p
I
KOMMIES.
B. ff. Lenghaus, Winkel.
VIERDE BLAD.
Reclames.
Marktberichten
Zijt gij arm of welgesteld,
Draagt LENGHAUS' kleeding
't Spaart U geld
Tweede Kamer.
Zaterdag 13 October 1923.
66sle Jaargang. No. 7313.
Binnenlandsch Nieuws.
DE VLOOTWET.
Te Arnhem is eergisteravond een vergadering ge
houden tegen de Vlootwet, uitgaande van het Anti-
Vlootwetcoraité. Als sprekers tradJon op mr. A. R.
van de Laar en mr. P. Arts uit Tilburg. Na afloop
van de vergadering begaven de bezoekers, ongeveer
000 in getal, zich op uitnoódiging van mr. Van de
Laar ia optocht naar $e woning van oud-tminister
De Geer aan den Vclperweg om dezen hulde te bren
gen voor zijn houding. De menigte stolde zich voor
het huis op, terwijl mr. Van do Laar met den voor
zitter, dr. Ribbius, zich naar den heer De Geer be
gaven om hem de gevoelens van de vergadering over
te brengen.
De oud-minister verklaarde zich door deze huide
manifestatie zeer getroffen; doch deelde mede, dat
hij het in de gegeven omstandigheden beter achtte
zich thans niet naar buiten te begeven.
Do menigte, die anti-Vlootwetliodjoa zong, ver
spreidde zich daarop spoedig.
HOOG WATER.
Door den regenval is het water in Friesland zoo
hoog geworden dat het Provinciaal Stoomgemaal te
Tacozijl gister weer in werking gesteld is. Dag en
nacht werkt het gemaal.
BEZUINIGING.
Bij, de Staten van. Friesland Is een voorstel aanhan
gig, om in) verband met den financieelen toestand
der provincie, de uit de provinciale fondsen verleende
subsidies ten behoeve van handelscursussen met 1
Jan. 1924 in te trekken.
DE POSTCHèQUE- EN GIRODIENST.
Het Vaderl. maakt melding van een voorstel van
de'zijde der iniddenstandsbainken aan het bestuur van
den postchéque- en girodienst. De bij die banken be
kende of aangesloten girohouders zouden 'aan het
bestuur der banken hun toestand openleggen en hun j
geldbehoefte kenbaar maken, en de besturen zouden,
bij accoordbevinding, aan het gdrobestuur laten we
ten het bedrag1, dat de girahoudler beslist ruoödig heeft.
Het banJkbestuur zou dit iineens kunnen doen voor
alle betrokkenen. Het girobestuur zou op deze wijze
van lange en moeilijke controle zijn ontslagen en
men zou een soort moreelen borg in de verklaring
van het bankbestüur krijgen.
HOOG WATER.
Het vloadwater in den Dollardi is gisteren 1.80 me
ter boven volle zee gekomen. Een met kwelder gela
den schip is in den Reidierwolderpolder gezonken.
Het vee op de aanwassen moest worden weggehaald.
ST. MAARTENSVLOXBRUG.
Maandag jL hadden alhier eenige kinderspelen
plaats. Voor meisjes biaastrappen en voor jongens
hardloopen met bindernissen. Ieder had het geluk
een prijsje te ontvangen. Het was een mooi kinder
feest, dat met belangstelling door het flink opgeko
men publiek werd gevolgd.
ST. MAARTENSVLOTBRTJG.
Dinsdag jl. had alhier een harddraverij' plaats voor
paarden uit de kom. Na een vinnigen strijd, die door
een belangstellend publiek werd gadegeslagen, wer
den de prijzen gewonnen als volgt:
le prijs, f25, uitgeloofd door de jachtclub „Wild
rijk", „Dues", eigenaar de heer j. Wit, berijder de
•heer A. Wit; 2e prijs, f 15, „Fok", eigen, d'e heer G.
Kater Jbz., berijder de heer A. v. d. Sluijis; 8e prijs,
f 19, „Witsok", eigen, de heer J. Broersen, berijder A.
