PLANTA
PLANTENBOTER
Uit het Dart Yan holland.
Bekendmakingen.
De dingen om ons heen.
Reclames.
GROOTE WERKELOOSHEID ONDER DE ENGEL-
SCHE MIJNWERKERS.
Uit Londen, 29 Juni. De berichten uit de steen
koolbekkens van het geheele land toonen, dat de
hcerschende depressie een der ergste is ia de ge
schiedenis der steenkoolindustrie. Meer dan 100.000
mijnwerkers zijn werkloos, terwijl er in tal van m:j
nen slechts 3 of 4 dagen per week wordt gewerkt.
Tal van arbeiders trachten bedeeling te krijgen om
in hun onderhoud te kunnen voorzien. De toestand
zal worden besproken op ©en speciale bijeenkomst
van het bestuur der mijnwerkersfederatie, op 6 Juli
te houden.
HOE MEN HET BIJ ONZE NABUREN DOET.
Denemarken heeft zijn uitgaven met 99 millioen
kronen jaarlijks naar beneden gebracht, zoo lezen
we in de „Danish Foreign Office JouraaT*.
Ook al dank zij het werk van een bezuinigings-
commissie, maar dan een officieel©, iets dus als de
Engelsche Geddes-commissiiv De Deensche heeft zich
in vijf subcommissies gesplitst, en ieder daarvan
nam een staatsdienst onder handen.
De resultaten konden er meo door! Zoo viel er \)p
de sporwegen 22 millioen te hesparen, op den Post
dienst 9 millioen, enzoovoort. Extra-belooningen aan
ambtenaren, betalingen voor overwerk, e.d. gingen
er eenvoudig af, maar tevens was betere organisatie
de boodschap. Het blijft geen plan op papier: een
wetsontwerp tot invoering van een en ander is aan
de orde. Twee nieuwe subcommissies komen er voor
de rest nog bij. Wie zal dan nog met Hamlet's vriend
kunnen zeggen: „There is something rotten in the
State of Denmark"
Ziehier tevens iete Iserzaasis voor ons: beh&ïve ds
39 millioen van de commissie zijn er groote sommen
bezuinigd door afschaffing van duurtetoeslagen. Men
volgde de officieele prijzen statistiek, en kwam daar
door tot een verlaging eerst van 28 en toen van 18
millioen.
In Denemarken schijnt de budget-statistiek dus
niet alleen voor verhooging van locnen te worden
gebruikt.
Er schijnt ook geen Art. 40 van het Bezoldigings
besluit te bestaan, dat de loonen „bevriest",.
Eigenaardig land!
39 28 16 =83. Hbld.
DE STEENKOLENSTAKING IN DE VER. STATEN.
Uit Washington, 28 Juni. President Harding is
tusschenbeide gekomen in de stecnkolenstaking en
heeft een regeling getroffen voor het houden van
een conferentie die Zaterdag zal bijeenkomen. Aan
de conferentie zal worden deélgenomen door onge
veer 30 mijneigenaars, die alle steenkolenvelden van
de Unie vertegenwoordigen en den president, vice-
president en secretaris van den mijuwerkersvakbond,
benevens 24 presidenten van plaatselijke mijnwer-
kersorganisaties.
De conferentie zal tot doel hebben om .tot een
schikking te komen zoowel in de vetkooi-mijnen als
in de anthraciet-mijnen.
DOODGEBLEVEN.
Vanochtend is Wiegand, een der directeuren van
de Adlar-fabrieken te Frankfurt a.d. Main, door een
beroerte getroffen en doodgebleven. Zijn plotseling
overlijden is vermoedelijk een gevolg van zenuw
overspanning, waartoe de geschillen met 't personeel
aanleiding hebben gegeven. De fabriek staat sedert
een paar dagen stil omdat de technici staken. Van
ochtend nu meldden de arbeiders zich aan met den
eisch hot werk te hervatten. Toen W., als eenig aan
wezig directeur, daaraan geen gevolg kon geven,
namen de werklieden een zoo dreigende houding
aan, dat W. vluchtte. Hij vond echter alle uitgangen
bezet. Toen hij ook aan de achterzijd© van de fabriek
zich den weg versperd zag, zakte hij plotseling ineen.
NIET „HINDENBURGPLATZ", MAAR „RATHE-
NAUPLATZ".
