vóór 1 October
VIERDE BLAD.
Abonnementsgelden.
Nederlandscti Uosl-lndië en de
üonierentie te Washington.
Binnenlandsch Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 17 September 1921.
64ste Jaargang. No. 6891.
Aan 'onze lezen bolton de gemeente Schagen doen
het verzoek de abonnementsgelden over het
derde kwartaal ten bedrage vb nl 1,80
over te maken por postwissel ol over la laten schrij
ven óp onze postrekening No. 23380,
De laatste manier van verellenlng raden wi] ten
zeerste aan, daar het bedrag dan voor slechts (0.05
windt Overgeschreven; formulieren zijn aan alle
postkantoren eon halven cent verkrijgbaar. Fel
^postwissel daarentegen zijn de kosten 10.10.
Na genoemden datum wordt beschikt met (0.14
verbooging. Toezenden le dm voozdeellgl
Voor alle abonnó'l, dis gewoon zijn het couranten-
geld aan onze 'Agenten (de plaatselijke hnntoorhon-
ders) te betalen, geld! dit verzoek niet.
DB ADMINISTRATIE.
In mijn artikel vian 14 Mei heb ik gesproken over
(het belang dat Nederland met 't oog op Nederlandsch
Oost-Indlë heeft bij een evenwicht in den Stillen
Oceaan (Pacific). Ik wiest 14 Mei nog niet, dat Ik reeds
op 16 Juli d.tt.v. zou kunnen schrijven ever de be
langrijke stappen dioor President Harding gedaan om
Engeland en Japan tot eene conferontiie te Washing
ton uit te noodden, waarbij de quaesties der vüoot-
beperking en den Stilden Oceaan besproken zouden
worden. Ik wees er in Juli op, dat voor een welslagen
der conferentie ©en dringende edsch was, dat ook nog
kndere landen, vooral Ohina, uitgenoodigid zouden
worden. Het groote belang dat Nederland' als Kolo
niaal Wereldrijk bij een© udnoodiging bad, werd
eveneens door mij naar voren gebracht.
Welnu, China en Nederland, worden uitgenoodigd
de conferentie in Washington bij te wonen, en wel
lide zittingen, waaitbij het zal gaa/n over zaken, 'welke
het belang dezer landen raken. Men heeft vooral in
Engelland ingezien, dat do verte ogen der Chlneescho
ïtegeering, om in Washington mede te spreken, op
een zeer gezonden basis stonden.
JSr is maar éen middel om vrede in het Oosten te
houden, dat is door China te helpen in haar pogin
gen, om een goed georganiseerd wereldrijk te wor-
&en, en door Japan zooveel mogelijk te verhinde
ren een veroverings- en annexatiepolitiek door te voe-
ron. Do Qhineezon zijn de vredelievende, do Japan
ners de milillairistische bewoners van het Verre Oos
ten, Japan kan echter, indien AmeTika, en Enge,land
nu in Washington 'dadelijk bedenken, dat zachte
heelmeesters stinkende wonden maken, daar gezet
worden waar het behoort, omdat Japan 'tenslotte
geen geld heeft om de bewapening te land en ter
zee op het voor eene imperialistische politiek noodigo
zeer hooge peil to houden. In die geldquaostie zdt de
draaischi'oef waarmode John "Buil en Uncle 'Som, in
het bellang van den wereld/vrede, kunnen werken.
X>0 arrogante Japanners «uilen izteh verzet-ten, maar
nu in, 1921 hebben John Buil en Uncle Sara nog do
overmacht van het geld en de overmacht van leger
en vloot Vooral nu, waar zoowel Rusland als Duitsch
land buiten .beschouwing kunnen blijven en Mariuu-
ne zeker niet buiten hare vrienden om met don
Aizaaat zal gaan coquetteeren Het oogenblik om met
Japan een ernstig woordje te sproken, is daarom he
den zoo uiterst gunstig.
