Zaterdag 7 Augustus 1926.
69ste Jaargang. No. 7890.
Vierde Blad.
ALB A IS 0,
voorheen en thans.
Binnenlandsch Nieuws.
SchagerCourant
it
le
ihfc
eu-
ran
rail
md
rbü
en,
de.
ge-
.75
int-
i Mussolini -wil het ffeld in eigen land konden.
I De Italianen bekoeven niet te reizen, waarom zou-
den ze kun 'land verlaten om elders minder mooie
streken te gaan bezoeken? Zij krijgen geen passen
i meer, of slechts voor koogst-noodzakelijke gele
genheden. Overal is het reizen strenger
en duurder dan hier. de treinen in het
klassieke land, bekend als „li bel paese" mogen
nergens zoo volgeladen worden, de trams zijn
er luchtig en goedkoop en glijden als op vleugels
over de gladde rails, de heuvels op, de hellingen
af, zo zijn voorzien van gordijnen en latjesblinden.
i Deerlijk frisch trekt de geurige bergwind door
het compartiment, dat- bezet is met vroolijke, on
dernemende inenschen. Kan «men in Rome Zelf
voor do somma van 41/* cent (50 .eentesimi) de
geheele stad doorkruisen, voor een reis van twee
uur, de heuvels in, betaalt men niet meer dan
60 Holl. cents. Er is een keurig net voor bagage:
men Zit op fl'uweelen kussens, le kl'as. In de tweede
klasse is "'t nog goodkooper, maar wat spoediger
vol, zoodat .men dan wel heel erg tijdig moot
plaats nemen. De Italianen vinden het niets erg
om een half uur te vroeg al in een prettig hoekje
bij het raam te zitten, er valt toch altijd watl
grappigs waar te nemen, of te_ luisteren naar.
anderer gesprekken. Men maakt hier van zijn hart
geen smoorkuil en schaamt zich niet mensc-helijke
aandoeningen te vertoonen.
Mijn doel was Gastel Gandolfo, van wjiandt ik
excursies maken wil. Dit plaatsje ligt 426_ M. boven
den zeespiegel. Wat een heerlijk uitzicht! Alle
stadsgewoel, alle drukte en warmte liggen achter
mij en ik staar droomerig over het geheimzinnige
kratermeer, dat spiegelglad en azuurblauw do
kleur van den hemel opvangt en weerkaatst. Stil,
stil is het, zacht zoemen bijtjes, zoet geuren rozen,
inalva's. kamperfoelie. Ernstig lokt het laurier
laantje tot verpoozen in zijn schaduw. Krekels sjir
pen. kapelletjes fladderen. Kleine bruingrijze zwa
luwtjes met witte borstjes scheren langs do water
planten aan den oever, st.ngen, dalen, tuimelen om
eén vleugel heen. ITeel anders zijn ze dan de groote
zwarte muurzwaluwen in Rome, die zoo groot als
kraaien, somber en doelbewust over de stad vliegen,
tot in "de smalle straten, overvloed van voedsel
>1- i vindend in de myriaden kleine mugjes en vliegen,
er IHier twetteren ze nu en dan in de boomen, welke
\r- de hellingen van het meer versieren, zo zijn vroo-
lijkerdan hunne collega's in de Eeuwige Stad. Geen
meeuwen scheren hier over 't water, zooals men in
Zwitserland wol ztiet, geen motor- of stoomboot
verkeer heeft hier plaats. Er zijn enkel een paar
tto f ranke, bl'anko roeibootjes van villabewoners of van
<6- de herberg beneden, die door visschérs bewoond
lor 1 wordt, welke nu en dan met het net achter aan
de boot bevestigd, in den avond gaan roeien. Het
\meer is 1.70 M. diep en de omvang is 10 K.M.
