r
I
De dingen om ons heen.
Uil hef Hart van Holland;
Zaterdag 6 Januari 1923.
65sfe Jaargang. No. 71S8.
DERDE BLAD.
Gemengd Nieuws.
We hebben een flauw idee, dat Eet poJ&ttak* Frank-
rijk, dat zoo Juichte, toen de „Terrader der Nuiauta'
Lloyd George, viel en plaat* moest maken voor den
„oprechten vriend van Frankrijk" Bonar Law, be
rouw zal hebben van dat ontijdig gejuich.
Want do voorstellen, door den Engelachen premier
in Parijs aan do hand gedaan, aijn van dien aard,
dat Poincaró al zou hU willen wat natuurlijk niet
het geval is ze niet kan aannemen. Aanvaarding
zou betookenon, dat hij terugkwam op elk woord,
dat hij in deze kwestie heeft gesproken, op elk
voorstel, dat hij heeft gedaan, eiken stap, dien hij
heeft ondernomen. Al moge het boetekleed den man
niet ontsieren, verfraaien doet het hem ook niet en
zeker niet, in het oog van de Fransche politieke we
reld, die dan gedrongen zou zijn zich eveneens ©en
boetegewaad aan te schaffen.
Wu hebben er destijds bij de regeeringsverandei-
ring in Engeland op gewezen, dat het verschil wat
politieke principes betreft, tusschen den vorige* en
den togenwoordigen premier niet 2oer groot was tn
dat voor beidon de economischs overwegingen d«n
doorslag zouden geven, ja dat de hoflllMihg
In dien geest reeds lang zou zijn gevallen, als er
niet oen sentimenteelo afkeer had bestaan van oen
breuk met. don oorlogsbondgenoot, met wlon men
j zooveel te zamen hooft geledon. Bestond die over
weging niet, dan zou Lloyd George roods veel vroe-
ger gehoor hebben gegeven aan de stemmen in En
geland, die voor alles herstel van de economische
relaties noodig achtten om het even of Frankrijk dit
herstel ook* wil,, dan wol of het er de voorkeur aan
geeft Duitschland er-blij vond onder to houden.
liet Britsche vooratol om inzake de Duitsche scha
deloosstelling een regeling te treffen, waartdj do be
taling van een kleiner bedrag zeker zou worden ge-
- maakt inplaats van te droomen van een reel-groo
tore som die mathematisch «oker nooit zou binnen
komen, was te eenige r tijd te verwachten. Reeds tal
van malen is er sprako van gewaeat, doch Lloyd
George bepaalde zich tot het uitspreken dar wocf-
schelijkheid zondor ooit zooals nu Bcnar Law
met een concreet voorstel te komsn. Vermoedelijk
omdat hij inzag, dat het Frankrijk van Poincaró
daarin nooit zou'toestommen en dat dé harmonie
In de Entente, zoo niet deze zelf, er onherroepelijk
door zou worden beschadigd. Dit wilde de leider der
j coalitieregeering niet doen, om het conservatieve
element in zijn meerderheid, dat in hoofdzaak pro-
Fransch was, niet te ontstemmen.
Nu is de zuiver-conservatieve meerderheid aan
het roer en vereenigt Bonar Law ook de ultras, man
nen als Lord Derby in Northumberland, onder zijn
vaan, en nu komt Law zelf met het voorstel, dat,
j zooals hij zeer goed weet, door Frankrijk wordt
verworpen.
1 Afgescheiden van de werkelijke verdiensten ervan,
N ternauwernood gelezen, laat staan overwogen, her
studeerd en nagerekend, wordt het EngelecHe plau
door Frankrijk verworpon en verketterd, verstikt in
oen zondvloed van algemeenheden en frasen, zelfs
van constitutioneel© bezwaren, die toch zeker desge-
wenscht zeer gemakkelijk zouden zijn te ondervan
gen.'
Panden, gilt Frankrijk, waarborgen, zegt Polncaré,
j opmarcheororr, raadt Foch, die zich niet kan schik
ken in zijn werkloosheid en aan de wereld het
schouwspel biodt van een held, die thans slechts gef-
I rust kan slapen, als hij' zeker ia van tienvoudige
1 overmacht....
In deze omstandigheden zou het weinig doel heb-
ben aandacht to wijden aan het plan-Bradbuty, dat
door Bonar Law geformuleerd te Parijs Is Inge
diend.
Er komt toch. niets van op deze conferentie en mlsr
I schien in het geheel niets, nu Frankrijk zich vor-
zet en derhalve zou men het ter griffie kunne» de
poneer© n»
Toch is het niet geheel zeker, dat dit Htf geselle
den?
