DERDE BLAD.
Zie naar Engeland!
Uit hef hart van Holland.
DE GEDACHTE.
Ingezonden Stukken.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 8 Maart 1924.
67ste Jaargang. No. 7397.
Wie de benauwenis voelt van de politieke atmos
feer in Nederland, die begrijpt hoe het lands be
lang in de verdrukking is tengevolge van de on
waarachtige partijgroepeering, die sinds 1901 haar
stempel heeft gedrukt op wetgeving en bestuur, moet
wol vol bewondering zijn voor de breedheid van
opvatting, die de leidende politici in Engeland be
zielt.
Tijdens den oorlog vormden een deel van de libe
ralen met de conservatieven er een so<#t van na
tionaal hloc, dat er in slaagde den oorlog te win
nen en tè financieren. Al spoedjg na den oorlog
viel dit gelegenheidsbloc uiteen ,de gesplitste libe
ralen vereenigden zich weer en het parlement be
stond weer in hoofdzaak uit vertegenwoordigers
der drie groote partijen. De conservatieven alleen
beschikten over de meerderheid en vormden de re
geering.
Maar nauwelijks repte de regeering van protec
tie ter bestrijding van de werkloosheid of
de roep om verkiezingen weerklonk? Neen, de re-
gcering, die zonder protectie als programpunt in
zee was gegaan, voelde zich verplicht do kiezers te
raadplegen, een correcte opvatting van constituti-
oneelo verplichtingen, die men in Engeland van
zelf sprekend acht, maar die in. ons land zelfs niet
wordt nagevolgd.
De verkiezingen, die volgden, brachten de conser
vatieven in de minderheid en zoodra uit een parle-
ments-votum bleek,, dat de regeering niet meer over
eene meerderheid beschikte, trad zij af. Drie dagen
later was er een nieuw ministerie uit de Labour-
party.
Geen gekonkel over samenwerking van twee der
drie groote partijen, geen onmachtsverklaringen van
partijen, die niet over eene meerderheid beschikken,
maar de grootste der partijen, die oppositie waren
geweest, nam de regeeringsverantwoordelijkheid op
zich.
Dit alles gebeurde, alsof het vanzelf sprekend was
en dit, ofschoón er geen precedent was. Tot nu was
de Regeering altijd gevormd door de meerderheids
partij.
De liberalen gingen met deze oplossing accoord.
Zij stellen zich op het standpunt, dat de Labour-
regeering bfj hare voorstellen natuurlijk rekening
zal moeten houden met de omstandigheid, dat zij
er slechts in zal slagen, die voorstellen aangenomen
te krijgen, wanneer zij ze opstelt in overeenstem
ming met de gemeenschappelijke programma's van
Labour en liberalen. Dit is een waarborg tegen een
zijdige wetgeving; waarmede de liberalen genoegen
nemen.
Dit breede schouwspel kan de Engelsche politiek
slechts 'bieden omdat zij wordt opgebouwd door par
tijen, die, ieder voor zich, naast eigen 'beginselen
eigen politieke wenschen hebben, partijen, die van
elkaar gelooven, dat haar streven gericht is op het
heil van land en -volk.
Hoe anders bij ons! Toen de liberale partij in de
minderheid was geraakt, in 1887, kwam niet de
grootste der Rechtsche partijen aan de regeering,
maar werd een kabinet gevormd uit de Rechtsche
partijen gezamenlijk; de coalitie was in beginsel ge
boren. In 1901 werd dit herhaald. Meh wilde Rechts
niet anders en dit is te verklaren uit de omstan
digheid. dat de protestantsch-kerkelijke groepen de
Roomsch-Katholieke partij niet vertrouwden.
Men ging „door den nood gedwongen" zoq heeft
Dr. Kuyper het uitgedrukt samen en om er den
moed bij de volgelingen in te houden heeft men
slagwoorden verzonnen, die dit samengaan als de
meest principieele en de meest natuurlijke zaak ter
wereld moesten voorstellen.
Meer en meer bleek in de praktijk hoe onwaar die
politieke leuzen zijn geweest. Er is bij de partijen
van R'echts in zekeren zin wel eenheid van beginsel,
maar het is voor iedereen duidelijk geworden, dat
dit beginsel in Staatkundige vraagstukken geen
richtsnoer kan zijn. Van eerbied van politieke ver
langens is, na de pacificatie op het gebied van de
school, nóch bij de Rechterzijde, nóch in elk der
Rechtsche partijen sprake.
