Moestafa Ksmal en Enver Bef.
Prijswerpen
Speculaas en Taai-Taal
Prijsbïljerfen.
BAL NA.
Breezand.
J. KOOPMAN - Zand.
door de beide groepen voor de maand November on
derhandelingen. over verdere loonsverhooging ge
voerd, en ie besloten de loonen van Üctober al»
grondslag voor de nieuwe verhoogingen te nemen.
MENGELBERG MET ZIJN ORKEST IN BERLIJN.
Na Hamburg is zijn enthousiasme in Berlijn ge
volgdi, waarover wij o.m. bet volgende in een par
ticuliere correspondentie van het Hdbl. lozen:
Voor de Philharanonie weer hetzolfdo beangstigen
de gedrang als den vorigen avond. En alles opgewekt,
hevig-drukke menschen in feestspanning. Men kent
elkaar, groet naar alle kanten. Heel bot muzieklie-
vend Berlijn is immers opgekomenI
Het prachtig uitgevoerde programma, met Mengol-
berg's portret en een voorwoord van Max Blokzijl,
is spoedig uitverkocht. En ook naar de extra „Con-
certgebouw"-nuinmers van een Hamburgschmuziek-
tijdschrift, dat tal van prachtige foto's en goede ar
tikelen, o.a. van Röntgen, Rudolf Mengelberg en
Paul Cronholm brengt, is veel navraag. Het is dui
delijk merkbaar, men brandt van belangstelling voor
ons mooei orkest en voor zijn leider.
Tegen half acht is de gewoldige zaal,waar de men
schen tot ver achter in de loge's, die bijna nog kleine
bijzalen zijn, in bet halfdonker weggedoken zitten,
tot berstens toe vol.
In een eereloge zitten de Rijkspreaidont Ebert en
zijn cchtgenoote, onze gezant en baronesse Gevers,
jhr. mr. dr. Röoll, commissaris der Koningin in
Noord-Holland en mevrouw, de heer en mevrouw
Do Marez Oyens, prof. Schumacher van de „Deutsch-
Niederlandische Gesellschaft' en enkele hoeren van
Ebert's gevolg.
Nog meer rok of smoking bij do hecren dan giste
ren.
Men voelt blijkbaar, dat het een bijzondere avond
is en dat daarbij het colbertje of de pandjesjas slecht
past.
Dan verschijnt Mengelberg.
Het juichen wil geen einde nemen. Goed teeken.
En hiji glimlacht, buigt, is er blijkbaar vanavond in!
(Het valt me ineens op, hoe woudorltyk-eigenaardig
dat niet alleen solisten, maar heele orkesten met hun
leider moer of minder goed gedisponeerd kunnen
zijn, goede of slechte stemmingen kunnen hebben.
Alle honderd te zamenl Of is dat misschien, omdat
Mcngelherg-en-orkest eigenlijk maar één solist is.
Stollig, weet ik dan, zóó is het!)
Plots: daar staan alle kunstenaars. En de zaal
volgt.
„Deutschland, Deutschland über allosl" Ovaties,
jubelend roepen. Ik kijk naar den Rijksprosident,
die hartelijk in' de handen klapt, de oogen vol tra
nen.
„Wilhelmus van Nassauenl" En Duitschers en Hol
landers juichen tezamen. De band is gelegd. Nu is
het woord aan Mahler en Strauss, in ideale, warm
bloedige, onnavolgbare vertolking.
Maarhoe ik het vond is in dit geval dllercn-
belangrijkst. Ik verwijs naar de uittreksels der cri-
lioken, die ik u al telefonisch gezonden heb en ver
tel u; alleen, dat in de zaal maar één roep was: „On
vergelijkelijk, heerlijk, fabelachtigl"
Ik heb op; den achterkant van m'n programma een
paar uitroepen opgeteekend, die ik in de pauze en
na afloop hooide:
„Unbedingt das beste Orchester dor Welt...."
„Est ist einfuch unglaublich, dat isl kein Orches
ter mehr, das ist oine Gottesstimmel"
„Est ist von einer wundervollen GeschlossenheR—
Maar één ding weet men wèl. Men moot Mengel
berg en zijn keurbende laten merken, wat men voelt.
En omdat men niet anders tot zijn dienst heeft dan
handen en stem, klapt en schreeuwt men.
Ik heb getold: na „Ileldenloben", aan het slot van
den avond, veortien malen teruggeroepen. En een
orkaan van applaus raast door de zaal. Vlak bij me
zit in een loge Duitschland's meest populaire violist
Fritz Kreisler, en onder do "^tdriftigen is hij oen
dor velen, die niet wèg die Mengelberg
steeds en steeds weer uit <1 edkamer torugklap-
pea
Maar ook de Rijkspresident blijft met de laatsten!
