Ir
Van allerlei uit de Men-
schelijke samenleving.
Uil het hart van tlolland.
De dingen om ons heen.
sit
TWEEDE BLAD.
scmiH's mmi VERF?
Schrijft het aan de Eiectr. Fabriek Anna
Paulowna. is U tevreden, zegt 'i Uw Vrienden.
K WAFELEN
DrOehker's
Bakpoeder
TJackiri
Zaterdag 2 Mei 1925.
t>8sle Jaargang. No. 7631.
°/o.
DE GESCHIEDENIS VAN DE OPERETTE.
Er zijn bepaalde dingen, die een land karakteris-
iek maken, en die het heeft zonder het te .willen,
laar er zijn ook 'dingen, die een land beslist iniet
ecft en niet kan krijgen, hoeveel moeite het er
ok voor doet. Nederland mag in hot algemeen ge
proken, een muzikaal land worden gerekend. Maar
ran de vroegste tijden af heeft het aantal der
f uitvoerende toonkunstenaars bij: ons verre dat der
f uheppende kunstenaars, der componisten, overtrot-
en. En ook tegenwoordig zitten onze grootste
ouzikale krachten Willem Mengelberg vooraan
- in de rijen der uitvoerenden. Nederland heeft,
Iij het waarlijk niet steeds zonder moeite, /een
lationale opera gekend; het heeft uitnemende or-
I Bsten in verschillende steden des lands, maar
I iederland is nu eenmaal' nipt het landvanfcle Hoh-
[TC muziek, van de operette in het bijzonder. 'Niet,
at men er niet van houdt; integendeel,, toen!in {190?
ui latere jaren de Wiener Operette, de echte/Wèl ,te
I erstaan, hier voor bert eerst kwam, deedj tiji ai
l poedig een zegetoolit door het land. Maar bet aan
al uitvoerende kunstenaars en kunstenaressen* 'van
ïederlandschen huize, die op het gebied der ope-
j jette vertrouwd adj'n, is gering. (Ja, jaren achtereen
ras men geneigd om .te zeggen, dat zij! niet be
i tonden, wat natuurlijk overdreven was.
Nu zal men wellicht verbaasd kijken en vragen
>f er dan kunstenaars en kunstenaressen zijn, die
i ich aan de operette wijden. Men beeft immers
»o in het algemeen den indruk, dat een pperette
,iiet anders is dan minder of meer muzikaal werk
L i net lichtzinige aardigheden,. waarbij! de muziek
i ii den vorm van dansmelodieën alles leven moet
ublazen. Wh* willen niet ontkennen!,, dat de operette
oo iets in den loop'der laatste jaren is geworden,
ooral tengevolge van de z.g. massafabricatie, die
j ereischt werd wegens den smaak van het publiek.
laar dat is niet de echte operette* die welke nevens
i e opera comique sedert tientallen van jaren haar
oed recht van bestaan in bijna elke groote hoofd
bad heeft bewezen. Integendeel, da± is van niets
I crder verwijderd dan van de werkelijke operette,
lie haar eigen beginselen, haar eigen geschiedenis,
laar eigen begrippen heeft. De op muziek gezette
frappen, welke van de grove muzikale „geestigr
leden" langzamerhand tot de komische opera en
later tot de operette overgingen, wijzen ons naar
Engeland. In Duitsohl'and bestonden ze onder den
naam Sing und Liederspiel, een soort blijspel! met
h iang, waarbij volksliederen of zeer eenvoudige cou
iefcliederen den hoofdschotel' uitmaakten.. De hoofd
nhoud van tekst en muziek bewogen zioh in het
Eep.timenteele element. In deze zangspelen bleven
'echter samenspraken en handeling hoofdzaken, ter
wy] in de operette de muziek de hoofdrol' vervult
en de gesproken woorden op den achtergrond tre
den Evenals zij' zich in den loop der tijden met
de Fransche vaudeville heeft verbroederd, zoo nam
ook de operette de werkjas der Franscih.en(<bot<_voor
>eeld en de invloed, van Offenb'ach, tenminste wat
iet vormelijk technische betreft, is duidelijk her
enbaar. Wat den inhoud aangaat, deze bleef vrien-
