De droogmaking der Zuiderzee.
Gemengd Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
VAN EWTJCKSLUia
liij de to Middelburg gehouden examens voor
Waterbouwkundig Opzichter, welke in den loop der
vorige week afliepen, slaagden o.a. onze plaatsge-
nooten, de heeren A. N. Dekker en M. Hartog.
WINKEL,
De teekensohool der aftl Wintel van de Vereeni-
ging tot verbetering van het Vakonderw'ijs in Weefc-
triesland werd Maandagavond in .tegenwoordig
heid van het bestuur geopend, niet een getal van 24
leerlingen.
WINKEL.
Tot boekhouder bij de Coöp. Broodbakkern en
Verbruiksvereeniging ,»De Tijdgeest' alhier, is be
noemd de hoer N. de Groot te BeveiVijt.
Er waren 20 sollicitanten.
CALLANTSOOG.
Woensdag a.s. zal in deze gemeente een aan
vang gemaakt worden met het leggen dier buizen-
leiding voor de waterleiding.
EEN OPLOSSING INZAKE POSTSTEMPELS.
Naar van zeer bevoegde zijde aan het Ned. Corr.
Bureau wordt medegedeeld, heeft de N.V. Van den
Bergh's Fabrieken to Rotterdam, daartoe officieel
aangezocht, zich bereid verklaard om, onafhankelijk
van den uitslag van hot kort geding of van latere
procedures afstand te doen van hare rechten inzake
do Blue band-reclame op de poststempels.
Met waardooring zal van deze houding der firma
worden konnis genomen, te meer, waar het contract
destijds op initiatief derr posterijen werd afgesloten
en annuleering geschiedt zonder dat de N.V. Van
den Bergh's Fabrieken op ©enigerlei schadevergoe
ding aanspraak maakt.
DE TE VERWACHTEN BATEN.
Verschenen is het Verslag der Commissie die in
Augustus 1922 is ingesteld' door den Minister van
Waterstaat teneinde een hernieuwd onderzoek te
doen naar do baten, die mogen worden verwacht
van de afsluiting en droogmaking der Zuiderzee.
Als voorzitor dezer Commissie trad op dr. H. J.
Lovink, oud-dirocteur-generaal van den Landbouw,
terwijl voorts van do commissie deel uitmaakten de
heeren J. F. Ligtenberg (secretaris). V. J. P. de
Blocq van Kuffeler, prof. M. F. Visser, S, Smeding,
K. Breebaart Jzn. en T. A, Hettinga,
Inleiding.
In deze inleiding wordt de opvatting der Commis
sie van haar taak toegelicht. Allereerst wordt hier
bij nader aangegeven, wat zij onder baten heeft ver
staan. Deze zijn op tweeërlei wijze te verwachten: in
direct aanwijsbaren en wellicht te realiseeren vorm,
wrfardoor zij zich tot eene berekening in geldswaar
den leent'n en in den vorm van algemeen economi
sche voordooien, welk© hoezeer ook aanwijsbaar
zich niet in bepaalde geldswaarden laten uitdruk
ken. Bij den financioelen opzet der Zuiderzeewerken
zal uit den aard der zaak slechts met de rechtstreeks
to berekenon baten rekening kunnen worden ge
houden. Toch zou een oordeel over het al of niet
wenschelljko dor afsluiting en drooglegging alléén
op dezo hater, steunende aan eene groote mate van
eenzijdigheid lijden. Het is uit dien hoofde, dat de
Commissie de algemeen economisch© zijde van het
Zuiderzeevraagstuk in het bijzonder waar dit
den landbouw
betreft, niet onbesproken heeft willen laten, aan
welke bespreking de Eerste Afdeeling van het ver
slag is gewijd.
