Brieven oyer Engeland.
Het Overheidsbedrijf.
Tenslotte wordt besloten, naar aanleiding van het
schrijven van Schoorl, D. on W. to machtigen onder
handelingen mot Schoorl te voeren, machtiging to
geven dat gas voor verwarming wordt geleverd on
•m dan den verbouw van de fabriek zoo lang mo
gelijk te laten rusten.
Do heer Slot meent dat de prijs voor gn&verwar-
ming spoedig dient te wonden vastgesteld.
Gascomrniss* en B. en W. rullen dit vraagstuk
nader onder do oogen iden en spoedig mot een Voor
stel komen.
In verband met de in handen van B. en W.
gestelde circulaire van God. Staten butroffendo
Bot gebruik van slootwater, deelen B. en W. mede,
dat wat het gebruik van slootwater betreft, hier
over reeds bopalingen rijn opgenomen in de alge-
meone politieverordening. Wat betreft het veront
reinigen van slootwater door het gebruik van pri
vaten, welke uitboren op de «boten, «tellen B. en
W. aan den rdad voor om in prinoipo oone bepaling
in do Bouw- on Woningvorordonlng op te nemen,
waarin wordt bepaald, dat binnen don tijd van lö
jaron do privaten moeten uitboren op oen boorput.
Do hoor Swan wijst er op dat niot alleen de mon-
fichelljke faocaliön in do «looien terecht komqn, ook
dierlijke faecali&n,- omdat or nog hooi wat voehou,
dans zijn, die de stallen in do «looien doen uitloozen.
Voorzitter meent dat do menschen tochi in dozo
10 Jaren wel wijzer zullen worden.
De heer Slot zegt rnischion wel conservatief te
zijn mafr hij verwacht weinig resultaat, van do
voorgestelde regeling.
Voorzitter: Hoe is het mogelijk, zoo'n vooruitstre
vend man.
De heer Slot kan zich niet iets ergers bedenken
dan die beerputten on zou willen dat die de wereld
uit waren. Wat do besmetting botreft, spr. meent dat
dit gevaar reeds gereduceerd is door aansluiting aan
de waterleiding.
De heer Swan wijst er op, dat ondanks de aanslui
ting aan de waterleiding, een groot deel van de be
volking toch dagelijks in aanraking komt met het
slootwater. Als men met een vaartuig er overgaat, is
men reeds aan besmetting blootgesteld.
Do heer Gutker acht het wol gewenscht, het zoo
goed mogelijk te regelen, maar er is weinig ta be
reiken, wanneer niot allo gemeentebesturen in
Geesfcmerambacht gelegen, tot de voorgestelde rege
ling overgaan. Spr. vraagt of het niet mogelijk' zou
wezen na gemeenschappelijk overleg die bepaling op
te nemen.
Naar aanleiding van de opmerkingen van de hee-
ren Slot en Gutker vraagt de heer Molenaar zich af
of er misschien niet een beter stelsel is.
Voorzitter zegt. dat uit hygiënisch oogpunt het ma
ken van beerputten toch een stap in de goede rich
ting is geweest. Ook het tonnenstelsel was in te
voeren, maar of dat nu beter zal wezen? Men komt
dan aan een volledigen reinigingsdienst toe, en ook
dat grijlpt finantieel sterk in. Nog een ander, stel
sel is volledige yio leering, maar ook dat stelsel Iaat
wat te wenschon over. B. on W. voelen ook wel dat
hun voorstel van Ingrijpenden aard is, maar, daar
om stellen zij een overgangsperiode van 10 Jaren.
Overleg, plegen mot andere gemeenten zou thans
misschien weinig helpen, omdat er, aan den Lan-
Sendijk. b.v., al genieenten zijn die afwijzend; heb-
on besloten.
I-Iet voorstel van B. en W. wordt hierop in stem
ming gebracht on mot -4 tegen 3 stemmen verworpen.
Voor de opname in de bouw- on woningverordening
stemden de heeren Hof, Do Groot en Swan, tegen die
heeren Molenaar, Slot, Gutker on Nannos.
De rondvraag levert niet op, zoodat sluiting volgt.