eÜjjk, gezond en beschaafd, in tegenstelling met
Iffenbach, die meermalen scherpe en minder fijne
oospelingen maakte op toenmalige toestanden. Ook
leef deze ver van het parodieeren, wat herhaal1
elijk in groote opera's voorkwam. De muziek
ras fris oh, melodieus en bevallig. Als onovertroffen
ïeester van het zangspel en daarmede als de schep
er der operette, wordt Johan Adam; Ilüler ge
loemd. Naast hem êtaan Ge'orge Bena, Traugott,
Ibenvein, Joh. Sohenck, Heinrich Ilimimel, Wenzel
I.iilier en AJ'ex Dom. Wanneer ook hun werken he
en nog slechts geschiedkundige waardei hebben, boo
lijn genoemde mannen van groote beteexeüis ge
reest voor de nieuwe kunstsoort, welke van toen
af. vooral in Oostenrijk, levensvatbaarheid ver
tonde. J -
In Oostenrijk, met name het vrooüjke, kunstlie
ende Weenen, heerschte in de dertiger jaren van
le vorige eeuw met bijna tyrannieke macht do wals.
laar populariteit was grenzenloos en de geheele
ÏVeoner bevolking zweefde en ldefde in de wiegen
de. gezellige wij'zen van Eanner. Het spreekt van-
telf, dat de componisten der Weener operette, die
meer en meer op den voorgrond traden, zich deze
rilsmanie te nutte maakten en geloofden, dat
lun succes daardoor een beslist feit was. •AJsj'.eerste
weener operette-componist van beteekenis geldt
ingetwijfeld Franz von Suppé, die met zijn ,,Fan-
anitza en Zijn „Bocoaccio. ware en blijvende pa
eltjes wist te scheppen, die niet- te grabbelen hg
fen voor iedere cafechantant zangeres. Er worden
rits tekende vocalisten voor verelscht. Na Suppé
erscheen Richard Genée met eenige zeer goede
ïperetten en .,Nanon oder die Wirtin zum golde
ïen Lamm" bekoort nog heden door de frissohe.
nooie melodieën. Karl MiRöcker veroverde zich
ïen plaats door rijh „Der arme Jonathan'', ,Gas
•erone", en vooral door „Der Bettelstiident''. In
ien Suppé het verstond, de gebeurtenissen op het
ooneel ernstig te illustreeren, zoo wisten Genée en
•og meer MiUöeker het muzikaal-karakteristiekc
in de optredende personen naar voren te brengen
daarbij brachten zij in hun operetten een bqpaald
sbmnatiepunt, meestalin het kleed van een bij-
tonder aantrekkelijke wals, waardoor de toeschou
*ers enthousiast geraakten.
Be „Annenwalzer" uit „Nanon'' van Genée, de
i.Oarlotta-walzcr'' uit „Gasperone7'do jTraum
iwalzeri' uit „Der FeUdprediger'7 en „Gehen.wir in
don Garten" uit „Der Vize-admiral'' van MillÖc&er
paan wat melodierijkdom, interessante harmonieën
en geestige instrumentatie betreft, hoog boven dat
?eno wat de moderne operette-componisten bijeen
I geschraapt hebben.
Bovenaan in de rij! staat Jo'hann Strauss (1825
$9), die met zijin „Fledermaus'' de leiding der
operette op zich nam. In zekeren zin mag men .dit
prachtwerk „klassiek" noemen. Elk zangnummer is
sen parel; muzikale vinding, bevalligheid, geest,
J*Sgingskrackt, levendige karakteristieke persoons
techryving, stroomen u als het ware uit de pan
"tuur tegen. De instrumentatie is van een uiterste
zorgvuldigheid, het strijkkwintet buitengewoon
fooi. Evenals bij de tot dusver besproken -meesters
der operette, zijn bij Strauss zang en spreektekst
steeds welvoegelüjk, humoristisch, tintelend van
geest. Platheden en dubbelzinnige toespelingen zijn
geheel vermeden en wie bij' het tien en hoordn
va*,,Die Fledermaus''„Der Zigeunerbaron'',*
..rriihiingsluft", niet even hartelijk lachen kan,
zich met evengoed vermaakt, als bij do soms zoo
JWr geprezen ,,dans"-operetten, geeft een slechte
op zijn innerlijke beeohavuig en goeden smaak.
