ooster-1
balsem
Plekken'
kuid
mg,
wit,
Zaterdag 1 Mei 1926.
69ste Jaargang. No. 7836.
Tweede Blad.
Geestelijk Leven.
Indrukken Yan een reis door Spanje.
op de
Schaper Courant
10
2%.
4%.
jr.:
)eu 'aat-ten tijd heb ik voortdurend moeten den-
li aan de bekenue woorden, waarmede een der ge-
ïhien van den eertijds zoo gevierden, maar thans
fca geheel vergeten. P. A. de Gónestet begint. Ik
dool het vaak aangehaalde „orasfc is het leven, o,
ijg die het weten 1"
Ais de menschcn dat eens ten volle begrepen; ais
het leven in al zijn uitingen eens ernstig wilden
'attenl
>m misverstand te voorkomen, begin ik met de
aierkiDg. dat ernst en zwaartillendheid en schi
rheid niet met eikaar mogen worden verward.
kan zeer goed samengaan met opgewektheid,
«jjmoedigheld. vroolijkheid. Dit wordt vaak verge-
|L en men stelt zich daarom een ernstig mensch
ijaak voor als iemand, waar geen lachje af kan. die
fcor een grap of geestigheid ongevoelig is en over
pens gelaat altoos een zekere strakheid ligt.
Maar ik verzeker u dat ik diep-ernstige menschen
en, die zoo heerlijk opgewekt, zoo zonnig, zoo aah-
ekelijk-blijmoedig zijn! Dat zijin van die wezens,
Ier nabijheid ons prettig, aangenaam aandoet, van
ie .iets opwekkends uitgaat, gelijk van een voor-
iarsdag vol licht en kleur en blijdschap.
Ik ken echter ook vroolijkheid, welke mij hindert
I pijp doet. Dat is de vroolijkheid van de niet-
mstigen, van hen, die plezier hebben in het .platte
tt gemeene of nog erger: die zich vermaken met
tet leed van anderen of nog weer erger, die lachen
net de gebreken hunner medemenschen. Bovenal
wanneer dii laatste het geval is. is do vreugde der
enschen buitengewoon hinderlijk- Het is zoo in-
pictr, zoo getuigend van gebrek een fijn gevoel,
anne°r men kan spottan met gebreken van ande-
n! 'Alleen wie grof is van gemoed, is tot zulk een
iot in staat. Voor een ernstig, evenmin als voor
•n waarlijk beschaafd mensch is dit niet mogelijk.
Mij dunkt, nu gaan wc langzamerhand de betee-
enis van het e r n s t i g-zijn ingrijpen. Ik geef toe,
fat het moeilijk is om een volkomen juiste bepa-
ing van het begrip ..ernst" te geven. Wanneer ik
ichtans -probeer dit begrip te omschrijven, zou ik
ilJen zeggenernst is nauwgezetheid. Toch
ift het woord nauwgezetheid niet volkomen het
trip ernst" weer. Daarom wil ik ter verduidelij-
ig nog dit hieraan toevoegen: een ernstig mensch
iemand, die bij al wat hij doet nooit vergeet het
goed mogelijk te doen, met toewijding, niet volle
fustheid en hierop komt 't vooral aan! zon
daarhij schade te doen 'aan zijn karakter, zijn
conlijkheid, zijn menschelijke waarde!
[Indien gij, mijn waarde lezers, dit met mij eens
zult ge kunnen begrijpen, dat er voor mij eenige
ileiding is geweest om juist -nu over „ernst" iets
[schrijven.
tk erken gaarne dat ik eenige aarzeling heb moe-
overwinnen, vóór ik tot dit besluit gekomen ben.
rom verschijnt dit artikel nu pas. terwijl de aan-
ding er toe reeds enkele weken oud is.
Lcbtcr on? ligt ril. de ttjd, waarin vele jorgo men
Jen toegetreden zijn tot het een of andere kerkge-
aptschap. Ik las daarvan in verschillende plaatsen
ons Holland's Noorderkwartier.
Dit heeft me aan 't denken gebracht!
Waarom worden jonge menschen lid van een kerk?
