ft PLANTENBOTER
WOENSDAG Dl DECEMBER 1919
62ste Jaargsog No. 6942.
Na het eerste Vredesjaar.
DE VERBORGEN VALLEI
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
Uitgevers TRAPMAN Co.
SCHAGEN, LAAN D 5. Int. Teleph. No. 2a
In verband irfel de vernieuwde en
zeer sterke verhooging der papier-
prijzen, de ons bij colleclM contract
voorgeschreven groote loonsverhoo-
gingen van ons personeel, den ver
korten arbeidsdag, de zeer verhoogoe
expeditie, drijfkracht enz., zijn wij
gedwongen vanaf 1 Januari 1920
onzen abonnementsprijs met 15 Cent
per drie maanden te Yerhoogen.
Wij maken onze abonne's tr op
attent dat bij vooruitbetaling der abon
nementsgelden (opzenden per post
wissel) de beschikkingsonkosten ko
men te vervallen.
DE 11TG.
VOEDZAAM HEERLUK VOORDEELIG
Am u p» uuto St0™;;1»
'"K
"fa
Alicicci Nienws-
Mal
Dit blad verschijnt viermaal per weekDinsdag, Woensdag,
Donderdag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur wor
den ADVERTENTIËN in het eerstuitkomend nummer geolaatst.
Prijs per 3 maanden fl.40. Losse nummers 6 cent AD VERTEN
TIÉN van 1 tot 5 regels f 0.80, iedere regel meer 15 cent (bewpsno
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimtejserekend
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Toen op 11 November 1918 do wapenstilstand gec
sloten werd, die een .einde zou maken aan de weréld-
worsteling, was de algemeene Opinie, dat het nu
niet zoo heel lang meer zou duren met de algemeéné
ontwrichting v&n .heel bet leven.
Er kwam nu immers Vrede 1
Welnu, die Vrede is Pr. Dat wil zeggen, dat men in
Versailles een document heeft opgesteld, dat Duitsch-
land,wtel verplicht was te onderteeken.ea.ftn, dat, alles
wet beschouwdDuitsctuand s doodvonnis is, zij het
dan ook krachtens voorwaardelijke veroordeeling..
En zelfs die vrede is nog niet in werking getreden
en sterker nog: verschillende vijanden der Entente
iwieten nog jifet eens, hoe de voorwaarden zullen
luiden, waarmede zij genoegen zullen hebben te némén
De Vereenigde Stalen van wie in de eersté plaats
het 'geld en het crediet moet komen, noodig om
Europa weer op de boenen te helpen, doen voorloopig
nog niets, omdat hun Senaat het verdrag en het plan
voor den- Volkenbond niet goed genoeg vindt.
Ziedaar den vrede, dien wij een jaar geleden vrij.
wtel in ons bereik waanden.
ÜL 1Vt i J 1
Van herstel valt "het economisch leven is dan ook
in de verste verte geen kwestie. Noch bij de ovér-
winnaars, noch bij ae overwonnenen, noch. zelfs bij dj
neutralen
Overal heerscht onderproductie en de paar landen,
die nog in staat zijn geweest, zooveel te produceeren.
dat zij op grooten schaal kunnen 'uitvoeren, blijken
ten slotte ook niet in staat te zijn, dit te doen.
Eenerzdjds omdat de scheepvaartgelegenheid ont
breekt zoodat bijv .in Australië en Zuid_Amerika vleesch
en graan in enorme hoeveelheid aanwezig is, dat niet
Vervoerd kan worden.
Zoo zelfs dat men in Argentinië locomotieven met
to a i s Stookt, omdat irt weerwil vall de mindere
Verbrandingswaarde mais toch goedkooper brandt
stof is dan steenkool.
-ductielanden rekenen, nog minstens het dubbele komit
zooals voor Frankrijk met een koers van 50 pet.
der nominale waarde of van het tienvoudige, zoo
als voor Duitschland, welks mark nauwelijks zes cent
waard is
De toestand is dus uitermate gevaarlijk.
