing. Voorzitter licht toe,
dat het werk niet op was, maar dat het geld wel op
was, Aan den minister is toen door spr. geld gevraagd
en dat is bij suppletoire begrooting toegestaan.
Van het krankzinnigengesticht te Ermelo is bericht
ingekomen, dat vanaf i Januari de verpleegkosten enz.
zijn verhoogd tot f 625.
Van het hoofd der school en later van mej. Gijsberts
zelf, 'onderwijzeres, is bericht ingekomen dat zij on
gesteld is en geen onderwijs kan geven. Er zijn maat
regelen genomen, dat het onderwijs dpor kan gaan.
hei hërnalingisondierwijs evenwel, niet. Voorzitter zal
nagaan of de ziekte lang duurt en overwegen of au-j
dere maatregelen- noodig zijn.
Van den inspecteur van posterijen en telegrafie is
bericht ingekomen, dat te Callantsoog zal worden ge
vestigd, een verbonden Hulp Post. en Telefoonkan
toor, en daar de exploitatie van alle dergelijke kan,
toren vanaf 1 Jam 1920 geheel voor 's Rijkis reke.,
ning zullen zijn, achtte qie inspecteur de aanschaf.,
fing van een spreekcel voor gemeenterékéning Iniét
maar noodig.
Daar komen wij dus goedkoop ,af, zegt voorzitter.
Van den bond van gem ambtenaren "was het verzoek
ingekomen, om een maand extra salaris uit te beta
len aan de ambtenaren der Gemeente Dit vérzoék
wordit voor kennisgeving aangenomen, daar op een
adres van die afd. NoordholLand van dien bond reeds
een beschikking was genomen.
Van Gedi Staten is goedkeuring ontvangen van het
kohiler van den hoofd, omslag, en van de 2e suppl,
bfegrooting.
Van Ged. Staten is terugontvangen de verordening
op de begrafenisrechten, met verzoek [Te mogen ont
vangen een overzicht van de ontvangsten en uitgaven
daarvan over de laatst verloopen 5 jaar. In art. 1
wenschen Ged. Staten nog zien opgenomen, dat on
vermogende n vrij gesteld worden van eenig bfegraié-
nisrecht. Allen voor.
Van Ged. Staten was eveneens terugontvangen dé
verordening op de hondenbelasting. Ged. Staten kon
den zich niet vereenigen met het b'ésluit van dun
raad, dat voor trekhonden f 1 en voor alle andere
honden f 2.50 bfelasting werd geëischt.
Voorzitter zegt. dat het gewenscht is de f 2.M be
lasting voor de waakhonden te behouden en stelt
daarom voor, om de luxe honden wat te verhoogen
en te brengen op f 3. Onder luxe honden tic hom
den van menschen, die ,er meer hebben als één,
zooals spr. zelf.
De heer Vos dacht, dat afgesproken was in B.
en W. om f 3.50 te nemen.
Voorzitter ontkent dit, maar meent, dat f 4 toch
eigenlijk nog (beter is.
Na eenige discussie woftlt besloten, te bepalen f 1
voor trekhonden f250, voor alle soorten van waak
honden, en f 4 voor de luxe honden.
Van de (vereeniging van Ned- Gemeenten is eén
blief ingekomen, (waarin de mededeeling, dat door
die vereeniging ie IJmuiden was opgericht oen bureau
tot ierkrijgbaarstelling van visch .voor die gemeenten
die lid der vereeniging zijn. De prijs zal zijn 2 oent
boven inkoopsprijs, plus vrachtkosten voor de ge
meente waarheen de visch gezonden wordL
Voorzitter stelt voor om hiermee eens een proef
te nemen en met Baken, den vischkoopman, hier een
regeling te treffen.
De heer Vos vindt dat uitstekend, omdat de visch-
Icooplieden 10 centen winst per pond in rekening bren
gen en Baken dus de visch veel goedkooper zal kunnen
verkoopen. Allen voor.
Voorzitter stelt voor, om de gemeente in 3 stem.
districten te verdeelen bij die verkiezing van Geméén»
-teraadsleden, evenals dat Is geadviseerd voor de ver
kiezingen van Twèede Kamer en Plrov. Staten. District
1 zal zijn Callantsoog, II Groote Keeten en III Koegras.