Na den dood van het groote trio SuppéMüloo
Strauss volgde een groote terugs.ag, tenmin
ste wat betreft de qualiteit der onperettJeDrprodne'
tie. Weliswaar bereikten Karl Zeiler, Rudolf Del-
linger en Ziehrer iets met reep.: Obersteiger, Vogel-
handier, Don César, Chansonnette, Die Landstrei-I
cher en Feste Geister, maar tot een domineerende
plaats brachten deze mannen het niet, ook. niet
Paul Lincke, evenmin Henbergen, Hollander, Rein-
hardt en Zepler. De toestand! scheen zich tdverande-
werd. Lehar bezit uitgesproken talent .voor melo
dieën-ontwerpen, kennis van harmoiiie en contra
punt, smaak en handigheid tot orkestreeren, drar
matisohe scheppingskracht en artistieko eerzucht.
Ook hij hoeft oöhfcër nu en dan mooton offorea op
hot altaar van de publieke bpinio, maar tooh heelt
hü1 tijn doel: do operette^6p eeen hoog 'peil te hou,
don, nooit uit liet oog verloren.
Gilbort is een niet te onderschatten medodingar
geworden met Die keusche Susanne Polnisclie
haris kinderen, ook door de meestal lichtzinnige
teksten, .welke niet altijd even goed te genieten zijn.
Beter in dit opzicht staat Leo Fall .aangesolire-
ven, die met Die DoUarprinzessin,- Der fidele Bauer.
Der lieber lleber Aneustin en) Die Rose von Stambuii
goede nummers beert bijgebracht tot de operetten-
literatuur. Verdienstelijk tijn ook Kurt Eij sier,
Oskar Nedbal, Rudolf Nelson en Léo Jesse! en
Georg Jarnos (Bruder Straubinger, Polenbrut, Miss
Dudelsack en Schwarzwaldmadel)welke alle bij1
uitstekende -bezetting van den titelrol volle zalen
trekken. - - -
Oscar Strauss en Emmerioh Kalman bewegen
zioh echter bij voorkeur op het gebied der dubbel
zinnige, onkiesche grappen, terwijl qua muziek do
grens van het minderwaardige nauwelijks wordt
overschreden. Wat de waarde, zoowel der Frajp
schen: Audran, Hervé, Messager, Lecocq, Plan
quette en Varney als der Weener operetteoomponi»
ten uitmaakte, nL rijke, origineel^ geestige en
karakteristieke gaven, wplke tich uiten in vl'ottff
marschen, belangwekkende liederen en meeslee-
pende betooverende walsen, evenals hun grondige
kennis der meerstem m ingen „satz" waaraan wij'
mooie duetten, terzetten, kwartetten en effectvolte
koren te danken hebben, schijnt den modernen, ope
rette-componisten vreemd te zijn. Alles gaat bijna
eenstemmig, de coupletten zijn zonder eenigen sa
menhang, „schlager" noemt men ze en ate men
niet verder kan, wordt een foxtrott, shimmy o±
tango gedanst.
Daardoor is de operette gezonken tot een diepte,
welke elke kunstzinnige waarde uitsluit. Een der
gelijk geknoei verdient zeker de betiteling van
„Posse mit Mutiekzusatz" Cgrap .mot inutiektoegift)
en hoort in de variété-lokalen thuis.
