ÏK
SchagerCourant
RAAD HOOGWOUD.
orl.
IS
Z&N
KOOI
DE CHAOS IN CHINA.
Tweede Blad.
en.
OL
sen
•is
ietsen.
;g.
us
JD
ooo.-.
r
Zaterdag 1 October 1927
70ste Jaargang. No. 8127.
Vergadering van den Raad op Donderdag 29 Sep
tember 1927, des morgens half elf.
Alle leden zijn aanwezig.
Yoorzitter de heer J. Breebaart Da., burgemeester,
tevens secretaris.
Na opening volgt lezing en goedkeuring der notulen.
Ingekomen stukken.
Ged. Staten hebben goedgekeurd het besluit tot wij
ziging der gemeentebegroting.
Ingekomen is procesverbaal van de kasopname op
13 September J.l.
Uit een 2-tal brieven, van den Minister van Onder
wijs blijkt, dat voor 1926 bijgedragen moet worden
voor de Rijkshoogere Burgerschool te Alkmaar f 277.76
en voor de Rijk» hoogere Burgerschool te Hoorn
11122.31. De verrekening zal voortaan plaats hebben
'door bemiddeling van de Bank van Ned. Gemeenten.
Subsi diën.
ntfpro commissie voor <1» malariabestrijding in Noord-
llgcrei Ooiland vraagt een subsidis van 1 cent per inwoner
ging,
posit,
A °/c
A7o
erd BA
IS.
a.s.
Revu
ICHUIJt
IX i«
bagnottag.
BA
N.
r:
\i.
elend,
rtensbn
ER.
iek
Lev«
ten
UD
tmar
Gehu
n. Aa
11 (X
te
f 4 0<
i te v(
te
W1
KO
en zegt, dat het werk intensiever ter hand zal wor
den genomen.
Algemeen goedgevonden de gevraagde aubsidie te
verleenen.
Aan het Vakonderwijs in Westfriesland wordt voor
1928 wederom een subsidie toegestaan van f 15.
De diaconiën der Ned. Herv. Gemeenten, classis
Hoorn, vragen voor de wijkverpleging wederom een
avibsidie van 1300.
B. en W. stellen voor doze subsidie weer toe te
rlaaa; wordt goedgevonden.
Het Wit-Gelè Kruie vraagt voor 1928 een subsidie
vu* f 160.
De Voorzitter deelt mee, dat bereids een bedrag
van f 50 op de (begrooting is geplaatst, welk bedrag
ook vorig jaar was toegekend. Nu er een extra ver
pleegster is aangesteld, acht de meerderheid van B.
en W. dit bedrag in verhouding tot de f 300 te laag
en meent zij dat de subsidie 1100 moet zijn.
De heer Vijn, de minderheid van B. en W., acht
f50 genoeg. Spr. vindt die afscheiding treurig, vorig
jaar evenwel is er al lang en breed over gesproken,
dus zal spr. volstaan met voor te stellen f 50 subsidie
te verleenen.
De heer Schilder zegt, dat de afscheiding niet zoo
is. De wijkverpleging, classis Hoorn, ia een zuiver pro-
testantsche vereeniging, want volgens de statuten
mogen de bestuursleden en doctoren niet anders dan
protestanten zijn.
'De heer Vijn: Dat maakt niet uit.
De heer Schilder: Dan kan er niet van afscheiding
worden gesproken, want de katholieken hebben ook
het recht een dergelijke vereeniging te stichten.
De heer Vijn: Maar wij hebben het recht de sub
sidie al of niet te verleenen.
- De Voorzitter is (hot idéé Schilder toegedaan. Waar
de halve bevolking katholiek is, vindt 'hij f100 bil
lijker.
De heer Glas oordeelt dat de katholieke vereeniging
nog niet veel heeft gepresteerd. Het is mogelijk, dat
dit nu beter wordt, maar katholieke patiënten zijn
door zusters der classicale wijkverpleging geholpen,
opadat de katholieke zuster er geen gelegenheid voor
had. Als spr. het aantal) bezoeken nagaat, zal f 50
tegenover f300 een goede verhouding aangeven.
