Minui Nieiws-
Wist U reeds
datbijfalv.lEIJEN,
Opruiming is?
Manufacturen
Bedden Meubelen.
SPAAHDER's Kleedingmagazijn
SPOTKOOPJES
10°|o KORTING.
DE LANGE&DEMORAAZ, Alkmaar
(Iliquvers t N.V, v.h. TltAPMAN Co Schagen
EERSTE BLAD.
ALKMAAR,
Groote Kleermakerij.
NIEUWE NIEDORP
DEPOSITO'S.
Binnen landsch Nieuws.
Zaterdag 19 Januari 1924.
SCHUIER
67ste Jaargang. No. 7869.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENINO No. 23330. INT. TELEF no. 20
Prijs per 3 maanden f 1.05. Losse nummers Q cent. ADVERTBN-
TlëN van 1 tot 5 rogela fl.10, iedere regel meer 20 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend»
DIT NUMMER BESTAAT UIT TEER DULDEN.
Dr. Snethlage contra Kerkeraad
van Zijpe.
Onder dit opschrift plaatsten wij onlangs een
stuk van Dr. Snethlage te Eenigenburg,
Het wederwoord volge hier van Ds. Buiskool
te Schagerbrug:
GEEN STAP IN DE VEREEERDE RICHTING!
Hoewel ik van oordeel ben, dat twist-geschrijf
over een kwestie, als thans gerezen blijkt te zijn
tusschen Dr. Snethlage van Eenigenburg ter eener
en den kerkeraad der Herv. Gemeente van Zijpe ter
ander er zijde, in den regel zeer weinig vrucht aft-
werpt, zie ik mij nu tot mijn leedwezen toen wel
genoodzaakt om genoemden kerkeraad en ook mij
zeil te verdedigen tegen den aanval, die op ons in
het nummer van 5 Januari ;j.l. in een ingezonden
Bfcuk, getiteld: „Een stap in de verkeerde .rich
ting gedaan wordt. Vooral gevoel ik mij tot
antwoorden gedrongen, omdat ter wille van de
waarheid en tot goed verstand der zaak in het in
gezonden© veel moet worden recht gezet en ik meer
dan één bewering van den schrijver niet zoo maai
kan laten gaan. Ik hoop, zonder mij te verliezen in
phraseologie en in allerlei beschouwingen over de
tekortkomingen van vrijzinnige predikanten, die,
zeker omdat ze niet aangesloten "zijn bij de S.D.
«A.P., volgens Dr. S. in theoretische zedelesseij
en godsdienstige onderonsjes hun kracht zoeken,
mij zooveel mogelijk tot de zaak zelve te bepalen,
opdat zij geplaatst worde onder het licht, waar
onder zij behoort te staan.
Eerst dan iets over de voorgeschiedenis, Tn .de
•aatste September-vergadering van den Riny Zijpe
werd aan Dr. S. het consulentschap der vacature
PettenCaUantsoog opgedragen. Hoewel Petten
zeer dicht bij Eenigenburg gelegen is, werd met 'net
oog op den veel grooteren afstand van Callants-
oog, waartegen de aangewezen consulent nog al
bezwaar bleek te hebben, de wenscbelijkheid be
sroken van eene ruiling, n.1. in dier voege, dat,
zonder dat onze consulentschappen - ik toch ben de
aangewezen consulent van Zuid-Zijpe zouden
worden verwisseld, Dr. S. zou catechiseeren te
Burgerbrug en ik te Callantsoog. Daar een nng-
collega er mij op wees, dat een dergelijke ruiling
niet zou kunnen plaats hebben zonder de goed
keuring der respectieve kerkeraden, is die goedkeu
ring ^als voorwaarde gesteld. Het voorstel der rui
ling is teen door mij m onze kerkeraadsvergadering
van 5 October j.1. ter tafel gebracht en daar be
hoorlijk behandeld, met het gevolg, dat het met. oo
één na algemeene stemmen verworpen is en wol
voornamelijk op de volgende drie gronden:
a. verscheidene leden hadden bezwaar togen de
BociaUstische gevoelens van Dr. S., die zioh in den
laats ten tijd steeds meer van den propagandisti
sch on kant had_ doen kennen, b.v. ook door zijn
preeken te Eenigenburg en te Burgerbrug (vaca
turebeurt) tegen de viering van net koninklijk
jubileum.
