Brieven uit Rome.
Uit en Voor de Pers.
Gemengd Nieuws.
st. maartensVlqtbrug.
Naar ons werd medegedeeld zal op Zaterdag 21 CM.
a.s. te 10 uur voorin., de najaarskeuring worden gehou
den van de Ruudveeiokvcreeniging op het terrein van
den heer Sluijs to St. MaartenSVlotbrug.
st. maartensbrug.
Mét het leggen van de huizen voor de waterleiding
heeft men hier reeds een begin gemaakt.
-- ZIJPE.
Voor de betrekkingen van Administrateur ou Ltynwer-
jfcer van het Gem. Electriciteitsbedrijf alhier, hebben
zich respectievelijk 23 en 27 sollicitanten aangemeld
OUDESLUIS.
Aan vlcö heer P. Vcrwcij is met ingang van J Novem
ber a.s. eervol ontslag vei-!eend als tijdelijk ouderwijzer
aan de O.L. School alhier. Op genoemden datum zal
de heer Iloogvorst, thans in militairen dienst, weer in
functie treden.
zijpe.
Dc zuivere opbrengst van de in deze gomeentee ge
houden «collecte ten behoeve van het Hoodo Kruis,
bedraagt f 144.79.
wieringen.
Do levering Van brandstoffen voor de gemeente-ge
bouwen alhier, is rta gehouden aanbesteding, gegund aan
ile heeren D. Doves (turf) en Jb. Lont en H. Smit
(steenkolen).
wieringen.
Door( Burgemeester cn Wethouders dezer gemeente
tzijn, ter uitvoering van de Vlecsclikeuringsverordening,
inplaats van Dinsdag en Donderdag, welke laatste dég
bij do slagers bezwaren opleverde, als slachtdagen aan
gewezen Dinsdag cn Vrijdag.
wieringen.
Do Ex-Kroonprins heeft bij het motorrijden zijn voet
verstuikt, en heeft ce lichte verkoudheid opgeloopen,
doch heide ongevallen zijn aan de beterende hand.
wieringen.
Tot zetters voor Rijksdirecte belastingen zijn voor
deze gemeente benoemd de heeren J. S. Rotgans ie
Stroe en O. J. Bosker te Hippolytushoef.
broek op langendijx.
De heer A. Ouwehand, sedert 30 jaar Hoofd1 der
bijzondere school aihier, heeft pensioen aangevraagd
en gaat deze gemeente verlaten om zich to vestigen
te Rijswijk^ De bijz. school verliest aan den heer
Ouwehand een uitstekend onderwijzer.. Dat hij nog
vele jaren van zijn welverdiende rust mogo genieten.
broek op langendijk.
Moj. Ooievaar, onderwijzeres aan de Bijzondere
school alhier, gaat dezo week deze gemeente verlaten,
orri to Schoonhoven in dicnist to treden, waar zij on
langs werd benoemd.
breezand.
Mot ingang van 15 October a.s. Is het Hulppostkan
toor alhier des Zondags den geheelen dag gesloten.
st. maartensbrug.
Maandagavond hield de verooniging Nut en Genoe
gen alhier een vergadering in het lokaal van den
heer De Beurs. Na opening volgde voorlezing en
goedkeuring der notulen van de vorige bijeenkomst.
Vervolgens rekening en verantwoording van den
penningmeester over het afgeloopen jaar. Nadat de
rekeniug was nagezien en in orde bevonden en den
penningmeester dank werd gebracht voor zijn nauw
keurig beheer, werd tot bestuursverkiezing overge
gaan. De heeren J. Sleutel, J. Raven, H. Vouger, C.
Sluis. W. den Hartog en W. Blaauw werden bij ac
clamatie herkozen. In de plaats van den heer A.
'Appel werd tot bestuurslid gekozen de heer P. Grin.
De eerst volgendo vergadering voor leden on gekitro-
duceorden zal worden gehouden op Zaterdag 2 De
cember, in het lokaal van den heer Kossen. De
dilettantcnclub was bereid op dien avond een too-
neolstukje op te voeren, terwijl eenige dames en
heeren zich disponibel stelden iets ten beste te ge
ven.
Vorder werd besloten de gezelligheid te verhoogen
door het geven van muziek.
