HONIG'S
MAIZENA-PÜDDINGEN
wm
TWEEDE BLAD.
Donkere Wolken in hel
Verre Ooslen.
Algemeen bekende kuiali-
teitsartikelen voor
huishouding,
feuilleton.
Een Levensweg
hun macht wisten te doen gelden, waren ei' nog
onmetelijke streken, waar het vo.siagen anarchie heersch
te of het gezag van Peking, dus aer Republikeinscher
regeering eenigszins erke&a werd, Voortdurende strijd,
Zaterdag 23 Juni 1923.
66ste Jaargang. No. 7251.
Toen ik gisteren les dat de President der Chineesche
Republiek, de heer Li Yuang Hung, "per extra-trein
naar Tientsin gevlucht was etn na een voorloopige ar
restatie. naar zijn woning in de Vreemdelingen Con
cessie de wijk had genomen, dacht ik onwil' ekeurig ot
er zien wel veel Nederlanders rekenschap zouden g-vem
van de beteekenis van dit bericht.
Het is allemaal 20~> ver en zoo vreemd.
Wat is die vreemde'ingén concessie eigenlijk?
Reeds jaren gaeden is China door de g oote mogend
heden gedworg n om aan. die mogendheden handels-
oordee.cn en een handelsgebied in verschillende havens
af te staan.
Die havens noemt men verdragshavetns. Hankow, dat
ik in mijn vorig artikel! noemde, is zoon verdr .gshaven.
zoodat alle groote mogendheden indertijd, keurig naast
elkaar, langs de Yang Tse rivier de m'ooiste en kost
baarste terreinen bezaten.
Zoo gaat het met Shanghai aan de Wihangpor-rivier
en met Tientsin aan do rivier Pei Ho, enz.
Binnen het terrein, dat "aan een vreemde mogendheid
is afgestaan geldt alleen de rechtspraak van die betrek
kelijke mogendheid.
In sommige plaatsen heeft men de concessies tot één
geheel! vereenigd, zoo heeft Tientsin een bepaald gé-
bied, waar de Vreemde Concessies vereenigd zijn, ge
zamenlijk beheerd worden, doch waar ieder Europeaan
door zijn eigen consul recht gedaan en berecht wordt
en binnen welk gebied het Chineesche gouvernement
geen recht heeft zich van den persoon of het eigendom
van zijne onderdanen meester te maken.
De Chinees, die wat te verliezen heeft, belegt zijn geld
bij voorkeur fti de Vreemde Concessies en bouwt of
koopt een woning, waarin hij veilig is, indien zijpe
Regeering of zijne rasgenooten het hem lastig willen
maken.
Ex-President Li Yuang Hu werd eerst door den Chi-
neeschen bevelhebber van Tientsin gevangen genomen2
omdat hij' de Rijkszegels moestafgaven, maar toen hij
daarover uitsluitsel kon geven, werd hij' losgelaten etn
nu zit hij1 veilig in het gebied der Vreemdellngetn.
Wie doet me wat.
.Wanneer de goede man leest hoe het den Bu'gaar-
schen Minister-President Stambou'inski vergaan is, dan
zal hij' toch wel blij zijn, dat hij rustig temidden tier
Vreemde Duivels zit.
Door het vertrek van den President wordt nu één feit
scherp geaccentueerd, namelijk de volmaakte anarchie,
die 'er in China heers cht.
De regeeringszegels vertegenwoordigen de uitvoe
rende macht, zootóng er een President was, die deze
zegels hanteerde, kon men n°fl van eene officieels
receering te Peking spreken.
Het schijpt dat deze zegei's thans gehanteerd worden
door eenige ex-Ministers, die dus weer eene zoogenaamtiê
officieele Regeering van China te Peking vormen.
Maar van een werkelijke regeering is geen sprake. De
Keizerlijk Chineesche Regeering heeft indertijd steéds
kans gezien het geheele Rijk bij elkaar te houden, het
gezag van Peking werd zoo goed en zoo kwaad als het
girp doorgezet en ten slotte gehoorzaamd.
