Raad Yan öudkarspel.
De dingen om ons heen.
Vergadering van den Raad dezer gemeente op
Vrijdag 25 Juni. 's namiddags half twee.
Voorzitter de heer A. C. Kroon, burgemeester
Allen aanwezig.
Na opening van den voorzitter werden de notu
len van de laatste zitting gelezen en onveranderd
goedgekeurd.
Uit de ingekomen stukken bleek dat de goed
keuring was ingekomen op de geldleening voor
uitbreiding van het kerkhof, op het kohier hon
denbelasting. op de schoolgeldregeling, op de le
suppletoire begrooting 1920, groot f 21700, op de
leening groot t 1000 voor de restauratie van het
raadhuis, op de 2e suppletoire begrooting 1919,
groot f 5229.65. op de at- en overscnj'ijvingen, op
de regeling fot uitbetaling der onderwijzerssala
rissen. op de 2e suppletoire begrooting 1920 en op
het besluit oetreffende huurwaarde van de woning
van het hoofd der school.
Bericht is ingekomen dat de goedkeuring op het
besluit betreffende aankoop van grond voor uit
breiding van het kerkhot is aangehouden omdat
het onderzoek daaromtrent nog niet is afgeloopen.
Van Ged. Staten was een schrijven ingekomen,
waarin zij mededeelen met belangstelling te heb
ben kennis genomen van de beschouwingen der
betrokken gemeentebesturen over het denkbeeld
de gemeenten van den Langedijk met elkaar te
vereenigen. Zij zullen deze aangelegenheid thans
nader ter hand nemen en daarna beslissen.
In welken zin deze beslissing ook moge vallen,
het komt Ged. Staten thans reeds gewenscht voor
te berichten, dat het minder gewenscht is ook de
gemeente Sint Panèras in d* eventueel nieuw te
vormen gemeente op te nemen.
Ingekomen is verder de rekening van de N.V.
Spoor station—dorp Noordscharwoude, en een
dankbetuiging van de afd. van den A.N.G.O.B. voor
de verleende subsidie.
Ingekomen is een circulaire van den Ned. Bond
van arbeiders in het Landbouw-, Tuinbouw- en
Zuivelbedrijf, waarin verzocht wordt een regeling
te treffen voor eventueel verder voorkomende
werkeloosheid. In het adres werd de vrees uitge
sproken dat de werkeloosheid in den komenden
winter niet minder groot zal zijn dan in den afge
loopen winter, terwijl door de Regeering een
anaere regeling getroffen is dan welke tot heden
geldende was.
Wil men voor Rijkssteun in aanmerking komen,
moet men aan een vereeniging minstens 6 maan
den contributie betaald hebben, waarom geadvi
seerd wordt de arbeiders zoo veel mogelijk tot
aansluiting aan een vereeniging aan te sporen.
De raad besloot de gevraagde medewerking te
verleenen. Door allen werd net nut van aanslui
ting ingezien, niet alleen in het belang van de
betrokken personen, doch ook in het belang van
de gemeente.
Ter tafel komen hierna de volgende voorstellen
als gevolg van een mededeeling in de vorige ver
gadering gedaan, door den heer Paarlberg inge
diend.
Van het drankweer-comité was een adhesie be-
tuiging ingekomen op de voorstellen door den
heer Paarlberg Ingediend.
Art. 35 van de politieverordening te lezen als
volgt:
Het is den houder van een in art. 34 dezer ver
ordening genoemde inrichting verboden tusschen
10 uur 's namiddags en 's morgens 8 uur de daarin
genoemde localiteiten geopend te hebben, of be-*
zoekers in die inrichting te ontvangen of te
hebben.
Toe te voegen de art. 35a;
Het is verboden in een voor het publiek toegan
kelijke localiteit waarvoor een vergunning voor
den verkoop van sterken drank in het klein is
verleend sterken drank te verstrekken, toe te die
nen of te verkoopen:
Op Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag en
Vrijdag na des avonas U) uur en voor des mor
gens 8 uur.
Op Zaterdag na 12 uur op den middag.