Do leesbibliotheek zal worden opengesteld op 25
October a.s. lederen Woensdag zal gelegenheid be
staan itusschen 2—3 uur boeken af to halen. De bi
bliothecaris de heer Langerveld deelde mede, dat in
hot afgeloopen seizoen door 47 leden 474 boeken wa
ren gelezen.
Daar do rondvraag geen bijzonderheden opleverde,
sloot voorzitter mot dank voor de medewerking de
vergadering, in de hoop dat iedereen zijn best zou
doen om door het leoron van eenige voordrachten
enz. do gezelligheid van dien avond te verhoogen.
PROF. STEGER EERSTE KAMERLID.
Do 1'rovinciale Staten.' van Zuid-Holland kozen
gisteren ln devacature-Van Swaay tot lid van do
Eerste Kamer prof. dr. A. Steger (R.-K.) met 42 van
do 75) uitgebrachte stemmen. Voort verkreeg Van
Kol 18 en mr. Rink 13, prof. Van Vollenhoven S,
•Ir. Tb. Stoop 2 stemmen, 1 blanco.
ondeugdelijke worst.
To Maastricht is het huisgezin van een hoofdcon-
ductour na het eten van worst, die afkomstig was
uit Rotterdam, ongesteld geworden. Do inmiddels ge
roepen geneesheer constateerde lichte vergiftiging.
Du worst is in beslag genomen en. wordt onderzocht.
toevallig*
Te Kerk rade werd door tlo politie, op aanwijzing
van cru Duitscher, een persoou uit Heerlen gear
resteerd. verdacht van diefstal van het rijwiel van
dien Duitscher. in een plaats bezijden Aken, meldt
de Msb. Het toeval wilde, dat de gearresteerde en
kele uren te voren aangifte was komen doen, dat
hom tijdens den slaap in do wachtkamer van het
station Herzogenrath ontrold was zijn portefeuille
met t'240 inhoud en zijn rijwiel, hetzelfde, dat hij
van den Duitscher gestolen had.
COMITé VAN ACTIE SPOORWEGPERSONEEL.
Het Haagsche Correspondontiebureau meldt:
In de bespreking, die Zaterdag jJ. plaats had ius-
schon do directie der Nederlandsche spoorwegen cn
de (lommissie van actie uit de erkende organisaties
over dc loonkorting van 8lA werd door deze com
missie de keuze tusschen deze loonsverlaging of de
pensioeukorting van 8A niet aanvaard. Zij heeft
echter toegezegd, omtrent de quaestie zich te willen
beraden, indien daarbij verscheidene andere ver
slechteringen, die ook dreigden, nader onder de
oogen werden gezien. Als gevolg dezer besprekingen
werd door de directie toegezegd, dat er tot 1 Jan.
j.924 geen loonsverlagingen meer zullen plaats heb
ben, terwijl ook verder in dien tijd geen verslech
teringen in de arbeidsvoorwaarden zullen worden
ingevoerd.
Met betrekking tot de classificatie werden vrij ge
ruststellende mededeelingen ontvangen omtrent het
bedrag, dat men daaruit dacht te balen. Zonder dat
do directie zich te dien opzichte wilde binden, gaf
zij toch als hare jneening te kennen, dat daaruit
nei. moer dan twoe millioen zou worden gehaald.
Omtrent een meer doelmatige vermindering van
dienstkleeding wil de directie" nog nader overleg
plegen, al mag niet verwacht worden, dat daarvan
nog veel resultaat te wachten is.
Ten opzichte van het werkplaatspersoneel werd be
toogd, dat voor diait personeel deze korting van 8%
zeer drukkend zou werken. Do directie verklaarde
zich echter bereid, om deze quaestie nog nader te
overwegen. Zij heeft thans medegedeeld:, dat zij bij
net opleggen der pensioenkorting van 8% de
reeds ingevoerde loonsverlaging van 10 terug
za]g brengen tot 7 De commissie zal nu nog in
nadere onderhandeling treden.
WINTER VERPLEGING BIJ HET CENTRAAL GE
NOOTSCHAP.
De winterverploging bij het Centraal Genootschap
Wordt, behalve in het herstellingsoord' te Nunspeet,
dat permanent open,, is, toegepast in d:e tehuizen
Zwartendijk te Egmond; aan Zee, Huis Heelsuim. te
Heelsurn, en hot Rivierhuis te De Steeg1.