De Republikeinsche regeering werd alleen dan gehoo£-
zaamd, wan.neer het de drie verschillende dictators, die
elk hun kamp en hun aanhang hebben, paste. Verder
trad de officieele regeering op in alles waar China
tegenover het buitenland verplichtingen na te komen
had. Dat die verplichtingen ten gevolge der
anarchie niet altijd na te komen waren, is een bekende
zaak. Dat er nog van een en ander iets terecht kwam,
is vooral te danken aan de Europeesche adviseurs etn
aan de Chineesche Douane, dit door wijllein Sir Robert
Hart op meesterlijke Wijze georganiseerde ambtenaren
corps, hoofdzakelijk bestaande uit vreemdelingen, een
corps, dat 'zorgde voor het geheele belastingwezen en
toezag, dat de gelden gereserveerd werden voor de
buitentóndsche leeningen en verplichtingen.
In de laaste jaren was China feitelijk verdeeld fin drie
stukken, elk stuk beheerscht door een militairen dic
tator.
Chang Tso Lin was dictator van het Noordelijke brok,
Noord-Chihli en Mandchurije; Wu Pei Fu, van bet
middenbrok, Chihli en de Yang Tse-vallei; Dr. Sun
Yat Sen, van het zuidelijk stuk, Zuid-China met als
hoofdplaats Canton.
Behalve de gedeelten, waar deze dictators werkelijk
voortdurend rooven, branden en moorden heeft een
toestand geschapen, die niet te beschrijven is.
Toch néémt de handel in de verdragshavens "steeds
toe. juist tengevolge van die anarchie. Alle lieden, die
kan slechts
Japansche emi-
iets te verliezien nebben of werken willen, verhuizen
naar die havens, zoodat zich daar geld en handel con
centreert.
Overigens is als eene merkwaardigheid te constateerem,
dat géén der dictators aan de Douane, dat neutraal©
lichaam, iets in den weg leggen.
De Chineezen blijven iin dat opzicht practisch ondanks
al hun Onpractisch gekibbel. 1
Wat onpractisch is dat gekibbel!. Waar moet dat heen 1
Wanneer er geen spoedige beslissing valt, komt de
wereld daar voor ernstige gebeurtenissen te staan.
Niet door de Chineezen, maar door de Japanners.
De Japanners hebben noch in Formosa, noch in
Korea, noch op de eilanden in den Stillen Oceaan vol
doende expansie voor hun ontzettend contingent over
bevolking.
De Japanner weet dit reeds jaren, heeft tevergeéfs
getracht in Canada, in Califorjiië en Australië groote
emigratieterremen te verkrijgen.
Die landen willen „wit blijVqn. Het is wel hard
voor den Japanner, steeds te vernemen hoe Australië om
arbeidskrachten verlegen is, doch tevens dat er geen
toegang voor het gele ras is.
Nergens zijn zij welkom.
Onze Nederlanasch Indische Regeeri-nfl
met vrees voor de toekomst het aantaïf Ja
granten zien toenemen.
De Amerikaansche Regeering moeit op de Philippijnen
niets van hen hebben, de Philipjpino's de over het
algemeen sterk met Spaansch bloed vermengde inboor
lingen haatten de Japanners, die veel ijveriger dan
zij!, dus een kwade concurrent Zijln.
De Amerikanen hebben op de Sandwich-eilandeto.,
midden in den Stilleg Oceaan, vooral' te "Honululu op
Hawaia, zooveel Japanners, dat zij er 60 pet. van de
bewolking vormen, een bedenkelijk aantal voor een
zwaar versterkt en bewapend, doch ver van het Moeder
land verwijderd, steunpunt van de Amerikaansche macht.
Wanneer er oorlog tusschen Japan en Amerika mocht
uitbreken, dan vormen die 60 pet. Japanners een zeer
gevaarlijke factor en Zijn als het ware eem'Voortdurende
bedreiging voor Amerika.
