Groote aislat
Paardenvleesch
ARGA
WATT
2 lil best Bouwland.
Knippen van Hoornvee.
DE
Mschland en Weenen.
Meubelen
Noord- Hollaiidsche Brandwaarborg Maatschappij
te Oudkarspel,
West-Frlesche
Paarden-Slaqeri),
HUWELIJK.
IAMBUUL, Breezand,
een Saerendienstbode,
philips
ARGA
Polder
Wieringerwaard
DANKBETUIGING.
Suikerbieten,
Voerbieten
een Dienstbode,
een net Meisje,
een Boerenmeid
of Huishoudster,
een Dienstbode,
Geïllustreerd Maandblad
ivooruitsluitend kindermodes.
Boekhandel
TRAPMAN Co.
uw
ElECTiaCITEITSHtTER
BEWUST HET GROOTE
VOORDEEL
VAN HET GEBRUIK
VAN
6
ftWATT
LAMPEN
w.i.
Schoorl. De aanbesteding van deien bouw heeft
reeds in 1919 plaats gehad.
SCHAGBBBRUO.
sinds 1 November j.1. zijn alle straatlantaarns ln
(.„rn weer in gebruik gesteld. Tot lantaarnopste
ker is ?an««wezen de heer iV- M- BakJier alhier.
iTn de Msandag en Dinsdag gehouden groote nar
inersveemarkt bedroeg de aanvoer 2889 koeien en
w« kalveren. De prijzen varieerden als volgt:
nikke koeien golden van f 400 tot f700; gelde Idem
[300 tot 1500; vaarzen van f250 tot fïC"
vaarzen van i 250 tot f 400 en kal-
vt?«n"vién"i i50 t°t '200. De op het Hof Ingestelde
voor lokvee heelt blijkbaar aan de verwach-
voldaan. De geheele daarvoor gereserveerde
ruimte was met vee ingenomen. De handel was ra-
J™WATERhATINO.
Van de N.V. Scheepswerf Nlcolaat Wltson, v.h.
F. stoel en Zoon te Alkmaar, i» met goed gevolg
te'water gelaten:
een stalen motoxwrachtboot, lang 73 voet, breed
10>* voet. laadvermogen 40 ton. De motor is 20 P.K.
De boot is gebouwd voor rekening van den heer
r van Schoorl c.s. te Broek op Langendijk.
ST. MAARTENSVLOTBRUG.
Maandagavond 31 October hield de vereeniglng
Nut en Genoegen eon ledenvergadering ln het lokaal
van den heer K. Veuger. Aanwezig waren 14 leden.
De voorzitter de heer P. Breed opent met een woord
van welkom de vergadering.
Wegens vertrek van den secretaris den heer D.
Minkema, geon notulen.
Daarna rekening en verantwoording van den pen
ningmeester den heer P. KooiJ, welke nagezien en in
orde bevonden wordt.
Uit het verslag van den bibliothecaris blijkt, dat
door 42 leden 487 boeken gelezen zijn. 22 nieuwe
boeken zijn er bij gekocht, terwijl ten allen tijde ge
ruild kan worden.
Volgt bestuursverkiezing. Op voorstel van oen der
leden wordt het geheele bestuur bij acclamatie her
kozen; en in plaats van den secretaris den heer D.
Minkema, wordt gekozen de heer L. Postma, die de
benoeming aanneemt.
De feestelijke bijeenkomsten wordeg vsatgesteld op
Zaterdag 3 December voor gehuwden en Zondag 4
December voor ongehuwden.
De wensch uitsprekende dat allen zullen mede
werken tot het slagen van deze zoo genoegelljke
avonden, sluit voorzitter de vergadering.
AFBROKKELING DER KUST OP TEXEL.
Texei, 1 Nov. Door de laatste stormen is de N.O.
kust van Texel belangrijk afgenomen, sedert de laatste
laren over een breedte van niet minder dan 250 M.
