Radioprogramma
Tweede Blad.
Een groot man herdacht
Schager Courant
Dinsdag 5 October 1926.
69ste Jaargang. No. 7923.
Even een bladzijde, terug in de
geschiedenis van Weenen.
Hot is al begonnen Zaterdagavond, toen de voor
stelling van Het Dostenrijkseho tooneelspelf: „Do
droom oon Leven" van GriBparzer, rüs feestvoor-
stel'ling gegeven word en voorafgegaan door een
proloog, gedicht op don ma.11, die ton tweed© male,
nu in brons gegoten, in Weenen, liet Hoht zal rien,
do veol-beminde, diop-betreurde. onvergetelijke Bur-
J omeester Kari' Lueger. Uit net raadsgebouw is
o raarmerbuste to voorschijn gehaald. op het ioo-
neol gepln itst en Georg ïteimers hooft mot vuu.r
O.a. do vOigondo woorden tot hot publiek gericht:
Blikt op tot. bom! Hij was eon kind van Oostanryk.
Nooit ziot dit heilig land, dit eeuwig volksziel»
méor gxriijlk.,
Dan liior in 't boeld, door zijnen goost bezield!
De bondspresident, Dr. HainUnch, de kanselier,
dr. Romok, allo kamerleden, do gezanten dor ver
Kcliilleiido landen to Weeaiom do ex-bond «ltanMolior,
Dr. SeipeTy politiecommissaris Schabel', kardinnat-
u artsbisschop Dr. 1'iffl', vele andoren, vooral t de
Chridion-domioeraton en do gom<Mmtorn?td, de vxee
buTgeuioOflter Kmmerlling en int oon loge. do grijze
zustor van Dr. Lueger, woonden do voorstelling bij-
Zondag om 8 uur was er een mis in do Doniim-
oainerkenc, om 9 u. op liot foosttorroin in do open
lucht oon mis on om 10 uur bogon do oindoloowi
stoet zich in beweging te stellen, mat muziek voov-
op, en hior on daar kransen meedragend, naar hot
te onthullen monument.
Wie en wat was Dr. KarT LuegerP Veel 'voor
Oostenrijk, klles voor Weenen. Evenals Mussolini
Rome tob zijn troetelkind genomen heeft, had Lu
eger Weenen boven alles lief. Hö staat dan ook
op zijn hoog, roodmarmeren achtkantig voetstuk,
als bezield, opwaarts kijkend, de handen op de
borst gedrukt, sprakelbos, uiting gevend aan de ge
voelens, waarvan zijn hart boordevol was, zich
toonend en ge end z.x*a s hij w.ub: ede", hiurtsfeooh-
tolijk, vooruitstrevend, onvermoeid werkzaam in het
belang van zijn geliefde vaderstad, zijn volk, zijne
Weonerö.
Op het voetstuk zijn rondom gobeito'd de emble
men van zijne werkkracht: mannon mot schop,
houweel', hamer. En vrouwen met ldifdoron, ouden
van dagon, voor welke hij verzorgingshuizen liet
bouwen. Ook allegorische reliefs, vuur an wu.ter
voorstellend, want hij zorgde voor do eerste gas
fabriek, bezorgde Weenen het -kristalheldere, pitti
ge, gezonde water, dat van 200 K.M. ver, de
stad komt bumenstroomen.
Weenen was altijd gozeilig^ was •kunstzinnig', was
gemoedelijk, maar in ernstago en hygiënische op
zichten wat achterlijk.
De man, wiens familie uit Boheman stamt, reeds
in do veertiende eeuw in Weener oorkonden be
schreven, was voh-trekt niet van zoo lage afkomst
als zijne tegenstanders en benüders wel' hebbeni
willen voorstellen. De zus tor Hildcgarde vertelt,
dat er 8 kinderen geweest zijn. Ze zijn katholiek
gedoopt. Allen kregen één naam, alleen de latere
buigemeestcp' kreeg er twee: Karl' Leopo'd. Daarin
dacht de zuster reeds> het bewijs te zien, dat de
ouders wat bijzonder in Kari' zagen. De 2 oudste
en de 3 jongste kinderen stierven jong. Alleen .de 3
middels ton groeiden op. Karl fcusschen zijn twee
zusters, als oen mooi, fijn, intolligenb jongste; zeer
leergieiiug van aard, tot zelfs in do vacanties toe.
Dikwijls wandelde vader Lueger met zün zoontje
in do parkon van Weenen, steeds hel'pcnd en
voorlichtend, zoodat een heer, hen volgend, deuj
vader eens vroeg: VU bent zeker de gouverneur?
