end
ade
DERDE BLAD.
politieke toestand.
IN
ilS'f
IIS
ÏZ
's
Itz-
UIS.
ma
dde
Reclames.
LEES HET VOLGENDE.
Twee minuten zijn voldoende.
ralerdag 26 Februari 1921.
64ste Jaargang No. 6779.
w jvomidi, 23 FeöxnuiaaiL jL, itmaidl 't/en LcxkiaLe
leeir Iigeisz lafflhiem, oip (uiiitinoddlilgiiinig vam idie
ödhlaigieii via&n Idlen •Vnijir.-Dteimoanatiiisicih'en
■hieetr Mn. 'P. J. Oluidi, HiidJ viaJri' die 2e Kalmeer,
.titiem, die due-err L. iL Roieigieveien Ihiee-tfte die
jra, waiainoinidler eien fliiinlk laiainltaJ dame®,
!Di wees K>p die igoedle vieaistiainidihiouidiilng 'diie
dBStorot hestiaJat itiu^öohlen idie fkd-e-zeim ien ibun
5'die Mm Oud., ih'eit is eien wediearaijid^cihe
Ooiz>e lallgieiv.alaindlijgid'e (beeft imedie «aiarn de
inom ter ±)ievioir'dleriiln|gi viaini (hielt vierltrijlgien
leiemkiefSreicihiti, ioio!k» vloOT Idlervrroiu'w., len voor
uit toet idlaai' oiolk geien wiowdieir diait zoo-
r 'en aainiwieiziig izijiru. In' toet ibeisrtJuair dier af
ritten tönatnis 2 dames len ispr. hoopt), dlat dit
irsliaig voor de vrouiwieiu ma|g, izijai oan zicto
ff afdieeldmig Op te govten.
ir Mm. Oaidl, idü'e lalLtto'atn's hiet woord' -viericrljigtt,
'Mj, met igiroloit glenoelglen. 'alain' 'die lUditlnioodi-
;aifidieelinig 'heeft' rvollidlaiainl, om. leien iuditeenz«e«t*
toimieni ig-eivien vam dien poliiitd-elken toesta/nd,
loofiti, idiat ihielt van die Ikiieisvereeniiigiinig' leen
wooinite is, om Ihiumi vertlgensMoordlilgers dit
a diaini te vuiaigien, ojpdlait a.Ls istnaik® die ïüeu-
eziimigien wleer voor die dieur istaiani, imien weet
in wiiil. .Die girootje 'vieirlkiiiezdmlgien ,zdjn lalain-
eri wel flin dien yjoimer iviarm violllglendi j'alar en
elcitvainizelf, diaitj, wiainmeleir, anen dlaln «sit/riaks
en woindit, 'die ikiez-er, dlile zich ze Hf irespec-
it liini die ii bLimJdte wail' willen tlajstien, dbclh een
op prijis 'z'ail steilien tie wieitién, toet verschil
ïtilnlg dier rvieatsclhiiilendie •poditji.e'k'e partijlen,
slliaian tegenover 'die mlaaitischiappeiijikie vra-
toet wwntfi, dlat d* «Nut# *«ni wp bvptfkb (QmQk
ihiadi te vervtillenj. dl® ztoh niet verder uitstrekte
•dlami tot bemaeiitoig Inzake polMi, rsctoitW» en leger,
doch dlat de «taart geien te.eJk had te vemoen
Hielt iviond, 'diait de S-tlaialt rnierti de verhoudilnlg itiuiai»clhen
arbeider en werkgever, met 'dien toeetaaiid to de fla-
hriieiken, 'liandftxmw en dmldiustmiie niert» tie maken had.
Dat wa® die leer van het oude lÜberaMame. In 1848
«vals dat de leer van vooruitigatng gweeat. Toen iwil
de 'het breken imèft den tijd, iwaiarim de bedrijven
lm) ikmieLllendie iStialalMiiamidfen werdlen igieihoiuldlen, de
kdonpildledien dtni laLle opizdichlten laiao haaiden werdlen ge
logd
Toen d» gekomen (hot llibeinalldisme, diait met die ver
zwarende 'Volorscihiri'fitien voor flahri'eiken enz,, wdtdie
brelken en alldluB' wilidie "komen tot wolvaiart en ieder
een die p'liaialtis izou ikiutnmen innemen dde hem toe
kwam en waiairdloor men .zou ikrijiglen de igrootist
mogellijlke productie. Diat ,-wiais die Q.eietrvan het >Litote>
laliiisimie viatni 150 jaar geledien, dlat in die m'aiaitsdhiap-
'pijl omitlziaigiglelllijik vieel (goedl Ihieieft igiedlaian. 'DOcih' d.e
igjiioote fout is igieweeslti, diaft toen er miLeiuiwe m'aiak
sJchiaipipedljike verlhoudlirnlgien olnltlstiolndteiij, toen het ge
tij verliep, >dle 'biaikiens mdiet ziijn verzet. Ddle 'leer van
helt liiibeirialiilsimie vian idie 2e 'hielift vmin idie viodige eeuw
wiais goledl vioOr 'die iwteligieisteMdleni, dloch voor die gnoo-
tie groep imiiinldieiiibedieielliden Wals het ieien ©ch'ijmvrij-
heidl, Wat haiatte helti, .dlat mien vrijhedid van studa'e
ihlaid, iimdlien imen de middelien diaiartoe rnlet 'kreeg.