De heer Schilder erkent dat er niet veel is ge
presteerd, doch dit kwam door ongesteldheid van de
zuster en daarom is een tweede zuster aangesteld,
maar dat kost extra geld.
De Voorzitter merkt op, dat de gemeente ook nog
f70 geeft aan de afd. Hoogwoud van de wijkverple
ging.
- De heer Bossen komt opnieuw tot de conclusie van
v<3rg jaar dat het is een concurrentiezaak. Het is be
lonen met f50 en tenslotte zal het ook f 300 worden.
Of het een protestant, katholiek, israëliet of vrijden
ker is, moet buiten beschouwing blijven. De protestan
ten hebben het initiatief voor deze zaak genomen en
.nu moet het de zaak blijven en de kerkelijke bewe
ging buiten beschouwing blijven. Wanneer er een
slechte behandeling mocht voorkomen, moet dat on
derzocht worden. Straks kunnen de vrijdenkers ook
wel een dergelijk iets stichten, maar waar blijft dan
de algemeene zaak. Spr. wil dus uitsluitend zich be
palen tot de subsidie van f300 voor de classis Hoorn.
Voor* de subsidie van 50 stammen de heeren Glas,
Vijn en de Wit, tegen de andere leden. Bij de behan-,
deling der begrooting zal gelegenheid bestaan om'
te dezer zake een voorstel te doen.
De Noordhollandsche vereeniging „Het Witte Kruis"
vraagt voor hare ontsmettingsdiensten een subsidie.
De Voorzitter heeft van ontsmetting hier niet ge
hoord en waar vorig jaar ook geen subsidie is ver
leend, wordt het verzoek voor kennisgeving aange
nomen.
vereeniging „Volksmin" vraagt een subsidie van
f 150. Op de begrooting was reeds f 175 uitgetrokken,
wolk bedrag ook vorig jaar was verleend. De ge
vraagde subsidie wordt toegestaan.
Ingekomen is het verzoek om subsidie ad f 15 voor
een R.K. militair tehuis te Amersfoort.
De voorzitter deelt mede. dat de heer Schilder wel
voor het verleenen van deze subsidie is, doch de meer-
1 derheid van B. en W. niet. omdat als Je er mee
begint, men wel aan het geven kan blijven.
•De heer Schilder zegt wel voor het geven van de
gevraagde subsidie te zijn, indien alle militieplichti-
gen van Hoogwoud te Amersfoort in garnizoen kwa
men. Waar dit niet het geval is, is ook spr. niet voor
het verleenen der subsidie.
Do Voorzitter en ook de heer Vijn hadden dit niet
begrepen,.maar de Voorzitter vindt dat niet erg, want
3. en W. zijn dus eensgezind niet voor het verleenen
□er subsidie. Het verzoek wordt voor kennisgeving
aangenomen.
Door den heer Th. Koeten wordt opnieuw een bij
drage van f 200 uit de gemeentekas gevraagd voor
studiekosten van zijaoi zoon.
B. en W. hebben eens geinformeerd naar de vor
deringen en daarbij is gebleken dat de studie thans
in een andere richting gaat Waar evenwel toch nog
taallessen en muzieklessen door den betrokken per-
Boon worden genoten, wordt voorgesteld do gevraag
de subsidie te verleenen. Goedgevonden.
De afdeeling Hoogwoud van Vacantiekolonies ver
krijgt weer een subsidie van f 50.
De Armenbegrooting.
De Armenbegrooting wordt vastgesteld op een be
drag van f6472.90, met ©en post gemeentelijke sub
sidie van f2500.
De Voorzitter stelde nog de vraag of ook nu weer
- randstoffenhonnen zullen worden verstrekt, dat is
-n de oorlogsjaren begonnen en is nu een gewoonte ge
worden. Algemeen wordt goedgevonden met het ver
trekken daarvan door te gaan-
In behandeling komt de gemeentebegrooting voor
1928.
Op de vraag van den Voorzitter of iemand alge
meene beschouwingen wenscht te houden, zegt de
heer Bossen dat dit hier en daar op deftige manier
geschiedt, spr. evenwel wil ©en beschouwing houden
op zijn manier.....