Het orkest deelt in het applaus. En vooral de voor
treffelijke Zimmerman, ddo zoowol in Hamburg ala
in Berlyn een heel bijzonder eigen succes bij pers
en publiek kan boeken, en die dezen laatsten avond
do soli in „I-Ieldenlebon" zoo mooi gespeeld heeft als
misschien nog nimmer te voren.
Mengolherg voelt hot nu: hij hééft ze, de Berlijners.
Allo weerstand zoo die ooit bestaan heeft, is ge
broken.
Hier is een slag geslagen en gewonnen.
Kransen weer, en bloemen. Lachend bulgen van
Mengelberg en Zimmerman, Als het orkest zich dan
kend verheft een brullen van geestdrift. „Zurück-
kom-menü" schreeuwt men. „Auf Wie-dor-seh'n!"
„Bald zurückkommen!"
Als de laatste orkestleden verdwenen zijn en do
lichten al half uit, roept men den kleinen, grooton
veroveraar nog eenmaal, nu eenzaam alloon, naar
voren. En dan zijn de allorgeostdriftigsten niet,moor
te houden, klimmon op het podium en drukken hem
de handen.
Ik kèn m'n Berlijnsche Pappenheimers. Als ze zóó
beginnen, is het pleit gewonnen. Dan groeit in wei
nige dagen een Berlijnsche „Mengelberg-gemeente"
en de eerste aankondiging van zijn concerten betee-
kent een stormloop op de spreekbureaux-
PRACTISCH.
In Amerika heeft men ten dienste van cLoove of hard-
hoorende personen wandelstokken In den handel ge
bracht, waarin een elctrisch gehoor-apparaat is inge
bouwd.
HET HUWELIJK VAN DEN GEWEZEN KEIZER.
De oorrespondent der N. R. Ct. te Brussél1 meldt
De socialistische afgevaardigde Piérard heeft aan den
minister van buitenlandsche zaken gevraagd of het
juist is dat, zooals in officieele telegrammen wordt
meegedeeld, in de huwelijksregisters te Doorn de gewe
zen keizer is ingeschreven als: Keizer en Koning WB/-
helm II. Als dit waar is, voegt Piérard er aan toe, is
de minister dan niet van oordeel dat op de volgende
oonfcrentib der geallieerden de wenschelijkheid moet
worden besproken van tot de Nederlandsdie regeering
bescheidenlek vertoogen te richten, om den eigenaar van
Doom te wijzen op een juister begrip van zijn plaats.
Jaspar zal de volgende week antwoorden.
HET BEZOEK VAN DEN PRINS VAN WALES
AAN ZUID-AFRIKA.
Dit Londen, 25 Oct. Officieel wordt bökend ge
maakt, dat de prins van Wales een bezoek zal bren
gen aan Zuid-Afrika, dodh dat dit bezoek niet voor
het volgend jaar zal kunnen geschieden.
De „Times" meldt dat de prins op zijn reis naar
Zuid-Afrika ook Sierre Leone en andere koloniën in
West-Afrika zal bezoeken en dat hij, hetzij op de
heen,, hetzij op do terugreis, ook een bezoek zal
brengen aan St. Ilelena en aan Dakar, de voornaam-*
8te zeehaven in Fransch-West-Afrika.
EEN VERKIEZINGSOVEREENKOMST TUSSCHEN,
CONSERVATIEVEN EN NATIONAAL-LIBERALEN.
In verband' mot het bericht betreffonde een ver
kiezingsovereenkomst tusschen conservatieven (de
groep-Chamber 1 ain) en Nationaal-liiberalon ontleenen
wij aan een bericht van den politieken correspon
dent van de „Daily Mail" de mededeeling, dat de
liberale ex-ministers besloten hebben samenwerking
met Bonar Law te weigeren. Indien hij niet in staat
mocht blijken om zonder hulp het bewind te voeren,
zullen zij hom hun steun weigeren, doch zich bereid
verklaren deel te nemen aan een Conservatief'Coali
tiekabinet onder Oharaberlam.
Lloyd George verwacht dat Bonar Law na die ver
kiezingen met zijn partij in het nieuwe Lagerhuis in
de minderheid zal zijn en niet in staat zal zijn", het
bewind te voeren zonder de medewerking van Cham-
bcrlain s groep conservatieven en Lloyd's George's
groep liberalen.
In vel band met deze overweging hebben de Coali-
tielilvrrJon in overleg met Lloyd George maatregelen
getr, krachtige pogingen te doen om het. aantal
coaUtie-iibomlen eandidaten, op het oogenblik twee
honderd, in de kies districten te vermeerderen.