Op Zondag, op erkende Christelijke feestdagen
en dagen waarop in de^gemeente openbare fees
telijkheden worden geh'ouden en op lotings- of
keuringsdagen den geheelen dag.
b. Het is aan een verkooper ran alcoholhou
dende dranken andere dan sterken drank, ver
boden om in de uitoefening van zijn beroep aan
een persoon beneden den leeftijd van 16 jaar al
coholhoudende drank andere dan sterken drank
te verstrekken.
c. Het is' verboden om personen beneden den
leeftijd van 16 jaar in vergunning of verloflokalen
dienst te laten doen
d. Het is verboden om personen beneden der
leeftijd van 16 jaar in.bierhuizen toe te laten, anders
dan onder geleide van een meerderjarig persoon
en toe te laten personen die in kennelijker! staat
van dronkenschap verkeeren
e. Het is verboden personen, omtrent wie door
den Burgemeester is medegedeeld, dat deze wegers
overtreding van art. 426 .of 453 van het wetboek
van strafrecht onherroepelijk tot minstens 7 dagen
hechtenis zijn veroordeeld, vanaf den dag waarop
die médewieeling is gedaan, gedurende 6 maanden
toe te laten in .eene voor het publiek toegankelijke
lokaliteit, waarvoor vergunning voor den verkoop
van sterken drank in het klein of een vergunning
voor den verkoop van alcoholhoudenden drank
anderen dan sterken drank is verleend.
De boete op overtreding te verhoogen van f 25
op f 100.
Tevens wordt voorgesteld bij algemeene veror
dening vast te stellen dat verlof voor den verkoop
van alcoholhoudende andere dan sterken drank
alleen kan worden verleend in een lokaal meteen
oppervlakte van minstens 40 M2. voorzien van vol
doende lucht en licht nader te bepalen.
Waar B. en W. in de gelegenheid waren gesteld
vooraf de voorstellen onder oogen te zien en ook
aan de leden van den raad vooraf een afschrift
was toegezonden, zijn de voorstellen door B. en W.
behandeld, met gevolg dat zij meenen te moeten
voorstellen op alle punten afwijzend te moeten
beschikken, omdat zij, zoo de^lt de voorzitter mede,
het aannemen van deze punten voor deze ge
meente niet noodig achten.
Alleen zouden zij, wat betreft het laatste punt,
een verordening uit een andere gemeente willen
opvragen om binnen korten tijd. voor te stellen
een zoodanige bepaling vast te leggen.
De heer De Groot vraagt waarom het noodig is
om zoodanige krijgsartikelen te maken, het is voor
deze gemeente niet noodig. Hij voelt er dan ook
niets voor. In deze gemeente staat het er niet zoo
voor wat het misbruik betreft. De vr^je Zaterdag
middag daar is hij niet voor.
De neer Sehrleken begrijpt de bedoeling niet,
omdat volgens zijn oordeel het drankmisbruik er
niet door zal verminderen.
Zeer lastig zal het zijn, omdat in vele gevallen
permissie moet worden gevraagd.
De heer Paarlberg vraagt, wat de bedoeling
van B. en W. is: om de voorstellen punt voor
punt te behandelen of dit enbloc te doen?
Voor het enbloc behandelen zijn ze s.1. te vebl
uiteenloopend.
In de toelichting van het eerste punt zegt hij,
dat alleen het feit dat deze gemeente nog de
eenige aan den Langendijk ls die om 11 uur sluit
het1 reeds gewenscht maakt dit vast te leggen
Immers we zullen de café-bezoekers die in Noord,
Scharwoude de eaié's moeten verlaten ona 10 uur
nog een uurtje in onze gemeente krijgen.
Voorzitter is het niet bekend, dat Noord-Schar.
woude dit besloter heeft, wat eehter door andere
heeren wordt bevestigd.
Verder zegt Voorzitter, dat'wanneer de raad
besluit om 10 uur te sluiten ook geen permissie
zal worden gegeven om langer open te blijven.
Dan moet om tien uur ook alles gesloten zijn.
Wat het niet tappen op Zondag betreft, vreest
voorzitter dit niet wordt goedgekeurd.
De heer Paarlberg deert mee, dat hij uit inge
wonnen inlichtingen vrij zeker er voor kan in
staan dat een besluit als zoodanig de goedkeuring
zal krijgen. Wat 35a betreft, de vrije Zaterdag
middag wordt meer en meer gebruikelijk en de
vrije Zaterdagmiddag en Zondag wordt meestal
voor het overmatig gebruik van alcohol gebruikt,
vooral door den arbeider, omdat die op andere
dagen niet over financiën heeft te beschikken.
