de nieuwste Modellen,
-
Voor f45.-
DERDE BLAD.
Staatsloterij.
Glastra's Sctioenhanriel, Molenstr. Schap,
Tweede Kamer.
Zaterdag 29 Maart 1924.
67sie Jaargang. No. 7409.
/j ünpjopuoQ UUA aTrpppjj,
Ie Klassa 4e Lijst.
No. 12496 f 20.000.
Nos. 195 3051 f1000.
Nos. 773 21083 f 100.
Prijzen van f20.
470 603 684 701 986 1929 2099
2183 2522 2617 4632 4718 4812 4858
4970 5089 5148 5339 5860 6125 6393
6471 6489 6624 6979 7207 7611 7631
7709 7792 8367 9131 9169 9214 9596
9742 10330 10535 10593 10611 10844 10860
11675 11799 12179 12215 12312 12480 12717
12823 12833 12855 13336 —355 —908 14035
14053 14142 14301 14385 14392 14579 14753
14851 15083 15113 15260 15501 16836 16540
16766 16841 17096 17178 17845 18283 18389
18653 18718 19206 19400 19633 19664 19833
20738 20953 21031 21369 21670 21817 22012
22381 22444 22859 22982
le Klasse 3e Lijst: 18946 m. 8. 18947.
gencrver buurmons tob.
Wilt ge u dus met hart -en «iel op de verbetering
van uw vee toeleggen, richt dan' een fokvereeniging j
op; meent gij het echter wat voorzichtiger te moe-
ten aanpakken, stdcht dan een control'evereeniging.
•De besprekingen naar aanleiding dezer uiteenzet
ting hadden tot resultaat dat in beginsel tot de op-
richting oener controlevereendging werd' besloten,
terwijl de volgende week opnieuw vergaderd zal
worden, om dan zoo mogelijk tot definitieve oprich
ting over te gaan.
- ANNA PAULOWNA.
Bij het te Helder gehouden examen ter verkrijging
van een diploma voor 4 maanden verkorten militai
ren diensttijd, slaagden onze plaatsgenooten:
D. Harthoorn, J. Leijen, J. R ezelman, C. Jonker, G.
Keesman, P. Keppel, J. Keppel, C. Philipsen, M. Hoo-
gestegor, S. Koning, J. V oenstra, C. Weijers, A. v.
Eek, W. Philippo, H. Glasbergen, J. v. Zanten, P.
Brouwer, J. Hoogeveen, L. Riebot, J. Sas.
Heden ontvangen i
legen nllerst lage prijzen.
ZONDAGS NIET GESLOTEN.
VEREENTGUNHET XAA8MERK.
Donderdag heeft de vereeniging Het Kaaamerk,
inrichting tot het aanmaken van Rijkekaasmerken,
gevestigd te Leiden, te 's Gravenhage haar jaar-
Jgksche algemeene vergadering gehouden onder
leiding van haar voorzitter, den heer J. G. Hibma.
Behandeld werden de balans met exploitatiereke-
ning over 1923, waarvan de eerste sluit met een
Alle geslaagden behoorden tot de klassen van dien eindcijfers van f211.168.18 en de laatste met een
Vrij willigen Landstorm, afd. Anna Paulowna en
Rreeaand. Voor sergeant Van Duiven dus inderdaad
een zeer mooi succes 1
EEN PANIEK IN DEN GROOTEN SCHOUWBURG
TE ROTTERDAM.
Vele bezoekers van dien Rotterdamschen schouw
burg, aldus de Msb., die Teirlinck's bewerking der
Beatrijs-legende: „Ik dien", door de Kon. Ver. „Het
Nederlandsch Tooneel" bijwoonden, hebben eenige
angstige oogenblikken doorleefd.
Nauw was het scherm voor het derde en laatste
bedrijf opgehaald en het spel ingezet, of een dchte
rookkolom werd op de planken waargenomen, ter
wijl een doordringende brandlucht in de zaal merk
baar was. Begrijpelijkerwijze ontstond er onder
de bezoekers een paniek en velen verlieten in allerijl
cijfer van'^204.588.15. Besloten werd, het batig
saldo toe te voegen aan "het reservefonds. De be
grooting voor het diens jaar 1924, welke gebaseerd
is op oen merken-aanmaak van' 27.500.000 stuks
en in ontvangst en uitgaaf sluit met f 169.100, werd
eveneens goedgekeurd.