Het eene deel van de wereld ..bulkt" van het gél'd
én hoort zijn „zolders kraken" onder de last der
voorraden. Het andere heeft geen voorraden en sléchts
g'jdeprecieerd bijna waardeloos geworden geld.
Het ergste is, dat hij', die gaarne zou willen leveren,
die zijn voorraden wil opruimen geen koopers vindt.
En zoo «r al een koopkrachtig genoeg .zou zijn, de
transportgelegenheid ontnreekt.
geld
achteruitgaan, dat op de hooge prijzen, die de pro
|en bovendien elk land forceerde veel méér gél'd in
omloop te brengen, ,dan noodig en met den werke.
lijken toestand der staatsmiddelen in overeenstemming
ware geweest.
'De specialiseering der productie ,(H.H. sociaaldemo
craten gelieven dit als de eerste phase van hun hoog
geroemde socialisatie te beschouwen, aangezien tijdéns
den oorlog alles jverd opgeofferd aan "net eene al
gemeen© doel, het eene algémééné nut in ''élk land,
n.1. het winnen van den strijd I) heeft elk land Vrijwel
aan den rand van den ondergang gebracht.
De gewone artikelen van uitvoer,, waarmede de noo-
dige invoer werd betaald, ontbraken bijna overal en
blijven nog geruimen .tijd ontbreken. In plaats van
goederen stuurt men geld of"vraagt men krediet
Hiet een zoowel als het andere heeft tengévofgé
dat de betalingsbalans, die vroeger voor bijna alle
landen van ©enige economische ontwikkeling normaal
gunstig placht te zijn, zoodat elk land bij het opmaken
van zijn jaaroverzicht toch nog altoos iets bleek te
hebben verdiend, voortdurend slechter wordt.
Steeds meer "bankpapier moet men afstaan en steeds
minder wordt de hoeveelheid waren die men voor
dat meerdere geld krijgt. Steeds minder wordt dus de
waarde van dat. papierengeld, dat men vrijwel ad
libitum kan drukken. Dat wil zeggen: steeds duurder
wordt alles wat men voor geld koopt.
Niet duurder wordt wat men ruilt.
En het schijnt ons dat dit geer kardinale punt in
een oude jaarsbeschouwimg niet mag worden vergeten,
hoe vaak het ook in economische artikelen over het
hoofd wordt gezien.
Als de proauctie van A. door de waardedaling en
den achteruitgang der koopkracht tan het geld van
fl. 10 op 25 is gekomen, dan is dit een nadeel voor
iedereen, die ,de waren van A. noodig heeft dpch er
er slechts £L 10 voor kan bestedén, terwijl,.A. nu fl. 25
vraagt.
Maar voor iedereen die produceert en in staat was
ook voor zijn voortbrengselen zooveel meer te vra
gen, blijft afles bij het oude.
De tien gulden, die hij placht te besteden, heetén
thans „vijf en twintig" en voor die vijf en twintig koopt
hij hetzelfde ais vroeger voor tien.
Natuurlijk gaat dit niet op over Mo geheele Iiiniei
Er 'zijn tallooze uitzonderingen.
Alle personen, die uit den aard van hun beroep
burgemeester, .dominee, arts. -advocaat en Jaten wij
ook ons zelf niet vergelenjournalisten ep letterkundi
gen geen directen invloed kunnen uitoefenen op
de loonmarkt, die niet tot een militante vakvereeniging
behooren, kunnen zelfs bij een verhoogd salaris niet
meer zoo leven, als vroeger. Renteniers piet één ka
pitaaltje „veilig" a 4 pet. belegd, zijn armoedzaaiers
geworden met hun op. der oude koopkracht ge.
slonken inkornentje, nu Nederlandsche 4 pet. leeningen
op .70 of daaromtrent staan en alles zooveel duurder
^werd.
Maar al wie produceert voor de algemeene markt,
of hij groenten, huizen, zuivel, steenkool, of wat dan
ook voortbrengt, krijgt zooveel meer dan vroeger dat
hij van de verhoogde prijzen van wat hij noodig
heeft praktisch niets merkt.