Het poldert]© „De Volharding", dal nu slechts 25 M
van de zee is verwijderd, loopt zoodoende groot gevaar.
De laatste storm heeft weer een bres van 1 M.
hoogte in den diik van dat poldertje 'geslagen, zoodat het
to begrijpen is, aat de toestand met oen dag hachelijker
wordt
DE EERSTE NEDERLANDSCHE KUNSTMEST-
FABRIEK. (E.N.C.K.)
ln het ochtendblad van 12 Oct. f.1. geeft de Nieuwe
Rolt. Courant een uitvoerige beschrijving .van de Eerste
Nederlandsciie Coöperatieve Kunstmcstïabriek, waarbij
ook in Noord-Holland honderden bij honderden land
bouwers en tuinders betrokken zijn. en welk verslag dus
ook voor onze lezers van belang ma^ worden geacht.
De ,N. R. Courant zegt na eene inleiding over de groot-
adie fabrieken van den Nieuwen Waterweg het volgende:
„Op het mooi gelegen, ruime terrein aan de rivier,
tussciien het tanks-complex van de Matix en de velden,
die thans opgespoten worden voor do N.A.S.M. ligt een
9 Hectare groot stuk grond, waarop in nog geen twee
jaar tijds do Eerste Noderlandsche Coöperatieve Kunst
mestlabriek is gebouwd.
Do fabriek werd door den heer Bakema ontworpen,
onder Sons leiding tot stond gebracht ln 1920 en '21 en
heeft thans den heer Bakema tol directeur. Den eerstén
augustus kwam zij in oeurjjl en spoedig zai zij op
voue capaciteit kunnen weiken, uetgeén net mogelijk
zai maken tiet thans gevoigue iweepioegenstciaei te ver
vangen uoor een universeeien weikujd van 6 uur vool
tiet geheele personeel, hel eenpiocgsielsel dus.
Uns 'v\er<i de gelegenheid vers hek t, onder leiding
van den lieer Bakema, on van hel gedelegeerd lid van
net bestuur der Coöperatieve vereenigmg, welke do
fabriek heeft gesticht, hel bedril in werking ui be
zien ligen. Aan ue ons daarbij door genoemde boeren ver
strekte voorlichting onticeuen wij nol volgende
ïveeds in iüu3 was jn Zeeland ouder leiding van de
hooien Vorsterman en Uycn, Lindenbergb, Vun der
biikko en Vun don Dries gewerkt aan de totstandkoming
oener coöperatieve uupuriosfuuliubrkk. Door do sterke
tfaijna van smierfosfuut-prijzen bleven die plannen toen
onuitgevoerd. De laagste prijs waarvoor in 1904 werd
geiovoiu was L l.tto voor 14 pCt. Do zaak bleef rusten
omdat «r steeds voldoende concurrentie wus. Bij 't uit
breken van don oorlog kwam hierin verandering. Mede
ten gevolgo van de rogeeriiigsinaatregelen was er van
concurrentie geensprake moer. De eenzijdig vastgestelde
kunslmeslurijzen waren aanleiding, dat in Zeeland do
propaganda werd opgevat door dezelfde commissie, ilio
m 1093 de taak had laten rusten. In een vergadering, gc-
houddu in 1915, word deze commissie gemachtigd verder
propaganda to maken, en werd de veroeniging opgerkül
Terzelfder tjjd werd in oau vergadering van net Genoot»
schap van Landbouw en Nijverheid in het Wester
kwartier der (provincie Groningen, gehouden 2 Juli lülö,
de vrai
ratieve
beweging
ruiden.