Voorts werd behandeld het jaarverslag over 1923.
Ten aanzien van de bruikbaarheid van de mer
ken vermeldt het verslag, dat er wederom eenigo
klachten inkwamen, met name over de merken voor
de magere kaassoorten. Intusschen droegen de ge
vallen, waarin moeilijkheden mettdeze merken wer
den ondervonden, meestal een incidenteel karak
ter. Meestal betroffen de klachten het verschik
van het z.g. blaren der merken, dat nogal
Eiimerdandsch Nieuws.
BREEZAND.
Woensdagmiddag werd! in 'het lokaal van een
hoer Jb. Borst oen vergadering, gehouden, waartoe
het initiatief was uitgegaan van de afdeeling Anna
Paulowna der Holland'sche Maatschappij van Land
bouw. Zij werd geopend! door den heter D. Stammes,
die mededeelde, dat stemmen waren opgegaan om
de vroegere feitelijk nooit ontbonden doch dan
toch stellig reeds langen tijkf in diepen slaap ver
zonken fokvereeniging zoo mogelijk weer wakker te
.maken (hetgeen inderdaad' dus dn de oprichting
eener nieuwe fokvereeniging zou bestaan) of althans
een controlevereendging op te richten. Het verschil
tusschen die bedde zou de heer N. Raap, secretaris
der afdeeling, zoo direct wel uitleggen.
De heer Raap, daarop het woord krijgende, begon
met de vraag: Is het wenSchelijk hier een fokver
eeniging of een controlevereendging te stichten? Dat
zal, zegt spr. tot de aanwezigen, straks van uw eigen
plannen afhangen. Er zijn tal van zeLfmelkende vee
houders die absoluut niet weten hoeveel d!e op
brengst van hun koeden' bedraagt. Toch is dat voor
oen bedrijf natuurlijk noodzakelijk! O zeker, ze mee-
nen wel dat ze het weten en vraagt men dam1 hoe zij
dit weten, dan luidt het antwoord!: Dat kan ik zelf
toch zeker heel1 best beoordeeüten! Laat zoo Iemand
zijn melk echter onderzoeken, dan blijkt, dat hij er
inderdaad niets van wist- Zoo heb ik 1zegt spreker
eens met een veehouder die ook beweerd» met de
opbrengst van zijn bedrijf op de hoogte te zijn ge
wed, dat hij1 het zelfs op geen! 100 kilo wist. Dat vond
de man nu toch waarlijk al- te kras; de weddenschap
werd dan ook grif aangegaan'. En wat bleek' biji on
derzoek? Dat het verschil maar eventjes op 1400 kil'o
neerkwam!
Maar is het nu toch niet dwaas om maar, jaar in
jaar uit zoo voort te gaan, zonder de juiste opbrengst
-■ van zijn bedrijf te kennen? Met den bouwheer is
het toch heel anders, die weet het vrij' juist; de vee
boer daarentegen weet er zoo goed als niemendal
van af.
Staat het zóó met die opbrengst, van het gehalte
der melk weet de veehouder heeJemaal nietsl Dik
ke room! meent men vaak, is het kenmerk van een
hoog vetgehalte, doch dit is hoegenaamd' geen be
wijs daarvoor. Men zal zich misschien herinneren
hot geval van dien melkleverancier, wiens melk te
Helder werd afgekeurd wegens veel te 'laag vetge
halte. De man was hoogst eerlijk, voeldó die afkeu
ring. als een onrechtmatige smet op zijto goeden
naam, wijl hiji doch' volstrekt niet met water aan 't
knoeien was geweest. Hij dus, ten hoogste veront
waardigd, zijn melk onderzoeken! Het bleek toon dat
er één koe bij zijp vee was, 'die op dien tijd heel
veel melk gaf, {met laag gehalte dus) terwijl de
andere koeien bijna droog stonden1 en dat het On
derzoek een vetgehalte aanwees van 2.20.
