ROMMELKRUID, DE'JONGENS VAM DEN MOLEN wetenschappelijke onderwerpen werden per ad vertentie onder de aandacht der lezers ge brachtDe eerste advertentie, voor zoover be kend, werd in ons land geplaatst den 23sten Mei 1626 in de courant, door Broer Jansz. uit gegeven. De advertentie kondigde de uitgave aan van het tiende deel van Wassenaers „His torisch Verhael". In de volgende nummers zag men geen annonces. En eerst in de jaren 1632, '33 en *34 kwamen in elk nummer advertentiën voor, maar nooit meer dan drie in één nummer Voor en na verschenen er tal van couranten, meestal om de week, sommige ook een paar maal per week. De meest bekende was de „Op- regte. Haerlemsche courant"" van Abraham Casteleyn, die het eerst uitkwam den 8en Ja nuari 1656 onder den titel „Weeckelijcke cou rante van Europa". Deze Haarlemsche courant bestaat nog en is slechts van December 1811 tot 18 November 1813 niet uitgegeven; toen was de uitgifte verboden. In 1813, na de verdrijving der Franschen kwam het blad als advertentieblad uit. Advertenties van geboorten, huwelijken en sterfgevallen kwamen er in voor. En allerlei kwakzalvers middelen werden er in aangekondigd op de ad vertentiepagina. Dit advertentiegedeelte noem de men „den bier- en fcroodpot". Ook als nieuwsblad stond deze courant in hoog aanzien, in het laatst der 17de eeuw werd ze zelfs in het Engeiscb. vertaald. Langzamerhand begon men er toe over te gaan, eiken dag een blad uit te geven. En te genwoordig hebben de groote bladen zelfs och tend- en avondedities. Ook het formaat is veel grooter dan vroeger en de advertentiepagina's hebben zich enorm uitgebreid. Tegenwoordig zijn de advertenties een levensbehoefte ,een be staansvoorwaarde voor de couranten geworden. En wat vroeger onmogelijk was, de belang rijke gebeurtenissen in binnen- en buitenland zijn in een minimum van tijd op de redactie- hu reaux bekend. Daar zorgen telegraaf en te lefoon wel voor. M. Gemengd Nieuws. 0— WEGEN-QU AESTIES. In het Handelsblad» lezen wij: In Engeland heeft een congres plaats gevon den van het Instituut voor Transport en de quinlessencc der besprekingen heeft ook groote waarde voor ons land, al mogen de omstandig heden in Engeland en bij ons in vele opzichten ook diepgaande verschillen vertoonen. Het is gebleken, dat de wegconstructeurs in staat zijn een oplossing te geven voor eiken eisch, die hun gesteld wordt, maar dat het verwezenlij ken der oplossingen feitelijk hlleen afhangt Vervolg: V. Dirk moest blijven, waar hij was, en met lee- d« oogen zag hij 't aan, dat Nico Rigter het eer ste spelletje won. Toch was hij oók weer blij, dat hij uit de put verlost werd en dus weer w.ie kon doen. Het tweede spelletje begon voor hem voel ge lukkiger. Het duurde niet lang, of hij was alle Jongens vooruit. En, .wat Dirk het aardigst vond, Willem kwam nu in de put te zitten, Willem, die nog wel jarig was! Het duurde een poosje, en toen kwam Henk Willem verlos sen! Nu zat Henk er inï Ten slotte ging Jan met de buit strijken. „Zullen we nu naar buiten gaan?" vroeg Henk. „Wacht nog even", zei Willem. Hij ging de kamer uit; even later kwam hij met z'n moe der teri/g. Toen kregen ze allemaal nog een glas limonade en vervolgens gingen ze naar buiten. Achter op *t erf stond een hooiberg. Willem's vader had de jongens toegestaan, om in 't hooi te spelen, als ze maar niet te druk waren, en ook elkaar niet met hooi gooiden. Dat had Willem z'n vader dadelijk beloofd. En hij zei zijn makkers nu, wat z'n vader hem verboden had. van de geldquaestie. De ingenieurs zijn in staat, vooral door gebruik te maken van gewa pend