ATELIER NIESÏADT
De Zondagsbladen
Moderne PORTRET-FOTOGRAFIE.
SCHAGEN.
Geopend van 's morgens 9 tot 's avonds 8 uur
Burgerlijke Stand.
Marktbericht!»).
Plaatselijk Nieuws.
Predikbeurten.
Gemengd Nieuws.
Ingezonden Stukken.
Binnenlandsch Nieuws.
D« petitie heeft m évte flWWte® iMiwit «vn «vteerp
onderzoek ingesteld en uit de nadere verklaringen
van de conducteurs is dit verhaal velkomen waar.
Alles wordt er op gezet om den chauffeur te vin
den.
Het N. v. d. D. maakt er de spoorwegdirectie een
verwijt 'van dat de moordwagon niet direct is afge
koppeld. Nu tegenwoordig vingerafdrukken in het
opsporen van misdadigers zulk een groote rol spelen,
is het onbegrijpelijk, dat deze wagon niet is afge
koppeld en verzegeld.
Tiet beridht van de Telegraaf, dat het onderzoek van
do politie thans in een zoodanig stadium is gekomen,
dal men veronderstelt, te kunnen weten, wie hoogst
waarschijnlijk den moord heeft gepleegd, dat men den
persoon, die men verdenkt, echter nog niet hééft kun
nen achterhalen, berust op fantasie. De politie heeft
natuurlijk zekere aanwijzigen, voor zoover tenminste
de Hot haar beschikking staande persoonsbeschrijving
juist is, maar van een spoor, dat in een bepaalde rich
ting en meer speciaal tot pet aanhouden van een
bepaalden persoon zou leiden, dien de politie reeds
op het oog zou hebben en zij alleen nog maar zou bo
tloeven te pakken, is geen sprake.
Het onderzoek wordt met krachl in ,alle richtingen
dde eenige kans pp succes kunnen bieden, voortgezét.
Intiissdien is er weT eenige meexderé kfaarhëia ge
komen, doordat de persoon, dien een reiziger Zaterdag
avond bloothoofds te 's-Gravenhage uit den trein heefl
zien springen en dien men voor den moordenaar van
mr. Wijsman hield zich thans bij de Haagse he recherche
heefl aangemeld. Inderdaad is gebleken,dat hij bloot
hoofds uit de trem gesprongen js, echter niet uit een
lste, maar uit een 3de klasse rijtuig. Hij is van beroep
„treinmuzikant", dw.z. hij reist tusschen Amsterdam
en Den Haag pp en neer en verdient den kost door
voor zijn medereizigers viool te spelen.
De muzikant in kwestie heeft de gewoonte uit lp be
weging zijnde geinen te springen, en hij had er in dit
geval bijzondere reden voor, tfaar hij voornemens was
met den gereedstaanden trein naar Amsterdam terug té
kecren. Terwijl hij .uit den trein sprong, zag hij achter
zich eenige controleurs van de z.fl. Zwarte Bende, welké
hij, daar het muziekmaken in aen trein verboden is,
uit 'den wieg wenschte te gaan.
Hij, ia daarom snel dte trap naar den uitgang afgie-
loopen, heeft' zich daar gedurende eenige minuten
schuil gehouden, onderwijl zijn viool onder zijn jaa
verborgen en zich daarop langs de andere trap naar
het Amsterdamse he perron begeven. Andere passa
giers hefet hij in dien tijd niet zien langs komen.
Bij het uitspringen uit den trein had 'hij de hoed
in de hand, zijn door den bovenbedoelden reiziger
gegeven signalement was juist. -Deze aanmelding
heeft ook die tegenstrijdigheid tusschen dit signale
ment en dat hetwelk de Haarlemache verpleegster
'heeft verstrekt, opgelost.
In het eerstbedoelde signalement was nl. gesproken
van een regenjas met ceintuur, terwijl de verpleeg
ster een onge tailleerde gabardine regenjas had ver
meld.
iDe muzikant nu droeg inderdaad; een getailleerde
regenjas met ceinituur. De moeilijkheid van de niet
teruggevonden hoed van het door de verpleegster be
schreven model is hiermee tevens uitgeschakeld.
De politie had intusschen reeds zeven verschillende
hoeden van ander model ontvangen, die alle langs
de lijn waren opgeraapt! Hieruit ziet men wel, met
hoeveel belangstelling het publiek aan de ophelde
ring van de23e zaak deelneemt.