Dit wolk vorstenhuis is uw leerling?" Men 'hield,
hot kind met heb fijne, voorname uiterlijk voor min
stens den zoon van een dor aartshertogen. Zijne
ouders kleedden hem oók mot bijzonderen zorg.
Portretten dor ouders in olieverf, doör een Itali-
aanschen schilder vereeuwigd, hangen aan den
wand, waartu aciien een paar beeltenissen van den
beroemden broer, als student, met donkere kruUo-
dxri, fijn profiel en wijd-geopend oog. Ook# hot fa
miliewapen, dat door Seoastiaan Lueger in Salz-
burg, in 1615 gebruikt werd, ais er wat te zegelen
wa.s. Een opspringend paard, een gouden teugel'
r vasthoudend, op een blauw schild. „Dit" zegt de
zuster, „beduidt Kracht, Moed en Wijsheid". De
open viziorhebm bewijst de goede .afkomst, de zil
veren, oor ijzende man, welke dezien draagt, ver
kondigt do mannelijke stamboom van het geslacht
Rood beduidt deugdzaamheid, zil'ver reinheid, en
wijsheid, heb bl'auw in den helm de trouw en hel
goud aanzien en hoogheid." Een mooi karakter
beeld an Dr. Kari Lueger.
Op den 2'on Oct her 1811 kwam hij tor wereld
en de vierjarige knaap hoorde het bruisen vah den
stroom, die over Europa ging: do revolutie, dip hot
uitgangs punt eenor nieuwe ontwikkelingsperiode
werd. Zjjn vader was een eenvoudig man, laborant
of abortoriu i n-opzi hter der technologische uni
versiteit en in dat gebouw stond dan ook 'Ivarl's
wieg. De vader heeft echter pas als soldaat leeren
lezen en schrijven, maar zich dooris balen ijver ver:
der weten to bekwamen. Door zijn 4vader is hij
steeds tot leeren en het zich ontwikkelen aan
gespoord. Aan zijn moedor had hij don vrooi'ijkon
humor, het onwankelbaar Gedaver houwen en het
gouden hart. volr liefde voor zijne ïnedomonsohoni
to danken. Van sohook tot gymnasium oh vervol
gens universiteit, ging nij gemakkelijk over en dood
eon glanzend eindexamen. Reeds als student^ nam
hij binnen do academische grenzon aan pol'itiok©
debatten deel'en door allo n ition ilb ideeen, heen,
Weef hij voorstander van de zuiver Oostenrüksehe
heerschappij. In 1872 was heb liberalisme leolijk
aan het^ tanen en op aandringen zijner vrien
den, dio in hem oen hervormer zagen, trad de jonge
advokaat in de politieke burgeren! b. Hij werd ais
&öcTotaris gekozen en men telde hem roods onder
ao leidende per,soonlü kh od cnTwee jaar later open-
do hij zijn eigen advokatenkantoor, In April' '75
word hij ,in den gemeenteraad gekozen on na afloop
van don termijn bij de nieuwe verkiezing voor drie
jaren herkozen. Spoedig echter moest hij' bekonn n.
dat het onmogelijk is, het oude liberalisme met de
miooratisohon geest te bezielen.Hi.i gaf z'ijn mandaat
terug en zijn strijd togen het iiberali.sino begon
Als echte volksman trok hij' nu van vergadering
haar vergadering on verzamelde de hanawerkslui
en mannen uit het volk onder zijn vlag. Het volk
koos hem toen in 1878 opnieuw voor den gemeente
raad. In den liberalen burgerclub had hot bedanken
van Dr. Lueger een scheiding ten gevolge en ónder
don naam van Demokraten voerde Lueger met zijne
aanhangers den strijd tegen de oud-liberale poli-
fao.kl-..^Ü vormden de zoogenaamde „huislVAid-partij"
lin zou ri,u,r deze partij vice-burgenïeester j,e
worden zijn, maar sloeg dit af, om zich onbelem
merd aan zijne hoogoro pEaxffion to kimnen wijden.
Toon begonnen do ongeloof eJÜkMte intriges togen
heni in uiozol'fae huiwhoud-nartlj to broeien. terwijl
de httH.t der liberalen en de vrees voor den man
die van dag tot dag boduidondor werdi eon vol
komen uitsluiting tengevolge had,
In 1883 stond Dr. Lueger volkomen alleen. Hij gaf
het echter niet op on "do trouw zijner kiezers be
zorgde hem een moiiwo zegepraal'. In 1885 word Dr.
Lueger tegen Stoudel in don Rijksraad gekozen.