Immers de wereld behalve Frankrijk e* kat
Rransche Noorderdepartement^ hoofdstad Brussel!
is er van overtuigd, dat er inzake de schadeloos^
stelling iets moet geschieden, wil men Duitschland
niet terugdringen tot een dergelijke positie van eco-
»«p. nornische waardeloosheid, als waarin Rusland zich
bevindt.
Zoodra men van de noodzakelijkheid een regeling
te treffen voldoende overtuigd is, zal men' moeten
terugkomen op dit Engslsche plan, dan wel op een,
dat er hoe dan ook-groote overeenkomst mede
vertoont.
Het is niet onze bedoeling ket lange stuK met de
verschillende bepalingen en regelingen i* extenso
na te gaan. Wij moeten ons bepalen tot ©enig» hoofd
punten, tot de algemeone principes, die het behoer-
schen.
Ml Hot plan gaat uit van de overweging, dat Dultech-
land in zijn tegenwoordige ontreddering niet in
V; staat is een noemenswaardige jaarlijksche betaling
9 te doen. Dit toch te eischen zou den toestand slechts
1 verergeren. Daarom moet Duitschland tenminste
eenige jaren volkomen rust hebben, waarin het zich
kan wijden aan de reconstructie van zijn geldwezen
mr. en staatsbegrooting.
De juistheid van deze stelling zal door niemand
J worden betwist, al bestrijdt Parijs ook de door En
geland geponeerde consequentie, dat lang 'uitstel
noodig is, omdat Duitschland die ontreddering zelf
zou hebben veroorzaakt. Het is ondoenlijk een be
grooting in marken op te maken, waarop een groote
post in goud voorkomt, als dit goud' den ©enen dag
25 pet. meer of mindor marken waard is dan den
volgenden dag. Men stelle zich slechts voor hoe het
er in oen gezin zou uitzien als de post „huur" (die
normaal 1/8 van de geheele inkomsten bedraagt) de
eene maand 1/10, de volgende maand de helft van
het totaal dor uitgaven zou vergen....
Er zou geen' huls mee te houden zijn, aooals men
(wel eens zegt, en dit gezegde zou letterlijk opgaan,
zooals het voor Duitschland thans opgaat. Men kan
niet begrooten, geen bolasting heffen, als men niet
weet of men tien of twintig milliard zal hebben te
dekken.
Wil men Duitschland dus laten betalen, dan moet
Primo zijn goldwezon op behoorlijke basis berusten
jn moet, er goen sprake zijn van schommelingen als
die welke zich in 1922 voordeden in de verhouding
van mark tot doriar. De dollar, d^w.z. vier mark in
goud, was in het begin van bet Jaar 191 papier mark
r waard, In Maart reeds 284 in doorsnoo, mot 339 als
j Pr°Q°8öt0 Punt- Op 8 Juli werd een record bereikt van
oo3 mark, wat Duitschland deed vragen om oen mo-
I i ratorium. Een nieuw hoogtepunt werd bereikt op 3
I I 4ug. nl. 830, doch op 7 Augustus kwam do dollar
W000 en °P den ^ÖOn van 010 maand °P
ia, 1250. Toen ging het wat op en noer tot eindelijk de
groote schommolingon kwamen, schommelingen
- waarbij iemand het hoofd omloopt. Men oordeele: op
2 Aug 1300. op 25 Aug. 1850 officieel, en niet off{-
:iool zelfs 2500, d.w.z. bijna een vermindering van de
vaarde der papiermerk op de helft in het verloop
/aa vier dö^n
Dit aJtas d® daling, dS© Detraa-
bsr zou t# zien gaven, toen d* dollar oplisp tot zdmr
dan 8000 mark, zoodat dus een goudmark twintig
duizend papieren marken waard wa». Van 48 op
2000 in éón Jaar tijd.... Het spreekt va* zelf dat
een bogrootlng op die manier niet is te maken: om
een miIHoen goudmark te krijgen dat ie het be
drog dat de Entente vraagt, omdat in Pessau cm
Ingolstadt een vroemd officier niet zeer hoffelijk ls
bejegend zou men in December twee milliard
hebben moeten uittrekken, terwijl vijftig mlllioen in
Januari voldoende zou zijn geweostBudgeteere
daar wie kan! Stabiliseering van da mark op een
of ander bedrag in goud is de oorate stap om te ko«
men tot evenwicht in de begrooting en dit la wedet
de voorwaarde om to komen tot een ovorachot por
jaar, dat aan de Entente kan worden betaal X Over
schot, want voor de betaling kan natuurlijk mooit
meer ln aanmerking komen, dan het bedrag, dat alle
Dultaohera te aameu meer verdienen 4a* xlj, hij de
uiterste zuinigheid, zoowel voor hu* persoonlijk»
als voor d# staatauttgaven, /jowcglg hehbvn. Bot be
drug dus, dat vroeger zon benben gestrekt tot verf-
grootlng van Let voiksvemogen plus dat der geda
ne besparingen.