Voorzitter acht het wenschelijk, de gemeente sieéds
'n 3 iwijken te verdeelen, A. B en C,- maar wil daar.
voor afwachten de le volkstelling en nieuwe numme
ring der gebouwen Allen voor.
Goedgekeurd wordt, ide kasgeldleening thans f 8000
verlagen ïtot f 6000 tegen ten hoogste 6 pet
Aan ae iorde is punt aanschaffing schoolpantoffefs.
Geschreven is pan de hoofden der scholen te Julia-
naqorp openbare school te 't Zand, bijzondere school
te 't rZand, waar kinderdn uit de ,gem. Callantsoog
schoolgaan, en aan den heer Langhorst. Gezamenlijk
waren .voor deze kinderen noodig 15, 9. 32 m 81
paar pantoffels, (tezamen 137. De gemidciedde prijs be.
draagt f 2.10. maakt f 287.70.
De meerderheid van B. en W. stelt voor, tot aan*
üider-i
con»
Juliamdorp
school gaan, izoo moeilijk 'is.
De heer Vos bejammert het, dat de heer Kruisveld
van opinie veranderd is. De controle toch acht spr.
waar de ihoofden der scholen hun de hulp hebben
toegezegd, zeer gemakkelijk, desnoods kan voor elke
school een (raadslid de controle op $ich nemen Spr.
wijst er op, dat de raad van Zijpie besloten heeft pan'
toifels aan le schaffen en dat onze kinderen die daar
school gaan, daarvan niet zullen wordein uitgesloten,
maar dat zal Callantsoog toch pioden betalen. Moeien
die kinderen dan wel pantoffels hebben en andere
niet? Spr. bepleit met warmte de aanschaffing .van
Vschool pantoffels
De heer De Heer wijst er op, dat in verschillende
gemeenten schoolpantoffels worden aageschaft
en tl at het wel aardig zou zijn, als ook "Callantsoog
meedeed. Spr. acht het echter niet noodig. Hii wijsl
er op, dat een lÖJal kinderen pantoffels hadden en
een 28.tal sloffen en wanneer de ouders der an-
-dere kinderen 'het nu zoo noodig achtten, dat ook
die wat aan hun voeten hebben, dan is het heelgt,
maal geen -moeite, om zelf zoon paar sloffen te maken
van oud (pilou of iets dergelijks. Spr. is met het oog
op de igem.Jinantiën tegen de uitgaaf voor school
pantoffels, noodzakelijk als het js zuinig met de uit
gaven te zijn.
De heer Vos acht de aanschaffing noodzakelijk en
het bedrag jacht spr." geen bezwaar, terwijl hij het
ongewenscht pcht, dat er tusschen de 'kinderen ver
schil Is, wat hun sloffen betreft. Spr. wijst 'op het besluit
van den gemeenteraad van Zijpe en vindt, dat zij
daar meer democratisch zijn dan 'hiér. Wat den heer
De Heor de ontboezeming ontlokt, dat vrijzinnigheid
niet moet entaarden in te groote vrijgevigheid.
De heer Vos had niet gedacht, dat de heer De
Heer zich hiertegen zou verzetten, maar had Wel ver-
-wacht, dal bij zou komen met een voorstel om al
leen de prme kinderen van pantoffels te voorzien. Nu
hij echter bet heele voorstel overboord gooit, wil spr.
er op wijzen, dat hij gaarne zijn" tijd wil opofferen
gm hier (als wethouder zijn werk, Je verrichten, maar
als de theeren alles afstemmen, dan is het maar beter
dat spr. heengaat; en één van de heeren. hier zelf
komt te zitten. Hij heeft er geen lust in om niets te
kunnen bereiken. Dan trekt spr. zich terug.
De heer Hollander wijst elrop, dat het zelf maken
van sloffen niet zoo gemakkelijk zal gaain, terwijl de
verworpen; vóór .de hasren Vos, Hollander en Boontjes. I
Op een vraag van den heer Vos ,of er contijole
wordt uitgeoefend op het gehalte van de consumptie-
melk deelt voorzitter roede, dat hij gloor heer
Fellinga zoo nu en dan steekproeven Iaat hqudetn.