beton, een weg te maken, die in staat is bet snelste en zwaarste verkeer te verdragen, die stofvrij is en geen hinderlijk lawaai ver oorzaakt, maar zij kunnen dit alleen doen, als hun de noodige middelen er voor toegestaan worden. Engeland bezit ongeveer 35.000 K.M. wegen der eerste klasse, 23.000 K.M. der tweede en 230.000 K.M. derde klasse wegen. Die der eerste klas zijn de wegen voor snel- en zwaar motor- verkeer en die van de derde klas eigenlijke landwegen. De totale uitgaven ervoor zijn f 600.006.000 per jaar, waarvan zoowat 20 pet. opgebracht wordt door een belasting op de auto's. Moesten de wegen der eerste en tweede klase geheel en prima in orde gebracht wor- dcu, dan zal dit ongeveer een kosten met zich meebrengen van f2.400.000.000, hetgeen met af schrijving in tien jaar een jaarlijksche extra kosten zou veroorzaken van meer dan 400. mil lioen gulden ^gerekend tegen oen iage rente van ongeveer 5 pet.) Het geheel reorganiseeren van het totale wegennet zou een bedrag ver- eischon van ongeveer zes milliard gulden, waardoor per jaar ongeveer 800.000.000 gulden extra aan rente en afschrijving noodig zou zijn. Voor ons land zijn de overeenkomstige cij fers niet bekend, maar we zullen vermoedelijk geen grove fout maken door de wegen in lengte en gebruik evenredig te stellen aan de bevol king (al moet ej-kend worden, dat voor het zware goederenvervoer ons land er iets gunsti ger voorstaat door de talrijke kanalen). We kunnen dan de kosten voor ons land ongeveer op het zesde deel stellen en zien dan al heel snel in, dat ook het in orde brengen van ons wegennet ver hoven onze tegenwoordige finan- cieele kracht gaat. Als men de kosten voor de wegen wilde ver halen op de auto's, die de wegenquaesties overal zoo urgent hebben gemaakt, dan zou in Engeland een auto, die nu f 360 betaalt, jaar lijks aan belasting moeten betalen een bedrag \an bijna f4400, hetgeen natuurlijk niet meer tc betalen ia. Ook de belastingbetaler kan dit niet opbrengen, Het wegenprobleem is dus ge heel teruggebracht tot een financieel probleem. Terwijl vroeger de wegenquaestie feitelijk al leen van- belang was voor de gemeenten in een kleinen kring, mf voor de militairen, heeft de auto het wegenvraagstuk nationaal en mis schien voor een deel wel internationaal ge maakt. In Engeland rekent men voor de auto een werkingsstraal van 100 mijlen (ruim 160 K.M.) en al is dit voor ons land misschien wel wat ruim genomen, ook hier heeft de auto een zoo grooten werkingsstraal, dat de wegen quaestie zeker niet meer communaal genoemd mag: worden, junodat de eisch, dat elke gemeen te zorgt voor prima wegen in haar eigen gebied niet meer gesteld kan worden, omdat die eisch de draagkracht der gemeenten verre overtreft, „Kijk", zei Willem, „laten we nu zeg gen, dat de hooiberg ee» kasteel is. Nu moeten er twee boven op gaan zitten en de andere drie moeten probceren, om het kasteel in te nemen. Wie wil er verdedigen5?* „Stil eens even", zei Henk. „Willem is jarig. En daarom moet hij t eerst zeggen, wat hij wil!" „Laat mij dan maar verdedigen", zei Willem „Dat wil ik ook wel", zei Jan. „Goed", zei Willem. „Dat kan!" En meteen klauterde hij als een kat boven op den hooi berg. „Kom maar bij me, Jantje!" Jan probeerde om bij Willem te komen, maar dat ging zoo gemakkelijk nog niet!" De hooi berg was wel niet hoog, maar Jan was een klein ventje. Hoeveel moeite hij ook deed, hij kon er niet boven op komen. „Help me dan even", zei hij tegen Henk, die hem smakelijk stond uit te lachen, „je ziet toch wel, dat ik er zoo nooit boven op kom". Henk gaf hem een duwtje, terwijl