Hier wist hij zich, hoowol' geheel veroonznamd cn
weerloos prijsgegeven aan hoon en bespotting zijnor
tegenstanders, een vaste, positie to verworven. .Lu
1886 verklaarde hij zich togen do begeerigheid van
H ongarije en sloeg oon. bemiddeling voor mot .over
eenkomst van douane- en handelsverbond, voor
altijd. Dit voorstel, werd afgewezen, maar Dr. Lu-
ager gaf den strijd voor de rijkseenheid niet op.
Zijn streven om het huishoudelijk volksleven te
vernieuwen en in goede banen te leiden, bracht hem
met de reeds bestaande, maar, nog door geen enkele
officieele partij vertegenwoordigdè ChristeHjk-so-
ciale groep, te zamen.
Hjj verscheen in 1887 voor het eerst in hun mid
den en sprak in de vergadering, die gehouden word
ter eere van het antisemitische kamerlid Professor
von Komlossy. Na dezo Professor had dr. Lueger
het woord cn sprak zeer verstandig on gematigd
over coryuptie en woeker en liet doorschemeren,
zonder to voel' op do joden tp schelden, dat bij
e,;r oruptdo en woeker overal joden aangetroffcoi
•worden. Dadolijk word er-don volgenden, dag op
Lueger in do bladen gescholden <us zijnde eon fo-
actionnair, een clericatu, oen stiokemert, een zwarte.
Het antwoord dat Dr. Lueger op dezo aanvallen
gaf, in eon rodovoering op 12 Deo. m de Chrisleljjk-
s,«Mn"e"Voreoniging luidde: „T)e boor, die door don
woükarh.andol', welke -do liberale pers beschorjut. van
/.Ijii grond berooid word, roept om wraak! 1L hand-
werksman, dio door do omeetriijko conourrentie, wel
ke de liberale pers ondersteunt, zün bedrijf en winst
vorloron ho<vt*l, roopt oin wraak» De weduwen >t
woozeii, welke do eïïokfccn namen, door cie liberale
pers aanbevolen, wmupdoor z.ij hunne laatste smaur-
ponningen verioron, roepen om wraak I Godsdienst
on vaderland roepen om. eindolijko bovrijding en ZfK>
zat de dag komen, waarop deze roep verhoord zal
worden tor rechter tijd: dan. komt de d.ag dor, wi'ako
voor geleden on gedulde smaad en de bevrijd ing
der Cnristol'ijke volkeren uit do on toerende pndov-
drukking, waaronder zij thans zuchton. Zoo vond
do Christolük-sor;i al'o of hrmton-demooTatisoho par
tij haren leider in dr. Imogsr. r'
In 18d0 word Dr. Lueger 111 deca Noder-Oostenjrijk-
sohen Landdag gekozen. DéOhristenclomoeratir
sche gedachte groeide .in do volgende jaren tot eon
machtige volksbeweging, onder zijne ongoloofelijko
aantrekkingskracht^ maar de liberalen werkten ook
weer harder en als burgemeester zou door 70 stom
men Dr. Griibl' gekozen worden, terwijl Dr. Lueger
er 66 kreeg. Dé eerste echter /bedankte^ Zoo werd
Lueger gekozen, maar ook hij wilde dit ambt niet
op zich nemen, daar hij de meerderheid van stem
men te gering achtte om Zijne grootseho plannen
te kunnen venvezeulijken. Een ander nam de
leiding op zieh5 nadat de gemeenteraad opgbhe-
en werd. De nieuwe gemeenteraad bracht de vo[-
komen Zegepraal 'der Ohristen-demo -ratische partij
in 1895, toen Dr. Luegoi* den 20en October mot 93
tegen 44 stommen tos tweedenmale tor Burgemoes-
ter gekozen word. Deze keuzo word in de verste
gebieden van Oostenrijk met luiden- jubel begroet.
Des to grooter was hiema de "Verbitteaing (toen het
bekend werd, dat hot don machtigen invloed der
tegenstanders van Lueger gelukt was, de koizcr-
/üTiö toestemming omtoent deze keuze te doen uit
blijven. 13 November werd Dr. Lueger met aJge-
meene stemmen gekozen. De regeering lósfe weer
den gemeenteraad op en wieder vertrouwde men hot
burgemeesterschap zoolang toe aan den tongen
afdoelingsohef von Friebeia. Deze tnssehenregeormg
duurde tot de verkiezingen van het voorjaar 1896
De Christen-democraten groeiden in meerderheid
en op 18 April werd Dr. Lueger ten vierden male
gekozen tot_ eersten bui'gemeester der Rijkshoiofd-
en Residentiestad. Ditmaal beproefde het Kabinet
Biadeni een ander middel om Dr. Lueger van den
Biurgemeesterszetel af to houden. Keizer' Frans Jo
zef verzocht Dr. Lueger op 27 April' ter audiëntie
te verschijnen, deed een beroep op zijn® loyaliteit
en sprak do verwachting uit, dat Lueger, van
wiens eerlijldieid, grooto begaafdheid, trouw aan
keizer en vader'and hij overtuigd was, in het be
lang -van don tterugkefer van normale verhoudin
gen in hot stadsbestuur van Weenen, ditmaal' vrij
willig zou afzien van de op hem, gevallen keuzo.