EEN ©RUWELj?JKH DOOxk
Wolff meldt uit Dusseldorf, dat een jonge man uit
Quetting in een aanval van zwaarmoedigheid zelf
moord heeft gepleegd door in de nabijheid van zijn
woning een granaat aan te steken, na er op to zijn
gaan zitten. Een vriend van. hem, zijn verloofde en
zijn moeder snelden toe oan dedont nog intijds te
dooverii. Zijl kwamen echter te laat en zij; werden al
len tezamen door den ontploffenden gmnaat aan
stukken gereten.
OPNIEUW HONGERSNOOD IN RUSLAND.
Uit Berlijn, 25 Oct. Het officieele Moskousche
blad „Iswostia" deelt mede, dat in con hcele r-eeks
gebieden van de sovjetrepubliek opnieuw hongers
nood heerscht. In de Oekrajine bedroeg begin Octo-
ber in de gouvernementen Donjef, Jekaterinoslaw
en Soporosje het aantal hongerlijdenden 550.000; in
het gouvernement Nicolajef, waar 12J4 pet. der boe
run honger lijdt, zijn reeds gevallen van hongerdood
voorgekomen. Ook in het gouvernement Odossa is
de toestand zeer ernstig.
WAAGHALZERIJ OP DEN BIPFELTOREN.
Zondagnamiddag is te Parijs op don Eiffeltoren
een waagstuk te zien geweest, dat menig ooggetuige
kreten van angst ontlokte. Een jongmensch was op
den Eiffeltoren geklommen; toen hij zich op de eer
ste verdieping bevond, kroor hij omhoog tot het
uiterste gedeelte van het metalen geraamte, om zich
vervolgens, tot grooten angst van alle aanwezigen,
langs de schoorbalken naar beneden te laten glijden.
Hij kwaim behouden op den vasten grond, waar de
politie hom dadelijk bij don kraag pakte en proces
verbaal tegen hem opmaakte. De waaghals, een ze
kere Natban Ltndrer, die reed» eenigo kleine rolle
tjes vertolkt heeft voor een filmmaatschappij, werd
ontslagen, daar men hem niet moer gebruiken kon.
Na zich echter tevergeefs bij enkele andere bioscopen
te hebben aangeboden, wist hij niet meer waarvan
te leven. Ten einde raad bedacht hij deze acrobati
sche toer, welke bij-heeft uitgevoerd om de algemee
no belangstelling op te wekken.
OPROERIG BANKPERSONEEL.
Uit Berlijn, 24 Oct. Hedenmiddag hebben een-
aantal bankbedienden in don Lusigarderi een ver
gadering in de open lucht gehouden. Na afloop trok
ken ongeveer tweeduizend deelnemers naar de Darm-
st&dter Bank, waar zij joelden en floten. Toen een
der betoogers, die met een stok ruiten insloeg, door
do politie werd weggeleid, kreeg deze het zoo hard te
verduren, dat zij de revolver moest trekken.
Een andere* bankbediende werd wegens een ophit
sende redevoering gearresteerd, Ter: slotte kon de
menigte worden verspreid.
CONCURRENTIE.
Wegens de scherpe concurrentie die de Italiaan -
scho en de Oustcnrijksche hoedenmakers den Engel-
schen tak van nijverheid aandoen, heeft het verbond
van Britscbe fabrikanten van vilten hoeden beoloten
de prijzen van de goedkoopste soorten met 1 tot 2
sh. por pond te verlagen, ondanks de stijging in. den
prijs van do grondstoffen1. Zoodoende hoopt map het
vreemde fabrikaat te kunnen weren.
WIJNHANDEL IN FRANKRIJK.
Volgens de Echo do Paris maakt de wijnhandel la
Frankrijk een crisis' door. Overal, waar wijn verbouwd
wordt, is de toestand moeilijk. D'e oogden hoopen ziih
op in de kelders, maar Noord-Amerika heeft de Franache
wijnen verboden. Zuid-Amerika den invoer daarvan
stopgezel. Rusland koopt niet ineer. Duitsciiland, dat
vroeger een dfcrde van dfcn oogst kocht, is eveneens
gesloten. Terwijl cr aldus 80 net. y&q het afzetgebied!