Alleen: hij houdt van zijn zooveel vergroot inko
men nauwelijks of in het geheel niet zooveel over,
dan vroeger van het zooveel kleinere.
,;r. J. yrf T
door HUBERT FOOTNER,
voor Nederland bewerkt door L. ALETRINO.
Uitgave van W. DE HAAN, Utrecht.
17.
Waarom ook niet?" zeide zij. „We gelooven wel,
dat u goed met ons wilt. .Maar u bent nu eenmaal
een blanke. Oh! Ik kan het niet zeggen, zooals ik het
bedoel. Als de -blanke hier komt, dan js hij hier wel
dra de meester, ook al wil hij het niet. U heeft vele
gedachten, die zij jiiet kunnen verstaan blankeng©-1
dachten, en uw oog is sterker dan het hunne. Zij
trachten evenzoo te zijn als u, en dan zijn zij niets".
Rali hZ m tol een der hunnen maken!" riep
„Dat heb ik blanke mannen zien doen", antwoord
de Nahnya meedoogenloos. „Wanneer zij ook gaan
volk1 h^^rJ1 ai' ali? ,Ilwiianen, veracht het roodo
1 J?6 blanken laten het hoofd hangen en
loeren op zij als geslagen honden. Zij kunnen nooit
vergeten, dat zij eenmaal blanken waren en als
blanken leefden. Dat is nog erger".
iRalph luistend in zijn verlangen om haar te over
tuigen, ternauwernood naar wat zij zeide Wan
neer je het dan niet goéd vindt, dat ik hier' blijf,
m J buiten h6t dal «aan wonen",
zeide hij. „Je hebt hen nu op weg geholpen: je zou
ze nu en dan nog eens kunnen opzoeken. Ik zou weg
blijven"
Zij schudde het hoofd. „Het is dwaasheid", mom-
Pelde zij. „Als. je mij trouwt, lachen andere blan
ken je uit, en noemen je niet-wijs. En als de blanken
«e schouders over je ophalen, zul je nooit een groot
{ban onder hen kunnen zijn. En dan zullen er ook
manke vrouwen hier komen. Blanke vrouwen haten
'nij, en jou zullen ze haten, omdat je mij genomen
{tobt. We zijn altijd alleen. Je krijgt genoeg van me.
u, ik weet het! En als ik- kinderen heb, rust op hen
een vioek aIs op mijl" Z1j verhlef haar 8tem; de
smart werd haar eindelijk te hevig. „Ik kan het niet
Z66genl Wat heeft het ook noodig! Het Is ver
Zoo staat de particulier er voor: hier, bij de neu
tralen, daar bij de overwinnaars, ginds, bijl de over
wonnenen.
De producent, als werkgever of werknemer, ging
er nominaal op vooruit, doch blijft feitelijk in zijn
oude doen.
De man, die vast_gesal&rieerd werk doet of leeft
uit 'de opbrengst vaai vroegere werkzaamheden, om
het even of hij rentenier of gepensionneerdé is, ging
er belangrijk op achteruit.
Dit zijn de feiten waarmede de wereld in de ko
mende jaren rekening zal moeten houden.
De middenstand let weL, dat wij het woord „han
deldrijvende" er niet aan ..toevoegen is bezig te
verdwijnen.
Renteniers en gepensiomneerden zullen géd won
gen worden zich aan te passen aan den nieuwen tijd
en dus of weder geheel in de gelederén dér prodiu
centen te Iroden, of hun inkomen door arbeid aan
te .vullen.
Noch het een, poch het ander kan In het belang
zijn van hen, die op het oogenhlik op de arbeidsmarkt
zijn en die de bekorting van den werktijd hebben door
gedreven, Niet om in de eerste plaats zelf méér
vrijen tijd te hebben, werden er in Engeland geen
arheiderscommissies opgericht om den werkman aflei
ding te bezorgen in de vrije uren, die hijzélf niet weet
te vullen ll - doch uitsluitend om den werklooze een
itans te geven, nu er twee of vier ploegen noodig
zullen zijn in menig bedrijf?