Dee's loopt er een paadje langs, van waaraf jon
gens steeds in en uit het water loopen, een b i-
gelegenheid is er niet en zelfs het kleinste strandje
ontbreekt, maar de ondiepe plekken waaromheen
biezen groeien, geven voldoende gelegenheid tot
spartelen en dartelen. Zooals overal in dit oude?
maar jong lachende land, zijn ook hier antieke
bijzonder interessante of mooie bezienswaardighe
den. Door een gids wisten we dat we een boeren
familie moesten opzoeken, waarvan de vrouw de
bewaarster is van een paar* sleutels, die toegang
geven tot de sluizen, nog door de oude Romeinen
gebouwd, het Emissario geheeten. We vroegen den
weg aan een baanwachter, daarna aan een tuinier
en kwamen dan ook terecht op het gebied der
familie, waar tw%e meiskes van 10 en 12 jaar ons
vroolijk verwelkomden, maar vertelden, dat vader
en moeder uit waren en eerst laat in den avond
zouden terugkeeren. „Maar ik kan U alles laten
zien," zei de oudste en gewapend met een Bibele-
•bonschen reuzesleutel ging zij ons voor. DeI>eide
meisjes huppelden op bloote voetjes om ons heen.
Giuseppina heet de oudste en ik heb zelden zo ijn
mooi kind gezien, alles is perfekt: de frissche
roode mond mot witte tandjes, het puntkinnetje
met 'n kuiltje, het rechte neusje en^ de goudbruine
oogen, vol' tintelingen, de goudbruine Haren, met
een beetje krul' erin, brengen ons in verrukking.
De jongste heet Triëste en is blond met Ma,uwe,
schuwe oogen en een ernstig, roze gezichtje. Geen
van beide zijn ze zich hare bekoorlijkheid bewust.
Parmantig wordt het roestige hek geopend en we
staan in een vochtige, donkere ruimte, die uit
kolossale steenblokken is opgebouwd, waaruit aan
alle kanten Venushaar groeit. De zoogenaamde ey-
clopenblokken zijn tegen den rotswand aangebouwd
en de grond is geplaveid met enorme plakkaten
basalt. Een hekwerk van tralies daalt tot in het
meer. De twee juffertjes springen op de steenen
wallen, waartusschen Het meerwater staat en be
ginnen ijverig aan een groote dwarsstaaf te draaien,
waardoor een scHroefstang naar boven stijgt, met
zich mee optrekkend een zwaar luik en het stille
water is in de gleuf een bruisende waterval ge
worden, het verdwijnt rechtstreeks in een spelonk
en vandaar onder de rotsen door, als in een water-
tunnel, om verder in irrigatiekanaal!jes te vloeien.
Deze constructie is al oeroud, want, toen de vesting
stad Albalonga nog bestond, waar nu het klooster-
gehucht PalazzuoJa troont, is er vroeger eens zulk
hoog water geweest, dat 't hier en daar geulen
schuurde in de lage plaatsen der hellingen en de
campagna in spoelde. Dat was in het jaar 394
v. Ghr., terwijl de oorlog tegen Veji aan den gang
was. De Romeinen lagen reeds meer dan zeven
jaren voor Veji in belegering. Het was midden, in
den zomer, en alle rivieren en beken stonden heel
iaag, toen het meer plotseling buiten Zijne oevers
trad,, waarschijnlijk was er eene kleine uitbarsting
onder water, want het is een kratermeer. De doo
mt- £eHj'k verschrikte Romeinen brachten offers aan
ge_ kunne goden, maar deze bleven zonder resultaat.
een 'Hunne profeten konden hen geen raad geven. Zij
[stonden afgezanten naar Delpfii om het prakel van
- Apollo te raadplegen. Maar ondertussc^en bleef het
peer strijgen en den bewoners yan Veji kwam dit
eim ^er oore. Een oude man onder hen, welke een
en poot toekomstvorscher was, ging eens kijken en
en terwijl hij boven op den waf der stad stond te
de Praten met een Komeinseh krijgsman, dien hij
op ;P°8i kende van uit de dagen dat er vrede tusschen
een de twee stammen lieerschte, drukte de Romein
gen spijt en vrees uit, dat Veji geheel zou onder-
vas, 'loopen en alle mensehen vergaan, maar de oude
den jEtrusker lachte en antwoordde: aha, jullie denki
ver pbji te nemén, maar al liep het heeïe Albaanlóe
/eer leeg, in zeo, je zult het niet krijgen. De Ro
mein was er niet over geetioht. daar hij1 den man
als een groot profeet kende. Den volgenden dng
kwam hij weer ïnet den oude praten en haalde
dezen over de stad te verlaten. Zoodra de Etrusker
naast hem stond, pakte de Romein dezen op en
droeg hem naar het Romeinscho kamp, waar hij
hem bij de legeraanvoerders braohb. Deze zonden
den man naar den senaat te Rome. Toen gaf de
oude man een verklaring van wat hij in ao toe
komst zag betreffende het meer van Alba Longa.