De Voorzitter: Doe je maar voor zooals je bent, dat
is het allerbeste.
De heer Bossen wijst er dan op dat het er in de ge
meente niet rooskleurig voorstaat. Door het natte jaar
komt er voor de kleine bouwers weinig terecht, er
zijn geen inkomsten, en voor den werkenden stand
als van de 6 werkdagen de arbeiders 2 of 3 dagen
door slecht weer niet kunnen werken, zal er ln don
zomer te kort inkomen en wat «al het dan ln den
herfst eni ln den winter worden. De kleine bouwers
zullen hun pacht nlot kunnen opbrengen, de werkende
stand zal op de gemeente afkomen. Voor de werk
verschaffing is f400 uitgetrokken, naar spr.'s oor
deel een bedrag dat veel te kort is en waar wel f 1000
bij zal moeten. Spr. zou de laatste wezen die dit
zal tegenhouden en zou graag zien dat de post met
f 1000 verhoogd werd. Wat de brandstoffenvoorziening
betreft, ér is straks opgemerkt dat dit zoo blijft. Spr.
weet wel dat er verder geen aanmerking op is ge
maakt, maar spr. wijst er ook op dat de menschen
geen geld hebben om brandstoffen te koopen. Spr.
noemt de posten van salaris burgemeester, secretaris,
ontvanger, veldwachter, bode, ambtenares, spr. zou op
enkele posten daarvan willen besnoeien, maar daar
wordt toch de goedkeuring niet op verkregen. Spr.
noemt dan den schoolbouw aan het Zuideinde, f 12000,
de bijzondere school in de Weere, die aan rente-bij
drage een extra opbrengst van jaarlijks f3000 zal
vorderen, enz., enz. Het is spr. bedoeling de begroo
ting sluitend te krijgen en spr. meent dan dat van
den post pensioengrondslag nog wel wat te halen is.
Als de 8 bijdrage op de ambtenaren wordt ver
haald, zal dat een winst beteekenen van f2000.
De Voorzitter merkt op dat de heer Bossen zich ver
gist, van de 15Vi mag hoogstens 8*4 op de amb
tenaren worden verhaald en de Raad heeft indertijd
besloten 8 te verhalen. Er kan dus niet meer dan
een meer verhaald worden.
De heer Bossen zegt dat hij zich dus dan vergist en
dan wel van de andere heeren te willen hooren, hoe
de begrooting sluitend te maken.
Do Voorzitter zegt, dat B. en W. de begrooting
'duitend hebben.
De hc««r Vijn: (Maar we hadden een saldo van f 6000
en nu is de post onvoorzien 1200, zoodat we toch
achteruit zijn gegaan.
De Voorzitter zegt dat dit bij de verschillende posten
kan worden besproken.
Post voor post wordt dan de begrooting behandeld.
Bij den post jaarwedde burgemeester f 2500, stelt de
heer Vijn voor dezen post met f 500 te verminderen.
Verworpen met 4 tegen 3 stemmen. Voor stemden de
heeren Vijn, Bossen en de Wit
wordt gezond en sterk
bet krijgt mooier glans
bet wordt vrij van roos
het blijft beter zitten
fadknglj Hetde. morgens Inwrijft meteen weinig Purol
'iixrCcL&ei tedesce-erv
Bij den post jaarwedde gemeente-ontvanger, merkt
de heer Vijn op, dat de voorschriften van Ged. Staten
te uitgebreid zijn en daardoor het salaris niet te hoog
is.
De Voorzitter zegt, dat die voorschriften ook hun
terugslag hebben op het secretariewerk.
De heer Vijn zegt daarom geen aanmerking te heb
ben gemaakt op de jaarwedde van den secretaris.
De heer Vijn stelt voor het salaris van de amibte-
naresse ter secretarie met f 150 te verminderen. Ver
worpen met 4 tegen 3 stemmen; voor de heeren Vijn,
Bossen en de Wit.
