Een cinema-vertooning
in een gevangenis.
Gemengd Nieuws.
In het boftenfamd ah M) osa, WgWMtar da
zaken, waar men kapitaal 'in durft steken
In ongelooflijk korten lijd! is dit meuwe cabaret
des Ambassadeurs in de Houtstraat ingericht en er
zijn tonnen gouds aan besteed om er iets bijzonders
yan te maken. Ik wil in het midden laten wat voor
bijzonders, bijzonder leeöjk ot bijzonder mooi. Het is
er ra ieder geval bijzonder duur. W P.
Het Italiaanse!» gevangeniswezen»,— wie kan er zich
over verwonderen, die weet hoe achterlijk het jonge
koninkrijk in de meeste dingen is de inrichting, de
hygiëne, $e behandeling der misdadigers, dit alles staat
hier op een bijzonder laag peil. Tot „ergastoia", levens
lange gevangenisstraf veroordeeld te worden, m dit land
waar de doodstraf is afgeschaft^ is veel erger dan de
dood en over dit ,2ergastok'" zouden donkere bïad-
rijdien zijn te schrijven. Maar als deze brie! Holland
bereikt, "hebt>en daar de kerstlïcfaten al gebrand en de
bede om licht in de duisternis te ontvangen, en'licht te
mogen brengen is luid uilgesproken; ze is gefluisterd of
misschien alleen maar gewensdit door de ontelbaar
velen, voor wie de donkere dagen voor kerstmis don
kerder dan ooit schenen
En als er dan, in deze dagen van mist en versombe
ring, op een lichtpuntje, op een gelukkig verschijnsel,
op teen ideeëi pogen te wijzen is, wie zou zich dan niét
haasten, dat HJe mem ore eren in dagen als deze.
In een donkere gevangenis in Rome, in die van
)TRegina Goeli" is van de weck een cinema-vertooning
gegeven, die tot doel had, de teerste aandoen ingén in de
harten der gevangenen op te wekken. De cinema, die
men in deze omgeving nog meer gaat haten dan in
eenig andere, omdat do Romeinen er zoo verzot op zijn,
dat zp er hun laatste soldi voor geven, om zoo'n
smaak- en zedebederveude vertooning te zien afspe
len fin ulte benauwde lokalen waarvan het aantal ont
zaglijk groot is, de cinema, heeft nu een bij uitzondering
goed werk gedaan, toen zij de arme gevangenen voor
oogan voerde, boe de „Onbekende Soldaatin Italië,
met liefde en eerbied herdacht en gehuldigd werd.
Meer dan eens heb ik er pp gewezen, dat Italië heft
land der groote tegenstellingen en verrassingen isdezê
cirwma-voorstelling in de gevangenis, is dé eerste in
Europa,mogen we dan niet terecht zeggen, dat reeds
door de bedoeling die hier voorzat, er Tl. Zondag een
kerstlichtje tn „Regina Coeli" ontstoken werd? Het
gevangeniswezen is hjer allertreurigst, zei ik zooeven en
toch was een Italiaan de eerste die uitsprak, dat de
misdadiger als een zieke beschouwd moet worden; het
was Cesare Lombroso, de groote pscycholoog, die weten
schappelijk aantoonde, dat de criminaliteit een ziekte
verschijnsel is en deze cinema-voorstelling die opvoedend
e» verheffend was, mag door de school van Lombroso,
door de volgelingen van den grooten Milanees, hij zelf
overleed eenige jaren geledén, als een groote over
winning van zijn ideeën worden genoteerd. Het was een
aandoenlijke aanblik, die zevenhonderd gevangenen, daar
op lange rijen inde grootejzaal van „Regina Coelï' bij
een te zien; er was een glans van verwachting in hun
uiftaebluschte oogen.