De in do volgende afdoelingen besproken in meer
concreten vorm aanwijsbare baten zijn ten deele een
gevolg van de afsluiting, ten anderen deele van de
door de drooglegging verkregen landaanwinst. De
vraag, welke baten van deze landaanwinst mo
gen worden verwacht, bleek bij nadere studie ver
schillende novenvragon in te sluiten, welke de
Commissio hij haren arbeid gemeend heeft niet te
mogen voorbijgaan. Geenszins verkrijgt men toch
een duidelijk beeld van deze baten door op zoo goed
mogelijke gronden het cijfer vast te stellen der waar
de, dio men aan do binnen de inpolderingen gelegen
landerijen zal mogen toekennen, nadat deze geheel
in cultuur gebracht zullen zijn. De kosten van het in
cultuur brengen, de duur daarvan en de baten, die
tijdens dezo worden genoten, spelen mede een voor
na me rol in do geldelijke uitkomsten, terwijl verder
vooral ook in aanmerking genomen dient te worden,
dat naarmate men aan de verkaveling, aan de in
richting der polders en aan het in cultuur brengen
der gronden hoogere uitgaven besteedt, ook hoogere
en wellicht ook eerder te innen baton verkregen
ruller, kunnen worden. Men kan dus omtrent de ba
ten der landaanwinst slechts dan oen zuiver inzicht
verkrijgen, wanneer men er zich rekenschap van
geeft, op welk tijdstip zij zullen worden genoten en
welke uitgaven daartegenover staan. Op deze wijze
dus door hierin te zien een vraagstuk van kosten en
baten, heeft de Commissie haar taak ten aanzien van
de opbrengsten der landerijen begrepen.
De commissie heeft zich bifh et volvoeren van haar
tank op verschillende punten moeten beperken, ten
einde zooveel mogelijk tegemoet te komen aan den
wcnsch dat haar Verslag tijdig zou verschijnen om
bij de eerlang ten aanzien van de drooglegging der
Zuiderzee te nemen beslissingen overwogen te kun
nen worden. Terwijl voor do thans te nemen beslis
singen een algemeen inzicht in do behandelde vraag
stukken voldoende mag worden geacht, wijst^ie comL.
missie' op de noodzakelijkheid bij voortgang der
Zulderzeedrooglegging het door haar aangevangen
werk voort tc zetten en uit to breiden, opdat men
zoodra do uitgifte der gronden zal kunnen geschie
den in elk opzicht gereed zij.
De eerste Afdeeling van het Verslag handelt over
de vooff^eelen dïe voor don Nederlandkchen
landbouw verwacht kunrien' worden
van de drooglegging der Zuiderzee.
Als uitgangspunt hiervoor wordt eene karakte
ristiek gegeven van onzen tegenwoordigen landbouw,
waarbij als meest kenmerkende verschijnselen naar
voren treden:
1o. de sterke intensiveering van onzen landbouw
en de daardoor ontstane groote afhankelijkheid' van
het, buitenland:
2o. do groote behoefte aan cultuurgrond.
Wat, het eerste betreft, wordt betoogd, dat onze
landbouw zijn opkomst aan de sterke intensiveering
heeft te danken. Deze intensiveering brengt echter
eene zeer groote afhankelijkheid van het buitenland
met. zich mede. welke wordt veroorzaakt:
a. doordat de gekweekte fijnere producten voor
oen groot deel door buitenlandscho consumenten
worden afgenomen;
b. doordat in groote hoeveelheden grondstoffen
voor ons landbouwbedrijf (veevoeder, kunstmest)
uit hot buitenland worden betrokken;
c. doordat in do voedselvoorziening van onze be-
v volking voor een groot deel door het buitenland
moet worden voorzien.
De vraag of het mogelijk zou zijn de afhankelijk
heid van den vreemde to vermindoren door den in-
tensieven landbouw te vervangen door een meer ox_
tensieven moet met groote stelligheid ontkennend
worden beantwoord. Zoodra daartoe werd overge
gaan zou aan vele duizenden, die thans in den
landbouw een. bestaan vinden, dat bestaan worden
ontnomen. De Nederlandsche landbouw zou een nieu
won crisistijd moeten doormaken ernstiger dan ooit
te voren: het platteland zou verarmen cn daarme
de het goheelo land. En na jaren van bange zorgen
zou men weer moeten beginnen mot dat. wat den
landbouw voor ruim ©en kwart eeuw uit den staat
van verval heeft opgericht: bet Intensief uitoefenen
van den landbouw. Onze landbouw moet in ziin te
genwoordigen toestand gehandhaafd worden, dat is
een eisch, waarvan niet mag worden afgeweken. Dit
neemt niet weg, dat de gevaren, welke aan onze af
hankelijkheid van het buitenland rijn verbonden
niet moeten worden onderschat (d© ooTlogs- en na-
oorlogstijd bewijst zulks) en dat elk tegenwicht te
gen deze afhankelijkheid van groote waard© voor ons
moet worden geacht.
