Aliemcei Nicivs-
Mmtntit- LaMlil
Omnibus-Carrosserie,
Woensdag 16 November 1921.
64ste Jaargang. No. 6925.
UitgeversN.V. v.h. THAPMAN Co, Scliagen.
Brieven uit Engeland.
Raad Barsingerhorn.
II.il. STAL- en GARAGEHOUDERS!
C. KUIPER,
gebouwd voor 15 personen.
Gemengd Nieuws.
glm hlail versiTiïjm viermaal per wrelc :l Rusdag, Woensdag, Donder-
rn /.«terdag. Hij inzending tot 's m.ftnnr worden Adveitrnhfn
zooveel mogelijk in het eerstuliUommd nummer geplaatst
POSTREKENING No. 23330.
INT. TELEF. no. 20
Prijs per 3 m*»nden f 1.65. Losse nummers 6 cent. ADVHK i K.N
TlfiN van 1 tot 5 rebels t' 1.10, iedere reed meer 20 ct. (hewijsrm
Inbegrepen). Groote letters wouleu riaar plaatsruimte berekent!
Amsterdam, 12 Nov. 1921.
Over zes weken is het Kerstmis, zegt myn kalender.
Eerste Kerstdag dit jaar op Zondag, Nicuwjuursdog dus
ook op Zondag. Hoe lang zullen we onze kalenders nog
toestaan, ons die dingen te vertellen V Hoe lang zullen
we nog genoodzaakt zyu, elk Jaar een nieuwe kalender te
Koopen, om op te zoeken wanneer het Paasch is, en
of we het volgend Jaar jarig zijn op Zaterdag of Zondag?
Misschien nog een jaar. Volgens de ooserven van
9 October. Uit Home wordt gemeld, dat bat Vaticaan
besloten heelt een aantal astronomen bijeen te laten
•komen, teneinde zoo mogelijk te komen tot een andere
en betere kalender, dan wij op het oogenblik bezittem
De werkzaamheden der commissie, waarover, Kardinaal
Mercier zal presideeren, zullen in April van het volgende
jaar een aanvang nemen.
Zooals wij weten, danken wij onze tegenwoordige
tijdrekening aan Paus Gregorius XIII, die naar afkon
digde in lo82. In de Katholieke landen word ze direct
aangenomen. De overige landen van Europa volgden
vroeger ot later, terwijl het Gtfiektec h-Kathofieke
Rusland tot heden ten dage geweigerd heeft de
Kooms^ch-Katholieke tijdre^eling in te voeren. Met
het gevolg, dat Rusland 13 dagen bij da .rest van de
wereld ten achter is.
De tijdrekening, de verdeeling van het jaar in maan
den en dagen, heeft de menschheid in den loop der
eeuwen al neel wat hoofdbreken gekost. En heel wal
rare tijdrekeningen hebben zij er op nagehouden. N
De Romeinscne kalender, toegeschreven aan Homulus,
don stichter van Rome, volgens do logende, bestond uit
slechts 10 maanden, waurvan Maart de eerste, December
de laatste was. Hot jaar had, volgens deze rekening, niet
meer dan 30-1 dagen. Wait de Romeinen deden met de
overige zestig is ons niet bekend.
Onder Numa werden twee maanden aan het jaar toe
gevoegd Januari aan het begin, Februari aan het eind.
Nog later werd Februari achter Januari geplaatst.
Do maanden bestonden om do andere uit 29 of 30
dagen, zoodat hot jaar 354 dagen telde. Omdat men
do oneven getalion gelukkiger vond dan de even, werd
dit aantal mot één vermeerderd, en kwamen de Romei
nen tot oen Jaar van 355 dagen. Een hcole verbetering
mot hot jaar van 304, inaar toch nog minstens 10 dagen
to kort, Om dit to verhelpen- word om het andere, jaar
©en mnand ingeschoven van ruim 20 dagen.
Do lengte van deze extra-maand schijnt niét wettig
vastgelegd geweest to zijn. Dit werd een wapen in do
handen van do priesters. De hoogepriester stelde het
al of niet bestaan van de extra-maand vast voor elk jaar,
met de lengte er van. Zoodoende kon hij het jaar
verkorten, om een vijand, dio voor een jaar een be
langrijke belrekking bekleedde, wat eerder van zijn
waardigheid te ontslaan. Hij kon het jaar verlengon,
om een vriend (fce gerieven.