Bovendien zijn er reeds verscheidene gemeénten,
die tot zoodanige besluiten komen, besluiten die
zeer zeker in het voordeel zullen zijn van die ge
zinnen die het meest van de drankellende hebben
te lijden. Voor de vrouwen en de kinderen uit
die gezinnen en voor de neringdoenden die zéér
zeker in de eerste plaats er schade van ondervin
den zou het zeker aan te bevelen zijn, wanneer
op die dagen geen gebruik werd toegestaan.
Ik veronderstel, zegt de heer Paarlberg in de
toelichting verder, dat allen het met mij eens zul
len zijn dat het drankgebruik geen ander voordeel
doch wel veel nadeelen brengt, ook voor de ge
meente, en daarom meen ik wel met eenig recht
op de medewerking in deze van den Raad te mogen
rekenen.
De caféhouders zullen hiervan weliswaar de
schade ondervinden, doch het algemeen belang
mag niet voor het belang van enkelen worden
opgeofferd.
Bovendien kan het vergunningsrecht zoo laag
mogelijk worden bepaald, waarvan zij dan wettelijk
50 pet. vermindering krijgen omdat op Zondag niet
geschonken wordt.
Zoo kan de schade voor den caféhouder tot een
minimum beperkt worden en wordt zeer zeker het
algemeen belang ia niet geringe mate gediend.
Deze maatregel zal tevens een aansporing zijn
om de openbare vermakelijkheden zooveel moge
lijk te veredelen, waaronder vooral de kermis in
moreele waarde zal winnen.
De punten b. en c., zegt voorzitter, zijn in de wet
vastgelegd,, zoodat het nemen van een besluit daarom
trent overbodig is. Wh't e betreft, zal groote moeilijkbe
den meebrengen, omdat dronkenschap moeilijk le con-
stateeren is.
De heer Meiten merkt op, dat op, vergaderingen zoo
goed als nooit alcohol wordt gebruikt.
De heer Hart wil stemmen, elk heeft zijn houding
kunnen bepalen.
De heer Schrieken wil voor deze gemeente de 11
uursluiting handhaven. Vervroegde sluiting zal veel moei
lijkheden geven en het heeft op het gebied van drank
bestrijding absoluut geen nut.
De heer Bakker is er voor, hij meent, dat de men-
schen dien tijd thuis behooren te zijn en niet in de
kroeg zonder noodzaak.
Art. 35 wordt met 5—2 stemmen verworpen. Voor
de heeren Bakker en Paarlber«:
Nog wordt «esproken over het weinige nut, dat er
voor de drankbestrijding in gelegen zou zijn, wat den
heer Paarlberg doet opmerken, aat het nut van drank
bestrijding door de heeren niet wordt gevoeld, anders
zouden ze dit niet zeggen. Zij, die zich veel met deze
zaak bezighouden' geven 'hun oogen hiervoor meer den
kost en zijn daardoor een andere meening toegedaan.
Wat artikel 35a betreft, zou de heer Van Exter de men-
schen niet aan banden willen leggen.
De heer Meiten merkt op, dal er ook enkele bur
gers mee worden geraakt.
Voorzitters oordeel is, dat dit laatste buiten 'beschou
wing moet blijven. Als b.v. een polderbestuur een ma
chine gaat plaatsen, vragen ze ook niet, of de molenaars
er schade van kunnen nebben. Als de raad het in het
algemeen belang acht, moet het belang van enkelen
wnkèn.
l)e heer Paarlberg wijst er op,, dat het zeer zeker
in het algemeen belang is, dat er zoo weinig mogelijk
alcohol gebruikt wordt. De drank staat veel ontwikke
ling in den weg.
De heer Schrieken is van oordeel, dat het lapmidde
len zijn, er blijft wel zooveel gelegenheid over dat elk
aan zijn behoefte kan voldoen. Voor de politie zal het
veel moeilijkheden opleveren en door een verordening
zijn de menschen niet beter te maken.