Het vetgehalte wisselt bijna met dien dag, is 's
avonds anders dan 's morgens, ié nu eens veel, dan
eens weinig bij dezelfde koe, terwijl een toename der
t melkgift bij hetzelfde dier steeds een vermindering
va®. het vetgehalte meebrengt. Spreker haalt nog
andore voorbeelden1 aan om té bewijzen, dat veehou
ders die meenden te weten hoeveel en van welke
hoedanigheid de melk van hun vee was, het bij on
derzoek glad mis hadden.
Waar de veehouders dus zelf niet kunnen1 nagaan
nóch hoeveelheid, nóch kwaliteit en het toch te
dwaas is om nog langer lós te loopen dat men de op
brengsten van zijn eigen bedrijf niet kent dé&r,
zegt spreker, zit er niets anders op dW dit: Laat
uw melk onderzoeken!
Wanneer moet dat gebeuren? Geregeld'! Laat u
voor gezamenlijke rekening op vaste tijden <uw melk
onderzoeken1 dan heeft u, wat men noemt een con-
trolevereeniging, niets méér, maar ook niets minder!
Maar nu een tweede vraag. Dat onderzoek karn aan
deni dag brengen dat u misschien) iheel goedé, maar
daartussc'hen ook heel slechte koeien blijkt te heb-
I ben. Wat nu? Dan brengt uw belang mee, van het
61 echtste vee af te komen! En nu is het wel heel
gemakkelijk om te zeggen: verkoop je slechte koeden
f yr' 6r,8wde voor in de plaats, maar wij we
ten allemaal, dat men voor slecht vee niet veel pnt_
vangt, terwijl men voor een goed beest heel wat
betalen. Een dergelijke verbetering laat dan
ock de portemonnaie vaak niet toe.
I .fi„Xei1JÏÏ»JrJs <K)k n°K een andere weg. Men kan
langzamerhand zijn stal verbeteren. Ook voor min-
£er k^^+krachtigen dat te doen. De verbetering
«en00lc^te, verkrii«,en door opfokking van
S***16 kalfjes. De kans nu op het win-
vArhJtSa 61,0 kwaliteit kalveren wordt ten zeerste
Am 2?% wanneer men er niet langer tegenop ziet
JiïkJSrt5^5# daalder, een 13 a 15 gulden
A-lioen behoeft niet voor alle koeien.
e!^?ea bii dekking door een goeden
Se£ d Vttn 6611 had I0U
naets tegen zijn, want ook op de markt zdet men
een fltoS kalf
I betoon jïrt6 viïfv.'?0'1 "?ua zijto vee ver-
1 ls tot to TLwTj! m 8611 fokvareanteiiwr echter
Di winito,*SS™" <bit te doen.
1 de 6011 door Riik goedKekeur-
tour w en dle tes'env^rdte «to
1 dÏÏSiiktoTZ ™orachtiKer is. nie/t
baslnlto F. van «®n fokvOTeeni»tn« «e
<SCh.t,or te«enover, dat men dan
hebben «V tot 111 Mtor men moet een dlekbewijs
wtden kortt en ?^-behoorll,'k
1 "n "87 heel wat kosten, moeite
dïn daar ^to niet «ren op,
'o fichien d" \eroiiJht°. v®r 2®" ,okv0re"nitrinK op
den hcar 6 keuringen zijn daarbij voor
teer^., tStekendd 'eerschoolf lij leert er
"m n vwT nto ren cn waardeeren nn hij lijn
'l« I i na**< dat VB" een ander kan
>'iKen slar,Lktod?n "elIicM. dat de koe die op rijn
beste was, misschien de minste is te-
TI - eens optreedt wanneer de kaas een hoog vocht
de saai. Hoewel de beide op het tooneel aanwezige „halto bezit: de bestaande perforatie in het merk
actrices, de dame9 Magda. Janssens en Roya^ds- j sckjjnt dan aan het vooht onvoldoende gelegenheid
Sandberg door oen aanvankelijk voortgaan met haar nifctredim bieden. Vandaar dat het streven
spel poogden het publiek te kalmeeren gelukte haar rf ht bUjft de vervaardiging van merken
dit niet, zoodat men gedwongen was het spel eeni- ^et meerdere perforatie.