Natuurlijk waren er verscheidene autoriteiten, be
stuurders, doktoren en advokaiten aanwezig en ter in
leiding hield een van deze Iaatsten een toespraak tot
de veroordeelden waarin hij er hen op wees, dat deze
vertooning tot doel had hen te voeren in het Qjk
van schoonheid en liefde. Zijn woorden waren zoo
hartelijk en eenvoudig, dat zijn opmerkzaam gehoor, om
uiting te geven aan de buitengewone spanning waarjjnJ
het verkeerde, telkens in geestdriftige toejuichingen los
barstte. Daarna nam de directeur van de gevangenis
het woord, om er op te 'wijzen, dat lichtbeelden een
prachtig middel waren, om goede en veredelende denk-
beelden ingang te doen vinden en,in ruimen Tering
te verspreiden. Eneindelijk dan werd de zaal donker
en zagen deze arme, van de wereld atoaslotene Italianen,
de .voor hen zoo aaaigrijpeifde film Aich ontrollen, zij
zagen die begrafenis van den onbekenden strijder. di£
zoo bevoorrecht geweest was in de vrije lucht al vechtend
te worden neergeschoten, terwijl zij door bedreven fou
ten en misdaden tot een doelloos leven tusschen vior
genen te grren", «oö aoWwr— «te m aafttfÜMtia geffUÊttm, 49» va mxmr te i
groote voldoening1 tranen te zien in de oogervn 1 om die geluiden weer op te wekken,
op de wangen van al die menschen", die voen Dit gebeurt 'dloor middel vian een seleniiumcel. Dit
wij er bij hier voor niet veel meer den een art is een plaatje, bedekt met een' spiraal van selenium,
kwaadaardige beesten gelden, die terwille varie waarvan de uiteinden verbonden zijn met een e-lec-
algemeene veiligheid, opgesloten moeten wordeE trisch telement. Nu is de weerstand:, tegen den electri-
„Het was duidelijk te zien, dat er ook in ee schen 'stroom van een stuk selenium minder bij be-
„verstokte harten nog een schuilhoek aanwezigs, lichting dan in duisternis, zood&t in duisternis gere-
„waarin zachte aandoeningen wonen, en dat r.e kend unag, worden, dat de cel heelemaal geen stroom
„menschen voor verbetering vatbaar zijn", a*o doorlaat, terwijl bij belichting tenminste een zeer
de zeer welwillende verslaggever in een van Roi's zwakke stroom doorgelaten' wordt,
grootste bladen. Ja, daarmee zijn in Amerikale Wanneer men de beide films nu tegelijk afdraait
pioniers op het gebied van de zedelijke verboteig en men draagt zorg, dat ook de tweede film door
der gevangenen door zachtheid en liefde, het >- vallend' licht ontvangt, dat dan weer verworpen
men eens, en bij ons Mr. N. Muller, die daar telks j wordt op de seleniumeel, dan zal dieze een sterk va-
zoo warm voor pleit maar voor Italië is het wea,- rieerenden en pulseerenden stroom doorlaten, die
lijk al veel, dat zij op het denkbeeld' zijn geV'orn i echter te zwak is om eenig effect te sorteeren in die
in de duistere atmosfeer van „Regina Coeli" tgewone toestellen. Die pulseerende stroom, kan echter
blanke scherm te ontrollen waarop de vistes uits door een audion zoo versterkt worden, dat in een
bewoonde wereld geprojecteerd worden. speciaal gebouwde telefoon' een plaatje in trilling
Opvoedend, was deze middag wellicht het met wordt gebracht, dat dan weer geluidsgolven veroor-
yoor de niet gevangenen, voor wie het een opf za.akt ,die volkomen overeenstemmen met de ooir-
wa9 da* misdadigers, toch altijd nog mi- oorspronkelljike geluiden,
schelijke wezens blijven die weenen kunnen, i*> ï)ie combinatie van dieze fotofoon met de bioscoop
bun gevoel hen al te machtig wordt. Voor de t-j ig van groot belang voor het amusementsbedrijf, daar
straften zelf, zal deze vertooning niet zoozeer o nu bioscoop weer nieuwe attractie kan 'krijgen en
■voedend dan wel oneindig smartelijk geweest zi, misschien wol van een beter soort dan tegenwoor-
«tent wfetee mn
maar de bedoeling van den directeur, die het ii
atitief nam, was een groote stap vooruit. Daarc
mogen we dan ook herhalen, dat er hier in de
Kerstweek een lichtje werd ontstoken, zooal ni
voor de gevangenen, dan toch voor degenen die ov
hen giesteld zijn! E. F,
dig het geval is. Verder kan de vinding ook van
groot belang worden voor het -onderwijs, daar het nu
mogelijk wordt 'de voordracht van groote geleerden te
hooren en tegelijk Iden spreker te zieni, waardoor de
voordracht veel duidelijker kan worden en dus een
veel beteren indruk achter kan- Men. Misschien is
Thet ook mogelijk de 'fatafoon alleen ook te gebruiken
IlKlieil gezond, blllf gezond yioor weergeven van murieik van allerlei aard,
n 4 daar de hinderlijke bijgeluiden van de fonograaf hiar
Maak geen gewoonte van het gebruiken van 8. ndet gehoord worden. 'De prijs van het toestel kan
neesmiddelen. Als gij ziek zijt, hebt gij waarschiji misschien nog wel 'een bezwaar zijn, daar deze door
lijk medicijnen noodig. Maar zoodra gij wederbijzondere eischen van nauwkeurigheid, te etel-
zond zijn, dient gij met het gebruik op te houdei ien ,3^ verse oaiderdeelen, vrij hoog moet blij-
Zorgzame gewoonten, lichaamsoefeningen, eenvoij HJbld.