Het verhaal van den treinconducteur, die tot zijn
woning gevolgd zou zijn door een geheim zinnig
automobilist, ds aangedikt. Het eerste deel ervan1 is
juist, dooh niet juist is, dat dè automobilist den con-
dusteur tot aan zijn woning zou hebben achterna
gezeten en daar het adres en den naam zou hebben
opgenomen..
De auto heeft een anderen weg gevolgd.
Het doorzoeken der lijvige correspondentie en van
de overige bescheiden, op de kamers van mr. Wijs
man gevonden, heeft geen enkel spoor opgeleverd.
Het hooren van eenige personen waarmee de ver
slagen© nu en dan omging, had geen gunstiger re
sultaat.. Niets wijst er op dat de heer Wijsman met
vijanden of personen die het hem lastig maakten, te
doen had. Aan zijn geslotenheid was men gewend,
doch ook aan zijn groote kalmte. De onderzoekings
autoriteiten hellen meer en meer over tot de mee
ning dat de moord de daad is van een krankzinnige.
De Tel. meldt:
Uit 's-Gravenhage, 6 Jan. In enkele bladen
komt, op grond van mededeelingen van de zijde der
politie, een tegenspraak voor van ons bericht, dat
men meent te weten, wie hoogstwaarschijnlijk den
moord op mr. Wijsman heeft gepleegd. Een politie
autoriteit verklaarde zelfs, dat dit bericht op fan
tasie berust.
Niets is minder waar. Wij zijn afgegaan op goede
gegevens en houden daarom onze mededeeling vol
komen staande.
Dat de politie wellicht liever had gezien, dat dit
niet was gepubliceerd en daarom haaf heil zoekt in
tegenspraak? kunnen wij begrijpen, maar niet het
aplomp van sommige bladen, die van achter de
kachel deze zaak volgen.
Men heeft ons nog met enkele belangrijke bijzon
derheden op de hoogte gesteld van een voorval, dat
zich op Oudejaarsavond in trein no. 1135 heeft af
gespeeld en dat niet zonder reden in verband wordt
gebracht met den moord.
Een dame met twee kinderen op reis naar Tilburg
en zittende in «en eerste klas coupé van dezen trein,
heeft namelijk medegedeeld, dat in Den Haag een
heer kwam binnengestapt met een hoogroode kleur
en die zich eenigszins wonderlijk aanstelde, vooral
toen een paar andere passagiers het hadden over den
toen juist ontdekten moord. Hij ging in een cou
rant zitten lezen en deed voorts vrij onrustig.. Toen
de trein ergens onderweg stil hield, ging hij van de
retirade gebruik maken, misschien met de bedoeling
om zich te verbergen of iets weg te moffelen. Ook
later maakte hij opnieuw van deze plaats gebruik.
Door zijn wonderlijk gedrag trok hij in ieder geval
de aandacht dezer dame, die hem schatte op circa
27 jaar.
Zeker wist zij het niet, doch zij vermoedt dat de
man te Dordrecht is uitgestapt.
Het signalement dat zij opgeeft vertoont eenige
frappante punten van overeenkomst met dat door de
dame uit den moordcoupé opgegeven, hetgeen van te
meer waarde is nu gebleken is, dat zij deze mede
deelingen1 Dinsdag aan onzen zegsman verstrekte, al
dus vóór het signalement door de politie was be
kend gemaakt.
Het opvallende in deze heele geschiedenis is, dat
de politie den trein heeft laten vertrekken, zonder
een onderzoek in de verschillende coupé's in te
stellen, al was het alleen maar een informeeren ge
weest naar de reizigers die in Den Haag waren in
gestapt en ter controle der kaartjes.
OPENBAAR DEBAT.
Don 26 Januari zoo. te Wuuol een «penbaar debat
plaats vinden) tusschen de sprekers Werkhoven voor
de SJD'.AP. en A. L. Constandse voor de l.A.M.V. met
het onderwerp SooiaadJ-Democnaftie of Anarchisme.
VEENHUIZEN.
BIJ' de alhier gehoudien polderverkiezlng zijn niet
algemeen© stemmen herkozen als hoofdingeland de
heer J. Steur en als lid van Mi bestuur de heer J.
Haringhuizen.
PETTEN.