Uit Berlijn, 29 Juni. In den gemeenteraad van
Neurenberg ontstond gisteren een voor een deel zeer
levendig debat, dat twee uren duurde en aan hét
slot waarvan een voorstel der onafhankelijke socia
listen werd aangenomen om den „Hindenburgpl&tz"
die in 1917 dezen naam kreeg, van naam te doen
veranderen, daar Hindenburg zich als werktuig van
de nationalistische reactie liet gebruiken. Aangeno
men werd verder het voorstel der sociaal-democra
ten, het plein in het vervolg „Rathenauplatz" te noe
men. Tegen stemden do democraten, de Beiersche
Volkspartij en de Duitsch-nationalen
NAAR EUROPA.
De Mauretania van de Cunard-lijn is Woensdag uit
New York naar Southampton vertrokken met 1448
kajuitspassagiers aan boord. Het heet, dat dit het
grootste aantal kajuitspasagiers is, dat nog ooit in
één schip uit de V. St. naar Europa is vertrokken.
DE DRUK OP DUITSCHLAND.
De Duitscho rijkskanselier heeft dezer dagen ver
klaard: „Wij zullen de republiek stevig grondvesten
zoodra de druk van het buitenland op ons is ver
dwenen".
Terwijl de Fransche regeeringspolitiek nog geen
neiging vertoont om tot opheffing van dien druk
mede te werken (hetgeen wederom gebleken is bij
de quaestie der internationale leening en de ban
kiersconferentie) zijn er toch ook lieden in Frankrijk
die gaan inzien, dat vermindering van dien druk
noodzakelijk is
Gustave Hervé maakt zich tot tolk van deze Fran-
schen door een plan te ópperen, waardoor behalve
de finantieele ook de territoriale bepalingen van het
verdrag van Versailles worden herzien.
Door een Fransch-Duitsch-Poolsche overeenkomst
zou Duitschland Danaig terugkrijgen, daarvoor het
verdrag van Rapaïio terugnemen en de verdeeling
van Opper-Silezië definitief erkennen. Bovendien
zou Frankrijk de aansluiting goedkeuren van Oos
tenrijk aan Duischland, afzien van een volksstem
ming in het Saargebied en tenslotte het bezette ge
bied ontruimen,, wanneer het Rijnland tot een mili
tair duurzaam geneutraliseerden en in het kader van
de Duitsche republiek zelfstandigen staat zou zijn
gemaakt.
Dit plan als zoodanig kan men laten voor wat het
is, maar in ieder geval blijkt hieruit, dat er in Frank
rijk kringen zijn, waar men begint uit te zien naar
eenigo oplossing van den onhoudbaren toestand. Dat
do Fransche Die-hards het doorbreken van zulke
stroomingen intusschen naar beste krachten zullen
trachten te keeren, mag worden afgeleid uit de be
handeling, welke de bekende afgevaardigde Mare
Saugnier heeft ondervonden, toen hij in een verga
dering sprak over Frankrijk's internationale plich
ten en door binnengedrongen nationalisten en roya
listen werd afgeranseld.
HET DURE LEVEN VAN EEN STUDENT IN
FRANKRIJK.
Een drietal gemeenteraadsleden van Parijs hebben
bij den gemeenteraad een voorstel ingediend waarin
middelen aan de hand gedaan worden, om, goedkoo-
pe kamers ter beschikking van de studenten te stel
len; nl. door een aantal niet gebruikte gebouwen, o.a.
oude scholen, en het oude Paedagogische Museum
daarvoor in te richten. Een der Senaatsleden van de
„Association générale des Etudisits de Paris" heeft
aan de „Information" enkele bijzonderheden verteld,
over wat het onderhoud van een student thans kost.
Voor de meest ellendige kamer, in het Quartier La-
tin, die vóór den oorlog 25 30 frs. per maand kostte
betaalt men nu 120 frs. Tegen October kan men niet
voor minder dan 200 frs. terecht.
Wanneer men een kamer wil hebben, die een beetje
confortabel is, vlak bij de Sorbonne, dan moet men
300 frs. betalen.
De prijzen in de restaurants zijn buitensporig hoog.
Met minder dan 10 frs. per dag aan voedsel komt
men niet toe.
Voor kleeren en schoeisel heeft een student min
stens 1000 frs. per jaar noodig.