De heer Paarlberg merkt op, dat er meermalen gezegd
wordt, dat de ingezetenen te dien opzichte wel kunnen
worden vertrouwd, dat geen bepalingen noodig zijn
als we van die gedachte zijn, laten we dan ook de
versterking van politie op kermis achterwege laten. Dat
is dan ook niet noodig
Voorzitter merkt op, dat op kermis juist de last van
van menschen buiten de gemeente wordt ondervonden.
De heer Schrieken meende, dat er op kermis geen
baldadigheid voorviel.
Verschillende discussies werden hierna over de ver
schillende punten gevoerd, waarna de heer Éakker op
merkt, dat deze gemeente er zeer zeker rijp voor is om
in deze de medewerking te verleenen.
De katholieke leden begrijpt hij niet, daar toch de
Zondag een Christelijke rustdag en mee een wijdingsdag
is, die dan tóch niet door het gebruik van drank ont
wijd moet worden. Van de tegenwoordige kermissen
gaat geen opvoedende kracht uit en het kan aanlei
ding zijn, dat er meer op veredeling wordt aangestuurd.
De beer Van Exter zegt, dat de kermis van oudsher
een volksgebruik is en drankmisbruik sporadisch voor
komt. Het zou de algemeene vrijheid zeer belemmeren.
De heer Meiten antwoordt, Bakker, dat de katholie
ken Zondags hun plichten hebbln te vervullen, doch er
verder niets is voorgeschreven.
Met 5—2 stemmen wordt afwijzend ook op dit punt
beschikt
Het laatste deel van D vraagt de heer Paarlberg stem
ming over met denzelfden uitslag. Ook D wordt met
deezlfde verhouding verworpen.
Wat E betreft, is het, zegt de heer Paarlberg, se
dert de invoering van het instituut der voorwaardelijke
veroordeeling mogelijk, om aan een veroordeelde als
bijzondere voorwaarde op te leggen een verbod om ge
durende den hein opgelegden proeftijd drankhuizen te
bezoeken. Daarom kan dan ook een artikel als zooda-
Ijig wenschelijk zijn. Het reclasseeringswerk wordt hier
mee in de hand gewerkt.
Met 3—4 stemipen wordt ook dit verworpen. Voor de
heeren Paarlberg, Bakker en Van Exter. Art. 36 wordt
met 5—2 stemmen verworpen.
Art 40 moet vervallen, omdat men daarmee met de
wet in botsing zou komen. De heer Paarlberg .meende,
dat hiermee voorkomen zou kunnen worden, dat men
er graag een boete voor over had; als echter de wet
het veroiedt, is het af. Bovendien heeft het door het
verwerpen van de overige punten geen zin.
Ingekomen is een verzoek van de schoolfeestcommis
sie om een subsidie evenals die ook andere iaren is
toegekend .B. en W. willen wachten om te zien wat
er aan vrijwillige bijdragen binnenkomt, ook in ver
band met het saldo vorig laan
De heer Paarlberg merkt, op, dat het beter zal zijn
om nu een besluit te nemen, het la vanavond vergadering
en dan is het goed als men weet, nvat bedrag er kan
worden besteed. Het is meestal kunst- en vliegwerk om
de rekening sluitende te krijgen. Als er een saldo is,
is dat meestal door een onvoorziene omstandigheid.
De heer Meiten merkt op, dat er nog meer scholen
komen, het is gevaarlijk om subsidie te verleenen.
De heer Van Exter zou ook gaarne wachten om te
zien, of do commissie zich kan Bedruipen. Het is een
jaarlijksche post op de begrooting en we moeten zoo
zoetjesaan aan "het inkrimpen.
De heer Bakker wil ook de subsidie verleenen, het
kan een voorbeeld voor de ingezetenen zijn.
De heer Paarlberg merkt op, dat hèt zeer goed zou
kunnen zijn, dat de ingezetenen het volgend jaar gaan
zeggen i als wij meer geven trekt het gemeentebestuur
.zich terug, wij geven wat minder, dan zou het van
kwaad op erger worde*.
- De heer G. Hart merkt op, dat het oordeel van B.
en WL was om hét te moeten afwachten.
De heer Schrieken weet ook oiet, wat er tegen is
om het af te w.achten.
Mei 5—2 stemmen wordt besloten, om een afwach
tende houding aan te nemen.
