SCHAGBR
Alnitti Nisiws-
COURANT.
Mintiitit- Liiilmllii
30 C
M
Ruime S veilige stallingT. Automobielen.
DE LANGE&DE MflRAAZ, Alkmaar
Zaterdag 22 Maart 1924.
67ste Jaargang. No. 7405.
Uitgevers i N.V, v.h. TRAPMAN Co., Scbageo
EERSTE BLAD.
Vlaamsche kunst.
CREDIETEN,
Geen huisvrouw behoeft cte
schoonmaak met zorg tegemoet
te zien, VIM helpt haar snel en
gemakkelijk door al het werl;
heen.
Voor de verbruikers van Vttl
zijn fraaie cadeaux beschikbaar
Voeg het ronde kaartje van bet
deksel bij Uw Sunlight-uitknip»
seis, waardoor U spoediger eea
geschenk ontvangt.
VRAAGT ONS GESCHENKENALBUMI
KweeKarij „Sursum Corda", Schoorl,
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. BIJ Inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentlSn nog zooveel niogelljk In hot eerstultkomend nummer geplaatst.
P03TREKENIN0 No. 23330. INT. TELEP no. 20
Prijs por 3 maanden fl.85. Losso nummors 6 cent. ADVERTEN-
TIöN van 1 tot 5 regels fl.10, iedere regel meer 20 cent (bowij9no.
Inbegrepen). Gfrooto letters worden naar plaatsruimte berekend.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN.
Brugge, de deftige douairierè, die haar geslacht
overleeft, waartoe de machtige handelskoningen,
de waardige burgeressen, de devote Heiligen-schil-
ders en kerkebeeldhouwers behoorden, Brugge eman
cipeert zich en opent hare poorten voor jonge kun
stenaars met eigen zienswnzen, gloeiend van bezie
ling voor Meur en lijn, uitbundig of sober, al naar
het gist of geheimzinnig fluistert in des kunste
naars ziel.
Hier werd onlangs geopend de Galerie San Sal-
vadoi, op het Plein St. Sauveur, vlak bij de Kathe
draal, van dien naam en de kunsthandel, ook San
Salvador, gehouden door de dames E. en A. van
Loocke.
De schilders van de groep „Lumière", welke
nog maar een kleine groep vormen, leggen er thans
getuigenis van hun kunnen af.
In een smaakvol verbouwd klein huis, met, als
entrée, een riante hall, van waruit een wenteltrap
naar een Hein conversatiesalonnetje met balcon
uitkomt, zijn -beneden in de goed-verlichte zaal
(een glazen dak') een 35-tal schilderijen gehangen,
van verschillende opvattingen, doch alle getuigend
van een ernstig streven. Het eigenaardige is, dat
ze het er alle goed doen, geen enkel stuk hindert
zijn buurman en ze hangen naast elkaar; men be
hoeft niet op de teenen te gaan staan en den hals
uit het lid te rekken of zóóver achteruit te loopen,
dat men bijna met de hakken op de teenen der
andere bezoekers terecht komt, noch half op de
hurken te gaan zitten om te zien wat er nog op
kniehoogte te bewonderen valt. De schilderijen
i L_j_..-g,en voor jjiohzelf.
ing en
SPzachte
muziek Chapin's ballade over de steeds tal
rijker wordende hoofden. Men zette zich op de
gemakkelijke fauteuils en bescheidener klapstoelen.
Enkelen drentelden nog wat langs de scheppingen
der jonge meesters, welke zich eveneens onder net
Subliek bevonden, tot de spreker, Mons. Hoger
vermaefce, plaats nam achter een tafeltje, waar
over een mooie, geel-zijden gebatikte sjaal, met
lange franje hing.
Beleefd en afgemeten Hónk het: „Mesdames»
Messieurs". Volgde eene inleiding over „la Mise en
Scène dans le Théatrè contemporain", door licht
beelden opgeluisterd en waarin, onder vele buiten-
landsche régisseurs en architect-décorateurs, als
Reinhardt, Anfcoine, Bakst, ook onze landgenooten
Rob aards en Wijdeveld met eere genoemd werden.
Voor den volgenden dag was er een conference
aangekondigd door Mons. Bob Claessens; daaronder
stond als onderwerp aangegeven^ „de Schildert
van de Lumière-groep". Nieuwsgierigheid dreef
mü opnieuw naar het sympathieke gebouwtje en
reeds was de heer Bob Cleassens met langzaam
en duidelijk stemgeluid, in zorgvuldig gekozen zins
wendingen, in het Vlaa-msch aan het uitleggen van
wat er om ons heen hing. Hij is dan nu aan het
woord:
Over het algemeen was, of is, in de meeste ge
vallen een schilder iemand, die zich tegenover de
natuur stelt en deze weergeeft, zooals zij zich. aan
hem voordoet. Dat is dan de realist, die uitgaat
van een zeker geometrisch gegeven; hij interpre
teert de zuivere plastiek.