En de studiekosten? Een student in de natuurkun
de b.v. heeft jaarlijks voor collegegeld en praktisch
werken .600 frs. noodig.
Alles bij elkaar heeft een student in de 10 maan
den. dat hij te Parijs college loopt pijn. 10.000 frs.
noodig.
DE GRUWELEN TL HERRIN.
Wij hebben ui meer melding gemaakt van het gru
welijk voorval tc Herrin (in den staat Iliinois) waar
tientallen z.g. ^takiugbrekers" door lot razernij opge
zweepte stakers van de Southern Lüinois Coal Cy's-mjjn
waren vermoord.
Dit feil, waarbij naar het in de Amerikaanschc
couranten heet meer dan 10 werkwilligen hun dood
vonden, heeft geleid tot een gerechtelijke lijkschouwing,
welke geschiedde ten ovcisiaan van ecu jur>, waaronder
verscheiden, vakbonders, dat "zijn dus lieue.i die ze.f tot
<i(: ptutij van de stakers bchooron. Je uitspraak van
deze jury \vj,s vtirbiuncad. Ja jury leg*ie n.1. al.c
blaam op de Southern Illinois Coai Cy., uie de staking-
brekers in dienst had genomin. Slechts tegen één per
soon werd 'en beschuldiging wtgec-s mótrd «ingespro
ken, dat was de superintendent C K. Mc. Dowel(
een man met één been, die door de stakers niet "ge weren
was doodgeslagen. De dood van de (10) omgekomen jiielr
vakbonders werd ten laste gelégd aan „onbekend, ge
bleven personen."
De uitspraak, waartoe de jury kwam bevatte de vol
gende verklaring:
„Wij zijn op grond van de getuigenissen, lot de
bevinding gekomen, dot de dood der omgek ome nen moet
worden op rekening gesteld van de daden recht
streeks of indirect gepleegd door de Southern Lli-
nois Coal Cy. Wij bevelen aan, dat een onderzoek
zal "worden ingesteld om uit te maken, weike lieden
daarvoor individueel verantwoordelijk ziju geweest.'
De New York Herald teekent bij net "bovenstaande nog
het volgende aan:
De moord op de staklngbrekers en op de bewakers
van de mijnen - nadat zij zich haddon overgogffvvn
cn hun wapens hadden afgcgev&i had reeds alom in
den lande kwaad bloed gezet tegen den inijnmerkers. De
uitspraak van de coroner-jury zal de verontwaardiging
tegen de stakers doen toenemen. Verscheiden senatoren
hebben bei hunne reeds gezegd. Zoo verklaarde Meyers,
senator voor "Monatna, dat ne'f- eenige, waarmee 'deze
moorden te vergelijken wanen ,,de Duitsche gruwelen"
gedurende den wereldoorlog zijn. Daarentegen heeft
senator Borah zich zeer krachtig uitgelaten tegen tie
mijneigenaren ca mnctireclie, wier stakihgsbevprokingspüii
tiet, z.i. wel tot onlusten had moeten leiden.
Generaal-majoor Foreman, die, als leider van de
militaire enquelc-commissie, een onderzoek instelt haar
het gebeurde, verwijt aan den vrederechter m het sta-
kingsgebied, te groote aarzeling en angstvalligheid ih liet
optreden tegen de woedende mijnwerkers.
De mijnwerkers, die zich nog in de gesloten mijnen
bevonden, verlaten hun posteh. De pompistallafles
blijven onbediend, en i'ndien niet spoedig vrijwilligers
zich aanbieden om de pompen weer in gahg te zetten,
zal doo rhet wassende mijnwaler voor millioencn 'dollars
aan schade worden aangericht.
Inmiddels is er in de situatie èen nieuw elemeht ge
komen, doordien te Washington president Harding het
initiatief heeft genomen tot een interventie in het eonfïct.