Wat is er in hunne gemoederen omgegaan, toen
het besluit namen om dit te doen en met welke
voelens hebben zij geluisterd naar het woord, waar
de zij bevestigd zijn?
toetreden hun waarlijk „ernst" geweest?
er inderdaad iets heel moois in!
zich eens in wat het beduidt dat jonge
fcsehen, daar getuigenis afleggen van heerlijke
•rnemens. welke wonen in hunne harten, van
ofco idealfen, welke zij begeer em na t.o jagen!
laar is immers zulk eon behoefte aan idealisten,
i waar ach ti g-ernstige menschen, aan warme har-
i in deze wereld van vaak ijzige koude!
^"1 als we dan zien, dat daar zijn onbedorven!
jdige menschen, die in deze wereld van iets
fcoge.s en nobelers durven getuigen ja, dan is
la rin een bijzondere aantrekkelijkheid! Maar...
I Da r is zooveel gebrek aan ernst! Ook bij oude
an traditioneels gebruiken en plechtigheden! Hoe-1
Telen treden toe mot volle bewustheid? Is de aan
neming niet nog vaak een zaak van gewoonte, sleur,
itsoen en gaat zij niet dikwijls buiten hart en
roeten om?
Juist, hierom is de gedachte bij mo opgekomen
rer „ernst" te schrijven.
[Want ik zou het zoo heerlijk yinden, wanneer zij,
e ook dit jaar hun belijdenis deden, dat had-
[dtft gedaan met volle bewustheid, d.i. als er n-
..'tige menschen. i I
i En nu stel ik me voor, dat daar van die nieuw-
egetreden leden ook zullen behooren tot den le-
irs kring van de Schager Courant. Da.n wil ik
I hom dit de Westfriesche predikanten mij dit
|Btt kwamk zullen nemen me é8ns in 't bij-
ader tot hen richten, doende alsof ik in een kerk
een staande, geroepen was om hen te bevesta-1
k r/ni dan in dezen geest tot hen spreken: j
i nge menschen
K'ii zi^t hior gekomen om bevestigd te worden als
CSfed- n der kerk.
Ik neem ain, dat gij dit doet in vollen ernst.
cef i'ro dit' niet het geval, dan zou uwe aanwezig-
liid slechts een ja.inmorlinke verfcooning zijn.Gij komt
18.5PJwi hg. Ditsluit in dat ik mag aannemen, dat j
jij zef. uit eigen imierlijken aandrang moot hete
ceiipi besiOten om een levenskeuze te doen. En die
puze is, dafc gij ernaar zult streven in uw verdere
gven d(X;r oen groot en schoon begi n;oi u te laten
giden En dit beginsel is het beginsel van het I
|;.ngeieOf wilt go: het beginsef van Christus.
M wi t Christenen zijn!
I-U' liejfca.it .heel' veel verschil; in opvatting bij hen
6 at ;u fcooh allen Christenen noemen.
L1,a znju roomschon en protestanten en onder de
etef «oiten is weder een eindelooze variatie,
t1' onmogelijk voor u alle secten te kennen
hunne onderlinge verschillen. Bekommert u
rover nipt al te zeer. Begrijpt slechts dit ééne
goed: in éen opzicht behooren zij, als zij het,
i~;slmeenen met het Christendom (of bever:
pc het evangelie), allen gelijk te wezen, nl. .i.n de
veving van het beginsel des evangelies. Dit
ei as: de zuivere liefde.
LU et konit er niet op aan of gij een bepaalde ge-
CL?' el!iucnis aanvaardt, of gij zekere formulieren
pne onderschrijven. Maar van a.les-overheerschend
L' f ,1S; dat.gij u in alle waarachtigheid voexr-
i»:,nvt beginsel der zuivere liefde tot uw le-
^yegmsai te maken,
i uit t geval', dan zn
Waat tweeërlei sluit 't genoemde beginsel in zioh.
Het regelt uw verhouding tegenover uwe mede
mens chen èn tegenover uzelf.
Uwe medemenschen hebben recht op uw hulp,
uw steun, uw toewijding, uw hart!
En wanneer gij bedenkt hoeveel onrecht en lief
deloosheid er bestaat, zult ge inzien, dat er behoefte
is aan hen, die willen medewerken om deze te be
strijden.
Wilt ge dit?