gen tijd te onderbreken. Door de wijziging in do tochniek van den aan-
rust in de zaal terug en kon de voorstelling wor- proefnomiBgen en bij het eerste gebruik in de
n...i, 'praotijk in veel geringere mate optrad dan bij de
Wat was het geval? vroegere. De vereeniging heeft van. dezö mérkén
Achter de coulissen werd wierook gebrand, noodig Terwaohtiiigen ten aanzien van 'hun bruik-
voor de handeling. In dien wierook nu was bij on- baari,Bid vaaa met een oenieszina hoog vooht-
geluk een kunstbloem gevallen, aan 't branden ge- dabXd eemgszms boog vooüt-
0°k over de dnidelijkheid der oontröleteekens
towiPwierook zelf af- gorden wel klachten vernomen, welke niet on-
tot .-noi toot,, tot n,.t,iioir i mogen heeteninderdaad laat de dui
^J16' Ho T nifïï n novo.rH^lnHw^ dier teekens wel eens te wSnschen. Dit
de diames Magda Janssens en Royaards—Sandberg van m wiizivinv in de hereidinv van
™V,ati6 V°°r zelrKhaora<:hin8 doToÖ. wd
voorvai. beter op de kaas doet heen ten, doch aan hun door
«ichtigheid niet ten goede is gekomen. Ook in dit
opzicht wordt naar verbetering gestreefd: eerlang
«uilen alle merken voor niet--volvette kaas het
een pracht-RijwieL Een rijwiel dat de ver- duidelükor nnmmer i-agen, dat ree<^ f^iman
wachting verre overtreft Niet het laagste, NoordHoIland
maar steeds het beste. Dank «ij de gunstige uitkomsten van het bedrijf
Gebruikte Rijwielen vanal 110.—. - de dor ™«rken m,et W™ 0<T?^i
1923 wederom worden verlaagd en wel van 75 op
G. ANNEVELDT, Dorpen, Laan, Schagen. 60 cents per 100 stuks.
j Uitdrukkelijk verklaart het verslag, dat de
BROEK OP LANGENDIJK. tegenwoordige merken volstrekt niet als onverbe-
Algemeene vergadering van de Coöperatieve Boe- terlijk worden beschouwd. Er is in het afgeloopen
renleenbank op Woensdag 26 Maart 1924, in het lo- mar zeer veel over de deugdelijkheid en de bruik-
kaal van den heer J. de Boer.
De heer W. Slot opende de vergadering en wees op
de crisis die verschillende banken doormaken, en
stelt zich de vraag, indien bij onze Centrale Bank dit
nu ook eens voorkwam dat de zaken niet in orde
waren, wat zou dat een ramp zijn voor onze plaat
selijke bank. Doch op het zilveren jubileum der C. B.
(daartoe uitgenoodigd!) kregen wij den indruk, dat de
zaak zeer solide was, niettegenstaande het contro
leeren aldaar over millioenen gaat. Deze President-
Directeur kunnen wij dan ook ons volle vertrouwen
schenken. Daarnaast zien wij den Raad van Toezicht
onzer plaatselijke banjt, en onze zeer accurate kas
sier, waardoor ik alzoo bij de opening dezer ver
gadering u toeroep: stel bij den voortduur vertrouwen
in onze bank.
Na voorlezing en goedkeuring der notulen, wer
den tot stemopnemers benoemd de heeren M. de
Waard1 en P. Timmerman.
Het aftredend bestuurslid, de heer A. Glas Cz.,
werd met 135 van de 144 uitgebrachte stemmen her
kozen. De heer C. Spaans Jz., lid van den Raad van
Toezicht, werd herkozen met 137 van de 148 uitge
brachte stemmen. De heeren W. Slot Kz. en C.
Spaans Jz., plaatsvervangend» bestuursleden', werden
op voorstel van den directeur der bank, dén heer
D. Slot, bij acclamatie herkozen. Allen aanvaarden
hunne benoeming.