Bij den post: bijdrage aan het Rijk in de kosten
van de avondpostbestelling, geeft de heer De Wit
de wenschelijkheid te kennen, de avondbestelling wat
uit te breiden.
De Voorzitter zegt, dat als de Noorderpade en Mien-
akker ©r bijl werden genomen, dan rondgereden kon
worden. Spr. zou echter niet graag willen dat door
een verdere aanvrage verloren ging wat thans is ver
kregen. Evenwel zal het aan den directeur van het
postkantoor te Hoorn worden gevraagd en ook wat
de uitbreiding zou kosten.
Bij den post subsidie Wit-Gele Kruis stelt de heer
Schilder voor, om gehoord de bespreking, f 50 subsidie
te verleenen. Met 5 tegen 2 stemmen wordt een sub
sidie van f 50 verleend, tegen stemden de heeren Bos
sen en De Wit.
Een cursus voor schoolvrije jeugd zal worden gege
ven te Hoogwoud met 10 leerlingen, te Aartswoud met
9 leerlingen, te Weere met 12 leerlingen. Omtrent het
aantal leerlingen te Langereis en aan de R. Kath.
school is nog niets vernomen.
Bij den post bijdrage aan de hoogere burgerscholen
f 1800, zegt de heer Vijn de verplichting tot deze bij
drage zeer onbillijk te blijven achten en spr. verklaart
zich tegen dezen post
De Voorz. merkt op dat dit weinig geeft, want de
bijdrage wordt via de Bank van Ned. Gemeenten door
het Rijk van de onderwijsbijdrage afgetrokken.
De heer Vijn erkent dit, maar zal tegen de begroo
ting stemmen.
De Voorzitter antwoordt dat de heer Vijn zich toch
bij de beslissing van de meerderheid dient neer te
leggen. Andere leden kunnen wel bezwaar maken te
gen andere artikelen en a'ls men dan maar tegen de
hegrooting zou stemmen, zou de begrooting niet eens
behandeld kunnen worden.
De heer Bossen zegt dat de kosten Langereisschool
door Nieuwe Niedorp en Hoogwoud gelijkelijk worden
betaald. Spr. ziet hierin een onbillijkheid. Nieuwe Nie
dorp heeft sterk bijgebouwd, door de bijzondere school
hier is vanuit onze gemeente het aantal leerlingen
voor de Langereisschool verminderd en spr. denkt,
dat voor Nieuwe Niedorp het aantal leerlingen wel
2/3 is. Spr. zou willen dat de kosten per leerling wer
den berekend.
De heer Vijn vindt dat, wat de leermiddelen betreft,
wel goed, voor het onderhoud der school vindt spr.
het niet gewenscht.
De Voorzitter zegt, dat deze ingrijpende kwestie
dan eerst in een gecombineerde vergadering bespro
ken dient te worden.
De heer Glas zou willen dat het eerst met den bur
gemeester van Nieuwe Niedorp werd besproken.
De 'heer Vijn denkt dat die er wel niet veel voor
gevoelen zal, want Nieuw© Niedorp zal dan meer moe
ten betalen.
De Voorzitter weet dit nog niet, als de billijkheid
toch wordt ingezien.
Goedgevonden wordt dat B. en W. eens met het
Dag. Bestuur van de gemeente Nieuwe Niedorp zul
len confereeren.
De heer Schilder stelt voor den post f 70 subsidie
aan de afdeeling Hoogwoud voor de classicale ge-
alnsvtrpl»**x»f ti Mbr»pfw&, ozadat r«*4* t NO sub
sidie wordt gfgsvsn.
De Voorzitter licht toe, dat oorspronkelijk deze f 70
werd bijgedragen door het Armbestuur. Omdat de ge
meente toch subsidie verleent aan bet Armbestuur,
heeft de gemeente deze subsidie voor haar rekening
genomen, vooral omdat dan een bepaald percentage
van bet Rijk werd ontvangen.
Na deze toelichting trekt de beer Schilder zijn
voorstel in.
Bij den post werkverschaffing f400, stelt de heer
Bossen voor dezen pöst met f 1000 te verhoogen.