Het is tenmlnsto wel niet. aan te nemen, dat de
Nederlandsche financiers Japan met geld zouden
steunen, dat zou eenvoudig misdadig wezen. Want
ian 'zouden wij onzen eendgen gevaarlijk buurman
in het Verre Oostefi steunen om ons zelif te vermoor
den. Miaar do Noderiamdsohe Regeeri-ng zou 'dan ook
wel ingrijpen, want onzo Regeering weet natuurlijk
evengoed als iik dat weet ofschoon er, zoover ik
weet, nimmer in de Nederlandsche of Nederl. Indi
sche Pers over geschreven is dat Japan zich in
19116 bloot gegeven hoeft, wat betreft hare annexa
tieplannen ten opzichte van onze Oost-Jind-Ischo lan
den. Do izaak was deze. Engeland wilde in 1916 graag
daadiworkeiijken steun hebben van Japan. Japan had
in don oorlog vrijwel niets anders gedaan dan een
paar vette Duitsche kluiven in China en in den Stil
ten Oceaan van Dultschlaiwi afpakken en verder in
China heel erg intrigeeren en optreden, omdat de E<n-
g-elscihe en Amerikaansc-he concurrenten de handen
in Europa en Klein-Aziö vol hadden. En-geland wil
de in Mesopotamiö en Palestina en desnoods ook el
ders, Japansche troepen tzien komen, om tegen Tur
ken en Duitschers te helpen. Japan verklaarde zich
bereid om troepen te sturen, mits Engeland de vol
dode condities .wilde aanvaarden:
ile. afstaan van Britsch Noord-Boraeo aan Japan;
2e. onzijdig blijven bij een eventueel conflict tus
schen Japan en Nederland -over de Nederl. Oost-
Indische bezittingen.
Engeland .heeft, die condities ndet aanvaard. Het zou
natuurlijk bef eekend hebben 'dat al heel spoedig de
Vtaleische Gefedereerde Staten met Singapore en
- enang en daarna Britsch Voor- en Achter-Indië zou
ten volgen om maar niet te spreken van Siam en
ranaoh Cochinchina en de Amerik-aansche Philip-
njnen. Het voor Japan noodige conflict met Neder-
a°d zou gauw gemaakt zijn, b.v. door een eisch om
;en haven als Macassair of zoo, aan Japan af te staan
'ioi2op van e?n oorlog, met Japan zou natuurlijk
41! wij alleen gestaan zonden he-bben,
.iet twijfelachtig geweest zijn. Maar Engeland heeft
och Britsch Noord-Boraeo, willen afstaan, noch wdl-
3ii toestemmen, kalm toe te zien boe Japan onze
ilanden, Java, Sumatra, Celebes, Boraeo enss., im-
®e* Wij kunnen niet dankbaar genoeig zijn, voor
it besluit, dat we -onder meer te danken hebben aan
Je betrekkelijke nabijheid van Australië en Nieuw-
eeland, niet onze Oost. De regeeringen van deze
uid,en ik weet dat uit den besten bron zijn
ood-sbenauwd voor de expansie van Japan.
-Bij de conferentie te Washington zal Groot-Brl-
mnaë ais wereldrijk spreken. Minister Eloyd George
soft laatst gesproken van de associatie van landen,
elke men het Britsche wereldrijk pleegt te noemen.
Welnu, in die associatie -zitten landen als Austra-
1, Nieuw-Zeeland en Canada, die zeker China zul-
n steunen, tegen Japan, hetgeen van grooten in-
oed zal zijn ^>ij de beraadslagingen.
Reeds zullen Chineesche vertegenwoordigers ter
mferentie te Washington binnenkort daarheen ver-
ejtken. Dr. Sen gaat vooruit, de heer Wellington
u» de gezant bij het hof van St. James zal later
olgen.
Dr. Sen en degenen die met hem meegaan, zullen
aker niet vooj; niets gorgen jjuim een maand van
vo<vrbereidh\£ fcv **0
Laten wij Nederlanders toch vooral bedenken, wat
er voor oi«s op het snel s'.aat,. bedenken wat Japan
in 1918 als oiuiitle 'rteld* voor zenden van
troepen, laten wij bedenken, dat wij belang hebben
bij een zich r-istig eo gestadig ontwikkelend China,
eon land met eene "arbeidzame, vredelievende be
volking en dat wij eigenlijk in Europa zoowel als in
Indiö een groot gemeen belang hebben bij het wel
en wee van die associatie van landen, welke men
het Britsche Wereldrijk pleegt te noemen.
Maar dat Wereldrijk hoeft ook' belang bij ons wel
en wee.
Het bezoek van een Britsche Vloot aan onze groote
handelshaven is natuurlijk niet zonder beteekenis.
Er zijn in Engeland personen, die een huwelijk
tusschen onze prinses Juliana en Prins Henry, den
jongsten zoon van Koning George, later gaarne zou
den zien.