Engeland heeft yoldcende aanwijzing omtrent het
bedrag, dat daarvoor beschikbaar «al kunnen ko
men.
Er zijn voor. tijdens en na den oorlog allerlei be
cijferingen gemaakt., door Ilelffrich, door don £weed
Cassol, laatstelijk door de internationale deskundi
gen. die Duitschland zelf daartoe had uifgenood'igd.
Bcvendien door een Duitecher. die tot een bedri"
van vijftig milliard goudmark komt., dat in dertig
Jaar zou zijn te betalen.
Dit cijfer wordt veelal beschouwd vrijwel over
een te komen met de feiten en Is dan ook door
Italië als „hot" bedrag aangenomen. Hetgeen een
onorm verschil is met de 132 milliard. waarop in
1921 te Londen de geheel» schuld werd vastgesteld.
Engeland gaat vorder en wentGht een betaling van
dertien milliard in ze* jaar na oen algahewle ttil-
zettlrig van 'betaling gedurende vier Jam- - om dan
erdcr per Jaar een bedrag te oisoheu. dat, n* draag
kracht znl varieeren' tiwachen 2^ en 3*4 milliard.
oodoendo zou hot maximum ook 50 milliard bodra
gen, op te brengen in 82 Jaar. terwijl hot lagor kan
werden gestold als de Duitsche financiers het moer
tere niet toelaten. In de genoemde bedragen zoudon
tevens de rente van ti 5 zijn begrepen. Do con
tante waarde zou varieeren tusschen oen. maximum
van 30 milliard als Duitschland snel betaalt en van
39^ milliard als het traineert en pas over 32-jaar
den laatsten termijn afdoet.
Dit vereischt toelichting.
De betalingen die Engeland wenscLt en die zooals
trezegd rente plus aflossing bevatten, zulten ge*rm4-
jfih in obligaties van staar tot staa' Deze «hlJgn
ties moeten natuurlijk op een of andore manier ln
veld worden omgezet. Nit redeneert Engeland, dat
als de Mark een vaste waarde heeft en te Duitsche
begrooting sluit, de kans erroot is op ecu herstel a;r
welvaart en dus van het Duitsche crediet. zoodat hri
in staat zal zijn buitenlandscho leeningen te sluiten
als de binnenlandsche niet voldoende opbrengen.
Zulke leenincen, waarvan het geld door particu
lieren zou wordon verstrekt. zouden op gemakkelijko
voorwaarden, langer looptijd enz. kunnen worden
verkregen. Naarmate die gesloten worden zou
Duitschland dus van zijn*schuld aan de Entente af
komen en als crediteur alleen het gewone beleggen-
do publiek krijgen. Door nu particuliere leoningen te
sluiten van grooter bedrog en vroeger dan voor ue
betaling aan de Entente noodig Is. zou Duitschland
met het minimum kunnen volstaan, ter-vijl het als
het ziel» er toe bepaalde jaarlijks uit te tollen wat het
aan de Entente verschuldigd is, hot hoogere bedrag
zou moeten worden voldaan. In heide gevallen ech
ter krijgt de Entente oen bedrag van 50 mlFhard, zij
het vervroegd en dus minder, of later en dan in
het crehepl.
Wanr alle Staten behoefte hebben aan contant
veld en botaling bij vervroeging groot voordeel heeft
voor Duitschland, ls dus in de Emgolscho rodonee-
rlng aan te nomen dal die betaling zoo snol mo
gelijk zal plaats hebben wal in het belang ls van
allen.
Ziedaar ln hoofdtrekken het plan van Bonar Law,
Wat het daaraan vastgeknoopte, schema betreft,
voor de regeling der onderlinge schulden, ontbreekt
on9 thano de plaats voor eon overzicht.
Vast qtaat, dat hot Kngelscho plan, nJs de Entente
het zou aannemen on als Duitachland hot eerlijk
wcnscht uit to voeren, een goede regollr.g is, die
Duitschland niet ten ondergang brengt, Immers al-
loen beslag legt op datgene wat do Duitschers an
ders hadden kunnen sparen na zuinig to hebben ge
leefd, terwijl bovendien de mogendheden de gelden
krijgen, waaraan zij behoefto en waarop eij mee-
neft recht te hebben.