Inderdaad, in dit opzicht is er waarlijk niet op
vooruitgang te wijzen. Geen wonder dan ook, dat
de operettegezelschappen, die vroeger ons en andere
landen regelmatig en herhaaldelijk bezochten, niet
meer zijn teruggekeerd. Wie herinnert zich niet
liet zoo jonge, levenslustige, frissohe >„Jung Heidel-
berg", een vervolg op het onovertroffen tooneelstuk
van Mayer Förster, waarin in 1903 en volgende
jaren de kleine primadonna Henny WiMner triom
fen vierde in bijna' allq steden des IandJs. Er is in dat
„Jong Heidelberg", dat zelden sedert dien meer ia
gegeven, een liedje, da.t ervan gewaagde: „Allés
alles nur mit Takt." Etn zelden zong de kleine
artiste in travesti dit liedje, of het werd gebisseerd,
ja het ongekende verschijnsel deed zich voor, dat
het in ons koele, nuchtere land werd getripleerd-
Dat waren de goede dagen voor de operette, die
door vele andere tijn gevolgd, maar die nu helaas
voorbij schijnen. Walsen als wij er een kennen uit
uit „Die lustige Witwe", die, werd zij ingezet ge
heel de zaal' tot stilte bracht; een melodie als in,
Walzertraum\ die recht spreekt tot het gemoed
waar vinden wij' ze in de tegenwoordige operetten,
zelfs in die, welke succes hebben? Men vergeet te
veel, dat de smaak van het publiek niet} zoozeer ver
andert als sommige componisten, schrijvers of an
dere artisten zichzelf en ons wel' eens gelieven diets
te maken!
Hebt U klachten over
In de afgeloopen week had ik buitenlandsoh
bezoek. Een Amerikaan, die me van mijn werk
kwam halen en met wien ik mijl tamelijk veel had,
bezig te houden. Over het algemeen is dit,niet plei-
zierig, dooh het heeft één ding voor. Namelijk dat
je de kennils van de stad der inwoning weer penf
opfrischt.
Gewoonlijk blijft een mensch in zijn gewone
kringetje ronddraaienwinkelen, 'n onvermijdelijk
bezoek, iets gaan nalezen op de koninklijke of de
gemeentelijke bibliotheek, iemand spreken en weer
naar huis. Er zijin streken in het Westen van de
stad, waar een Oost-Hagenaar geen voet zetveniom
gekeerd. Streken, die als het ware een andere
stad vormen en waar men eigenlijk heg noch steg
weet, waar je alleen door het zien van een be
kend traninummer weet wat kant je uit moet
om weer thuis of in bevriende oordon te komen.
Voor dergelijke onderzoekinigsreizen is. een loge
een welkome aanleiding. Je moet de honneurd
van je stad ophouden, het mooie, nieuwe, oude,
merkwaardige laten zien -en om dit goed te kun.
uen doen moet je er iets van afweten. Dan wel
al wandelend met je bezoeker, loopende loeren.
Ik heb het laatste gedaan, omdat de Amerikaan
me feitelijk overviel; zonder me tijd te laten tctf
voorbereiding.
Zoodoende heb ik de waarheid van de spreuk ,,do
cendo disoimus" (door te onderwijzen leeren we)
nog eens even ondervonden.
Zoodoende heb ik het in wording zijinde Zuiden
kwartier gevonden en de Camera Obscurabuurt
herontdekt. In het vogelU bloemen- en boomenkwar
tier rondgeloopen en de tuinstad Marliot nog eens
bewonderd.
Ik moet zeggen: den Haag valt me mee. Het
wordt 'n heel aardige steenwoestijn met vele lanen
en laantjes en plantsoentjes ter afwisseling. Maar
één ding moet me van het hart,, de vraag waarom
moderne bouwers altoos gelooven dat een Engelsch
gezin eet van een mi mi tafeltje en slaapt in een
sigarenkistje.