dig voedsel, goede ontlasting, en geregelde, vei
kwikkende slaap dienen u gezond te houden. r\ L
Wees blij, als gij vrij zijt van verschijnselen valig {11110611 0IT1 OtlS Dt>6Ili
nierzwakte. Als gij er aan twijfelt, kunnen Foeter' UlUJJUil Utll U1IJ ilOOlls
Rugpijn Nieren Pillen u helpen. Dit geneesmidde Zooals de fiets het rijpaard heet van de democra-
schept geen gewoonte-vorming. tie, heeft men de duikboot benoemd tot het wapen
Onderzoek u zelf. Ontwaakt gij 's morgens me der landen, die financiëel niet bij machte zijn er
een doffe, kloppende pijn in den rug? Hebt gij blaeen slagvloot op na te houden,
zen onder de oogen en zijn uw handen en enkel; Een fiets kost belangrijk minder bij aanschaffing
gezwollen? Is de urine bewolkt, zanderig of bran dan een paard en nog veel minder aan onderhouds-
dend? Geschiedt de loozing te veel of te weiniglkoeten en je komt er even goed mes waar je wezen
Zijn uw ledematen beverig en rheumatisch, voorawil.
bij vochtig weder? Zijt gij moedeloos, altijd ver Met een duikboot precies hetzelfde. Zoo'n ding
moeid, zonder lust en wilskracht? Wordt gij dulkost een ton, voor elk dozijn millioenen voor een
zelig na een poos gestaan te hebben? Hebt gij lasteerste klas slagschip neer te tellen en de vijftig
van rheumathiek, spit of ischias? koppen bemanning beteekenen, zelfs bij extrarge-
Als gij ,.Ja" moet antwoorden op een van deze vra-va&r-bijslag, niets, vergeleken met het halve dorp
gen, Is het bepaald noodig om een speciaal nierge-aan boord van een Dreadnought. Bovendien kan
neesmiddel te nemen, en kunt gij niet beter doeree er mee vernielen, zoo hard als je maar wilt en
dan onmiddellijk te beginnen met Foster's Rugpijcsvordt je duikboot-zelf in den grond geboord, wei-
Nieren Pillen. pU) dat is op de rekening van een modernen oor-
Te Schagen verkrijgbaar bij de bekende Drogis-log een kleinigheid, waarover niet wordt gerede
ten fl.75 per doos. neerd.
Toen men over den vrede debatteerde, was ieder-
jen nog onder den indruk van de successen van
ïit nieuwe wapen. Het gebruik was duurder geble-
DE SPREKENDE BIOSCOOP. ten i?10,? had ^rwacht, want meer dan de helft
,an biJ uitsondering te8en oorlogsschepen, maar
voordragen.-^ t0"ch tcgen >n tusltknia, een Tubantia, een
Tot nu toe was het niet goed mogeiljk om behoor- fan0,very Castle, tegen koopvaardijschepen, rwak
Wke synchronie te krijgen, „oodat. odet steeds de ge- ^7'het geheel niX Tgïnh^pi^
baren over se nkwanne n imet het gesprokene, waar- -« -x6 v
door mendgmaail het effect geheel bedorven wérd'. Een
nieuwe vdudin® op dit gebied schijnt die
muren gedoemd zijn.
