ROMMELKRUnf DE JONGENS VAN DEN MOLEN DAMRUBRIEK. 9 in 9 iS EVen laehen. m **- m '/MU m. 1402. Den Dato, zjm die van Schagen van Willem van Beyëren, Grave van Holland, Zee' land, ende 11eere van Vriesland, geprevile' gieert met een vrye Week- en Jaar-markt. 1415. Zyn die van Sc hagen geprevilizeert van Graaf Willem van Henegouwen, met Stads Regten *n Yryhoden te gebruiken. 1476. Den 14 Maart, zyn die van Behagen door de Vrouwe Maria, Gravinne van Hoiland &c. vergunt in haare Koopmanschappen, Neeringe en cude Ccnst urnen, Vryheden en Handteerm- ge van dien, die zy tot zoo lange gehad hebben, te houden, te gtyven en te sterken tegens eenen iogelyken die hem daar inne eenig kin Ier, be" let, veraninderinge of ongebruik zoude willen aandoen; en waar *t zake dat hen lieden daar inne van eenige Landen of Luiden, wie die zyn of weezee mogen, namaals eenig belet, vermin- dertheid ofte ongebruik geschiede en aange daan worden, dai te wederstaan, en hen lieden af te deen, naar onze magt en mogent heden. Item: indien eenig van rff-.n voorschreven Ar- ticuien of Poinoten in eenige Steeden der voor- schrove Landen ingebroken worden, dat dias niet tegenstaande die zelvige Previlegie in alle zyne Arliculen en Pcincten in alle de andere Steeden en Dorpen der voorschreve Landen overgebroken zal werden, gegeven voor haar ende haar.-*, nakomelii gen aan den den Landen van llollai d, Zeeland cn Vriesland en de onder zaten der zei ver, ende haare nakomelingen, ellr van haar bezonder tot ten eeuwigen dage goed en vast, en bestendig te houden, zonder ver* breeken, en zonder daar tegen3 te konnen doeu, of ook te laten geschien in eeniger manieren: gegeven in de Stad Gendt; datum als boven. Item: de vryheid van wind en grint, (dat is) het malen met Wind en Rosmolens. 1427. er geconfirmeert by Hurtog Philips van Bourgon" dien eni540. Vergunde Keizer Carel, die van Schagen vrydom van W'ook markten en van Wage. 1576. Den 25 April, is in 't verbond van de Unie binDen Delft, by de Ridderschap ende Edelen van Holland, mitsgaders de Gedepu teerden van de Steeden ende Landen en Graaf schappen van Holland en Zeeland, Dort: Delft. Leiden. Gouda, Rotterdam, Gorcum, Schiedam. Briele, Woerden, Geertnadenberg, Alkmaar. Hoorn, Enkhuizen, Medenbük. Edam. Munnik kendam, Purrcerent: Mitsgaders Middelburg, Zierikzee, VHssingen, en Terveere; Reprezen- teerende de Staaten van den zeiven Landen, hebben gerescl veert en mal kanderen verbon den, dat de Ingezetenen van den voorschreven Landen en Stoeden zullen binnen den zeiven Landen en Steeden vry en onbelet mogen con- versoeren, handelen en verkeeren na ouder ge woonte, koopende en verkoopende, halende en brengende uit en in alderhande waren, zoo wel Victualie en Amonitie van Oorlogen, als ande re specie van Koopmanschappen die alomme binnen den voorschreven Landen en Steeden Hoe mooi is dat groen, Zoo friach en zoo fleurig, De vogels zoo vroolijk, De bloemen zoo geurig! De bloemen, die prijken In allerlei kleur. Maar ze welken zoo gauw En dat stelt me te leur. Ik houd van bloemen en van vogels, En van bijna ieder beest! Maar van het frïsche jonge groen Houd ik het allermeest! (G. H. v. d. Molen). Vervolg. En nu was *t Zaterdag! Do groote dag van den voetbalwedstrijd! Je kon aan alle jongens zien, dat er wat bij zonders aan de hand was. 