Wat het
gebrek aan cultuurgrond!
betreft zoo treedt deze samenhangend met de
steeds aanhoudende toeneming onzer bevolking
op velerlei wijze aan den dag en uit zich, gelijk in
het verslag met eene groot© hoeveelheid statistische
gegevens wordt aangetoond, vooral op twee wijzen:
door splitsing van landbouwbedrijven tot beneden
de voor eene economische exploitatie gewenschte
grootte en door stijging der pacht- en koopprijzen
der gronden tot boven hunne reëele cultuurwaarde.
Deze beide gevolgen van het gebrek aan cultuur
grond vormen eene ernstige bedreiging voor de eco
nomische kracht van onzen landbouwersstand.
Uit den besproken toestand blijkt, dat voor zijne
gezonde ontwikkeling en voor het behoud van zijne
economische kracht de Nederlandsche landbouw
driegend behoefte heeft aan de door de droogmaking
der Zuiderzee te verkrijgen landaanwinst. De in
vloed welke hiervan zal uitgaan, wordt als volgt
samengevat:
le. Het groote tekort aan cultuurgrond, een ge
volg van het voortdurend toenemen der bevolking
van het platteland, zal merkbaar verminderen door
de uitbreiding van do voor de cultuur bestemde op
pervlakte met ongeveer 1/10 deel van de totale op-
norvlakte, die thans door bouw- en grasland wordt
ingenomen.
2e. De koop- en vooral de pachtprijzen zullen door
verminderen van het nijpend grondgebrek meer in
overeenstemming worden gebracht met de reëele
cultuurwaarde van den gTond.
3o. De verdere versnippering van de grootere be
drijven op de kllei zal door de aanwinst van een
groote oppervlakte grond van uitstekende hoedanig
heid in elk geval worden beperkt, terwijl het aantal
bedrijven van de meest gewenschte grootte belang
rijk zal stijgen.
4 e. Doordat me erende els gjronden van groote
vruchtbaarheid in cultuur worden gebracht, zal de
uitvoer van producten toenemen en de invoer niet
merkbaar stijgen.
Bovendien zal onverhoopt de voedsel-voorziening
van het land beter gewaarborgd zijn, daar verwacht
kan worden, dat na de drooglegging der Zuiderzee de
teelt van granen vooral van tarwe aanzienlijk
zal vermeerderen.
5e. De thans bestaande drang om bij> de steeds
voortgaande bedrijifssplitsing de bedrijven in de
richting van den tuinbouw te lelden zal verminde
ren; de beteekenis van dit feit worde niet onderschat,
daar door toenemenden tuinbouw een steeds grooter
hoeveelheid uitvoerproducten wordt voortgebracht,
waarvan loonende afzet slechts bij welvaart der ons
omringende rijken verzekerd is.
6e. Voor de volkswelvaart in haar geheel is ©en
landaanwinst van vermoedelijk omstreeks 200.000
H.A. goeden grond van verstrekkende beteekenis.
Het IJsselmeer.
De Tweede Afdeeling, van. bet Verslag bespreekt
de beteekenis van het IJsselmeer voor de omrin
gende landen. Reeds herhaaldelijk zijn een aantal
voordeelen vermeld, welke van het IJsselmeer mogen
worden verwacht. De Commissie beeft thans ge
tracht de beteekenis dezer voordeelen duidelijker te
doen uitkomen, waarbij zooveel mogelijk uit den
aard der zaak zeer globaal bedragen voor hunne
waarde worden genoemd.
Terwijl een aantal der meermalen genoemde voor
deelen van betrekkelijk gieringen omvang hleken,
viel hierbij vooral het licht op de groote beteekenis
van de zoetwatervoorziening der 'boezems van
Friesland en Noordholland' uit het IJsselmeer. In af
zonderlijke hoofdstukken van het Verslag worden
deze besproken.