Toch blijft men samen gaan; toch steunt .men
door dik en dun het ministerie, dat uit mannen
van Rechts bestaat, maar dat na haar echec bij de
Vlootwet geen kabinet uit de meerderheid meer is.
Niet alleen, dat dit het voor elke partij-van Rechts
onmogelijk maakt, eigfti programpunten te propa
geer en, waardoor het politieke leven schade Lijdt, het
is de oorzaak dat ons volk wordt opgeschept met
maatregelen en wetten, die de meerderheid der kie
zers beslist niet wenscht.
Soms kan dat blijken. De actie tegen de Vlootwet
beeft belet, dat -djeze wet, die d*e coalitie bijna geslikt
had, werd aangenomen. Telkens als bij een verkie
zing de protectie inzet van den strijd is, verliezen
de Rechtsche partijen dien strijd en toch herhaalt
sch'ier elke Rechtsche regeering de poging om be
scherming in ©enigen vorm in te voeren. Door dit
noodlot hebben we eene sociale wetgeving gekregen, arm!, 68 voertuigen per minuut in elke richting
die bijna niemand bevredigt en worden we door eene heeft gesteld.
regeering, die de souvereiniteit in eigen kring pre- Bh ons is het op dit uur niet in elke richting,
dikt, geregeerd op de meest centraliseerende wijze, doen in de eene richting, van de binnenstad uit,
waaihij de zelfstandigheid van de gemeenten in het zal het vermoedelijk 68 of zoo iets por seconde
i redrang komt zijn.
Er zijn inmiddels teekenen dat ook de Rechtsche Nadat wii, Hagenaars, derhalve het record vau
I kiezers gaan begrijpen, dat de politieke verhoudin- de grootste wereldstad glansrijk hebben geslagen,
zen wijziging dringend behoeven. In de Roomsch- beginnen we aan een nieuw record: dat aer auto-
Katholieke partij gist hot. Eerst toonden zich de con- bussen.
servatieve elementen in deze partij bou van de sa- We hebben voor ons derde millioen stadgonooten
menwerkiny met de democraten; zij stichtten de vijftien electnsche en vier stoom tramlijnen. Wat
Nieuwe KnthóHeke Partij d'e op bevel van den He- behoorlijk is te noemen. Doch ml dort een jaar h
nis weer verdween. Lnter waren het de democraten, ben we ook een net van autobussen, dat zoowat om
die naar elcen afzonderlijke partijvorming streef- den anderen dag met eontio wordt uitgebreid,
den en indien niet de clerus opnieuw ingrijpt is (Aangezien de straten anders te vol zouden wor-
splitsing van een katholieke partij zeer gootl mo- don, verdwijnt er om do twee dagen een van do
Kolijk. „lijnend wiens ondernemer de vijf gulden afbeta-
De Anti-revolutionnaire Partij heeft hare leiding ling op zijn Ford niet heeft kunnen bolwerken),
opgedragen aan Col ij n, die een gansch anderen koers i Hoeveel van die „Uinen" cr zijn, weet geon ster
voling, zelfs niet ae inspeoteur van het vervoer
wozom omdat juist als hij niet heeft gekeken naar
do veeren van een niet heelemaal betrouwbaar tram-
rijtuig of naar de ontbrekende remmen van do gam
mele wagens van den tram naar Leiden, er juist
uit wil. dan zijne voorgangers; of de „kleine luy
den", door Kuyper en Talma tot democraten opge
voed. hem daarbij nog lang zullen volgen, mag wor
den betwijfeld.
Daar komt bij, dat de Christelijk'-hiétorische par
tij door haar snellen groei bewijst, dat ze meer en
meer haar karakter gaat ruilen voor een conserva
tieven aanleg; ook hierin schuilt neiging naar meer
waarheid.
Zoo zijn verbeteringen stellig op komst, veibete-
kan de Nederlandsche politiek weer gezond worden!