VOEDZAAM
M EERLIJK
VOORDEELIG
De smeertroep, die met een mooi woord verkiezings
campagne heet, is begonnen. Geen muur en geen schut
ting zonder een aanbeveling vtin den een of anderen
polilieken Kokadorus. Alles kleeft van verkiezingsstijfsel
en de arme werkman der gemceirtereinigrag zal noodig
opslag moeten hebben, omdat hii op een schandelijke
manier wordt uitgebuit en afgejakkerd. Laat me liever
zeggen, dat hij uitgebuit zou zijn, als hij er voor zijn
schamel loon aan dacht de helft op te ruimen van al het
verkiezingspapier, dat, zoo ontvangen, zoo op straat
verzeilt of tut de overkropte vuilnisbakken morgens
wegwaait
Welk onpractisch mensch heeft toch den tijd van de
verkiezingsorgie, juist gesteld in de periode van de
tuinboonen, als wanneer de vuilnisbakken door de vele
schillen toch al gapen? Ik weet het niet, doch wel weel
ik* dat het voor vele dingen beter ware als de verkie
zingen in een ander jaargetijde werden gehouden. Bijna
geen spreker, of hij klaagt ovër lëege zalen en gebrek
aan belangstelling. Als er geen muziek ot kinema bij
komt zijn mijn geachte stadgenooten toch al moeilijk
naar een zaal ie krijgen, en vooral niet walmeer zij
weten, dat het eenige wat zij' te hooren krijgen een
aanbeveling is voor een of andere speciale kleur van
politieke pinkpillen.
Als het mooi Veer is, gaat de Hagenaar naar Scheve-
ningen. Daar kan hij ook in een warme zaal zitten en
ook een uur in een dicht en meestal kwalijkriekend
menschenkluwen gaan staan. Zeg tweemaal twintig mi
nuten met zto vijftigen ia efcn tram voor dertig en
eenmaal twintig minuten in de file voor hij zijn plaatsje
heeft veroverd.
Dat kost dan wel een paar dubbeltjes tramgeld plus de
Scheveningpche consumptie, maar je behoeft dan ten
minste niet te luisteren, je te ergeren of te applaudissee-
ren als je geen zin hebt
En als net slecht weer is, „niets voor Scheveningen",
dacht U dan soms, dat een Hagenaar na tafel zijn
pantoffels weer uit en zijn schoenen weer aandeed, om
ergens iets te gaan hooren verkondigen, waarmee hij het
bij voorbaat eens 'is, daar „rijn" candidaat het woord
voert?
Hoort eens, dan kent ge den Hagenaar slecht die wel
een,, politiek gedierte" is als er een kabinet valt te kri-
tiseeren, doch die tevens 's middags ora zes uur. als het
clubje in café of sociëteit opbreekt, tevens met politiek
heeft gedaan voor den dag.
Dat wil niet zeggen, dat hij niet 'gaal stemmen. Zeker
weli Statistisch maakt Den Haag geen slecht figuur,
wat stembusopkomst betreft, maar als er geen groote
mannen komen redevoeren en tot dusverre hebben
we ze nog niet gehad meent hij het zelf bijna net
zoo goeii te kunnen.
Vermoedelijk niet heelemaal ten onrechte, want
inhoud daargelaten 'is de vorm en zeer zeker de
voordracht van de meeste redevoeringen alltermiserpbelst
om geen erger woord te bezigen. Het oor wil ook wat
hebben en het 'aanhooren V&n een chndidaat, die het
mooi wil doen en met uit zijn woorden kan komen,
is nu eenmaal geen hartverheffende vermakelijkheid.
Inmiddels zitten we met onze negen en veertig lijsten
en meer den ooit begrijpt "het publiek de wijsheid van
het „embemas du choix." Niet alleen het groote publiek
dat toch al duizelt bij al die kleingedrukte namen, inaar
ook hij, die wat aan politiek doet en die graag tien of
twintig menschen „rood" zou willen qjaken, als hy
niet bij het nemen van telkens dien conen goede een
geheele lijst minder gewenschte personen op den koop
toe zou moeten nemen.
Natuurlijk weet ik niet, wat er uit den chaos te
vuorscbijn zal komen, maar toch geloof ik, dat als (in
onzent jjd van reclame en gokkerij) ctn blad eens een
prijsvraag opende voor het lijstje der tien can.didai.en
van de lijst in elk district, onverschillig van partij, er
niet alleen een geheel andere, "doch vermoedelijk een
veel betere Kamer door dat réfeskadum zou worden
gekozen, dan we ons op 5 JuJi gaan berokkenen.
'k Mag lijden, dat ik me vergis, maar ik vrees, dat de
uitkomst me gelijk zou geven. Wie neemt 'de proef?