De schilders van de Lumière-groep zijn meer in-
dividueele interpretationisten en hebben hunne
eigen visie,, zoodat een intellectueele formatie ont
staat welke nauw samenhangt met het karaker
van den Schepper.
Spreker maakt zijn gehoor opmerkzaam op do
kwaliteiten der schilders en helpt iemand op weg
zelf verder te zien en zijn oordeel te vormen over
de andere scheppingen.
Hü begint met een Bruggeling: Leon Lanckneus.
Deze Leon Lanckneus dan, is vertegenwoor-
'digd met een paneel dat voorstelt: de echtbreek
ster. Mooi en strak van lijn, warm van kleur in
verschillende nuances van lichtend geel, is dit in
hoofdzaak een decoratief stuk te noemen. De
schaamte en de dankbaarheid voor den uitgestreM
ten arm ,diedeze Magdalena opricht, zijn mooi
•weergegeven in de gebroken figuur, waarvan de
haren tot op den grond vallen.De Christus buigt
zich even naar haar toe, doch niet zóó diep, of Hij
bewaart de KoninMijke houding, die do opdrin-
genden in toom 'houdt. Het andere stuk van den
zelfden schilder: de Bedelares, is meer een schil-
derü\ Expressief is de hand, een ontvangende hand,
waarin haar gezicht tuurt.
Frank de Craeke, ook uit Brugge, heeft
hier 3' stukken, waarvan de grijze herfstdag de
kwaliteiten van eene schilderij bezit, door de nevel
atmosfeer en de groepeering aer personen. De win
teravond, voortschoifelende t figuren in natte
sneeuw, belicht door den wegzinkenden dag en een
«N-0 1801.
i
DE LEVEfTS ZEEP MAATSCHAPPIJ - VLAARDINGEM
lantaarn, t die aan een huis hangt van de smalle
straat (dit> is volgens mij een juweeltje van stem-
5ning) is iets leeger, men kan zich daarbij zelf
meer voorstellen en het derde is een stilleven van
willekeurig neergelegde groente op 'n rechtbank
in de keuken voor het raam, waardoor men, sterk
verkleind, een boomgaard ziet; de boomen zijn
Heiner dan de kool en de wortelen op den voor
grond. Het perspectief lijkt bijna met opzet ver
waarloosd. 's Is interessant.
Leo Paret, uit Brugge, geeft een Piëta,
mooi van opbouw, het kruis op den grafheuvel, de
piramide-vormige figuren (zijn 't vrouwen in ge
bed?) t aan den voet daarvan, achter het hek met
de primitieve pilaren aan weerskanten, doen hem
kennen als een asceet, hij is Roomsch-Katholiek en
zijne scheppingenzijn te decoratief om in een
kader te steken, zijn meer geschikt om eene medi
tatiekamer te versieren. De devotie, een tweedd
stuk geeft enkel twee nonnetjes, die in den och-
tendsohemer naar de vroegmis gaan en in het der
de schilderij, een stadsbeeld, domineert de toren
der kathedraal dusdanig, dat de déken er om
heen alleen als 'n plaveièel bedoeld schijnen to
zijn, waaruit deze triomfantelijk oprijst.
Ach iel van Sassenbrouck uit Brussel'
wordt verklaard te zijn: genoeg intellectueel om
een schilderij te maken en niet genoeg om er een
decoratief paneel uit te scheppen. Hu munt uil
door verstrakking van lijnen en frischhcid van
kleur; hij gebruikt pure of wel vlakke Meurend
geen nuances, 4, 5 of 6 schetsen maakt hij en daar
van componeert hij een schilderij, hij beheerscht
zijne uniteit door zijn instinct en door de gelijk
matigheid van zijn natuur., De kleur van zijn hui
zen is van groote uniteit. Vijf schilderijen hangen
er van hem. In een stadsgezicht te Brugge laat hn
mooi de strakke lijnen van uit den keiengrond
oprijzen en de gebroken lijnen golven rhyfcmisch
in de weerspiegeling van het water. De voorstel
ling van het café te Brussel vind ik geestig, mot
het echte kellner-individu als middenpvr*-,, dat in
zijn bestaan van alért rondkijken en onfgebroken
luisteren een aparte psyche is geworden, een rond
glurend apentronie, met de transparante oorschel
pen, waar..O;r het licht horizontaal uit de ra.nen
schiet, en deze tot zulke welsprekende liohaams-
deelen maakt Het wintergezient te Volendam is
wel van een stille sneeuwkilte, waarin men de
sloot achter het doleerende „fijne" kerkje meent
te ruiken, van onder de drie vastgemeerde plat-
boomsch uitjes.