Willem hem aan zijn arm naar boven heesch Nu duurde het niet lang, of onze Janneman stond naast Willem. „Kom nu maar op", riep hij. „Probeer maar, om ons kasteel in te nemen; je krijgt 't toch nooit!" „Ja, nu heb je heel wat drukte", zei Henk, „nou dat je er boven op staat. Maar alleen kon jo er toch niet op komen, hè ventje!" vooral in een land als het onze, waar de con structie van wegen voor zwaar verkeer dik wijls zoo duur is door den lastigen bodem. Wil men eeri goeden weg maken, dan dient deze *en eerste een afdeel ing te hebben voor zwaar- en snelverkeer, waar geen enkele voetganger pf wielrijder zich op behoeft te begeven, Daar naast dieivt dan een weg te komen voor voet gangers en" fietsers, natuurlijk ook van be hoorlijke breedte, terwijl bij Üe tegenwoordige ontwikkeling van districtsbemoeiingen voor waterleiding, gas, electrische geleidingen, etc. rekening gehouden moet worden met de moge lijkheid, dat groote buizen en kabelsystemen gelegd en onderhouden moeten worden. Was b.v. daarmee rekening gehouden in de Neder- landsche steden, zoodat een rioleering aange legd was, vergelijkbaar met die van Parijs en b.v. naast de eigenlijke riolen extra systemen aangelegd waren voor buizen en kabels, dan zou het onderhoud der straten heel wat minder kunnen kosten dan tegenwoordig en zou de straat in een veel hetere conditie gehouden kunnen worden. Gaat men de cischen na van modern verkeer en vergelijkt men dan eens de hierboven ge noemde cijfers, dan zal men tot inzicht komen, dat de moeilijkheden zoo groot zijn, dat de quaestie met de uiterste voorzichtigheid aange pakt moet worden. Bij het maken van beton nen wegen ontmoet men ook het bezwaar, dat het minstens zes weken duurt eer de weg voor het gebruik geopend kan worden, daar im mers de beton tijd moet hebben om te harden. Daarom is bij wijze van proef in een drukbe- reden plein voor een goederenstation te Sout- hall een ander systeem van betonnen weg ge probeerd. Op de geprepareerde onderlaag legde men\r steenen van gewapend beton, die een doorsnede hebben van 60 c.M. en een dikte van 15 c.M. Ze zijn geheel rond en worden naast el kaar gelegd, zoodat er gebogen ruitvormige openingen tusschcn ontstaan, die ipet aldus gevormde betonnen blokken opgevuld worden, waardoor een volkomen gesloten steenlaag ont staat. De blokken worden verder aan elkaar gehouden door middel van pinnen, die schuin door een groot blok en een vulstuk gaan. Elk rond blok weegt ongeveer een honderdtal kilo's Deze wegen kunnen niet harsten en doordat ze niet uit een massief blok bestaan, zijn ze vrij goed geluidloos. Een stuk, dat vier maanden in druk gebruik is geweest, voldoet goed en vertoont geen teeken van slijtage. Natuurlijk kan met deze bloken een weg veel sneller klaar zijn, dan* wanneer het beton in situ moet verharden. Of zoo'n weg ook voor steden ge schikt zal zijn is de vraag, hoewel de patent- houders erop wijzen, dat het gemakkelijk is deze bestrating te bedekken met hout of met ander volkomen geluidloos materiaal. Voor het leggen schijnt geen geoefend werkvolk noodig te zijn. Wil men de steenen weer weg nemen, dan kan men de pinnen door de stuk- „Krijg me maar", riep Jan weer, terwijl hij in 't zachte hooi op en neer sprong. „Wacht maar, ventje", riepen nu ook Dirk en Nico, en de drie aanvallers probeerden, om boven te komen „Had je me maar", riep Willem, terwijl hij Dirk, die bijna boven was, een duw gaf, waar door deze naar beneden tuimelde en met zijn neus in 't gras rolde, „hahal Pak me dan!" Alle jongens schaterden het uit van het la chen. Dirk keek even met een beteuterd