Wie het doet moet ër wei op letten, dat ik niet vraag
honderd favorieten te noemen, die immers, geloof ik,
niemand bijeen 'zou kunnen prakkiseereh, maar eenvou
dig uit een districtslijst de tien besten te noemen.
Er zijn niet zoo heel veel 'bijzondere menscheli. Zelfa
voor een gemeenteraad, die toch zooveel kleiner in getal
is, valt bet lastig de praatvaars uit te schakelen. Het
genre bijv. dat deze weck in den Haagsehen Raad een
ernstig debat op ging zétten om de levenskwestie op
een straatje van een huis of tien, twintig naast het
Palcis van de Koningin-Moeder, dus in hel verlengde
van bet Voorhout en "den Denneweg, ook niet Voorhout
mocht heeten inplaats van zooals het sedert den tijd
der Kaninefotcn genoemd wordt „Vos in het tuintje".
Er kwam zoo waar een wethouder aan tc pas, die be
weerde hoe lapt kooh man het? best tc begrijpen,
.dat men liever „op" het Voorhout, dan „in" Vos-in-
het-tuintje woont. Of kamers verhuurt, zou ik er aau toe
willen vóegen (daar dit wel het hoofdmotief zal zijn)
ware het niet dat „iedereen" met wat geld best in het
Voorhout terecht kan komen in dc tweehonderd huizen
aldaar, doch dat het slechts weinigen gegeven kan
zijn in het Vosje te tuinieren.
Sinds men in het Voorhout winkels en kantoren neeft
is de aardigheid eraf voor de deftige menschen. Al wil
ik daarmee niet zeggen, dat de buizen daar goedkoop
te krijgen zijn.
Huizen is ten slotte hier het eenige bezit, dal nïet
al te erg in waande is gedaald, omdat bet niet iedereen
schikt een ^paar maai per dag een dik 'half uur naar
zijn voorstad te trammen en daar voor een ot ahderc
toevallig in elkaar gekomen hoop hout en steen of
cement meer te betalen dan voor kort een goed en
ruim heerenhuis kostte, dat staan ral nadat de nieuwe
„woningen" allang ingezakt, ingewaaid of aan den vuil-
niesman zie boven zijn meegegeven.
Bij ©en familiebezoek heb ik kennis gemaakt met zulk
©en woning. „Je kan je er wel niet in omdraaien in
C$e kamerazei dc gelukkige onder dak zijnde huurder,
„maar gelukkig ben ik geen politicus van beroep."
Die omdraaionmogclijkheid is het eenige wat voor
die nieuwe soort 'huizen pleit. Je wordt cr beginselvast,
gaandeweg, dank Zij je oagclijkschc omgeving, die alle
omdraaierij direct 'straft met een gebroken spiegel, een
omgeworpen pendule of een blauwen elleboog, inplaats
van met een mooi plaatsje op de candidaleulijsL van
de partij, waartoe ie ie plotseling „zoo onwecis Laan baar
voelt aangetrokken' als je elders je zin niet kunt krijgen.
Eigenlijk zijn die nieuwe huizen een steencn les in
moraliteit, Maar ik weet niet óf het huis eerder zal
verdwenen zijn, dan wel de les vroeger vergetenLang
duren ze «een van beideEn zeer zeker zullen zij,
tenzij ons iund plotseling gaat lijden aan aardbevingen,
wat onwaarschijnlijk is, lang worden overleefd door de
nieuwe betonnen forten, waarmede onze straten thans
worden versierd.
Forten' zegt de lezer en schrikt, denkend aa'n bolehe-
wistlsclie aanslagen, aan bommen en tanks in de resi
dentie. Niet schrikken lezer. De forteu waarop ik doel,
hebben nuttiger en vreedzamer bestemming, dan echte
forten, al zijn zij even leelijk en even óndoelraatig.
Waarvoor zij dienen zou ik u graag zeggen, ten eihdc
u niet langer in spunning te laten. Maar het is moeilijk
Die betonnen gebouwen, zoo groot als een kleine
wagen, bicden slechts plaats aan twee personen en de
spraakmakende gemeente noemt ze:„Pcace-paleizem."
Wonderlijke taal1 toch, dat Nederlaiwlsch, zei me
van de week èen buitenlandsch journalist.
A.
JACHT.