Het resultaat was niet ongunstig Spr. noemt eenge
halte van 3.20 en 2.80.
De heer Vos vraagt, of er altijd voldoende drink
water in school ls, daar de kinderen bij de menschen
moeten komen drinken.
Voorzitter zegt dat hij de zaak zal onderzoeken,
maar eigenlijk niet begrijpt, dat de menschen bij
den heer Vos hierover klagen. Laten ze zich tot spr.
wenden.
De heer Hollander vraagt of de commissie voor
het prikkeldraad al reeds verslag heeft uitgebracht.
Dit is nog niet geschied, zegt voorzitter, maar zal
spoedig gebeuren.
De heer De 'Heer spreekt er zijn teleurstelling
over uit, dat onder aan de memorie t van toelich
ting over deze vergadering vermeld staat „dat B.
en W. met het oog op den papiernood niet alle be
scheiden den raadsleden kunnen thuis zenden, maar
de stukken drie dagen te voren ter inzage liggen.
Spr. had deze memorie juist met zulk een genoegen
ontvangen en wijst op het hoogst moeilijke voor de
raadsleden die ver af wonen om naar het ra'adhuis
te moeten gaan om de stukken in te zien. Spr. acht
het schrijfwerkniet zoo groot van omvang of den
raadsleden kan steeds zulk een memorie worden
thuis gezonden..
Ook voor de heeren Ho, i and er en Boontjes is het
weer een verzuim van e i halven dag, als zij de
stukken moeten komen inzien.
De heer Vos dacht, waar de heer De Heer zoo
voor bezuinigen is, dat hij dat ook thans zou wen
schen. Voor Boontjes en Hollander zal spr. wel zor
gen als er iets is, dat niet door den beugel kan, zal
hij ze wel waarschuwen. Dat kan (Kruisveld met u en
Sleutel doen.
De heer Ruitenburg: En ik dan?
De heer Vos weet daar blijkbaar geen raad op.
Voorziter doet toezegging, waar de heer De Heer
zoo bescheiden in zijn eischen is, om steeds zulk een
memorie te zenden. Spr. had de bedoeling niet best
begrepen.
Hierna sluiting.
In ..werkelijkheid/ behaalden zijl echter, zooals thans
CALLANTSOOG.
De verboden toegang op het Rijkswerkspoor in de
duinen van Jhr. Van de Poll alhier is in de Tweede
Kamer ter sprake gekomen bij de behandeling der Wa.
terstaatsbegrooting.
Bij art. 56 spreekt de heer Staalman (neutr.) over
een verbindingsweg in dte duinen tusschen Callants
oog en Petten. Hij vraagt, hoe staat't met het recht
van den staat op dien grond.
De minister, de heer König, zegt, dat het werkspoor
heer Vos zegt, dat waar de arbeiders al hun kleeren
geheel afdragen, zij vprplicht zouden zijn voor slof
fen nieuw pilou te koopen tegen f 2 per eL
De heer Hollander doet het voorstel, om alleen de
arme kinderen .pantoffels te geven óp dit over te
laten aan B. en W.
De heer Sleutel heeft met bjelangs telling hét débat
gevolgd en spreekt er zijn spijt óver uit, dat de heer
Vos. er politiek bij haait Spr. kan met het voorstel
niet meegaan, imet het oog op de financiën. Wij moe.
jen in idieze „woorzichtig. zjjn, veel H.O. toch is er
in deze gemeente niet te irunen, weinig kapitaal
krachtige menschen als (hier wonen.
De heer iVos zegt, dat de vrijzinnige raadsleden)
dit voorstel hadden kunnen verwachten, het staat op
ons program. En toen wijmet u het werkprogram
hebben opgemaakt, had u moeten zeggen, dat u hier
niet vóór .was, dan hadden wij ons er niet voor ge-
doend om .uit onze fractie een wethouder te laten
kiezen
J>e heer De Heer wijst er op, dat het bedrag dat ge
vraagd wordt, te drukkend is.
De heer Vos fneent juist, dat de heeren het hiér
niet willen om dat men net elders wel wil..
De heer De HeerDan denkt u ^glad .verkeerd.
De heer Sleutel: Gissen kan missen. Het is enkel
om het financieele bezwaar.