Want veel grooter capaciteit hebben de moderne
kamers niet. Wie gewoon is aan ietwat groote; meu
belen, wie bijv. een schrijfbureau, een garderobe-
kast, een boekenkast, een divan, een buffet heeft
geërfd, moet het in de nieuwe stadsgedeelten niet
zoeken. Tenzij hij voldoende gefortuneerd is om
twee» huizen naast elkaar te huren: een voor zijn
gezin en een voor zijin meubelen. Tussohem.haakjes:
de bekrompenheid der kamers heeft me opeens een
verklaring aan de hand gedaan voor do populari
teit van banjo, viool en mando'iuo en voor die
goedkoopte der piano's. Dit laatste instrument
nl. kan geen enkele moderne deur binnen en als
men het toch in een kamer wist binnen, te lood
tuur Oetkcr'fKcccpt, gebakken met
Backin vervangt de Uist.
250 gr. boter f 0.70 oi marg. f 0,^0
l eetlepels suiker <50 gram) 0.021/,
6 eieren... „0.36
500 gram tarwebloem „0.16
1 pakje Dr. Oetker's Backin 0.071
1 pakje Dr. Oetker's Vanille»
suikerCL05
l/a liter melk0.08
1 citroen0.05
-en weinig ^om0.15
f 125
öereiding: Nadat de boter tot room geroerc
is, worden onder aanhoudend roeren suiker,
eieren, bet met Backin vermengde meel en
melk toegevoegdvervolgens mengt men de
geraspte citroenschil, Vanillesuiker en rum
door het deeg en beslaat het tot er zich
blaasjes vormen. Bak nu in een heetgemaakt
waieujzer de waielen op een matig vuur. Men
iette erop het ijzer voor elk gebruik met een
stukje spek in te smeren.
Men lette vooral op Backin van Dr. Oetker
eD dat op elk pakje «Is Eenige Importeurs
Jstermann Co. Vdam, vermeld zijn.
Waar niet verkrijgbaar wende men zich
direc tot leze Importeurs, die >p aanvrage
ook en erti s*receptenboekje toezenden.
sen, zon de kamerdeur noodt meer toe kunnen.
Vandaal* de voorliefde voor muziekinstrumenten,
die men niet in den voortuin behoeft te laten staan.
Maar in ernst, waarom tijin de kameraen \nieuwe
huizen in onze voorsteden, allemaal zoo bekrompen
en hokkerig? Door ze een etage hooger te maken
kon men op hetzelfde© stuk grond in twee hutzen
dezelfde ruimte krijgen» die men nu in drie kleine
huisjes heeft en er zoo dezelfde opbrengst van
maken met veel comfort voor de bewoners.
Alleen de handelaars in tweedehands meubelien die
nu, telkems als er een, gezin verhuist, Vooii een prikje
allerlei groote stukkenovernemen, zouden er be
zwaar togen hebben, als er huizen kwamen waarin
men wel een spiegel, een haard, een boekenkast
kan plaatsen-
Op mijn zwerftochten is mij nog iets opgevallen,
nL hoe moeilijk het is, in de voorsteden aan (eefn.
maaltijd te komen. Café's .waar men een broodje
en een ei kan krijgen vindt men genoeg. Dooh wie
denkt een biefstukje machtig te worden, om van
groenten maar in het geheel niet te spreken, komt
in menig stadsgedeelte bedrogen uit. Of erJLs
heelemaai' niets. Of het tiet er zoo onmogelijk uit,
dat men het er niet op waagt, binnen te gaan-
En dit, terwijl mem in de oude stad het eene restau
rant naast het andere vindt 'en men met tijm beurs
en zijn aanspraken ten volle te rade ïan .gaan.
Er zou voor een restaurateur piet wat durf In
sommige wijken nog beet wat te verdienen zrijn.
Niet in de stad zelf. Daar is eerder te veel dan
te weinig. En wat het aardigste is: daar is knoq
volmaakt internationaal' toegerust.
Al wandelend ben ik tot de ontdekking! gekomen,
dat zoo ongeveer elk Europeaan in donJËaag zyn
eigen keuken vindon kan.
Fransche keuken is een vanzelfheid, die
heeft ieder restaurant.
Maar dan!