De Commissaris der Koningin in de provincie Nooiü-
Iiolland,
Gelezen het besluit van Gedeputeerde Staten dier
provincie, d.d. 14 Juni 1922, No. 1GG;
Gelet op art. 11 der Jachtwet;
Brenflt ter kennis van belanghebbenden
dat de jacht op waterwild in dit gewest zal woreren
geopend op Vrijdag 21 Juli 1922, met zonsopgang.
En zal deze in het Provinciaal Blad worden geplaatst
en voorts in elke gemeente van Noord-Iiolland worden
aangeplakt.
Haarlem, 20 Juni 1922.
De Commissaris der Koningin in ue pro
vincie Noord Huliand,
A. RöELL.
STEMMING.
De Burgemeester van Scha gen vestigt de aandacht van
ftstefig^bbgaSan pg ftrfM 54 m 5o der 'kjesü'c;,, 'taf
dendè
Artikel 54: Personen, bij wie en bestuurders vAu
bijzondere ondernemingen en instellingen, waarbij perso
nen, die den leeftijd van vijf en twiatig jarën hebben
bereikt, in dienstbetrekking zijn, zijn, voor zoover niet
bij algemeenen maatregel van bestuur vrijstelling is
verleend, verplicht te zorgen dat ieder van dezen.,
die bevoegd fa tot <1© keuze mede te werken, gedurendé
ten minste twee achtereenvolgende uren tusschen acnt
uren des voormiddags en vijf uren des namiddags daar
toe gelegenheid vinde.
Artikel 55. Personen en bestuurders, in het voorga inde
artikei bedoeld, zijn, voor zoover arbeid wordt verricut
in fabrieken of werkplaatsen, verplicht te zorgen, dat ih
het arbeidsdtokaal, en zoo er meerdere aroeidslokalen
zijn, in het grootste of wel in meer da.n oén arbcidslokaal,
gedurende twee werkdagen vóór en op den lot stemming
bepaalden 'tijd op ecne zichtbare wijze is opgehangen
eenc door hen ot van hunnentwege onderteekende lijst,
de uren, in het Voorgaand artikel bedoeld, vermeldende,
voor elk afzonderlijk of groepsgewijze of voor aken
gezamenlijk.
De lijsten, bedoeld in art. 55 zijn gratis ter secretarie
verkrijgbaar.
Schagen, 28 Juni 1922.
De Burgemeester voor memo,
J. CORNEUSSEN.
Dezer dagen werd, wat buitenlandsch© aangelegénhe-
denbetreft, plotseling het parool uitgegeven, dat politiek
taboe zal zijn.
Dit is met geheel te verwonderen. Men heefl alle
redenen om van politiek genoeg te hebben. Als men
tenminste onder „politiek" net gedoe verstaat, van diplo
maten efn namaak-diplomalen vooral' die elkaar
vliegen pogen af te vangen en de groote vraagstukken, die
voor de geheele wereld van belang zijn, vertroebelen /voor.
hun nationale belangetjes, die ten-slotte minder hun natie
in het geheel aangaan, dan wel een paar groepen raken-
menschen, die een of ander te leveren hebben oï graag
de hand zouden willen leggen op mijnen of pctroleum-
bronnen.
Onder dat soort politiek heeft de wereld al meer
dan genoeg te lijden gehad en hoe eerder daaraan een
einde komt, hoe beter het ral zijn voor alle volken.
Misschien niet voor de zakerrmenschen, doch dier
belangen zijn in den grónd secondair, als die der geheele
wereld op het spel staan. Geen politiek fa derhalve het
parool.
Vermoedelijk daarom rit de wereld meer In de politiek
dan ooit le voren ^1 wordt zij dan ook op een andere
manier gevoerd: door moord en doodslag endoor
geheimhouding.