Ook ,de heer Ruitenburg acht de uitgaaf te groot
en acht het eveneens onbillijk, om einkete kinderén
pantoffels te geven.
Het voorstel <,om aan alle kinderen pantoffels te
versbekken, wordt verworpen niet 3 tegen 4 stemmen.
Voor de heeren Vos, Hollander en Boontjes.
Het voorstel-Holiander wordt eveneens verworpen
-toet 3 Regen 4 stemmen- In dezelfde samenstelling.
Van .den Jieur Hollander was het voors.el ingeko
men, om het presentiegeld te verhoogen tot f 5 per
vergadering, en dit ook te betalen voor commissiever
gaderingen-
Voorzitter wijst er op, dat dit laatste volgens de
wet niel mag en dit dus moet worden afgewacht, tot
hierin eenige 'verandering komt
De heer Sleutel zegt, dat de begrooting ,yoor 1920
pas is .vastgesteld gn daarbij het presentiegeld is Jje-
paald op 4 3. Het gaat niet aan, om dat nu dirept
alweer te -veranderen en een dergélijké vrij hoogé
uitgave in het leven te roepen.
De heer Vos stelt voor, f4. fa is misschien wat
hoog, maar .waar de arbeidersraadsleden bij verga den
ringen f 5 a f 450 verzuim hebben, is I 4 vergoeding
toen niet te veel.
De heer De Heer 'meent, dat een voilé dag Vérzuim
niet f%el zal 'voorkomen- Spr. wil voor de commissie
vergaderingen een verandering in de wet afwachten én
zoodra dit mag. daarvoor vergoeding gevenpok voor
de zittingen van het stembureau. Het presentiegeld nu
verhoogen, wil Spr. niet; dat had bij de begrooting
moeten gebeuren en de heer Hollander- dié zélf lid
der commissie van de begrooting was, had daar maar
om moeten denken.
Na eenige cüscssuie werden de voorstellen van Hol
lander zoowel als van Vo6 met 3 tegen 4 stemmen
van den Waterstaat bij Callantsoog over particulieren
grond loopt Spr wil angaan, of aan "bezwaren kan
worden tegemoet gekomen.
CULTUUR VAN SUIKERPENEN.
Omtrent den cliltuur van suikerpenen in de land-
bouwpolders van Hollands Noorden, werd ons van
bevoegde zijde het volgende medegedééld, Hét zaad
had na de uitzaaiingen veel last van de droogte, zoo
dat een deel niet tot ontkiemen kwam; het jonge gewas
leed van 'het ongunstige zomerweer, wat nadaelig op
Verdter js gebleken, dat het mjRsbureau ae comroie
verwaarloost* .heeft De gemeentebesturen gavên op
aan het Rijkskantoor, hoeveel vet zii verzondfen, fle
vetsmeïters berichtten aan het Rijkskantoor hoeveel
vet zii ontvingen. J>eze bedragen moesten kloppen.
Toen Jet vetbureau achter raakte pret dte administratie»
«taakte ^ij eenvouflig.de controle De verschillen wer»
dfeu afgeboekt
Dit Jieeft tot velerlei misbruik aanleiding gegeven.
Het rapport der enquete.oommiasie zegt verder, dat
dfi hoofdinspecteur van het kantoor, de neer Sietsema
was, iemand die vroeger in dienst was geweest bij
een smelterij en daarmee financieel contact hield.
Ten slotte is nog gebleken dat het onderzoek van
den regeeringsaccountant naar de administratie van
het kantoor zeer oppervlakkig is geweest
Het Rijkskantoor voor Vetten is de eerste ,prisisia,f
stelling, welke door de Grisis.enquetecommissie ..onder
worpen is aan een algemeen onderzoek, het gehéélé
beleid omvattende.
Welke onthullingen zal de emquete naar het algemeélo
beleid der andere crisisinstellingen brengen?
NIEUWJAARSSTUKKEN.
Met het oog op den grooten toevloed van poststuk
ken bij de jaarwisseling wordt het publiek verzocht,
voor het binnenland bestemde brieven, briefkaarten
en gedrukte stukken, als prentkaarten, naamkaartje»
en circulaires, welke men bij voorkeur op 1 Jan.
wenscht te doen bestellen, te voorzien van twee élkaar
schuins mjdende strepen getrokken, over de geheélé
adreszijde en die ^tukken reeds gedurende hét tijd
vak van 23 tot en met ,27 Dec. ter post te jjezoigen.