De Japanner voelt zich ten opzichte van de Ameri
kaansche Philippijnen, ^an Fransch Cochin China, van
het Britsche Maleische schiereiland, van Nederlandsch
Oost-Indië köinder door een voorliefde van emigratie
dan door een voorliefde voor macht aangetrokken.
Na het uitbreken van den wereldoorlog heeft Japan
de meesten der Duitsche eilanden in den Stillen Oceaan,
de Carolinen en de Maarschalkeilanden, buit gemaakt
en wie nu een blik op de kaart slaat, zal zien, hoe
Japan met die eilanden, met Formosa en Korea een
soort gordel om die Wereldzee bezet houdt, zoodat een
dapper, sterk Volk dat behoefte aan expansie heeft,
bijna onwillekeurig op het denkbeeld moet komen, dat
pet zich langzamerhand al' datgene moet toeëigenen, dat
net noodig neeft om het geheele Oosten te beneérschém.
Vul die gordel aan met de Philippijnen, den 'Neder
landsch Indischen Archipel, met Mafakka, met Siam,
Cochin-China, Anmam, China en Mandchurije en ge
hebt het Japansche Rijk, zooals de Japanners zich
dat droomen
Wat klimaat betreft, voelen Zij" zich dan het meest
aangetrokken tot China en Mandchurije^ 'daar zulten bij
voorkeur de Japanners zich willen vestigen, die in hun
land overcompleet zijn, maar het andere deel zullen zij
beheerschen en «xploiteeren met el hun ijver en
bekwaamheid.
Terwijl in Japan slechts 16 pet. van het land bewoon
baar is en vruchtbaar is, is de bevolking zoo groot,
neemt het aantal in zulke onheilspellende proporties toe,
dat er 360 bewoners op den vierkanten mijl wonen.
Bestudeerende de problemen van overbevolking, Zien
Zij onwillekeurig naar Duitschland en Engeland en
komen dan van zetf op het geneesmiddelgebiedsuit
breiding.
Gebiedsuitbreiding voor de Japanners, de Pruisen
van het Verre Oosten, beteekent voor het vervolg niet
meer het tevreden zijn met Korea, of met Port Artnur
en Sachalien, neen de tijd is voorbij, dat Japan zich
door de Britsche politici laat ontnemen, hetgeen zij
door macht van wapenen verkregen hadden.
Japan, nu op gebiedsuitbreiding uitgaande, zal eerst
«itscneiaen, zoodra Japan zelf bevredigd is.
Japan weet, dat dit bloed zal kosten, doch de Japan
sche Regeering zal niet terugschrikken voor het ris-
keeren van Japansch bloed aft den Japanner zal met
trotsch gebaar zijn bloed offeren op het altaar van zijn
vaderlandsliefde.
Die zucht tot gebieds- en machtsuitbreiding is onwille
keurig door de omstandigheden in de hand gewerkt.
Door het eindigen van het Britsch-Japamsche verdrag
neeft Japan feitelijk de handen veel meer vrij*' gekregen,.
Japan beantwoordt dan ook het sluiten van Amerika
tegen Japansche emigratie met het tot het uiterse con-
curreeren tegen den Amerikaamschen handel in het
Verre Oosten.
Het is voor de Amerikanen, die juist door het Panama-
kanaal ook een handelskans voor het Oostelijk Amerika
geopend hadden, een hard gelag om te zien hoe hun
handel' op het Verre Oosten gefnuikt wordt door den
Japanner, die buitendien nog het voordeel heeft, dichter
bij Philippijnen en 'Sandwich-eilanden te zijn dan de
eigenares Amerika en daardoor zoowel óp handels- als
politiek gebied een eeuwigdurend gevaar oplevert.
Een ander land, dat de concurrentie van Japan
in het Verre Oosten voeTt, is de gewezen boudgonoot
Groot-Britannië. Er is een tijd geweest, dat de Ebgel-
sche handel in China oppermachtig was.
Ik heb dat al niet meer meegemaakt, maar wei heb ik
op mijn© reizen door China steeds weer de bewijzen
aangetroffen dat het zoo was.
Zoowel! in de zeehavens als in de rivierhavens hadden
de Engelschen de mooiste concessies, de meest gunstig
gelegen aanlegsteigers.