Zoowel de moord op Wilson als die op Rathenau
rijn daden van politiek. Dio op Wilson beoogde het uit
den weg .ruimen van den man, die meer dan iemand,
koste wat het wil, dc vrijheid van het nrotestantscho
Ulster wilde handhaven tegenover de republikeinen van
den Vrijstaat. Desgelijks wilden de oude Duitsche ino-
narchalcn den tnan uil het bewind verwijderen, die het
Verdrag van Versailles zoO' goed mogelijk door Dnllsch-
lnnd wilde laten nakomen. Toen het bleek, dat dit niet
ging langs constltutioneelen weg, werd den een of ande
ren fanaticus het pistool in de hand gedrukt en verdween
de eenige man die in Duitschland als de volmaakte
gelijke met do diplomaten en staatslieden der Entente
kon en wilde onderhandelen. De eenige man, wien het
wellicht had kunnen gelukken door zijh beleid een
herziening van het Vredesverdrag tc bereiken, omdat
hij de ©enige was, die het volmaakte vertrouwen der
Entente genoot,'da eenige, die zelfs met de Franschcn tot
een acooord had weten te komen, dat jiractisch uilvoer
baar en niet te zien in het nadeel van Duitsohland
was. Het tractaat van Wicsbaden tusschen Rathenau
en Loucheur gesloten, waarbij Duitschland het 'recht
kreeg gedurende eenige jaren aan Frankrijk waren to
leveren inplaats van geld te betalen, ligt noa te vorsch in
het géheugen, dan dat wij cr nu over behoeven uit
te wijden. Rathenau fa verdwenen én het zal in de
toekomst moeten blijken of er een tweede man kan
worden gevonden, die beschikt over genoeg kunde,
beleid en invloed om zij werk voort ta zetten. Vraagt
men nu of rijn politiek zoo bij uitstek voortreffelijk
was, dan kan het öhtwoord niet aanstonds bevestigend
luiden.
Rathenau's standpunt was in het kort dit. Het vrcacs-
verdraj» fa voor Duitschland veel te zwaar en le druk
kend. Een herziening is noodig, anders gaat het land
ten gronde. Maar ora de gewenfechte wijziging le ver
krijgen fa voor alles noodig, dat bij de Entente de over
tuiging wordt gevestigd, dat Duitschland bereid ïs het
verdrag uit te voeren voor zoover dit mogelijk is. Van
daar dat Rathenau zich moeite gaf telkenmale üls oen
betalingstermijn vel-schcen, te zorgen, dat bet geld er
lag, zoodat ér geen gegronde aanmerkingen waren lo
maken.
Om die betalingen, "die in goudgeld rijn uiigcdruKt,
mogelijk t© maken, nïöcten ér natuurlijk iederen keer
groote bedragen, meer dan het honderdvoudige in papier
mark, worden besteed om buitenlandsche aoudwuarden
te k<optil. El dis er geen marken voor dit Joel in dc
Staatskas te vinden zijn, móeten ér goederen worden
verkocht of diensten worden gepresteerd aan het buiten
land, waarvoor de (te ontvangen) betaling voor dien
aaokorj kan wc den gebruikt. Het spreekt vanzelf Ut
een ovèrstrooming met steeds in waarde terugloopcnde
marken, dat buitenland niet wcikom fa en oat men er
hoe langer hoe meer bezwaar tegen maakt zulk goed te
accepteeren. Waar dit geschiedt ©n het moet ge
schieden, daar Duitschland meer in het buitenland
koopt dan omgekeerd kan "de Duitschcr steeds minder
ponden of dollars voor zijn marken krijgen. Met het
onvermijdelijk gevolg, dat zijn buitcnlandsciie grondstof
fen gestadig duurder wor^jn en dus dc prijzen der
daaruit vervaardigde artikelen iu binnen- eh buitenland
voortdurend met sprongen stijgen-
De tegenstanders van "Rathenau's politiek meendeh.
dat de verarming van het land door het minderwaard
worden van den mark tengevolge van Valuta-aankoop
in het buitenland niet. opwoog tegen de kans op een
verzachting van het Vredesverdrag. Te minder nog,
•omdat zij die kans maar *heel gering achtten.
Voor die meening konden zij uitstekende gronden
aanvoeren. Daar was in de eerste plaats de onverzette
lijkheid van Frankrijk, dat zelfs de afspraak van Wies-
baden tusschen Rathenau eft Locheur gesloten, niet wild©
ratificeeren. Daar was de afscheiding van Opper-SileZfë,
gevolod op de (tijdelijke??) inlijving hel Saarland. Daar
was de door Frankrijk en België oogluikend toegestane
en zelfs in de hand gewerkte afscheidingsbeweging in
het Rijnland. En daar waren nog allerlei min of mei-r
duidelijke aanwijzingen, dal zelfs dc nauwkeurigste na
leving van het 'verdrag van de landen, die het meer fa
doen fa om Duilschlands ondergang ot algeheele uit
puting. da n .óm betaling op liid, nooit aanleiding zou
kunnen zijn tót een zachtere houding.