Ddie vrijhedidi was vioor Idie aniaichtiilgen; en sterken,
mialalri mliiet vOor hen 'dlile. 'aflhiainlkJeliljlk, lainm wtaren en
in lelliendle viehk'eeiridlen'. iDlalardloior oniflstomdien 'gruwe-
l'ijlke miiisistlalndieni, Ibijivl die 'kiinderiairlbeiidi, heiti wOndtnlg-
vraiag^lüulk. Hiet lUiheralismie dééd! diaar nietlB aam
imialaai Mieef vaisrthoudien aiami hiaiar oiödle theorie.
De vrijzilnindigen vöeldlen d|at zij dian otolk mdjet >an-
ger dim die iMiheraüe partij: op hun pllaiats waren en in
1901 hehöxen izlj siich dn leien edlgen partij georgani
seerd len zdich) genoemd! Virttjiziininig-Dieimioicraitd'sohiö
Boind. Alilien dd'e idla diemOcraitlle vrijizdnnlig wil'dlen
ddienen ;en .niet vlast wilidlen houden aam. hepaa/ldle
oude teuizien, ikondlen zd'cih hij dieren bomd aamsluiflen.
:Elr Ikwiani niet iatlJe>en reactie viami liherallje zijdie,
maar ook van een landeren ikant, vaji' niet vrijiziin>-
nigen, nL ludit de rijten der Socialldlsten, die tegenover
helt 'dlo|glmja viaiii, e(b!sloüut)e omvrijlhiedidi, het- diolgma vian
ahsoiliu'tie gelbioinidlenhiedid pillaatlsiten, helt' dlóigima vain
■all'le voontbriengiimlg dn ihiaindlen van die gemelenachiap.
Die vervd'eljen idlus van hiet senie uilt'ersitie din. hiet an
dere uiterste en nneendleni, diat er geen vrijhedid' van
bedrijf moest bestaan,, dlalt' lallles ledlgjendlotm vam dien
Siöalalt moet zijh AQÜien betzdiHlOoiSt, gelen bezdit van «ka
pitaalgoed), dioich lalllen larbeiidters dn ddienlst van die
gemeenisohap. Zij Vienklonddgdlen dlat' mooddg zou zijn
een felle1 kVasseöltrijdl, id'ait die groep kiapdMsten
hoe liamfger Ihoe klletner izou worden, idocih diaiarpnt'e-
Tpwü, dt •eoowomüwhf bond. «prt gató uttroertg1 ook aansloot bij <1« verwijten van den heer Dreesel-
na de mwtkwaardlige pomtdie 'dioor dien towr Treuh huyi aan het adrei van minister Aalberse..
inigleniomen, Trsub, Idl» redloaai, 'dia de liberale
Undü vergeil'eek me't een owdle juffrouw^ waarover
iedere j'onige rnian zich «charnen moest, 'er adjch mee
•te vertloonien.
Toen lin 1901 die Vrljt-Dern. Bond werd' opgericht
kwam de heer Treiub daarbij en werd een van de
lediders dd'er partij1. Spr. heeft) alle respeot voor die
grootie 'beötwaamhedlen Van den heier Treulb en in d>e
13 jaar, gedurenidie wiëtke hij' lid' dier partij dis ge
dweest, Ihieieft h'ijl ouftJziaiglllijlk veel voor d'e partij ge-
Dat ie het trio van den Vrijheidsbond. Wij hebben
dan ook gezegd dat we over de aansluiting bij de
fusie, niet eens wilden praten. En v/anneer we dan
na zoo'n uitnoodiging weigeren aan de fusie mee te
doen, dan is het eigenaardig hoe spoedig de bordjes
worden verhangen en het dan heet dat we geen
vrijzinnigen zijn maar eigenlijk socialisten. Spr.
heeft reeds voldoende aangetoond het verschil tus-
schen do Vrijz.-Dom. en de Soc.-Dem. De politiek van
den Vrijheidsbond wekt een revolutionnairen geest,
daan,. Doch dlilt legt ons inlog mÜieit "die verp'likhitiinig wij willen die geest niet, wij willen niet die verder
op, miu hij omzie (betgtitnteieflien dien rug heeft 'toegekeerd, i felijke politiek, die een aansporing tot ontevreden-
zijm Haltere hojuidllmlgi igxyeld' te praJtlem. Zijn politiek j heid is. Deze hoeren spelen met vuur. De conserva-
IdiemvOTikiiefflinigsstrtijdj gevoerd'.