ALLE BOOMKWEEKERIJ-ARTIKELEN. 11(1
Groote voorraad. Lage prijzen.
Aanbevelend. P v. BODEGRAVEN.
het meeste tot de houtgravure aangerokken. Hij
ziet in het wit en zwart aer houtgravure de oogen-
blikkelijke indruk. Bij een schilderij moet men bij-
brodeeren, verwerken. Joris Minne is vóór al een
teekenaar. Franschen en Duitschers hebben werk
•eleverd, waaruit blijkt dat zü een teekening in
.outgravure overbrachten. De Vlamen echter neb;
beft het monopolie van de hout-graveerkunst, zij
hebben la Techniquo dn Boifl.
Frans Masereouw. Dit is de houtgraveer
der van onzen tijd. Aan hem hebben we te danken,
tfat de houtgravure weer in zoo^n grooten bloei
verkeert, zoowel sociaal als technisch bedoeld. Hij
is minder plastisch dan wel lyrisch aangelegd, hij
maakt boeken, verhalen, films in houtgravure, ter-
ijl Minne meer plastisch werkt.
Frank Mortolmans komt met 4 schilde
rijen en treft ten eerste door kleur, Hij is colorist,
met door diversiteit, maar door intensiteit, door
den vorm die hij aan zijn kleur geeft, dit klinkt als
een paradox. Zie deze fabriekschoorsteenen op een
blauw fond, 4 gloeiend roode lijnen, 2 zwarte lij
nen, in een groen water. In de lumière-groep zijn
er geen schilders, die hem in oolorische waardigheid
overtreffen. In zijne teekening „de Wachters" geeft
hij intellectueele deformatie aan het gecamou
fleerde schip en de 'mannen. Mijns inziens is de
Fransohe titel „ceux qui attendent" de meel
iuiste weergeving van de, gemelijk er bij staande,
:erels, met doorgezakte knieën, handen in de
broekzakken, petten over de oogen, een pruim ach
ter de verachtelijk neergetrokken lippen; uit den
jaszak van den eene puilt een jeneverkruik; een
derde leunt als een zak tegen t een lantaarn. Aó,n
den anderen kant van het .schip ziet men in den
lichten mist van den vroegen .morgen een rij sol
daten met ransel en geweer ten oorlog armar-
chcerend.
Maurioe Cantens, uit Brussel, wordt door
spreker, die zich steeds als sleohts een „amateur
Jan Canfcré, uit Gent komt met 4 gekleurde
teekeningen,# waarvan ,,de herder^ prachtig mo
numentaal zit, één en al contemplatie; er loopt één
lijn door het geheel, welke de uniteit verzekert on
zooals Dostojewski zegt: „deze man ist een contem-
plateur, die ondergaat een truculentie, een over
vloed van vrome vreugde". Hier is een emotie,
zooals bij Teniers aanwezig is en die ook blijkt uit
„de. menschelijke oomedie"van Cantré, voorstel
lende allerlei wezens, die zich aan druiven en an
der sappig fruit laven. Ik vind dezen herder, die
zit, met dien doorgezakten rug en voorintgestrek-
ten voet, den staf over den schouder en het andoro
stuk „de bedevaartsgangers", die krukkend en
strompelend, met hunne pijnlijkvertrokken ge
zichten glanzend van vrome hoop en mooi van
overtuiging, edele uitingen. Alle stukken zijn op
dezelfde manier met een goud-rood-purperen waas
overtrokken, glanzend en feestelijk.
Fokko Mees, de Hollander, geeft een passage
lyrique. Dit is het kranigste voorbeeld van inter
pretatie, persoonlijk lyrisme, met zijn tumnltueuso
velden en den hemel die werkt. We zien, om zoo
te zeggen, een Verlyriaeering van de natuur. Hij
komt maar met één schilderij, maar hij is een
buitengewoon goed houtsnijder.
Joris Minne, uit Antwerpen, geeft, behalve
k 4 schilderijen, een aantal houtgravures. D~
spreker, die synthetisch is aangelegd, voelt zich
ALKMAAR.
in de onmiddellijke nabijheid van het Station.