Dr. Lueger gaf gevolfe aan den keizerlijken wonsch
en Het gomoontèraadsHd Jozef Strobacn word ais
plaatsvervanger gekozen van Lueger, terwijl, men
üem eersten vice-Durgemeostor maakte.
?.la;r wa~. n<k geen jaar verloopen. of do om
standigheden hadden Zion dermate veranderd, dal
men erop kon rekenen Lueger als eersten burge
meester te kunnen begroeten en Strobach legde in
1827, voigens zijn beiofte, zijn bur'gomoesterrichap
af, ten gunste van zijn vriend. Onder groeten bijvu l
vond de beëediging van Dr. Lueger plaats in 1897.
Verstond begon hü na mot het bouwen dor gas
fabriek, hetwelk reeds besloten was te doen 't vorig
jaar, maar de grootste inspanning en opwinding
wachtten hem, want hot geld was moeilijk bij el
kaar to krijgen, daar de banken, alle in handen van
joden, den boycot over hem hadden uitgesproken,
waar hij verschillende malen aliarmeerende be
richten omtrent beursnoteeringen had weten tegen
to Bereken en panieken" te verhinderen. Eindelijk
gelukte het hem bij1 de Duitsohe bank te Berlfin
60 millioen kronen te leenen.
De tweede grooto daad waa de ioEöotriseeringi fin
uitbreiding der tramlijnen. De twee trammaatschap
pijen,hadden nog contracten tot 1925 met de liberale
partij, maar Lueger's porgoonlijkoliid overwon deze.
n.indorpaal.. Ook do verlichiing der stad werd, in
1902 ejcotrisdh. Het water der hoogtebronl ei ding
werd in do stad gevoerd, daar Weenen dikwijls
watergebrek had. Vanuit de zeven meren in het
Stoirische gebied kwam uit Hoog-Sohwaben het.
kristalheldere nat. Ook parken, openbare tuinen
en speelplaatsen verrezen on dit juist maakt Wee
nen tot één lusthof, waarheen men het oog ook
wendt. Dé stad ademt niet uit twee, maar uit hon
derd longen. Aldoor denkt men: nu ben ik er bui
ten; maar daar -opent ziel», achter een bloomenhooH-
tor-, boomon-, 1'anenoompléx weer ©en nieuw -stads
gedeelte on goon boom belommert hot verkeer,
Scholen werden gebouwd. In hot jubileumjaar 1898
richtte Luogör do stedelijke ouderdoms-, invaliden-,
lévens- on rentovorzokeringsmaatschappij' op; een
tehuis voor ouden van dagen werd opgericht,, waar
in behuizing voor echtparen, zoodat ze bij ollcaar
konden blijven.
Maar Dr. Lueger was ook eon vrool'ijk man; een
zynor scheppingon was do Wiener Ratkauskolïcr.
welke in 1890 als oen moosterwerk van Weener
kunst, zijne gezol'lïgo zalen, opende. Hier konden
wijnkomiers zich aan g'euvig druivennat to goed
doen. maar ook word gezorgd voor de bierdririkors,
want men nam hot Wiener Birauhaus over en ond.er-
hiold het bedrijf zoo, dat het als prijs regulator
werkte, tegenoyer do andere brouwerijen, zoodat de
Wesnei® liet 'bier niet al' te duur zou worden' bore-
kend. De ambtenaren der stad Weenen kregen
meer tractement en later ook pensioen. In 1905 en
'06 verrees het abattoir, waarover de vLeesohhou-
wers woedend waren. Om den onbemiddeMen stede
ling (Jrediet te kunnen verschaffen, werd do stede-
Tijko contraal-spaarkas opgericht. Weeshuizen wer
den gebouwd err een gezcndheidskolbnio te San
Pel agio. r
Hei'aae begon onder deze geweldige spanning van
werkkraht Lueger's gezondheid te kwijnen, hij
werd in 1906 ernstig ziek en men kon hem geen©
vojtolp e '.er te l.ng voorspellen. Symptomen van
suikerziekte doden Zich voor, maar nauwelijks zoo
tor genczou, trad, hij woerr in het openbare leven.