Zoo was de toestand ten tijde van Julius Caesar. De
zaken waren toen al zoo in de war geloopen, door de
willekeurige al of niet inlassching van maanden, dat
de tijdrekening ruim twee maanden ten achter was
geraakt. Dit was in hot jaar 46 vóór Christus.
In dit jaar werd door Caesar, met behulp van den
sterrenkundige Sosigcnes, de nieuwe tijdrekening Inge
steld, cf-e Juïfiaanscne. Vastgesteld werd, dat een jaar
feitelijk 3651/4 dag telde. Daarom weltt drie maal achter
een een jaar van 365 dagen genomen, met een vierde
van 36C dagen. Om het verlies in to halen, werd het
eerste jaar van de nieuwe tijdrekening met 67 dagen
verlengd, zoodat dit jaar, dat er toch al een had
moeten zijn met oen extra-maand van 23 dagen, en
dat dus 378 dagen had moeten tellen, een jaar werd
van niet minder dan 445 dagen. Een tegenvaller moet dat
geweest zijn voor misdadigers, die een jaar gevangenis
straf haddien ontvangen. En zouden er in dien tijd a)
jaarsalarrissen geweest zijn? Dan was het voor de
gelukkige bezitters ook geen vetpot, die laatste 67 Sagen.
Het eerste jaar van de nieuwe tijdrekening was dus
46 v. Chr. De maanden werden gesteld op 30 en 31
dagen, om de andere, met 29 dagen voor Februari in een
gewoon jaar, 30 in een schrikkeljaar. Maar toen keizer
Augustus aan de regeering kwam, wilde hij evengoed als
Julius Caesar, een maand naar zich laten vernoemen.
En zijn maand, Augustus, mocht natuurlijk niet minder
dagen hebben dan do maand van Caesar. De achtste
maand kreeg toen een dag meer en Februari kreeg er
een minder.
Zoo bleef de kalender verscheidene eeuwén, tot men
langzamerhand begon te merken, dat de zaak nog niet
h eel/*m 0 a 1 iri orde was. Caesar had het jaar 11
minuten, 14 seconden te lang gemaakt, met het gevolg,
dat men in de 16e eeuw een dag of tien bij de zon
was achtergekomen. Verschillende malen was al over
een herziening van de tijdrekening gesproken. Eindellijk
werd zo door Paus Gregorius aangepakt. In 1582 werd
door dezen bevolen, den 5den öctober als I5den te
rekenen, en voortaan niet als schrikkeljaren aan te
merken, die eeuwjaren, waarvan het aantal der honder
den ondeelbaar was door 4. Wel dus 1600, doch niet
1700, 1800 en 1900.
Zooals ik reeds gezegd heb, namen de Katholieke
%den de nieuwe regeling terstond aan. Engeland
Jithtto er echter mee tot 1752, toen de fout reeds 12
da$n bedroeg. In dat jaar, werd 2 September tot 14
September bevorderd, niet zonder groote tegenstand van
bet Volk, dat op verscheidene plaateen te hoop liep. en
cie dagen terug wilde hebben, die men bet „ontstolen"
bad.
De tijdrekening van Paus Gregorius hebben we ook
thans nog. De verandering, die men nu wil maken, is
biet om oen fout te herstellen. De fout, die thans gemaakt
wordt, is te gering om er aandacht aan te schenken'.
Om ze tot een minimum te beperken, zouden als schrik-
keliaron kunnen vervallen do jaren 4000, 8000, 12000,
In dat geval zou de fout nog bedragen 6 minuten
In 4000 jaar, of 1 dag in 100.000 jaar. Wie dan leeft,
dan zorgt.
Maar welke verandering heeft men dan op het oog?
Geen verlenging ot verkorting van het jaar, maar een
eenvoudiger indeeling.
Het e 1 g e n; 1 ii k e jaar, voor zoover het In maanden
en weken verdeeld wordt, zal volgens de nieuwe règéling
«64 dagen gaan tellen. Dus, precies 52 weken, of *4
«wartalen van 91 dagen ieder. Elk kwartaal zal dan
wee maBnden van 30 dagen krijgen, en één van 31.