Ons land als zoodanig kan tevreden zijn, wat de
internationale relaties betreft.
Het geblaf van een paar Belgische krantjes te
kwader ure ondersteund door sommige regeeringspere
sonen in. Havre, speciaal door Paul Hymans. die door
zijn eigwi landgenooten spottend Paul Immens ;<fen
onmetelijk grooten Paul) wordt genoemd is koest
geworden.
Daarvoor heeft de conferentie in Parijs gezorgd.
Engeland heeft ongeveer evenveel Bélgén géhad. als
wij e,, de gefortuneeaxlen, laat ons aannemende betér
ontwikkelden, hooger staanden tevens, zochten het lie
ver in Londen, dan bij de „Kaaskoppen". Hoewel
dus Engeland om zoo te zeggen .„de eerste, keus"
heeft' gehad, was het zoo blij als 'n Engelsche engel,
maar kan zijn, toen de logés naar huis gingen Bij
d© Engelsche gedelegeerden in Parijs bestond dus één
zekere vooropgestelde qpinie, die er toe léiddé, évén-
tueele aanspraken van België niet eens, doch herhaal
delijk op een goudschaaltje te wegen.
I>e Amerikanen waren ons minstens evengoed gei.
zind omdat het FranschJBelgisch gedoe er zooveel toe
heeft bijgedragen de vredesonderhandelingen té bé-
moeilijken.
Het resultaat van de anti.Hollandsche propaganda
in Brussel en Antwerpen is dus vrijwel nihil.
T©n aanzien van Engeland is commercieel alles in
orde en het feit ,dat zoowel Engelsche als Amerikaan-
sche dagbladcorrespondenten gedurende den oorlog hier
werkzaam waren, heeft natuurlijk ten gevolge gehad dat
zelfs in kringen, waar men Holland s permanente neu-
keerd. Blanken moeten blanken, en rooden ook roo-
den trouwen. En ik, ik ben geen van heiden ik
moet alleen blijven!"
Haar laatste woorden doorvlijmden Ralph het hart.
Hij boog zich naar haar over. Nonsens!" barstte
hij uit. „Ik word razend, wanneer je op die manier
spreekt! Ze hebben je dol gemaakt! Neen jouw
schuld is het niet! De heerlijkste vrouw die de he
mel ooit schiep, alleen blijven. Dat kén niet. I kheb
je lief, met alles wat in me is. En jij 'je houdt ook
van mij maar je aarzelt. Wat komen al die dingen
er op aan? Als je van me houdt, trouwen we. dan is
toch alles goedr'
..Ja ik aarzel, antwoordde zij snel. Zij had haar
Zelfbcheurschinfi thans geheel herkregen. ,.Ik bén 'n
arm, Indiaansen, meisje. Een blanke, een dokter, vraagt
mij, zijn vrouw te worden .Dat is een groot ding voor
mij. Ik aarzel .Maar nu weet ik het. „Ik zal liet niet
dolen."
„Antwoord me kort en goed," riep Ralph. ,Houd
je van van me?"
Er was ©en stilte als die tusschen het geopend en
hiet gesloten worden van een deur,. Ralph, alle ze
nuwen gespannen, staarde naar het antwoord, dat van
haar lippe„ zo ukomen. Hjj hoorde hqar diep ademhalen.
„Neen 1" zeide zij.
De machte duidelijkheid, waarmee zij het woord uit
sprak, was onmiskenbaar. Hij viel terug in zijn kano.
en de twee booten dreven op eenigen afstand van Alkaar
voort. Mechanisch tastten zijn handen naar de dolboor-
den- Zijn wereld scheen rond hem in puin te storten.
Het "maanlicht leek banaal ön sentimenteel. Hij yoelde
geen smart, alleen een oneindige tegenzin in zijn
bestaan.
Nahnya werd ongerust over zijn lang jwygen.Waar
denk je over?" vroeg zij dringend.
tralitedt kwalijk had willen nemen, de oogeri zxjrn ge
opend voor onze moeilijkheden.