Daarna bracht de kassier zijn jaarverslag over
den toestand der Bank uit. De kassier deelde daarin u yt#
mede, dat bet negentiende boekjaar geen gemakke-1 FrïrelMd"27.56r^kon"(mëorcndecis'30^)"in het
lijk jaar was voor de tuinders, en dus ook niet voor1 kaaaoontrólestation Zuid-Holland—Brabant 6450
de Bank. Toch wordt juist in zulk een tijd het nut merken. Deze waardelooze merken werden vermo-
baarheid van de merken geschreven^ zoowel in gun-
s tig en als in ongunstigen zin. Beide is mogelijk,
immers hangt het in hooge mate> af van' het stand
punt, dat men inneemt ten aanzien van de eischeh
waaraan de merken en eventueel ook de kaas en
hare behandeling moeten voldoen of men de tegen;
woordige merken zal qualificeeren als goed, vrij
goed. of slecht. Kort geformuleerd, is de meening
van net dageliiksch bestuur der vereeniging, dat de
merken over het algemeen goed bruikbaar, doch
niet volmaakt zijn.
Er zijn in 1923 in "totaal aangemaakt 30.069.700
rüksk aasm erken, waarvoor benoodigd waren 44.133
Kg. oaseïneipoeder, Aan de stations werden afge
leverd 28.883.500 merken, tegen 24.888.500 in 1922,
>23.157.500 in 1921 en 15.398.000 in 1920. De afleve
ringen waren over de stations verdeeld als volgt
kaas controlestation Zuid-Holland 3.507.000 merken
voor volvette kaas, 384.000 merken 40-f-, 60.000 mer
ken 30-f, 340.000 merken 20+, kaascontróleetation
Utrecht: 1.600.000 merken voor vólvette kaas; kaas-
contrólestation Noord-Holland: 92.500 merken voor
volvette kaas, 6.800.000 merken 40+, 350.000 merken
30+. 150.000 merken 20+; kaasoontrölestation Fries
lana: 600.000 merken voor volvette kaa», X100.00$
merken 40+, 2.400.000 merken 30+, 10.50o.ooo mer
ken 20+. Het Friesohe station nam dus ruim 54
pet. der merken af.
De stations zonden als minder bruikbaar terug
34.013 oude merken, t.w. het kaaaoontrólestation
van deze instelling voor velen meer tastbaar.
Het bedrag der spaargelden op 31 December 1923
was ruim f37.500 minder dan het vorige jaar. Het
aantal spaarders is 508. Uitgegeven zijn 18 nieuwe
spaarboekjes, terwijl er 17 zijn ingetrokken. In den
loop van het jaar werd uitgegeven in voorschot
f37.375—, waarvan ruim f8000.— z.g.n. tuinders-
voorschotten onder garantie van de provincie aan
18 tuinders. Afgelost werd1 f24005.50. Ini loopende re
kening stond onder d'e leden 't vorig jaar uit
f 170978.97, thans f204121.03. Het eindcijfer voor ont
vangst in loopende rekening is f254363.94 en voor
uitgaaf f212892.61, welk kapitaal is omgezet dóór 67
loopende rekeninghouders.
Het aantal dagboekposten was vergeleken met het
vorig jaar met 88 toegenomen, en bedraagt 1614.
Het resejrvefonds is gestegen tot f 12081.92.
Het ledental is door toename gestegen tot 272.
Dit jaar bleef voor voorschotten en voorschotten
in loopendie rekening de rente 5Yi en 4V* voor
spaargelden en deposito's in loopende rekening.
De controle, uitgevoerd thans naar de voorschriften
van de C. B., is tot groote steun voor den kassier en
bevordert de betrouwbaarheid en groei der Bank.
De rekening sluit in ontvangst en uitgaaf op
f430457.13.
De winst bedraagt f89554.
Bij monde van den heer Jc. Dirkmaat Az. (rap
porteurs). werd de vergadering medegedeeld dat alles
volkomen in orde bevonden was en adviseerde tot
goedkeuring der rekening.
De rente werd bepaald voor snaargel den en de
posito's etc. op 4 terwijl voor voorschotten etc.
5gehandhaafd bleef, met ingang van 1 April a.s.
Het salaris van den kassier werd zonder hoofde
lijke stemming, op voorstel van het bestuur, van
f800 gebracht op f1000.
Bij de rondvraag bracht de heer C. Timmerman
ter sprake het gelezen» over het verslag der Raff.