Wat te doen met den exlra-dag in een gewoon jaar en
jte iwee extra-dagen in een schrikkeljaar? Een gewoon
trj', ,Word_t Voorafgegaan door een vrijen dag, een Bank
noiiday. Die dac is geen weekdag^ en geen dag van een
1 andere maana, hij staat eenvoudig onder en noven de 1
«n valt buiten het Jaar. In oen schrikkeljaar zullen 1
er twee van zulke dagen komen. De tweede tusschén
don laatstcn Juni en den eersten Juli.
Eerste Kerstdag en 1 Januari zullen altijd vallen
op Maandag, Paasch-Zondag zal vastgesteld worden op
14 April,zoodat ook Hemelvaartsdag en Pinkster steeds
oq tienzelfden dalum vallen. Wie eenmaal jarig is op
Maandag, is altijd jarig op Maandag. Wie geboren
wordt op den extra-feestdag tuusehen don laatsten van
het jaar en den eersten van het volgende, is' voortaan
steeds o,p dien naainloozcn dag jarig.
Wie zal, wanneer de kalender eenmaal op zulk een
wijzg s» vastgesteld, zich nog de uitgave voor een
nieuwe getroosten ieder jaar? Alweer een bezuiniging
in dezen tijd van bezuinigen.
Naar alle waarschijnlijkheid zal het Vaticaan wei
andere godsdiensten, b.v. de Anglicaansche kerk in
Engeland, de Grieksch-Katholieke enz, uitnoodigen, om
te zamen tot overeenstemming te komen. Hel jaar 1923
zou dan een'heel goed begin kunnen maken, omdat het
uit zich zelf al doet, wat de hervormers van elk nieuw
jaar voorlaan zullen eischen, het begint op Maandag.
Vergadering op Dinsdag 15 November 1921, ctes mid
dags 2 uur.
Voorzitter fcle heer K. Breebaart Dz., burgemeester;
secretaris de heer P. Bronder.
Na opening der vergadering volgt de goedkeuring der
notulerf.
Ia ingekomen goedkeuring van Ged. Staten op. wijzi
ging verordening Hoofdelijken Omslag voor 1 Jan,
1 Mei 1922.
De heer Blaauboer informeert boe dit wordt ge
regeld.
De heer Engel meent dat het kohier over 1921
als het ware met 4 maanden wordt verlengd.
Voorzitter zegt dat voor den omslag over de 4
maanden van 1922 met de werkelijkheid rekening
moet worden gehouden, dus een nieuw kohier zal
moeten worden gemaakt. De zaak zal in B. en W.
nog eens worden besproken.
Ged. Staten hebben goedgekeurd kohieren Hoof
delijken Omslag en Hondenbelasting.
Van het gemeentebestuur van Winkel was een
schrijven ingekomen met afwijzende beschikking op
het vorzoek verhooging Loekorbrug. Voor kennisge
ving aangenomen.
In de vorige vergadering was reeds behandold
een schrijven van den Inspecteur der Volksgezond
heid, met wiens opvatting Ged. Staten rccoord gin
gen, over het indertijd genomen raadsbesluit, waar
bij de hoogte der vertrekken in een woning was
gebracht van 1.80 M. op 2 M. De Inspecteur achtte
een dergelijke verscherping der eischen in een tijd
als thans, nu er woninggebrek is niet gewenscht,
aanleiding als zulk een eisch zou geven tot meer
dere afkeuring, dus tot meerder woning-tekort. Ged.
Staten vroegen daarom intrekking van het bewuste
raadsbesluit.
De heer Engel haid aanhouding van deze zaak be
pleit in dö vorige zitting, opdat eens zou kunnen
worden nagegaan hoe in deze te handelen. Over dat
voorstel hadden de stemmen gestaakt.
Voorzitter geeft gelegenheid de zaak nog eens toe
te lichten, waarbij de heer Engel scherp doet uit
koken dat het niet de bedoeling van den Raad is
geweest, de huizen die geen 2 M. vertrekhoogte had
den af te keuren, maar dat alleen te doen als zij
bouwvallig waren. Was deze eisch niet opgenomen,
dap konden al die krotten met wat onkosten weer
wórden opgelapt, wat met een hoogteisch van 2 M.
'niet kon, omdat zij daaraan niet konden voldoen.
Liet de Raad deze eisch, waartoe na rijp beraad was
besloten, nu weer vallen, dan kwam er van verbete
ring der woningtoestanden al heel weinig terecht.
