profeet niet geëerd wordt in zijn vaderland, is bier
niet bewaarheid. Wat wij van deze uitvoering hoor
den, is, dat Daan zijn goede reputatie dezen avond
niet heeft verloren. Er is weer echt gelachen.
Het specialiteitengezelschap onder directie van
den heer Schut, voor het eerst alhier, trok heel wat
bezoekers en heeft hier een goéden indruk achter
gelaten. Hetgeen- daar gepresteerd werd was een
bezoek ten volle waard.
Nu echter de kermis voorbij is en bij velen de
bodem der portemonnaie zoo zichtbaar is geworden,
willen wij hopen, dat de heerschende werkeloosheid
spoedig moge verdwijnen en de nog steeds heerschen
de droogte moge plaats maken voor een paar regen
dagen.
LANDBOUWCRISISSEN.
Een troost is er bij de algemeene malaise van te
genwoordig, dat er vroeger óók periodes van ern
stige depressie geweest zijn en speciaal op 't gebied
van den landbouw zijn es in de vorige eeuw tijden
van zóó diepe inzinking geweest, dat bij vrijwel alle
beoefenaars van dat bedrijf langzamérhand alle hbop
verdween op uitkomst uit den bitteren nood.
De eerste periode van inzinking kwam na de Nar
poleontische oorlogen, hoofdzakelijk als gevolg van
de omstandigheid dat het Russische Zwartezeege-
bied met groote hoeveelheden koren aan de- West-
Europeesche markten begon te komen. Vóór dien tijd
in de tweede helft der achttiende eeuw, maar voor
al gedurende de Fransche overheersching maakte
onze landbouw een tijdperk van ongekenden bloei
door. Speciaal in de jaren, kort na de bevrijding van
het Fransche juk, bereikten de marktprijzen een on
gekende hoogte. Zoo stegen in 1817 de prijzen van
tarwe, rogge en haver resp. gemiddeld f21, f 12 en
f 8.50 per HX. en dat in een tijd toen de productie
kosten zoo gering waren, dat voor een onbezwaarde
boerderij de uitgaven per H.A. voor bemesting, be
werking, het binnenhalen en het afdorschen van den
oogst op niet meer dan f60 per jaar behoefden te
worden gesteld.
Zooals het steeds gaat in een tijd van hoog-con-
junctuur, was er een algemeen optimisme onder den
boerenstand, men verkeerde in den waan dat die zeer
hooge prijzen zich steeds zouden handhaven en men
besteedde ongekende bedragen om eigenaar van een
bedrijf te worden. Maar hoe spoedig verkeerde het
optimisme in neerslachtigheid: na 1817 liepen met
iederen nieuwen oogst de prijzen met sprongen terug
en reeds in 1821 was de prijs der tarwe per H.L. ge
daald tot gemiddeld f 3.50, die der roggel tot f 2.75, die
van de haver tot fl, waardoor zelfs op een geheel
onbezwaarde boerderij, ondanks de zeer lage loonen
van destijds, het bedrijf niet meer loonend was. Op
bedrijven, die onder hypotheek gekocht of tegen
hooge bedragen gepacht waren, werd er naturlijk jaar
op jaar een geweldig verlies geleden en onder, hen,
die in de weelde jaren er maar onbezonnen op los
hadden gekocht, waren er zeer velen die reeds na
zeer korten tijd tot armoede vervielen, tengevolge
waarvan tusschen 1820 en 1830 gerechtelijke verkoo-
pingen van landbouwbedrijven aan de orde van den
dag waren.
Daarna, toen de prijzen zich hadden aangepast aan
de gewijzigde omstandigheden, de verhouw van ver
schillende korensoorten plaats had gemaakt voor
artikelen met hoogere handelswaarde en de op
brengst per H.A. geregeld grooter werd, kwamen ver
schillende bedrijven langzamerhand weer tot bloei,
een bloei die zijn hoogtepunt bereikte in de jaren
van den Fransch-Duitschen oorlog enj zoowel van be
trekking was op den akkerbouw als op het zuivel
bedrijf. Onder den invloed van betere zaaizaden en
meer doelmatige bemesting werden de oogsten steeds
grooter. Als gevolg van internationale omstandig
heden konden voor bijna alle voortbrengselen hooge
prijzen worden bedongen, maar na 1890 kwam er op
nieuw een zeer diepe inzinking. Speciaal door groo
te aanvoeren uit Amerika werd de korenmarkt meer
en meer gedéprimeerd, op korenbouw waren de
meeste bedrijven in hoofdzaak aangewezen en daar
het door de steeds toenemende fabricage van marga
rine en invoeren uit Australië, waardoor de prijzen
der zuivelproducten gedrukt werden, weaniig zin had
om landbouwbedrijven in veeteeltbedrijven om te zet
ten, ontstond er weer een algemeen gevoel van mar
laise.