De toestanden in Friesland en Noordholland ko
men ten aanzien der watervoorziening niet geheel
overeen. In Friesland, waar van ouds een aanzien
lijk oppervlak land onbedij'kt voor den boezem lag,
wordt ook bijl groote droogte in geen geval zeewa
ter ingelaiten tot het op peil houden van den boezem;
in Noord-Holland, waar al het land tot polders ver-
eenigd van den boezem afgescheiden ligt, wordt bij
droogt© steeds de boezem op peil gehouden door in
laat van hetzij sterk verzdlt water van 'het Noordzee
kanaal, hetzij rechtstreeks uit de Zuiderzee. Terwijl
dus in Friesland elke droogte mede stremming van
de scheepvaart, in meerdere of mindere mate tenge
volge heeft, is in Noordholland! voornamelijk de voor
den landbouw nadeelige verzilting van den boezem
van belang. Doch ook in Friesland treedt in droge
jaren eene groote mate van verzilting van den boe
zem op. vooral veroorzaakt door 'het schut- en lek-
water der zeesluizen, terwijl bij ontbrekende water-
verversching het afvalwater van fabrieken en andere
oorzaken ernstige verontreiniging van het boezem
water tengevolge hebben.
In heide provincies ondervindt dus in droge jaren
de landbouw de nadeelen, welke het rilt© boezem
water veroorzaakt en welke vooral op de melkpro
ductie en den gezondheidstoestand van het vee van
invloed zijn.
Langs verschillende wegen wordt aangetoond dat
de schade welke in het veehouderabedrijf n de bei
de provincies gemiddeld per jaar wordt geleden, op
eenige millioonen guldens 'sjaars mag wordon ge
steld. De naar gelang van regen of droogte zeer af
wisselende gevolgen, welke voortkomen uit de on
mogelijkheid de' boezems van Friesland en Noord
holland in tijden van droogte met zoot water aan
4e vullen, geven aan het landbouwbedrijf in die pro
vincies een hoog bedrijfsrisico, waardoor tal vah
verbeteringen worden tegengehouden. Het is daar
om niet slechts door opheffing der genoemde na
deelen, dat het IJsselmeer van invlood op den land
bouw in 'de beide provincies zal zijn, doch tavens
doordat het geheel andere en gunstiger omstandig
heden voor de productiviteit en ontwikkeling van
het landbouwbedrijf zal scheppen, dan bij den be-
staanden toestand aanwezig zijn.
Naast de voordeelen van de zoetwatervoorzdening
levert het IJssolmoer nog verschillende voordeelen
voor de omringende landen op zooals door vermin
derd onderhoud der waterkeeringen binnen de af
sluiting, door het uitblijven van periodieke over-
stroomingpn, door het gunstiger worden "van de af
watering der om de af te sluiten Zuiderzee gelegen
landen, door het watervrij maken van de bebouw
de kr.mmon van sommige gemeenten, door bevorde
ring van het verkeer te lar.d en te water en door hot
ontstaan van eer. voor de zoetwatervischerii geschikt
cmvangrijk gebied. Van den omvang van verschil
lende dezer voordeelen kon dcor het noemen van
een gl< baal aangegeven bedrag een indruk worden
gegeven. Voor zooverre deze voordeelen zich op der
gelijke wijze lieten ramen, vertegenwoordigden zij
eene kapitaahvaarde van ruim 17 millicen gulden
In de Derde Afdeeling van het Verslag wordt do
indeeling en technische inrichting der polders en het
in cultuur brengen daarvan besproken.
Deze afdeeling, welk© het uitgebreidste deel van
het verslag vo^mt, bevat agrarisch-economische be
schouwingen over d© bedrijfsgrootten; een landbouw-
technische studie van de bodemontwatering en van
de mogelijkheden welke in bemalen polders ten aan
zien der ontwatering kunnen worden verwezenlijkt;
technisch-economische beschouwingen omtrent het
verkavelingsplan en eindelijk een hoofdstuk over het
in cultuur brengen dor poldere.