Hij vertelde aan de Senaatsleden, wat^ zij met
het water moesten doen,' zoodat het niet meer
in zee zou vloeien. „Als het meer overloopt, en het
water het land overstroomt, en in zee verdwijnt,
dan wee over,Rome, maar als het weggeleid kan
yvorden, zoodat 't de zee niet bereikt, dan wee over
Veji!" De senaat geloofde den man pas, toen de
boodschappers van Delphi terugkeerden. Het ant- j
woordt der goden kwam overeen met de woorden
van den man van Veji. Men moest kanalen graven
en de kracht van het water beteugelen en 't ge
bruiken. De Romeinen zonden toen werklui, welke
de heuvels begonnen te doorboren, om het water
een uitgang te verschaffen. Hefc draineerde de j
vélden en werd den Romeinen dienstig en vloeide
niet meer zeewaarts. Zoo overwonnen zij Veji.
Tullus Ilostilius verwoestte toen de stad, bracht
de overgebleven bewoners over naar Rome en^hen
werden op den heuvel Coelio woonplaatsen aan
gewezen. Deze kolonie werd de godsdienstige La-
tjjnsche hoofdplaats Latium. vóór Rome gesticht
werd. Ascanius was de stichter der kolonie.
Domitianus, welke veel later met zijne leger-
in *iüe streek kwam en te Albano woonde, vooral
des zomers, verbeterde de waterwerken en had
daar vlak by zijne „thermen" of bad-inriohting.
De* juffertjes hadden weer .een anderen grooten
sleutel voor het hek, dat dit oude overblijfsel van
weelde afsloot. Vlug bezemde de oudste de takken
en blaadjes weg en we zagen de hoofden en voor-
beenen van een fier span paarden in mozaïek op
don grond in een hoek van_ een grot, welke verder
op langs 'het smal, glibberig meer-pad te bereiken
is. De zoldering, de wanden zijn met sralactieten
begroeid. Twee Duitsche schilders, welke in 'de
omgeving mooie boompartijen aan het schetsen
waren,- traden mee naar' binnen. Deze weinig be
kende en zelklen betroden ruimte, wordt niinfengrot
of het bad van Diana g-onoemd.
Van hier uit kan men den heuvel opklimmen naar
de aardige kleine stad Albano. Wij wilden nog
wel eens wat meer zien van 't geen Domitianus in
deze streek heeft achtergelaten en zoo kwamen we
bij een beschaafd Albaner, die den sleutel bezat
van het Amphitheater. Een Colosseum in 't klein,
op denzelfden voet aangelegd» yan travertünM'ok-
ken echter, geen baksteen, in één jaar gebouwd,
door slaven, waarvan velen uit 't Noorden. De on-
deraardsche hokken en gangen zijn er en de velé
loges en galerijplaatsen, do ganger buitenom en
beneden voor het personeel. Het bood plaats aan
12.000 toeschouwers. Vroeger stonden er te Albano,
dat h oog, op een heuvel ligt. twee villa '9, die van
Clodius en rompejus; Domitianus maakte van die
twee er één voor_ zichzelf. Hij hield er wreede
genoegens op na, liet een consul ongewapend tegen
beren vechten en er werd een schijn-veroordeehng
opgevoerd van een* Vestaalsche maagd, waarbij
geofferd werd aan do goden der onderwereld. Zij
kwam er niet levend a£
Voor zijne badplaats en de enorme kazernete,
zijner garde, het Castrum Albanum, welke
hij er liet bouwen,, achter 't theater, had.
hij een waterreservoir laten maken, dat nog geheel
intact is en éenig in Italië. Men gaat er door een
zware deur en langs eene steenen trap regelrecht
in naar beneden en staat dan in eene ruimte van
gewapend beton, bestaande uit 5 groote vierkante
pijlers in de breedte en in de lengte, welke de
bogen van oen gewelf steunen. In deze ruimte
kan 3000 kubieke meter water geborgen worden.
Het stroomde er vroeger boven in en aan den
anderen kiint beneden weer uit.