De Britsche erkenning van schuld voor de herhaalde
bommengooierij is daarvan een der bewijzen. Nog meer
echter het stichten van allerlei bankenen andere on
dernemingen in onze groote steden.
Maar de aanwezigheid des Keizers....
Ziedaar een zwak: punt in ons neutralitedtsharnas.
Zwak punt tegenover de Entente en tegenover Duitsch
land tevens.
Zwakker geworden nog, sedert de S.D.A I'.er Sanne®
in de Tweede Kamer naar aanleiding van Kautskvs
verzamelde documenten constateerde, aat de man die
tot dusverre voor ons land géén gevaar was, na dw
onthullingen er wél een was geworden.
Zoodat dus maatregelen moesten worden genomen
door de regeering.
Men neemt ons in de Ententelaixkn zeer kwalijk,
dat wij hem hier houden, al geeft men vaak toe. dat
uitlevering krachtens onze wet en hot yoLkenrecht on
mogelijk is.
In Duitschland neemt men het ons kwalijk, dat er
Zelfs ten onzent gedacht zou worden over de uitlevering
\an Heui. die tin fcmblcT pyi Duitschlands vroegere
groothad is en anderzijds, dat wij zooveel notitie nemen
van den man, dieDuitschland naar den ondergang
hielp ©n dien men liefst daar zelf zou willen vonnissen#
in plaats yan hem hier als landheer behandeld te zien.
Over de vaak besproken verhalen van neutraliteit»*
schennis in 1914 en 1918 hoort men niets meer en het
feit dat minstens éétn doch waarschijnlijk drie Neder
landers hooge posten zullen bekleeden bij den per
manenten Raad van den Volkenbond bewijst, dat het
wantrouwen .tegen Nederlanders vrijwel verdwenen is
en tiat zij althans bii de Ententeleden van dien
Bond. niet meer warden beschouwd als heele ot
verkapte medestanders van de Centrale Mogendhedén.
Dit Js natuurlijk zeer veel gewonnen. Al k het nog
lang niet genoeg.
De wereld Entente en niet-Entente moet
weten, dat Nederland met iedereen in vredé wil lévén
met wien het geen zeer ernstige aanleiding tot conflict
heeft
Onze krachtige houding ten aanzien der Bugische
chantage heeft natuurlijk veel goed gedaan. Vixxal in
verband met de opname der .vluchtelingen destijds.
Het vasthouden aan eigen wetgeving en volkenrecht
in .qua es lies van uitlevering, van torpedeering enz. enz.
kan natuurlük niet anders doen- dan den indruk ver
sterken .dat Nederland zichzelf wil zijn en er niet over
denkt uit medelijden of sympathie den een te bevoor-
deelen boven den ander.
Dit Js het eenig juiste standpunt, dat Nederland In
het centrum der verschillende invloeden kan innemen.
Dat het dit uit eigen initiatief en overtuiging doet,
is Teden Jot nog grooter verheugenis.
Maar bovenal is het een verblijdend feit, te mogen
constateeren, dat tallooze verbeteringen die in net
Statuut van den Volkenbond, die toekomstige werekH
grondwet, zullen moeten worden aangihracht reeds
voor dien zijn neergeschreven door landgenooten van
ons en dat die veranderingen en verbeteringen
ondersteund worden door mannen als Lord Robert
zijn stem was, klonk hem vreemd toen hij voortging
„Ik ben een dwaas geweest, dat is alles. Jij hebt je
niet het minste te verwijten." Hjj nam als oen auto
maat zijn pagaai. „Laten wij' teruggaan," zeide hij met
dezeifde kalme, vaste stem.
Even daarna sprak hij„Ik zal weggaan, zoo gauw
ik je moeder alleen kan laten."
„Ik kan haar arm verbinden, zeide Nahnya, 4lof zujn pijp tusschen de tanden.
Ahaweh kan het. Ik heb het haar geleerd."
„Best," antwoordde Ralph, „Eten vertrek ik morgen."