Barten; 4e prijs, f5, „Greta", eigen, de heer P»
Quak, berijder de heer M. Koning; 5e prijs, een kastje
sigaren, uitgeloofd door de firma Molenaar uit Scha-
gen, Abiëns, eigen, de heer P. Kooi], berijder de
heer H. Quak.
Evenals te St. Maartensbrug is ook deze draverij
uitstekend geslaagde
Opleiding per brief v. landbouw, Kommies, Bewaar
der, Politie. Beginsol. f1300. Leeft. 22—35 j^Plm, 1000
geslaagden. Inlicht, verstr. gratis: M. v, d Broek te
Groningen, Postbus 701
- st. maarten.
Tcfc groote voldoening doV ingezetenen kan wor
den gemeld, dat het Hulppostkantoor alhier voor
handen niet zal worden opgeheven. Een woord van
dank komt mede toe aan den heer Burgemeester,
door zijn krachtdadige pogingen aan gewend, om
tot dit succes te komen.
zijpe.
Wij vernemen, dat de alhier bestaande huuroom-
missie mét ingang van 1 Januari a.s. zal worden
opgeheven.
ST. MAARTENSBRUG.
Men meldt ons, dat door den veehouder S. al
hier aangifte is gedaan van een vermoedelijk geval
van mond- en klatiwzeer.
- zuidscharwoude.
De V.V.-raadsfractie heeft voor de e.v. raads
vergadering een voorstel ingediend, om te besluiten
dat de raad zich tot den Minister en Ged. Staten
wendt, met het verzoek te bevorderen, dat ten spoe
digste de noqdige stappen worden gedaan, die er
toe. kunnen leiden, om, nu de Minister heeft ge
meend niet te moeten overgaan tot 't indienen van
het bekende voorstel tot vereeniging der vier
Lang endijker gemeenten, een vereeniging der ge
meenten Zuidscharwoude, Noordscharwoude en
Oudkarspel tot stand te brengen en dit op gronden,
ontleend aan het algemeen, economisoh en finan
cieel belang.
langend ijk.
In de Commissie van scheidslieden als leden-
arbeiders zen, ingevolge het bepaalde in art 15
van het Kon. Besluit van 11 Juni 1923, in zake de
Land- en Tuinbouwongevallenwet, o.m. gekozen:
K. Koedijker en W. Hartog te Koedijk en T. v. d.
Wal to St. Pancras.
r* langendijk.
De opbrengst der late aardappelen valt over het
algemeen tegen. Daarbij komt nog, dar er in vele
partqen bedenkelijk veel zieke knol len zijn, zoodat
van geen gelukkigen aardappeloogst kan worden
gesproken.
- langendijk.
.Door de steeds drukker wordende passage met
rip en voertuigen langs den Langendijk, is de vei
ligheid van verkeer in deze streek een onderwerp
geworden, dat wel verdient nader onder de oogen
te worden gezien. Doordien vele huizen tegen de
straat zijn aangebouwd en deze daardoor op tal
van plaatsen zeer nauw is, dringt het vraagstuk
omtrent de veiligheid van verkeer zich meer en
meer naar voren. Dat er zoo zelden een ongeluk
gp beurt, is dan ook wel te danken aan de voor
zichtigheid en oplettendheid, waarmee de voertui
gen worden bestuurd.
Door het raadslid Berkhout te Zuidscharwoude is
dit onderwerp reeds aangesneden door te wijzen op
de wenschelgkheidd om verschillende hekken met
goedvinden van de ingezetenen en op kosten der
gemeente wat achteruit te plaatsen, ten bae eener
grootere verkeersveiligheid. Wellicht dat deze
quaestie spoedig een meer algemeen onderwerp
van bespreking wordt.
vreemed elin gen verkeer.
Het eiland Marken is in het afgeloopen zomersei
zoen door ongeveer 40.000 vreemdelingen bezocht
DIEFSTAL.
Na afloop van de veiling in de villa van generaal
Van Heutsz te Bussum, wiens inboedel in publieken
yerkoop was gebracht wegens vertrek naar het bui
tenland, schijnt zich iemand te hebben laten inslui
ten, die den inhoud van de zilverkast heeft gestolen.