De eenige moeilijkheid ia matuuflllk hoa men
Frankrijk aal overtuigen, dat een half el vast, be-
ter la dan aan leegon dop misschien of fceelemaal
niet.
Er aljn bij hot plan tal va* onderdeden en btf-
zonderheden, die een bespreking aouden vordlenen.
Verschillende ervan zijn vatbaar voor kritiek cn
daarop la de Fransche per» dun ook aanstond» los
gestormd. Maar op da hoor&uuk t» and»rs
aanmerking gsmusüU an wor niet to iu*juu. - dun
dat het zulk óóïa tugs*v»ilsr 1» U droome» fpn 1X9
milliard en dan niet mesr is krijgsü dan 50
Dit ls ongetwijfeld hard, ?uo»Hj Voor de volken, 1de
zich door hun regeerders hebben leien Yrijemaken,
dat or 132 was to krijgen, terwijl leder onbevooroor
deeld deskundige de onmogelijkheid daarvan reeds
lang had becijferd.
De dag van heden heeft het antwoord gegeven.
Frankrijk blijft onverzettelijk, liever goon geld dan
een mogelijk herstel van Duitschland, Maar heb
ben de heéren voor het scheiden gezegd: de Entente
leve. Hoera.
Leve de Entente, al gaat de wereld er aan ten
onder l
UITKIJK.
Uit de dagen dat ik meedeed eau vrije oefeningen
op gymnastiaklei, herinner ik me het bevel „Herstalt'',
weer precies gaan staan alsof er nieta gebeurd is.
Dit borol heeft Don Haag opgevolgd, aoodro SJieuwjaar
achter don rug was. Een „buitenman" is berooid van
do traditioneeRs zooveel gulden on aooveel mark in
eon woning in de z-straat en in hot beroemde huis „Do
Gouden Stoep". Het huis in do Fabcr van Riemsdijk-
straat roet de twee ingangen, heeft oen ander „afgezon
derd heer" kans gezien een paar duizend francs te laten
gappen, ala rechtmatige straf voor een te goed bitter
uur, te goed besproeid diner en te weinig zclktunclif?'
heid tegenover een paar lokkende oogen en een niet
al te droef figuurtje. Dan moet een mcnach maar zoo
gek niet Zijn, zeggen alle brave menachen en gelijk
Hebben Zij.
In een tijd, waarin heel den dag wordt getamboerd
op zuinigheid en waarin de Staat dor Nederlanden al
weer met een zes procents-leening van honderd millioen
aan komt kloppen, is het strafbare verkwisting om met
baargeld op zak te gaan loopen, inplaats van het op
rente to zetten, bijv. bij den Girodienst Die geeft wel
oen belachelijk lage rente en maakt ztjn deelnemers
mal met Zijn omslag, maar de Staat is er toch mooi mee
geholpen, dat bet publiek Min geld daar deponeert
inplaats van er mede in z(fn binnenzak te blijven
loopen. Als dia meneer, die zich nu in huize „De
Gouden Stoep" liet berooven, zijn frankjes had gewisseld
en het provenu bad inbetaald bij de Giro, was hij nu
nog een man ln bonis, inplaats van, zooals thans, la
sukkelen aan financieel „licldeswoe". Hij bad dan altoos
de vTtendat^kT (puitvronw en baar qexomI kunnen bsioo-
bto etrt eet!, posfshzwiï, nsw*s> «li htd hij niet aUeen
ds rente genoten, dóch ook ds overtuiging gehad zijn
vaderland !a hebben bijgestaan in deiiel» financieeK
moeiliikheden, Nu heeft de Gouden Stoep hst Vsderland
gewroken, zonder dot genoemd vsderland er iets beter
van wordt. Want inkomstenbelasting zal er van al die
.onodisles" en „kooplieden" uit de Fabcr v»n Rioms-
dykstrsat niet bijster veel komen, (Hoogstens zou men
kunnen probeertn ot er accn gegadigden waren te
vinden om als „bewaarder namén» den deurwaarder
daar ter plaatse op te treden. Jo hebt altijd menschcn,
tttifl ts vinden zijn voor zulks tnorbids pleziertjes}.