's Morgens op school was het al begonnen. Op het plein was *t een drukte van belang. Overal stonden groepjes jongens met elkaar te praten en vooral de spe lers hadden veel bekijks En *t was moeilijk, om dien morgen het hoofd bij *t werk te hou den. De sommen wilden maar niet uitkomen, de krullen van de hoofdletters werden leelijk, en Willem en Henk wisten bij *t lezen zoowaar niet eens, waar bet was. „Dat was nu toch wel Respective behoeflyk zullen zijn, en gesleeten zullen werden, zonder eenige restructie ofte be waamissc, gelyk zyne Excellentie ook handhou- den en beschermen, zal alle Regten, Previle- gië, Geregtigheden. Viydommen en loffelyke constumen der Landen, en Steeden van Hoiland en Zeeland, onder zyne gehoorzaamheid zynde, in 't gemeen en elk een byzonder, met voor stand, handiioudinge en protexie. 1582. Den 14 Ji/ny, zyn de Schagers by haar Edel. Mog: Heeren Staaten van Holland en West vriesland geoctroi»: orde als Steeden Reg ten gebruikende, dat aile Brieven van benesi- cien van Inventarissen Cessien, mitsgaders In- iernimenten van Provisie*), van Believen en Tnductien. beroerende de ingezetenen van Scha ftBarsingcrhorn, Haringhuizen en Burg- hert, geaddreaseèrt en ge:ommitteert zullende* worden aan den Geregte van Schagen. Waar op de Verklaring by haar Edel Groot Mog: is verklaart en ge-ordonneert, gelyk zy verklaren en ordonneeren by deezen, dat hoe- danige en welke Executie en Sententien *t zou de mege zyn, zoo wel van de gemeene Lands middelen, ais ven dten Hoogen Raaden en den Hove van Holland goedkeuring, stokveiling en verkoopinge. vallende binnen de Steede van Schagen. Êarsingerhorn, Haringhuizen en Borg horn, van de Ingeretencn .ofte Ihgelanüen al daar op de voorschreven laatste Ordonnantie van Justitie, zoo wel moeten geschieden en ge daan w erden binnen Schagen. als den geordon neerde Tnternimenten en diergelyke, laaiende dienvolgende, en ordonneerende do Deur waarder van den Ilove en gemeene Middelen en alle anderen, zulks rakende ofto aangaan de. hier na te regulooren: eedaan in tien Hage den 18 December Anna 1612. Wordt vervolgd. GEESTFNBFZWETRDEF.S. Wanneer bi) een Uniek*stam op 't '-iland Bornco iemand am een ernstig ziekte gaat lijden, b.v. aan een langdurige koorts of aan loagonts'e'ang, dan schrijven die inlanders dit toe aan een boo'Cn geest, die de ziel van den patiënt rast houdt, omdat de-zieke vroeger den geest be'eedigd heeft. Het komt er dan op aan, om te weten te komen, welke geest de ziel geroofd heeft, waarna met be hulp van een priester, die zich een medium waant, getracht wordt de ziel terug te halen. Daar voor is een heel inywik'-eldc ceremonie noodig, die door de inlanders micinpo genoemd wordt. De priester begint mét in het woonvertrek1 een mat neer te leggen, waarboven een doek ge- een beetje erg," zei meester, en da jongens vonden dat eigenlijk ook. Of ze blij waren, toen 't twaalf uur s'oeg. Allen holden naar huis! Natuurlijk Henk en Willem weer samen. „Denk er jongens, had Henk nog gezegd, „een witte blouse en een zwane of een blauwe broek aantrekken, hoor! En oude schoenen!'