Hoe nobel bedoeld ook, tocih was de keus van d«ze
film wreed en onbEgrmJhartig. Zullen de heeren van de
commissie niet iets als sdhrimmende pij'n gevoeld heb
ben. toen ze de gezichten van de gevangenep be
studeerden, om den indruk na te speuren, die deZej
tocht van den „Geglorifieerden" van Aquileia tot naar
het „Altaar van het Vaderland" in Rome, op hen
maakte?
De koppen vooruit gestoken, de oogen wijd open
gesperd, zaten ze daar en menig gevangene zat met
het hoofd tusschen de handen, aan de hevigste
aandoeningen ten prooi.
Bij de aandoenlijkste tooneelen hoorden we een
dof gesnik uit die verdofte massa opstijgen, en
toen de „Ignoto" in zijn marmeren praalgraf ter
ruste was gelegd en het weer licht werd in de zaal,
„was het een groote voldoening voor degenen^ die er
in geslaagd waren deze vertooning voor de gevan
Tem slotte kwam Gaman# bij dien noodlottigen
Zondag van 6 (September. Zondier eenig voorbehoud
sprak zij over haar verdriet van af het oogenhlik.
diat haar vadler Sixten's aanzoek om haar (hand, afge
wezen had, tot de nachtelijke tragedie van den moord
op den huisknecht.
De brief van den „Koning der Mollen lag nog in
het dagboek. En Carring bestudeerde hem nauw
keurig.
„Vreemd, dat zij hieraan niet meer waarde gehecht
heeft", prevelde hij. „Het is een document, dat mij
een heef duidelijke aanwijzing geeft".
Ragnhild had de laatste vier-en-twintig uur drie
maal in haar dagboek geschreven. De eerste maal
onmiddellijk nadat haar vader 's middags om twee
uur naar de stad gegaan was. Toen had' zij in den
salon gezeten en haar notities over de laatste ge
beurtenissen gemaakt. Daar was zij tot half acht ge
bleven, was toen naar boven gegaan, om haar dag
boek weg te sluiten en had vervolgens den luitenant
in den tuin ontvangen.
Het stond dus vast dat de dief, of de dieven niet
vóór half acht in de kamer van den majoor had
den kunnen djm
De tweede maal had Ragnhild in haar dagboek
geschreven, toen de majoor in zijn wanhoop over
den diefstal naar zijn slaapkamer gegaan was. Het
was toen tien minuten vóór half elf en zij hadi, zoo
als ze aan Carring gezegd had, ongeveer een half
uur in haar kamer gezeten.
Carring maakte hier een aanteekening, dat zij
waarschijnlijk zóó in haar dagboek was opgegaan,
dat zij niet gehoord had, dat haar vader naar.be
neden sloop en een poosje later weer terug kwam.
Want dat de majoor in dat halve uur in de kamer
van den huisknecht geweest was, stond vast. Zijn
vuile laarzen en de sporen in John's kamer waren
daar een onweerlegbaar bewijs voor, en een andere
gelegenheid om daar ongemerkt heen te gaan, had
hij niet gehad. Ongetwijfeld was het dus de woe
dende, luide stem van den majoor geweest, die het
kamermeisje in de ruzie bij John gehoord had, ook
al had zij die niet herkend.
Carring noteerde ook, dat onmiddellijk na het weg
gaan van Ragnhild de eerst gestolen papieren op
hun plaats teruggelegd waren en het den dief ge
lukt moest zijn zich gauw uit de voeten te maken.
Was die inbreker de huisknecht? En wat had hem
er dan toe gebracht het eenmaal gestolene weer te
rug te leggen?
Veel wees erop, dat John de misdadiger was.
Niemand kan zooals hij, zonder opzien te verwekken,
in de villa komen en gaan. Geen ander kende ook
zoo goed als hij de verhoudingen in het huis, de bij
zonderheden in de kamer van den majoor en alles,
wat noodig was om den diefstal voor te bereiden.
quaestle I
•heel wat verder te hebben (gebracht, zooals uit proe
ven, die dn de buurt van Stockholm genomen zijn, Is
gebleken.