Ik heb bet vroeger wel al eens gezegd: Nederland
is door zijne Overzeesche bezittingen een wereldrijk.
Daarom wordt het ook naar Washington uitgenoo-
digd.
Laten wij daar nu vooral een vertegenwoordiger
ter conferentie hebben, die het wereldrijk Nederland
kan vertegenwoordigen, doordat hij de overzeesche
bezittingen kent.
Het gaat daar in Washington om onze positie in
het Verre Oosten, daar kan slechts iemand Qver
meepraten die in het Oosten vertoefd en de verschil
lende moeilijkheden tör plaatse gezien en bestu
deerd heeft.
Zoover ik weet, is onze nieuwe gezant te Washing
ton nooit in het Verre Oosten geweest.
Laten wij hopen dat onze regeoring tijdig be
denken zal, dat in Washington de toekomst van
Nederland als wereldrijk op het spel staat.
Graaf van Limburg Stirum, die zoowel als gezant
te Peking en als gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indië het Verre Oosten heeft leeren kennen
zooals geen ander Nederlander, zou de aangewezen
ma nzijn om het wereldrijk Nederland bij de, con
ferentie te Washington te vertegenwoordigen.
Tegenover iemand met een dergelijke ervaring,
zou onze nie"uwe gezant zich niet gepasseerd behoe
ven te achten, terwijl het feit dat Nederland, don
oud-gouverneur-generaal van Nedeidondsch Oost-In-
dië, den oud-gezant van Hare Majesteit te Peking de
behartiging der algemeene Nederlandsche belangen
te Washington toevertrouwde, dadelijk bij de an
dere mogendheden den indruk zou vestigen, dat het
Nederland ernst is bij de conferentie te Washing
ton en dat de Nederlandsche regeering zich wel be
wust is, dat bij die conferentie 70 millioen en niet
7 millioen onderdanen van Hare Majesteit de Ko
ningin der Nederlanden vertegenwoordigd worden.
Het wordt meer dan tijd, dat wij ons bewust zijn
dat ons vaderland een wereldrijk is zoo groot als de
helft van1 geheel EuropaJ en met zeventig millioen in
woners.
De positie van wereldrijk bezitten wij, laten wij
zorgen dat wij, door ons daarvan zelf bewust to ton
nen, die plaats waard zijn.
In Washington komt nu de gelegenheid om het ge
vaar, dat ons in 1916 bedreigd heeft, voor goed af te
wenden.
In Washington kan door onze vertegenwoordigers
ter conferentie meer bereikt worden dan wij ooit
door bewapening met ontzaglijke, niet te betalen op
offeringen, zouden kunnen bereiken.
Wij zouden geen vloot en leger in Nederlandsch-
Indlë kunnen plaatsen tegenover een militairen
staat als hot huidige Japan.
Doch in Washington zal de gelegenheid wezen de
toekomst van het Wereldrijk Nederland, in zijn hui-
digen vorm, te verzekeren.
DE WERKLOOSHEID IN HET BOOMKWEE.
KERSBEDRIJF.
Te Boskoop zijm in het boomkweekersbadrijf van
wege de malaise reeds een groot gedeelte der arbei
ders werkloos, welke werkloosheid hoogst waarschijn
lijk van zeer longen duur zal zijn. Do betrokken land
en titinarbeiderslboTDd'en trachten voor de werkloozen
werkverschaffing te verkrijgen, terwijl zij- aan do re-
gooring hebben verzocht een steunregeling in te voe
ren.
DOODGEVISOHT.
Zóó lang en zóó onoordeelkundig is er ln do laat
ste tijden op de groote rivieren naar zalm gewischt,
dat er thans geen enkele' meer gevangen wordt. Do
talrijke vdsschers hebben dan- ook hun bedrijf moeten
staken en vreezen voor de toekomst het engste.
DE WERKLOOSHEID OP HET PLATTELAND.