Door de geredde IJmuddenaars van de te Petten
(gostirianden. 'Engelachen oorlogsbodem is als erken
telijkheid voor die redding aan den Edelachtbaren
heer Burgemeester-strandvonder te Petten, een Som
ter hand gesteld, met het verzoek dit bedrag te ver
doelen onder de manschappen, 'die aan deze redding
hebben deelgenomen.
Dit bedrag is te IJmuiden bijeengebracht door een
gift van do firma „WeistnuUer', de vereen iging „De
Vischploeg", de vereeniging „do Koperenploeg", door
de maatschappij „de Eendracht", zoomede door den
heer List, directeur eener bioaooop-thater, welke een
e
voonrtelMtog 9mstt woarrea «te •arte-op
brengst ook voor dit doel werd afgedic^tt.
NIEUWE NIEDORP.
Naar wij vernemen zal mr. 'P. J. Oud, voor de af-
deeling; alhier van den Vrijz.-Dem. Hond op Vrijdag
13 Januari a.s. ©preken met het onderwerp „Het Vrij,-
rizmag-Bemocrafcische beginsel getrouw."
NIEUWE NIEDORP.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer W, C. Keu
ken, electro-technisch ambtenaar te 's Hertogenbosch,
zal als zoodanig naar Heerlen worden overgeplaatst
NIEUWE NIEDORP.
Naar we vernemen is de aan het Westeinde van
het dorp' gebouwde coöperatieve malerij deze week
begonnen te malen.
DE LEIJEN.
Het maken van een betonnen brug aan den Leijer-
ddjk is opgedragen aan C. Leegwater te Verlaat.
POGING TOT VERGIFTIGING TE LEIDEN.
Uit Leiden., 6 Jan. Door de recherche alhier is
gearresteerd een 18-jarige dienstbode ter zake van
poging tot moord op haar meester. Tot tweemaal toe
had1 zij vergift gemengd' in het drinken van den man.
Beidie keeren werd hot voornemen verijdeld, daar die
betrokkene/ den ©maak, niet 'vertrouwde. De ccden
tot de daad ia vermoedlelijk gelegen in het feit, dat
het meisje geld vuu haar meester had weggenomen,
wat naar zij vreesde spoedig zou zijn ontdekt.
Het meisje is na te hebben bekendi ter beschikking
van de justitie gesteld.
VALSCHE BANKBILJETTEN VAN 1103 IN OM
LOOP.
Uit Deventer, 5 Jan. Alhier is een valsch# bank
biljet van f 100 dn beslag genomen. Men vermoedt,
dat nog meer van deze' biljetten in omloop zijn.
ST. MAARTENSBRUG.
Naar ons werd medegedeeld, heeft onze yroégéré
plaatsgenoot de heer A. Doorn Lz. te. Amsterdam bet di
ploma b diaald voor agent van politie aldaar.
BROEK OP LANGENDUK.
De heer J. J. van Wermeskerker, vroeger hoofd bij
het Chr. Nationaal onderwijs alhier, is te utrecht over
leden.
ZUIDSCHARWOUDE.
De oudercommissie voor <le openbare school is sa
mengesteld uit 5 dames. n!l de dames Kist-Langedijk,
Kuiper-Boontjes en de heeren de Boer, P. Wonder
en Jb. Kramer.
ZUIDSCHARWOUDE.
Gisteravond gaf de Zangvereeniging „Gemengd Koor"
alhier een uitvoering voor een goed nczetté zaai van
den heer K. Kramer, onder directie van den héér J,
Schrijver. De verschillende nummers, welke ten gé-
faoore werden gebracht, getuigden van een ernstjge stu
die en degelijke leiding." De aanwezigen hebben dan
ook bijzonder genoten bij de uitvoering van tal van
mooie zangnummers. Werkende leden en directéur komt
dan ook een woord van lof toe, voor wat zn te genieten
Sven. De opgevoerde operette vrpolijkte bovendien
n avond nog op.
NOORDSCHARWOUDE.
We vernemen, dat de boerderij" van den heer -Vlug
alhier,, de vorige week He Schugeu afgebrand, niet
meer zal worden opgebouwd.