* „Ik heb geen zwarte broek**, zei Jan Robbers. „Wel een zwarte met witte strepen?" „Die is natuurlijk ook goed", zei Henk. „Dat is waar ook: hoe is eigenlijk 't costuum van B.M.T.?" „Roode trui en daarop in 't zwart de letters antwoordde Willem, „ik heb *t aan Wim Gerritse gevraagd!" ,Jk kom je halen, om naar de tram te gaan", zei Henk bij *t afscheid nemen, „Wira zal er ook zijn!" „Zouden 't erge heertjes zijn?" vroeg Willem „Dat denk ik niet", antwoordde Henk. „Waar om vraag je dat?" „Och, Wim Gerritse is toch ook zoo*n heer tje!" „Maar toch wel een gezellige jóngen", zei Henk. „Nou ja, hij komt uit de stad, en daar zijn ze nou eenmaal zoo!" „We zullen wel zien," zei Wim. Toen gingen ze eten. Henk, Jan, Willem en Wim stonden om twee uur bij *t kleine tramstation te wachten. *t Duurde niet lang of de zwarte, steunende loco sponnen wordt, zoodat de randen novrhangcti. Aldus ontstaat er boven de mat een afgestoten ruimte, liet dook wordt versierd met kua-itig ineengevlochten bladeren van den kokospalm. Onder het 'doek plaatst de priester een groot bord waarop twee matjes met rijst bedekt. En op uio rijst zet hij een diepen schotel met een weinig gekookte rijst, een ei, een kaars, een sigaret, uitgekauwde betelbladeren, een bcLfcioot, wat bloemen, een spiegeitje en oen feschje met olie. Groote trommels worden er Mast gezet en voor de vele belangstellenden, die de mlem|>o- pleehtigheid zullen bijwonen, is het noodigc eten klaar gezet. Zoodra de duislornis ingevallen is, trekt de priester zijn pricste kl-ed aan. Twee zware ringen bevestigt hij aan beide armen; bij het zwaaiem der armen stooten de ringen tegen elkaar. Een aantal flesebjcs met o ie jJaatst hij b j <le ziene, die natuurlijk ook in de kamer aanwezig is. plechtigheid is nu reeds begonnen en ee ige der gasten s'aan voortdurend op de trommels. I)e priester blaast driemaal op zijn toovrfuil en begint nu te dansen, onderwijl zijn toov r'ormuies opdreunende en steeds zwaaiende met zjn arrpen. Als hij een jioos gedanst heeft, moet een der aanwezigen de k tars in den schot"! aansteken. Dan neemt de jiriest r den schotel op zijn hooid en begint opnieuw te dansen, zich st'-eds meer op windende. Zco nu en dan zet 'hij don schotel neer om den ziókb met olie in te wrijven en te massecren. Zoo gaat het den ginschen nacht door. Eerst tegen den morgen legt de [>riester zich te s'apen. En cok de anderen volgen dit voorbeeld. Hij heeft onuertusschen in het spiegeltje in den scho tel gezien, wekte geest de ziekte heeft veroorzaakt. I>cn volgenden dag wordt uit hout een beeld gesneden, dat de booze geert moet voorsteilen. Bovendien worden nog meer houten beelden ver vaardigd. Tegen den avond begint het trommelen en dansen opnieuw, waut nu moet de pm-ster met de geesten in contact komen. Dit gelukt hem ook, en de geest, die de ziefktc gebracht heeft, is in het houten beeld g" va ren. Met het beeld gaat hij nu naar den zieke toe om een verzoening lot stand te brv.ngeu. Beeld en zieke worden mot dezelfde o ie in«csineerd en den verzoekt hij het beeld, dus den boozen geest, om niet meer vertoornd te wezen en de ziel aan den zieke terug te geven. En de zieke belooft dan plechtig, dat hij den geest nooit meer zal belcodigcn. Nu verandert de priester de and- rc houten beelden in menschen en biedt die don geest aan als plaatsvervangers voor den zieke. N u is er nog een belangrijk werk te doen. De ziel moet teruggehaald worden, want de gees ten geven niet zoo gemakkelijk zieien af. Een klein houten bootje met een brandend kaarsje erin wordt aan <2e deur gehangen. De priester s iugert het boolje zacht heen en weer en dreunt voort durend zijn