Velen, die in de jaren tusschen 1870 en 1880 eige
naar van een bedrijf waren geworden, zagen zich
tusschen 1890 en 1900 genoodzaakt om alles weer aan
kant te doen, en zóó groot was het tekort aan durf
in die dagen, dat verschillende uitstekende boerde
rijen in de kleistreken, die tusschen 1870 en 1885 ge
kocht waren tegen f 1800 f 2000 per H.A., tusschen
1890 en 1900 tegen f 600 a f 800 weer van de hand gin
gen. Ook toen waren gedwongen verkoopingen als ge
volg van de groote hypotheekschulden weer aan de
orde van den dag, maar spoedig kwamen er weer
gunstiger tijden. Door meer doelmatige bewerking,
meer wetenschappelijk© bemesting en import van
hooge opbrengsten gevende zaaizaden, nam de op
brengst van de gronden snel toe, de steeds meer tot
bloei gerakende cartonindustrie, veroorzaakte een ge
regelde stijging in de strooprijzen en naast koren-
bouw werd meer en meer de teelt beoefend van han
delsgewassen, waaronder de suikerbieten wel in de
allereerste plaats genoemd moeten worden.
Tot het begin van den oorlog was er eep climax in
den vooruitgang van alle goed beheerde'landbouw
bedrijven en wat zulke bedrijven gedurende de oor
logsjaren aan batige saldi hebben opgeleverd, ligt
nog te versch in ieders geheugen dan dat daarbij lang
behoeft te worden stil gestaan.
In de Jaren 1918, '17 en '18 waren winstgemiddel
den van f 500 per jaar en per H.A. voor eigen bedrij
ven volstrekt geen zeldzaamheid, maar de geschie
denis herhaalt zich steeds ook toen lieten velen
zich door die zeer flooge winsten weer sugge-
reecren tot de meening, dat er geen einde aan den
weeMetijd zou komen, ze kochten en pachtten tegen
prijzen zooals nooit gekend waren, sinds er land
bouw beoefend wordt, met het gevolg dat ze nu, drie
jaar na dato, reeds het water tot aan de lippen heb
ben en nergens meer uitkomst zien. Want de prij
zen der landbouwproducten, die golden toen zij hun
bedrijf begonnen, zijn reeds gedaald tot op de helft
van destijds en zeer waarschijnlijk zal die daling
nog doorgaan, terwijl daarentegen de werkloonen
nog zoo goed als niet lager zijn geworden en voor
kunstmeststoffen nog steeds enorme bedragen moe
ten worden besteed.
Niettemin is het niet waarschijnlijk dat de alge
meene dépressie, die zich vooral manifesteert in de
koopprijzen der landerijen, weer zoo diep zal wor
den .als bij vorige crisissen het geval was, daar in
den loop der tijden het landbouwbedrijf in al zijn
geledingen veel soepeler is geworden en de boeren
veel heter onderlegd en veel ruimer van blik zijn
dan hun voorgangers, die voorheen tijden van ma
laise hadden te doorworstelen. Die grootere soepel
heid van bet bedrijf leidt tót den verbouw van tal
van voortbrengselen, aan de teelt waarvan vroeger
niet gedacht kon worden; de betere ontwikkeling
van de boeren in 't algemeen voert tot betere orga
nisatie, waardoor het bedrijf in iedere gewenschte
richting kan worden uitgebouwd. Verschillende or
ganisaties op landbouwgebied zijn met dien uitbouw
reeds begonnen door het aanknoopen van connec
ties in binnen- en buitenland, tengevolge waarvan
hoog veredeld zaai- en pootgoed, alsmede levende
fokproducten van hooge waarde verkocht worden
tegen bedragen waarvan vroegere geslachten zou-
don hebben geduizeld en zonder twijfel zal, nu na
den oorlog opnieuw gebleken is, hoe hoog nog steeds
de voortbrenselen van onzen landbouw en onze vee
teelt in het buitenland worden gewaardeerd, door
de voormannen op landbouwgebied met steeds groo
ter zelfvertrouwen op den ingeslagen weg worden
voortgegaan, tot zegen van onzen landbouwstand en
daardoor van geheel ons volk. En zeker, zonder twij
fel zullen er onder de boeren als gevolg van de al
gemeen heerschende malaise nog tal van slachtof
fers koznen, maar door de beter# en ruimere gele
genheid die er in den loop der Jaren voor het land
bouwbedrijf ontstaan is, om verliezen in eene rich
ting te nlvelleeren door winsten op ander terrein,
zal er toch op geen parten na die geweldige val in
de prijzen der landerijen komen, waardoor vorige pe
rioden van inzinking werden gekenmerkt. Hdbl.