b. daar de belijdenis-catechisanten van Burger
brug en Si Maartensbrug altijdgezamenlijk wor
den aangenomen en in één godsdienstoefehifig wor
den bevestigd, waren alle leden tegen een niet
"beslist noodzakelijke splitsing.
c. sommige leden gevoelden bovendien nmt° voor
de voorgestelde ruiling, omdat, Dr. S. in zijn eigen
zeer kleine gemeente van 90 zielen, zoo weinig
Sastoralen arbeid heeft te verrichten, dat hij zon-
er eemg bezwaar het coneulent9chap Gallantv**-
Petten .zou kunnen woornemen, beter dan eenig
ander predikant van den ring.
Redenen, waarom de kerkeraad heeft gemeend
met op het voorstel te moeten ingaan, doch het
oatechistsch onderiwijs in Z. Zijpe in één hand te
moeten laten.
Nu kan Dr. S. naar aanleiding van dit besluit het
standpunt van den kerkeraad van Zijpe wel bekrom
pen vinden, doch ik depk, dat vele ouders, wien het
met totaal onverschillig is in welke richting en in
welken geest hunne kinderen worden onderwezen,
het in dezen volstrekt niet met hem eens zullen zijn.
Want waar hij ironisch zegt, dat het veto van den
kerkeraad hem heeft belet „om de argelooze jeugd
met zijn beginselen te besmetten", daar ziet hij toch
ganse heli jk over het hoofd, dat vooral een propagan
distisch aangelegd predikant als hij althans met de
oudere leerlingen de groote levensvragen en de be
langrijke maatschappelijke vraagstukken naar zijn
inzicht en zijn opvatting behandelen zal.
Nu net droevig naspel. Blijkbaar onder den indruk
b9vei^"v®rmelde weigering heeft, naar mij is
k -?1!' toen eerst °P 18 November in een
vacaturebeurt te St. Maartensbrug van den toren ge-
iooï*n *en bouding van den kerkeraad scherp ge-
Intïfiii0 kL, op 25 November als voorzitter het
volgende schrijven ontving:
«,™Ku°n<}«van het <ioor uw college genomen besluit,
m,J wegens mijn lidmaatschap der S.D.A.P.
S kathechisaties te Burgerbrug waar
rm» (iö groote wenschelijkheid' gebleken
om in net midden der gemeente de verhouding van
Christendom en Socialisatie nader toe te lichten. Ik
verzoek U daarom mij het gebruik, van het kerkge
bouw te Burgerbrug voor een avondgodsdienstoefe
ning te willen toestaan, waarin ik zal spreken over
het onderwerp „Christendom en Socialisme". Dag en
uur kan in nader overleg worden vastgesteld".
Daar de bedoeling van dit schrijven mij niet in
alle opzichten duidelijk was, berichtte ik per om
gaande Dr. S., dat hij- m.i. zijn verzoek aan de Kerk
voogdij had moeten richten, tenzij het zijne bedoe
ling ware om een der extra avonddiensten, die ik in
Z. Zijpe vervul, van mij over te nemen. Als antwoord
ontving ik toen het volgende:
„Uit een schrijven van uw voorzitter cLd. 28 dezer
blijkt mij, dat mijn tot U gericht verzoek om mij in
het kerkgebouw te Burgerbrug de gelegenheid te ge
ven een godsdienstoefening te houden,, nog eenigo
toelichting behoeft. Uw voorzitter schrijft, dat dit ver
zoek tot de kerkvoogdij gericht behoorde te zijn.
Daartegen wil ik opmerken, dat ik mij bereid heb
verklaard een godsdienstoefeinng met een tevoren
aangekondigd onderwerp te willen houden, welke
door den kerkeraad is uitgeschreven, die tijd en
plaats van den eeredienst uitschrijft.