Er wordt gebruik gemaakt van een dubbele bios-
copische opname-camera meit twee filmrollen, die op
dezelfde as gemonteerd! zijn en waarvan de eene
dient voor het opnemen van het lichtbeeld op do ge
wone manier. De tweede rol heeft echter een geheel
andere taak en is bestemd! om lang» fotograf lachen
weg lichtlndnukken vast te houden, die veroorzaakt
werden door de geluiden'. Daar de beide films op een
zelfde as gemonteerd! zijn en naderhand weer in 't
•reproduceertOMtel op dezelfde as geplaatst worden,
is absolute synchroniisane gewaarborgd.
Vlak bij een speker, wiens voordracht opgenomen
moet worden, Is een soort opnemer opgesteld', die in
hoofdzaak bestaat uit een duni kristaljplaatje, dat
verzilverd is en bij het ontvangen van geluidsgolven
In trilling kaïn komen. Dit schijfje ontvangt uit schui
ne richting licht van een sterke lichtbron ou kaatst
dit 'licht terug naar de opneemcaimera. 'Er is gezorgd,
dat een zeer "diunne lichtstraal het plaatje kan be
reiken en dat deze na terugkaatsing door een nauwe
spleet eu een lenzenstelsel op de gevoelige laag varf
de film kan inwerken. Is het plaatje ia rust, dan zal
•de film een volkomen gelijkmatige streep vertonnen,
maar izoodra geluidsgolven 'het plaatje treffen veran
dert ook de teruggekaatste straal en ontstaat op de
fiim een geheel andere indruk dan bij atiita. Men
krijgt als het ware een reeks beelden van de ver-
Maar waarom waren de papieren dan weer terug
gelegd?
Plotseling begon Carring zacht te fluiten. De ge-
neele zaak was hem nu volkomen duidelijk gewor
den.
De huisknecht had natuurlijk den diefstal ge
pleegd, toen de villa leeg was, onmiddellijk vóór de
onverwachte' thuiskomst van den majoor. Hij was
door diens vroegen terugkeer verrast en kon met
het gestolene niet ontsnappen, omdat Ragnhild1 von
Heden in den salon bleef tot haar vader weer uit
zijn slaapkamer kwam.
De dief had er nog niet aan gedacht de papieren
weg te leggen, maar er zich mede vergenoegd zich
in de kamer te verstoppen, waarschijnlijk achter de
commode. Hier werd hij getuige der groote opwin
ding bij de ontdekking van den diefstal. Het moes
ten spannende oogenblikken geweest zijn, tóen hij
daar met de gestolen papieren in zijn hand in elkaar
gehurkt zat en niet in staat was te ontsnappen.
Eindelijk gaat de majoer. naar zijn slaapkamer en
dadelijk daarop verlaat ook Ragnhild von Heden
den salon.
Misschien overlegt de huisknecht nu hoe hij het
best met zijn kostbare documënten ontkomen kan
en is hij juist van plan om te vluchten, als hij den
majoor de trap hoort af simpen. Door het raam ziet
hij, dat de majoor zich naar zijn, John's kamer be
geeft.
In zijn angst, bij den diefstal gesnapt te gullen
worden, legt hij in zijn verwarring de papieren weer
in de cassette, die op het bureau was blijven staan.
Vervolgens sluipt hij zacht naar buiten en vliegt
naar de kamer, waar Anna hem een poosje later aan
de ruzie hoort deelnemen. Dat deze de stem van
den huisknecht herkent, maar niet die van den ma
joor, zou daardoor te verklaren zijn, dat die van den
laatste door zijn zenuwachtigheid erg heesch klonk.
Toen Carring zoo ver was met zijn overpeinzingen,
hield hij plotseling op. Hij had luitenant »"orhardt
heelemaal vergeten.
De luitenant moest zich immers ook in de kamer
van den majoor verstopt hebben en wel onmiddellijk
vóór diens terugkomst. Waarom had hij dan niet in
gegrepen en den dief verhinderd zich uit de voeten
te maken?
Neen, Carring vermocht niet verder over dat raad
sel te peinzen. Hij had rust noodig, wanneer hij den
volgenden dag tot iets in staat wilde zijn. En met
het besluit den volgenden dag de zaak van den lui
tenant terdege te onderzoeken, sloeg hij het dag
boek dicht, om naar bed te gaan.
Het overgaan der telefoon hield hem echter terug.