Ontvreemd werden o.m. gouden armbanden, rin
gen, zilveren toiletgarnituur, schaaltje, sigaretten
koker, ketting enz., tot een waarde van ongeveer
f 100. Ook wordt een akietasch vermist waarin ver
moedelijk de buit is meegenomen.
de verdwijnende n o o duitk eerin g
Men meldt uit Friesland:
Het feit, dat thans niet iveder een nooduitkeerlng
van het Rijk is te verwachten, voor de gemeenten,
brengt vele gemeenten met name in Friesland in on
gelegenheid. Verschillende gemeenten zullen tot
enorme verhooging der plaatselijke inkomstenbelas
ting moeten overgaan. In de gemeente Dantumadeel
die 100 opcenten op de Rijksdnkomstenbelasting
heeft plus een niet progressieve inkomstenbelasting,
zal het vermenigvuldigingscijfer vermoedelijk van
4 stijgen tot 8.
een rliwieldief.
Door de Haarlemsche politie is een 26-jarige jon
geman aangehouden, wegens inbraak en wegens
diefstal van 10 rijwielen, nl. vier te Haarlem, vijf te
Amsterdam en een te Dordrecht.
El ziju twer manieren
om uit te maken, of gij zwakke nieren hebt. Ten
eerste door rugpijn en andere uiterlijke kenteeke-
nen, en ten tweede door urine-onderzoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeerende hoofd
pijn, of zenuwachtigheid^ en duizeligheid u doen
vermoeden, dat gij een nierkwaal hebt, let dan op
uw urine. Sla acht op verschijnselen als de vol
gende: te veelvuldige of te Weinige aandrang tot
urineeren, te groote of te kleine hoeveelheden,
te donkere of te lichte kleur, branderig en pijnlijk
gevoel bij de loozing, onaangename reuk, zanderig,
gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelijke afwijkingen kunnen aan andere oor
zaken te wijten zijn, maar als de verschijnselen
blijven optreden, zijn uw nieren verstoord en be
hoeven zij hulp. Verwaarloozing kan noodlottig
worden.
Fosfcer's Rugpijn Nieren Pillen verbeteren en
regelen de urine, helpen en versterken zwakke
nieren en verdrijven zoodoende rugpijn,duizelig
heid, rheumatisch pijnen, zenuwachtigheid en an
dere gevolgen van nierkwalen. Zij hebben duizen
den nierlijders voor goed genezen.
Verkrijgbaar in apothekon en drogistzaken a
f 1.75 per doos.
ONTVANGEN: NIEUWE STOEfEN
voor hel a.s. seizoen.
AANBEVELEND,
Overal te ontbieden. Vraagt stalen.
MOND- EN KLAUWZEER EN DE STRATEGIE
VAN DEN LANDMAN.
Woensdagavond werd te Meppel bericht ontvangen,
dart in de omgeving van Zwolle mond- en klauw
zeer was uitgebroken. Donderdagmorgen, weekmarkt
werden alle toegangen uit Overijsel door politie af
gezet en al het vee uit die provincie ging retour.
Toch was de aanvoer tamelijk groot, daar de listige
landlieden uit de omgeving van Giethoorn en Stap
horst groote omwegen maakten en langs Drentsch
grondgebied met wagens en vrachtauto's Meppel
met hun vee binnenrukten!
BIJNA 81X000 HANDTEEXENINGEN VAN HET
A. N. V.
Amsterdam, 11 Oct Het' AIg. Nederlandsch Vak
verbond heeft het volgende adres aan de Tweede
Kamer gericht:
Met buitengewone verbazing en ontstemming na
men wij kennis van de plannen dèr Regeering
De Regeering wil op 1 Januari &.S., de Vlootwet in
werking doen treden. Tegelijkertijd vernemen wij
dat er een tekort in de Staatsfinanciën is van onge
veer 120 millioen gulden-
Als de plannen der Vlootwet) worden verwezen
lijkt vermeerdert dit tekort.
Nu zal er blijkbaar bqzuinigd worden op het On
derwijs, de Volksgezondheid, de Sociale Wetgeving
en Werkloosheidsvoorziening.
Maar ook op het loon van het Overheidspersoneel
en Spoorwegpersoneel.