HOOFDSTUK XI.
Het vertrek uit de vallei.
Ralph wenschte bij zijn vertrek uit de vallei geen
gezelschap. Na wat gebeurd was, scheen het leven dag
en nacht naast Nahnya, zonder vooit haar blikken
even te ontmoeten zonder een woord meer té wissé-
len dan noodzakelijk was 'bij het inrichten van een kamp,
hem een uiterst geraffineerde marteling toe. Maar ér
was niets aan te doen. Nahnya zei, dat de tocht terug
stroomopwaarts te moeilijk was; zij,moesten een an
dere nweg nemen dan ze gekomen waren en dién
weg rinoest zij hem wtjzen
Charley zou meegaan, dat maakte ditmaal veel goed.
Den volgenden piorgen vertrokken zij. Wat rijn in
stinct betrof om smart te verbergen- kom Ralph ten
Indiaan zijin, als Me beste vertegenwoordigers van het
ras. Niemand had op zijn effen gelaat kunnen bespeu
ren ,wat voorgevallen yvas. Naturen als de zijne voe
ren slechts inwendigen strijd. Hij was zich ternauwer
nood bewust, van wat om hem heen voorviel.
Voor Charley scheen het vooruitzicht van een nieu"
we'reis niet weinig aanlokkelijks te hebben. Langzamer,
hand was do Indiaainsche jongen zich tegenover Ralph
op zijn gemak' gaan voelen. Zijn onbehouwenheid bleek
groote^dcels aanstellerij, waarmee hij op blanke vreemr
den indruk trachtte te maken. Hij sprak nu vrijuit met
Ralph in een zonderling mengelmoes van Engelsch en
Cree over datgene, waar hij belang instelde: overjagen
over beesten en over reizen. St Jean Bateésé, dié
met hen meeging tot de opening van de grot, bleef
aan Ralph's zijde, en gaf bii het afscheid duidelijk
blijk, dat het hem speet, dat de gast al weer wegging
„Ik kan hen allen voor mü wianem alleenihéar
niet," dacht Ralph bitter.
Voor het bd hen In zich opnam, sloeg Ralph nog
een laatsten bdk op het meer, met zijin groenen glans
als yan een pauwenborst, op de machtige bergen de
kruinen naar het zonlicht gehesen, op de glanzend
groene weiden ,met de witte berkenstammen. Ik laat
mijzelf hier achter," dacht hij. en grimmig klemde hij
Gedurende den langen tocht onder den bera door
sprak Ralph slechts eenmaal. Dat was toen rij deal
vogelverschrikker voorbij kwamen ,en hij vroor waar-
r die bier yas neergezet. Charley verklaarde, dat
hij diende om de wilde dieren op een afstand te hou
den. pc lichaamslucht van de kleerén was daartoe vol
doende. vut
Op de plek ,waar rij in het heengaan tjet laatst gekara"
peerd hadden m het woud, gebruikten rij een maaltijd.
arina haalde Nahnya met eén gebaar van veronu
schuldiging den blinddoek te .voorschijn,
l'l:Lh« f* "f noodiK'" Ralph, rood wordend.
xt i m wotcwq als een invalide."
Nahnya zag hem niet aan, maar vroeg rustiu
looft u, nooit meer dezen kant uit te Vomen P
j afltw?oldde Ralph oogenblikkeLijk
Hij had niet kunnen zeggen, hoe het woord han
op de bpea spjo^,. Miss&ien kwam het ïrï
die zoolang het hart nog slaat riek met i„-,t
dooden bij iemand, die liefhedfl
Ralph w©rd geblinddoekt. Toen hfi beloofde den
pekken, lieten zij hem de ar mén vrii
ijc,Ff 'kwamen zij vnl vbÜ
bqna aanle rivier gekomen waren. J
We zullen vannacht verder rei/*»„ v l
°*d"10 vo™' n ««o
Zij maakten hem wakker toen het
Ralph had ondersteld, dat zii aithnu*
Ierug zouden gaan langs den hemwi^
