URCENS'
.VOOR
«STANDEN
Uit het hart yan Holland.
OP HET BROOD
VOOR BACKEN
EN BRADEN
Zaterdag 17 November 1923.
66s1e JaBrgang. No. 7335.
DERDE BLAD.
Gemengd Nieuws.
SCHUIMT !N BE
PAN
De twee gToote feiten, waarover iedereen spreekt
deze weck, zijn natuurlijk het verdwijnen van den
lieer van Wie ringen en het korte Kamerzittinkje.
In het laatste eigenlijk alleen de mededoeling van
den voorzitter, dat de heeren al den tijd had-
r den om op hun gemak het wetje-Fleskens in de
af deelingen te onderzoeken. Natuurlijk omdat er
toch, wegens de crisis, geen regeeringswerk v<
te doen.
Nu wil het geval, dat de tijd dringt, als men met
dc begrooting eenigszins op tijd gereed wil komen.
Immers, die behoort voor 1 Januari geheel te zijn
f vastgesteld en goedgekeurd door de Koningin.
Nu weten we wel, dat met dezen eisch telkens de
hand wordt gelicht en dat het de laatste jaren al
f heel mooi was als de iV ede Kamer op oude
jaarsdag klaar was gewoonlijk met uitschakeling
f van één of meer hoofdstukken, zoodat de senaat en
de Koningin pas in het feitelijke dienstjaar konden
goedkeuren. Maar als de crisis nog wat aan loopt,
zij duurt straks reeds yier weken komt eit
I niets van een
heeren Üuvs en Co. zich door
tijdelüke behandeling.
i Immers tenzij de heeren Ruys en
zichzelf en hun eigen pers laten verbidden óm
door middex van een reconstructie toch maar weer
eëns opnieuw het vaderland te komen redden,
komen de nieuwe mannen met een nieuwe be^roo-
1 ting. D.w.z. dat de Kamer eerst moet afwac.iton,
wat het nieuwe kabinet wenscht voor pc stellen,
voor zij zelfs kan beginnen met afdeelingsonder-
zo°k
r Juist immers de punten waarop het komende
ministerie een verhooging of verlaging van uitga
ven wilde voorstellen en de wijze, waarop het aan
geld wil komen, zijn de dingen, die een onderzoek
aoor da Kamer vereischen, die bespreking in de
afdeelingen en later in de openbare zitting noodig
maken. Zoodoende kan men vrijwel zeggen, dat
een normale tot stand koming van het staats
budget onmogelijk is.
Niet alleen dat er dus een hoogst ongewenscftite
toestand financieel is ontstaanj ook politiek zijn de
nadoelen van een zoo langdurige crisis zeer groot.
Al was bot alleen maar,' omdat niemand weet in
welke richting wij gaan De demissionaire minis-
ters nemen natuurlijk geen beslu,ten yan prin
pieele beteekenis, al was het alleen uit hoifelijk-
Küi
hoid ten aanzien hunner opvolgers. Dit beteekent,
dat er verder wordt geadministreerd volgens de
methode-Ruys, een methode, die over het algemeen
door een groot deel der natie verkeerd wordt ge-
vonden. De beslissingen van het kabinet blijven en
dienen natuurlijk tot basis van besluiten op aller-
f lei gebied, die geen uitstel kunnen verdragen.
Acht men dus ae grondbeslissing onjuist, dan
wordt gedurende heel den tijd dat de crisis
.duurt, die fout bestendigd en verergerd. Ja zelfs
ontstaan er weor nieuwe feiten, waarop men zich
straks zal beroepen als „verkregen 'recht". Dat dit
Een mam dio wel de nioed van sHn overtuiging
heeft, is Karnebeek, toen kjj don Kroonprins liet
vertrekken. Ongetwijfeld, hij wist, dat de Entente
geen schaduw van recht had om Nederland te
verplichten den kroonprins hier te houden, nu
Duitschland hem toestond te k Zelf. zon dei-
de toestemming uit Berlijn had Neder! n; 1 hom
hier niet kunnen houden. Als hij, die alleen als
ongewenscht vreemdeling hier een verbl'jfpUnts
aangewezen kreeg en onder toezicht werd «josL'd,
niet naar Duitschland doch naar elders haf willen
vertrekken, zou onze regeering er ook niets 'tan
hebben kunnen doen. De prins was geen gevangene,
geen geïnterneerde: niets van dit alles. Behalve
wat zijn woonplaats in Nederland betreft, was hjj
izoo vrij als ieaer ander.