Het is de verdienste van de vrijzinnig-democratische
partij, dat zij van hare oprichtiDg af het hare heeft
gedaan om die betere partij-groepeering voor te be
reiden.
Aan het euvel van kleine partijen, tot samenwer
king genoodzaakt, zitten we nog voor jaren vast.
Maar dit behoeft ons niet te beletten, te pogen uit
onze enge, benepen politiek te raken. Engeland geeft
ons een navolgenswaard voorbeeld.
weer achter zijn rug een nieuwe ,!iiin" is geopend,
1 die. net als de tram, poogt „in een behoefte te
voorzien. Alleen doen de bussen het iets practi-
scher dan de tram. Want men mogo op den platte
grond van den Haag het Vredespaleis bijv. aan
het Plein wezen).
Daar concentreert zich een zeer groot deel van
het Haagsche leven, omdat dit pleintje juist in het
hart der winkelstraten ligt, waar dus iedere Haag
sche vrouw (en van den weeromstuit elke Haag
sche man) verplicht is zich te vertoonen om .te zien
en gezien te worden.
Ik zei reeds, dat-do Groenmarkt niet groot is en
dcrhalvo is het niet te verwachten, dat er vele
tramlijnen passeeren. Vooral niet, omdat onze veel
geroemde en tevens voel gesmade lijn 3 op de
drukke uren een voortram en oen volgtram heeft,
terwijl do hoofdwagen een oneindig-lange en een
kleine bijtram meezeult, zoodat dus het halve plein
tje volstaat als er toevallig twee convooion een
op en een neer aanwezig zijn. "Maar behalve die
1:;~ - i--4m dat van
Er zijn monschen, die er hun post van maken, den
ongelukkigen vreemdeling, die zich in den Haag - -
waagt, mee te zeulen naar de Gevangenpoort en de j ten *j„18 eF a"een nog maar een lijntje,
verschillende musea, waaronder ook, die, waar zij het \V esteinde ^naar het Plein rijdt, waar geen
zelf nog nooit een voet hebben gezet en ook nooit Westeindenaar Iets heeft te zoeken en dit heb ik
ieen zouden zetten, ware het niet vanwege dien
j vreemden bezoeker.
Persoonlijk vind ik dit even groote dwaasheid
i als van een huisvrouw, die aan haar gasten toestaat
1 even een blik te werpen in de steeds gesloten kast,
waarin het „aller-mooiste" kristal wordt bewaard.
Men Leeft het moois, doch heeft er nooit cenig
genot van. De vreemdeling, die bij mij komt, be
hoeft niet bang te zijn met levensgroot© zeeën, pri
mitieven, Reinbrandtfs en idyllische boschgezichtcii
te worden vervolgd en nog minder met den aanblik
van de zeer onvriendelijke instrumenten, waarmede
onze vaderen hun misdadigers on hen, die een an
dere meening durfden hebben, dan de overheor-
schende, .tot berouw en inkeer plachten te brengen.
Er zijn andere dingen in den Haag, die interes
santer zijn. Zich aan mijn hoede toevertrouwend
zal de vreemdeling den vorkoersdiender zien, dié
om het uur moet worden afgelost,, om uit den
knoop gehaald en gladgestreken te worden, omdat
liil staat op een punt waar het verkeer zoo boveil-
inenschelijk technisch volmaakt is ingericht, dat
niemand meer weet, Welken kant hij uitmag.
Ik noem den Kapelsbrug-agent.
Nadat de vreemdeling dezen stakker in functie
heeft aanschouwd, zou ik zorgen, dat hij er niet
meer komt voor 's Zondags, als wanneer dat zelfde
kruispunt door Zondags-jannen op motors, wagen-
tjes en auto's nog veel drukker en gevaarlijker is
dan anders, terwyl het_ verkeer dan zichzelf in de
perfectie en zonder eenige moeilijkheid regélt, zon-
i aer den armen tandakkenden diender.
Maar vooral krijgt mün bezoeker het pleintje
te zien, gevormd door Laan van Meerdervoort,
Zeestraat en Javastrat en^ wel de vijf minuten
tot kwart over twaalf. Wat men daar te zien
krijgt heeft nergens in de wereld een parallel, be
halve dan op het kruispunt Laan van Meordervoort-
Reinkensfcraat een paar minuten later.