:De commissie uit do moderne vakbeweging inzake
d'o werkloosheidsbestrijding in de pro-vincio Gronin
gen hiad detze week een bespreking mot den direc
teur van den Weakloosheidsdionst en Werkloosheids
verzekering, over te nemen maatregelen. "Tevens
kwam de werklooshoid in de provincie Drente ter
sprake, De commissie drong aan op hot nemen van
irngrijiponid-e maatregelen, do krachtige bevordering
van do Uivoering vian groote werken, op de benoe
ming oener commissie voor onderzoek naar de moge
lijkheid van blijvende verplaatsing der arbeiders, als
mede op overleg met de arbeidersorganisaties 'over
de vaststelling van de loonen, gegeven in werkver
schaffing. Medegedeeld word, dat meerdere belang
rijke wonken in do provincie Groningen on Drente
(aanlog van wegen en kanalen) thans 'zoover zijn
voorbereid, dat er zeer binnenkort aan kan worden
begonnen.
Ook werden mededeelJmgon gedaan over een mo
gelijke migratie van jonge iandibouwiwerkkrachten
voor Canada en de 'Vereenigdo Staten.
DE KERKGLAZEN TE BIERVLIET.
Men schrijft aan het Hdbld.:
Hare Majesteit brengt een bezoek aan Zeeuwsch
Vlaanderen, o.a. aan Biervliet, om daar te bezich
tigen de geschilderde glasramen in de Ned. Herv.
Kerk. Bekend is, dat deze voorstellen Willem Beu
kei sz., dié hier in 1347 overleed en den naam draagt
van uitgevonden te hebben het haringkaken; ver
keerdelijk staat op de glazen 1397. Treedt men de
hoofddeur der kerk binnen, dan ziet men aan de
rechterzijde een geschilderd glasraam. De schilderij
stelt voor een visscher, de afbeelding van den be
roemden Vlaming. Met, een kap op het hoofd, welke
over de schouders neerhangt en die bedekt, een
blauw wambuis of baaitje, zooals de schippers nu
nog wel dragen, met halve wijde mouwen, waaron
der de hemdsboorden zichtbaar. Een korte broek
bedekt zijn beenen, zijn voeten steken in klom
pen zonder hakken. Hij zit op een omge
keerde mand, vóór hem nog een andere mand,
achter hem een vischtuig en een vaatje, waarin ha
ringen zichtbaar zijn. In zijn linkerhand houdt hij
een haring, terwijl hij in der rechter een kaakmesje
houdt, dat zoowel zijn naam als zijn geboorteplaats
onsterfelijk moest maken. Een visschersfuik in de
nabijheid van eenige vaartuigen in de verte voltooien
het tafereel, dat tot randschrift heeft: „Willem Beu-
kels, sterf in 1397'*.
Historische waarde schijnt niet aan deze glazen
toegekend te mogen worden, althans niet in dien zin,
dat ze dateeren uit de dagen van Willem Beukelsz,
of betrekkelijk kort na zijn overlijden. Ze zouden
haar oorsprong verschuldigd zijn aan de verbeelding
van den niet algemeen bekenden schilder Cornelis
van Barlaar, die, tusschen 1658 en 1662, dit werk
voor den magistraat van Biervliet vervaardigde. De
Staten van Zeeland vereerden de toen gebouwde
kerk, gelijk gebruikelijk was in die dagen, met een
glas, waarin het wapen der provincie, en do prins
van Oranje voegde daarbij de afbeelding van Bel-
lona. Om verwaarloozing tegon te gaan werden de
glazen in 1876 op kosten van Rijk, Provincie en Ge
meente ieder voor een derde der kosten gerestau
reerd.
In een acte van September 1308 werd aongeteekond
gevonden, dat Elisabeth Boekels, moedes van Willem
en va*s dtens yw.sftir 499 f.9 mvt
V] schonk voor d« door haar gestichte kapel. In
1312 werd door Willem en zijn genoemde zuster ze
kere Johan van Kerkhoven aangesteld als kapelaan
der kapel door wijlen hun moeder gevestigd terwijl
in hetzelfde Jaar Willem Beukels, nu lid dor Stads-
regeering, en zijn zuster, afstand doen van het recht
van collatie.
In het provinciaal archief is in later jaren ge
vonden een akte van 6 Februari 1433, waarbij Pieter
Beuckel, Willomsz. aan de Mariakcrk schenkt een
zilver vergulde beker om misse te doen, onder voor
waarde van hot houden van het jaargetijde van zijn
vader. De archivaris Van Visvliet maakte uit, dat
het gemelde sterfjaar 1397 moet zijn 1347.