op idie 'splitisriing dim «die 2e iKiam'er naar
[diiien'stiiige rilchrhiinigl, vian Imlkieov :en recht,er-
d® altijidl eien grioioiUe fout igie«we/estl, omid'at
Q O r» ^'n 'd'e <),r'dle 'Zij!ni
d d I rkiieziingen vodigiemdl jaair zulen vami zeer
iainlg zijin,, omdat idlaaraani die gehie&lie vol-
I jevo'lJkdinig z'ail 'dieellniemen en het eien «einde 'gen «die ikliaisse van ahbelidieirs gedoem'd' zou Edjtn Ihoe
r\ vtain dien toestand diait die vrouwelijke be-lamger hoe iginojortier te wsordleni ien we tenslotte zou-
ran heit lkiie®re«chlt buitengesloten its. Doch dien krijgen als «eiendigi mlidtdial tegen die Ikapiita'lteten-
n 'dlie vehkiaziingen' van groot bellang zijn,ovenheenschiinigj, de igiroloitiei islociialie irevolu'tl.e, 'die ons
i die eienstie grootie 'verkiezingen zullien zijn 'dlaini zou brlenlglen het soiCiilaMlslmie, Wllji virljz'Mg-demo-
bdie van. idlen weneldiooorliolgi en idiaamdloor die cratlen hebben ion® melt iknaoht teigien diie thieorile ver
in isdrndb die vorige verkiezingen buitenge-zet, omdlat wiijl meonien, dlat' «dde .thieorile niet juist
él zijn: veramdierdi Wie hieibben oerst eiiom i®. WUj meonlenj» dlalt helt uitgangspunt van1 die iso-
sn 'opleving van1 'die diemoiarfltiie «en wij de- ciaHiilsrtlen verlkieerdi d®, nlL idiat die maiajüschajppij nd«e't
1 hoopten- nui, diait .eir zou laianbrekien een uit 2 'Miassen hestaiat, mialar idla't er veel meier kla®-
tijldi, diait. zou wordeni dlngeluid 'die tijd van I Sen' izijm; ,eien lenonme versicheiildlenhedld' -zelfs Er is
De leerste -edlsichi olm deverliezten dloor 1 -reiedls leien grioloit veirischlill' (tlulsschen 'die' Hoiomairlb'eiiidleir's
geledien -iin, te hallen, Wa®, oim de vo'llks-1 zeTfl, evteniall® er ieien groot Veirlslchiilli basftialat tiuJsScihien
h'óog moge»llij,k op te voeren en bij de I die zg. ikiapitaldistlen. Bovemdliten ®t-aat daar nog tus-
n in 1918 reeds hebben wie met deze ge- scihien die massa van' dleni miidldtenStiand, dde geen ar-
benidlens zijm, md-et inl floonidiitenlst izijlm, dooh kleine
bedrijven -moeten dim srtlainid1 houden,, malar toch ook
gelen kJaipdtialiisten zljni, omdlat zie vaak niog meer
loim ,rlonid! 'kotoien
lirnikienèm bij de rechtenzdjidle p,erléonlen bij i ten w er kien «dlaini -aenl larbeidler, Dani ds. «er nog de grob-
ïdlen gerefkieri/dl, dde ndieit «bij1 «ellkiaar ibehioo- te groep Valnl latmlbiteniaJilen, van' ilnteile'Ctuieèlen. Dde
v r.eöh«terzijide vindt men democraten en alllien iziag de s^caiaiist voóaMj. «En wannieer Wij' ze
«ven. .eueruals dat bij de (Linkerzijde hetdaJaimp wezen, dan kregen we voor amtwotxnd, dat
r best'aiat tilus geen ieenh«edidl en het ge-1 die midldJeruStlamdJ voor beoohilkt wals, oni weggedrukt
«die diemiolcraltriie inriiet itot uiiittirng Ikoftrit. \Eten te wOindlen ien imlen idajnl vanaeflf 2 ikiassen izou ikirijigen
Ibimeit 'st'eunt o«p de 3 chniistiell'ijke pairrtdj en 1 De. «Vrijz.sDieimloioriaitJen hebben dijt' an'dlers bekeken en
leeiring ^noet niu elenimiaia,i' istieiuinlen op de meen,en, «dlat jiudst die- «mjildldtenleflanidl moet biliij«vlen ver-
II ien helt gevolg ila, dlat dd'e regeerangvullen 'die gnotoitie nolli dlie hij 'tot ®u veavulld heeft,
in sitieun van de ooangeuvatiievep ais die j Wlij' wd«llienj echter, de omiüwiikellilng®voorwaiaTd|en ge-
liijik imaikieni, opdlat ailHie: vodlkslkiracht itot onifcplofoddmg
k,an' korden len dlalt' de. goedle kralchitlen ondier- de
minder bedeelMlen de gelegienhieMI krijgen tot cmit-
wiilkkieiiing, opdialt de volkswelvaart diaiar «die gTo/o.te
vmu-chlUen 'Mam zial IkJutnlnlen ipliulkJk'en.
Hiet eyislteeimj Vata.'den socialist is, dat niemanid
meer zeifstlaniddlg als, doch wij; bekij|k|en het zoo, «dat
iemands- laulheidJ en dnlsptóinniiing zdoh zat' aflapdiegeden
in dien w^eHistanidl van) zijnl geziinL Hiet standpunt vam
de vrljzdmndlg^leanooralten is, dat. het eigenbelang d,e
idlrijfveier mo-et zijm 'tot (inispanln'iing, dlo'clh, waar dlat
sitiaindpumlt «tot fouten ledidtt), imoet wonden limgegnepen.