verloren gaat, is ook de biimeuWds'.hc handel, volgens
do Echo de Paris, zoo goed als verlamd. Daarentegen
zijn de Lof ten van het betirijf aanmerkelijk hoogor
geworden. Een bezitter van wijngaarden Ja aa Giroude
heeft aan do Echo gezegd, dat hy vóór den oorlog per
hectare 1500 tot 1800 frank onkosten had. Thans moet
hij dat bedrag rekenen op 6000 tot 7000 frank De prijs
van het koper-sulfaat ie gestegen van 55 tot 150 frank;
die van zwavel van 17 tot 90 frank. Een nieuw vat,
dat jn 1914 17 en een halven frank kostte, heeft iu
1920 230 frank gekost en wordt thans nog mei HO
frank betaald
Graaf de Ferrand, do voorzitter van de vereeiuging
van wijnbouwers in Módoo, heelt gezegd, dat dezen voor
alle» wenschon bevrijd te worden van de wecide-bê-
lasting, die in sommige gevallen 35 pet. bedraagt van
den j>rija van verkoop aan don verbruiker, löfy pel.
vau den prijs betaald aan den groothandelaar.
Dc Verbruiker koopt niet meer ca do handel zit ver
pletterd onder zijn voorraden. Andere naties doen Frank
rijk na. Zij belasten in hun land de Fransche wijnen
evenals in Frankrijk geschiedt en verhoogen het in
voerrecht zonder eenige tegenmaatregelen vau Franschen
kant. De zegsman vau de Echo de Jttiris wess vervol
geus op de dringende noodzakelijkheid det de knoeierij
in den wijnhandel gestreng vervlogt moet worden; dat do
wijnbouwers gemakkelijker over krediet moeten kunnen
beschikken en ten slotte, dat or, door een ijverige pro
paganda nieuw afzotgebiod v<>or de Fransche wlj uén
gevonden moot worden in lauden, Uie hun deuren
daarvoor ópen hobbcn: China en Japan bijv., waér de
Duitschers voor liun wijnen reeds ijverig aan het
werk Zijn.
ZWEDEN EN SOVJET-RUSLAND.
Uit Stockholm, 25 Oct Naar aanleiding van de
geruchten, volgens welke or tusschen Zweden en
Sovjet-Rusland onderhandelingen over een nieuw
verdrag zouden worden geopend, heeft de premier
Branting verklaard, ckat de Zwee&sche regeering haar
aandacht gevestigd heeft op eventuele nieuwe on
derhandelingen. Van. Zweedsche zijde zijn- ©r stap
pen in die richting gedaan en hoe-vel er nog ver
schillende moeilijkheden te overwinnen zijn,'ia het
resultaat van do door Zweden gedane stappen be
vredigend geweest, zoodat thans een ver-dor onder
zoek wordt ingesteld naar de mogelijkheid van even-
tueele nieuwe onderhandelingen.
DE STABILSIEERING VAN DE MARK.
Uit Berlijn, 25 Oct. Hedennamiddag kwam een
aantal Duitsche financieelo deskundigen bij den
rijkskanselier bijeen om, te zamen met Amerikaan-
sche financieele deskundigen, maatregelen ter sta
biliseering van de Mark te beramen. Deze bespre
kingen zijn slechts een van de maatregelen, -die de
regeering zich reeds geruimen tijd voorstelt te ne
men. Men gelooft dat de gelijktijdige aanwezigheid
van de leden der commissie van herstel gelegen
heid zal geven de basis van de Berlijnsche Finan
cieele Conferentie te verbroeden.
Onmiddellijk nadat hij van zijn verlof teruggekeerd
was, heeft de rijkskanselier, dir. Wirth, zich met.
eenige eminente buitenlandsche financieele speciali
teiten in verbinding gesteldi om deze to bewegen naar
Berlijn te komen. Verder doet men ook nog moeite
een Franschen en Italiaanschen deskundige aan de
commissie toe te voegen en heeft hiervoor speciaal
op het oog den Franschen minister van Wederop
bouw, Loucheur, en den vroegerein Italiaanschen mi
nister-president, Luzatti. Tel.
ZEVEN JAAR VAN HUIS.
Tweehonderd. Poolsche kinderen, die thans onder
weg zijn naar hun geboorteland, dat ze in 7 Jaar
niet hebben gezien, zijn Dinsdag aan boord van het
Japansche stoomschip „Katorie Maroe" te Gravesend
aangekomen. Toen de Duitschers in 19f5 Polen bin
nenvielen, werden de kindoren, wier huizen vernield
waren, via Rusland en Siberië naar Wladiwostok ge
zonden. Tot 1918 zijn ze -daar gebleven, toen werden
ze door de goede zorgen van het Japansche Roode
Kruis naar Tokio overgebracht. Van uit Tokio zijn*
ze thans naar hun eigen land teruggekeerd. De kin
deren, 110 jongens en 90 meisjes, zijn in Engeland
niet aan den wal gegaan, maar overgebracht naar
een stoomschip, dat naar Danzig is vertrokken. Van
daar zullen ze naar Polen worden teruggezonden.