Waar vanwege den Ring slechts eenmaal in de vier
weken te Burgerbrug gepreekt wordt, meen ik mij
van uw toestemming verzekerd te mogen houden, nu
een lid van den Ring zich bereid verklaart een extra
godsdienstoefening-te willen vervullen. Temeer waar
in genoemd deel der gemeente vele leden der S.D.A.P.
wonen, die aan een gewone godsdienstoefening van
den Ring niet deelnemen en wellicht bij een voorge
stelde godsdienstoefening van een bijzonder karakter
tegenwoordig zullen zijn. Ik hoop, dat het godsdien
stig belang van mijn voorstel door erkend en als
zoodanig aanvaard zal worden."
Beide brieven zijn in de kerkeraadsvergadering van
18 December behandeld. Het resultaat der besprekin
gen is geweest, dat het verzoek van Dr. S. met alge-
meene stemmen is afgewezen en wel om de volgen
de redenen:
onder DIreclie NOBOFitn N,
Aldeelinns-chel HOVf NIER.
eigen ateliers. eigen coupeur.
en tot 26 Jan. a.s., op alle
courante goederen
Ie. De kerkeraad vindt in geen onkel opzicht een
extra-avondgodsdienstoefening te Burgerbrug, waar
in dan Dr. S. zou spreken over het tevoren aangekon
digde onderwerp: „Christendom en Socialisme", noo-
dig. De kerkeraad is het dan ook volstrekt niet eens
met Dr. S., waar deze in zijn eerste schrijven be
weert, dat de groote wenschelijkheid gebleken zou
zijn om een dergelijke bijzondere godsdienstoefening
met een tevoren aangekondigd onderwerp te houden.
Van een socialistische minderheid, die nog wel ter
kerk zou willen gaan, mits bij een geestverwant pre
dikant, is in de gemeente nimmer eenig spoor ont
dekt, laat staan eenig blijk van behoefte aan gods
dienstige bevrediging ontvangen. En Dr. S„ die eerst
in 1922 te Burgerbrug op beroep heeft gepreekt en
daarna, sedert zijn vestiging te Eenigenburg, meer
malen! te Sint Maartensbrug en Burgerbrug een vaca
turebeurt vervulde, heeft daar ook nooit, voor zoo
ver de kerkeraad weet, een partijgenoot onder zijn
gehoor gehad. Ten overvloede zouden de S.D.A.P.ers,
wanneer zij tenminste wilden, zonder eenig bezwaar
de godsdienstoefeningen te Eenigenburg, die altijd
door hun partijgenoot worden geleid, kunnen bezoe
ken, omdat de afstand betrekkelijk gering is. En ook
belet niets ter wereld Dr. S. om een zijner vacature-
beurten in Z. Zijpe voor het beoogde doel te gebrui
ken. Dr. S. slaat de plank dan ook bepaald mia,
waar hij aan het slot van zijn artikel het 't. ergste van
het geval durft te noemen, dat nu de schijn zou wor-1
den gewekt, alsof ook vrijzinnigen ten opzichte van
beginselen, die zij gevaarlijk achten, op hun beurt
precies erven) onverdraagzaam staan als hun rechtzin
nige broeders.
Die schijn toch zou eerst dan worden gewekt en
van onverdraagzaamheid1 zou eerst dan sprake kun
nen zijn, wanneer er in de gemeente Zijpe eene
•godsdienstig-socialistische groep bestond, die werke
lijk getoond had eene geestverwante prediking te be-
geerém, doch in het zoeken naar bevrediging dier
begeerte door den kerkeraad ware tegengewerkt. Al
les te zamen genomen meent de kerkeraad dan ook
met recht te mogen zeggen, dat hij in geen enkel op
zicht noodig vindt het uitschrijven van een afzonder
lijke avondgodsdienstoefening, als door Dr. S. be
doeld wordt. Mocht Dr. S., die geen lid der Herv.