Toch zouden we ons kunnen begrijpen, dat een
..minister en vooral iemand, die zijn ontslag reeds
.heeft ingediend, het aan zjjn opvolger overliet om
biet do Entente over deze dingen te spreken en
zich op zjjn ontslag-aanvrage beriep, om een be
slissing uit te stellen. Dat Karneoeek dit niet
deed, zelf besliste is ferm, al kijven Nation Beige
en Matin c.t.q. dan ook om het hardst over onze
regeering en al schelden zij hem en heel Nederland
uit voor „pro bocho" en wat dies meer zij.
Maar een opmerking moet ons van hot hart NL
over de onwaardige vertooning van Zaterdagmorgen,
toen men vijf gezanten kalm naar het Plein liet ko
men ter overhandiging der nota hunner regeeringen,
terwijl men zeer goed wist primo, dat zij van plan
waren te komen en secundo, dat de kroonprins reeds
weg was.
Dit is minstens een onbeleefdheid, die juist aan
het departement van internationale hoffelijkheid
niet had mogen gebeuren.
Men wist hoe laat de heeren zouden komen en
wat hun boodschap was. Dit spreekt van zelf. An
ders had niemand den persfotograaf, die nu de hee
ren bij komen en gaan knipte, kunnen waarschuwen.
Nu Buitenlandsche Zaken volkomen op de hoogte
was, is het op z'n minst onbeleefd de gezanten een
vergeefsche reis te laten maken in plaats van hen
even telefonisch op de hoogte te stellen, dat hun
nota geenerlei uitwerking zou hebben, nu de kroon
prins toen zijn eiland reeds had verlaten en juist
aan of wellicht reeds over de grens was.
Zooals men nu met de vertegenwoordigers van
bevriende mogendheden heeft omgesprongen lijkt
het er waarlijk veel op of men den fotograaf aan een
aardige opname heeft willen helpen. Er is dan ook
danig geprutteld over die manier van doen, zelfs in
die Ententekringen waar men ovorigens het Neder-
land9che standpunt in zake de vrijheid van bewe
ging van den ex-kroonprins volkomen billijkt en
verklaarbaar acht.
Deze onhoffelijkheid heeft ons vermoedelijk meer
kwaad gedaan dan het feit van het laten vertrekken.
Wat heel jammer is^ omdat dit niet noodig was.
Men had de gezanten hun gang kunnen besparen.
Dat zou bovendien nog een ander voordeel hebben
gehad. Dit nl., dat dan de nota achterwege zou zijn
gebleven, terwijl^ zij nu door de overhandiging een
Staatsstuk is geworden, waarop men later kan te
rugkomen.
En waarop thans reeds antwoord noodig ia
Al dien omslag had men zich bespdard, door een
beetje hoffelijker te zijn en even de telefoon van den
haak te nemenA»
alles moeilijk te vermijden is en dat de crisis bui-
tengewoon lastig is op te lossen, als de drie par-
i. tjjen rechts zien houden aan de regeeringsverkla-
ring en dus niet meer geneigd zijn tot vorming
I van een coalitie-ministerie, weten <vK^Maar ten
slotte hebben we niet al die „raadgevers van de
kroon" en al die partijleiders alleen om gemakke-
lijko kwesties op te lossen. Juist om hun raad £n
mqpilijke omstandigheden te kunnen verkrijgen,
genieten zij salarissen, politiek aanzien, invloed
en wat dies meer zij. Het zou er treurig uitzien,
r indien de „mannen alsgeen combinatie zou-
i: den kunnen aanwijzen, die levensvatbaar is en%in-
dien zij T1iet zelf de hand aan den ploeg sloegen,
.f als zij geen andere personen kunnen vinden. Bij
v zooveel mannen van ,,wat nu?" moeten er toch wel
een klein dozijntje zijn te vinden, die durven zeg
gen^ „Dit!" en bereid zijn zelf te doen wat zij
advi'seoren.