Zij, die met onbevangen, niot verpolitiekt oor
deel de velo vraagstukken beschouwen, naar wel-
moeilü
gomeei
bobben te wij don aan het overheidsbedrijf.
de velo
oplossing onze moeilijke tijd heeft te streven.
m vooral In de gemeentepolitiek hun aandacht
Do tijd, waarin do meest vooruitstrov
leden, toenmaals vertegenwoordigd in c
Partij het pioniers werk verrichten, lig
kor
zullen
hebbel.
De tiid, waarin do meest vooruitstrevende raads-
de Radioale
nog niot
zoo verre, dat onze lezers zich do wording van het
overheidsbedrijf niet zullen herinneren.
Do monopolistische bedrijven waren in handen
van concessionarissen, die, m het bezit der alleen
heerschappij, hun winstcijfer opvoerden, zonder re
kening te houden mot do belangen dar genieen
schap on dor gemoentenaron.
Hot besef drong door, dat de gemeente zeïve dér-
gelijke bedrijven Behoorde te leiden en do tarfevéh
zoodanig behoorden herzien te worden, dat zoowel
do gemeenschap als de gomeentenaren erbij gebaat
werden.
Do geschiedenis heeft onwederlegbaar aange
toond, dat de overheidsbedrijven zeer behoorlijk
kondon fuhetionneeren in handen der gemeenschap.
Tot voor korten tiid was er dan ook geen politieke
wat gaat het ons aanP"
*.Nou, ik Weet het niet," zeide Dolores, „maar
hot kan best oen hoteldievogge zijn."
„Nonsons," bromde de man, „Het meisje was oen
•kind zestien of zeventien. We kunnen ons met
dergelijke zaken niet bemoeien. We hebben aan die
van ons zelf genoeg."
„Je behoeft niet zoo boos te zijn. Ik heb niets ge
daan," «eide Dolores verwijtend. Zij gingen samen
naar buiten en namen naast elkaar pl&ats op een
sofa in den reusachtigen salon, die gewoonlijk
„hall" genoemd wordt. Geen der hier aanwezige
uameS was knapper dan Mrs. Heron, geen had
mooiere ju woelen of een elogan teren japon en allé
mannen bewonderden haar openlijk behalve haar
eigen eohtgenoot.
Boven maakte het jonge meisje «ioh ieder oogen-
blik ten nutte. De typisohe kleine sleutel die aan
O'Reilly's horlogo bevestigd Was, paste niet o_p
het bureau, maar er zou xn het bureau eon kistje
kunnen staan, waarop hij paste. Ol'o zooht overal
Toen er eindelijk norgons meer te zoeken soheen.
herinnerde, rij zich plotseling een oouranteci-arti-j
gelezen in oen Zondagsblad, dat
haar op den
geweest was,
gegeven had. Hot artikeltje beschreef de moderne
gemakken, die er in do grooto hotels aangébraoht
WêÈêM "lle van de gastei
waron. Kleine safó's waren ter
in do muren dor
eon
naam van hefcji< herinneren. Misschien was
3 geplaatst en hadden allo
sleutel'. Cló kon zioh den
Er wo
onde
iiiuur.' Ieder panooï Icon oen vert__
ren vorsoheidono paneelon van verschil
te, lichtgrijs gev<
gezet.
nemen
goode
van don rand een voor verborgen zijn. Maar O'Reil-
ïy had Zoo angstig gokokon naar den linkerkant
van flo kamer. Zü zou beginnen en hoopte aan den
linkerkant tot een resultaat te komen. Doch een
paar minuten nadenken zou missohien dadelijk vele
minuten uitsparen. Welk van die paneclen verborg
Haar do grootste waarschijnlijkheid een geheim r
Een fries of plint van grijs geschilderd hout liep
orgoveer drie voet boven bet lichtrood© tapijt rond
do geheole kamer. Bovon dieze Mes waron op re
gelmatige afstanden grooto gepleisterde paneelen,-
twee aan iederen kant der kamer; zij vormden ach
tergronden voor in goud gelijste gekleurde prenten;-
en tusschen deze waren kleine, smallere paneel en
partij, zoowel van links als rechte ot «H
haddou op hun gemeen teprogrtuu eon paragraaf
gew^d^aan^do^bevordering van hot monopolistisch
Algemeen was men van oordeel, dat het over
heidsbedrijf op oomxneroioelon loost behoorde go-
sohoead to rijm
Heeft nu do loop, die de gesohiedenis van het
ovorhoidsbodriif heeft genomen, beantwoord aan
do betrekkelijk eenvoudige eisohen, die bij het be
hoor moeten vervuld worden?