Ter tafel komt hierna het adres van de vereeniging
Nosokomos, om de gezinsverpleging tot een gemeente
lijke tak van dienst te maken en dan het aanvangssa
laris voor de zuster op 1800 te bepalen. B. en W.
stellen voor, in deze overleg te plegen met de andere
gemeentebesturen, omdat het natuurlijk voor één ge
meente niet uit te voeren is.
De heer Bakker juicht dit ten zeerste toe.
De heer Paarlberg juicht ook deze mededeeling toe,
omdat daardoor misschien zou kunnen worden ver
kregen, dat er niet telkens een andere zuster komt.
Ze zijn nu niet bij machte onf de zuster voldoende (le
salariecren, waardoor het moeilijk is een zuster te krijgen
Op de motie van Oud-Beierland, over de Politie,
wordt afwijzend beschikt.
Het verzoek inzake malariabestrijding stellen B. en
W. voor, voorloopig voor 1 jaar in te willigen.
De heer Paarlberg vraagt, wat motief B. en W.
hebben, om het niet voon 5 jaar te doen. Na een iaar
zal men toch de resultaten niet kunnen beoordeelen.
De heer Van Exter meent, dat het beter is om vol
gend iaar desgewenscht weer een besluit te nemen.
De heer Paarlberg meent, dat er toch een plan yoor
5 Jaar gemaakt zal zijn, zoodat na een jaar het resul
taat niet beoordeeld kan worden. Hij zou het verzoek
geheel willen inwilligen. Het bedrag is niet zoo groot.
Voorzitter twijfelt aan de resultaten, juicht de bestrij
ding toe, doch met de wijze waarop het gedaan wordt,
Zooals het ging is het verbazend fluur.
Het voorstel-Paarlberg werd met 5—2 stemmen ver
worpen, het voorstel B. en W. daarna met algemeene
stemmen aangenomen.
Aan 7 personen wordt wegens vertrek afschrijving
verleend op den H.O. Opgemaakt wordt een derde suppl.
begrooting, dienst 1919, groot f 4500. Betalingen uit den
ost van onvoorzien worden goedgekeurd op. een totaal
edrag. groot f 446.86.
39 Personen hebben een reclame ingediend op den
H.O'., welke in handen van de commissie worden ge
steld. 6
De leening voor de lichtbedrijven,' groot f 12500 zal
niet tegen 6 pet., knnen wourden afgesloten, doch dat
zal 6x/a pet moeten zijn.
Een nieuw besluit wondt genomen.
De heen Paarlberg vraagt nog of het niet moge
lijk is een zoodanige leening bij de ingezetenen ge
plaatst te krijgen. NEir zijn reeds meerdere gemeen
ten die dit klaar spelen. Het wordt al te erg.
Voorzitter zegt al e'enls iets in die richting te heb
ben gedaan, doch ziet -er geen resultaat in.
Goedgekeurd wordt het voorstel van de gascom-
m&ssie om den giasprijs wederom met een cent te
verhoogen en de commissie vrijheid te geven' zoo
lang de abnormale tijtien duren, de prijzen te ver
hoogen of te verlagen.
Voorzitter deelt hierna melde, dat pogingen zijn
aangewend om van de tweede uitkeering der oor-
logswinstbelasting mede te kunnen profleeren. Ge
zien andere gemeenten die daarvan ontvangen heb
ben, heeft het voorzitter verwonderd dat deze go-
meente Voorbijgegaan ia.
De heer ©akker zegt de bedoeling gehad te heb
ben, dit punt bij de rondvraag ter sprake te bren
gen. Hij had' aanvankelijk de gedachte dat deze
uitkeeringem in hoofdzaak voor de groote fabrieks-
centra's waren. Echter gezien de verschillende uit-
keentingen die gediaan zijn'aan gemeenten waar
mee we gelijk kunnen staan, deden hem denken
dat ook deze gemeente wel eenig recht, had. Er
is door deze gemeente genoeg aan betaald, door
(hlen die nu in moeilijkheid' verkeeren.
Besloten wordt tot opheffing van het levensmiti-
delenbedrijf.
Besloten wotrdt tot het aangaan ,van een geldlee
ning groot f 3500.tegen een rente van hoogstens
6 pet voor de vermoedelijke kosten van de distribu
tie over 19119.