Het voorstel wordt verworpen met 5 tegen 2 stem
men, voor stemden de heeren Bossen en De Wit
De heer Vijn stelt vervolgens voor den post op
f 1000 te brengen, dus met f 600 te verhoogen.
Met 5 tegen 2 stemmen wordt hiertoe besloten, te
gen stemden de heeren Blauw en Groen, do laatste
wilde- den post op f 800 brengen.
Vorvolgens wordt do begrooting voorloopig vastge
steld op con bodrag aan ontvangst en uitgaaf voor don
gewonen dienst van f 07872.26, onvoorzien f 082.18^,
en voor den kapitaalsdienst van f 10.08.
De heer Bossen zegt, ondanks de groote onbillijk
heid ten aanzien van de bijdrage aan rijkshoogere
burgerscholen, voor de begrooting te'hebben gestemd.
Spr. meent dat tegenwoordig de markt overvoerd
wordt en wijst op de moeilijkheid voor onderwijzers
om geplaatst te worden, vooral nu aan de wachtgel
dera voorrang wordt gegeven.
Vastgesteld wordt een suppletoir© begrooting ad
f35, bijdrage kosten commissie voor behoud tram
Schagen—Wognum.
De matorialenaankoop voor do brandweer zal f800
kosten en betaald worden uit den post onvoorzien.
Een brief over de opheffing van het ontvangers- en
registratiekantoor te Medembiik, zal in besloten zit
ting worden behandeld.
Aan de gemeente Wognum zal voor bijdrage bij
zonder onderwijs worden voldaan (bedragen van
f 38.88ya en 117.18.
Rondvraag.
Bij de rondvraag brengt de heer Glas ter sprake
een klacht van een paar menschen over de onveilig
heid hij ds WlAkelMfen*. Mede door Ziet loeien Van
melkbussen, ls daar te weinig ruimte en la hst sen
gevaarlijk punt. Spr. noemt als middel onn verbetering
te scheppen het plaatsen van ©en hekje.
De Voorzitter zou het verplaatsen van de opslag
plaats beter oordeelen, want anders zou men langs de
geheele Langereis wel een leuning kunnen plaatsen.
De heer Bossen onderschrijft het gesprokene door
den heer Glas en licht nader toe, dat het gevaar voor
al bestaat wanneer met paarden met losse zeelen
wordt gereden.
B. en W. zeggen nader onderzoek toe.
De heer Vijn informeert naar de opbrengst der wa-
tersnoodcollecte.
De Voorzitter deelt mede, dat de opbrengst was
f452.10. Het is hem een aangename taak de dames
voor hare medewerking een vriendelijk woord van
dank te mogen brengen.
Nog ton gevaarlijk pont Doodshoofden.
De heer Bossen noemt nog een gevaarlijk punt
voor bet verkeer, n.1. bij den dijk bij Herin. Bakker.
Spr. wil in 3 richtingen borden geplaatst zien, waar
op geschilderd een doodskop. Voorts bepleit spr. het
beharden van den weg bij den stal.
De Voorzitter erkent dat het een gevaarlijke hoek
ls, maar er zijn 3 borden geplaatst, één op den dijk
met *t opschrift: .gevaarlijke hoek", de onder aan
dezen kant met het opschrift: „gevaarlijke bocht".
Tenslotte zijn er altijd roekelooze rijders.
De heer Bossen meent, dat de gemeente verant
woord de als in zijn geest wordt gehandeld en zoo
veel kost het niet.
De Voorzitter gevoelt wel voor het beharden van
den weg bij den stal en ook zouden de 2 aanwezige
borden geschilderd kunnen worden in vreemde kleu
ren.
Waar niemand der leden het voorstel-Bossen onder
steunt, wordt het niet in stemming gebracht.
De heer Bossen wijst nog op de bestrating bh Mm»
die behoeft verbetering.
B. en W. zullen kijken.
Hierna sluiting.