Wü durven deze vraag niet bevestigend beant
woorden.
Met de vooruitsohrijdende democratie heeft ook
de politiek, do t afkeurenswaardigste politiek haar
intrede gedaan in do gemeenteraden.
Do politieke partij en boden tegen elkaar op bij
de bepaling der arboidsvoorwaarden, zoodat de
positie der werknemers in het gemeentebedrijf
oen zoodanige uitzonderingspositie werd, dat ae
bedrijven niet moer loonorja kondon gedreven wor
den, zoodat van een oommoroieel beheer niot meer
kon gesproken worden.
Er ia na don oorlog oen belangrijk boekwerk
verschonon: ,,dio Zukunfts aufgaben der Deutsohan
Stadte" waarin bekwame deskundigen als Dr. Hans
Luther en Paul Mitzlaff, eerste Burgomoostors in
Berlijn en vole andoren op de moost objectieve
Wijze do taak der gemoento veelzijdig belichten.
Laatstgenoemde legt in het algemoen inleidings-
woord den vinger .op de wonde, waar hij botoogt.
dat voor alles moet worden overgegaan tot wat hij
noemt „Entpolitisiering" dor gemeentepolitiek.
Niet, dat politieke behandeling van elk vraagstuk
waarin zoowel de gemeente als do deskundige partf-1
culier doel in kunnen hebben. En politieke slimme
lingen idon hierin hot middol om hot nieuwe bodrüf
to onttrokken aan do heerschappij van don Raad.
hetgeen sommige domooraton niot boo vorkoord
vinden, want dan rijn zo van het lastige vraagstuk,
dat bij verkiozingen ox>geld doet, bevrijd.
Men beweert wel, dat ae overhoud het bedrijf niet
kan yoeron, maar net tegendeel is reeds lang be
wezen.
De goheolo moeilijkheid draait om het arbeiders
vraagstuk en zoolang de leiders hun volgelingen
niet kunnen overtuigen van do noodzakolykhoid,
dat een uitzonderingspositie ten opziohto van hot
particulier bedrijf de dood beteekont van alle eigen
beheer dor gemeente, zoolang zal do ellende in
het overheidsbedrijf blijven bestaan, trots alle po
gingen tot oconomi8eoring dor bedrijven.
ten sic
geleid
aoodo opgeschreven oonoassionaris.
arbeid steeds naar voren komen.
Wat bij de groote vraagstukken in het staats
leven het standpnut der partijen beheerscht, be
hoeft allerminst bij de practische gemeentevraag
stukken beslissend te zijn. De praktijk bewijst, dat
van de honderd, vraagstukken er zeker negen en
negentig zijn» die niets te maken hebben met par
tijpolitiek en die, zonder eenig vooroordeel be
schouwd, niet van het standpunt der partijpolitiek
mogen bezien worden..
Inderdaad, zoo ia het; het zal, meent genoemde
sohrijver eenigen "tijd, vorderen, dat do politiek
aangelegde figuren, die in de eerste plaats door
het algemoen kiesrecht in de gemeenteraden zijn
gebracht, er van doordrongen worden, dat de be
handeling der practische vraagstiikken buiten het
politiek verband^ behoort plaats te vinden.
De partijpolitiek komt in den scherpsten vorm
naar voren, wanneer het vraagstuk der arbeids-
Ioonen aan de orde komt.