Gemeente van Zijne, doch buitenstaander is, van
aSNO 1801.
meening blijven, dat het ten zeerste gewenscht is,
dat de socialistische beginselen binnen de grenzen
onzer gemeente worden gepropageerd, dan zal hij
voor, het houden eener spreekbeurt wel een gelegen
heid kunnen vinden, desnoods bij, de kerkvoogdij, hot
gebruik van een der kerkgebouwen kunnen aanvra
gen, De kerkeraadj is van oordeel, dat de S.D.A.P. een
zuiver politieke partij is, die zich zelve neutraal ver
klaart ten opzichte van alle godsdienst en kerk, en
hij acht zich niet geroepen om een extra godsdienst
oefening uit te schrijven ten dienste van de propa
ganda voor bepaalde politieke beginselen, welke die
ook moge zijn, dus ook niet ten bate van de ver
spreiding en bevordering der socialistische,
2e. In het laatste deel van zijn tweede schrijven
zegt Dr. S. zich verzekerd te houden van de toe
stemming van den kerkeraad, nu een lid van den
Ring zich bereid verklaart een extra-godsdienstoefe
ning te willen houden, en hij motiveert zijne ver
wachting mat er op te wijzen, dat vanwege den Ring
slechts eenmaal in de vier weken te Burgerbrug ge
preekt wordt. Hierop is onzerzijds geantwoord, „dat
de kerkeraad zoodanige maatregelen heeft getroffen,
dat er de ringbeurten meegerekend gedurende
het winterhalfjaar vrijwel geregeld om de veertien
dagen eene godsdienstoefening wordt gehouden, zoo
wel te Burgerbrug als te Sint Maartensbrug, zoo dat
ook in dat opzicht geen behoefte bestaat aan hulp
van buiten,"
Het gevolg van' deze regeling is, dat er nu in de va
cante parochie Zuid-Zijpe elke week gepreekt wordt
en dat het aantal godsdienstoefeningen aldaar op
hei oogenblik op zijn minst even groot is als wan
neer er een eigen predikant ware, zoodat wat de
preekbeurten betreft de voor elke gemeente nadee-
lige gevolgen van eene vacautre zooveel mogelijk
worden verzacht In plaats van nu te waardeeren dat
er in Zuid-Zijpe althans iets, eni ook niet zoo weinig
gedaan wordt om aan den noodtoestand in den Ring
tegemoet ite komen en aan onze gemeenteleden de
gelegenheid' te geven om geregeld ter kerk te kun
nen gaan, gaat Dr. S. integendeel in zijn ingezonden
stuk mijn kerkeraad te lijf, die op grond van boven
genoemde regeling heeft durven verklaren, dat hulp
van buiten niet noodig is, dus ook niet de door Dr.
S. aangeboden extra-hulp, welke trouwens in niets
anders zou bestaan dan in het houden van een preek,
voordracht of lezing over „Christendom en Socialis
me". En waar Dr. S. heeft gemeend in het „Algemeen
Weekblad voor Vrijzinnig-Godsdiensiigen" de alarm
klok te moeten luiden over den kerkeraad van Zij
pe, en in zijn ijver zelfs zoo ver gaat, dat hij dezen
tijd van' algemeen© bezuiniging, economische ver
spilling van do ergste soort, groote onderhoudskos
ten van kerkgebouwen en betaalde kosters er bij
haalt, daar heeft het de verbazing van den kerke
raad gewekt, dat Dr. S., wanneer hij toch extra-ar
beid wil verrichten, dan niet in de eerste plaats
riulp biedt aan de vacante gemeente PettenCal
lantsoog, waarvan het consulenitschap hem is opge
dragen, waar in de kerken slechts om dé vier we
ken wordt gepreekt en waar meer dan in eenige an
dere gemeente de kerkelijke belangstelling vrijwel
tot het vriespunt is gedaald. Dit laatste nu kan ik
niet zeggen van St. Maartensbrug en Burgerbrug,
waar ik geregeld preek voor een aantal hoorders, dat
wel niet groot is te noemen, doch, gezien de bekende
onkerkschheid van Noord-Holland, meermalen zeifs
mijn verwachting overtreft.