Het Bestuur van het Centraal Genootschap dringt
or steeds bij afdeelingon- en anderen! sterk op aan de
kinderen zoowel 's winters als zomers te zenden.
Voor /.wakke kinderen zijn do resultaten 's winters
niet m'mder dan zomers; relatief komen de kinde
ren T »viatei3 zelfs in betere conditie.
•/oor hel opleiden en hot behouden van geoefend
personeel is de permanente verpleging onontbeerlijk.
Dit Is een hoofdvoorwaarde om het ..vak" vooruit
te brengen. In dit opzicht' gaan we in Nederland
reeds fliuk in de goede -richting.
Uit een zuinigheidsoogpunt is do winterverploging
teni slotte een gebiedende eisch. Van Mei tot Octo
ber heeft het Centraal Genootschap chronisch plaats
gebrek. Met een algemeen toegepaste permanente
verpleging hebben do bestaande tehuizen een; dubbele
capaciteit.
De belangstelling der overheid wordt ook steeds*
grooter.
De provincie Noordholand hoeft de subsidie voor
het tijdvak 1 Oct. tot 1 Mei verdriedubbeld en op 75
cents per dag en per kind gebracht.
Door de stedelijke autoriteiten van Amsterdam
wordt de winterverpleging zeer bevorderd.
Voorwaaarden van opneming worden gaarne ver
strekt door den administrateur A. C. Bos te Egmond
aan Zee.
HET SALARIS VAN DEN LEIDSCHEN BURGE
MEESTER.
Uit Leiden, 16 Oct. De hoofdschotel van de agen
da voor den gemeenteraad was heden bet verzoek
van den burgemeester aan den Raad, om aan Ged.
Staten te vragen onder Kon. goedkeuring zijn jaar
wedde met ingang van 1 Jan. 1923 te willen vaststel
len op f 10.000 's jaars., waardoor deze met 1/6 ver
minderd zal worden. Toen dit. verzoek aan de orde
kwam, verliet de heer De Gijselaar 'die vergadering
en droeg het praeskiium over aan den wethouder
mr. J. van der Lip, die namons de grootst mogelijke
meerderheid van B. en W. voorstelde aa.u het ver
zoek van den burgemeester te voldoen.
Door mr. D. A. van Eek (S.D.A.P.) was namens
zijn fractie voorgesteld om aan het voorstel de over
weging te verbinden, dat het gewenscht is, om ook
de t.ractementen van hoogbezoldigde ambtenaren lo
verlagen teneinde daardoor te voorkomen dat de
jaarwedde en loonen van 't lagere overheidspersoneel
ten gevolge van den grooten zuinigheidsdrang' ver
mindering zullen ondergaan. Alleen als die overwe
ging aan bet voorstel voorafging, zcuden zij bereid
zijn met het voorstel mee te gaan.
De voorsteller, dit verdedigend, vreesde, dat uit
hot verzoek deze consequentie zou worden getrokken,
dat de salarissen van het overheidspersoneel over
de gansche linie zullen moeten worden verminderd.
De wijze, waarop de heer De Gijselaar zijn verzoek
toelicht en de commentaren er op gemaakt, verster
ken hein in die vrees.
De heer Mcijnen. (Chr.-Hist.), die daarop het woord
voerde en sympathiek tegenover het verzoek van
den burgemeester stond, liet doorschemeren, dat het
inderdaad dien. weg zou moeten opgaan, wilde men
'niet dieper in de malaise komen.
De heer Heemskerk (R. K.) en prof. kerdmans
(V.B.) bestreden het voorstel, hce sympathiek zij te
genover deze daad van den burgemeester overigens
stonden.
De heer Sanders (R.R.) om de voorzitter mr. Van dei-
Lip schaarden zich later ook aan de zlj.de van de be
strijders.
Mevr. van Itallie van Embden (V.D.) zag er een
zedelijke daad in, die tot het geweten der hoogbecml-
digden zal moeten spreken.
Do heer Sijtsma (V.D.) zeide, dat, toen in 1929 do
wedde van f 8000 op f 12000 werd gebracht, zijn frac
tie zich daar tegen heeft verklaard. Hoeveel te meer
stemt hij nu met dit voorstel in.