Bank te Heerhugowaard omtrent d'e tekorten te Oude
Wetering en Ter brugge, en vroeg of onze Bank ook
hiervoor mede aansprakelijk is.
De heer S. Wagenaar beantwoordde den vrager,
dat dit nu wel zoo geworden is. en wel op de vol
gende wijze. Als door een kassier fraude gepleegd
is, zoodat de Bank een verlies daardoor lijdt, dan
wordt natuurlijk eerst de kassier uitgewonnen, daar
na de borgen, en voorts helpen de Centrale Bank
en de Locale banken. Onze Bank heeft betaald nu
f 102.60. Uitgesloten is, wanneer een Bank met ver
lies heeft gewerkt, alleen geldt dit voor fraude van
een kassier. Daartoe is nu een Waarborgfonds ge
vormd. welks kapitaal opgevoerd wordt tot f30.000,
zoodrt men zonder dat gevallen als die ter boven-
"enoemde nlaatsen voorgekomen, evengoed tot dit
fonds jaarlijks bijdraatrt. Het is niet verplichtend,
maar vri'willi"- doch het geldt de eer der Banken,
.oItoo nok de onze.
Daarna sluiting.
tigd en het hieruit voortgevloeide verlies word
afgeschreven op Tiet reservefonds. N.R.Ct.
De debatten over Oorlog zijn Donderdlag voort
gezet en daarbij sneuvelde allereerst een amendement
K. ter Laan om dit jaar geen herhalingsoefeningen te
houden. De legerknollen, zooals de heer Braat zich
uitdrukte, waren het voorwerp aller belangstelling.
Deze drong aan op aankoop van legerpaarden in het
binnenland. Ook de heer v. d. Heuvel had dit reeds
bepleit. De heer K. ter Laan klaagde over te weinig
zuinigheid bij de remonteering der legerpaarden.
Daarvoor werden veel te hooge prijzen betaald, wel
f500 a 675 hooger dan de maximumprijzen op de
markt.
De minister wees er op hoe de aankoop van le
gerpaarden in ons binnenland) zich reeds zeer uit
breidde. Eiken buitenlandschen aankoop stop te zet
ten achtte de minister verkeerd1. Deze aankoop is ook
niet duur. Uitvoerig besprak de minister het belang
van de fokkerij voor het leger.
De heer Colijn vroeg dan ook subsidie voor de
provinciale premiekeuringen voor paarden, ook van
andere zijden werd daarop aangedrongen.
De heer Braat begrijpt niet waarom of de minister
subsidiën voor de paardensport voorstelt. Laat de
totalisator weer toe en iedereen is geholpen. Als de
Staatsloterij mag, waarom dan het wedden verboden.
Nederland is het eenige land waar dit is verboden.
De heer EbeLs meent ctat or op de paardenkeurin-
gen is te bezuinigen als deze niet jaarlijks plaats
hebben.
De minister kon het voor den totalisator niet op
nemen, déze toch staat in< geen enkel verband met de
oorlogsbegrooting. De bevordering van paardensport
is een legerbelang, moed en kracht worden er door
bevorderd. Hot jaarlijks houden van keuringen is
een prikkel om het beste te leveren. Spr. zal in over
leg treden met zijn ambtgenoot van Binnenlandsche
zaken om premies te verleenen: voor prov. premie
keuringen.
Verschillende posten passeeren de revue, waar
tegen de heer K. ter Laan bezwaar had, tot dat het
instituut Legerpredikers aan dé orde kwam.
De heeren Deckers en Scheurer verdedigden deze
instelling. Maar Mr. Oud vond dit een achterblijf-
sel uit den mobilisatietijd, waar wel eenige veran
dering in is te brengen. Spr. vroeg of het niet beter
is met de verschillende kerkgenootschappen een re
geling te treffen, waardoor zonder speciale legerpre-
dikanten toch de geestelijke belangen van de mili
ciens behoorlijk worden verzorgd.
De heer Zadelhoff had reeds een amendement in
gediend om dézen post met fl te verminderen, op
dat daardoor de Kamer den wensch kan uitsproken,
dat de minister op de volgende begrooting dezen
post weglaat.