IIij stortte weer in, maar grooto vreugde troostte
hom, toon hij in 1908 het grootkruis dor Krans
Jozefs-orde ontving, daarop wtjrd hij tot geheim
raad benoemd en later plaatselijk LndmaarHirhulk.
Eereburger was hij al geworden en in het gouden
boek der Weenor burgerschap ingeschreven. Tn 1909
werd hij voor 't l'aatët als burgemeester herkozen.
Merkwaardig, zooals deze man dit ambt met' grooto
waardigheid droeg en, bekleedde. Hij was nimmer
kruiperig of onderdanig, ook niet aan hot hof. Toen
de Duits oho keizer Weenen bezocht en naast den
keizer van Oostenrijk door de stad rood, gevolgd
door ft burgemeeBtersrü tuig, werd Dr. Lueger veel'
meer toegeiuiaht dun 'de twee monarchen..
Den tienden Maart 1910 kwam de onv erluddolijke
dood hem opeischon- en bleef dit edele hart stil
staan. Zeilden heeft eono trourmaro du oovolking
•tot in de verste gebieden zóó diep geschokt,. Het
kwam allen voor, alsof hun vader gestorven ware.
Hij liet absoluut geen geld na, liad zijn hoog, ambt
niet gebruikt om vOordee! tj£ trekken uit de ver-
scjhilllenlde veranderingen, welke do stad onder
gaan had in cfié dertien jaren dat hij1 het bestuur
leidde. Zijne zusters zijn vorder door ©en stadsfonds
onderhouden. Het ©enige wat hij nalaat is een on
sterfelijke herinnering on het monument wat nu
op d.o Woïzeile staat, het' boeld van don man
wiens blik ver over Weenen schijnt hoon to kijken,
tn waaraan men zien kan, dat hij bezat wat
Goot'lie noemt: „dus luVhsto GlVad der i'Vde'u-
ldndcr": do Macht dor PcrsoonTijkhakl. Hij hoofh
zelf ooms gezegd, dat hij van boeren afstamt. „Mijn
vader", zoo vertelthij, ,was een pittigo mnn:
Iris h on krachtig als do boomon in het woud,' dat
grensde aan. het huis mijnor ouders. Natuurlijk
moest hij a btM'renziK>n dienen on hij trok met het
1.1 osyiseho rogimoiil; naar Miiinz. Daar, in do Duit-
sdho landouwen ontwikkelde hij zich. I Lij was oen
'leergierig man en als hij maar even oon vrij; uurtje
had, graop hij naar boeken,waaruit hij voel wist te
halen. I iij werd llator oesmt huisknecht in do poly
technische ócliooi. Dozo betrekking vwhapoderdo
liotu niet zich verder to onwikkol'en. Hij liett zicli
bij drie professoren Insohrijven, zat nauwkeurig
op to létten en légdo drie buitongcwoon goede oxnr
mens af in verschillende vnltktai. Ik bon trotse!» op
mijn vaidecr, IGriwihtinonsehcn heblion mij Btccdls
goimpemoord. doch ik bedoel geestelijk, Mijne
moedor was do dochter van eon mioubohnakor, wolke
in zijn huis oon varo patriarch was. Dat was- oon
gootlo tijd, toon er nog vrodo hoorsehto in do hand-
werksp aatsen, waar .do nÜverheid duizond handen
aan hot werk had. Mijne ouders leefden zoor een
drachtig en toen mijn vader opziener werd aan het
technologisch© instituut, viel er een zonnestraal in
het. jongo huishouden. Mijn vader kon alle werk
tuigen uit el'kaar nemen en weer samenvoegen, ©n
oogstte tooi llof.
Ik kon pas op mijn vierde jaar spreken. Later
heb ik die verlóren jaren dubbel en dwars ingehaald
Mijne moeder heeft mij steeds met lóeren voortge
holpen, Zij overhoorde mij do redevoeringen van
Cicer.) en (ofschoon zij er geen woord van oegTeep,
was zij zeer boos, als xk er één woord van oversloeg
Mijne moeder 'ben ik véél' dank verschuldigd."