AJf- en overschrijvingen, woiden goedgekeurd op
een bedrag van f6308.
De rekening van het burgerlijk armbestuur wordt
aangeboden met een ontvangst van f 3744.67H, een
uitgaaf van f4637.32, alzoo een nadeelig saldo van
f892.6424. Circa f150.moet nog van landhuur bin
nenkomen en het saldo is ongeveer evien groot als
het vorig jaar.
Voorzitter brengt een woord van /hulde aan het
armbestuur.. JDe armlastigen zijn in deze gemeente
niet in een slechtere conditie dan in andere ge
meenten, integendeel. Gaat men hun werken na,
dan wordt er veel gedaan.
Als zetters zijn aftredend en herkiesbaar de hee
ren A. Kroon en iF. Bouwens, Op de voordracht
worden geplaatst de heeren G. W. Meiten, P. de
Groot en G. Hart, J. Schrieken.
B. en W. stellen voor om dit jaar de spuit niet
te probeeren. Het is niet noodig ,en de stoomspuit
wordt elke 14 dagen geprobeerd.
De heer Bakker vraagt of de voorzitter de ver
antwoordelijkheid diaarvan op zich neemt.
Voorzitter: Ja.
De heer .Paarlberg zou liever de vergoeding voor
al in 'dezen tij'd willen laten vervallen, dan geen
oefening houden.
De heer Bakker vraagt of een vrij'willige brand
weer niet mogelijk ia. Er zijn gemeenten waar dit
zeer goèt gaat.
Besloten wordt met het kader oefening te hou
den en eens een olnderzoek in te stellen in een an
dere gemeente omtrent vrij'willige .brandweer.
Bij de rondvraag vraagt de heer Paarlberg, hoe
het staat met de dokterskwestie.
Voorzitter: Nu, dan moet het maar in het open
baar, ik metende deze zaak in comité ter sprake te
moeten brengen.
heer Paarlberg: De zaak hangt nu reedis van
Februari af en daaraan moet eens een eind kom'en.
Bovendien meen ik, dat de ingezetenen eens iets
moe tien weten.
Voorzitter: Er is een brief van Dr. .Vogelenzang
gekopien, waarin hij meedeelt dat hij met instruc
tie zijn salaris op f 1500 bepaald .wenscht te zien en
zonder instructie op f1250.Deze brief is geda
teerd 15 Mei. Ik was steeds in correspondentie met
hoogere autoriteiten en pas heden kan die cor
respondentie als geëindigd worden beschouwd. Een
besluit kan toch op het oogenblik nog niet worden
genomen, waarom ik voorstel deze zaak verder in
comité te bespreken. Aldus besloten.
De beer Paarlberg. Hoe staat het met de melk-
controle, Waarover ik in de vorige vergadering
sprak.
Voorzitter deelt mee dat /er oen overeenkotmst
tot stand gekomen is. Elr is besloten om op on
geregelde tijden bij de melkslijters steekproeven te
nemen. Een commissie is benoemd die deze zaak ter
hand zal nemen.
De heer Paarlberg dankt voor de inrichtingen en
vraagt, of de persoon die door de commlsisie met
de werkzaamheden heiast is, vrijheid heeft om
op te trolden wónneer het hem goeddunkt, of dat
hij mededeeling van de commissie moet afwachten.
Voorzitter zegt, dat hij geheel vrijheid van han
delen heeft.
De heer De Groot vraagt naar een lantaarnpaal
op de Spoorstraat. Ook de heer Paarlberg maakt in
deze een opmerking in verband met een slootje,
dat niet verlicht wordt. In de gascommissie zal
dit worden besproken.
'De heer Bakker Vrnngt naar aanleiding wat zich
inzake vle eischtvergif tigtn g in de gemeente Gebo
gen heeft afgespeeld, of hier in .dit opzicht maat
regelen kunnen worden genomen. /Kunnen b;V.
noodslachtingen paar het abottoir te Alkmaar ver
voerd' worden.
Voorzitter had over deze zaak ook nagedacht en
overwogen of er iets gedaan kon worden. (Hij' zal
zich in verbinding stellen, met den, direct,eus» te Alk
maar om te bespreken wat in deze mogelijk 4».