De pijlers loopen beneden rond naar den grond
toe, zoodat zich daar geen vuil of mos zou vastzet
ten. De derde bezienswaardigheid is wat er overge
bleven is van de tempel van Minerva, Domitianus'
schutspatroon. Domitianus werd in 96 n. Chr. te Ro
me vermoord. De parfier zuilen zijn ommanteld met
hdut. maar oudheidsliefhebbers hebben toch weer
gedaan gekegen dat in dezen kleinen dom, door Con-
stantijn I als Christenkerk gebouwd het hout van de
pilasters gedeeltelijk weer is weggebroken om de
mooie slanke zuilen, met de fijn gebeeldhouwde 'ka-
piteelen weer aan 't licht te brengen. De mozaïek
vloer ligt ondergronds en is -nog niet vrijgemaakt,
waarschijnlijk is deze ie heidensch. Wel is er in eene
nis, op lager niveau dan de kerk van tegenwoordig,
een fresco -uit den primitieven Christentijd, de doop
der eerste gelóovigen door Johannes. de doopeling
staande in eene kuip. terwijl .zijn hoofd overgoten
wordt. Als men het aangenaam gelegen stadje bijna
uitgewandeld is. ziet men een groot eenvoudig gïbf-
monument waarop abusievelijk venneld staat dat
hier de Roratiërs en Curatiërs vielen, later is vast
gesteld, dat dit het graf moot zijn van -Pompejua
De beroemde „Portland-vaas" kwam hieruit, welke
uit Griekenland geimporteerd was en verschillende
voorwerpen, welke in het Etrurisch museum zijn van
het Col legio Romana, waarin de stadsbiblio theek ge
vestigd is te Rome.
Albano is een geliefd zomerverblijf en er zijn een
paar goede hotels en pensions. Er zijn nu ongeveer
10 000 inwoner^. Mooie wandelwegen, waaraan villa's
liggen zijn de Galleria di Sofcto, versierd met prach
tige ceders, onder IJrbanus VIII geplant, en de Gal
leria di Sopra. De benedenweg was een geliefkoosde
wandeling vah Goethe en dan' stond hij even stil aan
de kleine kapel daar. De bovenweg leidt naar een
klooster. Buiten op het plateau ervóór, vanwaar men
aan beide zijden een prachtig uitzicht kan genieten,
staar in de rondte een 'kruisgang, elke afbeelding
achter glas, in een groote basaltstecn gevat en ervóór
een bankje, om te bidden of te zitten. Nu de grootere
kerk en 't kloos'er daar staan, is de tijd van de be
devaart svangers voorbij. We wandelden een tuin in,
waar, bij den ingane. een man zat in zalig niets-doen.
Vroeger was de tuin het eigendom van den Pau9.
nu steats-eigendom. De villa Torlonia, statig, gebouw
met renaissance-portiekje op zuilen staat er tegen
over. Mooie rococco fontein-bassins ien berceaux (rond
gegroeide lanenbogen) -lokken ons verder. Aan het
einde, zich steeds toespitsend naar een ander hek,
staat 'n gebouwtje, als paviljoen bedoeld, met trap
pen die elkaar boven ontmoeten en waar eene Venus
droomt in een schelp. Beneden speurde ik in donkere
gewelven, waar eén gang onderaards verdween in
het onbekende, steeds vofder, misschien wel naar
het Capucijnerklooster.
Met eene gevraagde permis9iekaart zijn wé naar de
Villa Barberini gegaan. Drie groote vette ijzeren bijen
op het hek bewezen dat we terecht waren. Het pa
leis van binnen zien, dat ging niet, bleek het, want
de familie resideerde er zelve. Wel liet een vriende
lijk Zwitsersch dienstmeisje ons binnen in de be
nedenverdieping. die aan eene Zwitsersche familie
verhuurd is. We bewonderden enkele mooie groote
schilderijen, ontleend aan het arcadische landleven
en het uitzicht. De tuin is als een lang hoogplateau,
ernstig ^en koel onder dicht lommer, mee vele paral-
telloopende lanen en rond-points, waar fonteinen
bescheiden klateren, steenen banken nooden tot rus
ten en antieke koppen als wachters op henneszuilen
in de schemering aer groene overhuiving, voor zich
uitstaren.
Vele fragmenten liggen^ tusschen het klimop half
verscholen waarschijnlijk van den tempel afkom:-
sf:'x Het uitzicht van af een lang "breed en
vnnies terras over de campagna is wijdsch en liefe-
1orv heuvels lioro-Pn plaatsjes om' hunne vierkante
ke-V'nrenc -^«^baard ate steunzoekend.
