Van dit en van dat en van alles wat
Voor de Kinderen.
CHR0NYK
Even laehen.
Bijvoegsel der Schager Courant van Donderdag 30 Aug. 1923. No. 7290.
SCH AG EN.
j
achterblijft als bij normale rookers, waardoor
de slechte invloed van hert) rooken van veel si
garetten, lm het bijzonder op held hard, verklaar
baar ia
AARDAPPELEN.
Geen gewas, dat zoo veel verbouwd wordt
als de aardappel. In bijna geheel Europa is
de aardappel het belangrijkste volksvoedsel. En
in den overgangstijd, als de oude aardappelen
schaars beginnen te worden en Biecht, terwijl
de nieuwe nog niet gereed zijn, weet menige
huismoeder haast geen raad niet het middag
eten. Wei een bewijs dus, dat de aardappel een
belangrijk deel vormt van ons middageten.
En toch Is er een tijd geweest, dat men hier
de aardappel niet kende, en dat men dus met
andere gerechten genoegen moest nemen,
vooral erwten en boonen.
De aardappelplant is uit Amerika afkomstig
en het heeft heel lang geduurd, voor men er
aan wilde dit nieuwe gewas op groote schaal
te verbouwen, omdat de menschen weigerden
de knollen ta eten.
Het was een Fransche geleerde, Parmentier,
die in Amerika de nuttige aardappelknollen
had leeren kennen en die besloot de plant ook
in Frankrijk bekend te maken, vooral toen hij
uit den mond van een paar geleerden, die de
knollen onderzoekt hadden, vernam dat de
aardappel een uitstekend volksvoedsel zou rijn.
Maar de boeren wildon er niets van weten.
Zij konden hun velden wel voor wat beters
gebruiken. En wis zoo graag aardappelen wil
den eten, moesten ze zelf maar verbouwen
ook.
Parmentier was hierover zeer ontstemd.
Maar wat moest hij er aan doen? Toch zat hij
niet stil. Voortdurend zon hij op middelen om
de aardappel te doen Inburgeren. Eindelijk had
hij het gevonden.
Vlak bij Parijs huurde hij een groot stuk
land, dat hij liet bewerken en met aardappelen
bepoten. Het gewas groeide uitstekend. En toen
de knollen tegen den herfst gereed waren en
geschikt om ta eten, liet hij op de vier hoeken
van het land groote borden plaatsen, waarop
gedrukt stond: Verboden om aardappelen uit
te rooien. Wie hot toch doet, zal streng gestraft
worden.
Dit hielp. Want toen de menschen die borden
zagen, dachten rij bij zich zelf: Als Pannentier
zoo in zijn schik la met dia aardappelknollen,
dan zullen ze toch zeker wel goed smaken. En
in alle stilte haalden zij 's nachts een vrachtje
aardappelen van het verboden land.
Het volgende Jaar waren er al heel wat boe
ren, die zelf een stuk land met aardappelen be-
pootten. En zoodoende heeft Parmentier door
een list weten te bewerken, dat de aardappel
in Frankrijk een algemeen volksvoedsel word.
M.
GROETEN.
De wijze, waarop de menschen elkaar be
groeten, loopt in do verschillende landen nogal
uiteen. Hierbij geldt: 's Lands wijs, 'slands eer.
Wij zijn gewoon den hoed voor iemand af
te nemen, als we hem of haar ontmoeten.
Staan we wat meer familair tegenover elkaar,
dan reiken wo elkander de hand. Maar zoo gaat
het lang niet overal op de wereld. De Chinees
doet juist het tegenovergestelde. Hij zet zijn
hoed op, als hij een kennis ontmoet, indien hij
ongedekt is althans. Maar van het afnemen
van den hoed is in elk geval geen sprake.
Op de eilanden der Stille Zuidzee gaat het
weer heel anders. Wanneer daar iemand bij
een ontmoeting heol beleefd wil zijn, jgiet hij
een kruik water uit over het hoofd van hen,
dien hij eeren wil. En zoo zijn er tal van ma
nieren om iemand op een beleefde wijze te groe
ten bij een ontmoeting. We zullen hier nog en
kele staaltjes weergeven.
In Marokko rijdt men veel te paard. Als
daar een ruiter een vriend ziet naderen, geeft
hij zijn paard de sporen en rent op hem toe.
Op enkele metera afstand genaderd, brengt hij
zijn paard tot stilstand en schiet dan een re
volver af in de lucht.
In Japan bestaat nog een manier van groeten,
die vooral de ouderwetsche Japanners in toe
passing brengen. Zij trekken n.1. hun schoenen
uit, als ze iemand begroeten willen.