De gevolgtrekkingen, waartoe de behandeling de
zer onderwerpen leidde, worden als volgt samenge
vat:
a. dat de landbouwbedrijven welk© in de pol
ders de gunstigste voorwaarden voor hunne ontwik
keling zullen bezittem^voor zoover het akkerbouw, of
-gemengd© bedrijven rijn, 40 4 60 H.A. groot sullen
i moeten zijn en voor zoover het weidebedrijven rijn
'20 4 40 HA;
b. dat door de grootte der kareis op omstreeks
20 HjV. t© bepalen op doeltreffende wijze in de hand
kan worden eewerkt, dat zich van meet af aan in
de polders bedrijven vormen van de voor hunne ver
dere ontwikkeling meest gewenschte grootte;
c. dat voldaan kan worden aan zeer hooge land-
bouweischen voor de ontwatering van den gTond,
wanneer het polderpeil wordt vastgesteld op 1.40
M. beneden het land en de bemaling eene zoodanige
capaciteit verkrijgt, dat stijgingen van meer dan
0.20 M. boven dit peil als regel kunnen worden voor
komen;
d. dat voor de verkaveling eene economische en
tevens aan hooge landbouweischen beantwoordende
oplossing wordt aangegeven door: de kavels te doen
uitkomen op evenwijdig met de hoofdtochten gelegen
wegen en de verbinding dezer wegen in» het alge
meen te leggen langs de grens der polderafdeeling;
de grootte der kavels op 800 M. bij 250 M. te bepalen
en overigens een verkavelingsplan te volgen, zoo
als in het betreffend hoofdstuk van het verslag is
aangoceven;
o. dat do ernstig© bazfwaren, die WJ het in cultuur
brengen van de met zeewater doordrenkt© gron
den zullen worden ondervonden, voornam elijik zul
len zijn «fce «(verwinnen door eene ïhfcohsieve oh
diep© ontwatering yan den grond, en voorts door
toepassing van verschillende in het veerslag nader
aangegeven middelen.
f. dat bij eene dergelijke behandeling mag wor
den verwacht, dat de gronden zeer snel in pro
ductiviteit zullen toenemen en reeds na enkele
jaren tot hooge landbouwopbrengsten in staal zul
len zijn:
g. dat die mogelijkheid bestaat de practisohe
toepassing van verschillende voor het in cultuur
brengen der gronden aangegeven middelen op klei
ne sohaai ine en proefpolaer aan die praktijk te
toetsen alvorens deze in dien eerst droog te malei*
polder in het groot toe te passen, en
dat het zoos poedig mogelijk tot stand brengen van
een dergolijken proefpolder ten zeerste in over
weging dient te worden genomen.
35e Vierde Afdeeling van het 'Verslag is
gewijd aan
üje aankoop, en pachtprijzen der landerijen.
Allereerst wordt in deze afdeeling een overzioht
gegeven van «ie door de officieel© statistiek hier
te lande ten aanzien dier grondprijzen verkregen
resultaten. Deze statistiek eerst omstreeks '1886
aangevangen blijkt echter, vooral' ook doordat de
bewerking in verschillende tijdperken niet volgens
een zelfde methode geschiedde, niet het gewensch.
te inricht in den aJgemeenem loop der grondprijzen
te verschaffen. Om deze reden ging de commissie
over tot het instellen van een zelfstandig- onderzoek
naar den loop dier koop- en pachtprijzen over een
langere periode, waartoe gegevens werden samen
gebracht uit de archieven van verschillende admi
nistraties en stichtingen, W^-lke reeds langen th'dl
grondeigendommen beheer'«u. Daze gegevens maak
ten mogelijk een duidelijk beeld te vormen van
den loop dor grondprijzen hier te lande goduren-
de de laatste eeuw. Op grand van dit onderzoek
komt Ide oommissio ten aanzien van de koop tui
pachtprijzen der landerijen tot do volgend© con-
clusiën:
a. In weerwil van prijsschommelingen gedurende
korter of langer tijd kim niettemin over perioden
van langeren duur een voortdurend© aanzienlijk©
8tijging der grondprijzen wordennn vastgesteld.