OUDKARSPEL,
Door het leggen van de buizen voor de waterleiding,
was de Ambachtsdijk een paar dagen voor het verkeer
gesloten, waardoor met behulp vap een wegwijzer voor
rij- en voertuigen de weg door de Woudmeer gewezen
wero, 'Het bleek echter, dat de Woudmeerbrug niét
bestand bleek voor de zware vrachten, die het kréég
te torsen. Hoe kan het ook, zelts de Ruizen staan bij
het passeeren van een zware vrachtauto de dansen én
zullen in de naaste toekomst moeite hebben staande
te blijven.
Donderdagmiddag nu passeerde zoo'n monster, go-
laden met aardappelen, onze gemeente, en zat reeds
bij het passeeren menigen zegenwensen meegekregen
hebben, want de heele kamerinventaris stond te ram
melen.
Gemeentebesturen zien met Ieedö oogen .zulkö vracht
jes passeeren en denken daarbij aan den straat, polder
besturen denken aan de wegen, die totaal venuéld
worden, enz.
De zware vrachtauto zakte piet de achterwielen door
de Woudmeerbrug, doch de motor bleek sterk genoeg,
om het ding op den weg te houden. Zonder om te zien,
wat was achtergelaten, werd de weg vervolgd, waarschijn
lijk elders nieuwe verwoestingen aanrichtende. Hét
verkeer voor voertuigen was nu ook langs dezen weg
gestremd, de vrachtrijders van Schajgen konden hun
spulletjes overladen en andere nituigen konden één
grooten omweg, maken om het 'doei van do reis te
bereiken. Voor lichte voertuigen hoopt men de brug
spoedig te kunnen herstellen, dóch jte .meer zware
vrachten zullen langs andere wegen vervoerd moeten
worden.
Gelukkig is de afsluiting van den dijk slechts voor
een paar dagen. Vermoedelijk zal deze Zaterdag wöcr
vrij zijn.
Dit zyn de eerste ongemakken van het aanbrengen
van de waterleiding, we zullen .er echter nog wel meer
van profiteeren.
OOK ZOINDAQS.
GEMEENTE NIEUWE NIEDORP.
Ingeschreven over de maand December 1921.
Geboren: Aagje, dochter van Pieler Toepoel en
Geertje Peereboom. Piefer,, zoon van Gerrit Waroaar
en Mietje van Tnuijen. Elisabefcb Geertruida, dochter
van Johamtnis {Martdmuis Jansen en Geertje' Dekker.
Theodora' Manguretba, dochter van Johannis Marti-
nus Jansen en Geertje Dekker, Comelia Johaoma,
dochter van Johamnes Leegwater eru ElisabeJth de
Leeuw. Floris, zoon van PhilAppus Komen en Corne-
lisje Mieni's. Cocmeflis, zoon van Ariën Blokker en
Geertje Hittema.
GEMEENTE ZIJPE.
Ingeschreven vani 31 Dec. *21 tot 6 Jan. *22.
Geboren: Simon, z. v. Jan BraJk en1 van Amtje Scher
mer. Anthomius Cornells Johamnes, z. v. Leonardua
Adrianus van dier Linden en van Trijnte Sneekes.
Getrouwd: Comelis Kooiman, oud 25 j., te Anna
Paulowna, en Margaretha, Aletta Wdlleanina, oud 24
jn te Zijpe.
Overleden: Klaas Francls, oud 91 weduwn. van
Maartje Boontjes.
GEMEENTE ST. MAARTEN.
ingeschreven over December 1921.
Geboren: AIbcrtie, dochter ven Pieler van (der Mo
len en van Albertfe Zwaan.
Ondertrouwid geene.
Getrouwd: Ane Dekker, 28 fa ar te Gronfnfien, en
Femmigje Bravenboer, 25 jaar, alhier. Jacob de Wit,
25 jaar, te Nijmegen en Johannp Calharina Blaauboer,
24 janr, ft hier.
Overleden: Abraham van der Steen, oud 75 j"aren,
echtgenoot van Maart ja Stoffel. Dirk Bakker, oud 80
jaar, echtgenoot van Maartje van Leeuwen.
LANGEND IJKER GROENTEN VEILING, Br. op L.
6 Jan. Roode kool f8.50 a 14.90, 2e soort f4 a
8.10, gele kool f5.10 a 8.40, 2e soort f.0.90 a 4.20, Deen
sche witte kool f5 a 6.70, 2e soort, f0.80 a 3.60, uien,
driel.'* 24.50 a 25.30, uien f33 a 35, 2e soort f AIO
ftöö, vrorteten f IB.fO u €18.08, WT:w p. hJu
Aanvoer: 55000 Kg. roode kool, 78800 Kg. witte
kool, 56300 'Kg. gele kool, 2225 Kg. losse wortelen,
11750 Kg. uien,
WiARiMENHUIZEN, 6 Jan.