li>ovcr.'orinules op. Het eerste insect, motief draaide den hoek om, en eventjes later stond de tram stil. Veertien flinke jongens, allemaal zoowat een hoofd grooter dan Willem en Henk, sprongen uit een coupé. Hallo, hallo!" riep Wim, die dadelijk zijn vroegoro makkers herkc"nde, „hallo. André, Alex, hoe gaat het? Ha, daar heb je Breevoort ook en Chris Frey; ha, die Chris! Hoe gaat net met jullie?" De oude vrienden gaven elkaar-de band. Willem, Henk er Jan stonden een beetje achteraf. „Moeten we tegen die jongens spe len? Ze zijn veel grooter dan wij", fluisterde Henk. Maar Willem had geen tijd om wat fa- rug te zeggen, want Wim Gerritse zei: „En dit zijn de bestuursleden van onze club V.W., Henk Nieuwenhuijzen en Willem van Rijn!" „Heel aangenaam kennis ite maken", zei een jongen, die André van der Linden bleek te hee- ten. en die zoowaar een lange broek droeg En toch was hij pas 13 jaar. zooals later bleek. Willem en Henk hadden wel een beetje te gen de kennismaking opgezien, maAr *t viel hun geducht mee. De B.M.T.-spelers waren vroolijke gezellige jongens, volstrekt niet trotsch of blufferig, zooals Henk gevreesd had. Ze waren flink en groot, en *t zon een ha-de dobber wezen, om zelfs maar gelijk tegen ze te spelen, ..Als we maar niet al te erg verliezen." dacht Henk. Wordt vervolgd. düf </p> het kaarsje komt afvliegen, stelt de gezocht o ziel voor. De priester grijpt net beestje en stopt het in een flesenjè met olie. Maar nu is hel meeste werk:dan ook verricht. De olie en liet insect worden op iiet hoofd van den patiënt gesmeerd om zoo de ziel in hot lichaam terug te voeren. I>e priester roert ten sluit»: mét zijn looverfiujl in de olie. Blijft de olie bij het terugtrekken van de fluit eraan han gen, dan zal dc zieke genezen, maar druipt het er af, dan moet hij sterven. is de mjempo-teremonio afgeloopen, dan mag gedurende drie dy^en geen enkele vreemdeling het huis betreden, ten teeken waarvan men |fen bundei njrongbiaderen aan den buitenkant vdn do deur bindt. M. EEN OMWENTELING IN DE SPOORWEG- EXPLOITATIE? Reeds sinds eenigen tijd wordt in Frankrijk met succes een uitvinding toegepast, die het mogelijk maakt om postzakken uit en in een trein te laden, zonder dat deze genoodzaakt is daarvoor te stoppen. Hot spreekt haast van zelf, dat ,wat mogelijk is gebleken, met postzakken den een of ande ren dag zou geprobeerd worden met reizigers. Allqpn het systeem moest herzien worden, daar do vrij ruwe wijze waarop postzakken, behan deld worden, niet toe te passen zcu zijn op het sublielo menschelijke lichaam. Het is thans der. Franschen civiel-ingenieur Pros^or Ilanrez gelukt een constructie te ont werpen, die het mogelijk maakt reizigers „aan te haken" aan een in volle vaart zijnden snel trein, zonder dat ze er veel van nierken. De heer Labroue geeft in ,JLa Science et la Vie", zoo meldt de Tel., een interessante be schrijving van de wijze waarop Hanrez zich de manoeuvre gedacht heeft. Hij begint met er op te wijzen, dat de perso nentreinen, dio aan idere halte moeten stop pen, voor iedereen een gruwel zijn; zoowel vóór de spoorwegmaatschappijen die er een dure exploitatie aan hebben, als voor de reizi gers die genoodzaakt zijn om uren lang te „boemelen" alvorens een klein© plaats te kun nen bereiken. Om nu niet meer aan ieder klein station met gering verkeer behoeven te stoppen