FRANSCHE OPVATTINGEN.
l)p correspondent der N. R. Ct. te Parijs meldt:
Men zou in den vreemde verkeerd doen de betee
kenis voor Frankrijk van het toezicht op de Duitsche
bewapening en alles wat den oorlogsgeest kan aan
wakkeren te verkleinen. Uit Duitschland komen ver
ontrustende berichten. De regeering wil het bezette
gebied niet meer van leeftocht, noch van steun voor
de werkloozen voorzien. Beieren laat niets van zijn
revanche program vallen. In dit licht krijgt de terug-^
keer van den kroonprins een gevaarlijken zin. Hij
schijnt zich te Berlijn een woning verschaft en een
publiciteitsdienst voorbereid te hebben. Zijn vader,
moet daardoor aangemoedigd worden. Dit allés
spreekt des te meer tot het Fransche gevoel, voora
van de oud-strijders daar de geallieerden Frankrijk
in den steek laten of althans geen spoed achter d'
besprekingen zetten.
Vandaag om vijf uur hoopt men alle leden van den
Gezanten-Raad in het bezit van instructies bijeen te
vindén.
Het bezoek gisteren door lord Crewe aan Poincaré
gebracht, stond niet in verband: met de kwestie-Ho-
henzollern noch met de militaire controle. De Engel
sche gezant overhandigde hem het antwoord op de
Fransche nota over het Rijn-separatisn^e.
Naar men weet, had Londen gewaarschuwd tegen
de gevolgen van de afscheiding, daar te Versailles de
Duitsche gedelegeerden namens het geheele rijk tee-
kenden, zoodat dus een gebied, dat zich zou afschei
den, niet meer door het verdrag gebonden zou zijn.
Poincaré betoogde het tegendeel. De nota, gisteren
dcor Crewe overhandigd, straft het Britsche stand
punt met breede argumenten. De nota, door Poincaré
aan den gezant overhandigd, slaat op het .onderzoek
ingesteld "naar het gedrag van bepaalde Fransche
ambtenaren in het bezette gebied, die het separatisme
zouden bevorderd hebben.
De Matin onderstelt, naar aanleiding van een mede-
deeling uit Washington, dat men zich daar niets van
de terugkomst van den Hohenzollern zou aantrek
ken. dat Londen ze uitlokte om zijn terugtocht te
dekken, daar Parijs niet Amerika's meening gevraagd
heeft.
Men geeft zich rekenschap van de hachelijke taak
inzake de militaire controle. Wat te doen als er
dientengevolge bloed zou vloeien. Van uitbreiding van
het bezette gebied wordt nauwelijks gerept.
EEN BRIEF.
Een aangrijpende brief, ofschoon niet zonder hu
mor, die een speciaal bezit is van het Engelsche volld,
werd nagelaten door een 63-jarigen straatventer, die
zich na de afscheidsmissive te hebben geopend
van het leven beroofde, door koolmonoxyde in te
ademen.
De brief luidde: „Daar de gemeente mij niet wil
helpen, moet ze me maar begraven. De verzekering
betaalt niet meer. En ik wordt op allerlei manieren
lastig gevallen". De weduwe zeide, dat "haar man er
-len geheelen dag op uit was met zijn handkar, doch
dikwijls niet meer verdiende dan een stuiver of vier.
UIT RUSLAND.
Volgens een draadloos bericht uit Moskou heeft de
maatschappij voor graanuitvoer thans 800.000 ton
tarwe naar het buitenland verzonden en beschikt
thans nog over eeh voorraad van driemaal "die hoe
veelheid, die eveneens voor uitvoer beschikbaar is.