ZUIDSCHARWOUDE.
Alhier had Zondag den door den Noordboll. Dom
bond uitgeschreven Daindag plaats. Ruim 40 spelers
waren van verschillende plaatsen uit den omtrek
naar hier getogen om elkander! te bekampen. De spe
lers werden verdeeld over 11 groepen, terwijl voor
elke groep een diploma als eerste en een kunstvoor
werp als tweede prijs werd beschikbaar gesteld. De
prijzen vielen ten deel aan de volgende heeren:
Hoofdklasse groep A: le prijs den heer A. van Nie-
nes te Noordscharwoude; 2e prijs de heeren D. Kleen
te Winkel en P. de Groot vam Warmenhuizen.
Groep B: le prijs den heen P, v. d. Welle te Zuid-
scharwoude, 2e prijs den heen W. Veckroost te Sint
Pancras.
Eerste klasse, groep A: le prijs P. J. Pronk te War
menhuizen, 2e prijs S. Vos te Bobeldijk. Groep B:
le prijs C. Tol te Sint Pancras, 2e prijs W. Kuiper te
Noordscharwoude. Groep C: le prijs A, Koelemij te
Sint Pancras, 2e prijs J. Toepoel te Sint Pancras.
Tweede klasse, groep A: le prijs A. Keppel te
Noordscharwoude, 2e prijs G. v. Loenen te Noord
scharwoude. Groep B: le prijs W. Berkhout te War
menhuizen, 2e prijs J. Blokker te Berkhout. Groep C:
le prijs D. Ootjers te Warmenhuizen, 2e prijs J. Lan-
genberg te Bobeldijk. Groep D: le prijs J. de Groot
te Warmenhuizen, 2e prijs J. Becker te Noordschar
woude.
Derde klasse, groep A: le prijs P. Mosch te War
menhuizen, 2e prijs A. Dantema te Bobeldijk.
Groep B: le prijs A. Ooievaar te Warmenhuizen, 2e
prijs P. Vergaaij te Warmenhuizen.
Er is over het algemeen genomen, vrij goed ge
speeld. Vooral aan de eerste borden werd uitstekend
en fraai spel te zien gegeven. Onder de verschillende
bezoekers mochten we ook nog opmerken den ster
ken Hoogwouder damspeler, den heer W. Vijn, mr.
dammer in ruste,die zeker de verzoeking niet kon
weerstaan, rog eens een echt Noordhollandschen
damdag bij te wonen.
Gezien de prettige stemming op en de geanimeerde
afloop van dezen wedstrijd, heeft de Noordholland-
sche Dambond zeker alle reden, om met voldoe
ning op dezen welgeslaagden Damdag terug te zien.
OUDKARSPEL.
Door het bestuur van het Onderling Veefonds werd
gisteravond een vergadering gehouden om te bespre
ken de groote kans op ziekte onder het vee in ver
band met de aanhoudende droogte. Men was van
oordeel dat het noodzakelijk was dit punt ernstig
onder oogen te zien, omdat het slechte drinkwater
ernstige gevolgen voor het fonds zou kunnen heb
ben.
Er werd besloten om de leden te wijzen op de
noodzakelijkheid op het drinkwater goed toe te zien
en bij voorkomende gevallen dit direct aan den taxar
teur te doen weten.
DEN HELDER.
De gemeenteraad heeft gisteren besloten de door
de Vereeniging Vakschool voor Meisjes voor Helder
en omstreken te Helder ten behoeve van den bouw
van een nieuwe vakschool te aanvaarden 3-maands
promessen van de Gemeentelijke Credietbank te
's-Gravenhage, van de Nationale Bankvereeniging of
eenige andere Bankinstelling, tot een bedrag van
f300.000 te waarborgen.