De commissie, die door de vergadering werd be
noemd om eon onderzoek in te stellen, bestond uit de
nee.en Hamming, ^ntinga en Kloppenburg, die tot
voorzitter werd benoemd. De yeto pogingen, door
De heer Bakema deelde one mede, dat bij den bouw
en de inrichting van de fabriek was gestreefd naar
soberheid, zonder echtor aan de eischen der techniek
on der degelijkheid te kort te doen. Het terrein is
9 H.A. gr ooi on heeft aansluiting aan diep wator, zoo
wel als aan hot spoorwegnet. Tot dusver beslaan
de fabrieksgebouwen anderhalve hectare én er is dus
ruimte te over voor uitbreiding, aan het waterfront is
een landingssteiger gebouwd op houten fundeering,
dcch boven water van gewapend beton, welke twee
loopkranen .draagt, die voor de lossing der zeesche
pen dienen. Voorts is aan den wostelljken kant van
het terrein, loodrecht op de rivier en ter diepte van
het in gebruik genomen gedeelte van het fabrieks
terrein een havon aangelegd1 voor de rivierschepen,
die het superfosfaat-in-zakken aan boord nemen om
het naar de oorden van bestemming: ln ons land te
vervoeren. Deze haven kan schepen van 4 a 4tf M.
diepgang ontvangen. Het voornaamste doel met iden
bouw van de fabriek was - zeilde ons de heer Ba
kema den landbouw te dienen. De Nederlandsche
boer houdt er nu eenmaal niet van, gedwongon te
worden, zooals hij, heit in oorlogstijd van overheids
wege werd gedaan. Do Nederlandsche landbouw
heeft een goeden naam en staat in vele opzichten in
de wereld boven aan. De coöperatie is hier to lande
reeds iang en met groot succes beoefend, b^v. in do
suiker-, zuivel- en strokartonindustrie. Maar dat
was een coöperatie om samen te werken op het ter
rein van productie en verkoop. Met dozo superfos-
faatfabriek gaat men eon nieuwen weg op, dien der
velzuur, Js een indrukwekkend geheel van reser
voirs, breek- en maal-inricht'ingen. Sommige fosfa
ten, o.a. de Fliridagravel, die wij zagen lossen, zijn
fijn genoeg verdeeld om zonder voorbewerking met
hot zwavelzuur te worden saamgebracht, maar dik
wijls moet eerst getorijzeld en gemalen worden, voor
de menging plaats kan vinden. Het gebruikte zwa
velzuur wordt niet in de fabriek zelf bereid; het ia
»- vooral ook door de valuta goedkooper het zwar
velzuur te koopen. Tot dat doel bezit ide fabriek drie
tankschepen, van ieder 400 ton capaciteit. Veel zwa
velzuur wordt ook per epoor in daarvoor geconstru
eerde tankwagens aangevoerd. Op de fabriek wordt
hot ln oen groot reservoir verzameld on vandaar naar
coöperatie- ter verkrijging van een deol der grond
stoffen voor het bedrijf. Als zoodanig is zij eenlg in
ons land, wellicht eenig in de wereld Om .dit moge
lijk te maken hébben de landbouwers zich groote fi-
hot, hoofdgebouw gepompt. Indien later de noodza
kelijkheid zich' moéht voordoon, zélf hot zwavolzuur
te bereiden, dan la er op de terreinen van de fabriek
ruimite te over um dat mogelijk to maken. De talrijae
loodsen voor do borging van hot fosfaat (onbewerkt)
en hot superfosfaat (bewerkt) zijn van zeor aanzien
lijke afmetingen (106 m. 32 M.); zij kunnen ieder
10.000 ton bergen. Op het oogenblik werken in de fflk
briék c.a. 50 man.
De hoofdgedachte bij den bouw der fabriek was:
besparing van handenarbeid. Er wordt gemiddeld
por dag 300 ton gemaakt, waarvoor ook c.a. 300 ton
grondstoffen noodig zijn. 'Gemiddeld rwoden dus in
do fabriek „verwerkt" GOQ ton, dat is 60 spoorwa
gon» per dog. Het behoeft geen betoog, dat do wljza
waarop dit verwerken plaata heeft van zoor grooten
invloed is op de bedrijfsresultaten. En daarom is
er naar gestreefd met de dispositie der gebouwen, ha
ven, steiger, spoor en het) transport, alles zoo econo
misch mogelijk in te richten, zonder overdreven
faih ikauben ^mjjgewenu om de totstandkoming eoner
coöperatieve vereeniglng te verhinderen, sterklon de com
missie in tiaar streven, die totstandkoming te bevor
deren.