en toch reizigers daar te kunnen laten in- en uitstap pen, dacht Hanrez zich het volgende: Een wagon, voorzien van een inrichting om zonder schok to kunnen aanhaken aan een sneltrein, en. waarin de reizigers plaats nemen wordt op een zijspoor naast het spoor waar over de sneltrein komt opgesteld. Dit zij spoor wordt door middel van een wissel in ver-l binding gebracht met het hoofdspoor. Om aanhaking zonder schok te verwezenlij-; - ken, ging Hanrez van het feit uit dat een snel trein met een vaart van 60 K.M. per uur binnen 100 M. tot stilstand kan gebracht worden zon der schok. Omgekeerd kan dus ook een stil staande wagon op een traject van 100 M. een snelheid verkrijger, van 60 K.M. per uur, zon der dat het aanleiding behoeft te geven tot rukken. Een voor de hand liggende oplossing zou zijn om de aanhaakinrichting van een veer te voorzien, die minstens 100 M. kon gerekt worden. Zulk een costructie was technisch niet te verwezenlijken. Hanrez bereikt echter hetzelf- do resultaat met een ander mechanisme: Een trommel is aangebracht onder do „wachtwa gon." Om deze trommel is een kabel gewonden, die aan het einde van een ring voorzien is om te kunnen aanhaken. Wordt de ring gegrepen door een haak, die bevestigd is aan den laat- sten wagon van den voorbijsnellenden trein dan zal de kabel afgerold worden. Hierdoor gaat de trommel draaien en via een zeer groo te overbrer-ging worden dan een stel krachtige veeren langzaam in elkaar gedrukt. De wagon zet zich kalm in beweging, doch de steeds ,oe- nemende spanning der veeren zal de vaart doer. vermeerderen. Zijn de voeren op hun uiterste gespannen, dan heeft de wagon dezelf de snelheid bereikt als de trein; de kabel is nu over 100 M. afgerold en de wagon rijdt dus over dien afstand achter den trein. Een kleine motor en de kracht der gespannen veeren zorgen nu. dat de wagon iets harder gaat rijden dan de trein, met het gevolg dat hij sr.oedig zal aansluiten. De reizers van den wachtwagon kunnen nu plaats nemep in den trein, terwijl de reizigers voor het eerstvol gende station in den wachtwagen overstappen. De geheele aanhaakmanoeuvre verloopt over een afstand van nog geen 100 meter. Het afhaken van den wachtwagen aan het vol gende station levert natuurlijk gen moeilijk heden op; wordt deze aan het begin van het station afgehaakt dan kan aan het einde van het station de volgende wachtwagon warden meegenomen. Men vreesde aanvankelijk, dat daar bij het aanhaken, trein en wagon naast elkaar c.p verschillend spoor staan, de wagon zou kun nen omkantelen door scheef trek ken. Bij proef nemingen is ondertusschen gebleken, dat hier absoluut geen gevaar voor bestaat, wat ook wel te begrijpen is, daar de wagon aanvan kelijk slechts een kleine kracht ondervindt en geringe vaart heeft. Wanneer de trekkracht en do vaart grooter worden is de wagon door den wissel heen reeds recht achter den trein gekomen, waardoor alle gevaar geweken is. In het haast ondenkbare geval, dat het een voudige mechanisme zou weigeren, heeft men voorzien door het aanbrengen van een veilig heidstoestel, dat de verbinding van wagon en trein verbreekt bij een te bruusk aantrekken door den trein. Reeds hebben verschillende Fransche spoor wegmaatschappijen de toepassing der uitvin ding van ingenieur Prosper Hanrez in studie genomen en het is te voorzien, dat het volle dige siagen