Bii het overheidsbedrijf geldt vrij algemeen de
stelling, dat de werknemer een betere positie mag
innemen, dan rijn collega in het particulier bedrijf;
maar dit verschil mag niet zoodanig riin dat er ver
houdingen rijn aan te wijzen van 95 en 60 oent por
uur
In het bovenaangehaalde werk komt een belangd-
rijk hoofdstuk over de positie van den gemeente
arbeider, saamgosteld door Dr. Neikee, Burgemees
ter van Saarbruchen en Mehlioh te Dortmund.
Hierin wijzen rij op het verschijnsel dat bij de
arbeiders der gasfabrieken, waterleidingen en eleo-
triciteltswerken de neiging bestaat om in tijden van
sterke loonsvorhooging, zonder rekening to houden
met de Rnantiën dor gemeente deze verhoogingen
van hert particuliere bedrijf te volgen.
Daaruit zou men de natuurlijke gevolgtrekking
mogen maken, dat dan ook bij verlaagde oonjuno-
tuur berust zou worden in een verhoudingsgewijze
verlaging der loonen bij het overheidsbedrijf.
Toch leert de pïactijk het tegendeel. De partijpoli
tiek leidt er toe, dat de loonen der hoogconjunctuur
blijvende verdedigers vinden, ten koste van oen
behoorlijke bedrijfsvoering.
Deze schrijvers betoogen, dat het besef behoort
door to dringen, dat de grafische lijn, die de loo
nen in het overheidsbedrijf registreert, niet de
tWacw'
HOLLA/VD'S BESTE FABR.IKAAT
Ageu! voor Schageiii Firma A, J. PH1N3.
in ooje een lyn aio boven net gemiddelde uitkomt
Wü zien dan ook in den allerlaatsten tijd nu de
prijzen der grondstoffen zich weer tot de normale
eigen* alle<
etallen ne:
got?
beh<
mate
lloen 'die
ven weer éön
loorlijk rendement geven, welke niet in hooge
afh, -
trische
s afnangon van een groot personeel. De Eleo-
she Centraion rendeeren, terwijl de trambedrij-
door het overheerschenae van do lévende werk
krachten mot groote verliezen te kampen hebben.
AI deze moeilijkheden kunnen alleen opgelost
worden, wanneer de vroede raderen in de gemeen
ten zullen loeren publiekrechtelijk te. denken. Men
vergeet hoeveel sohade er al reeds is toegebracht
aan de eenmaal reeds vastgewortelde gedachte,
dat het monopblistisoh bedrijf behoort te zijn in
handen der gemeente.
En wat zien wij nu gebeuren. Men tracht, nu ge
bleken is is. dat het onverstand der partijpolitiek
hoogtij viert en de gemeenteraden, het overheids
bedrijf om te zetten in het a.g. gemengd bedrijf,
met de gewone bloempatroruen. Onder en boven deze
laatste waren nog kleinere paneelen horizontaal aan
gebracht, ongeveer vier meter hoog en tien meter
lang; aan de linkerzijde van dien muur waren er
twee.
„Precies de goede grootte voo* die mooie Juwee
lenkistjes", dacht Qo. „En de goode hoogte om ze
te openen zonder j'o uit behoeven te rekken. Als ik
een safe in deni muur moest aanbrengen, zou ik dat
plekje kiezen."
Zü streek er met haar vinger over heen. Er ge
beurde niets. Geen veer ketste. Zij probeerde het
elders met hetzelfde resultaat; zij waa teleurgesteld;
doch slechts om met nieuwe inspiratie een nieuwen
aanval te beginnen.
En werkelijk ditmaal had zij «ucces. Een paneel
week en een safe werdi zichtbaar. Vlug probeerde zij
den sleutel. Hij paste en opende de ijzeren deur. Cló
keek in het gat. In de safe lag een stapel bank
biljetten en een papieren strook. Er lag ook een
onvoloppe, maar niet de enveloppe, welke het jonge
meisje gedacht h^»d, te zullen vind'en. Zij was lan
ger, grooter, brei dt;' en dikker. Zij. scheen van ruw-
linnen gemaakt ijn en in plaats van de mooie
gouden zegels met het monogram, waron er vijf of
ficieel uitziende lakstempels op. Clo's hart kromp
ineen. Het scheen te ongelukkig om waar te zijn.'