De heer Dresselhys sprak in den geest van Mr. Oud
en verzocht dén- heer Zadelhoff in dien zin zijn
amendement te wijzigen.
De heer Schokking pleitte voor het behoud dezer
geestelijke verzorgers. Hij ontkende gemeend te heb
ben, dat de legerpredikanten als propagandisten
voor leger en vloot optreden, Evenmin mogen de pre
dikanten tegen leger en vloot hun etem laten booren.
De heer Kleerekoper (s.<La.p.) weersprak, d$t de
legerpredikanten zien alleen met godedionstprediking
bezig hielden. Voor het grootste deel is het politieke
prediking, welke die predikers den eoldaten voor
zetten. Bovendien is weinig te bespeuren van in
tensief werk dier predikanten, die 't grootste deel
van hun diensttijd in dén trein tusschen de verschil
lende garnizoenen doorbrengen. Spr. meende, dat de
kerken ter plaatse ruim voldoende de taak kunnen
vervullen, die men van dé legerpredikanten ver
wacht.
De minister wees er op, hoe de Staat groepen jon
gelieden samenbrengt in kazernes enz. en dezo ont
trekt aan het toezicht der ouders. De kerk is veelal
niet sterk genoeg ingericht om dé zorg voor de jon
gens op zich te nemen. De Overheid behoort hier
dus voor de geestelijke verzorging te waken. De ker
ken kweten zich onvoldoend» van die taak en daar-
om zijn legerpredikanten en aalmoezeniers aange
steld. Zij zijn de schakel tusschen het leger en de
kerk en de overheid. De praktijk moet toonen dat
hier samenwerking mogelijk is. Propagandistische
redevoeringen moeten natuurlijk uitgesloten; worden
geacht Men moet ook het militair terrein niet be
schouwen als propagandagebieKi1 voor de kerk. Laat
men1 de geestelijke verzorging echter weer aan de
kerken over, dan vreest spr., dat zich weer een zekere
lijdelijkheid zal toonen gelijk vóór de mobilisatie is
gebleken.
Do heer Van Zadelhoff wijzigde daarop zijn amen
dement in dien geest, dat aan de strekking daarvan
de door de heeren Oud en Dresselhuys gewenschte
interpretatie wordt gegeven.
Het amendement werd daarop verworpen met 39
tegen 29 stemmen. Voor stemden links en van rechts
de heer Kersten.
Toen volgde d'e geneeskundige dienst en daarop
wilde de heer Duymaer van Twist bezuinigen en het
aantal officieren van Gezondheid) inkrimpen.
Mevrouw De Vries-Bruins wilde de geheele mili
taire geneeskundige dienst opheffen. De burgerartsen
konden hier optreden. Reorganisatie van dezen dienst
is hard; noodig.
Van andere zijde werd centralisatie van dezen
dienst bepleit.
De minister waarschuwde ernstig tegen elke in
krimping van dezen dienst. Minder officieren van
Gezondheid kan niet Dit aantal is al zoo ingekrom
pen dat voor de 'keuringsraden slechts 8 a 10 offi
cieren beschikbaar kunnen worden gesteld: Vermin-
doring van militaire hospitalen werd eveneons sterk
ontraden.
Bij de luchtvaartafdeeling had de heer K. ter
Laan voorgesteld dezen post met één millioen te
verminderen. Deze afdeeling was toch niet van vol
doende verdédigingswaarde. Het werd verworpen,
eveneens al zijn andere voorstellen, met alleen de
Soc.-Dem. en VrijZ-Hem. voor.
De heer v. Zadelhoff protesteerde tegen het voor
stellen van den post voor kosten van onderhoud,
beproeving en aankoop van, chemische strijdmidde
len. Spr. zou willen1 weten, welke commissie bezig ia,
den aanmaak dezer strijdmiddelen te bestudeeren,
opdat een ieder weet, wie zich met dit misdadig
werk bezig houdt
De minister wees er op, dat van dén post van
f 105.000, voor het defensieve doel der gasmaskers
bestemd is f 75.000. Het overige wordt besteed voor
bestudeering der afweermiddelen. De mini at or is be
reid, de namen der commissieleden te noemen, al
staan ze hem op *t oogenblik niet voor den geest,
doch zij houdt zich niet bezig met het maken dier
gassen, maar waar anderen die gassen gebruiken,
moet men zich door studie tegen de uitwerking daar
van weren. Deze commissie verricht in hoofdzaak
laboratoriiimarbeid.