Spr. begrijpt het niet dat de Inspecteur der Volks
gezondheid zulk een advies kan teekenen. Spr. be
pleit uitvoerig om nog eens te protesteeren, om Ged.
St. tot andere gedachten te brengen door nog eens
duidelijk te laten uitkomen dat het niet de bedoe
ling is huizen met lagere vertrekhoogte dan 2 M.
allen af te keuren.
Voorzitter zegt dat B. en W. hun meening in deze
reeds hébben toegelicht, n.1. dat alleen bij ontrui
ming der woning of bij bouwvalligheid deze lagere
hoogte een reden tot afkeuring zal zijn.
Do heer Engel meent dat alleen is gesproken, ten
minste is bedoeld bij bouwvalligheid en niet steeds
bij ontruiming.
Secretaris leest den brief voor aan den Inspecteur
geschreven, ook daarin staat bij ontruiming.
De heer Blaauboer wil met Ged. Staten meegaan.
Ook spr. acht in een tijd als deze 2 M. hoogte te
streng. Het afkeuren van de woningen die onbe
woonbaar zijn, houdt de Raad toch in handen.
Mevr. BergmanGons gaat met den heer Engel
mee, anders komt men nooit tot verbetering van den
woningtoestand.
Het voorstel-Engel om nog eens bij Ged. Staten te
probeeren, wordt verworpen. Voor de heeren Engel
en Burger en mevr. Bergman—'Gons.
In de vorige zitting hebben de stemmen gestaakt
over het voorstel om de electrische stroom te vèr-
koopen voor 22 of 23 cent. De meerderheid van B. en
W- wilde 23 cent, de heer Engel 22 cent.
Thans stemmende verklaren de heeren Burger en
Kooljman zich voor 22 cent, do anderen voor 23 cent.
De heer Engel zeide, dat hij dacht dat de voorzit
ter hem nog wel gelegenheid zou geven zijn veran
derd standpunt toe te lichten. Spr. heeft gezien dat
de post normale belasting: hooger is dan geraamd
is en tevens gelezen het schrijven van het adviesbu
reau van de afd. N.H. der vereen, van Ned. Gemeen
ten, waarbij.van de hand van de reorganisatie van
het P.E.N. een prijsverhooging in zicht werd gesteld.
Ook het krijgen van veel stormschade, die niet ge-
hel uit de afschrijving zou zijn te dekken, heft spr.
tot andere gedachten gebracht.
Voorzitter meende, dat de heer Engel niet heeft
gezegd, dat hij 'thans voor 23 was, anders had hij
hem gelegenheid gegeven om zijn meening toe te
lichten. De heer Engel is anders niet zoo onnoozel of
hij kan dit zelf wel vragen.
De heer Engel zegt, dat de vorige B. en W.-verga-
dering nogal overhaast ia geweest en spr. daan* niet
meer tot een besluit kon komen. Hij wil het goed
overwegen.
De begrooting van het gemeentelijk electriciteitabe-
drljf wordt alsnu goedgekeurd imet algemeen© stem
men.
Voorgesteld wordt een wijziging van het Algemeen
Burgerlijk Armbestuur, om het salaris van den secre
taris te brengen op f300. Allen voor.
Voorzitter doet verschillende mededeellngeu over
de beperking der werkeloosheid Donderdagmiddag
heeft er met de polderbesturen in do ze gemeente eon
bespreking plaats gehad. Spr. heelt er alie moed op,
dat er door de polderbesturen werk izal worden ga-
vonden. Zoowel van Kaag- als Hooglandspolder is
reeds officieus bericht, dat er wel wat wenk is en
dat veel poldersloóten van particulieren zullen wor
den afgekeurd. In het laatst van deze maand is er
te Schagen een vergadering van gemeente- en pol
derbesturen in het kanton Schagen. Er zal gepoogd
worden 20 pet. subsidie voor werken tegen de werke
loosheid van de regeering los te krijgen. Ook de ge
meentebesturen zullen moeten subsidieeren Deze
gemeente heeft f1000 op haar begrooting staan. Spr.
heeft alle hoop op deze wijze het euvel der werke
loosheid te kunnen- bestrijden. Algemeen goedge
vonden.
Volgt een kwestie, nog hangende met het P.E.N.