Het behoeft werkelijk niet te verwonderen, dat
Hare Majesteit eon bezoek brengt aan de kerk en
zij volgt daarmede het voorbeeld van Karei V, die
met zijn beide zusters, de koningin-weduwe Eleonora
van Frankrijk en Maria van Hongarije op 30 Augus
tus 1556 het graf van Beukels bezocht, en onze laat
ste stadhouder op 31 Juli 1785 de schilderij bezichtig
de, wat in later dagen, 24 Mei'1862, eveneens ge
schiedde door Z. M. Willem III.
De „Groote visseherij" werd door de uitvinding van
Beukelsz 'n rijke bron van bestaan en aan die vis
seherij dankt ons land zijn toenmalige welvaart,
maar ook zijn roem en grootheid, want op de haring
vloot werden de durvende kloeke zeelieden gevormd,
die do eer van onze vlag handhaafden op koopvaar-
dij- en oorlogsvloot.
ANNA PAULOWNA.
-Do aanleg van huuriinstaïiatiefl voor de electdfi-
catie onzer gemeente is gegund) aan de firma A. Dek
ker en Paleari in samenwerking met de firma K.
Jonker en Schuurman.
ANNA PAULOWNA,
Bij .de verloting der Schagerbrugger Tentoonstel
ling viel de hoogste prijs, een 'paard met tudg^ ten
dieel aan den heer N. Vroone Jr„ alhier.
ST. MAARTENSVLOTBRUO.
In eene gehouden vergadering van eenige belang
stellenden werd 'besloten des .Maandags van kermis
een kinderfeest te houden, en Dinsdags een harddra
verij, Een lijst, -voor dat idool zal bij de ingezetenen
circule-eren. Hoe ruimer nu die bijdrage, hoe beter de
feesten Gullen slagen.
JULIAN ADORP.
Met de harddraverij op Vrijdag 18 'Sept. zullen 16
paarden daaraan deelnemen. Daar er nog inooit zoo
veel idrav-ers zijn opgege-ven, staat het maar een druk
ke en tevens wel gezellige harddraverij, daar onze
Harmonie hare medewerking heeft toegezldi.
LANGENDIJK.
Alfhier heerscht weer heel wal werkloosheid. Doof
de slechte toestanden in het tuinbouwbedrijf krijgt
het losse volk gedaan. Verschillende bouvew 'had
den bovendien geen vaste lanbeidors gehuurd, zoodat
er veel meer losse werklieden waren dan gewoon
lijk.
ZUIDSCHARWOUDE.
In geen jaren is Ihet voorgekomen dat ln de fa
briek van de firma Kramer geen boonen werden in
gemaakt. Diit jaar is dit echter niet geschied. 'Voor tal
van menschen is dit een tegenvaller, daar met het
afhalen en insteken van boonen een aardig, centje
werd verdiend. Vooral vóór d-e kermis was dit voor
vel-e moeders een middel tom de kleinen in nieuwe
te steken. Nu zal dit er wel eens moeten bij inschieten
BOERENLEENBANK EN HANDELSREGISTER.
Indertijd deelden we mee, dat het bestuur van. het
Handelsregister (in het district Alkmaar sommige
Boerenleenbanken 'had aangeslagen naar een kapi
taal, waaronder ook de spaargelden waren begrepen.
De Centrale Bank te (Utrecht behandelde deze .zaak
voor bedoelde en ook ander Boerenleenbanken in
hooger beroep, waartoe de gelegenheid 14 (dagen was
opengesteld. De Raiffelsenbodc, orgaan van 1 de
UtrechtiSche Centrale Bank, meldt, thans, dat reeds
succes is te boeken, daar de Boerenleenbank 'te 'De
Wdlp van den Minister ven Landbouw, Handel en
Nijverheid bericht ontving, dat zij voor een kapitaal
van niet meer dan f'10000 behoort te worden aange
slagen.
ZUIDSCHARWOUDE.
De toekomen voor de a.s. kermis zijn er. Een vier
tal koekkramen zijn gearriveerd, de .zweef neemt zijn
vroegere^ plaats weor in, de bioscoop is weer op het
bekende terrëin-Do -Boer aanwezig, «chiettent en
koekkramen wachten de liefhebbers, De WilsonB ko
men in hotel-Kram er met het successtuk „Verkocht
on (Betaald", en na acht uur mag geen borrelt je meer
word-on gedronken, 't Wordt dus meteen een zedige
kermis.
V EENHUIZEN.
