Alitieti Nitiis-
BE LANGE I DE MORAAZ,
Dinsdag 5 Juni 1923.
66ste Jaargang. No. 7240.
Uitgevers N.V, v.b. TKAPMAN Co., Scbagen
Binnenlandsch Nieuws.
Vrouwtje.dit" overhemd ziet er nu eens keurig uitj
Heb je 'n andere vaschvrovw?" ,/Jajongen-da'5 t<2
Zeggen-ik laaf ze tegenwoordig thuis behandelen met
Fabrikanten wan Twink en Vim.
Opent Rekening-Courant.
SCHA
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
•tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
Prijs per 3 maanden f 1.65. Losse nummers 6 cent. AD VERTE N-
TlëN van 1 tot 5 regels fl.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. no. 20 inbegrepen). Qroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
IERBEMESTING OP GRASLAND.
Dat een ierbemesting op grasland een zeer goede
uitwerking kan vertoonen, is tegenwoordig weT voldoende
bekend. Ook is reeds veelvuldig de ervaring opgedaan,
dat een aanvullende superfosfaatbemesting de' ier veel
beter tot rijh recht doet komen, wat zeer goed te
begrijpen is, wanneer men weet dat de in de ier
aanwezige atikstof en kali geen uitwerking ka®, hebben;
als daarnaast geen opneembaar fosforzuur in voldoe®jdé
hoeveelheid in den grond aanwezig is. Om deze. 1de
reden zaï een superfosfaat-bemesting zonder uitwerking
blijven, wanneer er gebrek is aan opneembare stikstof-
en kaliverbindingen.
Dit laatste nu wordt op' overtuigende wijze aangetoond
op een door ons bij den heer G. van der Sluijs te St.
Maartensbrug (Ruigeweg) aangelegd ierproefveld, dat met
medewerking van de Oud-leer.ingen va® den landbouw-
wintereursus te St. Maartensbrug wordt beheerd door
den heer A. Olie, H. d. S. en landbouwonderwijtzfer
aldaar.
Wi| hebben gemeend de aandacht van belangstellenden
op dit proefveld te moeten vestigen, omdat hier zoo
duidelijk wordt gedemonstreerd hoe men Zijn land
kan bemesten zonder er ook maar eenige uitwerking
van te zien, èn hoe te moeten handelen voor het 'verkrij
gen van een zoo groot mogelijk nuttig 'effect.
Degenen, die zien de moeite van een bezoek getrooste}®,
kunnen zich meteen overtuigen van de uitwerking der
op verschillende tijdstippen (December, Febrruari, Maart
en -April1 j.1.) toegepaste ierbemesting. De bordjes geven
voor de verschillende perceelen aan, wanneer de ier
bemesting heeft plaats gehad.
Schagen» 4 Juni 1923.
De RijkisliandbouwconsuIen(t,
S. SMEDING.
AUTO-ONGELUK.
Zaterdagnacht is een auto, rijdende van Arnhem
in de richting Apeldoorn bij de noodbrug. Een der
Apeldoornschen weg in het ravijn gereden.. Een der
inzittenden, een officier uit Velp, was terstond dood.
Jonkheer Boreel woonde dien avond een feeste
lijke bijeenkomst bij in Hotel De Zon te Arnhem
ter gelegenheid van de benoeming van majoor Ram-
bonnet tot commandant van de rijdende artillerie.
Omstreeks half twee in den nacht vertrok hij met
baron Van Pallandt, den jongsten zoon van mevrouw
Van Palland, wonende aan den Velperweg te Arn
hem, per auto naar Deventer. Bij de houten nood
brug op den> Apeldoornschen weg reed de auto
klaarblijkelijk in snelle vaart, tegen de leuning op,
die over 'n lengte van negen meter afbrk. De auto
viel een gedeelte van de helling af en kantelde om.
Jhr. Bc reel geraakte tusschen de stuurstang bekneld
en was, vermoedelijk niet direct, dood.
Baron van Pallandt lag, toen men hem Zondag
morgen vond, plat op de buik met de auto op zich.
Hij heeft, ernstige inwendige kneuzingen gekregen.
In de buurt waar het ongeluk plaats vond, heeft
men des nachts wel is waar een slag gehoord, doch
men had daar geen aandacht aan geschonken.. Om
vijf uur in deri vroegen morgen eerst werd het onge
luk bemerkt. Toen bleek jhr. Boreel reeds te zijn
overleden.
i
Nader meldt men:
De heeren K. baron van Pallandt van Rennenk en
jhr. W. C. Boreel, le luitenant der huzaren te De
venter, reden omstreeks drie uur in den nacht de
brug op in de richting van Apeldoron.