Ten slotte werd het. voorstel van B, en W. zich
aansluitende bij het verzoek van don burgemeester,
aangenomen met 18 tegen 11 stemmen, die der so
ciaal-democraten en de heeren Sanders (R.K.), Ileeins
kerk (RK.), Eordmans (V.B.) en mr. Van der Lip
CC -TT.). Tel.
SMOKKELAARS-LIST.
Bij een verhuizingsboedel werd bij Terapel in een
kaohol verborgen, oem hoeveelheid gesmokkelde cog
nac door de grensambtenar.cn aangetroffen. Toen
men do kachel nader onderzochtbleek ze van
donkergroen carton te zijn en alléén als omhulsel te
dienen.
STAATSCOMMISSIE-DROOGMAKING VAN DE
PLASSLN BEOOSTEN DE VECHT.
Bij Kon. besluit, is ontbonden de staatscommissie
inzake hot instellen van een onderzoek omtrent het
vraagstuk dor droogmaking van do plasser, beoosten
de Vocht, onder dankbetuiging aan den voorzitter
ie loden en den secretaris, voor de bewezen, diensten
BEZOEK VAN DEN KONING EN DE KONIN
GIN VAN NOORWEGEN.
Volgens de Stand, zullen ook de Koning .en Ut
Koningin van Noorwegen in hot komende voorjaar
een .bezoek aan ons land brengen.
Carapagna Romana. De andere zoo slecht gehu
meurde was nu in plaats van "grauw-geel, blauw
achtig grijs, alsof hij bij hot wereldsche gedoe binnen
die 9toere wallen niet al te veel wilde afsteken.
Zooals ens op de schilderijen der primitieven, die
wonderlijk lichte kijkjes verheugen, die de kunste
naar door een portiek of venster-opening voor ons
verbeeldde, zoo verrasten ons hier tua&chen de af
sluiting dor grauwe kanteel en, dia schitterende stuk
ken lucht mot bergglooiingen, koepols, huizen ou
boomgroepen, Als we de hooge trap van het kasteel
zijn opgegaan, zijn we blij-verwonderd dit heerlijke
panorama voor on© te zien, verdeeld in evenveel
schilderijen als er kasteelen zijn, een reeks van
lichteffecten, naast elkander, die alleen reeds den op
gang tot aan de Loggia loonen zou. Boven ons op
het Üak staat de groote bronzen figuur van een en
gel, die zijn zwaard in do schede steekt. Zekere Ver
schaffeit, een Hollander, maakte deze figuur, wier
symbolische beteekeni© weinig past bij de^gruwelen
en. moorden die binnen dezen ringmuur bedreven
zijn, waar Beatriee. Cencl in den kerker zuchtte on
verscheidene kardinalen en pausen gedood werden,
maar als we a! teveel aan het verleden terug, den
ken. waar zouden we dan, in de Tiberstad vooral,
nog vroolijk kunnen rondloopen?
....„Tout passé"1 Wat is er nog over van het
schitterende mausoleum, dat die geniale kunstenaar-
keizer Hadrianus voor zich bouwen liet, toen in dat
van Augustus alle nissen hun urn bevatten?. Door
een tijdgenoot werd het beschreven als een monu
ment uit blokken van marmer opgetrokken, de eer
ste verdieping had den vorm van een kubus, daarbo
ven verhieven zich twee cylindervormige étages,
die rijk met beelden en pilaren versierd waren, het
vergulde kogelvormige dak, slak hoog boven heel
Rome uit. In de middeleeuwen kon het niet missen,
of zulk een soliede bouwwerk werd in een vesting
herschapen, de Gothen hielden er huis en toen Ro
me de zetel der Pausen word, was St. Angelo het bol
werk waarheen het hoofd der kerk vluchtte wan
neer zijn leren in het Vatikaan gevaar zou loopen.