De Alduitschers waren er dus tegen, dat Rathenau
poogde bij de Entente in een goed blaadje te komen. Zij
beschouwden het als een bewijs van zwakheid, van
een soort landverraad en afgescheiden daarva'n vonden
zij 'het nutteloos het geldwezen en den geheel'cn econo-
mischcn toestand nog verder in de war te sturen om
heel misschien een doel te bereiken, dat zij zonder twijfel
afa een luchtkasteel beschouwden. Zij waren er voor,
kortaf te verklaren, dat Duitschland niet in staat jvvas,
verder iets tc betalen cn dan maar le zien welke gevolgen
döt zou hebben, welke sancties men dan wel zou willen
toepassen en vooraf of hetf Duitsche volk zich di©
verdere sancties zou laten "welgevallen \zonder te revoi-
teeren tegen de/'Entente ©n vooral ook tegen dc zoo
gehate Duitsche republiek. Tegen het systeem, boli-
chaamd in Ebert, die op (fan stoel der Hohtinzollern was
gaan zitten.
Dit was het politiek conflict, dat toen cr geen
andere oplossing mogelijk scheen, om aan het systeem
van Rathenau een cino te maken, aanleiding gaf tol
den moord van Zaterdagochtend.
Zooals alle politieke moorden, aan het 'begin ecner
actie, zal ook deze wel zonder uitwerking blijven.
Een ander, rij het ook misschien minder bekwaam,
man, ral Ratheiiau opvolgen en zijn politiek voortzetten.
Wellicht met meer gemak, omdat de moord alle aanhan
gers der republiek en zelfs vele halfhartige vrienden
van het nieuwe regime heeft samengedreven tot verde
diging tegen de „reactie". De moord op de politieke
leiders zou als er eenmaal een soort omwenteling een
herhaling van den Kapp-putch was begonnen én als
die actie eenig aanvankelijk resultaat had opgeleverd,
misschien, tnaar ook niet meer dan dat, hebben Kunnen
strekken tot "consolidatie eener nieuwe omwentelings-
regeering. Thans niet
Thans fa die moord niet alleen als 'moordafschuwelijk,
doch bovendien fa hij nutteloos geweest voor de politieke
actie, dip men beoogde en tevens heeft Duitschland cr
een van de weinige zeer bekwame mannen door verlorun,
die wellicht het lekke schip in veiligheid bïnnen bad
kunnen loodsen.
UITKU)K<
Drie belangrijke vragen.
Worden nier-waarschuwingen begrepen? Beseft men
het gevaar? Zou het niet verstandig zijn om een bewezen
weerstandsmethode aan te nomen?
Rugpijn, duizeligheid, prikkelbaarheid, slapeloosheid, uri-
nekwalen, zenuwoverspanning, lóome dagen én slapeloo-
ze nachten, stijve ©n gezwollen gewrichten en. pijnlijke
spieren dat zijn dc waarschuwingen- En gevaar volgt
spoedig, want verwaarloozing doet érnstiger verschijn
selen ontstaan Tils rheumatiek, vorming van steen, spit,
isscinas, graveel, nier- en blaasontsteking, waterzucht
en urinezuur-vergifliging.
Dc weerstand hangt af van dc volkomen filtratie
van het bloed door de werkzaamheid der nieren. Alles
zou goed gaan, indien de regels van de natuur: gezond
verstand, eenvoudig voedsel en geregelde gewoonten
werden toegepast Maar ronduit gezegd, krijgt de natuur
geen voldoende kans. De nieren worden vaak tot do
grens vah uitputting overspannen, en dan pas denkt
men na.
Draal niet in twijfel. Vermijd do gevolgen van ver
waarloozing. Behoed de nieren mét Foster's Rugpijn
Nieren Pillen. Zij versterken de nierén, lénigen de blaas,
en hun werking doet de verschijnselen, door verzwakking
van deze organen veroorzaakt, verdwijnen.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen (let er op, dat 'de
handteekening van James Foster op de doos voorkomt),
zijn te Schagen verkrijgbaar bij de bekende drogisten
f 1.75 per does.