Omdat hierdoor het volksbestaan wordt getroften
op zoo ernstige wijze, waardoor tevens het sociale
werk van jaren in gevaar wordt gebracht, dringen
ondergeteekenden er met den meesten nadruk bij de
Kamer op aan, deze plannen der Regeering niet goed
te keuren.
Hét bovenstaande wordt onderschreven door 79428
meerderjarige Nederlanders, hetgeen kan blijken uit
de geteekende lijsten.
LANGENDIJK.
Het loopt hier met de vele werkzaamheden, die
neg op de tuihbouw&kkers te verrichten zijn, gewel
dig tegen. Er staan nog heel wat aardappels te
rooien en uien te plukken. Ook zitten er nog groote
partijen wortelen in den grond, die ook noodig ge
rooid moeten worden. De voortdurende regen is
biervan de oorzaak. Al deze werkzaamheden wach
ten op droger weer. Maar inbusschen gaat de tijd
voort en breken straks de dagen aan, dat de winter-
kool moet worden binnengehaald. Daaraan moet van
's morgens vroeg tot 's avonds laat worden ge
werkt, zoodat voor andere werkzaamheden dan al
weinig tijd overblijft. Moge de weesgesteldheid, spoe
dig veranderen,
HET PROVINCIAAL CREDIET AAN DE TUIN.
DERS.
We vernemen, dat d'e Provinciale Commissie uit
de Veilingen in Noord-Holland zeer binnenkort ver
schillende aanvragen van Boerenleenbanken zal
behandelen, om te mogen afwijken van een der be
palingen van de Algemeene Voorwaarden, die
voorschrijft, dat geen aflossingen op andere voor
schotten mogen geschieden vóór en aleer het voor
schot onder Provinciale garantie zal zijn afgelost.
Als we goed zijn ingelicht, is er alle reden aan te
nemen, dat op die aanvragen goedgunstig zal wor
den beschikt tot een limiet van een aflossing van
hoogstens 10 pet
BROEK OP LANGENDIJK.
Alhier is opgericht een Damclub met aanvankelijk
18 leden. Het bestuur werd samengesteld uit de hi.
P. Dirkmaat, voorzitter, J. Bakker, secr., P. Borsten
Az., penningm., P. Bakker Pz. en G. Balder, Com
missarissen. Besloten werd, geregeld des Maandags
avonds te spelen, en dezen winter drie klassen te
groepeeren uit de spelers. De contributie werd voor
het eerste jaar bepaald op f 1.per persoon, ter
wijl vooreerst iedere week iets extra zal worden be
taald, voor de aangeschafte damborden. De club' zal
geheeten worden „Damclub Ons Genoegen",
AARTSWOUD.
In huishoudelijke vergadering kwam het Onder
ling Nut en Genoegen bijeen om het seizoen te ope
nen. De opkomst was best.
Na opening en lering der notulen, werd de eerste
bijeenkomst met dames vastgesteld op 25 October
as. De lering zal dan worden gehouden door EL v.
Scheijen en de vaste bijdrage door L. Bos.
Hierna bespreking 35-jarig bestaan. Vele ideeën
werden naar voren gebracht en er ontstond een aan
gename discussie. Tenslotte werd een voorloopig
programma opgemaakt, t.w. zang, muziek, voor
drachten, tableau en eeni tombola zonder nieten.
Hiervoor werd een commissie benoemd, die zal trach
ten van welwillende menschen prijzen te ontvan
gen. Voorwaar een mooi idee, om hen, die de ver
eeniging een warm hart toedragen, in de gelegen
heid te stellen, dit te toonen. De leden gaan hierin
voor en reeds werden vele prijzen toegezegd, welke
geëxposeerd zullen worden. Hierna sluiting van de
ze prettige vergadering.
GEMEENTE ZIJPE.
Ingeschreven van 6 tot 12 Ootober 1923.
Geboren: Guurtje, dochter van Jan Koojj en
Maartje Dekker.
WAR MENHUIZEN, 11 Oct.