Die Engelenburg was een geduchte vesting vol histo
rische herinneringen. „Het komt niet te pas hier bin
nen, zoo'n wereldsche markt te organiseeren", zei ge-
ergerd een schraal uitziende archeoloog, die alle
steeneni en inschriften met groote belangstelling be
studeerde; de jonge man tegen, wien hij dit zeide,
vroeg hem, of hij den vorigen avond in het theater
geweest, was en op een ontkennend antwoord zei hij:
dal is jammer, er zijn dingen die belangrijker zijn
dan oude monumenten; er werd een stuk van Lui-
gi Pirandello gegeven, hij is de beste onzer moderne
tooneel-schrijvers; d'Annunzio, gaf alleen het pas
sioneel lever, hij schreef ze voor Eleonora Duse, con
loVnani belle", maar I'irandello is een filosoof; in elk
van zijn stukken komt hij ons verzekeren, dat de
wereld een groot gekkenhuis is, dat de dingen „zijn
zooals ze zich in ons weerspiegelen", niets kunnen we
ais do waarheid of als werkelljk-bestaand beschou
wen, alles, alles is illusie! Wie Itaië niet kent, zoo-
als gij, die uit het Noorden komt, stelt u voor,, dat dit
zonnige land bevolkt is met blije en gemakkelijk lo
vende menschen, maar al is dit landschap ook
vriendelijk en vol teore nuances, al schijnt de zon
ook koesterend de maanden, dat bij u de regenvla
gen niet ophouden, de daken der huizen te geeselen
al dat licht en; die warmte clie hier zoo snel doet
opbloeien en verwelken, maakt de menschen mis
schien in den 'grond sceptischer en molancholieker.
Waar werd een droef geestiger, sceptischer dichter
geboren dan onze groote Leopardi? „De wereld !s
slijk en modder, anders niet", klinkt het uit zijn ge
folterde ziel. en deze Pirandello nu, al is hij geen
Leopardi, is toch een man van beteokenis, die een
heele stapel origineele navollen, drama's en comedies
heeft geschreven, hij behoort ontegenzeggelijk tot on
ze liovclmgs-autours en tot welke slotsom komt de
ze wijsgeer? Dat alles dwaling en lougen en de
moeite van het sterven niet waard is...."
„Het geluk hangt als een druiventros", lachte mijn
ir etgezet. terwijl hij de anderen aan ons voorbij liet.
„Kom .laat ons die mooie glanzende tros koopen en
or heel filosofisch van genieten zonder ons al te veel
te vordiepen in do dingen, die voort)ij zijn. Toen en
r. u ging de zon stralend goud achter de Monte Ma-
rio onder! Zij hebben Paus Innocentius II neerge
legd in de sarkofaag, dio hier de ascb van keizer
Tlaidriaan bevatte en hot fanfarecorps cjai carabdniers
speelt nu zijn vroolijke wijsjes boven -ie plok, waar
do tombe van Mare Aurelius in den grond verd neer
gelaten. Tout pa9Sö. maar de drehen groeien
in schitterende overdaad elk jaar opnieuw
E. F.
Het Druivenleest In Castel St. Angelo.
October is wel de mooiste maand in Rome. Dan
is de zwerm vreemdelingen or nog niet op neer ge
streken, dan is do atmosfeer zoo verroind na de on
weersbuien, die de heete zomer op de vlucht joegen.
Verfrischt wiege?i de kruinen dor dennen en ceders
in dei villa Borghese zich tegen de lucht, die nu zoo
wonderlijk ver en doorzichtig is geworden. \s Mor
gens hangt er een grijze nevel in de straten, we zou
den vreezen, dat ze een regendag voorspelde, als de
ondervinding ons niet geleerd had, dat tegen- tien
uur de zon heeniboort door dien sluier en een stroom
van goud over en om ons heen, giet. In October staan
zelfs op de elegante via Veneto, de karren met drui
ven; de verkQopors hebben drukke klandisie, ieder
een neemt van die goud-groene trossen mee naar huis
en wie zich onbespied' meent, begint er al onderweg
van te eten.
October, dat is: gouden zon en gouden druiven-
vreugde in Romel
Dezen Zondag was het „Hruivenfeest" in Castel St.
Angelo. De naam „feest." is wel wat weidsch voor de
ze tentoonstelling en fancy-fair, maar de Italianen
noemen nu eenmaal alles „Festa", dus „Festa della
Uva" ook nu.