De Britsche Consulaten, de Britsche Hongs (factorijen
der Britsche handelshuizen) waren kleine paleizen.
passen er wel voor op, om deze Japansche onderdanen
een haar te krenken, want zij begrijpen heel goed, dat
de Duitschers van het Oosten, dadelijk een heei leger
zouden sturen om één Japanner te wreken en dat één
doode Japanner aan China een geheele provincie zou
kosten, zooals indertijd twee vermoorde Duitsche mij-
sionanssen aan China Shaotung kostte.
Zooals gezegd, Shantung was na 1914
ische handen overg<
l'n Nan-
In die Hongs getuigde meubelen, tafelzilver en. damast
an de luxieuse inrichting van een halve eeuw geleden.
Een recommandatie van de groote 'Britsche Kotog-si's
(handelshuizen) had in het binnenland van China meer
macht van introductie en goede behandeling door auto
riteiten, dan recommandaties van de gezanten.
E-wo was de Chineesche naam voor de Schotsche
firma Jardine, Matheson en Co., E-wo Kong-si was
een macht in den Staat.
Maar de Duitschers, Amerikanen en Japanners kwa
men later en deden concurrentie aan, wel was E-wo
nog nummer één, toen ik in China was, doch er waren
men naast haar gekomen.
handelsbetrekkingen zijn gedurende den
■ÉMfiÜÜHHi heb'
De
oorlog verdwenen. De Japanners hebben gebruik ge-
machtige lichamen naast haar gekomen.
'tog
maakt van de afwezigheid der chefe en employé's van
de Engelsche handelshuizen, jongelieden die onmiddellijk
naar Engeland vertrokken waren om1 als volunteer
hun' lönd te dienen, om aan Japan een plaats op han
delsgebied te verzekeren, zoo krachtig, dat er niet veel
meer aan te tomen- valt.
Verscheidene van mijn EtngelSche vrienden en ken-
nssein zijn gesneuveld of gewond.
Nu wordt hun plaats weer door anderen in China
ingenomen, maar de Japanners hadden ruim' 4 jaar
voorsprong.
De Japanner "heeft zich van alles wat Duitsch wat,
trachten meester te maken en heeft, hij! de Diuitscher van
het Oosten, Duitsche middelen toegepast.
Kioutschou, Shantung, werden veroverd en gean
nexeerd.
Later wel! teruggegeven, maar niet dan nadat commer
cieel! en industrieel de Japansche macht verankerd lag.
Japan heeft altijd spionnen aan het werk, zoowei op
maritiem, strategisch, politiek als op handals-economisca
gebied.
De Japiansche handelaren waren dikwijls slechts Ja
pansche spionnen, zij staan niet in een goed blaadje
pij de Chineezen, maar zij zijn er en de Ghiüeezfeta
w Duitsche
in Japansche "handen overgegaan, is nu de jure weer
Chineesch, maar handels-economisch is het Japansch.
Hier ligt 'dus een machtige vinger van Japon op
China.
In het Noorden is Japen de feitelijke machthebber
over Mkden, over den Zuid-Mandchuiijlnschen Spoorweg
en den Chineeschen Oester Spoorweg met groote en rijke
bezettingen binnen en buiten de Groote Muur, van
Mukden tot ShanhaikWan etn. Dairen (het vroegere Port
Arthur).
Op l&ndbouw-, industrie- en mljbgebied zijn de Ja
panners hier heer en meester en zij zetten den Ghi-
neeschen dictator van het Noorden, Chang Tso lin,
naar hun hand. Het recht van den sterkste.
Een tweede Japansche vinger op het Chineesche
lichaam.
Japan heeft gedurende den oorlog allerlei voordeeleo
en concessies van China afgeperst en heeft nu ook de
controle over een groot deel van de Yamgtse-rivier,
deels door die concessies, deels door handel, terwijl de
groote steenkool- en ijzervelden van Hanyang, tegenover
Hankow, van Japan rijn.
In de Yangtse vallei dus de derde vinger.