Hij herkende dadelijk de stem van den majoor.
„Hallo! Wat is er?" vroeg Carring. „Iets bijzon
ders?"
Eiartuigen of visschersbooten.
Zij hadden dood en verderf gespreid. Millioenen
innen scheepsruimte, millioenen ponden aan waar-
Ivolle goederen, talrijke menschenlevens vernio-
fd, twee granaten op een Engelsch visschersdorp
drie op een badplaats afgevuurd en zelfs had-
n zij zich in weerwil van blokkade en scherp
iszicht, van Duitschland naar de Amerikaansche
ist begeven.
Maast de materieels schade aan de Entente toe
bracht, die niet viel in te halen omdat geen
Ïit8ch schip zich op het water durfde vertoonen,
kam het moreele voordeel. De schrik voor de duik-
bt, die overal en nergens was, die do zenuwen
sopte en de gevaren deed overdrijven,
yfaar de moreele winst was niet alleen voor
Qitschland.
<ooit had 'het systeem der scherpe blokkade en
ibongering van de Duitsche civiele bevolking,
mit hadden de Orders-in-Council van de Engel-
s e regeering, de oprakeling van het Angarie-
r ït door de Verèenigde Staten zulk een betrekke-
11 gering verzet ondervonden bij de neutralen, als
ntschland zijn duikbooten alleen haid gebruikt
v r militaire doeleinden, voor daiden en verrich-
tiren, in overeenstemmihg met het Volkenrecht. En
vooral, waar dit Volkenrecht nog in zoovele op-
zhten gebrekkig is en in de lucht hangt met
h'menschelijk gevoel en rechtsbewustzijn,
uitschland-zelf met zijn gebral over'de „herr-
li en Kapitanleutnants" maakte overal in de we
rd stemming tegen de U-boot, die toch ten slotte
nijs anders is dan een torpedo in een torpedo, dan
,a. Zoo juist is onder een der ingestorte stalmuren
hetot onherkenbaar toe verbrande lijk von een man
gebnden".
,n hebt u niet het flauwste vermoeden wie bet
zij kan?"
een, absoluut niet".
de doode in het gebouw gevonden?"
een, het lijk lag dicht bij den buitenmuur, die
zie het dichtst bij den zijweg bevindt. De instor-
tene houten muren vielen met een gedeelte van het
dalnaar buiten en op die wijze werd de man onder
de irandende planken begraven".
„iel de muur tot aan de overzijde der haag?
Vor zoover ik me herinner, stond deze slechts een
roer van den stal."
,a, het gedeelte van de haag, dat langs den stal
liep is ook verbrand."
„h is het lijk tusschen die haag en don stalmuur
ge vilden?"
Toen men na het blusschen de verkoolde over-
blij leien van den muur in den platgebranden stal
wild werpen, vond men den doode dicht bij den
vo.elvan het gebouw".
„Bt is heel vreemd".
„Ee zoo? De kerel is verbrand, dat is zoo helder
als le dag."
„J^ het kan ook niet anders, wanneer hij zoo
kraikzinnig was zich zoo dicht bij de vuurzee te wa-
gen.De man was zeker niet goed bij zijn verstand".
Hst mogelijk. Maar wat voor den duivel moet ik
nu bginnen?"
„Msschien ontdekt u nog wel wie het is. Kan het
niet iemand zijn, die bij het blusschen geholpen
hoef?"
„II heb al een onderzoek ingesteld, maar er woedt
nieiand vermist!"
„Him, Ja, dat is in ieder geval heel vreemd',
zeideLeo Carring. En plotseling doorflitste hem de
gedahte, dat het misschien de brandstichter was,
die, aangegrepen door een soort koorts, te dicht bij
den loon hem zelf aangestoken brandstapel geko
men ivas en op die wijze reeds zijn gerechte straf
ontvmgen had. „Dat is een beroerde geschiedenis,
die d politie natuurlijk onderzoeken zal", ging de
deteclve voort.
„De politie? U weet toch, dat ik niets met de
politii te maken wil hebben. Dat ontbreekt er nog
maaraan."