Den Haag heeft n.1. een duren (zéér duren) eed
tedaan, als er iets komt van de rijwielbelasting,
ie heelemaal alleen te betalen. Aangezien man,
vrouw en kind in Den Ilaag fietst en tevens in
de stad op een regeerings-, gemeente- en bankiers
kantoor werkt, terwijl iedereen bovendien in Duin
oord woont, trekken er op dat uur onafzienbare
horden fietsers naaf hun koffietafels.
Een verkeersagent heeft daar een sinecure, om
dat de stroom die tien minuten zoo krachtig is, zoo
volhardend is, dat zolfs een Delftsch student met
een duo-meisje op zijn Red Indian, geen kans
ziet dwars door die file te passeeren.
Misschien, doch met mijn oogen heb ik het nooit
aanschouwd, zou do auto van*, de Koningin of oen
begrafenisstoet kans hebben dien fietserssfcrooih
even te doen ophouden, maar ik twijfel er ten
sterkste aan. Hoogstens, een brandspuit zou dit ef
fect kunnen hebben, primo omdat "die nu eenmaal
vanwege het beroep vliegt als een heel krankzinni
gengesticht en geen enkele consideratie heeft voor
het publiek en secundo, omdat vele fietsers graag
even met de brandweer meerijden, waardoor dus
van zelf een diversie ontstaat.
Dit moment behoort ieder vreemdeling te zien
en och, hoe valt daarna het gereputeerd drukste
plekje van de wereld af: do home van Knightbridge-
Park Lane in Londen, waar men wel eens, och
.altoos een "dwaasheid gevonden.
Als men meent twee lijneij over de Groenmarkt
te kunnon brengen moeten dit twee hoofdlijnen zijh
en moet niet de een een lijntje zijn, dat als het mor
gen verdwijnt, door niemand wordt gemist.
Et zijn talrijke combinaties to verzinnen, waardoor
men het oude centrum beter bereikbaar zou kunnen
maken dan door dit dwaze West eind ort je, dat van
niks naar niemendal loopt en daarvoor een dubbeltje
vraagt.
De bussen zien dit beter in.
Aangezien zij ongenummerd zijn en nog niemand
zoo gelukkig is geweest een complete dienstregeling
van de verschillende diensten te pakken te krijgen,
kan ik niet precies nagaan hoeveel verschillende
bussen de Groenmarkt aandoen. Doch een stuk of
vijf verschillende zeker. Uit het feit, dat dit mogelijk
is zonder opstopping of verkeersversperring blijkt
duidelijk, het groote voordeel van de bussen 'boven
do trams. Dezer dagen tornde 'n tram tegen vn vracht
auto en gedurende acht minuten stond het geheélo
tramverkeer en een groot deel van het wagenverkeer
stil, terwijl er feitelijk niets aan de hand! was. Den
volgenden dag kroeg een bus eon malleur, werd even
terzijde gesjouwd en alles ging gewoon zijn gang.
Men heeft veel afgegeven op de trammaatschappij
en die heeft waarlijk niet altoos gedaan wat in het
publiek belang was. Er is dam ook een sterke stroo
ming om de concessie niet te verlengen. Op de me
rites van het voor en tegen zal ik 'thans niet ingaan
(Tk heb er reeds vroeger iets van gezegd.) Maar als
do huidigé rage met de bussen doorgaat en als de
geschiedenis van de eigen lijntjes geconsolideerd
wordt in een werkelijk busnet met behoorlijke omni
bussen, inplaats van poederdoosjes op 'n onderstel,
ben ik vrijwel zeker, dat er in 1926 geen tramploboem
meer in den Haag zal zijn, omdat dan niemand
meer tramt, doch ieder bust
Dan zullen we een nieuw record hebben, want dan
zal dd fietsenlile noodgedwongen een „busfile" zijn
geworden.
ALleen de stuk of wat overgebleven voetgangers die
het. eventueel nog wel tegen 'n fiets, maar niet tegen
een bus kunnen opnemen, zullen zich wellicht te be
klagen hebbenA.
Van LEONED ANDREJEF.