Maar er was ruimte genoeg in deze enveloppe, om
de andere of den inhoud daarvan te bevatten.
„Ik zal het ding moeten opon maken on kijken";
besloot zij' kort. Maar als zij, dat deed, hoe kon zij'
dan zekerheid krijgen omtrent wat zij1 weten wilde?'
Wanneer de envoloppe met de gouden zegels ver--
wljderd was, zou zij de documenten, die erin ge
zeten hadden, niet kunnen hörkonnen.
Ziji nam de binnen envoloppe uit de safe on keer
de aio om. Aan, do andere zijde was oen adres, go--
schrevon met een krachtige, bijzondere handj
„Justin OBeilly, p.a, Tho Manage* Coiumbian Bank,
New York City'\ las zij.
Er was slechts één reden om t« golooven, dat de
enveloppe Mrs. Sand's papieren bevatte; Clo's eigen
krachtige, instinctieve overtuiging.
Zij drukte op een der lakken. Het knakte door;
Een tweede onderging hetzelfde lot. Toen zij aan
het derde begon, hoorde zij voor de deur zeggen:1
„Maak de deur met een looper open, als u zoo goed-
wilt zijn". Het was O'Reilly's stem.
HOODFSTUK XIII.
Toen Beverley Sands de deu* tusschen Clodagh'e
kamer en die van zuster Lake gesloton had, bleef
zij zwijgend voor Justin O'Reilly staan.
„Nu, Mrs. Sands", zeide hij, „ik moet u nog wel
24 Mei 1924,
's Avonds, voor ik naar bed ga, trek ik alvast
hot blaadje van de kalender ar. Dat heeft een
aubbel voordeel.
Ten eerste: ik weet 's morgens, nis ik mijn oogen
open doe de hoeveelste van ae maand het is.
Ten tweede: ik heb het genoegen Wee of drie
moppen to mógen lezen, voor ik ga slapen. Aange
zien ia nooit last heb van slapeloosheid het
tegenaeel is eerder waar zou ik ieder* die er
wei last vaim heeft, willen aanraden: lees het
blaadje van ae scheurkalender, alvorens in bad
te stappen.
Tenminste, als het een moppige scheurkalender
la
Ziehier de mop van gister, die de directe aan
leiding is geworden van dezen brief:
Jansen, koffiedrinkend; „Wat eon heerlijke drank
toch. Weet je wel. lieve, dat het haast 'twee en een
halve eeuw geleden is, dat de koffie naar ons
overgebracht werd?"
Zijn vrouw: „Wat gaat die tijd toch snel."
Koffie, thee. .cacao, tabak. Stel' u voor, dat
wo zo allo vier eens plotseling moesten missen.
Zouden wo hot .niet als een onoverkomelijke ramp
beschouwen? Tijdens den oorlog hebben we or al
een voorproefje van gehad. Maar toon waren som
mige er van nog wel te krijgen, en van de andere
hadden we allomaal stiekum. nog wel wat in huis.
Toch is or oen tiid geweest, en dat nog niet eens
zoo heel lang geloden, dat de mensclihedd het
zonder deze genotmiddelen moest stellen. Floris
V dronk geen kopje thee. Jaooba van Beieren was
een vrije vrouw xn veel opzichten, maar cigaretten
rooken deed ze niet. Missohien dronk ze een kopje
oacao? Neen, ook dat nog niet.
Over een paar iwekon, in de maand Juni, gaat
men in Londen het vierde eeuwfeest vieren van de
invoering der cacao jm Europa. Vierhonderd van
1924, neen, dat heoft Jaooba nog met glans gemist.
Maar Karei V zal mogelijk wel1 eens een kopje
gebruikt hebben.
Van de drie drankon, thee, koffie en cacao, heeft
de oacao den voorrang gehad bij de invoering in
Europa. Van thee lezen we voor de eerste maal
in de Europeesche letterkunde in 1588, en de koffie
is nog van laturen datum. Maar cacao werd ge
proefd door de Spaansohe soldaten in Mexico in
1519, en blijkbaar beviel ze dezen zoo goed, dat
zij het de moeite 'waard vonden ze mee naar
Spanje te nemen. En zoo deed de nieuwe drank
zijn eerste intree in Europa in 152-1
Koffie kwam wel pas laat in Europa, maar
*word in Abessinië al gebruikt in de 15o eeuw, zoo
als we lezen, met de vermelding er bij; dat ae
daAr gedronken was „sinds onneuglijke tijden."