De vrouwen van Chittagong omhelzen elkaar
niet, zooals hier gebeurt, maar drukken mond
en neus tegen ekaara wangen en snuiven dan
krachtig). En een Mongoolsche vader kuet zijn
kinderen niet, hij ruikt hun haar, als hij
hartelijk is.
Arabieren kussen elkaar de voeten of knieën
bij een gewone begroeting. Bij hooggeplaatste
personen is dit evenwel niet geoorloofd, die mag
men slechts den zoom van hun mantel kussen.
Ook geven de Arabieren elkaar wel een hand,
maar dan schudden zij wel een twaalf keeren
achtereen elkaar de hand onder het uitspreken
der woorden: „Vrede zij met u*, terwijl de per
soon, die begroet wordt, antwoordt: „Met u zij
vrede".
Bij een formeel bezoek aan oen Jupl in Bra-
zilië, wordt u door den gastheer een stoel aan
geboden, terwijl hij u 'n minuut of nog langer
soms zwijgend blijft aanstaren. Maar dan roept
hij plotseling met luide stem uit: „Bent u
daar?" Hij scheen tot dat oogenblik aan uw
aanwezigheid getwijfeld te hebben. Maar als hij
u zoo begroet, is dit een bewijs van rijn groote
achting voor u.
Als een Basuto zijn opperhoofd begroet,
schreeuwt hij luid: „Wild beestl" Het opper
hoofd vindt het heerlik, dat hij zoo toegespro
ken wordt, want voor hem beteekent het, dat
zijn moed en wreedheid erkend worden, en
dat ia een groote eer.
Het is wel: 'sLanda wijs, 'slands eer. Want
wij zullen nog wel eerst even nadenken, voor
we iemand met den naam van „wild beest"
betitelen, terwijl een Basuto-opperhoofd er
hoogst mee in zijn schik ia.
11
ECHTE GOKKERS.
Toen de vermaarde Engelsche advocaat sir
Frank Lockwood nauwelijks zijn loopbaan be
gonnen was, was hij een hartstochtelijk liefheb
ber van wedrennen en hij wedde steeds om
hooge sommen.
Eens, toen hij optrad als verdediger, van een
dief, werd hem midden onder de zitting een tei
legram gebracht. Hij opende hef snol, zag het
in eni riep juichend:
Hoezeel „Galgïn" heeft gewonnen!
De president van do rechtbank vroeg den
jongen rechtsgeleerde, wat dit zonderling ge
drag beteekendo. Lockwood verontschuldigde
zich en vroeg om vergeving.
Uw gedrag was zeer ongepast, zei do pre
sident en ik hoop, dat heit niet meer zal gebeu
ren
Maar aan het slot van de verhandelingen
wendde de president zich nogmaals tot Lock
wood en vroeg:
Zeg eens, mijnheer de verdediger, staat in
uw telegram misschien ook welk paard' tweede
was?
MOEILIJK OP TB LOSSEN,
De bekende Engelsche dominee en auteur Si-
las H. Hocking, vertelt 'in zijn Herinnerings
boek allerlei aardige dingen, die hij zelf beleefd
heeft. Eens hoorde hij een gesprek tusschen
twee mijnwerkers uit Wales, die over do preek
aan 't redenee ren waren.
„Zeg eeras, Bill", zei de een, „als Ik dominee
vanmorgen goed begrepen heb, is er heelemaal
geen hel".
.Dat dacht ik ook zoo", meende Bill.
„Nou goed. Maar als d*r geen hel is, waar moe
ten wij dan terecht komen?"
WAKE WOORDEN.
De herinnering aan moedig doorleefde lij
densjaren behoort tet -die kostbaarste bezittin
gen der menschen.
Wait is de kunst van menig schrijver?
Dat hij voor de gedachten van anderen zijn
eigen woondien weet te vinden,
Afgunst is de schaduw van het geluk.
Ook in de ten-toonstelling des levens hebben
de meest onbeduidende schilderijen vaak de
kostbaarste lijsten.
Menigeen leeft op zoo grooten voet, dat het
hem moeilijk valt zijn Laarzen te betalen.
Rust is een teeken van kracht.
OOK EEN VRAAG.
De juffrouw: „Ja, maar is dat ijs versch?"
De man van het ijswagentje: „Wablief? Denk
je, dat ik het van gisteren opwarm, juffrouw?"
WAT WAS HIJ?
„Waar huil je zoo om, ventje?"
„Boe-oe, Moeder heeft Vader voor een drie
maal overgehaalden uil uitgemaakt en Vader
heeft tegen Moeder gezegd, d!at zij een stom
koebeest waal"
„Maar dat ia toch niertls om over tehuilen?"