A. DAN Co. Garageruimte v. 40 Auto's.
éolaire" voorstelt, de_ moest verfijnde,
leotueel het sterkst civiliseerende artist
imaginatie en
e intel-
enoemcL
Deze beschikt over oen technische vaardigh<
imaginatie en ongebreidelde fantasie, hij
oonstructeur van fantasie. Bij velen is de fantasie
te willen
is een
ongebreidelde fantasie,
n fantasie. Bü velen is
achteruitgegaan door to willen zijn enkel con
structeur Bij M- C. is echter alles fantasie geble
ven. Bij is een zoeker, al vijftien jaar lang, na&r
een particulier en persoonlük kleur-effeot en slaagt
hierin volkomen. Als juweeien liggen de kleuren op
het doek en beelden de gestalten uit. De „Engel
van het Noodlot", een gier, met prachtig gewaad
en .«helm, het vale vogelgelaat, dat niets goeds
belooft, schuinsch loerend U aanstaart, vergeet
men niet meer als mem het ééns gezien heeft.
Overmoedig van durf is deze Koningin Van Saba in
haar mannenlichaam, met biceps als een worste
laar en minachtend vooruitgestoken dikke, bloeke
lippen; het doffe, blauwe oog staat in het profiej
u aan te lqjken op do manier zooals de Egyptische
koningsdochteren U vlak aankijken ter zijde van
het gelaat. Me dunkt: Koning Salomo's buiging
verbergt meer zijne ontzetting dan dat Zijne Ma
jesteit hommage uitdrukt. Ik 2de iets krullen onder
don zwarten wenkbrauw, alsof hij liever met
„haar" vecht, dan eet, dan krijgt hij tenminste be
hoorlijk zijn portie. De verfbehandeling is feeëriëk.
Als een mantel van lichtend mozaïek liggen de
Meuren over elkaar heen.
De entrée van deze tentoonstelling is vrij. Vele
stukken waren al verkocht, aa. vde wijze maagd"
van Masereel, de „dwaze" nog met.
Nederlanders, die Brugge mochten bezoeken, zul
len wel doen, de kunsthandel San Salvador te be
zoeken^ Waarschijnlijk zullen er andere schilders
dan juist die der groep „la Lumière" oxpoeeeren,
maar toch zal er wol weer werk van jongeren te
zien zijn, van Vlamen, als Opzoomer, Mechelaort en
Blieck.
Allemaal ernstige werkers. Ik zag onlangs weer
werk van deze jonAL-J-i_A
voor de rBÉ"
dens een WLMl
de door mooie oom positie en harmonische, of
schoon gedurfde ooloriet»
groot»
P&rüs
Juist hier in Brugge, waar men lliefc de groote
musea aantreft van Amsterdam, Londen, Pórijs,
Munchen, Berlijn, Ween en en Petersburg, maar in
kleine musea en in kerken, de oudere Vlaamsche
school kan bestudeeron en bewonderen, doet het
goed ook kennis te maken met het streven der
jonge Vlamen.
Wanneer men de ouderen, Van Eij'ck en Hans
Memling ziet, dan voelt men de afcmospheer van de
I5o eeuw.
De Van JSijck's zijn mij altijd wat primitief. Ik
bewonder het werk, maar het laat mij star en koud.
Zou dat in mijn bloed zitten, in het bloed, dat
afstamt van protestanten, voor wie de Hervorming
van .zulk .een enorme beteekenis was, omdat hun
karakter wars was van al hetgeen toen, in <K
jaren voorafgaande aan do Hervorming, in de
Roorasche Kerk van verderflijken invloed was ge
worden.
Wie zal het zeggen? Eigenaardig is, dat het werk
van Hans Memling mij Jaeel veel zegt Hans Mem
ling met zijn prachtige vertolking van heilige de
votie, ruk geloof spreekt tot mij. Ik voel hoe ge-
loorig die schilder is geweest en mijn ziel voelt
sympathie voor hem en voor zijn werk.
Wanneer gij zit in het Hospital St.-Jean, tegen
over de in 1479 geschilderde triptiek „het mystiek
Huwelijk van de Heilige Catharina", ddn zult gü
ontegenzeggelijk onder de bekoring geraken.
De schilder Memling moet een goea en
mensch geweest zijn, zijn work stemt
en gevoelig.
de neilig
geloovig
u goed
Voor delieilige Catharina heeft, volgens de over
levering, Maria van Bourgondië, de dochter van
Karei ue Stoute, geposeerd.
j Maria, die meestal in het Prinsenhof te Bruggo
woonde, was niet alleen zeer vroom, doch tevens
zeer gevoelig voor al wat mooi en goed was. Zjj
3 4 schilderijen, een aantal houtgravures. JV bevorderde, waar zü kon, kunsten en wetenschap
pen. Terwyl haar echtgenoot, Maximiliaan van