Ogij zult zien, hoeveel mooier en rjjker uw lerven
wordt, wanneer gij dit élement van heiligen strijd
or rn gaat brengen 1
Kunt gij dit?
Gij vreest misschien voor de zwaarto van die
taak? Welnu, keert dan tot u zei ven in, zoekt
de eenzaamheid van uw eigen ziel en dadr, ver bui
ten t wereldse!] rumoer zult gij do kracht vindon,
we.ke gij noodig hebt. Want in uw ziel zult ge
u bewust worden van uw roeping en bestemming,
lieiuisterend die Eeuwige Stem welke don meaiscn
nooit raislóidt, omdat zp de waarheid zelve is.
Hebt_ ge kracht noodig, jonge menschen? In n,
in u, in u a.leen zult ge haar vinden. Gij
hebt. geiijk ik reeds zeide, ook te doen met uzelt!
Dit boteekent dat gij hebt te arbeiden aan uw
eigen persoonlijkheid. Gh' moot trachten oen sterk,
min, gaal on. zuiver mensch te worden. Dit alles
is niet gemakkelijk. Velie begeerten en neigingen)
woeien en woeden in den mensch. En liij wordt
zoo licht oen speelbal. En dan is die mensch
dikwijls niet veel meer dan een arme, zwakke,
stumperige slaaf.En dit* is zijn bestemming niet.
Zjjn bestemming is om te worden tot de soevereine
heerscher over zijn begeerten. Hij heeft in zich
dit is juist zijn adel! het diep verlangen om
ais mensch" groot' te worden. Dit is slechts
mogelijk bij eon ernstige opvatting van het
gansche leven. Gü moet met yolle bewustheid yan
uw leven iets willen maken. Uw karakter hebt gij
te sterken door voortduronde oefening en vooral
door u te verdiepen in de lévens van waarlijk,
grocte mannen en vrouwen.
Houdt steeds voor oogen het verheven voorbeeld
van hem, in wien de wereld den grootsten der men
schen lieeft gezien, van Jezus van Nazareth. Wij
mogen misschien twijfelen aan zijn historicabèit.,
niettemin blijft hij het klassieke symbool van het
groot-inenschelijke, waarin we do liefde over alles
zien triumfeemn.
Durft, als hij, trouw zijn aan uw geweten; als
hij, het kwaad bekampen.
Jonge menschen, 'laat mij alles samenvatten in
dit eene: durft menschen, ernstige menschen to
worden."
Zoo zou ik iT 'rok ik iv roepen v-\ j n-i ,:.r<
't gewichtig unr dor -\-jtigiiir.- het woord tc
moeten richten tot hen, dió mot bewogen on eerlijk
gemoed zich verklaren voor eon leven n:uir de be
ginselen van het evangelie.
Ernst is liet leven, o, zalig die }t weten!
Niöt alleen voor de jongeren onder ons is 't bo
venstaande geschreven al heb ik in 't bijzonder aan
hen gedacht. Voor aJlen is Jt bestemd, voor allfon
zonder onderscheid. Nauwgezet, plichtgetrouw het
leven aanvaarden in zijn gansche volheid, dat is
het wezenlijke van het waarachtig-erxistig zijn.
ASTOR.
Puistjes en zweertjes
zijn onaangenaam en
moeilijk te verdrijven
omdat telkens andere plaatsen
besmet worden. Geneest U met fj
ivüeiens neDc
lede zij bevei
fis hun toetri
[«Ja? Dan is i
^len denke z
dan wordt Uw huid
weer blank en gaaf.
0»tr*J mknjjk in porakÏMn polio
20Gr.S0<L SOGr.lU IMC».fL75
t geval, dan zult ge hier thans neerzitten;
„.J11,. uwc .narten liet schoone verlangen om "iets
lcn zijn voor uwe medemens ke i en teen
L?S5?eiMfc.u reke°«>hap te graven
rp.iclitmgen tegenover u zelf.
ens
van uwe
(OLTMPISCH NIEUWS, v
Uit de plannen van hot nieuwo Stadion, die door
de Sehoonheids-Ooinmissio goodgekourd zijn, blijkt
dat aan vrijwel' -alle redelijker wijs te stollen
eisohen is voldaan.