Voorts kwam de raad terug op zijn besluit van 7
Juni tot wijziging der gem. begrooting 1921, enkel
voor zoover betreft de uitkeering der O. W.-belas-
ting. Men wil trachten Ged. Staten er voor te winnen,
dat die uitkeering alsnog komt ten bate van den
dienst 1921, waardoor men hoopt, den hoofdelijken
omslag tot een gelijk bedrag te kunnen verminderen.
ANNA PAULOWNA.
R. C. Waibóer, leerling van de R.H.B.S. <te Helder,
is vam de le tot de 2e klas bevorderd.
VAN EWIJCKSLÜIS.
N. D. M. Dekker, leerling v&m de R.H.B.S. te Hel
der, is van de 2e naar de 3e klaa bevorderd.
HOOGWOUD.
Onze plaatsgenoot, de heer R. Bruin, onderwijzer
te Aartswoud, slaagde voor ►het te dezer dagen ,te-
Amsterdam gehouden examen voor de Hoofdakte.
HOOGWOUD.
In de Weere worden pogingen aangewend deze
door inmalimg van water te voorzien. Het oppervlak
waarvoor water benoodi'gd is, bedraagt ongeveer 400
Hectaren. Er ia veel belangstelling voor deze zaak.
MEELDAUW.
Men schrijft uit Barneveld:
De meeldauw begint zich in deze streken weer in
hevige mate op het eikenhakhout te vertoonen. Voor
al de. jonge loten zijn door deze kleefstof geheel be
dekt en zien er uit, alsof zij met witkalk overgoten
zijn.
Ten gevolge van dezen dauw, die zich de laatste
jaren geregeld herhaalt, wordt de groei van het
hout ten zeerste belemmerd.
STERFTE ONDER DE ZOETWATERVISCH.
Uit Zuidscharwoude, 19 Juli. In de wateren van
het uitgebreide Geestmer Ambacht sterven de zoet-
watervisschen bij groote massa's. Snoeken, witvis-
schen, baarzen drijven dood in de wateren rond. Het
indringen van zout water, als gevolg van het lage
binnenpeil, is er de oorzaak van.
DE DROOGTE.
Wijl door de droogte in Friesland wijken en sloo-
ten droog, liggen, het brengen van drinkwater aan het
vee steeds moeilijker wordt, ziet men thans in di€>
provincie hier en daar een schouwspel, wat nog niet
eerder voorkwam. Evenals in Indië gaan de hoeren
met elkaar hun kudden vee naar een groot kanaal
drijven, om het daar te drenken. Soms ziet men
kudden van 100 stuks en meer bij elkaar.
DE DROOGTE WORDT GEVAARLIJK.
Als een merkwaardig staaltje van de huidige
droogte meldt men uit Doorn:
Een zware beukenboom, die reeds tientallen jaren
menige orkaan weerstond, viel gisterenavond bij vol
komen windstilte plotseling tegen den grond. Door de
droogte van den bodem, eenige meters diep, hadden
de wortels geen voldoenden steun meer om de een
zijdige belasting van den boom te houden.
De boom stond achter Schoonoord, al in het lage
gedeelte van het dorp.
SLECHT DRINKWATER.
Te Hollandsche Veld zijn verschillende personen
ernstig ziek geworden door het drinken van water
uit een wijk.
DE KABINETSCRISIS.
Naar wij vernemen hebben de besprekingen door
de rechtsche partijen der Tweede Kamer gisteren
gevoerd, onder meer geloopen over do benoeming van
Jhr. Mr. de Geer tot minister van Financiën en meer
in het bijzonder wat betreft het standpunt door den
te benoemen minister in te nemen in zake het vraag
stuk der financieele verhouding tusschen rijk en ge
meenten. Men zal zich herinneren, dat bij de jongste
behandeling deezr aangelegenheid in de Tweede Ka
mer het Jhr. Mr. de Geer was, die (met den heer
Van Beresteyn) tal van amendementen indiende,
welke echter ook door het gebrek aan medewerking
van eigen partijgenooten, geen succes hadden. Al
vorens nu de hem aangeboden portefeuille van Fi
nanciën te aanvaarden, schijnt mr. De Geer zich er
van te hebben willen overtuigen, of hij bij eon
nadere behandeling der financieele verhouding van
het rijk tot de gemeenten als minister op meerderen
steun bij de rechterzijde (welke toenmaals alles doen
wilde, om mr. De Vries te sparen) zou kunnen reke
nen, dan hem eertijds als Kamerlid ten deel viel.