Bloemkool f 3.90 a 5, roode kool f 1.70 a 2.60, gele
kool f 2.40 a 2.50. witte kool f 1.20 a 1.30, uien f 6.70
a 7, nep f 10.90, id. drielingen f 7.80, peen f 150 a 2.
Aanvoer: 1400 Kg. roode kool, 650 Kg. gele kool,
32675 Kg. witte kool, 800 Kg. uien, 100 Kg. nep, 8400
Kg. peen. 250 st. bloemkool.
WARMENHUIZEN, 12 October 1923.
Bloemkool f 3.70. Roode kool f 1.90 a 3. Gele kool
f 1.30. Witte kool f 1.20 a 1.40. Uien f 6 a 6.50. Nep
f 10.50 a 11.2(. Drielingen f 8 a 9. Peen 'f 1.60 a 2.30.
Aanvoer: 11200 Kg. roode kool 1700 Kg. gele
kool, 46750 Kg. witte kool, 4715 Kg. uien, 2158 Kg.
nep, 2675 Kg. peen. 580 stuks bloemkool.
MEDEMBLIK, 11 Oct.
Aardappelen: bonte f2.75 a 2.90, per 50 Kg. Witte
kool f 0.91 a 1.41, roode kool f 2.20 a 2.35, per 100 Kg.
Snijboonen f 0.80 a 2.10, spercieboonen f 0.70 a 150,
per 15 Kg.
HOORN, 11 Oct.
10 st. Fabriekskaas, gem. f5150, 18 at kL Boeren
kaas, gein. f52, o-iigem. f48, 5 «f- Fabrieks Comra.
Kaas, gem. f 49.5Ö, 32 st Boeren Ccmm Kaas, gem
f 51.50.
Aangevoerd 65 stapels, wegende 37515 Kg.
1 stapel 20 plus, f39.
Handel vlug.
HOORN, 10 Oct, i
147 varkens, vette f 0.78 a 0.85, Londensche f 0 72. zonder Vlootwet:
146 schapen, f 32 a 48, lammeren f 35 a 42.
Handel vlug.
ANNA PAULOWNA, 12 October 1923.
Groote aardappelen f 4.90 a 7.90. Drielingen f 2.90
3.60. Slaboonen f8.25 a 15.50. Snijboonen f25.
NOORDERMARKTBÓND, Noord-Scharwoud.e
12 Oct. 1923. Eigenheimers f 5.40. BI. aardap
pelen f 4.50. Bravo's f 4.50. Kléine aardappelen
f 1.30. Spercieboonen f 8.70 a 15.20. Grove uien f 6.20
a 6.90. Drielingen f 8.50 a 9.20. Gele pep f 10.90 a
1L20. Roodo kool fl.50 a 3.50. Witte kool f 1.30
a 1.80. Gele kool fl.40 a 3.10, alles per 100 Kg.
Boswortelen f2.20 a 2.70 per 100 boa. Bloemkool
f 3.80 a 8.20, 2e soort f 0.90 a 1.10, per 100 stuks.
Aanvoer op 11 Oct.: 3225 Kg. aardappelen, 910
Kg. spercieboonen, 37 Kg. snijboonen, 17135 Kg.
grove uien, 3745C Kg. peen, 350 Kg. kroten, 39950
Kg. roode kool, 52200 Kg. witte kool, 15300 Kg. gele
kool, 1920 bos wortelen, 2161 stuks bloemkool.
LANGENDIJKER GROENTENVEILING,
12 Oct. 1923. Bloemkool, le soort f4.50 a 8.80
2e soort f0.70 a 4 per 100 stuks. Wortelen f2.60.
a 2.80. Roode kool, le soort f 1.50 a 3.80. Gele kool.
le soort fl.80 a 3.80. Wite kool, le soort fl.20 a
1.60. Uien f 6.30 a 7.10. Drielingen f 8.40 a 9.20.
Nep fll a 11.90. Slaboonen f8.90 a 12.30. Bieten
fl.70 a 4.20. Graafjes f9.60. Blauwe aardappelen
f5.10. Bravo f5.10. Kleine aardappelen fl, alles
per 100 Kg. Wortelen f2.30 per 100 bos.