De toeSliagen op lailterlel en de diistnibutd'emaaitilege-
Jjen b„vi zuiden moeten verldfwijnJen, maar idlajar staiat
aard
Rooorts
1 11
ten ibehoietft. Geeft nu een regeerdng te
•aiami «de demjoiciraltriie, dlah lloofpl ze gevaar
van die «cOtnlsiervatieven ,11e vemliiezen en
moet die 'diemoiCTiaitriie het Joodjie lelggien.
vooufbeeJId' de (Leerplichtwet, die ouid'er-
'rgiing.
rijiziiinlniig-ideimiolcinatleni hebben gevoeld! «dlalt
leiidling&l'ijni ve«rlkieendl was, dat een sarnen-
H 'cohsienvaitii'evien en «dlennoicnaiten dfni één- par-
Iieuigldle en dm 1901 hebben wij dlaiahcmi dan
jrrnldt «een z«e«lflsltanid3ge diemiocnaitische partij,
r ihelhiahdiel't nju uiitvoenig hoe din; 1848 de 11-
u'-tij' als opgekomen, die plahtlij' vani Thlonbeoke
van vooruitgang, die toen ilijhTedhlt- stond
p die taomsenvaifcieVem. Die libenalie pairtij van
voor dien vfollksinvlJoeldl, ze stondl 'aan. de
den vooruitgang. ,Eh het lis merkwaardig
ini iho-e- «die Hlainitisibe jaren zich' hetzelfde. Treeft
dl, wiat itn, 1848 gebleu,rldle. Oiok toen ontstond
jlliiie, «die Franischei revolutie, alls gevolg van1
reidlenheidl, toen de voiristen die vo-Hkien van
regeendlen len 'die vlol'klen' zelf maleis te vetrtefllon
•Die fomtevneidlenheiidl lleiidde Itot de uitbar-
hamlkrijk «en plantlle ziilch volorb ddor geh«eel
Oo'k lin^'N-edierialnldl Wa® nnen betvre'eisid, diat
zou p«llalait's|girij|pien -en helt Wa® bij «die gele-
dlaiti wie lk«re(gien «die menk'wlaiardlige -vieuklarinig
a'inlgi Willienn, II, Idlalt hiji Urn 'éën: niachlt Vam zieer
'raadtwef z-eer liibieTaial wais igewordan. lElen zeif-de
'eenihg duis allls die Leider dier Vrij® 'Libierafllen
Dresfeeihuy®, 'tihiatnö heeiflt ondergia'ami.
•dien revoHuit^oniniairen invloed! in, 1848 kre-
de partij vani Thioirbieakiei, die het stempel
niiiitglamg «dlrloleg. 'Br wias toen (dog geien spra-
idlen lilbenaüien ledisoh- lalgemoen- kiieisrecht,
«toestamidl wia® toen nog heeii lam'dlers, d«e
wikkeling niet alls thanisi Dalt we dus tofen
eien beperkt kiesrecht wais voLkomten ver-
«dioch wel a® iVertoeerdl gezieni, on het Lag
len idie be'dloieling vanu Thorbiecke, dlalt mien
iemllatnlg, aialnJ valstgehouldlen heeft,
h'aidl dlat bepehklt Ikfieisrecht
uilthreidien 'tot algemeen kiesrecht Diat, i'8
fouit vam die liherallen gewieeist, ze zijin! bQij-
op dien roem vam hum voormiarnnon van
vrijzinnig beginsei tioclh lieert oinis, diait men
itl imoieit vaytih'Oiudlem alafn- oen bepialaid sy-
imiaiair iziiclhi moeit laiainiaLuiiten maiajnrniate idie
appelljlke oimstainidlilglh'edlen zioh wi|izdgen,
rf«t. mee te gnoeien melt «die .ontwikkeling.
Braie pahliijen hiebbien verzudmdJ zioh aiam te
)ij die dienkbeieldon die (lagen «in; dien Lijn van
vilkikieliiingsitoestamid. Eh ,zoo Leidde 'die 'Strijd
kiesireiclht tolt splitsing vian die Lib«erail«e partij
iicih«eiiididle die- Jjibieralie 'TJInie zich af ©n we kre-
«oinicli van Virijie Liberalien, die zdioh oorst oiud-
haidldlen geno,emdl In) 1901 kwaim heit tot
iwe uitbarsting, toen de meerdierheid van
aio Unie niet zoo vooruiitstrovend1 was, om
goud-
onder
toren
lijk
U«-.n
it^geruovier, Idlalt het mogelijk len maodig üls, Idlalt de
in 'anldlere opziichen zal moeten ingrijpen
Zoo iziail' oloik 'die «tijdl aankomen, diait we paal en perk
zuliLen «moetlen sitéLllen lalani hielt isiellsei van, iambite«nla-
rij,, dlalti itlhiamls1 zoo ontzaggelijk veeigeLd vergt en
juiiisit lallsi idletmlolcirlaitieni izullien wie omis iaf moeiten viila-
geni, oif het niet beiter isi, iVerschilILendle -takken van
diien-st. dlni amldiere richlting te leidien., bijv. ze laaim vrije
onglahiisaitiiels vam weerkniemer en wieaikgever over te
laitian.