D or zijn knap uiterlijk, zijn mooie oogrem en zijn
geest, had 'hij veie aanbidsters, maar hij was ge
trouwd met Weenen. Aan eene bewonderaarster
schreef hij ©ens: „Hooggeachte Mevrouw. Op het
(Ogenblik heb 'ik geen tijd voor lange uitleggin
gen, daarom bepaal ik mij tot de bedroevende ine-
iledoeiing, dat ik hedenavond, morgenavond, Maan
dagavond, Dinsdagavond, enz., zittingen en verga
deringen heb". Humoristisch was Ihj dikwijls, zelfs
in zijn scherpste uitvallen was er nog Zooveel grap-
TÜgs en gemoedelijks gemengd, dat hij nooit direct
beleocligend was. Een beroemde actrice, dik en
koddig, welke nog leeft en in komisch© rollen op
treedt, had met hare origineele zetten altijd zeer
op Dr. Lueger's lachhisb gewerkt, en zij kwam hem
in zijne 'riekte nog eens wat opvroolijken.^ Zij zegt:
„AlS hijl maar was blijven leven, geloof ik dat de
worelidooriog nooit was uitgebroken, want Dn. Lu
eger kon alle®."
Nu heeft de tegenwoordige burgemeester, Kar!'
Seitz, het monument van aen popul'aixston man
die in Weenen leefde, voor de stad onder zijn hoede
genomen, de man, die twiint'g jaren lang zijn vijand
en zijn tegenstander geweest is. 4 Lueger was heb,
iie de bosch en weide-gordel1,indertijd door en
onder de liberalen ontworpen, heeft weten .door
te zetten en volbrengen. Kunst werd geëerd en ge
lord, lóvori vreugde heerschte, de kleinste burger
had lust tiót werken on lachén. Lueger .zou zün
Weenen nu niet moor herkennen. Bedrukte gezich
ten overal. Klachten overal. Weenon is,,rood,tL
duur^ is angstig en saai geworden; ruw en dikwijls
unvriendelijk zijn de menschen. Het wordt iets
betor, zegt men. Heb moet vreesoüjk geweest zijn
oor een paa* jaren. Alierwege die^-baden en nijd
De sociale vraagstukken heoton opgelost en gere
geld, maar de fabrieken liggen std. Velen zullen
nog worden stopgezet. Do fabrikanten nemen Bo
bomers, Tirofers en andere on aingesl'oten werklu
aan, welke ijveriger en bescheidener zijn dan de
verbondenen". Werldioosheid allcxrwcgo; steun-
lond 'on zorgen voor do gezinnen, hot geld komt
overal' vandaan voor dozo klasse. Do werkenden
v erdienen minder dan de werklóozen krijgen, de
gittigo Weener geest is gestorven. Men heeft ge
dacht dezo weer ©ven te doen herleven, toen men
Lueger herdacht, maar och, och wat was iedei'een
braaf, z'n best doende om feestelijk te zijn, het
was al te goed bedoeld". Ik stond daar als! .vreem
de tusschen de meer dan drie honderdduizend,
die uren 1'ang in verwachting verkeerden, stil',
vroomii, flauw glimlachend. Do stoet naderde, eerst
politie, dan burgers te paard, dikke mannen in
boegoknoopten langen ja®, met hoogen hoed op,
met to korte of te I'fingo stijgbeugels, op makke
knollen. Jledl" riep men hier en daar; ,heil" klonk
het zwak en angstig terug van de paarden. Vel'o
fietsen, met geel on wit papier versierd, reden
heen en weer om de groepen orders toe te voe
gen van „1. ngzaam" of wachten". Dan groene
turners en fiëtsen. blauwe dito, wit en' zwarte dito..
Ern tig, weifelend groetend, 't Was alsof men even
verlof liad gekregen zijnen dood© to bograven.Gauw
dan, en ordelijk eii geen feostverboon alsjeblieft.
Zwak gèrt'uif met zaJalooken, flJbof naar een vLiog
werd geslagen, hier on daar. Witte anjors werden
verkpêht, de J'ievelingisibloem van Dr. Lueger.
Kléine jongskens en meisjes liepen mee», al dood
moe, Hang voor ze o»* waren. Onaorwül viel, onder
schettorondo fanfareklanken, do omhulling van het
monument. Biurgemöestor ticitz wees den bronzen
held .als zoon zijner vaderstad, Dr. Seipel sprak.
D© hoof- en wagensmeden stelden een. midden-
eouwsoho groep voor in oudorwetsche klóedij' met
een prachtig gesmeed schild, do glazenmakers droe
gen een 'zwaar gebrand glazoii schild, door vier
mannen gedragen. Twee mannen bliezen op fluit en
doedelzak, toen de vroolijk gekleurde schilders
voorbij trokken. D© bouw- on metsolmcestera tors
ten oen gii'denstaindaard uit do 11© oouw. Do ver-
guldors kwamon voorbij met cïen verguld St. Lulcas-
stondbeeld;. D© 'kopersmodien hadden blinkondp hol-
men op. Meer dan drie uur lang trokken zü langs.