De heer Van Pallandt chauffeurde. Door een nog
/iet opgehelderde oorzaak is de auto, die aanvanke-
ijk aan de rechterzijde van den weg reed, ongeveer
2 meter op de brug, naar links uitgeschoten. De auto
reed het verhoogde voetpad op, verbrijzelde de
brugleuning over een breedte van 9 meter en sloeg
toen over den kop in het ravijn. Jhr. Boreel was
terstond dood. Baron Van Pallandt werd ernstig
gewond gevonden.
l De zoon van den landbouwer Weyers, die op „Ruim
zicht" woont, hoorde in den nacht een hevigen slag.
keek uit het raam, doch zag niets bijzonders. Hij
dacht, dat er iets gebeurd was met de zandtreinen
op het terrein van het bouwbureau in de onmiddeb
lijke nabijheid. Toen Gerrit Weyers om half vijf op
stond om de koeien te melken, hoorde hij kreunen.
Hij ging erop af en vond de omgeslagen auto. Met
een dommekracht heeft hij de auto opgevijzeld en
baron Van Pallandt bevrijd.
Deze was geheel bij kennis. Vermoedelijk is hij
tijdens den val onder den zijkant van de auto ge
raakt, welke hem op het hoofd trof. Baron van Pal
landt slaakte tijdens het opvijzelen een zucht van
verlichting. Hij lag onder het door den val geheel
krom gebogen stuurrad, een omstandigheid, waar
aan hij het behoud van zijn leven te danken heeft.
Hij werd per ziekenauto naar het Diaconessenhuis
vervoerd. Hij klaagde over hevige pijn in de lies
streek en heeft vermoedelijk ernstige inwendige
kneuzingen bekomen. Hij kan volstrekt' geen ver
klaring geven van het ongeluk. Die oorzaak is ook
thans nog niet vastgesteld.
Uit de wielsporen blijkt, dat de wagen aan de
rechterzijde de brug opreed en 24 Meter op de brug
naar links is gezwenkt. Op het verhoogde voetpad is
met kracht geremd, hetgeen te zien was uit de wiel
sporen op die plaats, welke verbreede afdrukken
van de wielbanden vertoonen. Mogelijk is, dat de
stuurinrichting plotseling in het ongèreede is go-
raakt. Een der achterbanden van de auto is gespron
gen. Of dit gebeurd is vóór of na den val, kan niet
worden vastgesteld.
De toestand v4n baron Van Pallndt is zeer gun
stig.
CONFLICT TUSSCHEN ALKMAAR EN DE
BUITENGEMEENTEN IN ZAKE TOELATING VAN
£STSH£LGrN TOT DB ALKMAARSCHE HAN
DELSSCHOLEN.
Men schrijft ons uit Langendijk:
'Dit conflict, dat reeds maanden en maanden han
gende is, is plotseling in een acuut stadium geko
men, doordien- 3 leerlingen uit de gemeente Zuid-
scharwoude a bout portant den toegang tot d'e Han
delsscholen in Alkmaar is ontzegd, op grond van *t
feit, dat de kosten van onderwijs, omgeslagen voor
deze dne leerlingen, niet in haar geheel werden vol
daan. Met een enkel woord deelden we reeds mee,
wat de quaestie was: de ouders van 2 der leerlingen
betaalden den omslag in de kosten, de derde weiger
de te betalen (euphemistisch uitgedrukt door „het
kwam hem niet gelegen".) doch daar de gemeente
Alkmaar iedere buitengemeente, uit welke leerlingen
1 op de Alkmaarsche Handelsscholen gaan, als ge
heel beschouwt in de garantie voor de richtige be
taling der omgeslagen kosten voor dó uit die ge
meente schoolgaande kinderen, moet dus nu „de
goede t met den kwade hekoopen" en wordt allen
leerlingen den toegang tot dé school ontzegd.
Over een dergelijk onderwerp wordt in deze dagen
neg al eens een boom opgezet. De vader van den
leerling, voor wien niet betaald wordt, tracht in een
ingezonden stuk zijn houding te rechtvaardigen1 en
meent, in zijn recht te staan, wanneer hij niet be
taalt. Zelfs heeft de Alkmaarsche Courant een hoofd
artikel aan het geval gewijd, waarin zij o.i. veel te
veel eer bewijst aan de verdedigde houding van den
vader, die niet betalen moet, zooals hij betoogt, en
die niet betalen kan, zooals hij zegt. Het geval
wordt naar onze meening opgeblazen tot een ge
beurtenis van gewicht, terwijl het toch zoo eenvou
dig mogelijk is, voor wie de realiteit ziet en zich
niet vermeit in bespiegelingen, „zooals het zou moe-
ten zijn.'