Dezest ijging leert, dat wanneer men d© grondprij
zen van ©enigszins langdurige opvolgende perioden
(b.v. van 20 jaar) beschouwt, het gemiddeld© ©ener
volgende periode belangrijk hooger 13 dan dat ©ener
voorgaande.
b. Aangezien er geen enkele oorzaak bestaat,
op grond waarvan in de toekomst de vorming der
pacht- on koopprijzen door andere factoren be
hoerscht zal woiden dlan in de afgeloopen eeuw, zal
met deze blijvende toeneming bij die waardebepa
ling van de gronden in de toekomstige Zuideraoopoll-
dors rekening worden gehouden.
c. In verband! hiermede bestaat ei grond om aan
te nemen, dat wanneer die Zuiderzeogronden zullen
worden uitgegeven hetgeen vermoedelijk in de
jaren tusschen 1930 en 1950 zal mogen worden te
gemoet gezien gemiddelde pachtprijzen voor
goedo klcigrondlen van niet minder dan f 125 4 f 150
per jaar en per H.A. 'kunnen worden verwacht, ter
wijl 'voor deze gronden op gemiddel© koopprijzen
van omstreeks f3000 per H.A. gerekend mag wor-
Voor de lichtere gronden dienen de prijken iets lager
te worden gesteld.
*L In verband met het in cultuur brengen der
gronden en de behuizing, mogen deze prijzen voor
de Zuiderzeegronden niet van den aanvang af en
niett en volle in rekening worden gebracht, doch
dienen met eenigo in het verslag aangegeven re
ducties in een rentabdliteitsrekening worden opge
nomen.
De Commissie eindigt haar verslag met ©cn slot
beschouwing, waarin zij den wensch uitspreekt, dat
haar arbeid moge bijdragen tot eene spoodigo en
volledige uitvoering der werken tot Afsluiting en
droogmaking der Zuiderzee.
lasting zelf, welke den bestuurders geen voldoend©
ruimte van beweging laat, de onvoldoende geoefend
heid en onverschilligheid van het personeel, dat na
de inkrimping van de oorlogsjaren, den laatsten tijd
een geweldige uitbreiding heeft ondergaan, en ter
slotte de lange diensttijden van het personeel, dat
met het wachten aan de eindpunten, afrekenen enz.
mee vaak 15 a 16 uur per dag verbonden is.
BRAND IN EEN HOSPITAAL.
Uit New York wordt draadloos gemeld!, dat Za
terdagavond brand uitbrak in het Joodfiche hospi
taal te Brooklyn, waar juist drie vrouwen geope
reerd werden. De dokters reden de patiënten naar
een anderen vleugel van het gebouw en volbrachten
daar de operaties. In het geheel moesten 200 patiën
ten van kwartier verwisselen om buiten het brand
gevaar te geraken.
DE ONTMOETING VAN TWEE DOOD-GEWAAN-
DEN.
Een vader en een zoon, die belden sedert jaren
dood werden gewaand, hebben elkaar Vrijdag j.1. in
Southampton in goeden welstand ontmoet. Het over
lijden van den vader te Johannesburg werd gemeld
in Februari 1916, terwijl de zoon in 1917 vermist
word opgegeven bij; de Britscho troepen in Frank
rijk. Zijn weduwe kreeg een pensioen.
Deze week kwamen er troepen in Southampton
aan om van daar naar het Naburige Oosten te ver
trekken. Onder hen bevond; zich een zekere Frank
HannawayRowe, een instructeur, die, wetende dat
zijn overleden vader eertijds in Southampton had
geleefd), eens een kijkje in de stad gimg nemen. In de
straat, waar zijn vader zou hebben gewoond, betrad
hij een koffiehuis en raakte iji gesprek met de
waardin, wie hij zijn naam meedeelde. Dezei zeide
zijn vader te kennen. „Ge weet zeker, dat hij dood is"
zeidie de jonge man. „Dat moet dian pas zijn ge
beurd", antwoordde de vrouw, „want ik heb hem
Maandag nog gezien.De zoon begaf zich naar een
opgegeven adres en vond daar zijn 85-jaar ouden
vader, die op zijn beurt verbaasd was zijn „vermis
ten" zoon terug te zien.
WAAROM?
MeJ. J. die W., echtgenoot© van M. S„ to Sleeswijk,
is gistermiddag in de Kallenkater AUée aldaar, toen
zij op weg was naar haar ouder», door haar man,
di© haar te fiets achterop was gekomen, om tot nu
toe onhekendt redenen met een mes gestoken. De
vrouw heeft ernstige verwondingen gekregen; zij is,
na door een dokter verbonden te zijn, per auto naar
de ouderlijke woning vervoerd.
S. stond te Steenwijk zeer gunstig bekend.
DE VLIEGTOCHT DER AMERIKANEN VOL
TOOID.