Aanvoert: 35700 stuks bloemkool, 800 bos wor
telen, 11700 Kg. wortelen, 69600 Kg. roode kool,
24200 Kg. gele kool, 136000 Kg. witte kool, 26780
Kg. uien, 1950 Kg. slaboonen, 5950 Kg. bieten,
1300 Kg. aardappelen.
ALKMAAR, 12 October 1923.
Op de heden gehóuden kaasmarkt werden aange
voerd 179 stapels, wegende 148000 kilogrammen.
Fabriekskaas: kleine m.m. f51.50, z. m. f49;
Commissie m.m. ^52.
Boerenkaas: kleine m.m. f51.50, z.m. f50; com
missie m.m. f52. Handel vlug,
ALKMAAR, 32 .October 1923.
Op de heden gehouden graanmarkt werden 6077
/H.L. aangevoerd.Tarwe f1012.25; Rogge f8.50
9.50; Gerst chev. f1011, Haver f8.2511;
Paardenboon en fll; Duivenboonen f2021; Witte
boonen f40; Rood Mosterdzaad f 37- 38: Geel Mos
terdzaad f15 tot 30; Blauw Maanzad f43; Groote
groene erwten f 2630Kleine groene erwten f 22
tot 26; Grauwe erwten f4553; Vale erwten f80
38, alles por 100 Kilo.
WINKEL, 12 October 1923.
Appelen f6 a 16. Pereiv f5 a 26. Slaboonen
f4 a 8. .Snijboonen f10 a 20. Spruitkool f6 a 8.
Uien f 3 a 4. Kool f 1 a 2. alles per 100 pond.
Wortelen f4 a 6 per 100 bos. Komkommers f3 a
8, Andvie f8 a 4 per 100 stuks.
Met nadruk en od, volkomen terecht wees de heer
Troelstra er op, hoe deze zelfde regeering vorig jaar
in1 haar Memorie v. Antwoord schreef: Afdoening der
Vlootwet moet uit finantieele overwegingen nog
wachten en thans nog een tekort, van 140 millioen,
waarvan de dekking nog in de ruimte zweeft.
Hij vroeg ook nog, wat er waai; was van de ge
ruchten omtrent door het buitenland uitgeoefende
pressie. En als dat niet zoo was, welke reden of er
dan bestond voor do urgentie van de Vlootwet. Ver
der werd gevraagd naar het advies van den Gou
verneur-Generaal van Indië over deze urgentie. De
heer Troelstra meende, dat de meening van den Gou
verneur-Generaal in 't kort kan worden meegedeeld.
Dit waren de hoofdvragen van den interpellani,
waarop minister Ru ijs al heel onbevredigend heeft
geantwoord.
Over het heengaan van minister De Geer werd ge
zegd, dat deze het doorzetten van de Vlootwet niet
met zijn verantwoordelijkheid wilde dekken.
De minister ontkende niet, dat de Vlootwet het of
fer meebracht, dat andere zaken iets1 minder vol
maakt zouden worden behartigd. Met andere woor--
den, dat onderwijs enz. er geducht onder zou moeten
lijden. Onze internationale positie vroeg, of liever
eischte deze opoffering.
De minister wees er op, dat vanwege geen onkele
buitenlandsche mogendheid eenige pressie in deze
was uitgeoefend.
- De Vlootwetcommissie had zich verklaard voor een
algemeen bezuinigingsplan in één wet. Dit kon niet,
meende de minister. Wel zullen er verlagingshoofd
stukken voor de begrooting komen.
Het advies van den Gouverneur-Generaal kon niet
worden overgelegd, dat zou maar gevaarlijk zijn
voor de toekomst.
Dit is alles wat de minister-president zeide en zijn
collega Colijn vertelde niet veel meer, was tenminste
even sober. Hij gaf eeni heele reeks cijfers, waaruit
naar voren kwam, dat de diensten 1921', 1922 en 1923
een gezamenlijk tekort zullen geven waarschijnlijk
van 112 millioen. Daartegenover staat een overschot
van 127X mdllioen op het leeningsfonds.
Voor 1924 wordt een groot tekort geraamd, maar
alles wordt beproefd; en allerlei maatregelen geno
men om voor 1924 een sluitende begrooting te krijgen.