Uit 't Russisch vertaald/door U. WESTER.
o
Den llden December 1900 beging dokter Anton
Sgnatjewitsj Kerzjentsdf den moord. Zoowel 't gehee-
le complex van omstandigheden, waaronder deze
plaats had, als eenige der voorafgaande dedjen het
vermoeden postvatten dat zijn geestvermogens ge
krenkt waren.
Ter observatie overgebracht in 't Elizabethgestlcht,
een inrichting voor zenuwzieken, werd Korzjentsef
onderworpen aan een streng en nauwgezet onder
zoek van eenige ervaren psychiaters, onder wie zich
ook de onlangs overleden professor Dr. Zjebitski be
vond. Ziehier d'e schriftelijke opheldering, welke door
ar. Korzjentsef in t verloop van de eerste maand1 van
't onderzoek van 't voorgevallene gegeven werd. Te
zamen met andere bewijsstukken door de instructie
verkregen, kwam zij voor in het verslag der hoeren
deskundigen,
EERSTE BLAD.
Tot nu toe hoeren deskundigen, heb ik de waarheid
vbrheeld. Maar nu dwingen de omstandigheden me
haar te openbaren. En als U haar kent, zult U begrij
pen, dat het geval niet zoo eenvoudig is, als het on-
ïngewijden mag lijken: „Of het hemd van den krank
zinnige of de boeien van den misdadiger. Er is nog
een derde. Vreeselijker misschien, dan boeien en
hemd tezamen. De door mij gedoodo Alexis Konstan-
tinowitsj Sawelof was mijn vriend op 't gymnasium
un*verrs^e^' ofschoon wij.ons niet in betzelfde
vak bekwaamden. Ik ben, zooals U weet, medicus,
studeerde in de rechten. Ik kan niet zeggen, dat ik
niet van den gestorvene hield, hij was me altijd sym-
pathiek en een intiemer vriend dan hem heb ik niet
gehad. Maar met al zijn innemende eigenschappen
behoorde 'hij toch niet tot die categorie Van men.
Rheumatiek en spierpijn.
Spoedige verlichting van de pijnen en weldra ge
nezing door Sanapixin.Tabletten (Mijnhardt). Koker
75 ct. Bij apoth. en drogisten.
LIJDENSOVERWEGINGEN IN DE R.K. KERK TE
SCHAGEN.
Ieder jaar wordt gedurende den Vastentijd do
zes weken, die aan de viering van bet Paaschfeest
voorafgaan! in de katholieke kerken een reeks z.g.
Lijdensoverwegingen gehouden. In deze Lijdensover-
wegingen ook Vasten- of Lijdensmeditaties geJ
noemd worden cfe achtereenvolgende gebeurtenis-1
sen van Jezus' lijden ter herdenking voorgesteld, de
gevoelens, die «dit lijden in ons moet opwekken, wor-,
den onder woorden gebracht, terwijl het aanleiding!
geeft tot het maken en bevestigen van daarbij pas-'
sende besluiten.
't Zou kunnen rijn. dat er cöderr de nlet-TcathoI?e-
kern, die dezen winter conferenties in de katholie-
ke kerk te Schagen gevolgd hebben eni daardoor hun
j belangstelling toonden voor de uiteenzeting van eeni
ge leerstukken van den Roomschen godsdienst, eeni
gen zijn, die deze Lljdensoverwogingen welke minw
der van leerstelliger! aard zijn dan wel de ge loof s-
praktijk raken wenschen mee te maken. Tot bij.
woning daarvan1 worden dezen uitgenoodigd. Ze wor
den gehouden gedurende zes weken, lederen Zondag-
avond om 7 uur, te beginnen Zondag 9 Maart.
Met net aanwijzen van een plaats zullen zich
eenige katholieken belasten, die zich daartoe achter
in de kerk zullen bevinden. Men kan zich ook bij
een of anderen bekende onder de katholieken aan
sluiten, die dan natuuriijk voor een plaats zal zor
gen.
Do Lijdensovorwegingen, waarbij nog komt een
korte godsdienstoefening, het z.g. Lof, duren onge
veer één uur, hoogstens vijf kwartier. Ze zullen dit
jaar gehouden worden door pastoor D. de Kok, van
Burgerhrug.
't Spreekt van zelf dat van de niet-katholieke be
zoekers niets gevraagd wordt dan welwillende be.
langstelling.