D© jubehnarscih van J'ohann Strauss 'werd bij' heb
monument gespeeld en ieder gilde had verder zijh.
eigen orkest, dat nu en dan non moed erin Meld.
Een koor zong hot beroemde wolfeliod van Stoauss:
„An der schonen blauen Donau." 182 Vereenigingen
rijn er in het geheel voorbijgetrokken; aardig was
de beroemde „ijzeren raadhuisman" te paard, met
ijzeren vaandeltje, precies zoqals zijn collega, op den
toren van het raadhuis prijkt, voorgesteld door
den zoon van den smid die dezer gemaakt heeft.
De front-vechters waren de ©enigen. die storm
achtig werden toegejuicht. De vrijwillige brand
weer oogstte bijval1, de spoorweg-employe s werden
toegeroepen door vele kennissen, de politie kwam
met paradepas voorbij en verroerden geen spier
van hun gezicht), tzij werd bowondord om hairen
militairen 'stap.
ito laxtsto bludzijde van een book word hiermede
uitge.czen. Wat 'komt er nu? RaatlseU allenvegen.
lodoroon wacht, men wacht op elkaar, In t geheim
werken or vo<on en oogsten. Joodscho banldors. Er
is eon bankschandaal' aan don gang. Do regooring
heeft milliardon vorslingord aan d© ounkon, not bo-
léstinjggeld is weggomoffold; do burgers willen
verantwoording; welke uitblijft. Men is hier wel
van don regen in den drop geraakt.
DE IEPENZIEKTE.
Op dit oogenhlik staan op zeer vele plaatsen in
ons land dood© of stervende iepeboomon. In de
meeste gevallen is de zoogenaamd© iepenziezkt© oor
zaak van dit afsterven, terwijl iepenspintkevers
veelal het proces verhaast hebben. Zooals bekend is,
staan-juist de kwijnende boomen aan aantasting
door -spintkevers bloot. De iepenziekte nu heeft het
aantal kwijnende boomen sinds eenige jaren zeer
doen toenemen, hetgeen hier en daar buitengewone
vermeerdering von de' iepenspintkevers tengevolge
heeft gehad. Het is nog. niet. bekend, of, en zoo ja,
op welke wijze de door iepenziekte aangetaste hoo
rnen andere kunnen hesmetten; wel is bekend dat
in vrij sterke imato door iepenspintkevers aango-'
'taste boomen een gevaar voor de nog gezonde iepen
vormen.
In verband! hiermede achten ondórget'eekende.n her
van belang voor het behoud van nu' nog gezondeof
slechts in Idchton graad aangetaste iepenboomon,
dar in den komenden winter alle dood© boomen wor
den gerooid, alamodo die exemplaren, welke zoo.
stt/rk kwijnen, dat horstel ervan uitgesloten mag
worden geacht, benevens do zichtbaar door iepën-
ziokto aangetaato boomon, waarop tevens de iepen-
spintkover' in vrij sterke mate voorkomt. De gerooide
door lepanspdntkever aangetast© hoornen, dienen to
worden ontschorst, tonzij ze dadelijk na do velling
wordon vervoerd naar plaatsen, waar goon iepeboo
mon groeien. Ook kan men de boomen,onder wa
ter lbowaren.
Daar op dit oogonblik de sterk kwijnend© boo
mon gemakkelijk zijn to horkennon, vestigen ondoi^
getookondon do aandacht van bolanghobhonden op
dewenschoHjkheid om die hoornen nu to merken,
opdat In den wintor al wat. opgeruimd moet wordon,
dadel tik herkond kan wordon.
Boomen die nog slechts in lichten graad door de
iepenziekte zijn aangetast, behooren nog niet to wor
den geveld. In verband mot het spiritkevergovaar,
moeten zij echtelr wol onder voortdurende controle
blijven, i
Afdoend© bestrijdingsmiddelen tegen d© iepen-
ziekte zijn) ons niet hekend. Ook mangaansulfaat
heeft zijne1 broikbaarheid als zoodanig nog niet be
wezen.
Voor zoover de boomen eigendom zijn van publiek
rechtelijke lichamen, alsmede van vereenigingen
of stichtingen van algemeen nut, zij hier herinnerd
aan de in art. 7 3e lid, der Boschwet 1922 ver
plichtend gestelde aangifte bij' den eerst ondergetee-
kende van voorgenomen veilingen op grond van het
bepaalde in art. 7, 3e lid, van de Boschwet 1922.