In Indië is het niet ongunstiger. 1922 heeft een te
kort op den gewonen dienst van 15 millioen, terwijl
1293 zal' sluiten, inplaats van groote tekorten op te
leveren. 'Het voor 1924 geraamde tekort zal vermoe
delijk ruim 20 millioen meevallen, door meevallers
van vorige jaren.
Tusschen 1923 en 1929 zal ongeveer 37 millioen ge
vonden moeten worden, maar dat zal wel. gaan. En
van die 37 millioen komt maar 12 millioen voor de
Vlootwet.
T Zooals men riet, het was een zeer hoopvolle toon
en van een debacle op finantieel gebied geen sfioor.
Och, het zag er zoo aannemelijk uit, zie maar de
vergelijkende cijfers tusschen de begrooting met of
Voor Indië: met Vlootwet 824 mlII. meer in 1924,
12 mill. meer in *29;
Voor Nederland': met Vlootwet f83.000 minder in
1924 en 234 ton minder in 1929.
Het is wel jammer voor dezen schoonen schijn,
dat de Vlootwetcommissie tot een heel ander finan
tieel resultaat kwam. Die wees op een vermeerde
ring van uitgaven èn voor 1923 èn voor 1929 van
ongeveer f 1.200.000. Hoe de minister tot zijn cijfers
is gekomen, verteldo hij er niet bij. Hot was alles
rozegeur en maneschijn. De brandkast) van den
'Staat is blijkbaar nog goed gespekt, maar hoe deze
zelfde minister dan is kunnen komen eenige weken
terug, met zulk een zwartgallige millioenennota is
niet te begrijpen en niet te rijmen jmet het nu ge
uite optimisme.
Veel is er niet losgekomen van de regeeringstafel,
of liever niemendal, en wij zijn benieuwd of het de
linker partijen zal gelukken om deze zaak, dat is
een goede voorbereiding van het Vlootwetdebat, een
stap verder te brengen.
Vrijdag zal Troelstr$ repliceeren.
Vandaag, Donderdag, was het de groote dag, de
dag waarop Mr. Troelstra zou interpelleeren over
de Vlootwet. Als H ware een voorspel van de aa. be
handeling van deze bij ons Nederlandfiche Volk zoo
gehate wet dezer regeering.
Aan alles was hot te zien, dat er wat bijzonders
was, zoowel in als buiten de Kamer. De publieke tri
bune kon alle belangstellenden niet bevatten en ook
de gereservoerdejtribune was gevuld met allerlei
belangstellenden. De loges waren eveneens door veel
hooge personages bezet, oa de Indische prinsen
met hun gevolg.
En toch is deze interpellatie op een teleurstelling
uitgeloopen., ofschoon het moeilijk anders kon, want
van het doel: inlichtingen te verkrijgen over de cri
sis (aftreden minister De Geer) en over den finan
ti eelen toestand vóór het behandelen der Vlootwet
is niet veel terecht gekomen.
Het antwoord dat de heer Troelstra kreeg van bei
de ministers draagt daarvan de hoofdschuld, maar
ook de interpellant zelf gaf alle aanleiding tot een
onbevredigend'antwoord, te breed als deze interpel
latie was opgezet.
Wij kregen lange uitwijdingen over ons leger,
een even lange aanval op de Standaard, het lijfblad
van minister Colijn, Over de crisis aan finantiën in
verband met de Vlootwet zeide Mr. Troelstra niet
veel nieuws. Gelijk had! hij met zijn opmerking dat
de afstand tusschen de Regeering en de Volksverte
genwoordiging nooit zoo ver was gebleken als bij
deze crisis. Het Parlement weet van alles wat er
voorgevallen is, niets.
Spr. wees op den grooten tegenzin onder het Ne-
derlandsche volk tegen deze Vlootwet, ook onder
een groot deel der Katholieken. Hij wees op het on-
De belangstelling was Vrijdag heel wat minder dan
den vorigen dag. Het eerste bedrijf was blijkbdar
niet megevallen.