Wij hebben redenen om, aan te nemen, dat de be
sprekingen der verschillende rechtsche fracties een
voor het door mr. De Geer bedoelde standpunt gun
stig resultaat gehad hebben. Tel.
KOND- EN KLAUWZEER.
Appelscha, 20 Juli. Bij het vee van J. Zwart al-
Tner, is mond- en klauwzeer gecnstateerd.
EEN GRAPPENMAKER'
Te Leiden is aangehouden een 22-jarige jongen, die
in verschillende plaatsen van ons land abonnó's had
trachten te werven voor een blad, dat alleen in zijn
fantasie bestond. Ook te Leiden had hij die practijk
uitgeoefend en deswege is hij aan der bureaux van
politie gehoord, als verdacht van valscbheid in ge
schrifte en poging tot oplichting. Geld had de jongen
niet aangenomen en hij zeide, dat hij ook niet de be
doeling had gehad zichzelf te verrijken: het was
slechts een „grap" geweest, iets als een tijdpasseering.
VEREENIGING VOOR LANDBOUWHUISHOUD-
KUNDIG ONDERWIJS.
Woensdagmorgen vergaderde bovengenoemde ver
ceniging in het café „Central" te Alkmaar.
De voorzitter, de heer G. Nobel, heette de talrijk
opgekomen leden hartelijk welkom en deelde medt
dat tengevolge van moeielijkheden de vergadering
later dan and eis moest worden gehouden.
Spr. bracht aank aan allen die hadden medege
werkt aan de tentoonstelling te Schagen.
In verband met een vraag door den voorzitter, gaf
mej. Niemeijer in overweging om mej. Verwey over
het onderwerp „versieringen" uit te noodigen.
De voorzitter zegde overweging toe.
Een lezing over de zuivelbereiding met lichtbeel
den door den heer Eriks, oordeelde mej. Niemeyer
wel interessant.
De vergadering ging ook hiermede accoord, zoodat
dit voor de volgende vergadering te Hoorn zal wor
den voorbereid.
De voorzitter deelde mede dat voor de dit najaar
van 20 tot 23 September te houden tentoonstelling te
Enkhuizen medewerking was verzocht.
Spr. verzocht de dames uit die omgeving daarvoor
aan de leeraressen assistentie te verleenen. Verschil
lenden gaven zich daarvoor op.
Het aantal leden is tot 252 gegroeid.
Ten aanzien van de leeraressen deelde de voor
zitter mede, dat tengevolge van het tekort aan leer
krachten in Friesland moeielijkheden waren ont
staan, wegens het vertrek van een 3-tal leerkrachten.
Na de vacantie komt ,er evenwel een nieuwe leera-
res bij.
Het tekort aan leerkrachten laat niet toe te wach
ten dat er meerdere zullen benoemd kunnen wor
den. De lessen zullen evenwel niet in moeilijkheden
komen.
Mej. Niemeyer stelde de vraag of het niet gewenscht
was dat de boerendochters overwegen, zich voor dp-
zen werkkring te bekwamen. Spr. was overtuigd dat
dit onderwijs ten plattelande veel goed doet en wees
er op dat in het onderwijs geven in die richting een
mooie taak gelegen ligt.
De Mulo-scholen stellen in staat om voort te bou
wen. Spr. is overtuigd, dat de leeraressen, komende
uit den boerenstand, juist heele goede kunnen zijn.
In Friesland kent men de leeraressen reeds uit
den boerenstand en ook hier gaat het veranderen.
De meisjes blijven minder thuis. Veel meer cursus
sen zouden zijn gegeven, wanneer er meer leera
ressen waren. Nu heeft men lang niet kunnen doen
wat gedaan had moeten worden.
De voorzitter sloot zich bij het betoog van mej.
Niemeyer aan .Ook spr. wekte op tot het volgen van
de opleiding voor leerares.
De voorzitter deed hierop mededeeling over de
stichting van een Ned. Vereeniging voor landbouw-
huishoudonderwijs. Alles ging goed totdat de R.-K.
Boerenbond bezwaren maakte en wilde, dat de Boe
renbond en het Ned. Landbouwcomité de zaak ter
hand nam.
De vereeniging kwam er niet, wel een commissie
uit de genoemde organisatie's die niet de minste
besprekingen voelde over de bezwaren aan het lamd-
bouwhuishoudonderwijs naar voren brachten.
De resultaten zijn bevredigend geweest.
De wet zal worden gewijzigd. Men ziet al wat fou
ten er gemaakt zijn.