Dat lis .een Zuiver .praiötisicihie, vmaaig, gezien naar dien
,m!aia'tsichaipipielLij|kieni itoelsltlamldl ien zlijni ontwikkeling
Spin. iwijlsit eri voorts op, diait die sioiciaili®ten er mog
niet ini geslaagd' aijnl, oen nieuw. steLael laan' it'e ge
ven. Dit verwondert lolns niet. omdlait we -er niet aian
gelLoovien. We zien heit met' het ateLsel vam de socia^
Liisaitie, diat ze zelf nfiiet wieien wnalt ze wd-LLen. Eni wan
nieer wij- dit den soclialilstlen zeggen, dlan beginnen
ze ie schimpen en zeggen, gij! vrijizdniig-idiemo'Ciiiaiten
walt ii® uw eigen stellsell Dit worldJt d!an« al® «een fvier-
wiijrt bledloeLdi, doch het ils die grooitsie -eere-'Ü'tel -dd'e
mien oinis geven ikalnL Olnls ibefgUnisell iduflld geen stelsel
wiji iwdl'lten aiampaSsen en malaltlregeden nemen naar
gelLamig «die maaitschlaippeliijlke toesitainden zioh wijei
gen. Wij wiilien ndiet ais die sociaJllisteu, -dli|e dloor hun
siteilsel bijy. hij Idie hehlanldle«Ling vam, de Lamidlarrfbed-
dleatsiwiet iediere. piogilng hm dluizendlen larbeider® dn
•een heitere positie ite brengeni, en tot kledngrondbe-
zILttens ie malkien moeten afwijzen, omdlait die sbciialail-
deimooraiten geen pTivoiaiti-bezirtlters dulden. Wij wol
len niet diait steHsel1 dier 00^810-1^16011001181110^ maar
we willen oó|k niet idlalt dier vrij-'loJbeilalier^, die vrij
heid! vioiom hen dö|e siterk izdjni.
Wie hebben Idluis Ite sltrijldlon liegen 2 kliassen, idiöisltrijd
tegen die öoicLalaihdlcmoicraiten en Idie der amdlere ilink-
sche pahtijen, dlite zioh ithlana veretóndgdl hebben dm
den VirijhieidlslbionidL Spr. ertieit er «prijs op, aanstonds
nai die pauze omze houding, tegenover dien Vrij-
•baiidlslbiomldl imgenomtoni, nialdler uiteten itte zetten. (Alp-
plauia.)
iNiai die pauze behiamdlellt 'die heer Mir. Oud dan de
fusie der vrijizdnndge partijen en wijst allereerst op
die -tamelijk grote vehhrokkiefling die er bestiaiait onder
-we» ^«iiuit? umci. /an\j vuwmuijuowievei-vu; w««ai, kmu i die Linlker partijen, nlL. die 3 groepen, Vrijizdnnig-De-
t algemeen kd-esreohit op haar progüaimma mocmalten, Lihe«raie Uhie en Vrij® LdberaTien. Boven-
en en «dit jheit'sein isjgewieeisit voor «een idleel -dien iziijp dri l«918i, voor die .-Kiam'erveikLzingen eien
groot, aainital' piart'ijlen onltstalani, die z.g,. beHiaingenpar-J
Lii'bierale Unii«e om' zich' iaf ite schiedden «en
geirichrt Idie Vrijizdlnndg-Dleimocraitisclhie Bond,
l«e pumt' op haar prcferamma «pLaiaitste alge-
liesreolhlt mei vollkoimien gellijik-sitelliinig voor
9 vrouw. De V.-D. Bonidl ihieieft dia«t pumt voor
1 S p 3'aair lop haiar ipiroigramima 'gepllaaitiét en
in: laianhoudlendie sltrijdi voior gevoerdi, om-
keu voelde Idlalt het invoeren vam algemeen kieo-
Muzi in 'eerste vtoiorwaiardJe wai» voor een gezond
Sitiuur.
ididliwijst er ochlter op, dat dlalt kiesrecht wel
hdiing ito,t afschieddlilng vam die Liberale Uhiie
!®t, wei die Idlruppeil d!Le die «etmimeir deed' over-
tijen, die gelen bepaalde poaitielk, dO-ch helt beLang
van) .eten groep kdiezeins zou-dlen .vtoorsltialan' -en die eLk
één enkiel lldl «fvalardlilgldlen, nk die heeren Ter Hall,
lalmu®emlen-tsplartij,,1 W«eit, onlderoffici'emen, Brajai, plat
teiandieirls!, Stoiallmianl, Müdldlensltanldiers.