De Japanners breiden hun macht In do Provincie
Fukien, dat vanuit Formosa te controleeren is, voort
durend uit en stellen levendig belang in een spoorlijn
Foochow—Nanchang, in aansluiting met dein
chang—Kinkiang, aan de Yangtse-nvier.
Een vierde vinger.
Er ontbreekt dus nog maar de duim, oani de hand
en daarna de vuist compleet te maken. Die duim- zou
dan moeiten liggen op het Zuiden op het gebied van
Canton en de West-rivier.
Maar tegen/over den mond van de West-rivier ligt
jHongkong of Port 'Victoria, zooals de officieele Engel
sche naam dier Britsche bezitting luidt.
Hier ligt een gevaar voor een conflict met Engeland*
Engefand, dat dit inziet, denkt sterks over een mari
tieme basis in Singapore, waarmede millioenen ge
moeid Zouden zijn, waardoor het denkbeeld dan. ook
in Engeland zelf, niet zeer populair is.
Buitendien hebben Engelsche admiralen en veldmaar
schalken het denkbeeld van een kostbare vlootbasis in
het Verre Oosten sterk aan critiek' onderworpen, som-
migen noemen het onzinnig. Maar anderen zeggen, dat
"'er een knooppunt voor Engeland's macht in het Verre
Oosten moet rijn, zoodat men daar gereed is indien er
iets gebeuren mocht en niet behoeft af te wachten tot er
'een vloot door het Suez-kanaal zal Komen.
1 Tezamen met Australië en Nieuw-Zeeland zou Groot-
Britannië dan vanuit Singapore een sterke macht kun
nen ontwikkeflien tegenover een aanvaller in den Stillen
Oceaan.
Die aanvaller zou natuurlijk slechts Japan Kunnen
rijto.
Met Amerika is Engeland op een voet geraabft, die doet
vermoeden, dat ér achter dat Singapore-pülan meer zit
den zuiver een Engeïsch denkbeeld, aoch dat het
Amerikaansche Manilla en het Britsche Singapore elkaar
zullen steunen.
Het is zeer wél mogelijk, dat hier een geheim tractaat
tusschen Amerika ten Engeland achter zit; een traotaat,
waaraan de heer A. J. Balïour rijn graventitel te dan
ken heeft.
Sedert Balfour in Washington was, ia er veei ge
beurd. Het bondgenootschap met Japan is niet ver-
'lulaem t
nieuwd. de betaling der oorlogsschu
tusschen En-
OVERAL
VERKRyGBAAR.1
Cnd en Amerika is" geregeld, de verhouding tusschen
jeland en Amerika is bijzonder vriendschappelijk!
geworden.
Het blijkt weer duidelijk uit eene redevoering door
den Britschen Premier Mr. Stanley Baldwin ais -gast
van de Rhodes Sholarship Trust te .Oxford, de be
roemde Engelsche Universiteit gehouden.
De Britsche Premier zei, dat de wereld redding uit
de ontzettende moeilijkheden verwacht van Amerika en
het Britsche Rijk. Hij sprak van de samenwerking van
Engeland, dé Engelsche Dominions en van Amerika.
Hiji eindigde zijne rede met de hoop uit te spreken, dat
.de Engelsch sprekende volken zoowel voor zich zelf
als allen tezamen voor de geheele wereld zouden streven
"naar het betere en het hoogere. Tot heil' der ménschheid.
De twee groote Engelsch sprekende wereldrijken zien
in het Verre Oosten voor hen beiden gevaar naderen.
Schijnbaar was het gevaar door de Vloot-ontwapenings-
plannen van Washington geringer geworden.
Door de omstandigheden is het eigenlijk door dat
ontwapeningsplnp. juist toegenomen.
Door op de groote zeekasteelen, als volgens het
zich n
Washington-trctaal
3 groote
taat te
snelle, 1
sparen, kan Japan
toeleggen op snelle, kleinere oorlogsvaartuigen, vóór
ylichter bij no-nk, dus van Japan naar Formosa, naar
China, naar Korea en op vliegmachines.