Vanuit alle zit- en staanplaatsen heeft men eon
onbeperkt .uitzioht op alle gebeurtenSSfOii. De
trappen die naar de verschillende plaatsen leidon
zijn ruim 4 Meter breed. Iedere categorie plaatsen
heeffc zijn eigen buffetten en toiletten. In de ecro-
tribune zijn verscheidene ruime foyers. De Pers
tribune beschikt oyer circa 600 plaatsen en heeft
toegang tot speciaal' ingerichte lokaliteiten voor het
uitwerken der berichten, teiefoneeren en telegra-
feeren. Ook voor de deelnemers zijn speciale plaat
sen gereserveerd.
Bijzondere aandacht is yoorts gesehonlcen aan
hootd-, in- en uitgangen tot het terrein; hot ver
keer zal dusdanig* geregeld worden dat vele duizen
den auto's per dag in de beste orde zullen kunnen
circuleeren. De Gemeonbo-tram zal voor een ver
enging harer lijnon tot vlak bij het Stadion zorgen.
Gioote zorg is ook besteed aan het decoratieve
gedee-te. Men wil toonen wat Nederlandsche bouw
kunst en organisatie vermag, zpodat de Olympische
Spe en den goeden naam en 'faam van Nederland
helpen bevestigen.
Nog steeds blijven er giften inkomen bij hot Ne-
deriandsc.Ji Olympisch Comité. Zoo zond bijv. hot
plaatselijk Comité te Enschede f 9000, zeker een
mooie prestatie, die navolging verdient in groote
en kleine plaatsen.Het geldt hier een nationaal
doei! Treffend is ook dat do Nederlandsche Zwem-
bond dezer dagen circa f 600 aan hot Nedorlandsch
Olympisch Comité deed toekomen, te meer waar
deze som is samengesteld uit vele 1de ntjes. Een
aantal vereenigingen droeg 10 cent per lid af.
Hieruit blijkt hoe het denkbeeld der Olympische
Spelen loert onder de mensehen individueel. Aio
gen andere vereenigingen dit voorbeeid volgen
Er is veel noodig om hot welslagen te verzekeren!
Hofc buitenl'and laat zich ook niet .onbetuigd.
Wat Duitschliatnd' betreft kan. gemeld worden, dab
Ullstein oen Olympiade-fonds heeft gesticht, groot
één millioon M., on bestemd om de Athletiek daa.r te
lande in staat te stellen te Amsterdam zoo goed
mogelijk voor don dag te komen.
Verder verleent de Staat financieelen steun voor
de deelneming van Duitsohland aan den inter
nationalen wedstrijd voor het ontwerpen der
Olympische medailles.
Hier te lande moet het particulier initiatief Voor
alles zorgen. Men moet vertrouwen, dat Nederland
de gastheer der volkeren in 1928, op geen enkel
gebied zal achter blijven!
Dit is eene ©erezaak voor onze natie!
m.
Wanneer men zegt, dat Madrid onder de vele
bistoriscJie Spaansehe steden geen eigenlijk gezegde
geschiedenis heoft^ dan volgt daaruit geenszins,
dat Mawnid uitsluitend van de zestiende of zeven
tiende eeuw dagteckent. Integendeel^ reeds in den
loop dor tiende eeuw moet ter plaatse van het te
genwoordig Madrid eon versterkte Mooreche voor-
post gevestigd zyn geweest,welke door .llfons AH
ia 1083 werd veroverd, waarbij hij zijn godsdienst
getrouw de Moskee in een kerk, aan de Heilige
iVlaagcl gewijd, veranderde. De Castilxaauische vor
sten lieton zelfs niet na het kléine, onaöJiMonlijke
plaatsje te versterken en in belangrijldieid te doen
groeien; zelfs deed Ferdinand IV in 1329 hier de
eerste Cortez (parlement) samenkomen. Ar».fl.r later
ti-ok de Vorstelijke familie zich naar Segovia,
weer later naar Valladolid terug, omdat Madrid
met sterk genoeg verdedigd was en te zeer aan aan
vallen bloot 6tond. Eerst onder Karei V ging
Madrid een rol' van beteekenis spelen, maar niet
dadelijk fce haren yoordeeie. Er waé toen een
partij in Spanje, die zich tegen de centralisatie
van heb gezag verzette; die op gronden, waaraan
als gewoonlijk eigenbelang niet vreemd was..