Een eroote ommuurde /tuin achter een oud, grijs
huis trekt onze aandacht. Hier heeft de kardinaal
Altièri gewoond, geliefd en betreurd door alle Ito-
liaan8chö harten, toen hij in 1867 als slachtoffer der
cholera stierf. Deze ziekte brak heel plotseling uit in
de eerste keek van Augustus. Albano was Juist vol
vacantiegangers en vreemdelingen, hoog en laag, van
af de koninklijke familie van Napels en de voor
naamste leden der Italiaansche aristocratie, tot de
zuiniglevende joodsche kooplui uit het Ghetto, ho
pend tegelijkertijd met frissche lucht, ook wat geld
binnen "te krijgen, door het doen van voordeelige za
ken. Op een mooien Maandag werden juist verschil
lende feesten gegeven in de tuinen der verschillende
villa's en daar Albano altijd voor epidemieën was
gespaard gebleven, ook voor de pest, was men niet
ongerust, hoewel er reeds enkele choleragevallen in
Rome waren. Plotseling scheen er een vochtige kou
de wolk uit de campagna op te stijgen, men hulde
zich in mantels en sjaals en rilde. De wolk ver
dween even spoedig als ze gekomen was en een
overmatige hitte volgde. Onmiddellijk had de ziekte
hare intrede gedaan. Menschen die op de tuinstoelen
zaten, voelden zich onwel. Voor den volgenden mor
gen waren er 115 ziektegevallen en 15 dooden. Allen
die vertrekken konden, vluchtten naar Rome en de
naburige steden. Wat men hoofdzakelijk zag waren
groepen priesters die het laatste oliesel gingen bren
gen, draagbaren waarop zieken naar de hospitalen
gebracht werden en karren, welke de dooden naar
het kerkhof reden. De mannen die deze daad ver
richten moesten, waren klein in aantal geworden,
zoodat zij geholpen werden door Zouaven. welke
naar Albano gezonden waren, voor verandering van
lucht tot herstel van gezondheid, na hevige koortsen!
Op een morgen flat de begrafenisgelederen danig gej
dund waren, kwamen ze net aan. Per telegram ver
zocht men vanuit Rome medische hulp, bevelen en
wagens. Kardinaal Altieri, welke bisschop van Al
bano was. kwam zelf om door zijne tegenwoordig
heid de verschr.k e Albaners moed in te spreken en
de zakelijke leiding in handen te nemen. Gedurende
den namiddag kwamen velen uit Rome om naar
hunne verwanten te informeeren en hen nog tijdig
elders te transporteeren. Omnibussen werden
schaarscb 'en vroegen hooge prijzen. Bij het bin
nenkomen van Genzano was een cordon opgesteld en
niemand mocht dit passeeren, voor onderzocht te
zijn. Op denzelfden dag werd de koninklijke familie
van Napels aangetast, eenige' bedienden istierven en
een der prinsen werd ernstig ziele.
Den tweeden morgen rolden de doodenwagens door
de stad en hielden hier en daar stil om ruwe hou
ten kisten op te halen ter overbrenging naar hef?
kerkhof. Vele winkels waren gesloten, daar de
eigenaars gestorven of vertrokken waren. Vruchten-
winkels waren verbannen. Allen hadden zoo moge
lijk zuiverder lucht gezocht", maar he,t was al moei
lijker geworden, daar de bewoners van Ariccia wach
ters met geweren gezet hadden bij het groote viaduct
van Albano. en alle omliggende steden, behalve Ro
me, hadden dezelfde onoverkomelijke grens getrok
ken. De aanvallen der kwaal waren zoo plotseling,
dat als een rijtuig met vijf vluchtelingen de wijk
ram naar Rome er dikwijls drie gestorven waren,
voordat men de muren der stad bereikt had. Op den
derden morgen waren er 150 sterfgevallen in Albano.
De menschen vluchtten alle kanten uit, kampeerden
aan den weg in allerlei wagens en tenten. Ongeluk
kigerwijze namen de vluchtelingen de bacil der ziek
te mee en stierven.