Met dank aan de Redactie voor de plaatsing en
hoogachtend,
J. W. VAN HEESWIJK,
Schagen. Deken-Pastoor.
HE TWEG EN VRAAG STUK IN NOORD-HOLLAND.
Naar aanleiding van de bespreking in uw blad
over genoemd onderwerp, door het lid van Ged. Sta
ten, den heer D. Kooiman en het antwoord daarop
van den heer J. Zijp, zij het mij vergund ook mijne
zienswijze omtrent deze zaak in uw blad te publi-
ceeren. Waar ik in de herfst vergadering van „de Ver-
eeniging Hollands Noorderkwartier" te Purmerend
dit punt hob ingeleid, zoo zullen1 enkele uwer lezers
mijne opinie omtrent dit punt reeds kiennen. De we
gen moeten zich aanpassen aan het vorkeer, of het
verkeer moet zich aanpaSsfen aan do wegen Zooals
het nu gaat kunnen de betrokken onderhoudsplich
tigen veel gold betallen, en, zijn de wegen ver van best
te: noemen. Er dient dus en liefst spoedig, in een of
andere richting een oplossing gevonden to worden.
Do eerste conclusie, .de wegen- moetien zich aanpas
sen aan het vorkeer" is onuitvoerbaar, hot zou kapi
talen kosten, evenalls met de dijken zouden we mis
schien het driedubbele moeten betalen om de spoor
wagens in den vorm van vrachtauto's op den publie-
ken weg te krijgen.
Een buitengewoon dure weg maken en onderhou
den, de tekorten der spoorwegen op die manier nog
grooter maken en ook indirect meebetalen. Door het
maken van eenige primaire wegen wordt het be
zwaar niet ondervangen, de vracht- en personenauto's
moeten toch altijd op de andere wegen in de dorpen
terecht komen. Waar Amsterdam het contract met
do Zes Steden reeds heeft opgezegd, zou zij dan wel
genegen zijn, deze begrooting van achttien millioen
te voteeren, zonder zelf een andere concessie te vra
gen?
Reeds wordt voorgesteld voor.Amsterdamsche we
gen zelf te gaan leenen. Evenals de ihoer Zijp. ben ik
bang voor het in 't leven roepen van nog meer over
heidsbedrijven, ook niet van de provincie. Do onder
vinding van de uitvoering van het elecirisch bedrijf
en de herstelling der zeedijken ligt ons nog versch in
het geheugen. Bij de provincie wordt hot een ambte
naarszaakje, bij de waterschappen en gemeenten die
tegenwoordig het onderhoud hebben, hebben do be
langhebbenden door tusschenkomsi. der bostuurslo-
den, zelf nog eenige controle, een factor die een uit
stekende invloed heeft. De lasten der provincie N—
Holland in den vorm van opcenten zijn reeds hoog
genoeg, verlaging is meer gewenscht dan vorhooging,
ook speciaal met het oog, dat land- en tuinbouwpro
ducten in de toekomst wél eens lager prijzen konden
doen. Maar!
Wat wil U dan, hoor ik zeggen, alles bij het oude
laten? Ik zou dit willen: Auto's zonder luchtbanden
en boven zeker gewicht verbieden; personenauto's
van bijv. 20 personen als maximum toelaten, daar zij
vele afgelegen plaatsen eenigszins uit hun isolement
verlossen en op die zwaarten onze wegen niet vernie
len en ook speciaal de wagens van fouragehande-
laars. coöperaties en kaasfabrieken etc., die boven de
drieduizend «pond vervoeren. Veel breeder velgen,
maximum breedte van lading en rijtuig. Ten slotte
onderhoudsplichtigen van w*ffen, zich deze plicht
vrijwillig opleggen, bij vernieuwing zooveel mogélijk
de boharding verbroeden. Als al deze zaken werden
uitgevoerd en behartigd, geloof ik, dat wij veel beter
wegen hadden, al gingen er dan wat zware vracht
auto 9 mmder, daar kunnen we toch geen wegen
voor aanleggen de spoor is daarvoor en die maakt
en onderhoudt zelf zijn wegen..