Zjj kunnen dan tijdig voor de bestelling worden ge»
reedt gemaakt, blijven tot 1 Jan, op de kantaren bewaard
en worden zooveel mogelijk op dien dag in de ba.
stellingen opgenomen.
HET BOMMEN WERP EN IN ZEELAND.
Naar wij vernemen, heeft' dp Britsche regiering aan
de Nederlandsche doen weten, dat een nader oud ér-
zoek ia zake het werpen van bommen uit vliegmachi
nes op Cadzand (25 Augustus 19l7), Sluis (1 October 1917.
15 Augustus 1918), Axel (7 November 1917). Sas van
Gent November 1917, 20 Mei 1918). Hoek (17 Fe,
bruari .1918), St. Anna ter Muiden 117 Februari 1918J.
Koewacht (20 Mei 1918) em Aardenburg (22 Junil918J
haar tot de overtuiging heeft gebracht, dat deae aan-»
vallen aan Britsche luchtstrijdkrachten zijn toe te
schrijven. De Britsche Regeering heeft haar leedwézcn
over het gebeurde betuigd en vergoeding aangebodén
voor (d© toegebrachte schade
Een aller.aardjgst denkbeeld is ter Amsterdamsche
Bteurze pan het rollen gabtacht. Men wil ter Beurze
niet achterblijven bij dje algemeene offervaardigheid
ten .opzichte van het noodlijdende Weenen. Eli zoo
circuièeren daar nu lijsten, waarop royaal geteekend
wordt, zoov,|el met geldbedragen als voor goederen.
Ald(us hoopt men zoo spoedig mogelijk een eigen
transporttrein naar Weenen uit te rusten, aangeduid
als dé „Amsterdamsche Beurstrein".
De initiatiefnemer b.v. stelde een Wagon havermout
disponibel Men hoopt zoo met spoed een heden trein
te kunnen uitrusten.
EEN GRIEZELIGE SLAAPSTEê.
Dezer 'aagen moest ie TLuiembiOrg een "Tijk' naar teen
anaere piaais vervoera worüen. ~£r wera op een aorp
overnacht en men ging den volgenden morgen yera
der. Plotseling hoorde de koetsier zingenaan schijn
dood denkende, liet hij alles in den steek om poj-
litie tè halen.
Wat was er gebfcurd?
's Nachts had iemand, die waarschijnlijk, te veel
gedronken had, de lijkkoets als slaapstee gebl-uikt. Door
het hervatten van den rit werd hij' -wakker en begon
te zingen. Toen de zenuwachtige koetsier aan "dein haal
ging, werd hem door den zanger nog wat toegeroepen.
de ontwikkeling en de suikervorming werkte, door
eon en ander waren de resultaten middelmatig. De
opbrengst bfedroeg 28 a 35000 Kg. per H.A., terwijl
het suikergehalte van 14 tot 16.5 pet. liep. Betaald'
werd f 30 pte ,1000 Kg. bij een gehalte yan 15 pet. met
20 cent mfeer of minder voor rikte 1/10 procent boven
tof beneden dit gehalte
BURGERBRUG.
Dte hteer A. Kramer, onderwijzer alhier.i s benoemd
aan §éhooln o. 8 te 'Helder.
BARSINGERHORN.
Tot directeur der Onderlinge Brandwaarborg Mij. te
Bansingerhorn is benoemd de heer J. Kossen te Bar-
singerhorn.
OUDESLUIS.
De heer S. Tuinstra, onderwijzer alhier, is benoemd
aan school no. 8 te Helder.
PASTOORSINVLOED.
M enschrijft uit Haaksbergen aan het Volk:
In de raads-vergadering van 16 December kwam
o.m. aan de orde het benoemen van een gemeente
secretaris. Uit de 10 sollicitanten was door B. en
W. een aanbeveling opgemaakt van twee personen,
beide katholieken. Een der twee fungeert als waar
nemend secretaris. Het is een ijverige werkkracht,
met uitstekende aanbevelingen, die evenwel niet
in de gunst stond bij den pastoor. Hij werd ge
plaatst als no. 2 op de aanbeveling. Bij de behan
deling van deze zaak in den raad werd door onzen
partijgenoot Temmink het Dag. Best. in staat van
beschuldiging gesteld en aangetoond dat het han
delde in opdracht van den pastoor.