ge zicht om zich heen, maar per slot van reke ning lachte hij toch maar mee. En dat was voor hem ook wel het beste. Ha, daar had Henk Willem bij zijn been te pakken. Hij trok en trok, maar Willem was zwaar, en het viel Henk niet mee, om hem naar beneden te trek ken. Henk spande al zijn krachten in, en einde lijkbom! daar lag Willem op den grond! MaarHenk lag ook op den grond! In ,een wip sprong Willem overeind, en, terwijl Henk ook opkrabbelde, klauterde Willem weer, zoo vlug hij kon, in zijn kasteel: De jongens vermaakten zich danig! Willem's moeder en ook zijn vader, die ondertussehen was thuisgekomen, stonden met een lachend gezicht in 'de deur te kijken. Wordt vervolgd. i o ken heen in den ondergrond slaan en de groo te blokken wegnemen, doordat in het midden een klein gat is uitgespaard, dat natuurlijk tij dens gebruik op den weg met gruis gevuld is. De kosten worden niet vermeld. Wel zeggen de berichten met nadruk, dat deze betonblokken voor paarden geen bezwaar opleveren. B. LOFZANG. Auto met je gladde corpus, Met je jachtig levenslot, 'k Hoor-zoo graag je claxon brullen Vol van muzikaal genot! 'k Hoor zoo graag je motor ronken, 'k Snuif zoo graag je geurig stof, 'k Heb voor al je heerlijkheden Niets dan onversneden lof Als je langs den weg komt rennen, Gd ik kleintjes wat opzij, Vol rechtmatig zelfvertrouwen Stuif je hecrschend me voorbij! 'k Zou je dan wel kunnen streelen, Als een trouwe kameraad, Stille troost in warme dagen, Brave ridder van de straat!! Stoor je niet aan voet-proleten, Aan do lafaards met een fiets, Al hun schelden* op je branie, Doet jouw sterke boddie niets 1 Hoe omzichtig mijd je alles, Als je dartelt door een laan. Zelfs de zeer verdwaasde kippen Op je ongewisse baan!! Soms, als 's avonds hel je schijnsel In m'n knippende oogen straalt, Kan ik geen genot bedenken, Dat bij dit festiintje haalt! Als je lichtschijn aan komt glijden Lang9 den smallcn, grijzen weg, Sta *k decmoediglijk gedoken Ergens in een doornenheg!! Blijf lang zóó den weg befuiven, Vol van feestelijk lawijt, Zeer bescheiden gladde vogel, Schucht're snelheid-heerlijkheid 1 Consumeer je kilometers. Met den man der wet bevriend, Zie. we vragen je ootmoedig:.... „Waaraan 4iebben we *t verdiend??!!" Nadruk verboden. Stofmaand 1922. KROES. VOORNAKEN ZN DE MIDDELEEUWEN. Do taal verandert, langzaam, heel langzaam. Uitdrukkingen, die vroeger jaren schering en inslag waren, vinden wij nu enkel ^erug in boeken, die ons wegwijs maken omtrent spreek woorden en zegswijzen. En zooals het gaat met de geliefde, graag en vele gebezigde uitdruk kingen, zoo gaat het al krek eender met de voornamen van jongens en meisjes. Boudewijn en Angenietje, Jasper en Miebel- tje zijn „uit den tijd". Een Holl&ndsclie plaats,omtrent de vijftien de eeuw 1662 vrouwelijke zielen tellende, kon bogen op 300 Annebetjcs. Op iedere vijf vrou wen dus bijna één Annebet. Dat was van het goede schier teveel, al is Anna Elisabeth zeer zeker een fraai stel namen. Een andere plaats wemelde van Margaretha's oftewel Grietjes. En dan was de derde, veel verspreide naam, de thans nog maar sporadisch voorkomende, Alle- gonda, zeer inheemsch. Maar ook Helena, een voudiger gezegd: Leentje; Christina, Antjedina en Jolianna bleken schering én inslag. De jon gens heetten: Gerrit, Jan, (nu nog overlevend in het Geldersche Gartjan), Harm en, Hendrik, Klaas, Jasper, Gozewijn, Johannes. Cornelis en Pieter. De variaties, de voornamen, ontleend aan uitheemsche woorden, zijn van lateren tijd.. Als wij een optelsommetje gingen maken van de namen, die de borelingskes thèns op hun le