De heer Bakker: Hoe staat het met de M.UjL.O.-
school? Kan dat nu pdet wat bespoedigd: worden?
Voorzitter: 'Ik weet er ook niets van mee te deo-
len. Het, beste zal zijn 'het te onderzoeken.
De heer Bakker informeert verder naar de sloot
bij Slikker, waar hij een kijkje is wezen nemen.
Lang en breed wordt over dit punt gesproken,
waarhij de voorzitter opmerkt dat de menschen
daar zelf alles in het water werpen. In den aanvang
is daar een fout begaan, maan daaraan is niets meer
te veranderen. Aan Ooievaar zal worden ver
zocht; daar de zaak eens wat op te knappen.
De heer Bakker vraagt, of door de "vereeniging
van Ned. Gemeenten bij de regeerdng geen actie kan
worden gevoerd om de ongemotiveerde kosten voor
de onderwijzerssalarissen van de gemeenten af te
wentelen.
Voorzitter zegt dat de bonid reeds in die rich
ting werkzaam ris.
De heer Paarlberg wijkt er op, dat het vermenig-
ivuldighigscijfer op de aanslagbiljetten voor den/ H.
O. niet juist is, daarop staat 1.462, terwijl dat zal
moeten zijn 1.780. Deze mededeeling kan misschien
enkele reclames voorkomen.
Voorzitter zegt, dat dit getal door den ontvan
ger verzuimd: was te veranderen.
Hierna gaat dé Baad in comité voor diverse be
sprekingen,
MANDATEN,
In het Britsche Parlement kwam dezer dagen,
de quaestie ter sprake van NlAiUlRfU. Het is wen
schelijk dit woord met hoofdletters te spellen, aan
gezien we het een zetter niet kwalijk zouden kun
nen nemen, als hij (door onbekendheid met het
woord er iets van maakte. Wie of wat is Nauru?,
zal de lezer vragen. Dit vroeg ook het parlement
zich laf. Wélh/u, Nauru is -een -eilandje van acht mijl
dn het vierkant, bewoond: door 1700 menschen, waar
van 1300 inboorlingen, gelegen ergens in de Stille
Zuidzee, zoowat in de buurt van Australië. Dit
speldeknopje was in 1888 door Duitschland in bezit
genomen en in September 1914 door Engeland ver
overd. Dat wil zeggen: zonder slag of stoot bezet,
terwijl „de bevolking de komst der Britten gaarne
gezien had".
Waartoe nu over dit eiland: een debat te voeren,
dat volgens de verslagen in de Engelsche pers
minstens een paar uur heeft geduurd en waaraan
allerlei kopstukken van regeering en oppositie deel
namen? Eenvoudig omdat dit eiland een zeer bij
zondere waarde vertegenwoordigt, aangezien het
zoo goed als geheel bestaat uit fosfaat, het bekende
meetmiddel, waarvan in het geheele Britsche we
reldrijk zoo goed als geen kruimel Is te vinden. De
zichtbare voorraad bedraagt 100, de geschatte 210
millioen ton.
Zoodra de Duitsche vlag van het eilandje ver
dween, heeft een Britsche maatschappij de aandee-
len opgekocht van de maatschappij', die tot dusverre
als concessionaris der Duitsche regeering de ex
ploitatie van de ftisfaat'velden in handen had. Thans
luidde het voorstel der regeerimg aan het Parle
ment deze nieuwe maatschappij uit te koopen, voor
3.500.000, en wel in samenwerking met Nieuw-
Zeelnnd en Australië. Groot-Britannië en Australië
zouden elk 42 pet, N.-Zeeland de rest van deze som
betalen.
Als men niets anders kent dan deze toelichting,
lijkt alles doodeenvoudig; er is echter heel wat meer
aan vast, en wel een en ander, dat een' vreemd
licht laat schijnen op het mandatenstelseï van den
Volkenbond in het algemeen en fan Engelands op
vattingen. daarvan in het bijzonder. Nauru was n.L
door de Geallieerde en Geassocieerde Mogendheden
aan het Britsche /Rijk als mandataris toevertrouwd.