I Alkmaar eischt van de buitengemeenten, dat zij1
zich gérant stellen voor de betaling der kosten van
het aan die leerlingen gegeven ondrwijs. Dat is een!
billijke eisch, en wij vermoeden, dat de buitenge-1
meenten, die thans zoo opponeeren tegen Alkmaars
houding, in dergelijke gevallen precies eender zou
den handelen. De Alkmaarsche ingezetenen moeten
toch geen belasting betalen voor de onderwijskos
ten van leerlingen uit andere gemeenten! Nu is in
de wet op het- Nijverheidsonderwijs, het Middelbaar
en Hooger Onderwijs in dezen voorzien, doordien de
gemeenten voor een bepaald percentage moéten bij-1
dragen in de kosten van bedoeld onderwijs aan leer-1
lingen uit andere gemeenten. Voor het Handelson
derwijs is dit nog niet het geval, en hoe billijk men
die voorzieningen nu ook vindt, feit blijft het, dat zij
voor het Handelsonderwijs nog niet .zijn getroffen.
Nu mag het waar wezen, dat de gemeenten niet het
recht hebben de gelden op de ouders der leerlingen
te verhalen, even waar zal het wel zijn, dat onder d'e
huidige wetgeving geen enkele gemeente kan wor
den verplicht tot betaling van de gevorderde som
als omslag in de kosten van het onderwijs. Zoodat
de quaestie tot deze wordt terug gebracht: Moeten
de ouders van de (niet meer toegelaten) leerlingen be
talen, of is daartoe de gemeente verplicht? Wij mee-
nen, dat de gemeente dit niet is èn uit 'n wetteliik,
èn uit 'n zedelijk, èn uit een, laa tik noemen, sociaal
oogpunt. Dat zij dit niet is uit sociaal, of anders ge
zegd uit het oogpunt van het dienen van het alge
meen belang, willen we nader verduidelijken. We
leven op 't oogenblik nog onder wetten en verorde
ningen op het onderwijs, waarbij nóch dit onderwijs,
in zijn geheel rijkszaak is, noch kosteloos, een toe
stand, waarnaar door velen reeds jaren wordt ge
streefd. Hoe wij dus ook zouden kunnen wenschen.
dat alle onderwijs kosteloos was, het is het nog
n i e t. Men mag daarom van geen enkele gemeente
uit sociaal oogpunt eischen, en vooral niet van een
kleine gemeente als Zuidscharwoude, die slechts een
klein deeltje is van die groote gemeenschap, dat zij
de kosten voor het door enkele ingezetenen genoten
onderwijs betaalt. Te minder kan dit gevergd wor
den van een gemeente*in een streek, waar nog steeds
van een noodtoestand wordt gesproken.
Een dergelijke maatregel zou bovendien onbillijk
zijn tegenover de minst gegoede klasse. Immers,
ender hen, die hun kinderen laten wtudeeren, behoo-
ren vooral ook die ouders die een zoodanig inko
men hebben, dat zij, al zal het sommigen vaak ook
moeilijk vallen, de bijzondere kosten daarvoor kun
nen dragen. Wie minder dan dit limiet-inkomen
heeft, laat zijn kin.cj.eren niet „leeren". Nam nu de
gemeente de kosten voor bedoelde ouders over, dan
zouden de minstgegoede ingezetenen in de belasting
moeten bijdragen voor het onderwijs der kinderen
van hun heter gesitueerde medeburgers.
De kern van de quaestie lijkt ons hier te liggen:
de vader van een der leerlingen wil behandeld wor
den naar een wettelijke regeling, die er nog niet is,
en wil daarmee aan dJe gemeente een eisch stellen,
die zij niet kan en mag inwilligen. Ia zoo iemand
het „ijzer met handen willen breken" meer waard
dan het belang van zijn kind, dan heeft hij daarvan
zelf de verantwoordelijkheid te dragen. Alleen is
het ten zeerste te betreuren, dat er geen regeling
kan worden gemaakt, waarbij het onmogelijk is, dat
ook anderen het slachtoffer worden van deze hou
ding. Zoo worden in deze zaak ouders en leerlingen-
gedupeerd, die den practischen kant van de zaak
bekijken en hun bijdrage reeds hebben gestort. Tocb
worden de kinderen van deze ouders mede van de
onderwijsinrichting verwijderd. Met wat goeden wil
van de zijde van Alkmaar was in dit onrecht wel te
voorzien.