„He zal toch wel niet anders kunnen. Naar den
brand wordt van politiewege een onderzoek inge
steld. Maar daarbij behoeven ze niets van de zaak
met «ie geheime documenten te weten te komen":
Ü6 majoor bromde in zijn baard, dat hij daar
niets yan hebben moest. Maar Carring viel hem in
de rele met de verklaring, dat de zaak haar loop
moeet hebben.
ivolverschot op een troepje kruisvaarders.
I Versailles sprak zich uit tegen de duikboot. Maar
met uitzondering van Duitschland, dat er geen meer
bouwen mocht, vond iedere natie het nog zoo'n
slecht wapen niet. Vooral als de tegenstander van de
toekomst eens een groote, dus kwetsbare vloot zou
hebben.
Het zoeken van middelen tegen de U-boot was
tijdens den oorlog vrijwel aan Engeland overgelaten.
Aan het ding zelf had Londen weinig, omdat er
zich geen vijand's schip vertoonde. Doch wel, waar
het zelf bedreigd werd. zocht het de middelen
afweer. Met vrij veel succes, zij het dan ook eersl
op den langen duur.
Toen de „paravane", de „dieptebom" er waren,
was het uit met de U-boot-heerlljkheid.
En nu Versailles gesproken heeft is het duidelijk,
dat Engeland, dat de meeste schade, het minste
voordeel van de duikboot heeft, het ding allerwe
gen afgeschaft wenscht te zien.
Even duidelijk, intusschen, dat andere landen, die
er meer voor-, dan nadeel van verwachten, zich op
ander standpunt stellen. Hierover straks.
Engeland heeft tóen zijn afgevaardigde in Was
hington, minister Lee of Farehand, de afschaffing
voorstelde, een fout begaan. Een fout, die hier dub
bel woog. Het heeft te veel gevraagd en dit „te veel"
zóó logisch, zóó overtuigend toegelicht, dat men
niet anders kan doen, dan het totaal zijn zin ge
ven, of.... in het geheel niet
Wanneer Lee had voorgesteld geen duikbooten
te bouwen grooter dan zooveel ton, geen, met een
werkingskring van zooveel mijl, geen, met een be
wapening sterker dan een zeker maximum, dan
zou geen enkele staat, die de duikboot alleen voor
verdediging zijner kusten en zeegaten wenschte,
daar iets tegen hebben kunnen zeggen.
Dit ware logisch geweest Want hij, die met een
dergelijke beperking genoegen nam, bewees daar
mede geen aanval in het zin te hebben, geen oor
log te willen voeren tegen koopvaardijschepen.
Maar nu. bet totaalverbod.
Dit beteekent dat de groote schepen, die dus in
de toekomst alleen in het bezit zullen zijn van de
paar heel-groote mogendheden, ter zee oppermach
tig zullen zijn.
En daarmede ook de kleinere schepen, die onder
hoede der zeemonsters varen. Ook die zullen onaan
tastbaar zijn voor elk kleiner schip niet gesteund
en gedekt door groot materiaal. Want die groote
schepen met hun 14 tot 16 inch-kanonnen, die op een
afstand van 25 mijl raak schieten, vernieli-gen elk an
der schip binnen die draagkracht, dat ten hunnen
behoeve door vliegtuigen wordt opgespoord.
Alleen tusschen de groote onderling kan het tot
een gevecht komen. Voor elk kleiner schip wordt
het een slachtpartij, zooals de ontmoetingen bij de
Falklandeilande.u en Coronal dit over en weer wa
ren.
Aleön voor het sluipmoordenaarswapen'" van die U-
boot zijn die reuzen, kwetsbaar.
En dus beteekent de algeheele afschaffing der
duikbooten een vrijbrief voor de grootslagschepen
om elke kust te beschieten, elk zeegat te forceeren,
zonder dat de natie zonder groot-materiaal zich kan
verzetten.
Wat wel mogelijk was, als die kleinere landen in
hun eigen wateren duikbooten hadden. Duikbooten,
die even ongezien den grooten aavaller on
schadelijk kunnen maken, als deze uit onbereikbare
verte vernielt wat hij verkiest
Wij zeiden straks, dat andere landen het Engel-
sché standpunt niet deelen. Dit is hier mede te vor
klaren, dat Frankrijk in verhouding tot de koop
vaardijvloot in de zeeroutes die het te beschermen
heeft, een zeer voldoende marine kan bouwen. Even
als Italië. Iets wat voor Engeland onmogelijk is. Om
dat het overal zijn belangen, zijn bezittingen en zijn
Schepen heeft en niet kan volstaan met taen weggétjh
van Marseilles n©-ar te bezetten of den toe
gang naar de Adria te barricadeeren.