Het „bentel!" beef! ook geklonken voor onze kran
tenwereld. Nauwelijks waren ws ds rocantle van Kant-
mi» en Nieuwjaar te boven sa gingen wf| on» weer
inhaalde» au voortaan, als ram ondi, twaa maal daag;
ons nieuws ta krijgen, ol da tjpo's isgdea er den
zethaak bij neer na noodzaakten ons nultsmkidseii
of KaUtolMc blad to koopen om to weten wut ar aan de
band waa op ds warald. Zoodoende merkteu ws In bet
gebnsi „let, dut de vasantia feitelijk et voorbij Wal
Zulk Vwo stagnatie heelt netuarlljt, idlerlei Oiuit/ig»
name gefolaeu, want er Ls geen krant op de wereld uo
fiod, kt 4} vuor den gemiddelde* taier het blad kau
vsrvjuigea, waaroa hij gewoon ls en waar hij don weg
in wc«». Maar voor oe» redactie achljnt «ulk ee*
conflict toch ook wel fcea goodon kant to kunnen
hebben. Zoo bijv. voor het Vaderland, dat volo poütf»che
leeers schijnt te hebben, waarvan or oon dichtte; ,,A1
verschijnt or óoV heel het jaar {joon krant, Toch blijf ik
fibouué Op hot. Vaderland, Zoo <«a paar duizend en
d<s Jeu»*©» stijy-.u, ook a^ndrr uit
gaven aan c.oiporteur5, //>uder en ronder exlru-
hijvof^riï, die naar ik honr, nu en dan h(J sommige
bladen wel eens noodig rijn. In dk geval heeft het
conflict ten flovolae, dat n»t Dagblad van Zuid-Holland
ton 's Gravcahage voorgoed tor aarde is besteld. Na een
bratean van twee en oen halve ^,»uw doekt het oude
conservatieve hoofdorgaan definitief op. Eigenlijk was
heft sodsri Jaro* dood, maar consarvAtief als hal van
hwri uit wa* - werd b,«l J(jk itasda weer atatt lavontl,
,Uvt d« toeraaaHtó* rigenwr. Baron vau ÏJ4.ar-
Nt.iic, «föft o?.«ftftpi&ar p*r Jaar vcröüilj'.oeo om don titcL
^a» hoy; rment van uipytv^ in stand to houden, Tosn
werd hot ©en «ölfstandig blad in haiden van Treub
en fieatound door geld van Porlak-Deon. Daarna kwam
het oen don hoer Sljthoff, die er iet» van maakte, dat op
oen volkseditie van zijn volksblad ,,Da Haagscno Cou
rant" geleek, doch eigenlijk ook dat niet wat. Het
bestond en het had zoUs eynigc abonnó's, die bljjkbaar
liever een Daglilad dun een Courant lazen. Doch thans
ja het ttiwal uit. Voor nu «a nog o«jm.
Tenzij cr aatuurlijk iemand komt, ««rlljk genoeg om
conservatief to zijn cn or vooruit te komen, die hot
bJad uoot herleven ai» werkelijk; conservatief orguun.
Bij xoovooi behoudends en reaclionoairs oiu on* na»n,
*oj het gecu to«r jcjn. dunkt «r Itsrara voor to
vinden
Hat „Harwtelt" klonk ook voor de aemeeata '3 Gra-
venhcfio. Wast we wjn» aoodra aieuwjnor achter de»
L-jg was, <iadeii^k begonne:: met een heariyke oude
kwêatia wocc nieuw te makenwaar moot het Raadhuis
komen. Precies alsof er nieta js gebeurd, worden allo
oude «"gumenten wetr opgepoetst cn in slagorde ge
schaard, waarom dit terrein dc voorkeur verdient boven
dat en waarom, ol» men het beste niet kan krijgen,
het goede pok aog zoo slecht niot is. Onze vroede
vaderen hadden destijds hst Spui uitgezocht, als ydo'
-sjoede plok en sodert ir.ron is daar door de gunicento
jjekocht ea door particulieren gespeculeerd ln grond,
alsof het Stadhuis «r over veerilon dagen al sou staan.
Den Haag zanikte er ai over. toon 'Rotterdam nog heel
tevreden waa met 4ja stadhui* aan do Kaasmarkt.
Intusao-hem 1» Botterdam san den Goolsingol „voorzien"
en zijn de Haa^chc gemeento-bureaux *og stuads over
eon go«da vsertig panden ln alU hoekan von da stad
verspreid. Maar outeigeud hebben wo en afgebroken,
wat toch ook al e©a kaap ding- ls, vooral ln een tijd
van woningnood....