De wijziging zal zoo worden, dat het Rijk 70 pet.
geertt en dat de overige 30 pet. bijeengebracht mogen
worden door de Provincie, gemeenten en vereni
gingen.
Bezorgdheid over financieele moeilijkheden in de
toekomst behoeven niet meer te bestaan. Het karak
ter van het landbouwonderwijs zal niet gewijzigd
worden en eeii vrije ontwikkeling worden gelaten,
bevend^n is de verhouding tot den minister van on
derwij.: «eer goed, zooidat ook ide nog bestaande moei-
lijkhe'. v i wel zullen wonden opgeruimd.
De wet aal waarschijnlijk 1922 in werking treden.
Zekerheid bestaat daaromtrent evenwel niet.
De medewerking van de ministers van landbouw
en onderwijs is evenwel een zeer goede. Dit kwam
vooral bij de benoeming van mej. Koopman, die in
enkele dagen werd verkregen, naar voren.
De voorzatter deelde mede, dat, dank zij de mede
werking van de gemeente te Schagen, een 3-jarige
cursus zal worden geopend, waarvoor zich reeds 14
leerlingen aangaven.
Gehoopt wordt, binnenkort hetzelfde te Purmerend
te bereiken.
Dan is bereikt dat de leerlingen zonder verre rei
zen goed1 landhouwhiuisihbudonderwijs kunnen vol
gen.
Voorts zijn nog meerdere cursussen in voorberei
ding. Werk te over, doch te weinig leerkrachten.
Ten aanzien van de leotuurverspreiding vroeg de
voorzitter machtiging te onderzoeken hoe verbete
ring bereikt kan worden.
Thans zijn er veeil moeilijkheden. De rondzending
geschiedt niet zoo stipt ais gewenscht is.
Mej. Niemeyer gaf in overweging gedrukte lijstjes
en kistjes voor de verzending te laten maken.
De gevraagde machtiging werd verleend.
Tot lid van de onderwijscommissie, wegens aftre
ding van mevr. J. Winkel—-Brak, word gekozen mej.
A. Kreuger te Beemster.
De rekening over 1920 werd goedgekeurd in ont
vangst en uitgaaf op een bedrag van f 13237.60, met
een batig saldo van f 29.08.
De begrooting voor 1921, voor wat de huishoude
lijke kosten betrof, werd hierna vastgesteld.
Na de rondvraag sloot de voorzitter de vergadering
met zijn beste wenschen voor het landbouwonder
wijs en een aansporing aan de leden om den hloei,
daarvan te blijven bevorderen.
Des middags was de vergadering* in Cinema Ame-
rocain bijeen waar de film: „Uit het iintieme leven
onzer vogelis" door A. Budget, vertoond werd, welke
film toegelicht werd door den heer J. Drijver.
Alk. Crt.
GOED EN GOEDKOOP.
Sins Dinsdagavond verheugen 40 arbeidersgezin
nen te Kampen, zich ln het onbezwaarde bezit van
een goed-onderhouiden huis met tuintje een feit
dat in dezen tijd van droeve woningtoestanden en
schromelijke huurprijzen zeker wel vermelding ver
dient. Op dien avond zijn namelijk de in 1888 door
de bouwvereeiriging „Des Werkmans Vriend" ge
stichte arbeiderswoningen aan den Singel in een al
gemeene vergadering officieel aan de bewoners in
vrijen eigendom overgedragen, waarna de Vereeni
ging ontbonden werd verklaard, als hebbende vol
daan aan het doel: „Het verschaffen van een eigon
woning aan de leden". Gedurende 33 jaar hebben
dezen daartoe wekelijks den matigen huurprijs va#
f 2 betaald, uit welk bedrag niet alleen de kosten van
onderhoud, enz. werden bestreden, en waarvan het
overschot diende tot aflossing der obligatieleening,
welke schuld thans geheel gedelgd ia.
SERVISCHE VERONTWAARDIGING.
Een der Berlijnsche berichtgevers der N.R.Gt. maakt
melding van een telegram uit Boedapest aan het
Acht Uhr Abendblatt, waarin heftige aanvallen van
de Servische pers worden gesignaleerd op Koningin
Wilhelmina naar aanleiding van een toespraak waar
mede de Koningin de in Nederland vertoevende Hon-
gaaredhe kinderen zou hebben begroet Koningin Wil
helmina zou dn deze toespraak hebben beweerd, dat
alle cultuurvolkeren veun Europa zich moeten ver
eenigen ten einde het gemis aan beschaving der Bal
kanvolken tegen te gaan. De Zaztawa beroemt er
zich op, dat de kinderverzorging in Servië cultureel
veel hooger Blaat dan in Nederland.