Ons bieizwlalar (tegen idie beLangonpatrltijten is dl-
neict gewieeist, diait 'ze gelen politiek voordien en «diu®
in die vollksveirtiegenwoioédliginig; onmogeliijk dmvloed
kulnnlen udltoeftenien op de stlalaltlkuldlenl De meeste vuia-
gien toch zijn van- ,e<en poLiiti'ek beginsel ten die afge-
vaardiigdlen missen een politiek beginsel. Spn toont
melt vootrtoeeLdlen laan, hO-e die afgevaardigden in de
zertüe zidh om ini heft 'srtiJiLsrte conservatisme en toten
in het imiiiniilsitecrdio Oorlt vam dier Liindle die heier Treiub
oipinaldl alls iMdnister vain) Filnialncdèn,, en onze pairiij
sltreedl vooir 'dte dlenno!c«riatiisichie beLoistiingpO'litiek, on
der '«Leiding vlam Dr. Bios, 'toen is «die ihieer Tr,eub udt
die Vrijzannigi-Diemioicalatischie partij gegaam.
Voor de verkiezingen in 1918 is toen de heer Treub
met een nieuw middel gekomen om zijn doel te be
reiken en heeft gezegd, het moet uit zijn met dien
politieken strijd, wij willen uitsluitend de economie,
de volkswelvaart, behartigen. Wij willbn niet meer
die beroepspolitici in de Tweede Kamer, maar we
willen hebben mannen van de daad. Reeds in den
verkiezingstijd is er door ons op gewezen dat dit
het grootste volksbedrog was dat er bestond. Het
klinkt zoo mooi, slechts de volkswelvaart te willen
behartigen. Maar dat willen alle partijen. Dat wil
David Wijnkoop ook en meent dat het communisme
de eenigste manier is om de volkswelvaart te be
hartigen. Alle partijen willen dat, maar de middelen
vaarmee ze dat willen bereiken, zijn zoo heel
anders. Spr. herinnert aan den strijd in 1913 tus-
schen vrijhandel en protectie. Beiden, vrijhandelaar
zoowel als protectionnist, wilden de volkswelvaart
behartigen.
Ge ziet, de politiek kan er niet buiten blijven. En
de heer Tr.eub wist dat, hij wist dat de politiek geen
aardigheidje was, maar iets onafwijsbaars. Hij wist
dat de een er zus over denkt, de ander zoo, dat iedere
groepsvertegenwoordiger zijn denkbeelden naar vo
ren brengt en daardoor ontstaat de partijstrijd. En
zonder die strijd is een gezond Staatbestuur onmo
gelijk.
We hebben dus gekregen 3 afgevaardigden van
den Econom. Bond de heeren Treub, De Groot en
De Buisonjé. Nu is de heer Treub ongetwijfeld een
figuur die in de Kamer thui9 behoort, doch hebt gij
ooit iets gehoord van die 2 andere mannen van de
de ad, van-de heeren De Groot en De Buisonjé, die
daar in de Jtamer de koppen eens tegen elkaar
zouden slaan en er werkelijk eens iets zouden uit
voeren. Ze hebben niet anders gedaan dan het groot
kapitaal gesteund, het conservatisme bevorderen.
Toen in Noyember 1918 de revolutie in Duitsch-
land uitbrak en de Duitsche regeering omvor werd
geworpen, de Keizer wegjoeg, ontstond er ook be
roering in Nederland. De héér Troelstra meende
hiervan gebruik te moeten maken door een greep
naar de macht te doen. Spr. heeft hier 2 jaar ge
leden reeds gewezen op het gevaar van revolutie en
die wij niet willen, èn om het gevaar èn omdat zij
in strijd is met de democratie. Het beste middel om
de revolutie tegen te gaan is het wegnemen van oor
zaken die tot revolutie aanleiding geven. Het mid
del om een revolutie te voorkomen is het voeren van
een democratische politiek.
We hebben in 1918 gezien dat het^ing als in 1848,
er voer een stroom van democratie door de Twee
de Kamer. We zagen de groote ommekeer van den
heer Dresselhuys, die zelf om den 8-urendag vroeg
en die voor de mijnwerkers den 6-urendag pas vol
doende vond. De heer Dresselhuys, de .leider der
Vrij-Liber.alen zou stemmen voor sociale hervor
mingen, voor belasting van het groot-kapitaal. Het
geld speelde geen rol meer. Een andere Oud-Libe
raal, de heer Visser van IJzendoorn, sprak over de
Eerste Kamer als over een reactionnair-conservatief
lichaam. Bij den heer Treub zag men dezelfde bekee
ring ten opzichte van het Staatspensioen. Toen onze
partij zich in 1913 uitsprak voor Staatspensioen, stel
de de heer Treub, als protest daartegen, zijn zetel be
schikbaar. Hij motiveerde thans zijn bekeering op
dezen grond, dat hij vroeger tegen staatspensioen
was omdat er geen geld was, doch nu na den oorlog
zouden tientallen millioenen bezuinigd kunnen wor
den op oorlog en marine.
De heer Rink, de leider der Liberale Unie, had
heelemaal geen geduld meer de toegezegde hervor
mingen van de regeering af te wachten en stelde
een motie voor waardoor uitgesproken werd dat
groote sociale staatkundige hervormingen een eisch
des tijds waren.
Was men nu in 1918 fot ons gekomen met de fu
sieplannen, dan had inderdaad dat standpunt reden
van bestaan gehad, hoewel ik niet wil zeggen dat we
dat aanbod zouden hebben moeten accepteeren.