Thee gaat, volgens de Ohineesohe legende, terug
tot bijna 3000 jaar vóór Christus. Nu kunnen we
de legende natuurlijk beschouwen als legende,
maarliet is een historisch feit, dat thee een arank
was in China tijdens de Tang dynastie, en dat was
ruim 600 jaar na Christus.
geluk wenschen".
„Waarmede?" hakkelde zij, Zij' zag er heel jongt
en nederig uit, heelernaal niet de trotsche prinses,
die Roger Sands tegen zijn wil veroverd had.
„Het is toch nog niet te laat om u met uw huwe-*
ijlk geluk te wenschen?" antwoordde O'Reilly, nog>
steeds zijn wreed glimlachje lachendi.
„U wilt mij blijkbaar zooveel mogelijk kwetsen!"
riep zij uit.
„Ik behoor bij' de tegenpartij, Mrs. Sands".
„Of ik dat niet weetl" antwoordde zij bitter. „Ik
heb dat geweten van af dien dag in September, toen
ik u in den Santa Fó Limited zag. Ik verwachtte
iemand anders, niot u. Maar ik raadde onmid
dellijk waarom u er was."
„Ik heb de verplichtingen, die de vriendschap op
legt, op mij genomen", verwaardigde O'Reilly zich'
uit te leggen. „En dat brengt mij op een andere
reden, om u geluk te wenschon: uw kleine vriendin.
Een wonderbaarlijk persoontje. Ik wensch u van
harte geluk met haar. Zij' hadi mij gezegd, dat zij' met
pleizier haar leven voor u geven zou. En to oordoelen
naar haar uiterlijk, scheelt dat niet zoo heel veet
meer. Ik weet zeker, dat u niets liever doen zoudt
dan naar haar toe gaan. O, tusschen twee haakjes1
nog een gelukwensch: de parelen".
„Hoe weet u dat?" Bevorley vergat van louter
verbazing haar vernedering,
„Hebt u dan niet gehoord, dat Heron getracht
hooft ze voor rijn vrouw te koopenP" luidde 0,Roil*
ly's wedervraag.
„Neen, heusch niot. Toen ik zo vanmiddag van
m\jn man kreeg, was hot oen groote verrassing voor
mb. Als ik geweten had. dat Mr. Heron,..."
„U vorwaoht toch niot, dat ik geloof, dat u or
ter wille van 'Heron of zijn vrouw afstond van
gedaan zoudt hebbonP" lachte O'Roilly.
„Ik geloof bijna, dat ik dat doen zou. Ik aal do
parelen aan Mrs. Heron geven, als U don wilt
wat Clodagh Riley u gevraagd heeft. Doe het In
Gods naam. Ik zou moer dan de parelen voor die
papieren willen geven. Ik zou er m«n leven voor
willen geven, als dat ergens nuttig voor was. Ik
weet, dat het nergens nuttig voor zijn bou. Maar
de parelen kunnen wo niet tot een overeenstem
ming komen, met do parelen?"
„We kunnen heeïemaal niet tot oen overeen
komst komen. Mrs. Bands." zeido O'Reilly ernstig.
„En nu moot ik gaan. Ik heb oen. afspraak om
met de Horons te ainoeren. Ik zou graag nog oven
hooren hoe het met mijn naamgenoote is, en dan
ga ik."
Beverley had weinig van een beroep op het mede
leden van 'dien man verwaoht, maar de toevallige
Engeland kreeg do drie nionwo drankon onge
veer b>gelijkertiiu. Allo drie in hot midden vim
do Y}o oouw. Het eerste Londonscho koffiehuis,
dat toon ook eerlik „ooffoo-houso" werd genoemd,
dateert van 1652. Vijf jaren later, in 105/, kon men
lozon in de „Public Advertiser", dat; „In Bishops-
gatostreet, in Queen's Head-alley, in hot hui* van
oen Franschman, oen uitstekende Wost-lndischo
drank to koop was, genaamd chocolade, w.nir men
hom ten uilen tijde, gereed voor gebruik, kon
drinken, en ook, onbereid, tegen billijken prijs, moe
naar huis kon nomen."