Bever den ouden toestand van verschillende ko
ninkrijken en vorstendommen behield- Madrid stel
de zich aan het hoofd van deze partij, maar veel
heeft het der stad niet geholpen. Integendjeel.
Het is do reden geweest, dat Karei "V Madrid ver
liet, en zou niet Philips II de Koninklijke Resi
dentie hebben willen vestigen in een plaats^ die
juist, tengevolge van de vernederingen, haar in de
voorgaande jaren opgelegd, geen adel, geen aan
zienlijke burgerij telde, wellicht ware Madrid nooit
hoofdstad geworden.
Als hoofdstad is het spoedig gegroeid, doch trok
van de aanwezigheid van het Hof weinig voor
deel'. Het Hof deed niets, voor do stad; de 'hovo-
lingen bouwden er hun eigen huizen, die van be
lasting vrijgesteld waren. In het begin der acht-
tiendo eeuw dan ook was Madrid een onaanzien
lijke plaats, waar de vreemdelingen bij voorkeur
met vertoefden. De beroemde literator Miguel de
Cervantes, do geniale schepper van Don Quiohot,
leefde hier in de zeventiende eeuw, maar noch hij,
noch zijn opvolgers zijn erin geslaagd een zuiver pr&cntago standbeeld van Bhilips na het
Spaaneohe dramatiak in het hn.n.te roepen. Pjw ri'v«Jq L tte a-g. dof V-u-
toe Ik. 1: T Ts K --hr'. -"f. A"''- - ■?-«
van den tijd van den Hertog van OÜvares, don uit
verkoren gunsteling van Philips IV, die den aanleg
ler hand nain in den tegenwoordigen stijl.
De opening van het park is gevierd met feesten,
die, in den tyd, dat er nauwelüjKS geld in de schat
kist was, luülioenen en nog eeais millioeiïen ver-
Blonden. Hater ia El Itetiro het tooneel van hevige
gevechten geweest; hier trokken de opstandelingen,
die Josepb Bonaparte zijn troon wilden ontnemen,
zich terug; hier maakten de Engelsohen verdedi-
tingswerken toen zij er eenmaal in geslaagd waren
e stad' te nemen. En ook later is er nog wel
eens gevochten bij de taf van pronunciamentos, die
Spanje in het algemeen, maar Madrid in het bij
zonder en in de eerste plaats aanschouwde. Hoe-
wed de Placa de la Independaneia kan er ook van
medespreken, en bij Puerfca del1 Sol is ook meer d^n
eens nog gevochten. Wat meer verwijderd ligt nei;
Paleis van de nationale bibliotheek en. van het
nationaal' museum, waarbij 2dch het nationaal ve
ellief aansluit, oen' en ander bezitters van groote
schatten op verschillend gebied. Hier hoeft men
werkelijke origineel en yan de oude Spaansehe li
teratuur, ja zelfs van Don Quichot en andere be
roemde Spaansehe dicht- en prozawerken. Bijna
tegenover het museum verheft zioh het groote
•theater; daarachter het paleis van Justitie, en een
eind daar yandaan, met een mooi aangelegd ge
deelte voor de Placa do dbolés, het ministerie van
Oorlog, waar men in de afgelbopen jaren wél!
heel moeilijke uren en dagen heeft doorgemaakt.
Dat is do eene zijde, die men kan gaan vanuit do
Puerfca del "Sol. Atear man kan ook naar de andere
zijde gaan, door de CaDe del Arenal, die naar het
koninklijk theater, wat verder naai* de Placa de
Orienfce leidt. Hier heeft mén een schepping van
Joseph Bonaparte, die, gevolg gevende aan de
wenken yan zijn broeder, niets naliet om hot voor
schoonheid ontvankelijk gemoed der Spanjaarden
te strooien door mfcbreiding hunner noofdsted.