Men is voornemens den uitvoer belangrijk te verhoo-
een, aangezien de toestand op de Europeesche graan
markt bijzonder gunstig is voor het Russische pro
duct. De Fransche regeering heeft goedgevonden, dat
een syndicaat van handelaars en bankiers een cre-
diet voor den graaninvoer uit Rusland opent. Tevens
zal de Engelsch-Russische handelsmaatschappij haar
werkzaamheden in verband met den graaninvoer uit
breiden tot Frankrijk, Belgiö, Turkije en Nederland.
Eveneens wordt draadloos uit Moskou gemeld, dat
thans, voor het eerst sedert 1915, in Rusland een
overschot van steenkool boven de binnenlandsche be
hoefte is. In verband hiermede worden de aankoo-
pen in het buitenland gestaakt.
DE STORM IN ENGELAND.
Men weet reeds, dat het Maandag en Dinsdag in
Engeland zooals trouwens in iets mindere mate
ook in Nederland fel gestormd heeft. Maar het he
vigst schijnt de stormwoede te zijn geweest in Lan-
cashire. De Engelsche bladen schrijven van een der
ergste stormen, die in de laatste halve eeuw dat
graafschap hebben geteisterd". Het geweld der ele
menten hield een uur of dertig aan. Een oversfroo-
ming van ongekende woede zette het geheele Riddle-
dal onder water. Geheel Riddlesdale staat blank; en in
de plaats Clitheroe zijn de straten en stegen tot snel
vlietende beken geworden.
Maar ook in Cheshire en Derbyhire, zoomede ln
Noord-Wales. staat op tal van plaatsen het land onider
water. De rivieren Mersey, Irwell en Wyre, en haar
zijrivieren zijn buiten haar oevers getreden. De Irwell,
die door Manchester stroomt, is in normale tijden van
beteekenis voor tal van fabrieken, die thans echter
niet voort kunnen met het bedrijf. De Pioneer Mills te
Radcliffe, een var de grootste katoenfabrieken van de
streek (800 werklieden), hebben moeten sluiten.
Te Nateby heeft de Wyre een gat in den dijk ge
slagen. Als gevolg daarvan staan de wegen daar in de
buurt meer dan een halve meter diep onder water.
In Wales is het al niet anders. Daar heeft het 50
uren zonder ophouden gestortregend.
Tusschen Barmouth en Duffrvn ligt over een leng
te van 800 M. de spoorlijn ondeT water.
De leigroeven van Oakeley, waar 1500 menschen
werkten, staan onder water, ofschoon die groeven
beschikken over buitengewoon krachtige pompen.
Te Bangor staan veie huizen onder water. In de
laaggelegen gedeelten van de stad gaat het verkeer
per boot.
In 30 jaar is daar een overstrooming van dezen
omvang niet voorgekomen,
Hopchinson.in Glamorganshire staat bijna een me
ter onder water.
In Cheshire ls het gebied der overstrooming aan
zienlijk. Het Sale-gebieu ls één proot meer. Men ls
nog steeds bezig met het in veiligheid brengen van*
vee en paarden. De rivieren en beken zijn nog aan
het wassen. A
In Derbyshire stijgt het rivierwater eveneens. Het
heeft er al een dag hard geregend, zonder dat er
kans 9cheen te zijn op verbetering.
DE BESCHERMING VAN DEN LANDBOUW IN
ENGELAND.
Uit Londen, 15 November. Het ïandbouw-pro-
gramma van de regeering is door Sir Robert San
ders, minister van landbouw, gisteravond op een
vergadering uiteengezet.
In het kort stelt de regecring voor een subsidie van
een pond per acre te verleenen voor alle bebouw
baar land, dat ten minste een acre groot is met in
begrip van tuinderijen. Zij die echter minder dan
dertig shillings per week betalen aan volwassenen,
die gezond van lijf en leden zijn, komen voor het
subsidie niet in aanmerking. Er mag geen pacht go-
heven worden met betrekking tot deze snbsidie, In
voerrecht zal worden geheven van mout en gerst
Men schat het bedrag dat met deze subsidie gemoeid
zal zijn op elf millioen tot 15 millioen pond sterling
per jaar.