Op den achtsten dhg stierf de koningin-moeder van
Napels, na slechts 4 uur ziek te zijn geweest en op
denzelfdendag werd Prinses Colonna, welke naar
Genzajio gevlucht was, in het paleis van hertog
Ce8arinï, met wien hare nudste dochter verloofd
was, door de ziekte overvallen, terwijl zij aan het
middagmaal zat en zij stierf binnen enkele uren.
Onderwijl was Kardinaal Altieri onvermoeid in
zijne toewijding om den zieken en stervenden het
lijden te verlichten, zichzelven. te weinig rust gun
nend en op den Vrijdag werd hij door de- ziekte aan
getast,* om Zondag den llen te bezwijken.
Onder de Zouaven begon dé ziekte hevig huis te
houden; eindelijk stierven zij allen ten slotte, voor
namelijk, daar, om plaats te winnen, de lijken welke
tien eersten dag begraven waren, weer opgegraven
en saamgepakt moesten worden.
Behalve de Burgemet^ter, welke zeer vroeg gé-
vlucht* was, waren alle«laatselijke autoriteiten ziek
of dood en de Paus hdd Monseigneur Apolloni uit
gezonden om het beheer der stad over te nemen. De
laatste bakker, die den moed had in Albano te blij
ven en zijn beroep uit te oefenen, stierf den 12en,
zoodat brood en andere levensmiddelen uit Rome ge
stuurd werden om de overlevenden voor den hon
gerdood te vrijwaren.
Eindelijk begon de cholera op den Hen te lu
wen, na een tiende der bewoners te hebben wegge
maaid.
Onder de bisschoppen van Albano was Pietro Ado-
brandini (San Pietro Igneo) beroemd, daar hij door
vuur wandelde in 1067 om zijne onschuld te bewij
zen tegen Pitro di Pavia, bisschop van Florence.
Het feest van Sint Pancras, de schutspatroon van
Albano, wordt hier met groote plechtigheid gevierd.
De schedel van Sint Pancras wordt dan in een ver-
guld-zilveren kistje rondgedragen, in eene lange pro
cessie.
Tot in het midden van de 17e eeuw waren de le
den der familie Savelli heeren van Albano, tot treu
rige gebeurtenissen de oorzaak waren van hun uit
sterven. Het kasteel Savelli, twee mijlen westwaarts
op een kegelvormigen heuvel staand, en overgroeid
door klimop en wingerd, werd bij een beleg geno
men door Juliano Ricci voor Paus Eugenius IV dn
14-36 en verwoest in 1660, maar gedeeltelijk her
bouwd door Giulio Savelli. De jonge en knappe erf
genaam van het geslacht was verloofd met de doch
ter van den Markies del Vasto.uit Napels, welke
een huwelijksgift van 600.000 kronen zou meekrij
gen. Maar terwijl hij wachtte totdat zijne bruid
dertien jaar zou zijn geworden en de verloving pu
bliek gemaakt, werd hij hartstochtelijk verliefd op
een mooi jong meisje uit Albano van nederige, maar
fatsoenlijke afkomst. Haar vader, een huwelijk vree-
zend met den jongenheer, haastte zich haar uit te
j huwelijken aan een vasal, Christoforo genaamd,
Maar de jonge graaf ging *oort haar met zijne atten
ties te vervolgen, nam vlak tegenover het jonge paar
een hui9 en schreef haar eiken dag, hopend het voor
werp van zijne genegenheid toch nog voor zich te
winnen. Zij bleef haren echtgenoot trouw en toonde
hem al de brieven, maar Christoforo wantrouwde
haar en werd jaloersch. Op een dag leende hij haren
rok en andere kleedingstukken en dwong haar een
brief aan Savelli te schrijven, verzekerend dat hij
1 den graaf alleen wilde vernederen door eene teleur-
1 stelling.
Savelli kwam op het nachtelijk rendez-vous en
werd ontvangen door Christoforo, die hem dood-
1 schoot, in den nek stak en het lijk voor het paleis
i der Savelli's sleepte en liet liggen. Toen men den
moord ontdekte, werden alle bewoners van Albano
in hunne huizen opgesloten om hen het vluchten te
beletten. Christoforo was reeds lang in veiligheid,
maar zijn arme vrouw en hare geheele familie werd
in hechtenis genomen, en gemarteld, in de hoop, dat
zij de schuilplaats van den vluchteling zouden mede-
deelen, maar zij wisten deze niet. Na 6 maanden ge
vangen gezeten te hebben, werden de familieleden
vrij gelaten, maar de vrouw ter dood veroordeeld.