De vracht van Bacchus, was van alle provincies
van Italié naar hier gezonden om de schoonheids
prijs te veroveren-, door den minister van Landbouw
gekeurd en bekroond en den dag daarop aan den
meestbiedende- verkocht te worden.
In al hun purperen en lichtelijk gebronade kleu
rengloed, in al hun lachende overdaad, waren zo
uitgestald in de wijde Loggia, dio om do vesting
heenloopt, de overdekte open galerij, van waaruit
de soldaten, onder aanvoering van Benvcnuto Celli-
ni in 1527 denj Cennetable van Bourbon doodden, die
aan het hoofd der Fransche troepen Ro-me kwamen
verwoesten. In riienzelfden ommegang, waarin toen
de belegerden za< h zoolang vordedigden en zoovelen
van hen vielen, liepen we nu allemaal met kleine
manden of trossen druiven cn leunend over de borst
wering, keken we neer op de etad, en ovor heel de
Op twee dingen letten.
De „Standaard" driestart:
liet slagen van de voornenlens der Regeering hangt
ten nauwste samen met de volkspsychologie.
Daarom moet met ongekende energie worden opge
treden tegen allle onnut geld uitgeven. Dezer dagen
vermeldde de „N. R. Courant" een staaltje van als het
juist is meer dan ergerlijke verkwisting („Duur zand
u bezuiniging"). Het is zoo verklaarbaar dat zelts rusti-
gon, bejaarden menschen het bloed naar het hoofd
vliegt, wanneer zij zulke dingen lezen, terwijl rij zelf een
aderlating van 8l/a pCt. moeten ondergaan. Die ader
lating achten wij onvermijdelijk; we gaan ten deze
met' de Regeering mee. Maar men moet daarnaast de
overtuiging wekken, dat er geen cent onnut wordt
uitgegeven. Is zulk een verhaal nu waar of niet?
Is er schuld? Schuld als gevolg van domheid of erger?
Laat in het eerste geval de betrokken hoofdingenieur
dan ergens loopjongen worden en in het tweede hem
gegeven worden wat hem toekomt En als er van het
verhaal niets waar is, laat men het dan kloek tegen
spreken en zoo althans een der vossen uitdrijven, die den
Regeeringstuin dreigen te benadeelen.
Maar dan valt, ook' op .psychologische gronden, aan
nog een tweeden cisch te Voldoen.
De Regeering behoort, waar rij het niet eerder deed,
althans nu met volledige plannen te komen ten aanzien
van hare voornemens met het personeel in publieken
dienst Het spreekt vanzelf, dat waar bijna de helft van
het geheele Staatsbudget aan salarissen heengaat, een
afdoend herstel niet te krijgen zou rijn, indien men dit
deel rustjg liggen liet
Maar het is niet onredelijk, dat men althans voor
1923 weet, waar men aan toe is. Verder dan 1923
Knn niemand rien en over verdere voornemens behoeft,
dus thans niet 'gesproken to worden. Maar voor het
eerstvolgend jaar kan men nu toch wel alles zeggen
wat men noodig acht te doen. Laat men dit dan, be
hoorlijk toegelicht, voorleggen aan de instellingen die
men voor het georganiseerd overleg in het leven riep.
Dat men het door overleg eens zal worden verwachten
ook wij niet, maar do mogelijkheid is toen niet uitge-
i sloten dat do afstand tusschen Regecring en personeel
er minder groot door wordt
LLOYD GEORGE HEEFT GESPROKEN.
Langen tijd reeds hebben verschillende berichten
er op gowezen, dat de binnenlandscho politieke toe
stand in Engeland verre van gunstig is. Allorlei leert
ons dat de oppositie tegen Lloyd Goorge- de kop op
steekt. Vooral de strubbelingen: in hot Oosten en de
groote kans op oorlog clioi er ia geweest, heeft dio op
positie nog versterkt.
De groote Engelschman heeft hot gevoeld, dat hij
zijn standpunt eens uiteen moest zetten en dit is
dan ook Zaterdag te Manchester gebeurd.
Het spreekt vanzelf, dat heel Engeland', ja de heele
wereld met belangstelling heeft uitgekeken wat
Lloyd George zou zoggen. Of die belangstelling be
vredigd is, weten wij niet, of liever, wij geloovem het
niot.