der proefnemingen een -algeheele revolutie op het gebied der exploitatie vaD spoorwegen zal teweeg, brengen. „Wel wat zou u doen in zulk een geval?" vroeg de professor aan een der studenten. En de student antwoordde: „In zulk geval zóu ik ook hinken, professor". EEN PROFESSOR. Prof. Meijer heeft zijn lijfarts opgezocht, die hem na een grondig onderzoek zegt: „Professor voor alles moet u zonnebaden ne men." „Zonnebaden," vroeg de professor, „warme of koude"? WARE WOORDEN. *t Is vaak een stap „vooruit" als men op iets' terugkomt. Men meent soms dat gezag bestaat in het zoo strak mogelijk houden der teugels; hier door knot men echter de vrije ontwikkeling. Er zijn menschen, die anderen eerst hun slechte, dan^ hun goede daden vergeven. j Het karakter, dat de menschen 'toonen, is 6 dikwijls slechts dat, 't welk zij wenschen te be zitten. 11 Er zijn nooit te veel bloemen in de wereld en 16 geen enkel vriendelijk woord te veel is nog ooit gesprokep. 21 Alles betreffende deze rubriek te zenden aan C. Amels Wz, WInkeL Oplossing PROBLEEM No. 28. Wit: 23—19 29-23 49 46 46 14 35 4, wint Oplossing PROBLEEM No. 27. Wit: 22—17 38—32 21—17 30-24 44 33 31—27 26 10 25 1, wint. PROBLEEM No. 30. Auteur A. RenoolJ, Hoogwoud, ZWART. KLEINE BIJZONDERHEDEN. Te Parijs sterven dagelijks fien h elf menschen aan kanker. Te Londen rassecren op de drukste uren van >n da Nelson-kolom. den dag gemiudeld 640 omnibussen per uur de kofc JEen Amcrikaansche typiste heeft het weten klaar te snelcn in één uur 29.000 letters te tikken of bijna 500 per minuut. In 1922 was te Berlijn het gemiddeld aantal inbraken per dag 150, en in 1900 slechts 2. In de Vereenigde Staten ziin 14 millioen tele foontoestellen in gebruik of 13 per 100 inwoners. In Finland bezitten de vrouwen reeds sedert het jaar 1907 het stemrecht. In den wereldoorlog maakte -men gebruik van zwarte valschermen om in den nacht uit vlieg machines snionnen neer te laten achter de vij andelijke linies. Men gebruikt tegenwoordig murstof-acetylcen- snijbranuers, waarmede men zelfs in diep water irzerconstrueties kan snijden, zonc^r dat het water de vlam kan blusschen. In Duitschland zijn niet minder dan 150.film maatschappijen. De tong van een giraffe heeft een gemiddelde lengte van ongeveer 60 centimeter. M. POLITIEONDERZOEK. Politie-agent: Toen u dien zelfmoordenaar uit hot water hadt gehaald.... wat deed hij toen?" Redder: ,JZoodra ik mij omgedraaid had, hinc hij zich op aan een boom." Politie-agent: „Maar waarom hebt u hem niet losgesneden?" Redder: „Ik dacht dat hij zichzelf te drogen hing." EEN LEEPERD» Een medisch professor gaf college en toonde een patiënt, die hinkte, omdat zijn eene been langer was dan het andere. WIT. Stand Zwart, 9 schijven, op: 5 7 8 3 17 26 25 29 36. Sland Wit: 18 23 32 34 37 38 39 44. Een Hoogstaand probleem met weinig schij. ven en mooie meerslag. PROBLEEM No. 31 Auteur A. O. W. Wijde nes. ZWART. W' np m m A IK fw H m Ut WIT. Stand Zwart, 7 schijven, op: 6 8 9 19 23 24 29 en dam op Stand Wit, 8 schijven, op: 11 16 17 22 27 32 42 45., dam op 31. Goede oplossingen ontvangen van L. Schulte- tomaker, Wognum, J. Sterk, Hoogwoud, P. de Groot, Warmcnhuizen, A. Wit en J. Ham, Lut jewinkel. Wit speelt en winit geldt voor ieder probleem Oplossingen steeds binnen 8 dagen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1923 | | pagina 12