Zij werd door tusschenkomst van de hertogin van
Parma gered, en werd hare kamenier, waarna zij
later bij de hertogin van Modena in dienst trad.
De vader van den jongen graaf kwam nooit over
den schok heen van den moord op zijn zoon en stierf
in een krankzinnigengesticht en daar de eenige
overlevende Savelli geen erfgenaam had, ging het
eigendom van dit oude ras in handen van de familie
Cnigi over.
- BURGEBBRUG.
Woensdagavond geraakte de auto van den viscfr-
handelaar J. to Bergen alhier in de Egaléments-
sloot. Do bestuurder had den wagen verlaten, maar
oen 7-jarig jongetje was erin gobleyen. Misschien
heeft deze do rem losgemaakt en is de auto in
beweging geraakt. De heer J. G. Nieuwland, ga^
ragehouaor alhier, wik. met enkele hwlpvaardigon
de auto weer op 't droge te krijgen. liet kind Had
zich inmiddels weten te redden. Na oen kleine re
paratie kon de wagen zijn weg vervolgen.
- OTTDESL.UIS,
Naar Wij vernemen, schijnen ep pogingen te wor
den aang'ewend, om .alhier een rijvereeniging op te
richten. Dit is het gevolg van 't bezoek van paar
densportliefhebbers aan net .jaarlijksche Concours
te Hoofddorp. Reeds op vele plaatsen in Neder
land zijn dergelijke vereenigingen opgericht en
met succes. Ook hier hebben reeds een 10-tal
Sersonen hunne medewerking toegezegd. (Zie ver-
er desbetreffende advertentie in dit nummer.)
- CALLANTSOOG.
Door eenige dames-badgasten worden pogingen
in 't werk gesteld om te geraken tot Het aan
schaffen van een uurwerk in den gemeentetoren
alhier, welke zooals men weet, sedert do restauratie,
welke 't vorig jaar plaats heeft gehad, „uurwerk-
loos" is, dus onmachtig om de bevolking den tijd
te verkonden. Door gemelde dames wordt bij de in
gezetenen en mede-badgasten met infceek nljis en
rondgegaan en ?t is zeker te wenschen. da hare
pogingen zoover m gen s.agm. dat biun n nie>> te
langen tijd de oude toestand weder esten'i
wordt.
- KOEDIJK.
In de raadszitting van Donderdagmiddag weru
aan de woningbouwvereeniging „Goea Wonen" met
algemeeno stemmen een crediet verleend van 190 .0
gulden voor den bouw van twee dubbele arbeiders^
woningen en twee dubbele hooischuren. Uit de
bijgevoegde exploitatierekening bleek, dat niet een
huurprijs van f4.80 per woning on een opbrengst
yan i' 200 voor do koolsohureu d.o uitgaven volkomen
gedekt zijn. Voor de woningen zijn; meer dan vol
doende aanvragen en voor do kookruimte waren zoo
veel aanvragen, dat de ruimte gedistribueerd moest
worden. De bouw van hooischuren werd goedge
keurd, omdat daardoor een economischer exploita
tie van den grond verkregen wordt.
Verder werd besloten ?30 subsidie te verleenen
voor het schoolfeest der kinderen, die naar de R.K.
school te Oudorp gaan.
De brandweer krijgt een crediet van f170 voor
den aankoop van twee nieuwe wagens.
Een verzoek van H. Beers om de kermis bij het
station St.-Pancras een week vroeger, op 12 Sep
tember, te stellen, werd afgewezen op grond dat het
te laat was ingekomen. Hem zal de. raad worden
Segeven, het volgend jaar vroeger met een zoo-
anig verzoek te komen.
De malaria-commissie ontvangt tot wederopzeg
ging een subsidie van 1 cent per inwoner.
De aftredende .zetters C. Beets en G. Slotemaker
werden weer no. 1 gesteld.
Als lid van het armbestuur werd de heer G. Slote
maker met algenfeene stemmen herbozen.
De gemeen ter ekening sloot met oen batig saldo
van f2716.81.
ONDER ZAND BEDOLVEN.
Door een duin instorting is gisteren >te Katwijk aan
Zee een zesjarige knaap onder het zand bedolven.