TK
Wanneer ge Shanghai nadert, dan vaart uw
atoomboot vanuit zee eerst de Yang Tefc rivier op en
volgt dan bij Woosung de Whangpoo rivier. Ter-
wijl Hangkow, Nanking. Itchang en Kinkiang al
len aan de groote rivier, aan de Yang tse Kiang lig
gen. vindt men de grootste handelsstad van China
aan een der zijrivieren, aan de Whangpoo. Met die
rivier heeft men heel wat te stellen gehad, zoodat
jaren lang de groote mailbooten de rivier niet tot
Shanghai konden opvaren en passagiers en goede
ren op de reede van Woosung gelost werden. Later
is dat verbeterd, nadat aan de plannen van een
Nederlander, Johannes de Rijke, uitvoering was
gegeven. Deze Johannes de Rijke was een bijzon
dere figuur. Toen de 'Nederlandsche ingenieur Es-
scher in de zeventiger jaren door de Japansch© re
geering uitgenoodigd werd. plannen te maken voor
verschillende werken, nam hij/ den opzichter van
den Rijkswaterstaat Johannes de Rijke mee. De
toenmalige consul te Kobe in Japan. W. C. Kort
hals. bad veel relaties in Shanghai en wist de Ka
mer van Koophandel van die stad' te bewegen, te
profiteeren van de aanwezigheid van de Neder
ig ndsche deskundigen en eens omtrent de verbete
ring van do Whangpoo te doen rapporteeren. Dit
•geschiedde, (maar leidde tot geen resultaat.
Elsscher ging later wee naar Nederland terug en
volgde de carrière bij! den Rijkswaterstaat, Joh. de
Rijke bleef in het Oosten hangen, werd Japanner
en Chinees. Natuurlijk niet in werkelijken. doch in
figuurlijken zin. HÜjl kende de Japanners en Chi
neezen door en door. Toen ik' hein' ontmoette, was
hij hoofdingenieur bij' de Whangpoo Conservancy
Board, een lichaam, dat hiji het vredestractaat na
den Borer-opstand den Chineezen opgedrongen
was. Het was de Commissie tot verbetering en onder
houd van de Whangpoo rivier.
Natuurlijk een ischoone instelling, want er was
dringend behoefte aan verbetering van den toe
gangsweg tot de groote handelsstad Shanghai. In
die Board zat ook Ku Hong Ming. een zeer geleerd
Chinees, dichter-philosoof, Hoe dikwijls heeft de
oude heer de Rijke mij niet over Ku gesproken. Ik
heb Ku ook dikwijls bij1 den heer de Rijke getrof
fen. en altijd frappeerde mij. dat deze man. die in
de Commissie zat als Chineesch lid en feitelijk met
zijn goede verstand moest begrijpen, dat een goede
toegangsweg uit en naar zee in de allereerste plaats
voor zijn eigen landgenooten van het allergrootste
belang was, steeds heimelijk oppositie voerde. Hij
moest in zijp hart niets van die Board hebben. Een
keer sohoot hij door een opmerking van mij uit zijn
slof, volgens de Rijke werkte ik op 's mans drift,
omdat ik hemt steeds met heel groote oogen zat aan
te kijken, als hij' weer zoo echt pesterig, anti-Euro-
peesch was ,en verklaarde dat een opgedrongen
zaak als de Whangpoo Concervancy Board nooit
kon gedijen. Opgedrongen! Toen schoot ik uit mijn
slof en hield een klein betoog, dat het heel mooi
was. behoudend te zijn. maar dat men voor alles
menscbelijlk en redelijk moest wezen. De ontwikkel
de Chineezen waren m.i. verplicht om' een open oog
te hebben voor het goede, dat Europeanen wilden
brengen en daartoe behoorde de verbetering van
verkeersmogelijkheden. Juist bij een groote bevol
king als in China was dit een dringende eisch,
alleen reeds om' in geval van misoogst spoedig
groote massa's levensmiddelen te kunnen aanvoe
ren. Later zei de Rijke tes-en me, dat ik aan doove-
mans deur geklopt had. de man vond veel beter dat
zijn landgenooten crepeerden, dan dit te voorkomen
op advies en met behulp der Vreemde Duivels. Het
was dom van me. maar ik was jong en energiek en
vol idealen. Hoe dom het was. weet ik nu. want ik
lijd nog onder den door Ku genomen wraak.