Hiemede meen ik de kwestie die er thans bestaat
tusschen Dr. S. van Eenigenburg en den kerkeraad
van Zijpe, der waarheid getrouw en voldoende te
hebben toegelicht. Ik heb altijd een anders eerlijko
overtuiging kunnen respecteeren en zal dat blijven
doen, al moet ik bekennen, dat de wijze, waarop Dr.
S. deze aangelegenheid heeft gemeend te moeten be
handelen, het mij wel eens moeilijk heeft gemaakt
om mijn kalmte te bewaren. De kerkeraad zal zich
ook in den vervolge niet door iemand of iets laten
intimideeren, doch blijven doen wat zijn oordeel des
kerkeraads is.
Schagerbrug. Da H. Buiskool.
In 't heden verschenen No. van het Alg. Weekblad
voor Vrijzinnig-Godsdienstigen heeft Dr. Snethlage
weer een antwoord daarop, maar nieuwe gezichts
punten worden hier niet in geopend.
POND VAN LANDPACHTERS.
liet Bestuur van den» Bond van Landpachters in
Nederland heeft in zijn laaste bestuursvergadering
met algemeene stemmen het volgende urgentiepro
gram vastgesteld.
1. Instelling van provinciale of districtsgewijze
pachtcommissies. bestaande uit een gelijk aantal
verhuurders en huurders en een onzijdigen voorzitter
2. Bevoegdheid der commissie, om op verzoek zoo
wel van den verhuurder als van den huurder en
welk recht den huurder ongeacht de bepalingen van
het huurcontract toekomt. een aangegane huur-
overeen te v.Tnietigen, indien de huurprijs meer
dan 25 pet. is ooven of beneden het bedrag door de
pachtcommissie als de normale huur geschat
8. Voorkeursrecht voor den zittende» pachter,
wanneer de landerijen opnieuw worden verhuurd,
met beroep van beide partijen op de pachtcommlssie
4. Afschaffing va ninzet-, strijk- en verh ooggel-
den, zoowel bij verkoopingen als bij verhuringen en
verpachtingen.
5. Wettelijke vaststelling van een billijke onko»-
tenberekening bij verkooping en verhuring, waarbij
de kosten worden gedragen door den verhuurder.
6. De jaarlijksche verkooping van gras en de even
tueel© verhuur van gezamenlijke- of naweide ge
schiedt bij openbare inschrijving.
7. Het notariaat worde een bezoldigd staatsambt
8. Het jacht- en vischrecht kome aan den pachter,
9. Bevordering van aanleg en onitginndng van
gronden, waarbij financieel© steun van Staatswege
worde verleend!.
INBRAAK.
Dinsdagnacht is in de tijdelijk onbewoonde villa
„Iris" van den heer J. W. Rens, gelegen aan den Zut-
fpüschen straatweg te Rhenen ingebroken.
De dieven verschaften zich toegang tot de woning
door het uitsnijden van een ruit in de knikendeur
en vervolgens door vernieling van paneelen van
tusschendeuren in het woongedeelte te komen.
Kasten werden opengebroken, terwijl een schrijf
bureau met een achtergelaten stootijzer geheel werd
vernield. Voorwerpen werden uit de kaston over den
vloer gesmeten en gaf het geheel den indruk dat als
vandalen was huisgehouden.
Op de vloeren werden de noodige lucifers en kaars
vet aangetroffen. Door de afwezigheid der bewoners,
kon de politie niet vaststellen wat er is .ontvreemd.
HOOG WATER IN TWENTE.
De Schipbeek, de Bolksbeek en de Elsbeek zijn bui
ten hun oevers getreden. Aan Buurserbeek en Els-
beek staan verscheidene huizen in het water tot 20
centimeter diep, zoodat de bewoners hun woningen
moesten verlaten.
DE LOONSVERLAGING BIJ DE SPOORWEGEN.
Naar de Tel. verneemt, zullen de onderhandelin
gen over de bezuinigingsvoorstellen tusschen do di
rectie der Nederlandsche Spoorwegen en de verte
genwoordigers der vakbonden, die Maandag werden
afgebroken, doordat beide partijent niet tot overeen
stemming konden komen, weder worden opgevat.
Zaterdag a.s. zal opnieuw een conferentie plaats
hebben.