En nu we dia erven daar bij het Spui hebben, en hfet
beter# komt, moot natuurlijk oen verhaal worden gccon-
struoerd, dat die grond ea dio hulzen san het Spui
toch noodig zouden sijn geweest, waarbij dan, tuseehun
de regels door, te ven.tuan wordt gegevott. dat liet
hwjl«m*al iaiat oamogdijk zou afijn, dut het Rijk te
eonigcr tijd lust zou krijgen daar oen Postkantoor to
gfian houwen, in Rotterdam staat hot naast hot H&Auhuil,
dnsi waarom in Don Haag niet op do plak waar hot
.Raadhuis sou «ju ms wr ahrt osn botara plaats ts
vindon was woest1
In 1933, -als in 1923, rekent het Gemeentebestuur cr
*03 'altoos ou, dat het publiek 'sak stlkkon, dat hot
Rijk soo goeiig
Het Poatkanlooir bnhoerwcht door de verkaard© vast
stelling der rooilijnen, 1* eea tijd toon Den Haag
vrijwel ophield bij aa Lann van Mosrdarvoort, oen der
groote vorkooriwegen. Juist daar, waar do grootst»
broedt» noodig ls, n.trbtj du monding, wordt d« Prinses-
•traat het nauwst. I* hat oa* ta nwuet voor ©ca Haagach
acn.^-cntebcstuur, dat toch waarlük met Hijludwarsdrij*
verij Sjepokt en gemazeld heeft, nat het Rijk plotseling
zoo góed zou rijn don grond daar af ta irtaaa voor eca
terreja aau hel Spul, zonder eischen te stellca, waar
voor den i^elostingbctaler oon rilling over dea rug
loopt? De heereu ia de Parkstraat denken ar niet aan
,d« prachtige positla, die rij hebben 01* do prinsestraat
„toe te houden' op L* góvsa. zonder seer vrijgevige
lofwnootkomliago* van gemoanterijde, M»a denke aam
•ie h:?w»tifl van do* HoMjvw. o»»» hot AloUDdervold
va voovewi OioêR, waar Rijk «entuawU» *kn d4
«iakkiige bazltku- rioh slet irtoort mm da rwikto* ta*
de« eisenaar.
Tuw btu boak|aa kan ik rus alat bagrUpeu, ^l«l daza
tïaa^ch© klacht, door i*iastingböl*lo« ^iiera <*erf hm4
voel genoegen, ia zei&tnef teedvernic.ik mi word©u rnr-
noTneii. „uen Haag is tocdi al.zoo bevoorrecht', Licht,
dat hot. Iris doot in ruil voor al de wolvaart die het «ls
rosidoatjfl en zriel der regeedug gcaiet." Is hét niét
WOEi/?
Welnu, ik geloof haast, dat Den Haag met plezier van
diü voorrechte^ en meevallers afstand zal willen doen.
iWant heusch, "het kost meer ingekocht. De welvaart,
die „het Hof' brengt, kan op een niet te klein thee-
bokje. Ket corps diplomatique bestaat tegenwoordig uit
een stuk of wat gezanten, aie uitgeven wal vroeger een
gewoon rijk man ook besteedde en overigens üit neeren,
die Zelf blij rijn, dat zij het léven hebben. Kamerleden,
met hun gratis abonnement, gaan naar huis ot geven,
hier wonend, haast de helft uit van wat rij als uitge
trokken bestuurder van hiin Kerk, Partij oï Vakvereeni-
ging boven hun lidmaatschap van do Kamer verdienen.
Wie wordt daar wat wijzer van?
Waar zijn onze millionairs en rijkaards van vroegen
„Herstelt".
DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND.
In de maand' December waren er ln heel Duitach
land 278.871 werkloozen. Interessant ie het, dat van
dezen er meer dan 100.000 te Berlijn woonachtig zijn.
torwljl ruim 90.000 werkloozen huisknechten en
dienstboden zijn.
VREESELIJKE TOESTANDEN IN EEN AXER1-
KAANSCH KOLENOEBIED.
Eenigen tijd geleden la ln den staat New York een
commiasi© ln het leven geroepen om oon onderzoek
ln te stellen naar de arbeidstoestanden in de kolen
mijnen van Berwind White, welko de spoorweg
maatschappijen» van Now York van brandstof voor
zien. Uit het rapport, dat thans door die commissie
is opgesteld blijkt, dat de arbeiders in die stoenkool-
veldcn hot nog slechter hebben dan ln vroeger tij
den de slaven. Zij worden gedwongen in kippenhok
ken on stallen te-wonen. Hun vrouwen en kinderen
loopen met gescheurde kleoren en vaak barrevoets
ondanks het koude weer. Weliswaar bezocht de com
missie de mijnvelden Juist nadat er een staking was
geweest, doch de toestand vóór de staking moet
iervwt weJjajg hebban verocbild, Uil werpfc
blaam op Berwind, dl» als president van de explol-
teerehde maatschappij op deze onmenschelijke wij
ze ln staat wa» ,de steenkool goedkoop te leveren
aan de Rapid Transit Company, waarvan hij even
eens president is.