Tol van deze kinderen zijn weezen, maar van ver
schillende hunnér zijn de oudere nog in leven, die
dus na een scheiding van 7 jaren eindelijk hun lie
velingen tenig zullen krijgen. De kinderen hehben
allerlei aardige Japansche voorwerpen als herinne
ring aan hun verblijf in Japan meegenomen. De
meesten hunner spreken een aardig woordje Ja-
pansch.
Predikbeurten.
DONDERDAG, 26 OCT.
EVANGELISATIE to:
Behagen, nam. 8 uur, De. Boeko. Bijbellozing.
VRIJDAG, 27 OCT.
NED. HEKV. GEMEENTE lei
Petten, nam. 7 uur, Ds. Franco. Sager van den Rijn,
met lichtbeelden.
ZONDAG, 29 OCT.
NED. HERT. GEMEENTE «oi
Schagen, nam. 7 uur, Da van Dijk. Kerkhervorming.
Anna Paulowna, voonm. 10 uur, Da van Dijk.
Scbagerbrugs, nam. 7 uur, Da BulskooL Kerkberv.
Burgerbrug, voorm. 10 uur, Ds. Buiskool. Kerkberv.
Hlppolytughoet, voorm. halfelf, Ds. Onnokea
Den Oever, nam. 8 uur, Ds. Ounekea
Heerbugcmaard, voorm. halftlen, Da Broeken».
HarlngUulxon, -voorm. 10 uur, Ds. v. Loon.
Valkkoog, voorm. 10 uur, Da Tlnholt.
Caliantsoog, geen dienst.
Petten, geen dienst.
Dlrkshorn, voorm. 10 uur, Da Ockhuljaen.
Westerland, nain. 2 uur, Ds. Leenderts.
DOOF8GEZ. GEMEENTE te:
Barslngerhora, nam. 2 uur, Ds. v. d. Veon. Herden
king 25-jarige ambtsvervulling.
Stroe, voorm. 10 uur, Ds. Leenderta Avondmaal.
Nieuwe Nihdorp, voorin. 10 uur, Da. Haars.
EVANGELISATIE te:
Schagen, voorm. 10 uur. Da. Boeko.
I)reewild, voorm. 10 uur, de fceer Booa.
Nam. 7 uur, de heer Boon.
GEBET. GEMEENTE te:
Anna Paulowna, voorm. 10 uur, de heer G. B.
Wurth, Hulpprediker te Bloemendaal.
Nam. halfdrie, de beer Wurih.
M&rktbeïictifcfca,
WINKEL. 25 üctober 1922.
Appelen t 3 a f 10. t'cr&u '3 u I JL Slabuonen f 2
a l k Uien Hu! 1.50, ailoB por 50 Blueiiikool
f 4 a f 9.60. Andijvie f 1 a 1.50 per 100 utuks.
LANGE DIJKER GROEN'IEN VEILING, Br. op L.
25 Octiober 1922.
Bloemkool, le soort, le ccrf f 7.60 a f 12.00. Idem.
Ie snort, reuzen, i 10 a f 13. Roode kool le aoort
f O.90 a f 2.80. Gele kool, le soort f 0.50 a f 3.10. Witte
kool f i. a i' 1.40, alles per lOU Kg. Vvitte kool f 103 a
M08 per wagoc. Deeasdi« witb t 1.80. Scliot.tcha
muizeu f 1.7p. Xiiauwe f 1.90. Bra* o f 1.70 a f 2. Ram
menas f 3 a f 3.10. Bieten f 1.70 a f 2.10. Ge.e nep
f 2 40 a f 2.50. Drielingen f 0.80 f i. Uien le soort
1 2.30 a i' 3. Uien 2e soort f ü.tiO. Rapen f I. Losse
Wortelen f 0.90 a 1.50. Slaboonen t 17./0.
Aanvoer0530 stuks bloemkool, 7/225 Kg. roode kool,
108500 Kg. witte 'k.ocl, 57500 'Kg. geie kooi, 27050 Kg.
losse wortelen, 11600 Kg. ulea' ,1815 Kg. gele nep,
8225 Kg. aardappelen, 44/5 Kg. bieten, oOX) Kg. raiii-
menas. 1700 rapen, 30 Kg. slaboonen.
NOORDERiVlARKlüONDNoord-ScharwouUe.
25 Oct. 1922. Bi. aardappelen f 2.70. Bravo s f 1.90.
Roode 3tcr f 1.90. Kleine f 1.10. Spercieboonen f 3.10
a f 11.90. Grove uien f 1.70 a f 2.90. Drielingen f i.30
a f 1.70. Ge:e nep f 2.80 a f 3.10. Peen f i.10 a f 1.40.