Vanuit Formosa kan een vliegtuig-eskader geheel
cht Shanghai bedreigen.
Fu-
Jkien beheerschen en wellicht
Vanuit Korea, vanuit Dairen kan een luchtvloot
Noord-Ghina en Mandchurije bestrijken.
Wat zal' Japen doen7
naar het Engelsch van E. TEMPLE THURSTON
door W. J. A. ROLDANUS Jr.
„Wat is er met haar gebeurd7" vroeg Nanno verder.
„Zij heeft ant woordde de ander fluisterend, „zij
heeft een kind en zij' is niet!getrouwd. £en schande.
Afschuw k.onk bij die laatste woorden in haar stem.
„Maar waar wachten jullie hier op7"
„Om haar weg te jigjn".
„Waaruit7"'
„Uit Rathmore. Het zou een schande voor ons zijn,
Nanno koek ze aan: Allemaal ongetrouwde meisjes,
die, evena's zij ze.f, tot dusverre de kracht van haar
eigen natuur neg niet hadden leeren kenneh. Dab
dwaalde haar b ik af naar het snikkende meisje daar
binnen en plotseling besefte zij "het afschuwelijke van
dit alles. Zij stonden op het punt haar uit haar eigen:
huis te jagen. Haar eigen moeder liet haar gaan. Wat
kon zij "feitelijk anders doen* Maar zij die meisjes,
wier deugd nog dienzelfden avond-- verloren kon gaan
zij spraken eigenmachtig haar veroordeeling uit.
Niet wetend wat zij geleden had, niet denkend aan
alles wat zij misschien gedaan had om haar goeden
naam te redden, onbekend met het wreede genot der
zonde, stonden zij op het punt het vonnis van haar
eigen afkeer aan haar te voltrekken.
Eén oogenblik keek Nanno haar alleen met de
grootste verbazing aan. Dezelfde meedoogenlooze
buk was in aller oogen te lezen. Het was alsof een
onverbiddelijke wet, onmeedoogend in haar onher
roepelijkheid, blind in haar gevoel voor gerechtig
heid, voor haar oogen haar straf uitmeette. Zij voel
de, dat een beroep op haar medelijden vruchteloos
zou zijn, maar toch, door haar onweerstaanbare
sympahtie voor het ongelukkige schepseltje aarzel
de zij een oogenblik. terwijl zij zich afvroeg of het
mogelijk zou zijn, dat een dergelijk beroep gedaan
werd. Noch toen noch later trachtte zij een verkla
ring te vinden voor dat zachte gevoel in haar hart.
Zij dacht, terwijl zij van het'eene gezicht naar het
andere keek. slechts, dat ieder harer, en zij zelf ook.,
in dergelijke omstandigheden zou kunnen komen en
vergeefs smeeken om de genade, welke dit meisje
zoo van noode had. Lag de genade Gods in de han
den van die mesjes of in de hare?
Eindelijk wendde zij zich af. zij voelde zich niet in
staat naar den verderen loop der gebeurtenissen te
kijken. Zij liep langzaam de straat af naar Crowley's
winkel, terwijl haar geest gemarteld werd door ge
dachten, die haar bestormden.
Was het leven inderdaad zoo hard? Werd zonde,
die zoo makkelijk te begaan scheen, nooit voldoende
gestraft door het bittere berouw van haar, die vie
len? Was vergevingsgezindheid een eigenschap, die
niemand bezat? Die vragen martelden haar, doordat
zij zich telkens weer aan haar opdrongen.
I Eindelijk deed een grommend geluid van vele
stemmen haar omkijken. Nancy Foley was uit haar
huis gekomen en werd nu als een schaap, dat de
slager naar de slachtplaats drijft, door haar uit het
dorp gejaagd. Zij hield haar gezicht in haar handen
verborgen, terwijl zij voor haar vluchtte, en met on-
meedoogende gezichten, waarop de onverzoenlijke
I uitdrukking van ongenadige gerechtigheid te lezen
was, volgden zij haar. Op dezelfde wijze had zij
I Shaughnessy, den slager, een levend schaap uit de
i vrijheid van de groene weiden en het blauw van
Gods hemel weg zien drijven naar de loods achter
zijn huis, waar hij met meedoogenlooze hand de
strot doorgesneden' bad.