Heden had de aanbesteding plaats van hot kroo
zon, enz. van do polderslooten alhier. Het werk werd
aangenomen door do heeren P. Pauw en K. Bart,
voor f108, dti. ongeivoer f30 minder 'dan het vorige
Jaar.
DIRKSHORN.
De aanbouw van do O.L. school te Dlrkèhorn Is ge
gund aan d<e héeren Dam, on Visser te Diiikshorn.
DIRKSHORN.
Bij gunstig weer zal het muziekkorps „Onder Ons"
alihièr, Zondag 18 Sept. nam. 2—4 een concert 'gaven.
WI ERIN OEN.
-Mej. Tr. Zomerdijk, thans alhier, voorhoen ver
pleegster in het Stadsziekenhuis te Alkmaar, en het
Academisch Ziekenhuis te Uitrecht, is door het bo
st/uur van ons „Witte Kruis", benoemd tot tiJd-Avijk-
iverplleegster. Mei. Zomerdijk heeft die benoeming
aangenomen en is reeds 'in functie getreden.
DOOR HONGERLIJDEND 'RU8LAND.
'Een „bevoegde opmerker" die ln d-e „Times" zijn
indrukken weergeeft, van een tocht door Rusland,
waaraan wij reeds het een en ander meedeelden,
schrijft thans een tweede artikel, waarin hij gesprek
ken weergeeft, die hij heeft gevoerd op do kade te Sa-
mara, of aan boord van een passagiersschip, waar
mee hij een tocht op den Wolga heeft gemaak.
-De schrijver heeft op een vraag aan een boer op de
kade te Samara, of het waar was, dat de dorpen leeg-
loopen en de boeren naar de steden en rivieren de
wijk nemen, in do hoop voedsel te vinden ten ant
woord gekregen, dat dit meer het geval was in de
lente, en bet begin van den .zomer, toen de hongers
nood voor den eersten keer acuut werd.. Toen trokken
duizenden weg; doch velen waren gebleven in weer
wil van de tropische weersgesteldheid, die rudne voor
den oogst beteekende, omdat zij nog altijd de hoop
koesterden, dat een of andere verandering ten goede
zou intreden. Thans hadden zij een schralen oogst
van hun vernielde velden ingehaald dikwijls een
tiende van het koren dat zij hadden uitgezaaid en
dit had, voor het oogenhlik, d-e vlucht tegengehou
den Doch in 't dorp van deen-geen, met wien de schrij
ver het gesprek voerde, werden alle huizen gesloten
daar de families er een voor een wegtrokken. Hi(
aelf had zijn huis verkocht voor voedsel in het be
gin van den zomer. „Ik heb mijn huis opgegeten",
zoo d-rukt,e hij zich- uit.
De schrijver vroeg of de boeren thans hun huizen
en paarden verkochten aan de rijken in de dorpeD
aan de woekeraars. „Wie koopt er thans?" kreeg hij
ten antwoord. De woekeraars zijn thans zeiven bede-|
laara. Wie verkoopt er een huis wanneer er geen
voedsel te krijgen is? En wie wil er een paard heb
ben om het te eten te geven?"
Elders vernam de schrijver, dat als de uitgeweke
nen uit de dorpen hun laaste paard verkocht hebben,
zij door vee-speculanten dan vaak uitgenoodigd wor
den ook hun schamele kleedingstuken, die zij nog
bezitten, te verkoopen. Niet alleen op de boeren, doch
ook op de stadsbevolking wordt drang uitgeoefend
om haar kleeren te verkoopen. Deze kleeren worden
door de speculanten, dan naar het Oosten van Rus
land getransporteerd-, waar graan in groote voorra
den aanwezig is, doch fahrieksgoederen uitermate
schaarsch zijn. Daar ruilen zij de kleedingstu-kken
in tegen koren, dat zij naar de din-.
Meten Cl «Kso rif ;VK-O*
aan twee kanten jijden. Aldue ve^am de rijver,
werd Siberië het voriya Jaar wekleed ten koste van
do hongerende gebieden van den Wolga, teradjl dü
Jaar het de beurt van Ta?jkont is om te profiteeren.
De- speculanten knopen ook diamanten 0Pi on de
voorraden on aandeden, welke hun oorspronkelijke
eigenaars hog vasthouden, ln do hoftp dat zij nog
oens van waarde zullen worden, en karpetten, bont
werken, ln het kort alle antdkolon, die een intrinsieke
waarde bezitten.