Hauwen. v. KA IJ Jt
schen, die mij achting afdwongen. De wonderlijke
weekheid en toegeeflijkheid van zijn aard, de be
vreemdende onvastheid op 't gebied van denken en
voelen, de uitgesproken begrensdheid en de versle
tenheid van zijn altijd zich wijzigend oordeel, lieten
mij op hem neerzien als op een kind of een vrouw.
Menschen, die "hem na stenden en die niet zelden te
lijden hadden onder zijn uitvallen en toch in inen.
schelijke inconsequentie veel van hem hielden,
trachtten zijn tekortkomingen te vergoelijken door
hem „kunstenaar" te noemen. En werkelijk, het
j kwam zoo ver, dat dit niets zeggende woord hem
rchtvaardigde en alles, wat in een normaal
imensch zot zou zijn, in hem volkomen aannemelijk
maakte, zelfs goed pleitte. Zoo groot was de kracht
van dat woord, dat zelfs ik mij verloor in de zwoele
atmosfeer om hem en hem gaarne zijn kleine onvol-
maaktheden vergaf. Kleine onvolmaaktheden, om-
j dat hij voor groote, als voor a'lles wat groot was, niet
de vermogens bezat. Daarvan geeft ook zijn letter-
kundige arbeid voldoende getuigenis. Alles erin is
klein en nietig, wat kortzichtige beoordeelaars, die
als een hond naar een' stuk wild, altijd speuren naar
een' nieuw talent, ook.mogen zeggen.
Toen Alexis stierf, was hij dertig jaar oud, een!
weinig meer dan een jaar jonger dan ik.
Alexis was gehuwd. Als U zijn vrouw nu na zijn
sterven ziet, nu, dat zij 't rouwkleed draagt, kunt U
zich geen voorstelling mak'en van haar vroegere
schoonheid. Zoo leelijk, zoo afgrijselijk leelijk is ze
geworden. De wangen zijn ingevallen, de huid is
verwelkt en lijkt op afgedragen handschoenen. En
rimpels ze heeft. Nu zijn het nog rimpels, maar
ovor een^aar zijn het groeven en kloven. Zoo lief
had ze hem. En haar oogen lichten niet meer en la
chen niet meer zooals ze vroeger altijd deden. Zelfs
wanneer zo beter konden weenen. Eén heele minuut
zag ik haar. toevallig haar treffende bij den rechter
en was verslagen door die verandering. Zelfs boos
naar me kijken kon ze niet meer. de arme.
Wij drieën slechts Alexis, Tatjana Nikolajefna
en ik wisten dat ik 5 jaar geleden, 2 jaar voor haar
huwelijk met Alexis, aan Tatjana een huwelijksvoor-
stel deed, dat afgewezen werd. Nou ja. bij wijze van
spreken zijn er maar drie; in werkelijkheid heeft
Tatjana een tiental vrienden en vriendinnen, die tot
in bijzonderheden ervan op de hoogte zijn, hoe dr.
Kerzjentsef eens over een huwélijk dacht en een ver
nietigende weigering ontving. Ik weet niet of zij het
zich herinnert, dat zij begon te -lachen. Waarschijnlijk
wol niet, 't lachen was haar oen gewoonte. Dat zij
het zich dan herinnere: don 5den September Jachte
zij luid. Als ze zich geschikt heeft in do omstandig
heden en dat za'1 ze moeten laat ze zich dan
herinneren hoe dat zich afspeelde. Ik, do sterke man,
die nog nooit woonde, die niets en niemand vreesde,
stond sidderend voor haar en zag hoe ze op haar lip
pen beet. Reeds strekte ik de armen uit; jui^t sloeg
ze do oogen op, waarin weer die lach. Mijn armen
bleven zweven iru de lucht. Zij lachte lang en luid,
zoolang als 't haar lustte, maar eindelijk veront
schuldigde ze ïich toch.
„Neem mij als 't u belieft, niet kwalijk", zei ze met
steeds de lach in haar oogen. (Ook ik glimlachte, en
mag ik haar haar eigen 'lach al vergeven, dan toch
nooit mijn glimlach. Het was den 5den September
om 6 uur, Peiersburgsche tijd. Dit laaitste voeg dk er
aan toe. omdat we ons bevonden op 't terras van een
wachtkamer en ik heel duidelijk het groote witte
DE POLYGAMIE IN TURKIJE.