Spr.'s advies zou tenminste geweest zijn een paar
jaar te wachten, om te zien of de democratische be
vlieging bestand zou blijken tegen den tand des
tijds en dat het wel eens zou kunnen zijn dat die
democratie het gevolg zou zijn van angst. Want wat
wij gevreesd hebben is uitgekomen. Eerst ging men
langzaam afknabbelen van de toegezegde hervormin
gen, maar het ging hoe langer hoe onbeschaamder.
En toen het programma van de nieuwe politieke
partij, van den Vrijheidsbond, moest worden samen
gesteld, toen is openlijk door de Nieuwe Courant
van Den Haag, het blad der Vrije Liberalen, geschre
ven, denk er om geen concessies in democratische
richting, November 1918 ligt ver genoeg achter ons.
Men ziet, een volkomen ommekeer.
Bij de laatste algemeene beschouwingen over de
Staatsbegrooting, was het de heer Dresselhuys die
Minister Aalberse overstelpte met verwijten over de
invoering van den 8-urendag, waarom de heer Dres
selhuys in 1918 zelf gevraagd had. De 8-urendag
bleek een misrekening te zijn. Spreker geeft toe dat
de overhaaste invoering van den 8-urendag buiten
gewoon veel moeilijkheden heeft veroorzaakt, maar
wiens schuld is dat? Wij, vrijzinnig-democraten heb
ben reed9 10 jaar lang aangedrongen op een gelei
delijke invoering, eerst van 10, daarna vari 9 en
vervolgens van 8 uur, opdat de bedrijven zich zou
den kunnen aanpassen. Bovendien van die invoering
heeft het kleinbedrijf de meeste last, niet de groot
bedrijven, waarvoor de'heer Dresselhuys zoo warm
opkwam. Die heeren zullen zich evengoed wel red
den. Spr, wijst er op dat ze nu gebruik willen 'maken
van de heerschende crisis in de heele wereld en die
niets met den 8-urpndag te maken heeft, oin den
arbeiders den 8-urendag weer te ontnemen. Hun be
doeling is de winst der groot-bedrijven grooter te
maken, want men wil langer werken, doch voor het
zelfde loon. Do hooron van den Vrijheidsbond wil
len de distributiebijslagen doen vervallen, doch de
heer Dresselhuys vraagt daarentegen voor de groot
bedrijven, die enorme winsten hebben gemaakt, bij
slag uit do Staatskas op db werkloozenuitkeering der
arbejders.
Eveneens gaat het met den heer Treub, die Jegen
de motie stemt beoogende bezuiniging op oorlog en
marine. Zonder blikken of blozen geeft hij zijn stem
aan een oorlogsbegrooting die 125 millioen beloopt,
tiove partijen gaan zich organiseeren en willen
trachten een brok terug te krijgen van de macht en
invloed die ze mpeston afstaan. Ze doen dat ondor
de mooiste woorden. Dat ziet men overal dat Ivst
conservatisme den kop opsteekt. In Duitschland was
het de Deutsche National Volkspartei, de partij van
de jonkers van voor den oorlog, in Frankrijk de
nieuwe partij die zich noemde La democratie nou
velle, in Nederland noemen de slimmerds het de
Vrijheidsbond. Ik hoop echter dat do groote meer
derheid van ons volk zich door die mooi klinkende
woorden niet bij den neu9 zal laten nemen, evenmin
als de Duitsche en Fransche bevolking dat heeft
gedaan.
Wij met onze kleine groep echter zullen
blijven vasthouden aan het zuiver vrijzinnig-demo
cratisch beginsel en wij voelen dat we tenslotte de
overwinning moeten behalen. We. moeten ons begin
sel zuiver houden. We zien ons graag oen groote
partij worden, doch het is ons niet te doen om
dat te worden ten koste 'van ons beginsel. Wij wil
len strijden voor het vrijzinnig-democratisch begin
sel, dat is de taak die op ons rust, om dat krachtig
te kunnen doen, moeten wij hebben een hechte or
ganisatie, waartoe wij u allen opwekken om zich
aan te sluiten. Wij vrijzinnig-democraten zullen
onze krachten blijven aanwenden om te kunnen ko
men tot een vrijzinnig-democratische richting in ons
Staatsbestuur, opdat alle krachten die in ons volk
sluimeren tot volkomen ontwikkeling kunnen ko
men en de algemeene volkswelvaart kan worden op
gevoerd. (Applaus).
Van de gelegenheid tot het stellen van vragen wordt
door een der dame9 gebruik gemaakt, die vraagt of
het in de lijn van het vrijzinnig-democratisch be
ginsel ligt de minderbedeelden gelegenheid tot het
ontvangen van onderwijs te geven, ook wanneer die
minderbedeelden dat zelf niet kunnen betalen. In
de 2e plaats wordt gevraagd of het niot wenschelijk
is dat de arbeiders een deel van de winst in de be
drijven ontvangen, omdat do winst toch niot alloon
verkregen wordt door de werkkracht der superieu
ren.