ANTWERPEN WORDT BESCHERMD,
Men had) aanvankelijk Algemeen verwacht, dat met
het oog op het' geringd prestatie-vermogen) dér Fran-
sche regielijnen de exporten uit het Roergebied' veel-
oor den weg via Rotterdam en Amsterdam zouden
volgen dan over Antwerpen.
Dit is evenwel niet het geval, want dé Belgische
bezettingsauteriteiten staan er op, dait alle op een
speciale lijst geplaatste artikelen, zooals ijzer, staal,
kolen, machines, draad, enz. slechts dan van de cau
tie ter hoogte van het volle bedrag zullen worden
vrijgesteld, indien de goederen van Aken Ant
werpen worden gezonden.
DE VALSCHE POSTWISSELS,
De beide daders van de oplichting van bijpost»
kantoren te Amsterdam door middel van valsche
postwissels, die Woensdag te Maastricht zijn gear
resteerd, zijn Donderdag op transport naar Amster
dam gegaan. Zij brachten heel wat bagage mee, alle
maal te Parijs nieuwgekochte kleeren. Veel van de
geïnde gelden aan do kantoren ie er niet over. In
het bezit van een der daders werd ongeveer f 70 ge
vonden,; de ander had nog oen paajr duizend frank
bij zich.
TWEE MENSCHE NIN HUN SCHIP VERDRON
KEN.
Woensdagnacht zijn in de Wllhelminahaven te
Schiedam twee scheepjes gezonken; waarbij vermoe-
del ijk twee menschen zijn omgekomen.
De tjalk Wilily, groot 181 ton, had1 aan <de werf
Nieuwe Waterweg 70 ton oudl ijzer geladen en was
vastgemeerd: aan die stoomboot Wuppe, eigendom
van de maatschappij Nieuwe Waterweg. Op laatst
genoemd vaartuig bevonden zich geen menschen,
maar aan boord van de Willy waren waarschijnlijk
de schipper, de 27-jarige Pieter Booy, en zijn vrouw,
uit Hillegersberg.
Beide schepen zijn door onbekende oorzaak ge
zonken. Omstreeks 1 uur 's nachts heeft een waker
op de werf twee schreeuwen gehoord, maar heeft
daarop geen1 acht geslagen. Om 4 uur bemerkte een
dokknecht, dat de twee scheepjes, die hij wist dat
daar gemeerd waren, verdwenen waren. Toen zag
hij een- mast boven het water uitsteken, waaruit hem
bleek, dat de beide schepen waren gezonken.
De schipper en zijn vrouw zullen vermoedelijk to
laat of in het geheel niet gemerkt hebben, welk ge
vaar zij liepen en zullen in de kajuit verdrenken of
gestikt zijn.
De Willy was Vrijdag 11 Januari te Schiedam ge
komen om de lading ijzer in te nemen.
Ze behoort aan de firma C. A. de Grulter te Hil
legersberg,
BRAND IN EEN D-TREIN,
Van den D-trein, die om 7.43 te Gouda moest aan
komen, was Woensdagavond door het heetloopen
der assen brand ontstaan, til een der wagens. Een
der reizigers waarschuwde onmiddellijk den. condiic
teur die den trein, door aan de onodrem te trekken,
tot stilstand bracht
De vlammen werdén daarop met water gebluscbt.
De trein moest echter zoo spoedig mogelijk weer
dooi rijden, daar de sneltrein Utrecht—Rotterdam
met 3 minuten tijdsverschil achter hem reed.
De vlammen sloegen echter weldra opnieuw uit de
assen. Thans werd echter tot Gouda doorgereden,
waar de wagen werd afgehaakt.
ROOF EN POGING TOT MOORD,
Bij Leiden heeft een poging tot moord plaats ge-
l.a dop een landbouwer, met het doel dezen te beroo-
ven. Drie personen vielen den man aan en trachtten
hem te wurgen. Hij bood echter krachtigen regen
weer ten gevolge waarvan de aanvallers op de vlucht
sloegen. Doch zij zagen daarbij kans een bedrag van
f 175 mee te nemen.