Roode kool f8.60 a 13,90, gele kool f5.S0 a 7.10,
witte kool f6 a 6.60, uien f'32^30 a 33.40, 2e soort roo
de kool f 1.40 a 10.90, uitschot gele kool f 1, uitschot
witte kool rf0.90 a 3.80, uitschot uien f6.20 a.7,
Aanvoer: 22500 Kg. roode kool, 4400 Kg. gele kool,
19670 Kg. witte kool, 1000 Kg. uien, 130 Kg. stek.
ALKMAAR, 6 Jan-
Heden werd besteed: Roode kol f5.10 a 13.20, gele
kool f 4.20 a 6.70. wortelen f 8.10 a 8.90, uien f 31.40 a
35.90, spruiten tf 41 a 57, ailes per 100 Kg., witlof f 0.85
a 0.90, appelen f O.lli a 0.38, peren 10.19 a 0.30, p. Kg.
ALKMAAR. 6 Jan.
'Op de heden gehouden graanmarkt waren- aange
voerd 1273 H.L. Tarwe 112—13; rogge 112.75-13;
gerst chev. f 1425—15, haver f 13—14.50, paardeboo-
nem f 13.50—14, bruine boonen f3639, citroen boo-
nen f3840, duivenboonen 122; erwten, groene klei
ne f 15—21.50; groene groote f52; grauwe f37 nar
100 kilo.
ALKMAAR. 6 Jan-
Op de heden gehoudien' kaasmarkt waren aange
veerd 56 stapels, wegende 56318 Kjr.
Fabriekakaas: kleine m. rijksm. tf 53, zonder rijksm
151.50, comimissiekaas met rijksm. f52.
Boerenkaas: kleine mot rijksm. f56, zonder riiksm.
f 45, commissiekaas met rijksm. f 54. Handel matig.
HOORN, 5 Dec.
KI. fabriekskaas, gem. 154, boeren comm. kaas,
gem. f 48.
Aangevoerd: 6 stapels, wegende 6342 Kg
Handel' mat'ig.
W1A RiMENHUIZEN, 5 Jan,
Roode kool f-8.80 a 14.70, gele kool f5.70 a 7.30,
witte kool f 6 a 6.60, uien' f 32 a 33.50, driel. 121.40 a
21.50, 2e soort roode -kool f2.60 a 12.60, uitschot gele
kool f 1.60 a 5, uitschot witte kool fl.20 a 5.60, blau
we aardappelen f 10.20.
Aanvoer: 18350 Kg. roode kool, 7565 Kg. gele kool,
31875 Kg. witte kool, 1500 Kg. uien, 500 Kg. aardap
pelen,
MELKPRIJS.
-Naar men ons mededeelde, ds de melkprijs hier
verlaagd tot 16 cent per liter.
ZONDAG, 8 JAN.
DOOPSGEZ. GEMEENTE te:
Nieuwe Ni-edorp, voorm. 10 uur, Ds. Haan.
EVANGELISATIE te:
Breezand, voorm. 10 uur, de heer Boon.
GEREF. GEMEENTE te:
Schagerbrug, voorm. balftien, Preekle.zen.
EEN BACTERIëN-DIEFSTAL.
De bevolking von Baltimore (V.S.) verkeert volgens
de „Daily Cronicle" in groote. ongerustheid. Uit een
autoj toebehoorend aan ae Johns jlopkins School of
Hygiene is jil een koffer, dipftteritis-bacteriën in 150
cultures bevattend, gestolen. De jaroole vraag voor de
autoriteiten der stad is thans: Wat hebben de dieven
met hun buit gedaan?
JUWEELEN-DIEFSTAL TE OSTENDE.
Ostende, 5 Jan. In den afgeloopcn nacht heeft al
hier m een juwcelenwinkel een diefstal plaats gehad, op
dezelfde wijze als voor korten tijd te Parijs en Brussel
geschiedde. Tijdens onweer werd een winkélruii inge
gooid en voor 75.000 frs. juweelen medegenomen. Een
der daders moet zijn gewond, daar bloed is gevonden-
Een ambtenaar van het statipn verklaart, ongeveer
tq half vijf 's morgens vier mannen in het station te
hebben gezien. Men vermoedt, dat deze dé dadérs zijn.