In het verslag van de commissie wordt verder
verklaard, dat zij door do mijnautoritelten in ieder
opzicht bij de uitoefening van haar taak werd ge*-
hinderd en nagegaan. Toch wist de commissie ach
ter den waren toestand to komen. Zij hoorde de ver
halen der miiDworkers over hun ollonde aan; zij
zag de arbeidersvrouwen en kindoren die uit hun
woning waren gezet, schamel gekleed en lijdende
onder de heorschonde koude. Er was geen diepgaand
onderzoek voor noodig om tot do conclusie te gera
ken, dat de Berwind White Company haar werknej-
uiers als beosten beh&pdeldé, dat zij de levens van
dulzaiidon mannen ln de waagschaal «telde, als
mede het weUijn en da toekomst van duizenden
vrouwen »n kinderen. Gaan tsaar, zoo luidt het rap
port, h««ft ooi', rneor autocratisch geregeerd dan de
ze maatschappij hef over haar werknemers doet,
gpan pharao liet zijn slaven hardor werk verrichten
dun de president Berwind. De mijnwerkers zijn ter
neergeslagen, de vrouwen vobr hun tijd oud met
ingevallen gezichten. Ook do kinderen zijn te klein
voor hun leoffijd on zien or slecht uit.
Do mijnwerkers wordon genoodzaakt, datgene
wat zij noodig hebben to koopen in do winkels van
do maatschappij, waar prijzon worden berekend, die
20- 100 pet,, boven den marktprijs gaan. Dn mijn
werkers ontvangen zelden moer dan enn dollar per
week aan baar geld. Hel gezegde, waarmedo men
de mijnen binnengaat fs: Voor hun die hier binnen
gaan bestaat cr geen hoop meor. Tel.
OPDOUW VAN LEUVEN.
Naar do correspondent, .van do N.R.Ct. te Brussel
meldt, is hot door do oorlogsgebeurtenissen zoo
zwaar geteisterde Leuven thans weer grootendeels
hersteld. Ruim 800 bulken zijn wodor ongebouwd; do
nauwe strikten ln het centrum der stad worden aan
merkelijk verbreed <m rochtgétrokkon. Binnenkort
wordt eon aanvang gsmaakt inat het herstel van
het gerechtshof on van de Nationale Ihink. Buiten
do vroegere stadswallen, to Ileverloo, in het park
vnn don hertog van Arenberg, wordon nieuwe go- -
houwen opgetrokken bestemd voor do technische
scholen van de Leuvcnsche Universiteit; ln iïo 011-
middellljke- nabijheid daarvan wordt ook nog eon"
tuinwijk aangelegd dio meer dan 5 Il.A. oppervlak
te zal boalaan.
LENIN,
Uit Riga wordt gemeld, ^tat volgons lwicht uit
Moskou een nieuwe ernstige crisis ontstaan ls in
do gezondheid van Lenlm Buitenlaftdeohe specialis
ten zijn ontboden.
GEEN HUUR BETALEN.
Te Loipzlg heeft de bond van huurders, uit pro-
tést tegen de ingrijpondo vetftooging van do huis
huren, die mot 1 Jan. a.s. is Jngogaan, besloten tot
steking van huurbetaling; In den bond zijn alle po-
'itteke partijen vertegenwoordigd.
EEN BRUG INGESTORT.
Uit New York, 4 Jan. Terwijl een menigte toe
schouwers op de voetbrug te Kolse (Washington) de
beweging volgde van een massa opgestuwde balken
ln do Cowlitzrivier, brak de houtmassa onder de
kracht van den stroom uitoen, on vernielde do brug.
Voetgangers on auto's geraakten te water. Er wor-
'on 18 menschcn vermist.
HET ECONOMISCH HERSTEL.
In een bijeenkomst van ^weodacho bankiers hoeft
prof. C.u9taf Cassol over hot okonomlsch herstel ge
sproken. De eerste voorwanrdo daartoe Is z.L dat
Jo ontwrichting var de wereld-hulshouding, waar
van wij tegenwoordig getuige zijn., aanstonds ophou-
de, zoo dat het horstel van eon workelljkon vrede op
breeden grondslag ter hand kan wordon genomen.