Men schrijft aan de Nieuwe Rotterdamsche Crt.:
Dezer dagen, heeft de openbare meening in het
nieuwe Turkije zich zeer bezig gehouden met het
vraagstuk der polygamie. De .dienaangaande geuite
mee*V-"i8ren werpen een duidelijk licht op do groote
moeiteklieden, waarvoor zich dat land en zijn ro-
geering op het oogen blik geplaatst zien. In het al
gemeen genomen spruiten <fie moeilijkheden voort
uit het probleem van de losmaking van het Tur-
kendom uit de oude Mohammedaanscho traditie
en het verwerven van een nieuw georiënteerde be
schaving.
Het I\|ohammedaansche huwelijksrecht is tot voor
kort altijd beschouwd als berustend op den Koran,
Allah's woord, en de uitsDraken van den Profeet,
Eien feit is het. dat Tatjana Nikolajefna mij nóg een
keer een gek figuur liet slaan, waarvan de herinne
ring nu nog mijn bloed Iaat koken. Daar ik Alexis
goed kende, was ik overtuigd, dat zij hi H huwelijk
roet hem ongelukkig zou zijn en naar mij terug zou
verlangen. Daarom heb ik tot dat huwelijk aange
spoord, toen 't gevoel bij hem niet anders dan opper
vlakkige verliefdheid was. Nauwelijks een maand
voor zijn tragischcn dood zei hij tegen roe;
Aan jou heb ik mijn geluk te danken, nietwaar Tat
jana.
Ze keek me aam- „Je. dat is waar". Eo altijd
lachten dio oogen. Ook ik glimlachte. En toen hij
haar in zijn armen «floot1in mijn bijzijn geneerden
ze zich niet voegde ze er aan too: „Je hebt jo ver
gist, vriend." waarop we alle drie lachten. Die on
verstandige, ontaktische uiting verkortte zijn leven
een heéle week. Voor het eerst besloot ik' hem den
8sten December te dood en.
Ja, het huwelijk had hen gelukkig gemaakt, vooral
haar. Zijn liefde was niet diep tot diepte ontbrak
hem het vermogen en bovendien had hij zijn Itef"
hebberij de litteratuur die zijn belangstelling
naar sflaapkamertafereelen voeardo. Maar zij hield
slechts van hem en Seefde alleen door hem. Dan was
zijn gezondheid niet al te hecht: veelvuldige hoofdpij
nen en slapeloosheid kwelden hem. Em. haar grootste
cijferblad zag, waarpo zich de zwarte wijzers geluk was nu hem in zijn ziekte te vertroetelen en al
scherp afteokenden: een rechte lijn, maar boven en
naar beneden. Alexis Konstantinowitsj werd ook pre
cies om 6 uur gedood. Een bevreemdende overeen
komst, die echter voor scherpzinnige geesten veel
duidelijk kan maken.
zijn luimen in te willigen. Als een vrouw liefheeft,
kan men haar niet meer ernstig nemen.
Zoo zag ik dag aan dag haar gelukkig lachend ge
laat, jong, schoon en onbezorgd. En dacht; „dat is
mijn werk". Ik wilde haar een liederlijken mna ge-
Een der redenen, waarom men mij hierheen heeft ven en haar den grond onder de voeten laten wegzin-
gevoerd, was de afwezigheid van elk motief tot de ken en inplaats daarvan kreeg ze den man dien ze
misdaad. Nu ziet U, dat dat er heusch wel was. 't Was
echter geen banale ijverzucht, die een opvliegend
temperament en zwakke geestvermogens tot voor
waarde heeft. Juist 't tegengestelde hiervan is bij mij
aanwezig, bij mij, koud en bezonnen man, die ik ben.
lief had en ik kon op een afstand blijven. U begrijpt
de vreemde verhouding. Ze was geestrijker dan hij
en praatte graag met mij. Praten leven deed zo
met hem en was gelukkig.
Ik herinner me niet wanneer voor 't eerst de ge-
Wraak? Ja eerder wraak, om dat afgezaagde woord j diachte bij me opkwam Alexis te dooden.
te gebruiken voor nieuwe en onbekende gevoedens, I Plotseling was ze er in alle helderheid en vanaf