En toch zou ik het weer doen. Want men mag
die Oosterlingen niet aan hun lot overlaten, men
moet hen tegen zich zelf leeren beschermen.
Blijkt dat niet duidelijk hij( bestudeering der toe-
standen in ons heerlijk Insulinde? Men mag de In
landers niet aan onze voogdij onttrekken. Die voog
dij is zoo zacht, zoo soepel, dat zij' waarlijk niet
als pijnlijk gevoeld wordt. De ..adat" in Indië heeft
eeuwen door geregeld de verhouding der inlanders
onderling en als wij weggaan dan beteekent die
adat onderdrukking, afpersing, mishandeling der
lagere standen door de reeds iet® hoogeren. Ik moet
dan ook twijfelen aan de goede trouw der Europee-
l sche en Inlandsche oproerkraaiers in onze Dost en
kan er slechts in zien hun belustheid op eigen
voordeel. Zij! weten hoe kalm de indolente inlan
der zich door hen zou laten melken, indien de
voogden, de Nederlandsche Bestuursambtenaren,
weg zouden zij'n. Jongelieden uit Schagen en om
geving. die voelt geen carrière te kunnen maken
in Nederland, ga bij het Binnenlandsch Bestuur
in Nederi. Oost-Indiö of indien gij kans wilt heb
ben, snel fortuin te maken, ga in de culture») Gij
zult mijl later dankbaar zijn voor mijn goeden raad.
Ik kreeg gisteren een brief van de moeder van een
jongen man, die op mijn aanraden en door mijn
introducties in de cultures op Java is eekomen. Zij
haalde aan wat hij/ in den aanhef van zijn brief
schreef: „Eén ding is zeker, in Nederland weten
ze nog niets van de toestanden in Indië af De
eenigste. die mij jtfiste inlichtingen gaf was (volgt
mijn naam).
Moo* zooals bot gaat rast Indië, zoo gaat hot mot
China. Wat woot men la Nederland eigenlijk vao
China af?
Indië voor do Indiër»! China voor de Chineezonl
Praohtigo leuzen 1 Maar moet het in Indië (Britsch
zoowel als Nederlandach) chaos worden? Moet hot
in China chaos blijven.
De Rijke heeft tmiji dikwijls voorspeld: als do dy
nastie verdwijnt, wordt het een hopelooze toestand.
D!e oude heer ia dood, doch dikwijls moet jk aan
hem denken. Ik sprak' in' die dagen eveneens heel
veel met Lennox Simpson, die onder het pseudoniem
Putnaan Weale belangrijke boeken over China en
Mandchourije gepubliceerd heeft. Deze zag het min
der donker in en zelfs toen het in 1922 naar mijne
meerling reedis chaos was. bleef hij' nog vrijt opiti
mistiseh. Hiji kon zich niet voorstellen, dat Peking
niet zou blijven domineeren over het Zuiden. HU
was politiek adviseur van de Regeering te Peking
en meende dat reeds de traditie in de hand werkte
dat de zetel der Chineeech© Regeering ia Peking
zou blijven. Hiji huldigde de meening, dat wat er
ook in China gebeurt, de eenige wettige regeering
van dat land die te Peking, is. Maar sedert rijn toch
verschillende zaken anders geloopen dan Putnam
Weale dacht. Hiji was vast overtuigd, dat de Chi
neezen nimmer de rechten van de Maritieme
Guistoms zouden aanranden, omdat d'le Internationa
le instelling de waarborg leverde voor het nako
men der finantieele verplichtingen van China.
Maar wij! hebben gezien hoe de Inspecteur-Generaal
der Internationale Douane. Sir Aglen, is moeten
aftreden, toon hij weigerde aan de wenschen der
regeering om het niet meer streng met de nakoming
der verplichtingen te nemen, gevolg te geven. Trou
wens. waar blijven thans likin en andore rechten.
Waar blijft de zoutaccijns, die de waarborg biedt
voor de oouponbetallng der Chineesche Leeningen?