Bristol eigent zich do eer toe, het eerst van allo
jaren nadat de öpaansoho soldateA
do cacao naar Spanje brachten. Wol 'n bewijs, hoe
gebrekkig het verkoor nog was in die dagen en hoo
weinig do vorsolulloiido landen eigenlijk van elkaar
afwisten.
Do bekende dagboekschrijver Samuol Popys doolt
ons modo, dat hij zijn oorsto kopje thee dronk op
don Ziston Soptombor 1060. Maar toch is do thee
waarschijnlijk niot voel later dun do koffie en
de oacao in Engolond gekomen. Irnmors, do Mor-
curiua Politicus van September 1058 bevat de vol
gende advertentie: „Een uitstekende eu door allo
Sonoeshooron aanbevolon Chiuoosoho drank, door
e Chinoezen genoemd Toha, door andore naties
tay of toe, wordt verkocht in de Sultan's Kop,
een koffiehuis in Hweotings Rente bij de Bours,
Londen'
Dit wat betreft de dranken. Blijft nog over do
tabak. Daar kan ik tot mijn spijt niet zoo precies
van opgeven, wanneer ze voor net eerst in Europa
kwam. Maar Charles Kingsley geeft er in zijn
historische roman Westward IIoi eenige interes
sante bijzonderheden over.
We mogen aannemen van een sohrijver als Kings
ley. dat lui eon degelijke^ studie van hot tijdvak
had gemaakt, waarin hij zijn beroemd verhaal
laat spelen. Ais
waarin t
dit zoo is, mogen we aannemen, dat
de tabak hot met glans van de cacao, koffie en thee
frowonnen heeft. Dat namelijk tabaksrook in Engo-
and werd uitgeblazen on opgesnoven yoor het eerst
omstreoks hot jaar 1580.
In Westward Hol lezen wo# van den onversaag-
den Sal'vation Yco; die kennis had gemaakt met
de Spaansohe Inquisitie en na lange omzwervingen
terug was gekeerd naar zijn geboorteland. Niemand
herkende hem in de streek, waar hij geboron was.
Erger nog, zijn verschijning was van dien aard, dat
hij een groote mate van wantrouwen inboezemde
bij de brave bewoners van Devonshire. Geen won
der, want Salvation Yeo was getatoeëerd wat
meer voorkomt bij zeelui en men had hem den
heuvel op zien komen, terwijl er vuur uit rijn
mond kwam.
De held van het verhaal, Amyas Leigh, gelooft
niet veel van het vuurpraatje. Maar toch zou "hij
zien, dat er meer van waar was, dan hü had ver
moed.
Amyas en 'Sal:v|itk>n Yoo trokken samen over do
heidevlakten van Devcm, Amyas neemt oen teug
uit do flosch, die hH bij zich draagt on biodt ze
dan aan Salvation, die weigert, want, zegt hij,
hij heeft eten en drinken bij zich.
En dan, tot grooto verbazing van Amyas, haalde
hij uit zijn wambuis een bruin blad, en rólde oen
stuk er van op, tot hot de grootte had van zijn
pink. Vervolgens stak hij hot oone eind in zijn
mond, maakte vuur mot .behulp van z^jn mes, oen
steen en wat zwam, stak het andere eind van liet
opgerolde blad aan en begon to zuigen. Amyas
zag den rook naar binnen gaan en weer te voor
schijn komen door de neusgaten van BalVation.
„Is dit," vroeg hij, „de tabak van do Indiërs?"
„Ja, dat is het, God zij geloofd. Heeft u ze
dan nooit eerder gezien P"
„Nooit, hoewel wij er over hebben hooren spre
ken. Maar we hielden hot voor een Sptwuisoho leu
gen."