Indertijd is door den ingenieur Boom verklaard dat
IVt pet. van de bruto-opbrengst van de industrie in
het gebied der gemeente, aan de gemeente zal wor
den afgedragen. In het contract is dat nooit opgeno
men. De gemeente had zich bereid verklaard do kolen-
clausule te aanvaarden, mits deze 2H pet. contrac
tueel voor de gemeente werd vastgelegd.
Over deze kwestie is een bespreking met den heer
Smit Kleine en zijn secretaris gehouden en in een
brief is de bevestiging van dat onderhoud ontvan
gen. Het P.E.N. verklaart als Juist de mededeeling
des heeren Boom, het ls niet in het contract geko
men, omdat deze contracten zijn gewijzigd ten slotte,
zoover dat elke bepaling omtrent de 2/4 pet. bruto
der groot-industrie is geschrapt, mede ook al omdat
niet alle indusltrieaansluitingen winst voor het bedrijf
gaf en dus deze bepaling tot de eigenaardigste con
sequenties leidde. Heit P.E.N.. wil deze bepaling voor
Barsingerhorn opnemen en een verruiming toestaan
vor de lemmertng van industrie tot 20 PTC., maar
uitsluitend! aan polderbesturen, waterleiding, trac-
tiebedrijf, enz., ontoerekenbare gevolgen als hot an
ders voor het P..E.N. zou kunnen hebben,
Riilulo- en Cerrosserietabrikanl, Anna Paolowna
noodlot belangstellenden gaarne uit lol ean
BEZOEK Ier bezichtiging van een
INLICHTINGEN WORDEN GRATIS VERSTREKT.
B, en W. stellen voor, om op deze voorwaarden
niet in te gaan, omdat zij do billijkheid dezer voor
waarden niet inzien. Verder wijtzen zij op de reor
ganisatie van het P.E.N. en op het advies Van de
Vereen, van Ned. Gemeenten, om zoolang geen wij
ziging te brengen in de loopende contracten en op
het feit, dat volgens die Vereen, het groot-krachtge-
bruik bij de gemeenten moet worden ondergebracht
en B. en W. dus op een beslissing daarop niet" wil
len vooruitloopen. Allen voor.
Volgt benoeming onderwijzer te 'Kolhorn. De Raad
gaat in comité. Na heropening wordt meegedeld, dat
de voordracht luidt: no. 1. de heer R. H. Bax, Wie-
ringen, no. 2 mej. E. Plooij, Waarland, no. 3, mej.
B. Joosten, Alkmaar. jMet algemeen© stemmen be
noemd de heer Bax. In functietreding 1 Dec. a.s.
Bij de rondvraag informeert de heer Burger, wie
er benoemd' is tot correspondent der arbeidsbemid
deling.
Voorzitter: De heer iH. Dubbelman» Er was nog 1
sollicitant, de heer Droog te Kolhorn.
De heer Burger achtte het gewenscht, dat de cor
respondent te Kolhorn woonde, daar zijn de meest
georganiseer den en eiken dag stempelen is verplicht
Voorzitter zegt, dat het een zaak van B. en W. is.
De meerderheid wenschte de heer Dubbelman, De
werkeloozen izijn te Haringhuizen, iKreü, Poolland
en Kolhorn, Barsingerhorn is het midden.
Hierna sluiting.
HUGO STINNES.
Het verbond der industrieolen in Duitschland wilde de
Duitsche regeering wel ean crediet helpen, mits zèkèrè
voorwaarden verder vervuld. Welke? Welnu de commis
sie heeft daarop onderstaand antwoord gegeven.
Principieel wordt geöischt, de staatsbedrijven tot par
ticuliere te maken. Een begin zal worden gemaakt met
de staatsspoorwegen en de regeering moet daartoe een
wetsontwerp indienen. Niet alleed moet het rijk worden
ontheven van alle lasten, die ujt het beheer der spoor
wegen voortvloeien, maar van een zeker oogenblik af
moet de onderneming ook rendeerend gemaakt worden.
De eerste stap daartoe is vermindering van het per
soneel dat thans ongeveer een millioen menschen telt.
De ambtenaren enz. die ontslagen worden, kunnen niet
zoo maar op straat worden gezet en daarom moet de
hervorming van het spoorwegwezen gepaard gaan met
een systeem van binnenlandsche kolonisatie, dat aan het
ontslagen personeel een middel van bestaan zal moeten
verschaffen. Deze verandering in hun middel van be
staan zal voor de betrokken spoorwegmannen wel niet
aangenaam zijn, maar dit moet men op den koop toe
nemen, daar anders van een saneering der rijksfinanciën
niets komen kan. Zooals bij de sporen moet dan gelei
delijk bij alle staatsbedrijven te werk worden gegaan, en
ten s lotte ook zoo in het heele bestuursorganisme.