Lloyd George is te Manchester schitterend ontvan
gen. Dit is zijn geboortestad en daarom hoeft hij er
zeker de voorkeur aan gegeven, dajir te spreken. Ilij
werd luide- toegejuicht door -die menigte in de straten
cn meer dan 7000 menschen hadden om plaatsen
verzocht, ofschoon er voor maar 300 plaats was.
Sprekendo over het naburige Oosten zeide Lloyd
George, dat de regeering den eenigen veiligen weg
naar den vrede was ingeslagen,» en dien bereikt had.
Hij vervolgde: Dit is grootendeels te danken aan do
tact, het oordeel, en de vastberadenheid van Sir
Charles Harington, onzen vertegenwoordiger te Kon-
stantinopel, en Sir Horace Rumbold, onzen wijzen
raadsman, en. het is ook voor een groot deel te dan
ken aan het geduld en den ijver van lord Curzon,
maar en daarmee zeg ik niets tot hun nadeel
hot zou onmogelijk zijn geweest, als er geen vastbe
radenheid en beslistheid betoond was met het zenden
van hulp aan Sir Charles Harington, hetgeen indruk
heeft gemaakt op de Oostelijke ziel.
Het doel van de regeering daarbij- was drievoudig:
lo. wilde zij de vrijheid der engten verzekeren voor
den handel van alle volken; 2o. wilde zij beletten, dat
de oorlog zich zou uitbreiden naar Europa, met al de
ondenkbare mogelijkheden van 'n wereldbrand en 3o.
wilde zij, in Konstantinopel en in Griekenland, de
herhaling voorkomen van de tooneelen van onduld
bare verschrikking, dio zich in de laatste zes of zeven
jaar in Klein-Azië hebben afgespeeld. Het was een
toestand vol gevaar, en toch hadden: wij vlug, beslist
en vastberaden te handelen. Zoowel onze maritieme
als onze militaire autoriteiten zeiden ons, dat wij do
vrijheid der engten niot konden verzekeren aan den
vreedzamen handel, tenzij wij beide kanten bezet
hielden. D eTurken rukten tegen ons op. De Fran-
si-hen trokken terug en de Italianen, volgden hen
dicht, op de hielen. Stel eens, dat wij gedwee achter
Frankrijk hadden aangeloopen. Dan zouden de Ke-
malistisone strijdkrachten te*Tsjannk hebben gestaan
Het volgende, wat' er gebeurd zou zijn, zou zijn, dat
zi; de engten waren overgestoken. Zou er iemand
heen zijn gegaan om de Turken later uit dio posi
tie te verdrijven, als zij niet hadden toegegeven,
vóór de conferentie?
Natuurlijk niet. Ook zou er iets gebeurd zijn, aan
den Bosphorus. De Turken zouden te Konstantinopel
hebben gestaan. Wat daar zou hebben kunnen gebeu
ren, als wij hen dadolijk hadden toegestaan, o-ver te
steken, is te afschuwelijk om eraan te denken-. Het
geeft niets te bluffen tegen een eerste klas vechters
baas en' dat is de Turk, wat hij dan ook verder mag
zijn. Ge kunt trachten te bluffen tegenover lafaards.
Het geeft, niets tegenover werkelijk dappere mannen
Zij weten instinctief, wanneer gij spijkers met kop
pen wilt -slaan, en wanneer niet. Gij kunt, als ge wilt
zeggen, dat wij hebben gedreigd. Hot is altijd een
fout, te dreigen, tenzij men het rneent, en het is om
dat wjj niet alleen hebben gedrei-gd, maar het ook
meenden, en omdat de Turken wisten, dat wij het
meenden, ,dat wij nu vrede hebben,"
In dit verband bracht, de premier warme hulde aan
de vlugheid, de beslistheid en het enthousiasme,
waarmee Australië en Nieuw-Zeeland het moeder
land hadden gesteund tijdens de crisis, en
van Frankrijk enz. werd nog gezegd: Slechts enkele
weken geleden kregen, wij bericht van do Franscho
regeering, dat, als die Grieken of de Turken de geal
lieerde zones binnenkwamen, de geallieerden hen
met geweld zouden weerstaan. Wij aanvaardden
dat. Wij: dachten, dat zij: het meenden. Hoe moesten
wij gelooven, dat het maar voor één zijde bestemd
was?