Zijn vrienden probeerden direct hem. uit te graven,
maar slaagden hierin eerst na tgeruimen tijd.
Met veel moeite wist de inmiddels ontboden genees
beer de levensgeesten op te wekken. De 'toestand van
den knaap is echter 'nog zeer ernstig.
BROEDERTWIST.
Bij oen familietwist is gisteravond een 16-jarige
bewoner van de Leliestraat te Leiden door zijn 20-
jarigen broer met een mes in den rug gestoken. Le
vensgevaarlijk gewond-is de jongen naar het Aca
demisch ziekenhuis overgebracht. De dader is door
de politie in arrest gesteld.
UIT HET CELRAAMPJE ONTVLUCHT.
Eenige dagen geilden werd iemand, afkomstig uit
Dordrecht, te Kapelle ter zake van een reeks dief
stalion gearresteerd. 'Op hem werden verscheidene in-
i brekei swerktuigen gevonden. Hedennacht is hij door
een klein raampje, dat zich in de cel van het arres-
tantenlokaal bevorfü, gevlucht. Nasporingen met po-
litiehonden hadden geen resultaat.
EE NAMERIKAANSCH OORDEEL.
„Geen Amerikaan moet in zijn jonge jaren ver
zuimen een kijkje in Holland te nemen", zoo verr
klaarde Mr. Arthur L. Lee, de penningmeester van
den (New Yorkschen hotelhoudersbond. toen hij van
'zijn tocht, naar het conntinent met de Amerikaan-
sche hoteliers terugkeerde. En dan geeft ihij een en-»
thousiaste beschrijvingnatuurlijk van de dijken,
de molens, de lage huisjes, de tulpenvelden, Marken,
en Volendam, kortom Van wat de 'Amerikaan in het
land onder den zeespiegel pleegt te bewonderen.
„Eir wordt in Holland méér Etngelsch gesproken
dan waar- in Europa ook en het is de beste plaats
voor Amerikanen om een goed kop koffie te drin
ken", is zijn conclusie.
GEMEENTERAAD HELDER.
De raad der gemeente Helder heeft gisteravond
vergaderd in hoofdzaak om in commissie nogmaals
de aanhangige plannen voor de reorganisatie der
gemeentereiniging te bespreken. Deze betreffen de
oprichting van een stortplaats voor vuil in de ge
meente.
Een comité van belanghebbende ouders heeft zich
tot den raad gewend om tot stichting van een gym
nasium over te gaan. De gemeente Helder heeft tot
nu toe telkens voor een termijn van vijf jaren ont-
i heffing verkregen van de verplichting tot oprichting
van een gymnasium. De laatst verleende ontheffing
expireert dit jaar. In het adres wijzen bedoelde
ouders op het feit, dat in Helder als inrichting voor
voorbereidend hooger onderwijs slechts een H.B.S.
met ö-jarigen cursus bestaat, waaraan evenwel geen
1 litterair-economische afdeeiing is verbonden, en dat
de gemeente Helder thans reeds 30.000 inwoners telt,
50 pet. boen het voor een gymnasium verplicht ge
stelde minimum. Het adres is gerenvoyeerd naar B.
j en W. om prde-advies.
1 Een voorstel om toe te treden als lid van de Nederl-
Vereeniging voor onderwijs- en ontwikkelingsfilms
werd door den raad aangehouden voor nadere kosten-
begrooting. Het betrof hier een uitgaaf van f 100
benevens de kosten van eventueels huur der film
en een^ theater. Eén anti-re vol utionnair raadslid hield
een principieel betoog tegen de bioscoop in het alge
meen.
- BROEK OP LANGENDIJK.
Benoemd tot bestuurslid der banne Broek op
Langendijk de beer P. Slot Az.
- ST. MAARTENSBRUG.
Naar ons werd medegedeeld, is aan den heer M.
bwarthor alhier vergunning verleend tot het 'bou
wen van een benzineinstalTatie met een onder-
grondsch reservoir en bovengrondsche aftap-
uirichting.
- BROEK OP LANGENDIJK.
De tumbouwvereeniging „Gyoentecul'tuur" zal by
genoegzame deelname^ een tuinbouwcursus openen
Gehoopt wordt, dat zioh een voldoend aantal cLeel-
nemers zullen opgeven, daar anders geen rijkssub
sidie verkregen wordt.