Ouder veel belangstelling werd qp" 13 April 1916 beslo
ten tot de qprichtiiig der oooperatieve vt&reoniging tot
stichting ©ener "t> u perïos£aatfabriek
in uie vergadering werd een telegram ontvangen van
den directeur-generaal van den Landbouw, van Hoek.
waarin samenwerking met Zeeland in overweging werd
gegeven.
Dat plan viel in goede aarde. Ook bij de Zoeuwsche
vereeniglng werd naar hetzelfde gestreefd. Er was even-
wei neel wat geven en nemen noodig voor eindelijk de
finitieve plannen aande algemeen© vergadering dier
beide vereenigingen konden worden overgelged. Twee
dingen werden daarbij voorop gesteld. Geen der beide
vereenigingen mocht Gelang hebben bij de plaats waar
de algcmeene vergadering gehouden wordt. Men moet
daar hebben een algemeen© vertegenwoordiging eu geen
overheersching van leden die tpevallig dicht in de buurt
wonen. Vandaar werd een stëlsel van afgevaardigden
ontworpen. Beide vereenigingen besloten tot samenwer
ken. y
Het bestuur der nieuwe vereeniging bestond uit de
heerenKloppenburg, Lindenbergh, Hamming, Van Jol©,
Visser, de Oude en Postma, waarvun de eerste driq
resp. voorz., vice-voorz. en sper. werden.
Tot de vereenlging, die de fabriek heeft gebouwd
zijn ongeveer 9000 landbouwers als lid toegetreden. Er
zijn in totaal 43.000 aandeelen van f 100 elk genomen,
waarop 80 pCt. is gestort. Voorts is een obligatieleouing
van ly» millioen uitgegeven.
De houder van oGc aandeel is verplicht 1000 Kg.
superfosfaat van de fabriek te betrekken. Aan die ver
plichting onttrekken de deelnemers zich ook niet, of
schoon thans nog de Ieveringsprijs hooger is dan de
prijs op de vrije markt. De boeren, echter, zijn ervan
overtuigd, dat het thans door hen te veel betaalde later
ruimschoot! al worden terugverkregen.
nancieele offers getroost. Onze regeering hoeft ook
geholpen; zij steunt onzen landbouw krachtig, vooral
ook door do wetenschappelijke voorlichting die uit
gaat van de proefstations. En ook weer bij de voor
bereiding van deze coöperatie toonde de regeering
'haar belangstelling, o.a. door het initiatief van den
heer van Hoek, die de Zeeuwen en de Noordelijken
(Groningers en Friezen) wist samen te torengen.