Daarvoor ia verder noodig: opheffing der militaire
bezettingen en staking van eon politiek van drolcre-
menien. herziening van de vredesverdragen, in 7.on.
ver dié het ekonomisch herstel lm lom moren, ingrlj-
ln«ndo vermindering van de Internationale schulden,
wederinvoering van handelsvrijheid, ten minste op
don voet vnn voor den oorlog, okonomlacho samen
werking tusschen landen, dio vroeger óón waren,
ch tengevolge van don oorlog gescheiden zijn.
EEN OROOT3CHEEP80HE STEUNVERLEENINQ.
Naar de corespondent van do „Frankf. Z." to Now
York meldt, i» in N.-Amorlka do moest-grootschoop-
sche stounverloening voor Duitschland op touw go-
zet. welko daar to lande ooit gezien ls. Do bedoeling
is ln de eerste plaats kinderen, studenten en diego-
nun uit den middenstand, dio hun armoede on ol-
londo niot aan de groot© klok hangen to steunen.
Do meest bekend# Dultsch-Amerlkanen to Now York
liobbon de handen ineon gologd, tonoindo ovor g©-
hool Amerika een campagne to vooron on eon orga
nisatie te scheppen, waarvan de leden zich verplich
ten gedurende goruimen tijd geregeld waarschijn
lijk maandelijks oon bepaald bodrag voor de stoun-
verleoning to storton. In do eerste vergndoring wor
den al dadtlijk 20.000 dollars tor beschikking gestold
alleen voor den opzet van de organisatie. Een staf
schrijvers ls bezig uit de klozorslijston allo in
Duitschland of Oostenrijk 'geborenen op to toeke-
non. Do stad wordt dan in districten verdoold en
leder kiosor zal persoonlijk door een commissielid
ttordsn bezocht. Alleen in New York hoopt men op
dio tript» 50.000 personen t» winnen.
Volgen# deac methode suvl overal te werk worden
gegaan. Ook sullen groot# Inzamelingen worden ge
houden, 0.0. ta New York in deze maand nog, waar
bij senator Bomh hot woord zal voeren. Do philan-
troop August Hockschor is gek ozon tot leider van
hot onderstouningswerk. Het ligt in do bedoeling
slechts bij uitzondering geld over te zonden. In het
algemeen zal de hulp bestaan ln levo'nemiddelen on
kloeding.
DE KOSTEN VAN HET LEVENSONDERHOUD
IN DE VERSCHILLENDE LANDEN.
Uit de statistische opgaven van'het laatste nummor
van de „Revue internationale du Travail' blijkt, dat de
kosten van het levensonderhoud en de prijzen van
de levensmiddelen in do meeste landen op gelijke
üooöte blijven.
Ofschoon dit voor de meeste landen geldt, zegt „de
Revue'-, rijn er eepige uitzonderingen. In Oostenrijk
bijv. vertooncn de cijfers van de kosten van het levens
onderhoud in October voor het eerst een daling, verder
valt een sterke daling op to merken 'in Tsjecho-STowa-
kijo, een geregelde en sterke daling in Noorwegen,
oen stijging vön 20 pet. in Polen sedert September en
40 pet. sedert Augustus, in Duitschland een stijging
van 65 pet. sodert September.-
De groothandelprijzen zijn In de landen buiten Euro
pa nagenoeg niet yeranderd; wat Europa betreft zijn zo
gedaald in Groot Britanniö, Noorwegen, Zweden en
Nederland. In Frankrijk, ItaliC cn Polen riin de jirijzen
echter belangrijk gestegen. Zij stegen in Frankrijk met
uitzondering van September sedert Februari 1922 even
als in Italië sedert Mei. In Zwitserland zijn de prijzen
nadat rij gedurende den zomer op gelijke hoogte bleven.'
plotseling in October gestegen, het indexcijfer veran
derd© van 183 in 169,
MOBILISATIE IN JOEOO SLA VIS EN GRIEKEN
LAND.
Uit Belgrado wordt gemeld:
Op grond van zekere overeenkomsten, dio tus
schen Joogo Slavlê en Griekenland bestaan, heeft do
regeering besloten, ovor to gaan tot eon reoke van
militaire maatregelen, die als eon gdeeltelijke mobi
lisatie zouden kunnen gelden.
Griokonland zelf heoft alle beschikbare manschap
pen opgeroepen in verband met do drolgondo hou
ding van Turkije.
Nnar hot schijnt, bestaat or vroes voor verwikke
lingen, dio zich over den geheelen Balkan zouden
kunnen uitbreiden en wellicht zolfs oen nog groote
ren omvang zouden kunnen aannemen. Msb.