Niet door den Volkenbond, die door het Verdrag
van Versailles alleen is aangewezen om in het be
lang der bevolkingen van „achterlijke gebieden" een
mandataris te benoemen. Uitdrukkelijk zegt het
Verdrag bij de regeling der mandaatquaestie, art
22, dat de mandataris niet het recht heeft een deel
of de geheele productie van het gebied, waarover
hij tot voogd is aangesteld, voor zich te reserveeren.
Integendeel alle naties 'zonder onderscheid moeten
daar voor hun 'handel de open deur vinden. Nu
was het vroegger op Nauru zoo, dat de Duitsche
exploitatiemaatschappij elk kooper van fosfaat toe
liet en geen onderscheid van nationaliteit maakte.
Dit zal voortaan uit zijn, wanneer althans de Vol
kenbond toelaat, dat Groot-Brittanndë zijn plan uit
voert.
Dit plan/ is kort en goed, 'dat de geheele fosfaat-
voorraad uitsluitend ten goede zou komen aan de
drie staten, die de „Pacific Phosphate Company"
uitkoopen en zelf de exploitatie en de winst- en
verlieskansen op zich nemen, zoodat elk ander
gegadigde zich elders moet wenden. Daar de drie
staten de exploitatie tegen kostprijs zouden doen
geschieden, beteekent dit bovendien, dat Engeland,
Australië en Niouw-iZeeland deze meststof ver on
der* den wereldprijs zullen kunnen ontvangen en
daardoor een aanmerkelijk voordeel kunnen beha
len boven alle concurrenten.
Natuurlijk hadden de Britsche onderhandelaars
ingezien, dat als men wachtte tot de Volkenbond de
beslissing, over het mandaat zou geven, er van dit
fraaie plan niets zou .terecht komen en vandaar de
haastige spoed, waarmede men zich het mandaat
reeds bij voorbaat door de colleges Het geven. Op
dit fait accompli zou, zoo dacht men in Londen
en Melbourne, de Volkenbond wel niet terugkomen.
Vermoedelijk zal dit dan ook wel niet geschieden
en zal het drietal wel in het ongehinderd genot van
de fosfaatvelden van Nauru blijven.
Immers ten slotte zijn 'er slechts benadeeld de be
zitters van andere fosfaatvelden, die de klandizie
van de drie Britsche landen geheel of ten deele zul
len moeteen missen en althans van hen de extra-
winst moeten derven, misschien zelfs hun wereld-
prijs wat lager zullen moeten stellen. En dan, ja,
dan is er ook door 'dit slimmigheidje een principe
in het gedrang geraakt, een principe, waarvan men
oorspronkelijk zeer 'veel goeds verwachtte en dat
nu misfedhiën zal blijken slecht in plaats van goed
te werken. Wamt het spreekt van' zelf, dat thans ook
andere landen, die mandataris woTden, zullen kij
ken naar het voorbeeld .van 'Engeland en aan het
moreele voordeel van tot voogd te zijn benoemd,
gaarne ook een stoffelijk prof ij tja zullen pogen vast
te knoopen. Dit brengt het systeem der mandaten
lm discreidiiet, En het had al niet voel noodig......
Het ggtob met het mandaat Over Armenië is be
kend. /Desgelijks, hoe men in Frankrijk allesbe
halve gecharmeerd' is over helt mandaat voor Syrië,
dat vermoedelijk diets dan <een lastpost en een
zinkput 'voor Fransch gohd en soldatenlevens zal
blijken te zijn. Vooral in de laatste dagen is het
gevaar, dat de Fnamschen in iSyrlë loopen belangrijk
grootar geworden. Uit da. telegrammen i» bekendi,
dat herhaaldelijk Fransche posten zijn aangeval
len, Dit heette te rijn geschied door zwervende ben
den, door soldaten der Turksche nationalisten, doch
thans zal het wel diuidelijik zijn, dat het gevaar
veel ernstiger is, dan men het in Parijs heeft doen
voorkomen. Immers thans is bekend geworden, waf
er op het Syrische Congres in Damasous ls behan
deld en besloten, en welke houding de bekende
Elmir Feysul daarbij heeft aangenomen. De Arabie
ren en speciaal Feysul -werden destijds als redders
bo'groet toen het noodig was tegenover de Turksche
macht ini het nabije Oosten een andere macht te
plaatsen. De Arabieren deden het hunne, de ko
ning der Hedshas werd erkend als zoodanig, maar