„Zoo? Als zij dat zijn, wat ben ik dan?"
I
NIET DE MOEITE WAARD.
Vader zit in zijn portefeuille te kijken er
waait een briefje weg, en zoon snelt het na.
Vader: „Moriiz, dioo maar geen moeite. Het is
alleen maar een briefje van honderdduizend
mark."
GETROEFD.
„Mijn man is zoo vreeselijk jaloersch. Hij laat
mij alleen maar dansen met mannen die niet
knap zijn."
„Merkwaardig! Mijn vrouw heeft voor mij
een dergelijken stelregel".
KLEINE BIJZONDERHEDEN.
In 1914 werd slechts 3 van de wereldvloot
met olie gestookt in plaats van steenkolen,
terwijl het nu 28 is.
Hoera is een woord, dat in 1913 van de Rus
sische kozakken is overgenomen, - die bij hun
aanvallen schreeuwden: „Hurra", wat betee
kent: „Slaat dood".
Het aantal automobielen op de beele wereld
berekend men tegenwoordig op 13 millioen
stuks.
Een sneltrein, die 50 K.M. per uur aflegt, zou
342 jaar noodig hebben om den afstand van de
aarde naar de zon af te leggen, mits hij dag
en nacht doorreed.
Do spoorlijn van den St. Gothard gaat over
324 bruggen met meer dan 10 M. spanning
en door 80 tunnels, waarvan de langste 9.25
mijl is.
De Amerikaansche Indianen hebben zoo goed
als geen baardgroei.
:oa|
HET ORjUfJEKEAHTJE.
Voor de jubileumfeesten
Spaarde Jantje wat ie kon,
Elke week een simpel centje
Voor een mooie lampion!
Vader knutselde een stokje
Met een stukje IJzerdraad,
's Avonds zou Jan paradeeren
Door de feestelijke straat!
Moeder tooverde een petje
In de kleuren rood-wit-blauw
En een sjerp van hel oranje
Lag heel netjes in de vouw,
Leuke kleine kinderachoentjes
Wachtten op den grooten dag
Plus een bijna niet te torsen
Fiere vaderlandsche vlagl
Met een kleurtje op z'n wangen
Telde Jantje elke week
Z'n verworven kapitaaltje,
Door z'n rijkdom wat van streek!
Wat zou heel de straat wel zeggen,
Als ie met z'n schatten kwam,
Als de zware klokken luidden
Voor den feestdag bom-bi in-baml
Maar toen Jantje al een weekje
Heel, heel droogjes had gekucht,
Zei de gouwen-brille-dokter:
„Niet meer in de avondlucht!"
Vader had erg stil gekeken,
's Avonds huilde moe in bed,
Jantje's hagelnieuwe schoentjes
Werden stiekem weggezet!!
Langzaam aan ging ie begrijpen,
Dat z'n feest had afgedaan,
Dat ie 's avonds niet zou zingen
Met een feeatltyk kaarsje aan,
Dat ie niet rin sjerp zou dragen
En z'n groote, mooie vlag,
Moeder haalde nooit z'n petje
Uit de kaat meer voor den dag!
In de zwijgende veranda,
Met z'n snoetje naar de zon,
Ligt een Uxc.-patientje,
Op z'n borat een lampion!
'a Avonds danst 'n oranjelichtje,
Demonstreerend, schuchter-blij,
Door het kinderzaaltje van het
Sanatorium op de hei!!
Augustus 1923. KROES.
(Nadruk verboden.)
i da sontsche oude Heerlykheid
van he( Dorp
46.
Wordende het verder, noopeude de voorschre-
ve 200 gulden, gelaten in zyn geheel.
47.
Tot dat zekere Reekeninge in 't doen, van
welke de voorachreve Doe Jansz. in Reconventie
De vacanties zijn weer voorbijl Dat kan ik
merken aan de grootere hoeveelheid raadsel-
brieven en opstelletjes. Af en toe zal ik een
kort reisverhaaltje van een van mijn raadsel-
vriendjes een plaatsje geven. Ook ontving ik
nog veel oplossingen vali de raadsels van de
vorige week. Willen jullie er om donken, dat
je Zaterdags, uiterlijk Zondagavond, brieven of
briefkaarten op de bus doet? Ben .briefkaart
is net zoo goed als een brief, hoor! Hoofdzaak
is de goede oplossing!
De oplossingen van 23 Augustus zijn:
1. De Zuidhollandsche steden, die gevormd
kunnen worden uit de lettors haaandduggoe
zijn Den Haag en Gouda.