Hoe men in Servië aan dit bericht gekomen is,
blijkt niet. Dat men het als geloofwaardig heeft be
schouwd, bewijst echter, dat de Servische pers van
Nederlandsche toestanden weinig op de hoogte is.
Van geen toespraak van de Koningin tot Hongaar-
sohe kinderen is hier te lande iets bekend.
OUDKARSPEL.
Van de gehouden harddraverij, uitgeschreven
door do vereeniging „Ons Genoegen" was de uit
slag als volgt: le prijs f 40, J. Oosterman te Koe
dijk, met Feltlyben; 2e pr. f25, J. Zander te Zijpe
met Diadeem; 3e prijs, 110, P. Koning te St. Maar
ten, met Falinie.
STATEN VAN NOORDHOLLAND.
Voor de eerste maal zijn in de Staten van Noord-
Holland algemeene beschouwingen gehouden over de
begrooting. De behandeling dezer begrooting zal in
volgende jaren in een October-zitting geschieden en
dan in de afdeelingen worden gehouden, waarna
na verloop van 6 weken de openbare behandeling
volgt.
Bij de algemeene beschouwingen noemde de heer
Hooij de Provinciale Staten een log lichaam, dat
niet soepel kon werken en vroeg in een motie het
aantal zittingen van 2 aan de regeeiing te vragen op
4 of 6.
De heer Bomans besprak de taak der Provincie.
Er is een drang tot uitbreiding der overheidsbemoei
ingen, is daarover in de Staten al een principieele
beslissing gevallen? Spr. meende van niet, maar
achtte dit toch wel noodig. Spr. wijst op de electrici-
teitsvoorziening, de waterleiding, de krankzinnigen
verpleging. Noord-Holland heeft een eigen verple
ging ingesteld. In Noord-Holland kost die per inwo
ner f 1.48 per jaar, in Limburg 14 cent en in Zuid-
Holland 37 cent. Het P.E.N. is in de oorlogsjaren
eigenlijk omgezet in een socialen zorg voor verlich
ting, het commercieele bedrijf in een sociaal over
heidsbedrijf, dat een bruto tekort van 10 millioen
heeft opgeleverd. Ged. Staten hebben niet van te vo
ren de Prov. Staten ingelicht, wat de bedoeling en
het streven van hun politiek was. Als de begroo
ting in de Staten anders behandeld was en alge
meene beschouwingen waren gehouden, zou-de gang
van zaken wellicht anders geweest zijn. Het gevolg
is, dat de schuldenlast van Noord-Holland in verhou
ding veel hooger is dan van ahdere provincies. Ook
de belastingen zijn hier hooger. Spr. bepleit, om,
gezien de ervaringen bij het P.E.N., reeds nu een
onderzoek in te stellen naar de levensvatbaarheid en
inrichting van het waterleidingsbedrijf.
De heer Wibaut verklaarde, dat hij ook niet zij
delings het P.E.N. zou bespreken; daarover komt
binnenkort een uitvoerig rapport. De heer Bomans
heeft het voorgesteld, alsof de provincie zoo maar
eens uit liefhebberij het waterleidingsbedrijf ter hand
genomen heeft.. Juist in deze dagen van droogte moe
ten Haarlem en Amsterdam zichi bevoorrechtigd ach
ten: het is gebleken, dat de waterleiding zooveel mo
gelijk bevorderd moet worden. Het watergebrek be
dreigt de plattelandsbevolking met ziekte, water is
nog meer noodig dan electriciteit, hoewel spreker
toch ook de electriciteit niet te veel achter zou wil
len stellen. Op den duur moet de electriciteitsvoor-
ziening zijn eigen uitgaven dekken. Het waterleiding
bedrijf moet althans voor sommige streken desnoods
met een tekort werken: hier is een bevordering van
de volksgezondheid.
De heer Wibaut merkte op, dat het provinciaal be
heer bijv. in Limburg veel goedkooper is dan dat
in Noord-Holland. Dit komt evenwel, omdat in Lim
burg veel nagelaten wordt wat tot de taak van een
provincie behoort. Voor een goede controle op het
beheer der provinciale financiën zou hij het wensche-
lijk vinden, als dit door een Rekenkamer zou kun
nen geschieden en niet van tijd tot tijd door eeh ac
countant. Ook spr. wil, evenals de heer Bomans, een
zuinig beheer, evenwel alleen in dezen zin, dat er
geen geld aan onnutte dingen zal worden besteed.