vensweg meekrijgen, wèl, wij moesten begin nen bij die meergenoemde Boudewijn en An- genita en wij zouden moeten eindigen bij Droo- melot, Marjolein, Joffre en.Dé'tje. DICHTER EN WISKUNSTENAAR. Tennyson ontving kort na het uitgeven van zijn beroemde gedicht: „Visioen van de Zon de" het volgende schrijven van den beroemden wiskundige Babage: „Geëerde heer. In uw onlangs uitgegeven ge dicht. Visioen van de Zonde, vind ik de vol gende onjuiste bewering: Ieder oogenblik sterft een mensch en wordt er een geboren. Ik behoef u nauwelijs op te merken, dat, zoo dit juist ware, de geheole bevolking der aarde steeds gelijk zou moeten blijven, terwijl het een wel bekend feit is, dat de geheele bevolking der wereld in aantal niet constant blijft. Ik neem daarom de vrijheid, u in overweging te geven bij de volgende oplaag van uw sehoon gedicht de bedoelde zinsnede aldus te verbeteren: „Ieder oogenblik sterft een mensch, maar wordt er 11/10 geboren'. Het juiste aantal is 1.167 doch men moet met de versmaat eenigszins rekening houden. WAAROM DE KWARTEL GEEN STAART HEEFT. De vink was herbergierster. Op Aschwoens- dag waren de kwartel, de kraai en de ekster naar de kerk geweest om een asschen kruisje te halen. Toen de kerkdienst beëindigd was, gingen zij bij de vink binnen om op den goeden afloop te drinken. En de vink schafte zulk een kostelijken drank, dat ze van geen ophouden wisten en zich alle drie een stuk in hun kraag dronken. Mar toen het op betalen aankwam, hielden zij zich van den doove. Zij wilden de centen in hun zak houden. De kwartel keek al eens rond, hoe ze 't best weg kon komen. Maar juist toen ze "t plan had op to vliegen en door de half openslaande deur te verwijnen, pakte de herbergierster haar bij den staart. En de mooie lange staart, dien de kwartel vroeger had en die haar trots en glorie uitmaakte, bleef in de póót van de vink achter. De toenmaals witte ekster kwam in de ko lenbak terecht, waardoor zij zwarte vlekken opliep, die ze nu nog heeft. En de kraai, die vroeger een mooi gekleurd pak droeg, vloog door den schoorsteen naar buiten, maar veran derde gedurende die vlucht, door het vuile roet in eerr pikzwarten vogel, wat zij tot heden is gebleven. Sedert deze gebeurtenis hebben de kwartels geen staart meer. De vink roept nog steeds: „Ik wil 't geld van mijn bier!" En de kwartel antwoordt daarop geregeld: „Je hebt het ge had!" Je hebt het gehadl" M. EEN SCHOOLSTAKING IN CANADA. Te Brandon, in Manitoba, zijn de onder wijzers, ten getale van tachtig, reeds sedert 30 April in staking, omdat zij geen genoegen wenschen te nemen met de door de autoritei ten aangezegde verlaging hunner salarissen met vijfentwintig percent. Sedert is het onder wijs er volslagen gedesorganiseerd. De school bevolking, die op de hand der onderwijzers is, jaagt de plaatsvervangende onderwijzers weg met allerlei plagerij en obstructie, zoodat thans nog maar een paa# hunner over is en heeft ook al in het openbaar gedemonstreerd met borden, waarop stond: „Wij willen onze onderwijzers terug hebben!" De staking houdt de bevplking verdeeld. De schoolautoriteiten worden gesteund door het conservatieve deel der bevolking, de ouders der schoolgaande jeugd steunt de onderwijzers in hun actie. Beide partijen zijn even sterk en geen harer toont teekenen die duiden op zwich ten. Verscheidene der vroegere onderwijzers zijn overgegaan tot het openen van particuliere scholen, terwijl een aantal der oudere leerlin gen elders onderwijs vinden. EEN EIGENAARDIG VONNIS. Berlijn, 14 Juni. De gevolmachtigde Pool- sche gezant te Moskou, Olsccwsky werd door de