■- Vlak bij het station van de HoüLandsohe Spooa?
tijln de Belgen de baas wat etrij en drinkerij /be
treft; kan men den „geus" en de „plattekees"1 mach
tig worden. Men zegt zelfs 't beroemd „kriekeniam-
bdek.'*
In de stad zelf kan men een Russrisohe lunch krijr
gen, met Russische thee en gebak. We hebben een
Hongaarsoh restaurant met echte gulasoh en to-
kayer. We hebben Duifcsdhe restaurants, minstens
drie of vier. We hebben een Oostenrijksohe eetgele
genheid waar „Kapuziner mit Hauti' wordt geser
veerd. We hebben een Engelsche lunch gelegenheid
waar mijn Amerikaan grapefruit at en inaplesy-
reep kreeg en welsh rabbat eni kippored herring
en meer van dat lekkers. We hadden of hebben nog,
dat weet ik niet, een Spaansche osteria. Hetieenige
wat ik niot heb 'kunnen ontdekken is een Itali'
aansch restaurant, zooals er in, het Londensohe Soho
duizenden zijn te vinden. Dit is zeer zonderling.
En ook hebben .we niet zooals in Rotterdam leen ge
legenheid om op z'n Zweedsoh of Ohineesch te eten.
Wel tijn er natuurlijk tal van Indische restau
rants, waar ook Chineesche schotels worden be
reid, maar het Chineesche restaurant, dat tegelijk
clubhuis was voor de in Delft enLeiden studeeren-
de Oosterlingenis, naar ik meen, thans opgedoekt.
Hetgeen niet verhindert, dat de Óhinoezen en Ja
pannore niet te kort behoeven te koonen bij' het
zoeken naar hun speciale lekkernijen.
Eenigszims zat ik er -echter mee in, toen mij'n
Amerikaan mij vroeg waar we nu eens echt-Hol-
landsch zouden kunnen eten.
Want wie heeft rondgezworven van Frisco tot
New York en dan dwars door Europa dwaalde*
heeft al die verschillende keukensleeren kennen,
plus de onvermijdelijke Fransche, de internationale.
Nu de Hollandsche.
Wilt ge gelooven lezer, dat ik heel zwaar heb
moeten nadenken, waar ik snert en hutspot en'bai-
kenbrei en heete bliksem en dergoiijko schotels
kon krij'gen? En dat het jnij niet is gelukt.
Alleen de twee eerste schotels, doch dan verinter-
nationaald -en geciviiivoerd, heb ik weten op te
duiken. Maar toen ik veldsla met gebakken spojc
vroeg, werd ik er op aangekeken, en wat heete
bliksem was, wist de kellner (niet. Hö 'dacht dat ik
hem uitschold.
Toeh heb ik het thuis maar laten klaar maken.
Doch ook daar wisten ze geen raad op balkenbrei.
Dat noemen ze je eigen stad ontdekken. A
De groote gebeurtenis dezer week is natuurlpr
de verkiezing van den oudenveldmaarschalk Hin
denburg tot president der Duitscho republiek. Deze
royalist, die voor tij'h. candidaatstellLig aan tijn
„verheven meester" te Doorn permissie vroeg, zaï
dus zeven jaar lang de hoogste betrekking in den
Duitschen staat vervullën, hoewel hjj zelf niet
eens, doch herhaaldelijk heeft beweerd, niets van
politiek of staatkunde af te weten. Het is dus
gegaan, zooals wij hebben voorspeld. De „ruk naar
rechts", die reeds geruimen tijd aan het licht was
gekomen, is nog duidelijker, nog geprono.aoee.de*
geworden dan Wj de Rij lwi«gTerki«ringeit.
De oorzaken me:*vó.'. zijn velerlei. Ontevreden
heid over den algemeenen gang van zaken, het ge
brek aan ,een eminente figuur onder de regeerders,
haat tegen de bezetters van het Roergebied, tegen
de Fransche regeering, aie de bezetting van
Duitsch gebied wil bestendigen, hetgeen de Duit-
echera vrij terecht beschouwen als een inbreuk op
het verdrag van Versailles, dit alles zal wol'hebben
samengewerkt om dezen man van het ancien regime
op den presidentezetel te brengen.