De Directeur van het Staatsboschbehéer-,
E. D. VAN DISSEL
De Inspecteur. Hoofd van den Planten-
ziektenkundigen Dienst,
N. VAN POETEREN.
Voor Dinsdhg 5 October.
8.50 HAMBURG (392 M.), Morgenomroep.
10.15 AMSTERDAM (1950 M.), Tijdsein van het
Persbureau Vaz Dias.
11.20 DAVFNTRY (1600 M. 5XX). Radio-kwartet.
12.50 PARIJS (1750 M.), Concert door orkest Lucien
Paris
I.20 LONDEN, DAVENTRY, Orgelconcert. Trio.
3.20 BERN (435 M.), Concert door orkest.
3.50 LEIPZIG (452"ML Namiddagconcert door het
Staiion'sorkest.
BERLIJN (505 M.), Concert door orkest.
4.05 BIRMINGHAM (479 M.), Telefonie voor de
scholen.
BOURNEMOUTH (386 M. 6BM), Causerie.
4.20 HAMBURG (392 M.), Causerie over de ont
wikkeling van de Duitsche schilderkunst.
KöNlGSWUSTERHAUSEN (1300 M.), Lezing
over de literaire beteekonis van het Oude
Testament.
4A0 AMSTERDAM (1950 M.), Tijdsein van het
Persbureau Vaz Dias.
4J5 NEW'CASTLE (407 M.), Concert door het or
kest uit Tilley's Restaurant.
MANCHESTER (378 M. 2ZIJ), Het Stations
kwartet.
LONDEN DAVENTRY, Orkest.
BIRMINGHAM (479 M), Orkestmuziek.
4.40 HILVERSUM (1050 M.), Kinderuurtje door
tnevrouw Antoinette van Dijk.
450 ELBERFELD (260 M.). Fluitconcert.
ROME (425 M.), Dansmuziek. s.
5.05 PARIJS (1750 M.), Solistenconcert.
5.20 HAMBURG' (392 M.), Middagconcert
8.40 HILVERSUM, Vooravondconcert door het
H.D.O.-orkest,
650 LONDEN. DAVENTRY, Dansmuziek.
7.05 en 7.30. HILVERSUM. EngeTsche les.
750 KöNI GS WUSTE RHAUS EN (1300 M.), Orkest.
HAMBURG (392 M.), Concert door strijk
kwartet.
8.10 HILVERSUM. Koersen en marktberichten
van het Persbureau Vaz Dias te Amsterdam.
8.15 HILVERSUM. Katholieke Radio-omroep.
8.35 LONDEN, DAVENTRY. Internationaal Ka-
merconcert., medewerking van het Hongaar-
sche Strijkkwartet.
850 PARUS (1750 M.). Avondconcert.
BIRMINGHAM {-470 M Concert.
1(1.HILVERSUM Persberichten, koersen, weer
bericht van het Persbureau Var Dias to Amster
dam.
.10.05 LONDEN. DAVENTRY. Voortzetting van het
Kamorconcert, muziek van Beethoven.
II.— IjONDF.N, DAVENTRY. Dansmuziok.
Woensd&K 6 October.
8.50 HAMBURG (392 M.), Morgonomroep.
10.15 AMSTERDAM (1950 M.), Tijdsein van hot
Persbureau Vaz Dias.
11.20 DAVENTRY, Radio-kwartot.
12.50 PARIJS (1750 M.), Orkestmuziek.
1.20 LONDEN, DAVENTTVY, Comille Couturiers
Orchestra.
820 MUNCIIEN (488 M.1, Middagconcort.
BERN (435 MA. Middagconcert door orkest.
3.50 BERLIJN (505 M.), Concort.
4.05 ABERDEENi (495 M. 2BD), Stedoman's Sym-
phony-orchestra.
420 BOUBNEMOUTH! (386 M. 6BM), Orkest.
LEIPZIG (453 M.), Concort.
4.30 AMSTERDAM (1950 MA. Tijdsein Persbureau
Vaz Dias.
4.35 LONDEN, DAVENTRY, Orgelconcert.
NEWCASTLE (407 M. 5NO),. Café-orkest.
450 WARSCHAU (480 MA. Concert van populaire
muziek.
ROME (425 MA, Jazz-Barid-muziek.
MUNSTER (412 M.), Fluitconcert.
5.HILVERSUM (1050 MA, Voor-avondconcert door
het H.D.O.-orkest.
5.35 HAMBURG (392 M.), Concert.