.En dan komt uit don mond van Salvation Yeo
eent lofrede op de tabak, die de moest hartstooh-
tolijksto rookers zal voldoen on, tusschen twee
haakjes metoen laat zien wat Charles Kingsley
zelf van tabak en rooken dacht.
„O, mijnheer, geen leugen, maar de gezegendo
aarhoid. zooals ik kan bevestigen, die op dit kruid
drie dagen en naohton
Toen aUe dingen
kan bevestigen,
shton geloerd h<
gemaakt werdoi
heb zonder eten.
werden, was er geen
enkel beter dan dit: de metgezel van een eenzaam
man, do vriend van den vrij gezel, voedsel voor
den hongerige, een hartversterking voor wie treurig
is, een slaapmiddel voor wie niet kan rusten,
warmte voor neon, die koud is; en voor hot stelpen
van wondon, het zuiveren van slijmen het regelen
van de maag is er geen boter kruid op aarUe te
vinden."
Zóó gelukkig zijn wij. tegenwoordige stervelin
gen. Terwijl ik deze regels schrijf, heb ik juist een
kop cacao gedronken. Eenige koppen thee en koffio
zijn daar in den loop van den dag al aan vooraf
gegaan, met een aantal' pijpen tabak. Anne Floris
V en Jacoba van Beieren, die al die zegeningen
moesten ontberen.
samenloop van omstandigheden, dat Heron die
parelen wilde hebben, was zóó vreemd, dat het iets
moest botoekenen. liet scheen vrooselijk, dat: zij
zoo'n kans voorbij moest laten gaan. Zou zij Roger
kunnen overhalen goed to vinden, 'dat zij afstand
dood van de parelen? O'Reilly zou do prachtexem
plaren zien en ervan vertellen. De Herons zouden
in de verleiding gebracht kunnen worden mot haar
te onderhandelen. In ieder geval loonde het de
moeite om het te probeeren.
Zwijgend ging zij naar de deur, die zij gesloten
had, on "keek in de kamer van zuster Lake. Het
verbaasde haar volstrekt niet, dat Clodagh vonlw-
nen was. Dat behoorde tot het plan. Haar uitroep
was voor O'Roilly bestemd.
„Het kind is weg," zeido z;j „Dat wil zeggen
dat zij zioh betervoelt. Zij moet in mijn kamer
zijn of in mijn boudoir. Wilt u qvon modegaan P
U moet fcoóh dien kant uit naar do lift."
t was ncoi vrooma, ornaat zu
norde, dat zij die. toen zij or
wam, geslóten had. Zij had de
O'Rouly het half bewustoloo-
blik, dien zij over haar schouder wierp, zeide haar,
dat de man was blijven staan togenover de vesti
bule, waardoor men de etage verliot. „Wacht even,"
zeide zij, „ik zal kijken waar Clodagh is." Toen zij
de deur van hot boudoir aanraakte, merkte zij tot
haar verbazing, dat deze open ging vóór zij den
knop omdraaide. Het was heel vreemd, omdat zij
zioh hoel goed herinnerde,
do laatste maal uitkwam, j
kamer verlaten, toen O'RoiUy
zo meisje binnen droog; en zü had met opzet do
deur goed gesloten, omdat do pardon or waron.
Zü had zo op oen tafeltje in het boudorir klaar
gelegd. Niet dat zü bang was, dat zo gestolen
waron. Haar kamenier was dien middag uitgegaan.
En twee anderen van het peranoeel hadden verlof.
Alleen do butler, de kok en zün helpster waren
thuis en allo drie waren al jaren bü Roger in
dienst geweest. Zü stonden bovent iedere ver
denking en bovendien wisten zü niets van d«
parelen. Niemand wist er iets van, behalve 'zü zelf,
Roger, CIo, en nn ook O'Reilly. Roger was met
zün auto lïitgogaan vóór zy do parolen van haar
slaapkamer naar hot boudoir gebracht had. Wie
had dan do deur geopend? Misschien had per slot
van rekening Clo haar twoode avontuur niet durven
wagen. Misschien was zü nog op do otago en had
rij, om do oen of andore reden, die later wol uit
gelegd zou worden, haar toevlucht genomen in
net boudoir,
Wordt vervolgd.