EEN ERNSTIGE BRAND IN CHINA.
Uit Shanghai, 6 Jan. Een brand .in de papier
fabriek van Peo-tung, een voorstand van Shanghai, de
grootste onderneming van dezen aard in China, heeft
een schade veroorzaakt, welke op 400.000 taei wordt
geschat.
EEN GRUWELIJK DRAMA.
Uit Berlijn, 6 Jan. In Charlottehburg bcoft zich gis
termiddag een treurig familiedrama algespèeld. De vrouw
van den directeur der „Markische ElektrizitötS: Ges.'*
Ebbeke, trachte zichzelf en haar drie kinderen door gas
te vergiftigen. Medebewoners vjin het huis snelden toe
en zorgden voor medische hufp, die bij de vrouw succes
had. De drie kinderen, in den leeftijd van 8,6m3 jaaV
zijn gestorven.
Wat mevrouw Ebbeke tot deze daad heeft gedreven,
is nog ,piet beleend. Dc heer Ebbekej js sedért éenfgè
dagen op ïeis en kon nog niet gehoord worden. Finan-
cioi'Ie zorgen zijn waarschijn Tijk met de aanleiding ge
weest, die deze vi'ou\vl die een tcedere móéder voor
haar kinderen moet zijn geweest tot het wanhopige
besluit om tezamen met haar ^inderen te,sterven, heb
ben geleidl Mevrouw Ebbeke fs naar een zickénhuis gé
bracht.
EEN GOED BETAALDE BETREKKING.
De Times verneemt uit New York: De World meldt,
dat de Amerikaanscho1 directeur-generaal der poste
rijen, William Hays, het aanbod heeft aanvaard om
op te treden als directeur-generaal van de Ameri-
kaansche filmfabrieken der „National Motion Pic
ture ïndustry" tegen een jaarwedde van 187.500
dollar.
DE DUURTE IN DUITSCHLAND.
Uit Berlijn, 5 Jan. Volgens de. opgave van het
rijksbureau voor statistiek heeft de duurte in De
cember verderen voortgang gemaakt. Het index-cij
fer voor de kosten van het levensonderhoud is ge
stegen tot 1550 tegen 1397 in November. In ver
gelijking met December 1920 bedraagt de stijging
66 en met Mei 1921, de goedkoopste maand van
het af geloop en jaar 76.1 Tel.
DE BRAND TE HARTLEPOOL.
■De groote brand te Hartlepool was Vrijdagochtend
vroeg eindelijk gebluscht. Het is nog onmogelijk de
schiade juist te schatten, maar vermoedelijk zal zij
een millioen pond beloopen. Het aanta-l verwoeste
huizen wordt nu op veertig gesteld en het aantal om-
behuisden op zes honderd-. Er is een hulp verschaffing
*p touw gezet.
Toen van twintig voet hoogte stapels dwarsliggers,
die gemaakt zijn van harshoudend Amerikaansch
pijnhout, vuur vatte, werden' de vlammen door een
sterm aangewakkerd. Men denkt aan kortsluiting
als -de oorzaak, maar het officieels onderzoek is nog
niet aftge-loopen.
EEN RNOOPENMEUSEUM.
Knoopen? Ja, knoopen, gespen, spelden in één
woord, a Hes wat dient om kleeren vast te maken. Daar
Is een museum mee te vullen.
En een verzameling daarvan Is.... een cultuurgeschie
denis fn het klein. Dat zou een verzameling van anderé
gebruiksvoorwerpen ook zijn. Stel u voor de oudste
kar, waarvan de twee wielen bestonden uit ruwge-
hakte schijven van een boomstam, met gaten in net
midden en een as erin ter vergelijking dé niéuwste
automobiel. Of een schrijfstift, waarmee de Romeinen
in hun was-tafeltjes letters krasten, en aan den ande
ren kant der rijeen schrijfmachine. Ligt daartusschen
niet onze hoele beschavingsgeschiedenis. En nu zouden
wij *bij verzamelingen van deze dingen nog bijna uit
sluitend in technisch opzicht groei opmerken, terwijl in
een knoopenmuseum de stijl en ae mode mèp een
groote rol spelen.