Inderdaad dit plein is het grootste van geheel
Madrideventjes 300 huizen werden opgeruimd
om het in te richten, gelijk men in «Spanje met
zijn eigenaardig autocratisch regime noodt geaar
zeld heeft om behoorlijke opruiming te honden. Het
prachtige standbeeld van Philips VI na het
Philips V, die door Lrodewijk XIV oj.» Süx..
gehouden werd, breidde Madrid zich uit. Zij bouw
den aan de oevers, gedeeltelijk boven de Manzanarcs
het schitterend Koninklijk Paleis, waarvan Napo
leon, toen hü er zijnbroeder Joseph, door liem
tot Koning van Spanje gekroond, begroette, zei-
de: „Gij zijfc hier beter gehuisvest1 dan ik in Parijs"
«Joseph heeft overigens geen prettige dagen in
Spanje doorgebracht; nauw wa> hü op den troon
gekomen, of hij moest wijken voor net geweld van
het volk, aangevuurd door een tweetal! vaderlands
lievende officieren, die dien opstand mét den dood
moesten bekoopen. KÜ bleer in Spanje tot on-
feveer 1812; nam toen onder de bescherming der
fansohe legers den terugtocht aan en week stap
voor sfca.p van hot vreemde gebied. De geschiedenis
van Spanje gedurende do negentiende on twintig
ste .je euw is mot Madrid nauw verbonden. Die ge
schiedenis is „min of meer" verpolitiekt; de Span
jaard is een hartstochtelijk politiek tinnengieter;
vandaar, dat de leiders der partijen Vrij spel heb
ben, en dat veel eerder dan in eeinig ander land,
in Spanje de politieke loopbaan een soort van be
roep kon .worden. Thans is Madrid inderdaad "het
centrum van. het Spaansehe Ie Ven; do groote ban
ken on handelsondernemingen hebben er voor heb
r.-.deel haar zetel; de regeorrng en de Oortoz
zijn er gevestigd; do politieke partijen zetelen er;
de Koning brengt er, uitgezonderd ae zomermaan
den, wanneer het tropisch heet is, zijn tijd. door.
Want, dat slechte klimaat, waaronder Spanje, dat
wü ons nu oenmaaf .als een zonnig liaua denken,
gebukt gaat, doet zioh in Madrid wel .het ergst
gevoelen. Zijn ligging, onbeschut, te midden van een
dorre hoogvlakte heeft het daartoe min of Meer
uitverkoren
Madrid is, in het algemeen gesproken, een mooie,
vrij regelmatig gebouwde stad. Oude kwartieren
zijn er, maar zy bieden bij lange na 'niet die in
teresse, die gelijke oude kwartieren bieden in an
dere Spaa.nscne steden. Daarentegen zijn de nieuwe
stadsdeelén ruim gebouwd; wanneer de zonneschijn
wil. medewerken,. leveren zij een vrooïük, tintelend]
gezicht op. on in de straten lieersolit, overigens
eerst 's ochtends vrij laat, eon opgewekt en druk
leven. Middenpunt van de stad is vrijwel 'de Pu-
erta del Sol, een soort van de. PEtoile. van
waar niet minder dan een twaalftal straten, de
meesten breed en royaal gebouwd, naar de ver
schillende stadsgedeelten uitgaan. Onder déze zijn
de 23.li. Oalle de Aloala, breed gebouwd, waaraan
het paleis der. Koninklijke Academie van schoone
kunsten met fraaie verzamelingen is gelogen, en
de smallere, maar daarom wellicht nog aantrekkelij
ker Carrera de San Jeronimo, die naar een der'
mooiste gedeelten van Madrid, het Salon en daar
bij uitsluitend Rasco del Prado leidt. Inderdaad,
in den ouden tijd was hier de geliefkoosde prome
nade van de Madridsohe mondaine wereld, die
zich intussehen meer naar het noordelijk deel der
stad heeft verplaatst.
In het midden is het plein, gewijd aan Canavas del
Castillo, een der grootste moderne Staatslieden, die'
door moordenaai^hand viel. Het plein heeft in het
midden een prachtige Neptunus-fonteinrecht daar
tegenover gaat de straat, naar Philips IV geheeten,
naar een der talrijke musea, die Madrid telt. Maar
ter zijde van die fontein is het z.g.n. Museo del Prado,
eigenlijk Musea Nacional de Pintura y Escultura ge
heeten dat de schatten' bevat, die de Spaansehe Mo
narchen jaren, ja eeuwen achtereen hebben bijeen
gebracht. Karei V is er al mede begonnen; Philips
in J~e'. j: \iak heb recoiT
muküik. 1'aleM, waaraéhuei' do geweldig groote
paleis tuinen zijn gelegen, die tot aan <Ie Manzanarcs
reiken. Saochefcta heeft het in het midden der
achfctiende eeuw gebouwd op eon hoogte, vanwaar,
meu een deel der stad en gëhoól' do rivier overziefc.