Kroten f 0.70. Roode kooi 4 0.90 a f 2. Witte kool
f i a f 1.40. Gedc kool f Ö.ÖO a i 2.80. alles per 100
Kg. Bloemkool f 6.90 a f 12.10 per 100 stuks.
Aanvoer 24 Oct.11766 Ka aardappelen 231 Kg.
spercieboonen, 10503 Kaj. driefinge.n, 21825 Kg. peen,
72750 Kg. njhixlö kool' 68850 Kg. witte kool, iwOO Kg.
gele kooi. 844 stuks bloemkool.
WARMENHUIZEN, 25 Oct. 1922.
Roode kool f 0.85 a f 1.40, Gele kooJ f 1 a f 2.10.
Witte krol t 0.90 a f 1.05. Uien f 2.60 t 2.90. Drie
lingen f 1.30 a l 1.40. Nep r 2.70 a f 3. Peen f 1.20 a
f 1.85. Uilsi.hot gele kool f 0.90.
AanvooT; 158,aj Kg. roode koo'., 9720 Kg. ge'.c kcx>i,
123400 Kg. witte kool, 4100 Krj. uien. 1090 Kg. nep,
4SÖ0 peen.
ALKMAAH, 25 October 1922:
Bloemkool, le soort f 8.50 u I 11.50 per 100 stuks,
itooiifi koot i 1.40 a l 2.50. Appelen f 4 a i 17 per loO
Ka. Wortelen I 3.40 a f 5.20 [Kir 100 bos. Uien f 2,30
ft l 4.20. Peren f 3 a f 26 per 100 Ka. Andijvie t 0.60 a
i 2.10 per 100 stuks. Spruiten f li a I 24. Spercie
boonen {12.60 a f 29:90 per 100 Ka, Wiliof f <112
a 0.31 per Kg.
iiOOivN, 25 October 1922.
101 Varkensvette varkens f 0.98 a f 1.03. Londcn-
«die varkens 1 0.95, zouters 1 0.92. 309 Schapenscha
pen I 35 a f 50. lammeren 28 a f 38.
Handel vlug.
ALKMAAR, 25 Nov. 1922.
Heden waren aangevoerd 345 paarden; de prijzen
waren f 150—1 400.
AMS1ERDAMSCHE VEEMARKT.
240 vette kalveren, le kw. I 1.60—1 1,70; 2e kw.
f 1.40; 3o Vw. 1.2(1 por Kg.; 41 nuchtere kalveren
1 16—f 21 per stuk; 427 vette varkens le kw. 11.18
I 1.21, 2e kw. I 1.16-1 1.19, 3e kw. 1 1.10—11.I2 per
Kg. schoon gewicht.
SCHAGEN, 26 October 1922.
473 geldekoeicn, mag. 1140 a 300. 73 idem vette 1275
a £7a, 60 kalfkoeien 350 a 500. 93 vaarzen f 60 a 2.M
99 graskalveren 1 30 a 100. 55 nuchtere kalveren t' 11
a 31, 190 schapen, vette, 1 40 a 51. 73 lammeren f 22 a
39. !i> bakken en geiten t 4 n 1 12,
51 Varkens vette p. K.G. fOJ02 a 1.02, 87 biggen
122 32, 35 konijnen t0.50 a 3.50, 412 kippen. 10.75
a 1,40, 31 eenden 10.90 a 2.70, 37 K.G. boter 12.60 a
12.30, 3632 kipeioren f 12 a 14, 687 eendeteren f9.
(Van onzen bijzonderen correspondent.)
Konatantinopel, October.
Rusland doet al het mogelijke om een plaats aan
de Orient-conferentietafel 'machtig te worden. Bijna
dagelijks seint het Moskousche draadlooze station
Sovjetuiteenzettingen én zelfs Sovjetbedreigingen aan
Poincaré, die naar het schijnt over oen omvangrij
ken papiermand beschikt, waarin hij. deze nota's en
memorandums bijzet. Het is niettemin voor hen, die
den vrede in Oost-Europa trachten te consolideeren,
toch wel van eenige beteekenis na te gaan. welke mo
gelijkheden de Orientquaestie in zich draagt Na de in
eenstorting van het Turksche rijk in den wereldoor
log raakte Sovjet-Rusland in het bezit van twee
Turksche vrienden, die sedert een reeks van jaren
de opmerkzaamheid van de geheele wereld op zich
gericht hadden: Enver Bey em Moestafa Komal. Bei
den in hun persoonlijken aanlegi, hun lot en, niet, in
de laatste plaats, ook in hun „vriendschappelijke
verhouding" tot Moskou geheel verschillend.