rechtbank te Warschau wegens toebrengen van lichamelijk letsel tot vijf maanden gevan genisstraf veroordeeld. Van de uitvoering van dit vonnis zal worden afgezien, indien Ols- cewsky vijf millioen Poolsche marken schenkt voor het instituut ter bevordering der fabricage van gifgassen voor oorlogsgebruik. OOK EEN BELASTINGBILJET! De „Limb. Koerier" schrijft: Ergens langs de straat trok een officieel uit ziend paperas de aandacht. Blijkbaar verloren door den rechtmatigen eigenaar. Oprapen 1. Even inzien! Conclusie aanslagbiljet Personeele belas ting 1922, ten name van een persoon uit de KI., Looyerstraat te Maastricht Nieuwsgierigheid geprikkeld. Huurwaarde f 1.10. Totaal f 1.10. Aftrek we gens inwonende kinderen, kleinkindereu of pu "pillen f 1.08. Totaal na aftrek f 0.02. Totaal in hoofdsom over een vol jaar f0.02. 50 opcenten van de gemeente f 0.01. Totaal van den aanslag f0.03. Plus minus de kosten van het officieel paperas en administratie. Volgt.het bekende prettig aandoende mede- deel inkje: bij verzuim van betaling zou, inge volge de wet, tot vervolging moeten worden overgegaan. Aangenaam vooruitzicht. Even lachen. GETROEFD. De eigenaar van een kostschool zag, hoe een van de leerlingen zijn mes aan het tafelkleed afveegde. „Nette manieren", zei hij, dat ben je zeker thuis zoo gewend." „Neen", antwoordde de jongen kalm, „thuis hebben we schoone messen". VEILIG. Man: „Je moest je schamen, die kwaad spreekster bij je aan huis te ontvangen. Vind je het nu heusch prettig, zooveel over anderen te hooren praten?" Vrouw: „Neen, dat kan ik niet zeggen. Maar zoolang als ze hier is, weet ik, dat zo niet over mij babbelt". ZE HAD HAAR DEEL. „Ik hoor, dat er in deze stad één politieagent is voor elke vijf honderd een en twintig be woners", zei de vrouw des huizes. „Dat weet ik niet en 't kon me niet schelen ook", was 't antwoord van het meisje, ,4k heb den mijne al". HOE HIJ DIENDE. Een oud man spreekt een officier aan. „Och, mijnheer, heeft u niet een kleinigheid voor een arm man, die zijn land een en twintig jaar ge diend heeft en nu bijna van honger omkomt." „Hier heb je een gulden. Bij welk regiment heb je gediend?" „Ik diende veertien jaar voor manslag en ze ven jaar voor straatroof." KLEINE BIJZONDERHEDEN. In de 18e eeuw reden de burgemeesters van Amsterdam in een koets ter waarde van meer dan f20.000. Op de oesterbanken in Zeeland worden schui tenvdl zeesterren gevangen en als mest ge bruikt. „Vijfhoeken" noemen de boeren die sterren. Een volwassen mensch zal per uur ongeveer 1200 maal ademhalen, en hij verbruikt in dien tijd 5 kubieke meter lucht Voor 1650 werd in Engeland slechts bij hoo- ge uitzondering thee gebruikt. Geen wonder, want ze kostto ongeveer 10 pond sterling per pond. De oudste kolenmijnen van Europa liggen in Zuid-Limburg bij Kerkrade. Daar werden reeds in de Middeleeuwen kolen gedolven In het jaar 1921 is in de Vereenigde Staten voor een waarde van 720 millioen gulden ge stolen. Het kortste testament is door een schatrijk dagbladuitgever te Chicago gemaakt. Het be stond uit slechts één zinnetje: Ik geef alle® aan mijn vrouw. Het gewicht van 6000 lucifers is slechts 1 Kg. In het gezin van iemand te Stockholm bracht de ooievaar vier jaar achtereen op precies den zelfden dag een dochter. In Japan zijn geen wilde dieren en bijna geen giftige slangen. Sint Petersburg telde vroeger ruim 2 mil lioen inwoners en nu slechts een half millioen. In de Vereenigde Staten wordt van de hoog ste inkomens 73 percent aan inkomstenbelas ting geheven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1922 | | pagina 10