Hij bouwde het in plaats van een, in imitafciio
Moorséhen stijl gebouwd paléis, dat een prooi
der vlammen werd.
Dit koninklijk paleis is een massief stuk steen,
dat, vooral gezien van den kant der Manzanares, im
poneert door zijn afmetingen, waarbij dl8 van het
Koninklijk paleis op den Dam tc Amsterdam klein
schijnen. Niet minder dan 27.000 vierkante yard3
neemt het paleis in; het is 500 voet, lang, cn in zijn
hoogste gedeelte 165 voet hoog. 1-Iet heeft een 75
millioen pogotas, naar normaio waarde, gekost.
Jammer genoeg kan men het slechts zelden van bin
nen zien, ook dan, wanneer de Koninklijke familie
afwezig is. Want een kijkje op 't groote trappenhuis
in den salon der gezanten, in de troonzaal is bui
tengewoon de moeite waard- De kapel van het paleis
wordt geschraagd door 16 breedo kolommen van
donker grijs marmer, en daar, evenals geheel het
paleis door, wordt men door de schitterendste fres
co's getroffen!. Vanaf de Placa de Orieufco ziot micn
een der zijden van het paleis, want de hoofdingang
is gekeerd naar de Placa do Armast reoht tegen
over de Kathedraal'. Dit is een .nieuw gebouw,
dag teekenend van 1895, in de plaats van Ito oude
kerk, gewijd aan de Maagd de Ia Almudona, die
op den hoek van de hier uitkomende Calle Mayer,
kortweg de hoofdstraat, stond. De Kathedraal' 'im
poneert van binnen door haar kostbaarheid; im
poneert, veel .minder dan het eeuwenoude een
voudige ^kerkje, deed in haar uiterlijk. Wat wel
van belang is, alr is het ook van geheel anderetd
aard, is -de z.g. Armeria, die zich ter zijde van
hefc koninklijk paleis veerheft. Hier is een koninklij
ke wapenverzameling ondergebracht, die èn uit
historisch, èn uit technisch oogpunt wel-' belang
stolling verdient. Alweer waren net KaroJi V en
Philips II, die ermede zijn begonnen. Hier zijn
niet alleen wapenen van alle tijden bijeengebracht,
maar hier vindt men ook historisch, belangrijke
voorwerpen, als het zwaard van den overwinnaar
van Lepante, kurassen van Spaansehe koningen in
bekende veldslagen, ja zelfs dingen die aan den
Hertog van Alva hebben toebehoord en die ons
Hollanders dan vragen of zij wellicht gedragen zijn
b'ij het aanschouwen van. doden, die vooronze
geschiedenis oven zoovele jammerteonoclén zijn.
NogmaaJè terugkeerefflde tot de Puerta del Sol,
die men door de meer genoemde CaJIa Mayor, een
prachtige winkelstraat, bereikt, heeft men ten zui
den en ten noorden dicht bebouwde kwartieren.
Het zou ondoenlijk zijn om zelfs maar het voor
naamste, dat zich ook hier bevindt, te vermelden.