Moestafa Kemal is voor alles een vechtersbaas, oen
dapper generaal, maar aan deze eigenschap alleen
dankt hij zijn ongewoon succes zeker niet; hij Is ook
een op den voorgrond tredend strateeg en tevens
last not least een zeer ervaren diplomaat. Terwijl
hij anet den linker arm de Moskousche vrienden om
helst, van hen moreelen en militairen steun in wa
penen en geldi betrekt, onderhandelt hij aan den an
deren kant met de Entente en speelt het zoo klaar
met beiden in contact te blijven en van beiden zijn
voordeel te hebben. Voor het overige echter heeft zijn
leven niets ongewoons.
Geheel anders Enver. Ook hijris een op den voor
grond tredend oorlogvoerder. Maar deze eigenschap
berust bij hem niet op strategische talenten, maar op
persoonlijke energie en dapperheid en de suggestie
ve werking daarvan op de troepen. Terwijl Kemal
opportunist is, is Enver steeds vol hoogdravende
plannen een „maximalist".
Hij kan niet half en half iets doem Of hij! is vriend
of hij is vijand. En zoo kwam het ook, dat, terwijl
Moestafa Kemal steeds nog en nu eerst goed met
Moskou in vrisiKteckap le^ft, Enver*» loopbaan na den
oorlog met een geestdriftige vriendschap voor het
Kreml begon en met een verbitterde vijandschap
met openlijken strijd tegen Moskou eindigde.
Zijn geheele persoonlijke leven heeft iets onstui
migs. Nu wij vooral met zijn betrekkingen tot Sovjot-
Rusland te doen hebben, kunnen wij' zijn snelle car
rière voor den oorlog buiten beschouwing laten, die
den jongen majoor binnen korten tijd tot voor-
naamsten leider van de Jong-Turken en tot schoon
zoon van Sultan Mohamed V gemaakt heeft. Maar
ook de geschiedenis van zijn betrekkingen tot Mos
kou heeft van den aanvang af iets filmachtigs. On
middellijk voor den intocht der Entente in Konstan-
tinopel vlucht hij uit de stad per vliegtuig naar Sov
jet-Rusland. Door den ongustigen wind wordt hij
eerst naar den Krim gedreven en moet daar een
noodlanding mak6n. Dan gaat het verder, In Litauen
moet hij weer dalen. Hij blijft hier onbekend en
wordt als verdacht vreemdeling in de gevangenis
vastgehouden, weet echter weldra de gunst van do
gevangenisautoriteiten te verwerven door zijn hondi-
Êe teekenkunst. De conterfeitsels, die hij hier maakt,
rongen hem ook een kleine verdienste. Weldra komt
zijn roe mook den gouverneur ter oore, die zich en
zijn vrouw door Enver laat teekenen en hem ver
scheidene privileges, soms zelfs vrijheid om uit te
gaan, toestaat. Na een paar weken komt hij geheel
vrij en arriveert spoedig te Moskou. Geestdriftig
schrijft hij van zijn nieuwe vrienden aan Karl von
Wiegaud: „Mijn zending naar Moskou is met succes
bekroond. De kanonnen zijn geladon on zullen van
zelf losbranden. Dit boteekont het eincle dor Engel
se he heerschappij in Azië en .Egynio. De Mohame-
daansche wereld stond op om het Juk af te werpen.
Hier en daar glinsteren de kolen, op andere plaat
sen vlemt het vuur al op."
Natuurlijk was de vriendschap van Enver ook
voor de machthebbers te Moskou van veel beteeke
nis. De Bolsjewistische leiders kenden wel den in
vloed van Enver in de Mohamedaansche wereld, zij
wisten wel dat z'n naam voor de Mohamedanen, de
belichaming van de Renaissance van den Islam betee
kent.
Eu zij benutten deze vriundsehap niet slechts om hun
invloed in het Oosten zelf te versterken, maar ook,
om juist door dezen invlkxsd ook een pressie op Europa,
voornamelijk op Engeland uit re oefenen en hun eerste
handelsverdrag, hel Russisch-Engelsche tot stand te
brengen.
Maar deze vriendschap kreeg met den tijd toch steeds
meer scheuren. In de eerste plaats ontbrak 'het 'bij de
./vrienden" reeds aan overeenstemming der ideologie.