Wat nu de fabricage van het superfosfaat zelf aan
gaat, zij opgemerkt, dat dit in chemischen zin oen
eenvoudig bedrijf is, dat geen groote mooi'lijheden
biedt. Het minerale calclumfosfaat, dat in tal van
landen (ook op Curaqao), in ontzaglijke hoeveelhe
den (bijna overal in Noord-Afrika, op vele plaatsen
in de Ver. Staten enz. voorkomt, wordt gemalen en'
ln poedervorm samengebracht met zwavelzuur van
de vereischte concentratie. De wijze, waarop in de
nieuwe fabriek bij Vlaardingen de chemische berei
ding wordt uitgevoerd, komt overeen met die, welke
ook elders wordt gevolgd. Daarentegen is hier
meer dan in vele fabrieken elders door do werk
tuigkundige inrichting, de distributie der gebouwen
on hot gebruik van mechanische hulpmiddelen ge-I
tracht besparing te krijigon en deh handenarbeid
zooveel mogelijk uit te schakelen. Door het stelsel
van aan rails hangende grijpers en wagentjes is de
lossing van de zeeschepen aan den steiger zoo
vereenvoudigd dat vier man in staat izijn per dag
1000 ton fosfaat te lossen en in de loodsen te storten,
Deze loodsen zijn zoo gebouwd, dat door het juist
kiezen van de storthoogte en do breedte het ma
teriaal geen druk op de wandon kan oefenen. Het
zelfde vindt men terug bi# de constructie van do
loodsen, waar het superfosfaat voor het in de zak
ken wordt gedaan wordt gestort. BIJ een loods
waar de nog leege zakken worden bewaard, heeft do
heer Bakema do muren een kleine helling naar bo
ven toe inwaarts gegeven om te groote persing van
de stapels tegen den muur onmogelijk te maken. In
teressant is voorts idat de loodsen geen van alle op
palen zijn gefundeerd, doch Integendeel op beton
platen. Verzakken de muren wat, dan kon dit door
eenvoudige middelen worden verholpon.
Het eigenlijke hoofdgebouw van de fabriek, dat n.1.
waar het fosfaat wordt saamgebracht met het zwa-
er naar gestreefd met do dispositie der gebouwen, ha-
lies zoo econo-
|H|rdreven ge
compliceerde installaties te maken. De capaciteit der
fabriek is dubbel zoo groot en kan nog opgevoerd
worden. De bedoeling is ook te gaan exporteeren,
waartoe de geografisch zoo gunstige ligging aan den
Waterweg van veel nut zal zijn. Export is daarom
zoo noodfg, omdat -de productie der fabriek grooter
kan worden gemaakt dan den geheelen hier te lande
bij mogelijkheid te bereiken afzet. Bovendien moet
export worden beproefd, omdat het superfosfaat uit
den aard der zaak seizoenproduct is. Het zou dus, om
de fabriek aan den gang te 'houden, nuttig zijn, ge
durende den slappen tijd in Nederland oen afzet
te vinden, in andere landen, bv. Zuid1-Afrika. Gedu
rende den slappen tijd reeds vooruit te produccoren
voor later gebruik, h.tih gaat nl. niet, omdat het pro
duct door eon paar maanden liggen in oplosbaar
heid, (dus in waarde als meststof, aanzienlijk ach
teruit zou gaan.
Export-en verkoop in het buitenland tegen kostprijs
zou al voordeeMg zijn. Do Nederlonnlscho afnemers,
dio bij de coöperatie zijn aangesloten, moeten hun
quantum superfosfaat aanvaarden tegen den kostr
prijs. Het feit, dat zij zonder morren don thans nog
I in vergelijking tot den prijs op do, open markt
'hoogeren prijis betalen, is Vindt dê heer Bakema
iets om eerbied voor te hébben. En het is eon der
redenen, die hem groot vertrouwen geven op het
succes dezer belangrijke onderneming, die voor
alles het belang van don Neder! andschon .land
bouw en van de Neder'liandsoho landbouwers na
streeft.
Do coöperatieve productie heeft nog oen voordeel
mogelijk gemaakt. Er pleegt te worden verkocht op
een bepaald gehalte (14 pet. en 18 pet.). Do nieuwe
fabriek laat de boeren betalen naar het gehalte, dat
zij ontvangen. Er behoeft dan niet met het product
boeren betalen naar het gehalte, dat
tvangen. Er behoeft dan niet met het proc
van do fabriek, als dat wat boven of beneden die
14 of dio 18 pet. is uitgevallen, gemanipuleerd te wor
den tot het standaordrtpercentage ia bereikt Dat
placht maar noodelooze laat te geven en was eigenlijk
nergens voor noodig.
Wat wij onder de leiding van de hoeren Bakema
en Postma mochten zien en van hen vernemen, wet
tigt zeker de belangstelling, waarmee wij de toekomst
van de grootsche nieuwe onderneming aan, den Wa
terweg zullen gadeslaan.