In verband met het geringe aantal lerlingen der
Alkmaarsche Handelsschool is aan eenige leer
krachten dier instelling medegedeeld, dat zij in na
bije toekomst met ontslag rekening moeten houden
tenzij het aantal leerlingen toeneemt.
REGELINGSCOMMISSIE T. Z. K. VAN DEN NOOR
DERMARK TBOND.
Genoemde commissie vergaderde Zaterdagmiddag
in het lokaal Vis te Oudkarspel.
De oppervlakte van de te keuren aardappelen be
draagt ongeveer 30 H.A., waarvan: 24.82 H.A. Schot-
sche muizen (Eerstelingen), 0.89 H.A. schoolmeesters,
2.93 H.A. eigenheimers, 0.46 HA. ideaal, 0.27 H.A.
blauwe, 0.14 H.A. diverse soorten. Werd besloten om
Donderdag 7 Juni een begin te maken met de eerste
keuring.
De heer Band bracht verslag uit van een te Alk
maar gehouden vrgadering, waar afgevaardigden
van verschillende keuringsdiensten bijeen waren,
teneinde te pogen zoo veel mogelijk unifom te wer
ken. Ook werd daar nog besproken dat handelaar
en lid der Regelingscommissie niet kan samengaan.
Bespreking verkoop aardappelen. De secretaris
bad door tusschenkomst van de Directie v^n Land
bouw verschillende adressen ontvangen uit Italië.
Hier zal verder mee gecorrespondeerd worden. Te
vens zal gecorrespondeerd worden met den Rijks-
tuinbouwconsulent uit België, hoe of de stand is
van de poefvelden, waarop onze poters zijn uitge-
plant.
Kortom, de commissie probeert alle middelen om
afzetgebied voor pootaardappelen te verkrijgen. De
verkoop geschiedt zooveel mogelijk via betaalkan-
toor Noorder Marktbond,
Daar onze commissie nu een1 afdeeling vormt
van de Ned. Maatschappij van Tuinbouw en Plant
kunde, werd tot lid der Regelingscominissie benoemd
de heer P. Band en plaatsvervanger de heer P. d,
Jong.
Door elke aangesloten tuinbouwvereeniging zullen
nog drie personen worden benoemd, welke controle
zullen houden op de eventueel goedgekeurde per
ceelen.
WAARLAND.
De .oude tijd wordt hier door allen zonder uitzon
dering gehandhaafd. School en kerk zijn zoo gere-!
geld, dat het geen moeilijkheden oplevert.
ALKMAAR. - Ao. 1804.
DONDERDAOS te SCHAGEN HOtel „Vredelmt".
Zeer voordeelige condities.
BROEK OP LANGENDIJK.
Zaterdagmorgen geraakte bij Muldersibrug de auto
van den heer P. Verburg uit Noordscharwoude te
water. De chauffeur sprong er tijdig af. Geen ver
dere persoonlijke ongelukken,
BROEK OP LANGENDIJK.
Gedurende de maand.Mei werd op 23 dagen regen
in den meter gevonden, tot een gezamenlijk bedrag
van 101.3 m.M„ terwijl de gemiddelde regenval dier
maand 48 m.M. bedraagt, zoodat deze meer dan 2
maal overtroffen werd. In 't geheel is nu dit jaar al
253.5 m.M. regen gevallen, wat slechts 221 mM. be
hoorde te zijn. De gemiddelde regenval van een jaar
is ongeveer een oude el, of 690 m.M.
OUDKARSPEL.
Den 30 Mei 1923 vergaderde het Onderling Vee
fonds te Oudkarspel en Noordscharwoude, ten huize
van den heer C. Vis aldaar, onder voorzitterschap
van den heer J. C. Swager, die de vergadering open
de met een welkom aan de tegenwoordig zijnde le
den en verzocht1 den secretaris J. Mosk de notulen
voor te lezen, die daarna werden goedgekeurd! en
geteefcend.
Aan de orde wordt gesteld de rekening en blijkt,
dat de ontvangst bedroeg f 2983.76/*, de uitgaaf
daarentegen f 3021.45, nadeelig saldo f 37.68J*. Uitge
zet bij de boerenleenbank f932.39.
Het aantal gestorven vee bedroeg 13 stuks, waar
van 5 geheel werden afgekeurd en van 2 de helft
Aan den veeverloskundige, den heer M. Pronk,
werd uitbetaald f96. Aan premie brandverzekering
werd betaald' f96.10.