De landbouwspecialiteiten in het parlement zijn
overtuigd volgens do Daily Telegraph dat het
subsidie voldoende zal zijn om do boeren te bewo
gen goedkoop land te gaan ontginnen en zoodoende
werk te verschaffen aan de plattelandsbevolking.
DE SOC.-DEM. RIJKSDAGGROEP.
De sociaal democratische Rijksdaggroep kondigt
een interpellatie aan over de financieele politiek van
de rijksregeering in Duitsrihland. Voorts heeft zij aan
de rijksregeering de volgende vragen gesteld:
1. Hoe is het op- het oogenblik gesteld met de fi
nanciën des rijks, hoe hoog zijn de dagelijksche uit
gaven en inkomsten?
2. Hoe stelt de regeering zich de begrooting der
eerstvolgende maanden voor, bogrooting die in goudr
mark zal worden berekend?
3. Welke maatregelen denkt de regeering te treffen
om het bestaande tekort te dekken? Hoe denkt zij
over de toekomstige verhouding tusschen de finan
ciën des rijks en die van de bondsstaten en gemeen
ten'?
4. Zijn de noodige maatregelen getroffen ter iiv
lossing van de papiermark tegen geld met bestendige
waarde?
5. Is het zeker dat de rijksbank in de toekomst nog
slechts kredieten op goudbasis zal verleenen?
6. Wie draagt de verantwoordelijkheid voor de
wijze waarop de goudleening is verkwist en voor de
nadeelige gevolgen die dit voor de financiën des rijks
heeft gehad?
7. Welke maatrogelen denkt de regeering te tref
fen om de door de vertraagde uitreiking van de aan-
deelen der goudleening opgeleverde particuliere win-
sten in beslag te nemen?
Voorts stelt de groep de vraag of het juist is dat
de demobilisatieverordeningen nopens den arbeidstijd
op 17 November buiten werking worden gesteld en
of men thans werkelijk van plan is de arbeidskracht
d*r Duitsche arbeiders en beambten prijs te geven
uan willekeurige exploitatie.
WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND
Dat de werkloosheid in Duitschland onrustbaren
de afmetingen aanneemt is bty herhaling door de
cijfers van de ingeschreven werkloozen gestaafd.
Wolff geeft nog een9 ©en overzie! t (waarin het euvel
uitsluitend wordt geweten aan de bezetting van Rijn
en Roer)., volgens "t welk in het B. G. meer dan 2
millioen menschen zonder werk zijn en zeer velen
een verkorten arbeidstijd hebben, zoodat ten minste
de helft der bevolking de gevolgen van de werkloos
heid ondergaat. In het onbezette gebied is eveneens
een groot deel der bevolking op onderstand aange
wezen. Hun aantal loopt volgens Wolff in de mil-
lioenen. Over het geheele rijk gaat ongeveer een der-
de der bevolking onder de gevolgen der werkloos
heid gebukt. Het percentage zou nog veel grooter
zijn als niet het stelsel van verkorte werkdagen in
den ruimsten omvang ingevoerd was.
De toestand is te erger daar wegens den Staat der
openbare geldmiddelen de uitkeering van dhderstand
zooveel mogelijk beperkt moet worden.
DE KOMENDE VERKIEZINGEN IN ENGELAND.
Uit Londen, 15 November. De verkiezingscam
pagne van. de vereenigde liberalen is vanmiddag te
Londen geopend met een vergadering in Queenshall
onder voorzitterschap van Grey, die vast steldé, dat
de onverwachte loop in de politiek de liberale partij
stevig hereenigd had. De voornaamste spreker was
Asquith, die voor een overvolle Zaal sprak. De ver
gadering heeft een motie aangenomen, welke de re-
geeringsactie gispt, vaststelt, dat de datum van ont-
PLANTA