2. Den Den
Zes zEs
Ach aCh
Een Een
Rem reM
Bak Bak
Zee zeE
Rol Rol
Als je de woorden uit het eerste rijtjo onder
elkaar zet zooals in het tweede rijtje is aange
geven, komt de maand December voor den
dag.
3. GERARD, een jongensnaam.
Emmer, een huishoudelijk voorwerp.
Rood, een kleur.
Are, een vlaktemaat.
Ra, een deel van een schip.
D, een medeklinker.
De gevraagde jongensnaam is dus GerartL
Goede oplossingen zonden:
Bob, Co en Bert, drie vriendjes; Genie Boon
tjes, Arkel; Jacob Duif, Sint Pancras; A. Tho-
masz, Callantsoog; Ap en Piet, Oudesluis (de
vorige week ontving ik de brief eventjes te
Iaat, nu zijn jullie prachtig op tijd. Is Jansje
al weer terug. Hart. groeten!); H. B. G., Ha
renkarspel; Nellie Roos, Valkoog. (Enkele raad
sels worden geplaatst); Klaas Zijp, Moerbeek;
Grietje de Graaf, Koegras; Piet en Grietje
Kossen, Aartswoud (van de vorige week), Marie
en Tim de Groot, Janie Tauber, Gree en Betsie
Jimmink, Anna Paulowna (van de vorige
week); Twee logeetjes te Haringhuizen (als
voren); Trijnie en Okko Bosker, Wielingen (als
voren), Maria, Meindert en Jan Hoep, Anna
Paulowna (als voren); Annie Vermeulen en
Jansje Nobel, Alkmaar (als voren; wat een
keurig postpapier was dat!), Ab Nobel en Piet
Tiel (hebben jullie flink gevoetbald?), Corrie
wierd gecondenmeert; zoudo woezen gedaan,
48.
Als in 't breed© te zien is by de voorochrave
Sententie, in dato 22 December 1503.
49.
Dat nog de voornoemde Heer Willem, de
Schout-Ampten van Schagen, Barsingerhom
en Haringhuizen, aan vreemde Perzoonenl voor
zekere zomme van penningen heeft beleent.
50.
Zyne Onderzaten geconsonteert, grind en
wind.
51
Te weten: om Ros-moolcns end© Wind-moo
ie ns te zetiten,, end© daar raeode te malen waar
zy willen.
52.
En wyders met die van Sohagor-Cogge uit
koop gemaakt in 't stuk van Thienden van
Raapzaad, Mostertzaad, Lynzaad' en Ilennip-
zaad.
53.
Zulkx dlat een ieder van de Ingezetenen aldaar
eeuwig en erflyk jaarlyktx drie snoezen Landa,
zonder Thienden daar van te geven, met het
voorachreve Zaad vermag te bozayen.
54.
Dat Heer Aalhregt van Schagen, eerste Zoon
van den voornoemden Heer Willem zyn Vrou
we, Jonkvrouw© Adriane van Nieuwroode, in
Douarie en Lyftogt gemaakt en be\j^en heeft,
hondert guldens penningen, genaamt Leeuwen:
jaarlykx.
55.
Op te beuren en te ontfamgen uit zyne Thien
den, Visseryen', end© Renten van Schager Cogge,
ende van Niedorper Cogge.
Rootjes, Oude Niedorp (van de vorige week),
Betsie, Nellie en Gommert Witte, Anna Pau
lowna (als voren); Jannie Glas, Schagerfjpug
(als voren).
i
NIEUWE RAADSELS.
1. Wie bouwt de goedkoopste brug?
Welk verschil is er tusschen zuurkool en
ruzie?
Wat moeten wij houden, als wij het geven?
Welke rozen vindt men op de Noordzee?
Hoeveel letters zijn er in het a-b-c?
2. SchuifraadseL
Edam Zet nevenstaande woorden; zooda-
Rood nig onder elkaar, dat, van boven
Zuur naar beneden gelezen, een jou-
Glas gensnaam te voorschijn komt, gti-
Room vormd door zes lottera, van eik
Raad woord éón.
3. Een woord bestaat altijd uit één of ineoï
klinkers en één of meer modeklinkere. Als
er geen klinkers waren, zouden we de
woorden moeilijk of heelemaal niet kunnen
uitspreken. Maar toch hebl>en we een Hoi-
landsch woord, waarin 8 medeklinkers ach
ter elkaar voorkomen, en toch kost het geen
bijzondere moeite, om het goed uit te spre
ken. Probeoren jullie eens, of jo het woord,
dat ik bedoel, kunt vinden. Het bestaat uit
twee lettergrepen. En als je het niet kunt