.J dpevtenlién.
Heden overleed, nu een lungdu-
doch geduldig lijden van P/a
jaar, onze geliefde Zoon, Broeder
Beluiwdbroeder eu Oom.
UIHIV RENTENAAR,
in den jeugdigen leeftijd van 18
jaar en 6 maanden.
Uit aller naam,
Wed. P. RENTENAAR Kuiper
Krell, 2 November 1921.
Voor de vele blijken van belang
stelling, ondervonden bij de ge
boorte van onze dochter PIBTER
'1 JE, betuigen wij onzen hartelij
dank.
N. BONSELA AR.
G. BONSELAAR—Koning.
Oudesluis, Nov. 1921
Hiermnde onzen hartelijker dank
voor de belangstelling, bij ens
12Vrjarig huwelijk ondervonden.
Jb ROOTJES.
G. ROOIT ES-Sohoorl.
Oude Niedorp, Nov. 1921.
Volgende week moet onderge-
teekende vermoedelijk weder naar
Degenen die willen dat ik iets voor
hen mee neem op het gebied van
of iets anders, die gelieven mij
even op te geven wat ze ongeveer
wenschen. en kan men daardoor
ook mee profiteeren van den
iaaen geldkoers.
K. Paarlberg,
Oudesluis, 3 November 1921.
Ondergeiaekende katul-t hl.rbii uponlijk dank uan de Dirc«ti« der
voor de zeer coulante wijze van regeling en betaling van zijn gele-
den schade.
Callantsoog, Oct. 1931.
Jb. M00IJ At.
Lopptin 45 cl. pur pond.
Biefstuk 90 cl. p>:r pond.
Molenstraat Schagen.
Wedn., P.G., ruim 60 jaar, uit
netten burgerstand, met mooie
positie, wenscht kennismaking met
JUFF. of WKD„ van passende )a
ren, eenlgsz. hemidd. gewensent
om na wederz. goedv. een huwe
lijk aan te gaan. Geheimh. verze
kerd.
Duidelijke omschr Br. lelt. IJ,
144 Bureau v. d. Blad.
UIT DE HAND TE KOOP,
gelegen aan den Zwinwcg in de
Boerderij „DE HEFBOOM" en gren
zende aan Tram Schagen-van
Ewijcksluis, thans in huur bij J.
DE BOB.
Te aanvaarden l Januari 1922.
Te bevragen bij P. KAAN Dz.,
Hazenkampscheweg 30, Nijmegen.
Voor 2e Hypotheek wil verkoo-
per desgewenscht zorgen
TE KOOPs
omstreeks 15000 K.G.
Ter voorkoming van eelegenaan'twater,bijD.KOORN
a I Anna Paulowna.
vervolging worden be
langhebbenden herinnerd
aan de betaling van P0L-
DERLASTEN en ERF
PACHTEN.
beveelt zich beleefd aan,
voor het slachten van var
kens aan huis.
TH KOOP, bij P. J. VISSCHER te
Wieringerwaard.
BEVRAAGD,
melken geen vereischte, hoog loon,
bij J. BROÉRSEN, St. Maartens-
vlotbrug.
Gevraagd, met Kerstmis:
bij M. GOVERS, Barsingerhorn.
Gevraagd met Kerstmis:
bij S. KOSSEN, St. Maartensbrug.
GEVRAAGD:
van middelbaren leeftijd, bij iemand
met één schoolgaand kind, bij G.
KOORN Cz., Langereis, "Winkel.
Ondergeteekende beveelt zich
beleefd aan voor het
H. KLAVER, Aartswoud.
GEVRAAGD:
bij J. VETHMAN, Winkel.
Prijs per kwarfaal f 0.80, Ir. p p.
f 0.95. Losse nummers 36 eent.
Abonnementen beslelle
men uitsluitend bij