Maar niettemin kreeg de pastoor zijn zin. Met 5
tegen 6 stemmen werd het pastoorsvriendje be
noemd. De raad bestaat hier uit 8 r. k., 1 lib., 1 plat
telander.en 1 S.DjV.P.
EEN ERNSTIGE BESCHULDIGING.
De crisisenquetecommissie heeft, naar de ..Tel." ver
neemt, het beleid yan het Rijkskantoor voor vetten
nagegaan en is tot conclusies gekomen, die eem scher
pe vtroordeeling van {ten handel pu wandel van deze
instelling zijn.
Elke Kg vet in den distributietijd door Nederland
gébruikt, heeft aan de Regeering. en dus aan net volk,
zestien cent te .veel gekost, omdat het betrokken Rijks
kantoor nooit op die gedachte is gekomen, te doen
controleeren, hoe die (winsten van de smelters waren.
Aan déze wilde men een winst van 10 cL per Kg.
geven. De prijzen (van rauw vet van de regeering te
koopeai en van gesmolten vet aan haar te leveren
werdén ml. aldus vastgesteld dat een winstmarge van
10 et per Kg. bleef.
maar dit hielp niet Daarna sprong de ongewone pas
sagier op Hen bok,' en bracht het lijk verder. D°
politie jewam en loste het raadsel öp.
MASSATABRICAGE VAN WONINGEN.
In de algemeene vergadering der Maatschappij
van Nijverheid, in Juni j.1. te Arnhem gehouden,
was een der voorname onder.verpen aan de orde het
woningvraagstuk, dat tot uit een uitgebreid debat en
de aanneming van een motie leidde, die ter kennis
van de regeering werd gebracht. In de daarop den
25en September gevolgde vergadering van directeu
ren heeft de voorzitter, dr. F. E. Fosthuma, de vraag
andermaal te r sprake gebracht, 'wat wederom
leidde tot een bespreking van het denkbeeld der
directeuren A. Heldring en P. H. van Groningen,
dat een onderzoek zou worden ingesteld in hoever da
werkwijzen der groot-industrie van toepassing zou
den kunnen zijn bij den bouw van woningen, ten
einde daardoor tot een besparing der bouwkosten ta
geraken. Aan beide directeuren werd opgedragen da
zaak nader uit te werken met medewerking van ter
zake kundige personen, waartoe zij zich in commis
sie hebben vereenigd met de architecten dr. H. P,
Berlage en ir. D. F. Slothouwer.
In het Tijdschrift der Maatschappij brengen than»
genoemde heeren rapport uit. In verband met da
door hen in studie genomen vraag, begrijpen zij
onder woningbouw niet den bouw van arbeiderswo
ningen alleen, maar allen huishouw, uitgezonderd
dien, waarbij de uitdrukkelijke eisch gesteld wordt,
dat het gebouw den indivudueelen stempel draagt,
hetzij van den ontwerper, hetzij van den bewoner
dan wel van beiden.
Voor de toepassing der massaproductie is noodig,
dat de woningbouw georganiseerd en gestandaardi
seerd worde, zoodat normaliën vastgesteld kunnen
worden voor de elementen, waaruit de woningen
zullen kunnen worden opgebouwd en de productie
van deze elementen kan worden opgevoerd tot zoo
danige cijfers, dat inderdaad van massaproducten
kan worden gesproken.
Het is dus noodig te komen: le. tot standaardi
satie van woningtypes; 2o. tot normalisatie van de
elementen, waaruit de woning zal worden opge
bouwd; 3o. tot centrale leiding bij den woningbouw
ever het geheele land.
Bij den vooruitgang op bijna elk gebied der pro-
ductie is de woningbouw zeer achtergebleven. Be-
halve dat elke woning op de plaats zelf uit zeer
kleine (elementen Igeheel in handenarbeid wordt
opgebouwd, heeft ook bij het ontwerpen daarvan
een groote verkwisting van arbeid plaats, doordat
I haast elke woning afzonderlijk ontworpen wordt Het