De doorslag bij de tweede stemming is gegeven
door de „kleurlooss© middenstof", de thuisblyvera
Sde eerste ronde. Immers het etemmenoijfer voor
arx werd slechte van 18.285.550 verhoogd tot
18.760,005, dat der oommunioten etoeg slecnte van
1871 tot 1981 duizend, terwijl dat der reohturpar-
tijen steeg mot bijna drie millioun. Waarbij na*
tuur lijk hot eerste cijfer telkens do «oin is dor
samenwerkende groepen.
liet is do vraag oi als Jarros de oandidaat van
rechts was gebleven, dit cyfcr ook zou tijn.behaald
en of niet de tooverkracht van Hindenbuxg's naam
krachtig heeft gewerkt. Of liever:'het is wei"zeker,
dat velen, die voor burgemeester Jarres geen vin
ger zouden hebben uitgestoken, thans zijn opgeko
men, nu de populaire aanvoerder oandidaat was.
De groote vraag, is nu, wat deze verkiezing be-
Men moet namelijk niet vergeten, dat niettegen
staande Hindenbui'g is gekozen, de meerderheid in
het land, dat is de sociaal-democraten, de demo
ten, hot centrum plus de oommunisten, feitelijk
tegen hem is en voor de republiek heeft gestemd
ziji het dan, dat de communisten natuurlijk een
andere republiek pp het oog hebben dan do partijen
van Weimar.-
Teerwjjl 15601 duizend stemmen werden afgegeven
voor de republiek, waren er 14648 duizend voor de
monarchie. Dit verschil is niet groot en men zou
kunnen zeggen, dat de beide groepen eikander in
evenwicht houden.
Hierin ligt voor da rust van Europa een groote
belofte Want thans behoeft men geen vrees te
koestoren voor excessen naar wolko tijde dan ook
Gewaagde .proefnemingen yan •socialistische zjjcU*
zijn uitgesloten, doch ook pogingen tot een putsch
van reohterzijde, pogingen tot herstel der monar
chie.
In den eersten tijd is hieraan niet teldenken. Zelfs
niet als men in aanmerking zou willen nemen, dat
het leger in hoofdzaak wel op hand van rechts
zou zijn. Zelfs dan nog staat het om on om en bij
de bekende oppositie der mogendheden tegen een
herstel der monarchie is het wel uitgesloten, dat
er voorloopig sprake is van eani restauratie der
Hohenzollem or van het optreden eerier andere
dynastie. Het eenige wat mogelijk is te achten
zou zijn. dat tijdens het bewind van Hindenburg
propaganda voor het keizerschap duidelijker aan
den dag zal treden, dan anders net geval zou Bun
geweest. Doch ook dit staat niet eens vaat. Ook,
omdat zelfs onder de voorstanders eener monarchie
verdeeldheid bestaat, wie keizer zou oioecen worden.
Tegen den heer van Doorn bestaat al evenvem oppo
sitie als tegen den gewezen heer van Wieringen.
Met beide iieeron zit tuen eenigszins verlegen.
Beiden zijn woggeloopen, toen hel xövaar aan den
man kwam en het is 'juist een der OLUgdui geweest
die Hindenburg zoo populair maakten, dat En in'da
ure des gevaars op tijd post is gebleven e,n het ge
slagen leger wist tarug te voeren naar hetj variüriarid
Hierom lijkt het ons waarschijnlijk, dat de vreps
voor een herstel van het keizerschap, die men in
Frankrijk dadelijk openbaarde, althans vooloopig
geheel ongegrond is. Nu men een eminente figuur
aan het hoqfd der regeering hoeft, zelfs al' is hy dan
ook in het geheel geen politiek persoon, zullian
vele Duitsohers al wel tevreden zijn en geen lust
hebben in avonturen, vooral nu een zoo krachtige
Agroep van het volk overtuigd republikein blijkt te
zijn, zoodat pogingen tot herstel van het ancien
regime buitengewoon gevaarlijk en van onzeker en
vitsl^g zouden zjjfri.
Reeds de verkiezing is een avontuur, waarbij*
vele Duitsohers tioh net hart zullen hebben vast
gehouden.