De heer K. ter Laan had nog een amendement
om den post voor steun aan demóbilisatieslachtof-
fers met f 200.000 te vorhoogen. Ook dit voorstel ging
de doos in.
Ten slotte werd er gestemd over de oorlogsbegroo
ting en zij werd aangenomen met 46 tegen 23 stem
men, Tegen stemde de geheele linkerzijde.
'8 Avonds is de Kamer verdór gegaan.' met de be
grooting van Binnenlandsche Zaken.
Aan do orde was de post, bijdragen in dé koston
van verpleging van behoeftige krankzinnigen,
waarop door den heer v. Gijn (liï>.) een amendement
was ingediend en toegelicht om dezen post van
f 15.000 wederom te brengen' op f465.000:
De bedoeling van dit voorstel was om de koeten
van verpleging der krankzinnigen meer .ie brengen
op de schouders van het Rijk en af te wentelen van
die der gemeenten.
Do minister ontkend» in verband met dat voorstel,
dat de gemeenten eenig recht zouden hebben op
Rijksbijdragen voor krankzinndgenverplegiDg. Spr.
ontkende dat hier door de Rijksbezuiniging kosten
werden afgewenteld op de gemeenten. De minister
drong aan op intrekking van dit amendement, wat
hij niet kon aanvaarden.
Do heer Braat vroeg wat de ml n ieter bedoelde
wanneer hij zeide dit amendement niet te kunnen
aanvaarden. Be teekent dit dat, aangenomen, het
amendement niet zou worden uitgevoerd of dat na
aanneming de minister zou heengaan? In dit laat
ste geval zou spr.'s fractie vóór dit amendement
stemmen, daar hij' dan het land daardoor meent een
grootcn dienst te bewijzen. (Gelach).
In zijn dupsbliek zeido de minister expres de woor
den „niet te aanvaarden" te hebben gebruikt. Ieder
die hier in het parlement thuis is, weet wat dat be-
teekent (geroep: Nou weet Braat niet wat hij dóen
moet).
Hot amendement werd tenslotte ingetrokken.
De heer Hi ernst ra kwam later met nadruk op te
gen de aanvankelijke plannen der regeering om de
werkloozen als armlastigen te beschouwen. Het is
demoraliseerend voor hen, zich tot Armenzorg te
moeten, wenden. Spr. vroeg de Regeering, geen wijzi
ging in het geldend stelsel te brengen alvorens er de
Kamer in te hebben gekend, alsook of zij reeds me-
dedeeling over haar plannen kon doen. Spr. erkende
dat de Regeering veel voor do werkverschaffing
deed en drong er op aan, dat de regeering steeds
haar bestellingen in eigen land deed.
Nadat ook niog anderen over dit punt het woord
hadden gevoerd, zeide de minister dat de practische
bezwaren de regeering ervan hadden teruggehou
den om gevolg te geven aan haar aanvankelijk plan
om de werkloozen steun verleening onder ;te brengen
bij do Armenwet. Hierbij wogen de naar voren ge
brachte principieel© bezwaren niet zwaar bij' d» re
geering. De practische bezwaren kwamen naar vo
ren bij de besprekingen met de vertegenwoordigers
der vier groote gemeenten. Het heeft de regeering
getroffen, dat dezelfde bezwaren naar voren kwa
men bij wethouders van verschillende politieke
richting. Zij wensch ten uniformiteit te handhaven.
Hun argumenten waren niet van gewicht anthloot
en spr. ziet geen mogelijkheden die bezwaren uit
den weg te komen, zoodat de regeling voorloopig zal
moeten blijven zooals deze ia
De verschillende plannen voor werkverschaffing
zou spr. gaarne overwegen. Als ook zal hij trachten
te hov. erken, dat niet-georganiseerden niet worden
achtergesteld bij de wel aangeslotenen indien hem
bekend wordt gemaakt in welke gemeente dit ge
schiedt.
De Kamer ging na de replieken uiteen tot Vrijdag
middag.