Als in élke Spaansehe stad ia het aantal' kerken
groot de stilte ea wijding zijn or sprekendér dan
in welk land ook- Gaat men naar de zuidelijk®
gedeelten der stad, dan komt men door de Calle
de .Toledo aan de Puerta van dien naam, die nau
welijks nadere toelichting behoeft. Hier vindt men
nog iets van het oude Madrid terug, gelijk ook,
wanneer men gaat naair hot nabij geleden El Par-
do, waar Karei V zich een koninklijke stoeterij1
bouwde. Met al' do weelde, die "da souvoretecn van
die dagen kenmerkte, Bet hij zelfs liet hierbij ge
logen buitenpaléis door Velisques en andere groe
ten beschilderenhet inrichten mot gobelins, die nu
een onschatbare waaide vertegenwoordigen. Maar
H, hoe soemer on in zichzelf gekeerd ook, 'was voor °?k overigens waardeert men Madrid als een stad,
deze verzameling niet blind. Vandaar,'dat hier een die. dan geen aangenaam klimaatmag hebben;
weelde aan Spaansehe schilderschoolkunst is, die ner i we«ker verleden begrij pel ij kerwij ze niet tot ons. en
gens wordt ovenroffen.' maar dat daarnevens de °°k mot tot den gemiddelden Spanjaard spreekt,
Italiaansehe, de Vlaamsehe. de Nederlandsche ja J'naar toch oen stad geworden is van moderne, met
ook de Fransche en Duitscbe scholen schitterend zijn te ontkennen schoonheid. Men waardeert er vooral
vertegenwoordigd. Er zijn in Europa prachtige, j groote pleinen; zoo de Pl'aza Mayor of cie
schitterende musea: wij hebben er in Amsterdam ^Tlza de la Costifcucion,- waar zich eini prachtig
een, dat mag medeteilen; er zijn er in Parijs T3er-l'^i^rsbaJ3a.b©el<i van PhiLps .III verheft. Daar is
tijn. Drösden, Munchen, Lening-rad, die van bel ing
zijn. maar op het gebied der schilderkunst stelt het
Prado ze toch eigenlijk wel in de schaduw. S'echts
Florence, waar men nooit lang genoeg kan toeven
nm er de schilderkunst ;e aanschouwen, zou met
Prate te vergelijken zijn. Daar is in het bijzonder
1e portrettenverzameling; het z.n. Salon van Velas
quez; de zalen gewijd aan Rubens en andere Vlamin
gen; het Salon van Ribera, eri ook de zalen aan de
vroegere Nederlandsche en Duitsche schilderkunst
gewijd dat alles, te veel om op te noemen, wat het
wat het oog streelt en onweerstaanbaar getrokken
houdt. Als men dan later naar het, inderdaad niet
onverdienstelijke museum van moderne kunst gaat.
dat. vooral wat andere landen 'betreft, wat mager
tjes is voorzien, is de afstand, figuurlijk gesproken,
wel heel groot!
Achter net Prado-museum en de daar omheen
opgetrokken gebouwen en paleizen, ligt het park El
Retiro. het zgn. park van Madrid, waar omheen zich
nieuwe stadswijken hebben gegroepeerd. Philips II,
die Madrid tot zijn Residentie maakte, probeerde
ook hefc aardige Mariza paleisje, dat de zoon van
dezen vorst, Philips IV voor zijn toenmalige mai-
tresse deed bouwen. Op de Puerta del Sol ver
heet zioh hot paleis van hot Gouvernement. De
ministeries zjjn^min of meer geheel de stad .door.
verspreid, terwijl' aan de reeds genoom do Carrera
do ba n Jeronimo het dusgenaamde Pal'acio del
Congrcso staat, waar de beide Kamers van de
Cortez vergaderen. Ook al een merkwaardig ge
bouw, vooral' wanneer men in de gelegenheid wordt
gesteld het van binnen te bezichtigennog meer,
wanneer men dJe gelegenheid heeft om er een zit
ting bij te wonen. De Spanjaard .moge, ook tegen
over exg-en landgenooten, hoffelijk blijven, wél. zulk
een Kamerzitting is niet bepaald instaat om aan
die hoffelijkheid in alle ox>zichten te doen ge-
looven. Hier wint de opvliegendheid, de heeti-bloe-
digheid. in sommige opzichten ook de haat. die de
verschillende deelen van Spanje scheidt,het van
de hoffelijkheid, en de bel van den President, die
dergelijke tooneelen wel gewend is, moet zioh meer
dan eens Ira,ten hoeren.
Maar neen, aJl'es .bij elkaar genomen, Madrid is
ook óp onaanzienlijke stad te verfraaien. Hij bouwde eell mooje stad maar wat er in de omgeving te
h er dezen Krond een Engeisch landhuis bestemd zjen va*t. in Tolédo, in Aranjuez, in het Escuri-
voor zon Engelsche gemalin de bekende bloody wJat h«t tooh verre!
Mary Stuart. Het tegenwoordig park echter dateert