Spr. hoopte tenslotte, dat, wanneer de heer Bomans
het er op mocht toeleggen de provinciale bemoei
ingen achter te stellen bij die van rijk of gemeente,
allen tegenstanders van' den heer Bomans zullen wor
den.
In een lang betoog bracht de heer Michielsen de
groote schuldenlast der provincie naar voren on do
veel hoogere belastingdruk in deze provincie bij
andere provincies. Per hoofd der bevolking werd in
Noördholland f5.50 betaald, in Zuid-Holland f2.
Spr. wil dat Ged. Staten hun besluit herzien voor
zij hooger belastingen voorstellen.
Ook de heer Colijn drong aan op grootere zuinig
heid.
De heer Duys verweet den heer Bomans zijn ver
kiezingsrede die hij thans hield, alleen om er poli
tieke munt uit te slaan en tegenover de kiezers den
bezuinigingsman uit te hangen. Doch de heer Bo
mans, zei spreker, moet hier niet teneinde in de
gunst der belastingbetalers te komen den zuinig
heidsman gaan uithangen en tegelijkertijd belang
rijke subsidies voor allerlei Roomsch-Katholieke in
stellingen bepleiten. Wat het beleid van Ged. Staten
betreft, spreker zou ook wel een onderzoek in het
Waterleidingsbedrijf ingesteld willen zien. Spreker
vroeg tenslotte, of Ged. Staten] er tegen willen waken,
dat de leiding hun niet uit handen wordt genomen.
De leiding moet, zei spreker, niet zijn bij de Provin
ciale Staten, maar bij Gedeputeerden. Blijkt, dat het
laatstgenoemde college bij de bestaande wetgeving en
de bestaande toestanden niet meer op de wijze, als tot
dusver gevolgd, kan voortgaan, dan moet men geza-
menlijk naar middelen zoeken, om daarin verande
ring te brengen.
De heer Bosman betreurde het, dat er in deze ver
gadering politieke redevoeringen zijn gehouden. Hij
zou dit voorbeeld niet volgen, maar meende, ook op
bezuiniging te moeten aandringen.
De heer Kooiman protesteerde er eveneens tegen,
dat de politiek in de debatten) is gehaald. Spreker
kwam op tegen wat de heeren Bomans en Michielsen
gezegd hadden.
De heer Hartendorf kon zich ook niet met de rede
voeringen van de heeren Bomans en Michielsen ver
eenigen. Hij drong ook op bezuiniging aan.
De heer Van der Waerden keurde het af, dat voor
dat de betrokken commissie haar rapport had uit
gebracht, thans reeds een oordeel over het electri
citeit sbedr ij f werd geuit. Spr. meent, dat er meer
optimisme mag bestaan.
De heer Miranda keurde het af, dat de Roomsch-
Katholieken er blijkbaar op uit zijn, van de -Staten-
zittingen een soort Parlement te maken. Hij betreurt
het, dat de heeren Bomans en Michielsen de zaken
hier hebben vertroebeld, waarmee zij de belangen
der verschillende bedrijven allesbehalve gediend
ihebben. Spreker verdedigde het beleid van Gedepu-.
teerde Staten.
De heer Heerkens Thijssen merkte op, dat de hee
ren Bomans en Michielsen niet hebben gesproken
namens de Roomsch-Katholieke fractie, maar als
zelfstandige Roomsch-Katholaéke Statenleden. Spre
ker stelde er prijs op hier te verklaren, mede namens
eenige andere Roomsch-Katholieke leden, dat het
geen de heeren Bomans en Michielsen hier hebben
gezegd ndet de vrucht is van overleg met de
Roomsch-Katholieke partij: het gesprokene komt
geheel voor rekening van die twee heeren.
De heer Bomans: Is dit een dementi?
De heer Heerkens Thijssen: Dit is geen dementi!
De heer Bomans: Dit lijkt er anders veel op!
De heer Heerkens Thijssen: Ik herhaal, dat het
geen dementi is. Wdl de 'heer Bomans dit als zoo
danig beschouwen, dan ds dat zijn zaak. Ik hel dit
gezegd naar aanleiding van de woorden van den
heer De Miranda.
De heer Bomans: Gij "hebt u alt uw tont laten
lokken.