Ter illustratie van het verhaal aan den man van
die „Times" over het veriaton van de 'dorpon door
ha-ar bewoners moge hieronder een beschrijving vol
gen van een correspondent van do .^Manchester
Guairdian" van den toestand ln den omtrek van het
halflvorlaten dorp Semeniko, een verzameling .van
200 bouten huizen op een twintig mijl af stands van
Samara:
JDe uitwijkende families zdtten in "hum karren bo
ven op hun beddegoed. Do paarden '-zijn alle ver
schrikkelijk vermagerd en 'dikwijls zoo zwak, dat zij
sterven nog voordat zij ver geloopen hebben. Ik ben
op verscheidene geraamten van paarden op mijn weg
hier gestuit. Eën familie een oude man, zijn vrouw
en .zos kinderen stonden er hulpeloos en apathisch
rondom het paard, dat een paar minuten tevoren
dood- was ineengezakt. Als een paard sterft, wordt
het opengesneden en het vieesch opgegeten of ver-
kodht. De familie zet de reds te voet voort, 'met ach
terlating van den wagen en -het grootste deel' der
huishoudelijke goederen.
„Bijna 'de helft der hui-zen i-n Semeniko is ver
laten. Ik heb een familie van acht personen bezocht,
die mij lieten zien al wat zij nog te eten had, een
paar verschrorafpeüde tomaten en wat brood, dat van
gras, meloenschdT en zoirnebloemizaden was gemaakt
en walgelijk is voor ieder die niet van honger sterft.
Zij had juist haar wagen met. wat beddegoed en meu
bels geladen, die zij in Samara ging te gelde ma
ken. Zij zou dan in staat zijn om voldoende voedsel
te koopen om zich n/og voor een week of veertien da
gen in het leven te houden."
(Ddt is volgens den correspondent d-e geschiedenis
»van tallooze families in het geheele hongersnoodiUJ-
/dend gebied, waar de leiveinsmiddolon uitgeput ra-
kon en de menschen hun huizen verlaten, in de hoop
elders voedsel te vinden. Zij -trekken in het algemeen
naar d-e groote stad, wanneer er één in de buurt is,
«doch weten dikwijls niet waarheen zich te wenden
•en loopen dan maar raak tot zij er bij neervallen van
uitputting en sterven. Velen dengenen, die geen paard
•on wagen bezitten, wachten den dood gelaten in hun
huizon af. „Wanneer er nitt zeer spoedig hulp op
daagt, zal er te Semeniko geen levende ziel over
blijven".
„De dorpelingen", gaat de schrijver voort, „hebben
alle hoop laten varen. Het vooruitzicht van „Arneri-
kaanacho hulp", maakt geen indruk op hen. De hon
gersnood diuurt 'daarvoor al te lang, daarvoor zijn
reeids te veel onvervulde beloften gedaan".
EEN DUURTESTAKINO IN FRANKRIJK.
In de weefnijverheid van Noord-Frankrijk is, zoo
als reeds gemeld, een staking uitgebroken, die nogal
aankomt. Thans leidt de Fransche minister van Ar
beid Daniël Vincent te Parijs besprekingen tusschen
de vertegenwoordigers van patroons en arbeiders
en poogt deze tot elkaar te brengen. Voorloopig is
daar echter nog geen sprake van, werkgevers noch
werknemers willen toegeven.
Het salaris-vraagstuk is tamelijk ingewikkeld. In
het algemeen stelde een commissie, saamgesteld uit
gedelegeerden van patroons en arbeiders, op gezette
tijden overeenkomstig den coëfficiënt van de levens
duurte het loon vast. Daarbij ging ze uit van de prij
zen in 1914 voor verschillende artikelen gevraagd.
In Maart 1920 kwamen de werklieden tegen deze
wijze van doen op; ze zou niet billijk zijn, daar de
toestand der textielarbeiders vóór den oorlog aller
ellendigst was en al lang grondige verbetering be
hoefde. Door de salarissen van 1914 eenvoudig met
dien coëfficiënt te vermenigvuldigen, zou men dien
toestand dus bestendigen of liever: nog verergeren.