De heer Troelstra houdt zijn repliek en maakt de
opmerking, dat hij en de regeering langs elkaar
heenpraten, omdat de regeering in de Kamer komt
met reeds van te voren klaar gemaakte redevoerin
gen. Verschillende punten heeft de regeering maar
niet aangeroerd en vooral over die crisis met minis
ter De Geer is geen voldoend antwoord gegeven. De
spreker protesteert er tegen, dat de regeering geen
voldoend inricht geeft in deze cisis.
Dat hem geen antwoord is gegeven omtrent de
meening van den Gouverneur-Generaal bevreemdt
spr. eveneens. Immers reeds geruimen tijd geleden
behandelde de Volksraad in Indië deze zaak en spr.
acht de waarschijnlijkheid groot, dat men voor de
Vlootwet kan zijn, maar itegen een invoering op dit
tijdstip en het zou spreker niet verwonderen als dit
met den Gouverneur-Generaal ook het geval was.
De kosten vraag van deze Vlootwet is evenqens
maar heel terloops door de regeering behandeld en
op spr.'s critiek is de regeering maar niet ingegaan,
en spr. neemt de berekening der regeering onder
handen.
Ook de algemeene beschouwingen der regeering
aJcht spr, niet heel nieuw. De regeering wees op dén
Riussisch-Japanschen oorlog. Toon zou gebleken zijn
dat wij wel degelijk moesten kunnen toonen, dat
onze neutraliteit gehandhaafd diende te worden. Dat
was in 1905. Vrij lang geledenl En eerst nu zou de
Vlootwet pas noodig zijn en de regeering op die
noodzakelijkheid nader ingaan.
Met genoegen nam spr. kornis van de mededee-
llng, dat de spanning in den Stillen Oceaan ra
Washington was verdwenen. Doch hieraan moet
spr. de vraag verbinden: waarom dan zoo'n haast te
maken? Als er geen buitenlandsche drang of be
weegredenen zijn, zijn er dan misschien binnen-,
landsche? Doch welke dan? De regeering zal wel
dringende redenen hebben, maar waarom deelt zij
die dringende motieven \toor deze haast niet mede?
Nu gij gehoord hebt, dat er geen dringende rede
nen van internationalen politieken aard) zijn, zoo
vraagt spreker aan rechts: Wilt gij dan toch de Re
geering volgen?
De heer Troelstra komt vervolgens tot de finan
tieele rede van den heer Colij^ en noemt dit een
rede voor deze gelegenheid pasklaar gemaakt. Een
rede vol optimisme. Deze minister is alleen een op
timist als het legerzaken betreft, maar een pessi
mist als het onderwijs, ambtenaren en sociale wet
geving betreft.
De minister wil bezuinigen, maar hoe? Daar kan
niet over geoordeeld worden, maar de minister doet
alvast of alles al is goedgekeurd.
Eerst moet de Kamer die plannen beoordeelen en
er over beslissen, voor de Vlootwet kan worden be
handeld. Als deze wet wordt aangenomen mist de
Kamer alle controle over de uitgaven vooV de vloot
Spr. noemt de politiek der regeering: koopen op
afbetaling. Maar geen enkele goede huisvrouw volgt
deze takt/lek, deze heeft een goed overzicht van
haar huishoudkas.
Dit doet de minister niet. Laten'wij, zegt -spreker,
als de werkloosheidszorg te duur is, ook eens met
annuïteit gaan werken, en zorgen, dat de slachtof
fers niet afhankelijk behoeven te zijn van het arm
bestuur. Als het zevende leerjaar te duur is, laten
wij dat dan ook* eens in een annuïteitsfonds ver
werken en een ambtenarenfonds om dan niet te
roepen, als thans en de Vlootwet: het kost ons niertsl
Al die 'cijfers en al de beschouwingen des minis-
begrijpelijke in de houding des heeren Colijn, die 9
Nov. vorig jaar nog warm gepleit 'had voor bezuini-1 ters zijn camouflage. Het is een opstapelen van
ging over de heele linie en nu krachtig meewerkte schuld voor improductieve uitgaven. Het ia een
om deze Vlootwet in het Staatsblad te krijgen. I methode, die tot inflatie leiden moet.