Dan liep Nanno verder naar Crowley's winkel. Voor
het eerst in haar leven besefte zij wat de beteekenis
van een onschendbare wet is. Zij had die aan het
werk gezien en t boezemde haar schrik en afschuw
in. Zij had het recht ervan heel goed ingezien, maar
toch was er in de uitvoering ervan iets, dat absolute
rechtvaardigheid miste. Het kwam niet in haar op,
dat zij slechts één der velen was, die op dezelfde wij
ze zich af ge vraagde gedacht en geleden hadden; een
der velen, die zich nog zouden afvragen en denken
en lijden, zoolang de wetten beheerscht worden door
bekrompen menschelijk inzicht Zij vroeg niet, dat
zonde ongestraft zou blijven. Zij wilde in het geheel
niet, dat er niet geboet zou worden-; maar in dat
oogenblik, dat zij het lot van Nancy Foley besefte,
kwam het haar voor, dat de zuurdeesem van men
schelijk medelijden en van menschelijke vergevings
gezindheid noodig was om invloed uit te oefenen op
-het oordeel tusschen- de natuur van de eene vrouw
en de andere.
Waarom zij, die tot dusverre nog niet bezoedeld
was door de hand) van een man, tot deze gedachten
gebracht werd door wat zij gezien had. is niet mak
kelijk door een psychologische wet te verklaren. We
hebben gezegd, dat Nanno een fatalist© was en in
derdaad lag de fataliteit aan dat alles ten grondslag.
De stempel van het Noodlot, welke in haar oogen
gedrukt was. de hand van het Noodlot, die zich op
haar Hopen gelegd had, deze twee konden niet zoo
duidelijk zichtbaar zijn zonder dat zij haar schadu
wen op haar gedachtenleven wierpen.
Er is iets griezeligs in de natuur van een vrouw. Zij
leest haar eigen toekomst met onfeilbaar instinct en
volgt haar lot zooals een hond zijn meester volgt
Bijna ieder verhaal in Ierland, dat gaat over toove-
narij en het bezit van het booze oog, heeft betrekking
op een vrouw en datzelfde geldt bijna voor de gehee
le wereld.
En zoo had ongetwijfeld dat tncidena in Nanno het
instinct, dat zij bezat,'gewekt. In de vlucht van haar
verbeelding zag zij zich voortgejaagd door een wet,
die geen genade of 'beperking kende. Zij stelde zich
zichzelf voor met haar gezicht gekeerd naar het on
bekende en -met de honden van een niets ontziende
gerechtigheid op haar hielen. En terwijl zij met hel
dere inzicht, dat slechts vrouwen bezitten, het leven
inkeek, was zij bang voor de mogelijkheden, die het
bood, deinsde zij terug voor de meedoogenloosheid
ervan, vroeg zij zich af waarom «ij in het bestaan
ervan geroepen was.
HOOFDSTUK VL
Drie dagen lateT kwam het Pattern-feest. De dor
pelingen, die het wegjagen van Nancy Foley medege
maakt hadden, waren het incident, in zooverre het
voorbij was, vergeten. Zij mochten het misschien
wat zij ook inderdaad deden, oververtellen aan hen,
voor wie 't nog een nieuwtje was, doch verder be
stond het voor hen niet meer. Alleen voor Nanno
bleef het nog een actueel feit ,nog iets levends, nog
iets verschrikkelijks, nog een noot, die weerklank
vond' in de diepste schuilhoeken van haar ziel en
waarvan de echo zou blijven trillen tot het oogen
blik, dat alle trillen en «het zware schommelenvan
den slinger ophoudt.
Twee nachten lang had het haar in haar droomen
vervolgd. Vrouwen zijn in zoo'n mate gevoelig voor
zulke dingen. En toen de Pattern-dag kwam, voelde
zij zich niet in een steming om feest te vieren.