Uit Seattle, 18 September. De Amerikaansche
vliegers Nelson en Smith begeleid door luit. Wade
zijn Zondag op het vliegveld alhier aangekomen.
Daarmee hebben zij di$n tocht om de wereld door de
lucht volbracht.
DE DOODSTRAF IN AUSTRALI» AFGESCHAFT.
Draadloos verluidt dat de regeering van het Au
stralische ge m eene best de doodstraf heeft afgeschaft.
DE PRINS VAN WALES IN CANADA.
Na de warme ontvangst door Amerika, moet de
prins het gevoel hebben, dat do receptie in Canada
al bijzonder „koel" is. Immers, het laatste traject
naar zijn boerderij in Alberta legde hij per automo
biel af, dwars door een ouderwetschen Canadeeschen
sneeuwstorm.
EEN GEHEIME DEUR.
Eenige dagen geleden ontdekte de Weensche rech
ter, die belast is met het voorloopig onderzoek in de
zaak der Depositobahk, dat tusschcn de stukken, die
hij bestudeerde, een portefeuille met stukken, ge
merkt „Castiglioni", was verdwenen uit het vertrek
in het bankgebouw, waar hij zijn werkzaamheden
verrichtte. Kort daarop was de portefeuille echter
weder terug op de oude plaats.
Ten einde dit mysterie op te helderen, werd een
nauwkeurig onderzoek ingesteld, waaruit bleek, dat
zich in de kamer een geheime deur bevond, waar.
door de diefstal mogelijk was geweest
De poltie zet haar onderzoekingen voort vol
gens de bladen zouden er opzienbarende onthullin
gen zijn te verwachten.
SCHOOLSTAKINK TE WEENEN.
De gemeente Weenen heeft 3 a 400 schoolklassen
wegens te gering bezoek doen sluiten en vele kinde
ren naar andere scholen overgeplaatst.
Deze maatregel heeft bij de ouders en leerlingen
ontevredenheid gewekt en in het tweede district van
Weenen is een georganiseerde schoolstaking uitge
broken.
EEN MYSTERIE.
Engelsche bladen gewagen van een mysterie van
de woestijn, onder hetwelk zij verstaan de geheim
zinnige verdwijning van de twee Britsche vlieger
officieren Day en Stewart, twee leden van de ko
ninklijke luchtmacht in Me9opotamië of Irak. Den
24sten Juli zijn deze officieren met een vliegtuig van
het vliegveld te Sjaibah -(Irak) vertrokken, van wol
ken tocht zij niet teruggekeerd zijn. Bij zorgvuldige
nasporingen heeft men ten slotte het vliegtuig in een
eenzaam gedeelte van de woestijn gevonden, maar
van de twee vliegers was geen spoor te bekennen. In
het reservoir was nog benzine aanwezig en aan den
motor heeft men geen mankement' kunnen ontdek
ken. Men heeft het vliegtuig dan ook door de lucht
naar het vliegveld terug kunnen brengen.
Een ambtenaar van' het Britsche luchtministerie
heeft verklaard', dat men daar nog altijd' niets an
ders weet. De officieren zijn. zeide hij, zoo volkomen
verdwenen, alsof d© aarde zich geopend en hen ver
zwolgen had. Evenmin begrijpt men waarom zij ge
land zijn. Van een ontvoering door rondtrekkende in
hoorlingen heeft men evenmin eenig spoor in de
nabijheid van het vliegtuig kunnen ontdekken. Trou
wens, do afdeelingen, die op onderzoek zijn uitge
trokken, zijn zoo snel georganiseerd, dat zij de ont
voerders hadden moeten achterhalen,
MERKWAARDIGE PROEVEN.
Op 't naar Wilbur Wright genoemde vliegveld te Day
ton, te Ohio, zullen'op 2, 3 en 4 October merkwaar
dige proeven worden genomen. Er is op dat veld een
stad gebouwd van tooneel-huizen, uit latten, staken
en zeildoek bestaande, doch van zeer aanzienlijke
afmetingen. Nu zullen op de genoemde data op het
vliegveld groote luchtfeesten en wedstrijden worden
gehouden. Een der wedstrijdnummers is, het werpen
van bommen naar de schijnhuizen der nagebootste
stad. Voor de winnaars zijn groote prijzen uitge
loofd, evenals voor de andere wedstrijden. Natuur
lijk zullen er van allerlei luchtkunststukjes worden
vertoond. Er zijn ook snelheidswedstrijden uitge
schreven en men verwacht dat het huidige record:
243.68 K.M. per uur zal worden verbeterd.
Niet minder dan 150 militaire en civiele vliegers
zullen de vliegfeesten opluisteren. Men. verwacht
meer dan 250.000 bezoekers.