Voortgaande sprak hij. over de kritiek van de libe
rale leiders, w. o. lord Gladstone, lord Grey en As-
quith. Een meer persoonlijke noot aanslaande ver
klaarde Lloyd George, dat hij in 1916 het eerste-
ministerschap niet had gezocht. Drie jaar geleden
had hij weer zijn ontslag .willen nemen en Bonar
Law gevraagd, of deze zijn functie van hem wilde
overnemen, maar'hij had geweigerd. In het begin
van dit jaar schreef hij aan Chamberlain om hem
voor te stellen, dat hij zijn functie over zou nemen,
en beloofden hem allen steun, zoolang-de politiek
van de regeering een vredespolitiek zou zijn. Zijn
ambt-genooten waren., na erover gesproken te1 hebben,
van andere meening. Hij voegde eraan toe: „Mijn
gedrag is duidelijk. Ik zal elke regeering steunen,
die zich wijdt aan maatregelen, die geen voortdurend
nadoel aan het land berokkenen, of die maatregelen
reactionnair of revolutionnair zijn. De toekomst is
moeilijk en er liggen moeilijkheden op het pad van
elkeen, maar de toestand van ons land en de we
reld is te ernstig voor een- ieder, om, in welke partij
ook, uit persoonlijke oogmerken een rol te spelen.
Ik zal geen persoonlijk- of partij-spel spelen. Ik
plaats de nationale veiliglieidb oven de belangen, van
elke partij. Als- ik, tengevolge van diie. positie dio ik
höb ingenomen,„en waarbij ik van plan ben' te blijven
alleen in de woestenij afdwaal, zal ik mij altijd met
trots herinneren, dat iki in staat ben gesreld geweest
met de hulp van loyale collega's in donkere uren
hulp te verleenen aan mijn land. Ik zou trotscher
dan allen zijn, op het feit, dat het mij: gegeven is ge
weest, de macht van dit rijk in de weegschaal te wer
pen om hen te beschermen, die §r op hadden ver
trouwd, en die op dit oogenblik God ervoor danken,
dat Brit-tannië Groot Brittannië zijn woord
beeft gehouden".
Er werd luid en langdurig gejuicht, toen Lloyd
George,weer ging zitten.
Lloyd George had met groote geestdrift gesproken,
maar of men er veel wijzer door is geworden? Een
verslaggever van de.Daily Express zegt er van:
„Toen hij. ijlings naar Blackpool vertrok, liet hij
een gezelschap wild-geestdriftige, maar volkomen
verbijsterde noenmaalgasten achter. Er waren er
300, en toen de rede voorbij was, waren er 300
strijdige meeningen aangaande wat hij bedoeld
mocht hebben.
Een uur en een kwartier lang werkte hij op elke
emotie van oen zorgvuldig gekozen publiek. Hij
w<ts beurtelings nijdig, uitdagend, pleitend, pathe
tisch, luimig en heftig bitter. Hij sprong met ver
bazingwekkende behendigheid van den hak op den
tak. Het eene oogenblik zwaaide hij met de armen
en verklaarde hij hartstochtelijk dat, zoo lang God
hom kracht -schonk, hij: het zwaard in de hand zou
n houden en vechten. In het volgende daalde zijn
jj stem tot een fluistering, rustten zijn handon. op
tafel en zeide hij, dat hij vermoeid was van de
kluisters van zijn ambt.
Als beroep op de ontroerbaarheid van het pu
bliek trof de rede iemand als een buitengewoon
knappe poging, maar zij was in haar wezen een
rede voor een monster-bijeenkomst van.de soort,
die gemakkelijker over liet voetlicht hoen gaat dan
in koele drukletters te genieten is. Het was oen
groote praestatie. Het was géén) groote rode".
In Frankrijk is men al heel slecht over deze rode
te spreken. Men acht zijn woorden aan het adres
van Frankrijk gesproken, uitnemend geschikt om een
botsing tusschen Frankrijk on Engeland uit te lok
ken, en wij twijfelen niot of vanuit Parijs zal men
hierop wel antwoorden.
Of Lloyd Goorge do politieke horizon gezuiverd
heeft met zijn rede? Wij twijfelen er aanl