Onmiddellijk na de Mis van elf uur ging zij met
haar vader naar de heilige bron, waarbij twee ar
me vrouwen uit het dorp zaten, aan wie de verkoop
van het heilige water als een gunst was toegestaan.
O, zeker, het was niet noodig ervoor te betalen, maar
het viel niet te ontkennen, dat het heilig water was
en zij, die ervan medenamen, kregen van de ver
koopsters een openhartig oordeel over zichzelf te
hooren, wanneer er geen betaling volgde. En inder
daad betaalde dan ook iedereen. De vrees van de
publiek opinie is een krachtige prikkel. Vrijwel de
zelfde gedachte heheerschte de giften aan de bede
laars. die in grooten getale langs den weg zaten. Een
aalmoes weigeren stond gelijk met een vervloeking
te ontvangen in plaats van een zegenbede en wan
neer deze eenvoudige menschen hun godsdienst
plicht onvervuld hebben, hooren zij niet gaarne een
vervloeking, ook al komt deze van iemand, wiens ge"
beden de lippen, die ze uitspreken, slechts bezoede
len.
En op die wijze maken die bedelaars goede zaken.
Zij kennen precies de ontvankelijkheid der naturen,
waarmede zij te doen hebben. John Troy zou er niet
aan gedacht hebben een aalmoes te weigeren,
„Geef iter wille van de liefde en de eor van den Ai-
machtigen God een aalmoes aan den armen blinden
man. Moge de Heilige Moeder Gods bidden voor de
■ialen van uw vader en uw moeder, van uw zuster
en uw broeder ter wille van de liefde en de eer van
den Almachtigen God!'
John Troy stak zijn hand in den zak en de ze
genbeden van den blinden man volgden hem, terwijl
hij en zijn dochter verder liepen naar de bron»
„Moge de gezegende Moeder Gods uw 'bedevaarts
tocht zegenen en mogen al de haren van uw hoofd
veranderen in gegoten kaarsen, om uw ziel op den
laatsten dag tot glorie te verlichten!"
Weer betaalde de eenvoudige man voor deze ge
beden.; en nogmaals en nogmaals: een automatisch
vallen van geldstukken in een machine, die haar
evenredig aandeel gaf niets anders.
„Zal je nu voor mij bidden?" vroeg hij, terwijl hij
een hunner een penny gaf.
„Of ik voor u zal bidden? Natuurlijk zoo lang
als het water stroomt!"
Voor Nanno gingen die dingen onopgemerkt voor
bij. Zij was te zeer verdiept in de gedachte aan haar
eigen gebeden. Met op haar rozenkrans neergesla
gen oogen of met opgeheven -hoofd en een extatische
uitdrukking op haar gezicht liep zij om de bron
heen met den stroom van smeekelingen die, in het
blijde vooruitzicht van de feestelijkheden in het dorp.
hun plichten vroeg op den dag kwamen waarnemen.
Het waren allemaal vastgestelde gebeden, die zij
uitsprak; maar ofschoon zij de woorden wel duizend
maal herhaald had in de stilte van de keuken,
waar John Troy lederen avond den rozenkrans had
schenen zij voldoende te zijn voor haar zielsbe-
hoeften. Het «overkwam haar zelden, dat zij gebeden
van eigen maaksel zeide. Haar natuur werd geheel
beheerscht door die welke haar godsdienst voor haar
gemaakt had. En zij gehoorzaamde dien ten volle.
Daaraan ongehoorzaam te zijn, daaraan te twjjfelen,
iets te doen, dat in strijd was met het kleinste voor
schrift ervan was even vreemd voor haar geest als
de noordenwind voor den zuidenwind. Haar gods
dienst was de wet, die de wereld regeerde de spil
van alles wat bestond. Haar vaders zaad zou mis
schien geen oogst opleveren, zijn vee zou misschien
geen jongen meer voortbrengen, maar haar gods
dienst zou haar nooit in den steek laten voor haar
was deze onverwoestbaar.
De zee schitterde in de zon, terwijl zij dien ochtend