Men kan nagaan, dat deze voorstellen een geweldige
opschudding hebben gemaakt en dat allerwege de naam
van Hugo Stinnes, de groote industrieel© kracht van
Duitschland, weer op aller lippen is.
Het is wel eens eblangwekkend het een én ander
hier op te nemen van den man, die op dit oogenblik
zulk een wereldpositie inneemt, welke bijzonderheden
wij ontleenen aan een correspondentie van het Handels
blad uit Berlijn:
Hugo Sünnes wil niets meer en niets minder dan
met één slok de staatsspoorwegen en de correspondent
gaat Voort en vraagt: Kent ge hem, Hugo tinnes?
Den merkwaardigstcn man van Duitschland?
Hugo Stinnes is thans ruim 50 jaar oud»
Middelmatige grootte.
Een bijna onbeduidend gezicht. Kortgeknipt, zwart
haar. 'n Puntbaardje, ook gitzwart.
Type onderwijzer lagere school. Gele gelaatskleur.
Zou in wijde Oostersche kleeren met tulband op 't
hoofd 'n pracht van een Arabier geweest zjjn. Zelfs de
ietwat gespleten oogen ontbreken niet
Als ge honderd Duitsche mannen van om en nabij
de 50 jaar naast eikaar zoudt zetten en iemand, die
van Stinnes het noodige gehoord en gelezen heeft, zoudt
zeggenzoek daar Stinnes uit I Dan zou hij stellig
den werkelijken Stinnes bet allerlaatst aanwijzen.
Hij is nu eenmaal geen man die opvalt.
Zijn uiterlijk type is, nadat hij bankwerker geworden
was, niet meer veranderd. En hij deed zelfs niets om
iets meer op 'n salonmensch te gelijken. Het is hem
volkomen onverschillig.
De eerste de beste rijke Kurfilrstendammschieber
met misschien '1 0/0Q van Stinnes kapitaal zou hem la
een of ander restaurant opzij schuiven en minachtend
'zeggenvrind, schik 's "n beetje op, je staat hier in
den wegi
En Stinnes zou waarschijnlijk zonder een woord te
zeggen op zij gaan en slechte even vluchtig glimlachen.
Hij spreekt weinig, kijkt maar, en denkt.
Een redenaar is hij trouwens niet. Als ftij iets te
zeggen heeft is het kort, grootboek- of financieel-verslag-
stl)l. Elke zin zit en snijdt. Geen woord te Teel.
En zelfs de wijze waarop hij spreekt is geheel
het tegengestelde van wat men verwachten zou. Het
klinkt als een gemompel, alsof hem elk woord moeite
kost, alsof hij denkt; och, waarom praten, waarom jullie
vertellen wat ik denk? Is het niet genoeg, dat ik hst
zelf weet?
Dat is de uiterlijke Stinnes; nu zijn werk.
Goon bekend koopmansgeslacht.
Verder dan tot zijn grootvader, die de kleine firma
Matthias Sünnes Kommandit-Geaeltechaft zu Mühlheim
stichtte, gaat de herinnering niet.
Pa Hugo heette In het adresboek eenvoudig i koop
man". Rijk was hij niet
Hugo Junior liep het gymnasium af en kwam In de
leer bij Karl Spa ter in Koblenz.
Het werdKarl jotzt—-Hugo spatel) I
De kleine Hugo groeide binnen weinige maanden den
leermeester boven net hoofd en liep uit Koblenz Wég.
Werd bankwerker, daarna mijnarbeider, boven en onder
den grond.
Ging in '89 naar de Mijnbouw-Academie in Berlijn,
werd twee jaar later vennoot in. de firma Matthias
Stinnes (zijn moeder had een-vijfde der aandeelen vast
gehouden), maar hield het ook daar niet uit en slicht
te, 23 jaar oud, met 50.000 Mark grondkapitaal de firma
Hugo Stinnes, Naamlooze Vennootschap, ot, gelijk ttet
in Duitschland heet w,G.mJ).H.*'.
En het lukte.