DE BERLIJNSCHE TRA*.
De Berlijners klagen steen en been over d© tram.
Nooit is het aantal ongelukken zoo groot geweest
als den laatsten tijd. Als oorzaken noemen zij het
slecht werken van de remmen, dat ten deele toe te
schrijven valt aan de overbelasting der wagens,
waarop de remmen niet berekend zijn. die overbe
GEMEENTE SCHAGEN.
Geboren: Johanna Margaretha, dochter van An-
thonius Kraakman on van Alida Hoeklos.
HANDELSWINTER AVONDSCHOOL.
D© nieuwe cursus van de Handelswinteravond-
school alhier is gisteren begonnen imet 24 leerlingen
in de le klas. De tweede klasse wordt gevolgd door
15 leerlingen.
VEREENIGING VOOR LANDBOUWHUISHOUD-
ON DER WIJS.
Als bewijs van de krachtige ontwikkeling van het
LandbouWhuishoudonderwijs in onze gemeente ver
melden wij, dat voor korten tijd een nieuwe vijf
jarige cursus is geopend, met 30 leerlingen en in het
begin dezer week een cursus in kinderverzorging,
rletvlechten en hert maken van kinderspeelgoed. 9
Volgende week Woensdag hoopt het bestuur
een cursus Van 15 lessen van 2K uur voor het
knippen en naaien van ondergoed te openen, waar
voor wiji gaarne een© opwekking tot deelnamo plaat-
sen en verwijzen naar de betreflende advertentie in
deze courant.
WINKELWEEK.
Belangstellenden vinden in onze courant van he
den de uitgebreide uitslag van den zoek kaar ten wed
strijd.
Wij maken er nog speciaal op attent dat de prijs
uitreiking zal plaats hebben Donderdagavond 2 Oc
tober en dat deze uitreiking een feestelijke zal zijn.
RIJKSLANDBOUWWINTERSCHOOL.
Behalve de Zaterdag j.1. vermelde leerlingen is
nog tot de school toegelaten J. Pool van Kol hora
(voor enkele lessen).
Aan één candidaat is wegens omstanidighe.Jen uit
stel van examen verleend.
De lessen zijn "heden, Dinsdags weer aangevangen
CURSUS KINDERVERZORGING.
Maandag is aan de school voor Landbouwhuis
houdonderwijs al'hier een cursus .begonnen in kin
derverzorging, het maken van kinderspeelgoed, o
rietvlechtén. Er zijn 10 leerlingen en de cunsus staa
onder leiding van mej. Wobben.
ONGELUK DOOR ELECTRICITEIT.
Zooals bekend, is njen op 'toogenhlik bezig me
den aanleg van do electrische geleiding naar Tjalle
i wal en Tolke.
Vrijdagavond was men gevorderd met het spat
nen der draden tot het pand van den heer C. Konin
op Tjallewal en werd na afloop van de dagtaak d
draad vastgebonden.
Door nog onopgehelderd© oorzaak is er de stroor
op den draad gekomen en toen een paaTd, loopend
op 't. erf. tegen den draad aanliep, werd het bees
onmiddellijk gedood.
Een persoon, die het dier zag neerstorten, en gin
zien. wat er aan scheelde, werd eveneens door dei
stroom getroffen, doch heeft er geen nadeelige gevol
gen van ondervonden.
Het paard was eigendom van den heer Jb. Duif t«
St. Pancras, doch in gebruik bij den heer Koning,
i Dit hebben wij Zaterdag kunnen melden. Later i
1 ons gebleken, dat men de draden van het net da
men aam het bouwen is, heeft vastgezet aan het hel<
Deze draad is in aanraking gekomen met een af
spanningsdraad van het bestaande plaatselijke ne
dat natuurlijk onder stroom staat en zoo kwam a
les, ook het hek, onder stroom, niet de gevolgen hie
boven meegedeeld.