De» heer Mr. Oud beantwoordt beido vragen be
vestigend. Volgens het werkprogram van don Vrljz.-
Dem. Bond moet een ieder in de gelegenheid worden
gesteld kosteloos het onderwijs te genieten dat hij
noodig heeft cn zou door hulp der overheid het vol
gen van dat onderwijs mogelijk moeten worden ge
maakt.
Wat het moedeelen in de winst door de arbeiders
betreft, dit acht de V.-D. wenschelijk. Wij wenschen
dit echter niet zoo eenzijdig voor te stellen als do
sociaal-democraten. Er mag niet gezegd worden dat
het werk van den arbeider alleen de winst heeft
veroorzaakt, dat is onjuist. Het is zoo uitmuntend
door den Duitschen sociaal-democraat Bernstein ge
zegd: waar geen winst wordt, gemaakt, daar rookt
geen schoorsteen. Het beginsel moet zijn dat do
arbeider mee belang hooft in den goeden gang van
zaken en zooveel mogolijk de klasse-tegenstelling
wordt weggenomen. Wij willen niet den strijd zoe
ken maar juist gaan samenwerken om op een recht
matige verdeeling aan te sturen. Het ideaal van hot
communisme zou alle energie dooden. We moeten
hebben een billijke verdeeling van de productie naar
gelang van de arbeidsprestatie. Het spreekt immora
van zelf dat de bedrijfsleider een hoogere bezoldiging
moet hebben en men de waarde van zijn arbeids
prestatie niet mag uitschieten, ook al omdat men»
anders geen bedrijfsleiders meer zou kunnen krijgen
en men deze niet kan missen.
Onder dankzegging aan den spreker, sluit voorzit
ter vervolgens de vergadering.
Aan de bloedarme, verzwakte zieken, die dreigen
ten onder te gaan, aan de zieken op wio do genees
middelen niet die minate uitwcfking schijnen tc heb
ben, dragen wij den onderslaanden, pas door ons ont
vangen brief op; hij werd ons gezonden door een
zieke, die ons bericht dat de Pink Pillen haar de
verloren gezondheid hebben weergegeven. Deze zieké
is Mejuffr. Wrinten Ebbing, wonende tc Tiiburg, in
de Loodwarsstraat 28.
Mef. EBBING.
Ik ben 51 jaar oud, schrijft rij, en4 ik moet zeggen
dat sedert ©enigen tijd mijne gezondheid veel te wdu-
schen overliet. Ik verkeerde in een toestand van uiterst^
zwakte en had mij over alLerlei ongemakken te be
klagen, als schele hoofdpijnen, maagpijnen, pijnen in
den rug en hartkloppingen. Ecnigo vriendinnen van
mij, die mij in dien aanhoudenden slechten gezond
heidstoestand zagen, raadden m(j aan van de Pink Pil
len gebruik te maken. Ik ben toen do Pink Pillen
gaan gebruiken en van dat oogemblik af is or verbe
tering in mijn gezondheidstoestand gekomen. Ik heb
nu nergens geen last meer van en ben zoo wiel als ik
omaar kan wenschen.
terwijl men overtuigd is van den ontredderden toe- j WÜ hieraan eenvoudig nog toevoegen dat de
stand bij marine. Dat, die 52 millioen voor marine!\inIc. Pdlen uitgedacht, bereid en saamgesteld zijn om
wepreteROoid geld is, voelt men duidelijk genoeg in «i,blo°d te geven en het zenuwstelsel tc versterken. Bü-
de Liberale Unie, wat wel hieruit blijkt, dat de lei- j! dertig jaren lang vragen de zieken in geheel do
ders zich tijdens de behandeling der marinebegroo-1 wereld er naar en zijn zij het beste, het krachtigste),
ting niet durven vertoonen in de Kamer en de verde- ')et zekerste middel ter genezing van de bloedarmoede,
diging wordt opgedragen aan den heer Henri teriide bleekzucht der jonge meisjes, maagpijnen, schelle
Hall, de mar van de amusementspartij. (Gelach.) hoofdpijnen, zenuwpijnen, hcupji ht, verschieieade pijn n,
In de 3e plaats hebben we den heer Rink, den man j «miwuitputting. neurasthenie. Eisch Hollandsche ver-
---- -- -- - 11 pakking.
,--n ia.- ,j, n 1 xr," r van de motie dat Staatkundige hervormingen een
T"*!9 h?ldlen 'grst B,8ch des t!,ds waren- Do hoer Rink mocht blijkbaar j De Pink Pillen rijn verkrijgbaar h f 1.75 de doo»
1' - 1gu,S,^u..T* 'ff?. ff ^inigienpantijlenbij de alttemeene beschouwingen niet eens spreken, en f9.- de zes doozen, aan bet Hoofddepot Nassau-
vein.dlentljd. Het «dlato <x&M9dl» taez% op te «dtoetam Dan ia er maar werd dit aan den heer Van Doorn, een conser- kade 314, Amsterdam, en bij verschillende apothe-
iMtsmie wBdie «ten/ lalhÉoaiute ataaJtaioinitlhoudiing motg? «eten riaaitrtj •mm 3 Qledten, die partüj •ma dien heer vatief politicus in de Lib.-Unie opgedragen, die zich kers en drogisten.