Er bestaat zulk een museum, te Praag,. Het is het
eigendom der firma Waldes en Co., die groote fabrieken
van drukknoopen, veiligheidsspelden, enz., exploiteert,
en het is gegroeid uit een particuliere collectie, die eën
der firmanten had aangelegd om voorbeelden van knoo
pen le jiebben.
Het museum telt duizenden stuks. Het begint met
twee stukken dierenhuid, niet gelooid, aan elkaar vast-
gsmaakt mat éaa puntigaa doorn el sgllntac. Dat ia
mi tagrfft*, At «M gt.
wcesi is, men bogrijpt dat ook graten en beenderen»
werden bewerkt, ,v :itig en gladgemaakt. Zoodra de
mensciion metalen leerden, bewerken» zijn ér zulke spel
den gemaakt, die den vorm van een doorn of splinter
hadden. j
Toen kregen zij ook spoedig samengcstelder vor
men, zij werden gebogen óf zij werden dubbele spel
den als onze liaarspdklen; daarna werd het metaal om
gebogen, op de een of andere manier werden de twee
einden gan elkaar bcvesligji en .veiligheidsspeld was
geboren, Vaarvan allerlei soorten bestaan hebben: uit
de middeleeuwen zijn er vele over.
Maar nu de knoop.. Aan de einden van een dieren)-
huia waren wel eens smalle slrookcn, of men wist die
er aan 'te (maken, Door die aan elkaajr te binden kon men
een klocd doen sluiten. Zoo zijn or zeker kïéeren met
een of meer paren banden vastgemaakt. En er nu
maar aan één kant een ba na zat? Dan heefl men
zeker bedacht een gat te maken, er ^en band doorheen
te steken cn hem te beletten er weer doorheen te
schieten door er een houtje aan tc binden of.. er
een knoop in tc leggen. Ziedaar de knoop, die allóen
nog maar met een wat erg langen diraad aén hét kléód
vastzat. Zoodra men naaien kon, decu men het eenvou
diger cn .beter. Vóór het zoover was, heeft men twéé
knoopen aan de einden gehad, die beide door knoops
gaten werden gestoken, zooals pu bij smokings wel
gebruikt worden.
En nu worden de knoopen ook meteen versieringen.
Men maakt en versiet zc op allerlei manieren en uit
allerlei materiaal. Van dit alles heeft liet „Waldc-
sovo-museum" voorbeelden. En nu zijn het at mooie
dingen; ouder de Merovingers maakte .men al een
soort van veiligheidsspelden, die met schroeven ge
sloten werden en die waren mooi versierd; gespén,
vooral aan de priesterkleedongedragen, werdén van
zilver of goud gemaakt en wel zeer mooi. De knoopen
komen in de 15de en 16de eeuw reeds m allerlei
vormen voor: dan vindt taien al overtrokken knoopen, of
met gouddraad versierd; er worden mcele rijen knoop
jes als versiering gebruikt. En langzamerhand is or geen
slof meer die met voor knoopen dient. Uit allerlei
metalen worden zij gemaakt, of uit paarlemoer, oi met
edelslecnen bezet; uit Wedgwood-porsetein worden ze
gemaakt; uit glas, waaronder een laagje verguld is
aangebracht, waarin voorstellingen, meest landschappen,
worden gegraveerd (z.g. Eglomisée-tedimek) cn er wordt
in dé 19de eeuw liet afilcrdwaaste bedacht. Van wat
er toen gemaakt is bevat het museum ^slechts een
keus: n.f. datgene wat als kunstnijverheid ae opmerk-
:zaamheid vqfdient.
Maar dan is et nog een afdeeling, die zeker niet 'njjnder
belangwekkend is. die van de knoopen aan volksdrach
ten. In Oost-Eucppa, in de landen der Donaumonarchie,
in den Balkan zijn die drachten nog-, veel zuiverder?
bewaard, worden zij ook nog wel "meer gedragen dan in
het Westen. Daar vindt men nu nog filigrain-knoopen m
allerlei stijl waarbij blijkt dat ^,onze' Zeeuwscho
knoop m Oost-Europa ook voorkomt; daar rijn knoopen
met draden van allerlei kleur omsponnen; daar rijn ook
groote zilveren knoopen, waarin de landman als het
ware een deel van zijn bezit vastlegde. Zulk een jas,
met een lange rn zilveren bollen bezet, zooals wij
er hier zagen, is de verklaring van de spreekwijs: „hij
heeft knoopen" voor „hij beeft geld".