De oorlog toch had verscheiden hunner kamera
den aan nieuwe behoeften gewend zooals vieesch
eten en wijn drinken. Zelfs als zouden ze willen,
zouden zij hun oude gewoonten niet kunnen hervat
ten. Vroeger voedden ze zich bijvoorbeeld grooten-
deels met gestremde melk. Deze kost nu is tegen
woordig ongeveer onvindbaar. De mannen moesten
hot dus wel mot duurder voedsel doen.
De industrieolen stribbelden tegen. Er dreigdo sta
king, door de scheidsrechtelijke uitspraak van den
t.oenmaligen min ster van arbeid werd ze voorkomen.
De heer Jourdain stelde de werklieden in het gelijk:
het uurloon werd mot 15 centiem verhoogd. De pa
troons logden zich daarbij neer, het waren toen de
vette maanden. Daarop zijn de magere gevolgd, thans
trachten ze die 15 centiem weer weg te krijgen. Of
z.e ook voorstelden, dit te storten in de kas voor den
kinderbijslag of ze op to nemen in do vermindering
met 20 centiem per uur, op grond waarvan do sta
king nu uitgebroken is, het personeel wil er niet
van weten.
Die kinderbijslag bedraagt in zijn geheel onge
veer zeven procent van het totaal der loonen. Do
arbeiders beuren namelijk twee frank voor elk kind,
5 voor twee, 8 voor drie en 12 voor vier kindoren.
Ze beschouwen die verhooging van Jourdain niet
als duurtebijslag, maar als voor goed toegestaan.
Sinds het intreden van de crisis hebben zo al ver
scheiden malen in loonsverlaging toegestemd. Thans
meunen ze, dat het genoeg is.
Daartegenover voeren do patroons de salarisvor-
hoogingen van de afgeloopen jaren aan. Op het
ocgenblik heeft de staking hun personeel al voor 20
millioen doen verliezen. Inderdaad werd al voor een
heel bedrag aan de plaatselijke -spaarbanken ont
trokken. Bovendien was vóór de staking de helft
der arbeiders reeds werkloos, de fabrieken werkten
maar 25 uur in de week.^Als de loonen met 20 pro
cent dalen, zullen ze nog 25 tot 30 procent meer ver
dienen dan hun kameraden in de andere Fransche
weefcentra. De minst begunstigden in het noorden
genieten een loon, hooger dan de stijging van het
levenspeil, die door den coëfficiënt 3.36 wordt uitge
drukt.
HOE OUD IS DEI AARDE?
In een bijeenkomst van de British A-ssociation te
Bdidburgih, werdi de-zer dagen die vraag besproken,
„Hoe oud. is ide aarde?"
Professor Gregory berekend© dien ouderdom van
de aarde na-ar heit zoutgehalte v.an d-e zee. Als men
aanneemt, dat die eens zoet water bevatte, hoeveel
tijd is er dan noodig geweest, om haar haar tegen
woordig zou/tgelhalite te gewen? heeft men gevraagd.
Men was eerst tot een uitkomst gekomen van 70 tot
150 millioen jaren. Maar latere onderzoekingen heb
ben aangetoond, dat die getallen met 10 of 12 ver
menigvuldigd moeten worden.
Lord Rayleiglh, grondt zijn berekening op radio
activiteit en komt tot de schatting, dat een veelvoud
van 1,000.000.000 jaren noodig is geweest, om de aard
korst voor levende wezens bewoonbaaar te maken.
Hij denikit, dat 111,000.000.000 jaar te veel- is, maar er
k-an. 8.000.000.000 jaar voor nooddg zijn geweest.
EEN ELECTRISCHE STROOM VAN EEN MILLI
OEN VOLT?
De „Times" verneemt uit New York:
De „New York Times" meldt, dat de ingenieurs
van de General Electric Cy. te Pittsfield in Massa^-
chusetts er in zijn geslaagd, een electrischen stroom
van één millioen volt te transmitteeren. Door dit re
sultaat van dertig jaar lange proefnemingen wordt
het mogelijk geacht, electrische kracht over een af
stand van 1000 mijl over te brengen.
De ingenieur, met de proeven belast, gaf to ken
nen, dat het overbrengen van dezen stroom van een
millioen volt zeer goed mogelijk is op economische
wijze en zonder noemenswaardige krachtverspilling,
doch de geleiding zou zeer hoog boven den grond
moeten zijn, daar personen die binnen vijftien volt
afstand van den draad, zouden komen, groot ge
vaar gouden loopen,