Het is te begrijpen, dat altoos, wanneer men in
Frankrijk een botsing met Engeland, voor mogelijk
houdt men er weinig voor gevoelt zonder een
schot terug van de oppervlakte te kunnen worden
geknikkerd, terwijl men met duikbooten den tegen
stander zooveel afbreuk kan doen.
Maar nu Nederlands standpunt.
Wij verkeeren schrik niet van de schijnbare
blague in dezelfde positie als Engeland. Ook
wij kunnen geen marine hebben groot genoeg om
onze scheepvaart te dekken, onze buitenlandsche be
zittingen te beveiligen. Als Frankrijk, worden ook
wij met onze „groote" schepen weggekniklcerd,
maar behalve aam zuiver verdedigende duikboo
ten kleiin en met beperkte werkingsfdar héb
ben we niets. Niets. En nog eens' niets.
Tenzij we ook den oorlog zouden willen beginnen
tegen de handelsschepen. Iets waartegen in het land
van de Tubantia zekere oppositie zou bestaan!
Daarom is het van ons Nederlaindsch standpunt
jammer, dat Lee of Farehand te logisch, te overtui
gend was en duszijn doel voorbij schoot!
UITKIJK.
„Laat tegenover de politie doorschemeren, dat uw
huisknecht verdwenen is", zeide hij, „en dat hij
misschien een prooi der vlammen geworden is. Daar-
uit kunnen zij dan de conclusies trekken, die zij
willen".
„Een prachtidee 1" antwoordde de majoor verrukt.
„Als mijn dochter of de dienstboden zich maar niet
verpraten I"
„Dat kunt u best verhinderen. Ik zal er voor zor
gen, dat het lijk morgen gehaald wordt. Op het
oogenblik is er aan de zaak niets te doen. Maar het
is heel noodzakelijk, dat u maatregelen neemt, dat
ook dit lijk niet verdonkeremaand wordt".
Toen de detective zijn gesprek met den majoor
beëindigd had, begon hij over het zoo juist gehoor
de ernstig na te denken.
„Zou het mogelijk zijn?" prevelde hij dan. „In dat
geval zou het een der geniaalste misdaden wezen,
die ooit gepleegd zijn".
HOOFDSTUK XVII.
Een vreemde verdwijning.
„Meester", zeide Roland den volgenden ochtend,
„waarom bent u zoo achterhoudend tegenover mij?
Het eenige, waar ik zeker van ben is, dat we hier
met spionnen te doen hebben die zelfs niet voor
moord en brandstichting terugdeinzen, en dat die
majoor een heel geheimzinnige rol speelt. Maar ver*
der hebt u mij nog niets gezegd".
„Waarom vindt je de rol van den majoor geheim
zinnig?" vroeg Carring, die nu uitgerust en veel
frisscher was.
„Nu, ik behoef u slechts aan zijn bezoek aan de
kamer te herinneren, waar hij de altaarkaars uit
blies. Hij moet dus geweten hebben, dat er gevaar
voor brand was. Misschien was zelfs de bom onder
het Mariabeeld zijn werk".
Leo Carring dacht een oogenblik na.
„Ja, beste Roland, Je weet in ieder geval reeds
zóóveel van deze ingewikkelde geschiedenis, dat ik
over al het andere ook met je spreken kan. Maar
natuurlijk onder voorwaarde, dat er geen woord van
over je lippen komt."
En hij vertelde hem nu alles, wat er gebeurd was
van af luitenant Torhardt's afgewezen aanzoek tot
het oogenblik, dat de bom op den grond gesto.oten
was en den stal in brand gezet had. Welke geheime
documenten de spionnen stelen wilden, zeide hij ech
ter niet; hij vertelde slechts, dat die truc hun mis
lukt was en dat zij in plaats daarvan waardelooze
documenten in handen gekregen hadden. Ook sprak
hij met geen enkel woord over den inhoud van
Ragnhild'» dagboek.
W«nlt v»jvel»d.