Om te laten zien hoezeer hier naar compfeethéid
getracht wordt: ook de kleedingsluiting van primitieve
volken, evenmin als Japansdie netsuké s jpntbfcken niet
Walwell ;cht in origmali niet aanwezig is, vïndt men
zeker in afbeelding in de vakbibliotheek, die tot het
museum behoort. En de „Berichte", die op ongeregef-
de 4jjdstippen verschijnen, brengen, evenals van andere
musea belangwekkende opstellen over het onderwerp
dat den stiditer zoo bezighoudt en over kleederdrachtêii
ia liet algemeen.
Men zal moeien erkennen, dat deze fabrikant de
belangstelling voor wat hij fnaakt verder uitstrekt don
tot zijn eigen fabrikaat en de opbrengst ervan. HdblcL
Geachte Redactie,
Mag ondergetekende u beleefd een plaatsje ver
zoeken in uw geacht blad. Bij voorbaat dank.
Met verbazing las ik het verslag van de verga
dering van Zijpe en Hazepolder van 4 Januari j.1,,
waar door den heer Rademaker het voorstel aan do
hand wordt gedaan, teneinde den post huishou
delijke kosten f400.door duurdere consumptie,
niet te overschrijden; de salarissen plus de presen
tiegelden respectievelijk met f 40 en f 2.50 te verhoo-
gen, wat dooil den heer Rademaker wel goed bedoeld
is, maar in deze tijdon van algemeene bezuiniging
toch uit den booze is. En wat nog het ergste was, het
voorstel er met olgem. stemmen met vlag en wim
pel doorliep.
Nu de e igo-nbelongen werden gediend, fatsoen
lijker had men gedrtan den post vertering geheel te
doen schrappen en geenszins salarissen en presentie
gelden te verhoogen. Men zal toch moeten toegeven
dat i 5 presentiegeld genoeg kan worden geacht voor
een uurtje of twee vergaderen en ik mij tenminste
zou schamen, mijn vertering op een andermans pol-
derlaston te schuiven, te meer al deze heeren wel
zoo gesituoerd zijn, zo dat ruimschoots zelf kunnen
betalen. We zullen inmiddels maar verwachten dat
Ged. Staten hun goedkeuring aan dit besluit zullen
onthouden.
P. DOORN.
St. Maartensbrug, Januari 1922.
zijn deze week nog niet aan
gekomen. Zoo spoedig mogelijk
wordt het blad aan de abonné's
nagezonden.
DE VRIJHEIDSBOND.
Het bestuur van do alhier opgerichte afdeeling
van den Vrijheidsbondi bestaat uit de volgende hee
ren: C. Kooij, voorzitter, W. Vader, Joh. Govers, P.
Stammes en C. de Jong. Een spreker zal' worden uii
ge noodigd om op te treden.
OUDE NIEDORP.
Deze week overleed alhier de oudste inwoner dezer
gemeente, te Zijdewind, de heer W. Dekker, in den
ouderdom van bijna 98 jaar.
DE CRISIS IN DE METAALINDUSTRIE.
Ook de Moderne Bond, de grootste bij de staking
betrokken) organisatie, heelt' gistermorgen na een
'langdurige vergadering besloten het voorstel van
den Metaalbond te aanvaarden. Er werd een motie
aangenomen, waarin gezegd wordt, dat men niet
overtuigd is van de noodzakelijkheid der loonsverla
ging, doch dat men onder protest dé staking opheft,
mede daartoe genoopt door de houding der Federa
tie en de onmacht van den Ghristelijken en den R.-
Katholleken Bond.
ANNA PAULOWNA
Woensdag 4 Januari Ihad in café Sluis le Oudesluis
een biijartmatch plaats tusschen de heeren J. Asjes,
K. Buik P. Kreijger,, C. Oosterman, en Jb. Stammes van
Oudesluis,611 A. van den Berg, W. Jongejan, A. Kcu-
risx F. Koster, en P. Wüms van Anna Paulowna.
Gespeeld werden 10 partijen vail 100 caramboles,
alleen klein kader in de hoeden, Oudesluis behaaldé 91§
punten taflaa Anna Paulowna SS4j «en versdiif afaoo vax*