Vervolgens moet de voorzitter, de heer C. Swager
aftreden, die met algemeene stommen op een na
wordt herkozen en zijne benoeming weder aan
vaardt
Voor taxateur moest aftreden de heer P. Kostelijk,
die mede wordt herbenoemd en zijne betrekking
aannam, Eenige huishoudelijke zaken werden hier
na afgedaan, waarna sluiting volgde.
DIRKSHORN.
Niettegenstaande het ongunstige herfst-, pardon zo
merweder, heeft de muziekvereeniging „Ónder Ons"
alhier, Zondagavond getracht een buiten-concert te
geven. Doch reeds tijdens het tweede nummer van
het veelbelovende programma viel er zoo n malsche
regen neder, dat de muzikanten zich wel moesten
bergen.
Gev» Igd door het talrijk opgekomen publiek ging
het nu naar de kolfbaan van den heer Bruin, welke
al spoedig, evenals de gelagkamer, meer dan vol
liep. Daar werden toen de overige nummers ge
speeld. En al mocht de verandoring van plaats geen
schade berokkenen aan de accuraatheid van Je uit
voering het effect werd er stellig niet door ver
hoogd.
Hopen we een volgend maal op beter weer.
0,TDESLUIS.
Naar wij vernemen zal het Harmoniegezelschap al
hier ons a.s. Zondagavond vergasten op een open
luchtconcert. Ook zullen zij dan het concertnummer
waarmede zij den tweeden prijs hebben gewonnen te
Twisk, ten gehoore geven. Als het nu maar mooi
weer is.
OUDE SLUIS.
Onze plaatsgenoot, de heer KI. Stins, die door de
ligging zijner woning vaak ooggetuige was, dat
vreemdelingen per fiets, motor of auto, welke naar
Anna Paulowna moesten, den verkeerden weg in
sloegen, heeft zich schriftelijk gewend tot den A. N.
W. B., waarin hij de noodzakelijkheid aantoonde
van de plaatsing van een wegwijzer. Heden kreeg
hij bericht dat genoemde Bond ten volle zijn mee
ning deelde en dat er een wesrwijzer zal worden ge
plaatst ten noorden van Oudesluis, hoek Zijperdijk
en den weg naar de Van Ewijcksluis langs het
Oude Veer.
Voor zoover een groote verbetering voor toeristen,
die in deze omgeving niet bekend zijn.
GRONINGSCHE PAARDEN NAAR LETLAND.
Werden de laatste weken uit de provincie Gronin
gen verschillende zendingen paarden op voordeelige
condities naar Italië geëxporteerd, thans heeft, naar
het Groninger Landbouwblad" meldt, een commissje
uit Letland ,door tusschenkomst van den bekenden
commissionair Ju'tting, een groot aantal warmbloed-
dieren aangekocht, waaronder 26 hengsten en 3
merries, alle afstammende van stamboekhouders en
voorts nog een 70-1 al andere paarden. Voor de heng
sten werd tot f 1000 per stuk besteed, voor^ jonge
paarden tot f250 en voor volwassene tot f500.
Langzamerhand is nu een belangrijk deel van den
overtollige® voorraad gespuid en nu weer zulke goe
de prijzen te bedingen zijn, beginnen de fokkers,
die de laatste drie jaren de toekomst zeer denker in
zagen, weer moed te krijgen. Werd er sinds 1920 veel
minder gefokt dan in de voorafgegane jaren, nu dé
omstandigheden zooveel gunstiger geworden zijn. zal
er in 't voorjaar van 1924 zonder twijfel weer een
groot aantal veulens worden geboren., zoowel bij de
koudbloed- als bij de warmbloed fok kers.
GEEN BELASTINGVERLAGING.
De commissie voor de financiën der gemeente
Alkmaar stelt voor het vermenigvuldigingscijfer
voor den hoofdelijken omslag 'te handhaven op 0.8.
MET DE NOORDERZON VERTROKKEN.
Uit Hillegersberg is verdwenen de kassier van de
Centrale Boerenleenbank, J. L. Huyzer, het hoofd
van de school uit het onder die gemeente ressortee-
rende gehucht Terhregge. De politie heeft de zaak
in onderzoek, welk bedrag uit de kas van de bank
zoek is, is nog niet uitgemaakt. De Rotterdamsche
Rechtbank spra.k Vrijdag zijn faillissement uit.
DE REGEN EN MEL
Vanwege de Filiaal-Inrichting van het Kon. Ned.
Instituut wordt geschreven over den neerslag te Am
sterdam
1 Kenmerkten de eerste vier maanden van dit jaar zich
als droge maanden (behalve Februari, dat vrijwel a.'s