De sprongen die Hugo Stinnes G.m.b.H. Ia Weinige
[aren maakte, grenzen aan het ongelooflijke.
Kolenhandelaar. bezitter van veie mijnen, briketten-
fabrikant, scheepsoezitter, reeder in het groot, opperste
chef van meer dan 30 filialen over heel Europa. O.a.
ook in Rotterdam, later tijdens den oorlog, natuurlijk
op de Zwarte Lijst 1
13 eigen stoomschepen. Dienst op de Noordzee, de
Oostzoa de Zwarte Zee, Vervoer van kolen, hout, ertsen,
maan, Engelsche kolen uit Newcastle naar Hamburg, en
Rotterdam. Naar Genua. Stettin, Königsberg, Ooessa.
Zijn vermogen groeit tot tenminste 40 millioen gou
den Marken. Vóór den oorlog zéér respectabel.
Van af 1903 is hij in het RIjnsch-Westfaalsche «in
dustriegebied een der leider». Voorzitter van commis
sarissen der Duitsch-Luxemburgsche „Bergwerks- und
Hütten .aktiengeselllschaft" en van dén „MüliLheimer
Bergwerks-Verein" 1 Maar hij zit bovendien nog in den
Raad van Commissarissen van vrijwel alle ander© be
langrijke industrieele ondernemingen in het Ruhrgebied.
De Bankwereld moet met hem rekening houden; en
zij vreest hem. Yreest hem bijna zoozeer als zijn
directeuren.
Als Hugo Stinnes plots, onaangediend, in de werk
kamer van een zijner directeuren binnenvalt, dan ver
bleekt de ondergeschikte al is hij op z'n eigen terrein
nog zoo'n groote baas. Hugo weet alles, elke kleinigheid,
elk détail beheerscht hij. En als ar Jets niet klopt, dan
kan hij ongemakkelijk grof worden. En meneer de
directeur die een paar maal achtereen geen voldoend
antwooird kan geven, die toont niet in dé puntjes van
zijn eigen bedrijf op de hoogte te zijn, heeft al heel
gauw dén ontslagbrief thuis.
Dat is hard; maar het is de cenige manier om in
de .wereld iets tie bereiken.
Juist dat een staatsbedrijf die discipline, dien voort-
durenden angst om het bestaan, om het baantje, niet
kent. &s teeden. dat elke ^-^^-onderneming stukken
.bij het particulier bedrijf ten achter blijft. Niemand
weet dat in Duitschland beter dan Hugo Stinnes. En
het is wel een van de beste verklaringen voor zijn
krasse voorstel van gisteren aan de Duitsche Rjjks-
regeeering. k
Het is tok een standpunt, waar weinig practisch©
bezwaren tegen in te brengen zijn.
Eerst de wereldoorlog maakt Stinnes tot trustkoning
en wel volkomen yolgens het Amerikaansche voorbeeld.
Natuurlijk lijdt hij aoor zijn buitenlandsche bureaux
ook schade. Groote schade zelfs. Maar dat alles zinkt in
het niet vergeleken bij zijn borlogswinst, door wat
hij "bijvoorbeeld verdient aan den uitvoer van zijn
kolen naar het neutrale buitenland. Hij wordt een
Sarne gezien gast bij "Hindenburg en Ludendorff in
-euznach, later in Spa. Als de Duitsche legers Belgiö
en Noord-Frankrijk bezet houden, is Stinnes de man,
die het bestuur van de veroverde industrie-centra en
kolenbekkens overneemt
De belasting op de oorlogswinst bracht hem weinig
nadeel. Hij had er tijdig yoor gezorgd het noodige geld
op buitenlandsche banken te beleggen.
Hij wordt multi-millionair. Het geld stroomt hem zoo
van alle kanten toe, dat hij het onmiddellijk weer be
leggen moet in honderd nieuwe en oudej opgekochte
ondernemingen. Het is ongelooflijk, wat hij alles bijeen-
fcoopt Een volledig overzicht ontbreekt me helaas.
Daarom wil ik alleen opsommen wat me op het oogen
blik invalt:
In 1916 de Woermann- en de Duitech-Oost-Afrikalijn
In Hamburg, in samenwerking met de Hamburg-Ameri-
ka-lijn en met den Norddeutschen Lloyd (Stinnes koopt
moestal nooit alleen, maar houdt toch altijd de tpuw-
tjes in handen f) j