Overall waar de troepen van de verschillende ge
neraal®. wier namen ik u even wil sparen, komen
wordt geplunderd en gebrandschat. Wat komt er
dan van ordelijk belasting betalen terecht?
Maar niet alleen dat de Chineesche machthebbers
zoo ver gaan dat zij zich niet ontzien de Europe
anen in de havensteden te knevelen.
Zij1 eischen in Shanghai belasting voor alle goe
deren. die geladen of gelost worden en wee de
scheepvaartmaatschappijen of particuliere reeders,
die tot een land behooren, dat «een oorlogsschip in
de Chineesche wateren bezit.De Sumatra. de Hol-
landisch© kruiser is weg, natuurlijk op aandrang
der socialistische en commundsticbe kamerleden, al»
Vliegen en Lou de Visser, en nu 'lijden de Holland-
sche reeders en kooplieden in het Yang Tse dal
onder het gemis aan machtsvertoon. Op HollancL
sche schepen, van Hollandsch© goederen worden,
lasten geheven, die zonder eenig recht geëischt wor
den en de Hollanders staan machteloos. Engelsehen,
Frimschen. Japanners, enz. vertrappen te betalen
en richten dadelijk een paar zware kanonnen op
de plekken waar vermoedelijk wel de Chineesche
Hooge Pieten hulzen. Holland, het land met rijke
kolonies, flinke industrie, handel en scheepvaart,
schooiert weer eens. «tuurt geen eigen oorlogsschip
maar rekent op hulp van anderen. Tot schade van
industrie, handel en scheepvaart van Vaderland en
Koloniën. Maar wat kan dat een Vliegen of een
Lou do Visser schelen. Natuurlijk zijn alle ChineeS
zen betere kerels dan die Hollandsche industrieelen,
reeders en kooplieden, maar zit vergeten, dat zij
ook don werkman in Holland cn Koloniën treffen.
Ik vraag mij' ook af. wat of de heer Vliegen, die er
warmpjes in heet te zitten '(arbeidersleider is geen
lijdenszaak) zou zeggen, indien nu juist een® al
het politie-, brandweer- en ander toezicht op zijne
woning werd nagelaten en die daardoor een prooi
werd van boeven of vlammen. Men heeft van uit
Shanghai geroepen om een oorlogsschip, maar men
hoort er niet® van. dat er een heen gaat. Het zal
wel weer de quaestie zijn. wie het moet betalen, het
Mloederland of de Koloniën. Inmiddels gaat prestige
en handel naar de haaien!
Ik sprak onlangs in Londen een „old China hand"
zoo noemen zo iemand die Jaren lang in China heeft
gezeten en daar feitelijk vastgeroest is. Ik had met
den ouden heer menige whisky soda gesplit in de
Shanghai Club en Country Club. Wij hebben nu
weer whisky soda gesplit en ik heb naar den En-
gelschman geluisterd.
Van de Country Club, waarvan ik lid voor mijn
leven ben. vertelde hij' mij het volgende. In het
prachtige park kampeeren Engelsche troepen, in de
mooie gebouwen is een Bngelseh stafkwartier ge
vestigd. De Shanghai Club is nog geheel in tact,
slechts te voel officieren naar zijn smaak en van
zakendoen in die Club zooals vroeger, geen sprake.
Laat ik U de situatie van die clubs even beschrij
ven. Juist aan den anderen kant van de Bund.
waar het Britsche Consulaat is. is de Shanghai
Club, een enorm gebouw, waarvan ieder Europe
aan. die in Shanghai woont, lid wordt. Prachtige
lees- en conversatiezalen met heerlijke, gemakke
lijke stoelen en rezellige o^en vuren, groote biljard-
zalen. een prachtige bibliotheek, flinke slaapkamers,
groote eetzalen, bieden U wat git maar wilt. Het
eten is er vrij goed en niet te duur.
Beneden is de groote bar. Die is zoo' lang als een
flinke kegelbaan en aan en voor die bar staan
tientallen Europeanen tusechen 12 en 1 uur. Zij