Vooral met het oog op het buitenland.Wan tn staat
niet Hindenburg als eerste op do lijst \der voorlogs
misdadigers", die feitelijk aan de Entente hadden
moeten zijn uitgeleverd om, na vonnis, te worden
opgehangen? Nu is diezelfde Hindenburg de ge
lijke van Doumerguo, als staatshoofd do „ohér
neven'' van allerlei souvereinen, ook die der En
tente, In alle toonaarden heeft men gescholden
en gevloekt op den man, die in den oorlog zulk
een belangrijke ro.^speelde, en aansprakelijk werj
geacht voor zooveel lood door de wjjlze, waarop hij
werd gevoerd.
Het spreekt, dat men dit in Frankrijk en België
moeilijk kan verkroppen en dat men in dezen uit
slag der verkiezing het bewijs -ziet, dat Duitsok-
land feitelijk nog precies is als in 1914, een volk,
dat men niet_ kan vertrouwen. Dit is zeer jammer,
omdat het juist in den Qaatsten tijd fer röp begon te
gelijken, dat er wat ontspanning kwam. Toch is liet
de vraag of de verkiezing van Hindenburg door
Frankrijk niet eenvoudig zal worden gebruikt als
een voorwendsel, een sohjjnarguinent om het be
sluit, de bezetting van Duitschen grond, te con
tinue© ren, goed te praten. Want in weerwil van 'al
lerlei praten over toenadering, bleek tooh voortdu
rend hoe weinig lust men had om de bepalingpëfq
van Versailles nopens de ontruiming uit te voeren.
Het ontwapeningsrapport van Fooh en van de mili
taire controle commissie, het voortdurend talmen
met de publicatie ervan toonden duidelijk, hoeveel
dr Frankrijk aan gelegen was de bezetting te
laten voortduren om zoodoende don geslagen te
genstander klein te houden. Natuurlijk had difc
moeilijk gekend, tenzij in de bedoelde rapporten
buitengewoon ernstige misdragingen van Duitsch-
land waren vermeld. Vermoedelijk staan .die er niet
in. Andera waren ZyT (roods lang wereldkundig
gemaakt. Men moest dus een ander argument hoo
ben om te blijven en dit argument'is'thans gemak
kelijk aan de hand gedaan: het gevaar Hindenburg.
Frankrijk zou niet Frankrijk zijn, als het deze
buitenkans niet aangreep en er een plausibel voor
wendsel in vond om te doen, wat net toch reeds
van plan was~~..
UITKIJK.
kcclamef.
Troost voor oüdeu van dagen.
De oude dag behoort een tijdperk van geluk en
wol varen to zijn, niet een van ziekte on pijn, de
nieren tij!n vaak aansprakelijk voor het laatste.
Rugpijn, aanvallën van rhenmatiek, stijfheid,
urmestoornissen en blaaszwakte komen voort uit
verzwakte nieren. Bij verwaarloozing bestaat gevaar
voor aderverkalking, waterzucht, graveel, spit.
ischias en chronische rhenmatiek. De door den tijd
verzwakte nieren behooren versterkt en opgewekt
te worden byf het eerste toeken van ongesteldheid,
opdat niet laaiger onzuiverheden irj het bloed achten
blijven en zich door het geheeld lionaam verspreiden
Geef de kwaal geen gelegenheid om vasten voet
te krijgen. Fosters Rugpijn Nieren Pillen zullen
onschatbaar voor u blijken. Menschen, idie zich i nog
kwiek 3'oelen op 80jarigen leeftijd, zeggen dat
dit geneesmiddel een nieuw ldven.stydperk voor hen
opende. Fosteris Pillen kunnen veilig gebruikt wor
den, zij werken uitsluitend op de nieren en blaas,
niet op de lever, maag af ingewanden.
Let op de verpakking in glazen flacons met geel
etiket (Mom verkrijgbaar), waardoor gij zeker zijt
geen verlegen buitenlandsoh goed te ontvangen.
Prys f-1.75 per flacon