Vvei iieten de Bolsjewistische leiders het groote con
gres der Orientvolken in Bakoe houden, waaraan door
bemiddeling van Enver afgevaardigden van "hlle Islam-
volken deelnamen en waar het verbond van Moskou
met het Oosten gevierd werd. De voorzitter van dit
congres Simwjew zag zich echter toch genoodzaakt
zich te bekJageu over het gemis aan „inzicht" bij de
Oostersciio volken over het Bolsjewisme, „Toen ik een
op den voorgrond tredend Turksch politicus, een leider
der vooruitstrevende partij vroeg, wat hij eigenlijk onder
een Bolsjewiek verstond, antwoordde hij mijBolsje
wiek is ieder, die tegen Engeland is." Het is niet moeilijk
te raden, dat deze „op den voorgrond tredenden Turk-
schen politicus" niemand anders dan Enver Bey was.
Het was intusschen niet alleen deze ideologische
tegenstelling, welke Jen afgrond tusschen Enver en
Moskou dieper maakte. Het waren ook belangrijke
zakelijke gronden. Feitelijk was de ontgoocheling ai na
de overwinning van Denildn en Wrangel1 begonnen.
De Kaukasische Mohamedanen onder leiding van Otto-
raaansche officieren hadden de roeden 111 den strijd tegen
de witten geholpen. Toen de witten overwonnen waren,
bezette het roode leger eerst 'nog den Kaukasus en
Bakoe, daarna Azerbeidzjan. Daamoor was de Kauka
sische bevolking, welke het zooveel Inoeite had gekost,
zich van de Osmanen te bevrijden, weer onder Russisohe
heerschappij gekomen. Nog erger ging het met Turke-
atan en Ferghana. In deze Otmaansche landen, die
veelal door de hulp der Otmanen bevrijd en aan Afe
Russen teruggegeven waren, begonnen de BolSjewiki
hun regiem in te voeren, wat de volkomen economische
ineenstorting van deze landen tengevolge had. Enver
Pach.a had voortdurend bij de Bolsjewistische leiders
pogingen aangewend om aan deze noodlottige politiek
in de Mohamedaansche landen een einde te maken.
«Steeds weer met onvoldoend resultaat In den herfot
van het vorig jaar ging hij tenslotte zelf naar Centraal-
Azië en kwam in ae streek van Düchembe, waar zich
eenige honderden opstandelingen tegen de BolsjewikS
bevonden. Hier, waar hij het lijden van zijn religie-
en volksgenoolen zag, voltrok zich de volkomen breuk
van Enver met Moskou. Hij stelt zich aan hef hoofd der
opstandelingen. Nadat zijn aankomst bekend wordt,
stroomen Ferganen, Turkmenen en Kirgiezen onder
rijn vlag samen. De oude instructeur en organisator
leeft in Enver weer op, in vijf maanden is rijn troep sol
dalen tot eenige duizenden aangegroeid en hij heeft uit
dit „menschenmateriaal" in militair opzicht 'gemaakt,
wat er maar uit te maken viel. Na do eerste nederlagen
bereikt hij weldra belangrijke successen. Het ruitersbloed
von rijn voorvaderen kan op het nieuwe slagveld weer
opbruisen. Hjj rijdt steeds aan het hoofd .van rijn
legerschaar, vecht in de eerste linies, waardoor het
lang verspreide gerucht van rijn dood ontstaat Na de
eersla belangrijke successen Iaat hij zich tot Emir van
Turkestan uitroepen. Een symbolische handeling, want
Turan ia de wieg van den Islam en het centrum van
rijn invloedssfeer.
Deze openlijke breuk met Moskou brengt Enver in
formeele tegenstelling tot Moestafa Kemal, den bond
genoot van Moskou. Maar niet te ontkennen is en
dit feit verliest men maar al te zeer uit het oog
dat hetzelfde groote doel beiden weer vereenigt* het
herstel van het Turksche rijk en het Kalifaat. Zoo
moet nog in Juli van dit jaar in Soudschbulag (aan
de Perzische grens), tusschen de beide Turksche
leidere een geheim verdrag over de verdeeling van
de „invloedssferen" tot stand zijn gekomen. Volgens
die overeenkomst zou Enver in Centraal-Azië, Kemal
in Klein-Azië, ieder op eigen gelegenheid, opereeren.
Het einddoel is hetzelfde, maar de middelen om het
te bereiken zijn geheel verschillend, zelfs tegenge
steld aan elkaar: Kemal houdt zich, althans formeel
aan de verbondspolitiek met Sovjet-Rusland, Enver
zet den strijd tegen Moskou voort. In dit paradoxaal
resultaat uit zich de paradoxie en de tweeslachtig
heid van do geheele Oriemtpolitiek dor derde Inter
nationale zelf.
Adverienli'én.
Zaterdag 28 October
bij J. BLAAUBOER,
Zondag 29 October,
's middags 1'/, uur,
le prils I 10, 2e prils I 7.50, 3e
prils 1 5, 4e prils I 2 50.
